SEJARAH

TINGKATAN 4
BAB 1
KEMUNCULAN
TAMADUN AWAL
MANUSIA
 ISI KANDUNGAN
1.Zaman Pra-Sejarah
1.1 Tahap Zaman Pra-Sejarah
1.2 Ciri-Ciri Kehidupan Manusia
2. Konsep Tamadun
2.1 Makna Tamadun
2.2 Pandangan Sejarawan Barat Dan
Islam
3. Ciri-Ciri Tamadun Awal Manusia
4. Proses Pembentukan Tamadun
5. Tamadun Awal Dunia
 Zaman
Paleolitik

ZAMAN
Zaman
4 Mesolitik
PRA
TAHAP
SEJARAH
Zaman
Neolitik

Zaman Logam
1.Zaman Gangsa
2. Zaman Besi
Ciri-Ciri Kehidupan Manusia
ZAMAN PALEOLITIK
 Nomad – hidup secara berpindah randah

 Tinggal – di kawasan tepi tasik, tepi sungai dan di

dalam gua.

 Hidup – kelompok keluarga @ secara berkumpulan

 Sara – memungut hasil hutan, memburu binatang

dan menangkap ikan

 Peralatan – batu. Penciptaan lebih mengutamakan

fungsi daripada nilai estetika @ seni
Ciri-Ciri Kehidupan Manusia
ZAMAN MESOLITIK

 Nomad – hidup secara berpindah randah

 Tinggal – di kawasan tepi tasik, tepi sungai dan

di dalam gua.

 Sara – memburu binatang dan menangkap ikan

 Peralatan – jaring, perangkap, panah dan jerat.

Ciri-Ciri Kehidupan Manusia
ZAMAN NEOLITIK

 Menetap – dalam kelompok yg. Besar

 Sara – bercucuk tanam dan ternak binatang

 Peralatan – batu yg. lebih licin dan pelbagai fungsi.

Tembikar daripada tanah liat.

 Pekerjaan – pengkhususan ( pembahagian tugas )

 Barter – adanya lebihan hasil berlaku sistem

pertukaran barang

 Kepercayaan – kuasa ghaib

Ciri-Ciri Kehidupan Manusia
ZAMAN LOGAM

 Melebur – logam spt. tembaga & timah dilebur untuk

mendapatkan gangsa

 Penciptaan – perahu dan rumah

 Perdagangan – antarabangsa ( mula menerokai lautan

yg. Luas )

 Penempatan – besar & kota-kota pertahanan

 Tulisan – merekod peristiwa yang berlaku

 Penduduk – berlaku pertambahan ( muncul bandar-

bandar besar yang menjadi pusat
kelahiran tamadun )
 Soalan Pengukuhan

Apakah bukti yang

menunjukkan manusia
pada Zaman Neolitik
sudah bertamadun ?
Konsep Tamadun
Perkataan TAMADUN

Bahasa Arab
Mudun Bahasa
Madain peradaban
Madana – tinggi budi bhs,
& pembukaan bandar

Bahasa Inggeris – civilization yang berasal daripada

bhs. Greek, iaitu civitas ( bandar )
 PANDANGAN SEJARAWAN

BARAT ISLAM
Tamadun dikaitkan dgn. Tamadun mestilah
Pembangunan lahiriah merangkumi pembangunan
semata-mata terutamanya lahiriah & rohaniah.
dlm. hal-hal yang Menekankan pembangunan
berkaitan dgn. kebudayaan & pencapaian manusia dari
spt. penulisan undang- aspek fizikal dan rohani.
undang, kesenian & Kedua-dua aspek ini perlu
perbandaran. seimbang
 Sejarawan
Barat
DARCY
DARCY RIBERIO
RIBERIO
GORDON
GORDON CHILDE
CHILDE
&&
Pencapaian
Pencapaian lahiriah
lahiriah
merupakan R.A.
R.A. BUCHANAN
BUCHANAN
merupakan kayu
kayu ukur
ukur
kemajuan
kemajuan tamadun
tamadun Menekankan
Menekankan keptgan.
keptgan. &&
dalam
dalamsesebuah
sesebuah masy.
masy. pembangunan
pembangunan lahiriah
lahiriah
dlm.
dlm. proses
proses
perkembangan
perkembangan tamadun
tamadun
Sejarawan Islam

SYED
SYED NAQUIB
NAQUIB RICHARD
RICHARD
AL-ATTAS
AL-ATTAS SULLIVAN
SULLIVAN
Pencapaian Mengakui
Mengakui bahawa
bahawa unsur
unsur
Pencapaian tahap
tahap
tatasusila rohaniah
rohaniah sangat
sangat penting
penting
tatasusila yg.
yg. tinggi
tinggi &
&
kebudayaan dalam
dalamkonsep
konsep tamadun
tamadun
kebudayaan yg. yg. Luhur
Luhur
oleh
oleh sesebuah
sesebuah masy.
masy.
Ciri-Ciri Tamadun Awal
Manusia

 PETEMPATAN KEKAL
 KEHIDUPAN
BERORGTANISASI
 SISTEM
PEMERINTAHAN
 PENGKHUSUSAN
PEKERJAAN
 AGAMA &
KEPERCAYAAN
 BAHASA & TULISAN
 PETEMPATAN KEKAL

• Corak hidup yang

lebih teratur dan
sistematik
 KEHIDUPAN
BERORGANISASI
• Mengatur cara hidup
manusia untuk memastikan
kestabilan dan kemakmuran
kehidupan
• Setiap lapisan masyarakat
mempunyai peranan
masing-masing
 SISTEM PEMERINTAHAN

• Raja sebagai ketua pemerintah dan juga wakil

Tuhan untuk mendapatkan pengiktirafan rakyat

• Sistem perundangan sebagai panduan masyarakat

dalam menjaga keamanan dan kemakmuran.
PENGKHUSUSAN
PEKERJAAN
• Peningkatan produktiviti
• Politik menjadi stabil
• Ekonomi berkembang
dalam pertukaran barang
dan perdagangan, teknologi
dan budaya antara sesebuah
masy.
 AGAMA & KEPERCAYAAN

•• Manusia
Manusia percaya
percaya bahawa
bahawa terdapat
terdapat kuasa
kuasa ghaib
ghaib
yang
yang menguasai
menguasai alam
alam sekeliling
sekeliling

•• Mewujudkan
Mewujudkan kepercayaan
kepercayaananimisme
animisme
•• Kemudian
Kemudian kepada
kepada agama
agama politeisme,
politeisme, iaitu
iaitu
penyembahan
penyembahan terhadap
terhadap banyak
banyak Tuhan
Tuhan
 BAHASA & TULISAN

• Bahasa tertua termasuklah Yunani dan Sanskrit

• Sistem tulisan awal ialah hieroglif, cuneiform dan
ideogram

• Bahasa penting dalam penyebaran ilmu

pengetahuan dan perhubungan
• Sistem tulisan amat penting dalam urusan
pentadbiran seperti penyimpanan rekod, penulisan
undang-undang dan hal-hal keagamaan
 PROSES PEMBENTUKAN TAMADUN

Penyesuaian
Penyesuaianmanusia Memilih
manusia Memilihkaw.
kaw.yg.
yg.sesuai
sesuai
dgn.
dgn.alam
alamsekeliling
sekeliling

Petempatan
Petempatankekal/tanah
kekal/tanahsubur/
subur/
makanan
makanan&&minuman/
minuman/
perhubungan
perhubungan&&pengangkutan
pengangkutan

Kampung
Kampung Bandar
Bandar
Negara
Negara TAMADUN
TAMADUN
Kota
Kota
Soalan

Mengapakah tamadun awal

dunia bertumpu di lembah
sungai ?

JAWAPAN
Tamadun awal manusia bertumpu di lembah sungai
kerana…….
• Subur – kesuburan tanah untuk tujuan pertanian.

• Bekalan – mendapatkan bekalan air untuk keperluan

harian.

• Makanan – menangkap ikan

• Pengangkutan – kemudahan mengangkut hasil,

berhubung dengan sesuatu kaw.

• Perhubungan – sebagai alat perhubungan

TAMADUN AWAL DUNIA

TAMADUN MESOPOTAMIA

TAMADUN MESIR PURBA

TAMADUN INDUS

TAMADUN HWANG HO
 Tamadun awal manusia terletak
di lembah sungai :
TAMADUN LOKASI
Mesopotamia Lembah Sungai Euphrates &
Sungai Tigris
Mesir Purba Lembah Sungai Nil

Indus Lembah Sungai Indus

Hwang Ho Lembah Sungai Hwang Ho

Rujuk peta ( buku teks ) m/s 9

 TAMADUN MESOPOTAMIA

 ZAMAN PEMERINTAHAN
 CIRI-CIRI
 SUMBANGAN
ZAMAN PEMERINTAHAN
7 zaman pemerintahan yang penting :
• Kerajaan Sumeria ( 3500-2340 sm )
• Kerajaan Akkad ( 2371-2006 sm )
• Kerajaan Ur ( 2113-2006 sm )
• Kerajaan Babylon Awal ( 2000-1530 sm )
• Kerajaan Kassites ( 1530-1100 sm )
• Kerajaan Assyria ( 1100-626 sm )
• Kerajaan Chaldea ( 626-539 sm )
CIRI-CIRI
Susun Lapis Masyarakat

Raja

Ketua Pendeta, Ketua Tentera,

Orang Bangsawan

Rakyat Bebas ( Petani,

Artisan, Pedagang )

Hamba ( Tawanan Perang )

Agama Dan
Kepercayaan
 POLITEISME ( Banyak Tuhan )
 Raja sebagai wakil Tuhan
 Pendeta mengetuai upacara
keagamaan di kuil
 Tidak mempercayai kehidupan selepas
mati
 Sistem Tulisan

Simbol ditulis pada CUNEIFORM ( Pepaku )

Tulisan Bergambar
tanah liat Menulis menggunakan
pen rumput pada tanah liat
 SUMBANG
AN
PENDIDIKAN
PERUNDANGAN
PERUNDANGAN Jurutulis
• Kod Undang-undang Pentadbiran
Hammurabi Perniagaan
Kesusasteraan

SAINS DAN TEKNOLOGI

Ilmu astronomi Kalendar Kincir
Kapal Perubatan Roda
Matematik Arca
TAMADUN MESIR PURBA
 CIRI-CIRI
Petempatan kekal
Organisasi sosial
Pemerintahan
Pengkhususan pekerjaan
Kepercayaan
Sistem tulisan
 Petempatan kekal

Firaun Menes menyatukan semua nome menjadi sebuah kerajaan

Pusat pentadbiran di bandar Memphis berhampiran delta Sg. Nil

Bandar menjadi tempat kediaman Firaun

Bandar berfungsi sebagai pusat pemerintahan dan pentadbiran.

Pelabuhan dijadikan pusat keagamaan dan tumpuan penduduk

Organisasi sosial

Firaun

Pembesar, Bangsawan, Rahib,

Jurutulis, Tuan Tanah

Rakyat Bebas ( Petani,

Pedagang, Artisan )

Hamba
 Kepercayaan
 Konsep POLITEISME

 Setiap Tuhan dikaitkan dengan unsur alam

1. RE – TuhanMatahari
2. RA-ATUM – Tuhan Langit
3. AMUN – Tuhan Angin

 Mempercayai kehidupan selepas mati

 Makam mayat dibekalkan dengan barang

kelengkapan harian serta keperluan hidup selepas
mati
 Sistem tulisan
 Berasaskan kombinasi
gambar dan simbol
berdasarkan bunyi
HIEROGLIF  Penting untuk mencatat
rekod aktiviti pertanian,
pengutipan cukai dan
amalan ritual
kepercayaan
 SUMBANGAN

SAINS DAN TEKNOLOGI PENDIDIKAN

 Seni bina Untuk kanak-kanak Rumah

 Kertas ibadat sebagai institut
 Perubatan pendidikan.
 Mumia
 Pembedahan Ilmu geometri, matematik dan
 Matematik sains diajar
 Kalendar
TAMADUN INDUS

Tamadun Indus muncul pada sekitar tahun

2500 sm & mula merosot pada 1800 sm

Tamadun Indus mengalami kehancuran

kerana
1. Serangan orang Aryan
2. Bencana alam seperti banjir, kemarau
dan gempa bumi
 STRUKTUR SOSIAL
MASYARAKAT

Pemerintah - Pendeta
ATASAN Pedagang

Petani
BAWAHAN
Buruh
Hamba
 AGAMA DAN
KEPERCAYAAN

• Mempunyai satu Patung Proto-Siva –

amalan agama seseorang sedang duduk
• Patung Proto-Siva bersila dengan stail yoga
sangat penting dan dan terdapat tiga tanduk di
berkaitan dengan kepalanya yang
agama Hindu melambangkan Dewa
• Juga percaya kepada Brahma, Vishnu dan Siva
Tuhan Ibu
SISTEM TULISAN

PIKTOGRAF
SATU SISTEM
TULISAN
(masih belum
dapat
ditafsirkan)
SUMBANGAN

SATU PERSOALAN

Mengapakah sifat keterbukaan sangat

penting kepada kemajuan manusia
seperti mana amalan masyarakat Indus ?

JAWAPAN
 TAMADUN HWANG HO

Sumbangan

• Sistem Politik
• Sistem Ekonomi
• Agama Dan Kepercayaan
Sistem
Politik

• Monarki
• Maharaja
• Mandat
• Dinasti
Sistem Ekonomi

PERTANIAN TEKNOLOGI

BATAS BESI
 Agama Dan
Kepercayaan
Pemujaan roh Konsep Ying &Yang
Nenek moyang serta Feng Hsui
Ying – kuasa pasif
Yang – kuasa aktif
Kalendar – tentukan Feng Hsui – falsafah
musim menanam & Taoisme
menuai

Falsafah perang
Sun Tzu
Sumbangan Tamadun Mesir Purba kepada
peradaban manusia
Seni bina
Pembinaan piramid yg bermula daripada ilmah Imhotep (saintis, ahli
fizik dan penasihat penting Firaun Djoser yang menggunakan teknik
susunan batu bongkah.

Pembinaan pyramid menggambarkan kreativiti masy Mesir Purba dan

kejayaan mereka masih dikagumi hingga hari ini
Sistem tulisan
meninggalkan ketamadunan mereka kepada dunia kini
dalam bentuk rekod tertulis dan terpahat dalam sistem
tulisannya, hieroglif
keagungan tamadun ini dpt dibaca drpd tulisan yng
terpahat pada makam dan batu
KERTAS
mencipta kertas daripada pokok papyrus
(banyak di Sg Nil)
memudahkan penyimpanan rekod
daripada bergantung pada batu bata
untuk simpan khazanah bangsa
 PENDIDIKAN
Mewujudkan system pendidikan utk kanak-kanak keluarga
atasan.

Pendidikan dijalankan sejak daripada mereka kecil di institusi

pendidikan yang diuruskan rumah ibadat

Tujuan – melahirkan pegawai kerajaan bagi menguruskan hal

ehwal pertanian, pengawalan air Sg Nil, pembinaan bangunan
dan jurutulis.
 PERUBATAN
 Perkenalkan proses memumiakan mayat yg berkait rapat dgn
kepercayaan org Mesir

 Menyedari kepentingan jantung & mempunyai kemahiran

memulihkan tgn yg patah

 Pengamal perubatan mendapat status tinggi dlm masy &

berkhidmat utk firaun dan masyarakat

 Tahap keilmuan dan kemahiran mereka dalam bidang fizik, kimia,

perubatan dan pembedahan tlh memberikan sumbangan yg besar
kpd perkembangan ilmu hari ini
SISTEM PENGAIRAN
Mencipta sistem pengairan yg telah
menukar kaw. padang pasir yg kontang
kpd kaw pertanian yg subur
MATEMATIK
 Menyediakan asas mata pelajaran kira-kira, algebra dan
geometri kepada peradaban dunia seperti operasi tambah, tolak dan
bahagi serta mengukur keluasan empat segi tepat, segi tiga dan
bulatan

 Mahir dalam mengira isi padu silinder, pyramid dan sfera

ASTRONOMI

〩 Penguasaan astronomi membolehkkan

mereka mengawal banjir Sungai Nil yg berlaku
setahun sekali

〩 Penguasaan dalam bidang astronomi

membolehkan mereka mencipta kalendar untuk
menentukan masa banjir akan berlaku
 KALENDAR

プ Mencipta kalender yg mengandungi 12 bulan setahun. Setiap tahun ada 3 musim iaitu
musim banjir, musim menanam dan musin menuai.

プ Bagi mereka 1 tahun ada 365 hari & 1 bulan ada 30 hari (bulan terakhir ditambah 5
hari)

プ Orang Rom dan Yunani mengubah suai kalendar ini hingga menjadi kalendar
modenMencipta kalender yg mengandungi 12 bulan setahun. Setiap tahun ada 3
musim iaitu musim banjir, musim menanam dan musin menuai.

プ Bagi mereka 1 tahun ada 365 hari & 1 bulan ada 30 hari (bulan terakhir ditambah 5
hari)

プ Orang Rom dan Yunani mengubah suai kalendar ini hingga menjadi kalendar moden