Anda di halaman 1dari 21

Pemodelan Hidrologi dengan Model Hec HMS

Umboro Lasminto & Mahendra Andiek

Daerah Aliran Sungai Lamong memiliki luas kurang lebih 720 km2 dengan berbagai
macam tipikal lahan yang menjadi penyusunnya. Pada contoh ini akan dilakukan
pemodelan hidrologi dengan menggunakan model Hec HMS. Adapun DAS Kali
Lamong akan dibagi menjadi 11 sub DAS dengan luasan dan tata guna lahan yang
bervariasi.

Gambar. DAS Kali Lamong

Data yang diperoleh dari lapangan adalah sebagai berikut :


1. Data curah hujan

Tabel 4.
Kala Ulang
(Th)
1.1
2
5
10
20
50
100
Keterangan
1
2
3
4
5
6

Curah Hujan Rencana Pada Masing-masing Titik Tinjau

1
27
54
78
95
110
130
146

Titik Tinjau Curah Hujan Rencana


2
3
4
5
40
73
46
65
96
77
88
118
106
104
132
125
119
146
143
138
163
167
152
177
185

6
40
66
89
105
119
139
153

68
86
103
114
124
138
148

Hilir pertemuan K.Lamong-K.Jublang


Hilir pertemuan K.Lamong-K.Gondang
Hilir pertemuan K.Lamong-K.Cermenlerek
Hilir pertemuan K.Lamong-K.Menganti
Kuala K.Iker-iker
Bendung Karet K.Lamong I

2. Luas Sub DAS, harga CN dan % impervious


No

Luas Sub DAS

CN

% kemiringan

impervious

rata-rata lahan

100.8

74

30

108

74

28

50.4

79

18

72

74

70

20

144

84

90

11

57.6

74

85

36

74

70

61.2

88

95

57.6

79

70

10

36

79

85

11

28.8

74

85

3. Menghitung Time Lag pada masing-masing Sub DAS dan sungai.

tL

L0.8 * ( S 1) 0.7
1900 * Y 0.5

dimana :
L = panjang over land flow (ft)
S = retensi maksimum (inchi)
S = 1000/CN 10
CN = Curve Number, yang berisi pengaruh dari tanah, tata guna lahan, kondisi
hidrologi dan soil moisture.
a. Sub DAS 1
A = 100.8 km2 = 100800000 m2
CN = 74
L = 41.2 km = 41200 m
S

1000
1000
10
10 3.514
CN
74

Panjang dari overland flow Lo

A 100800000
= 1223.3 m = 4012.42 ft

2L
2 * 41200

L0.8 * ( S 1) 0.7 4012.42 0.8 * 3.514 1


tL

1900 * Y 0.5
1900 * 0.30.5

0.7

=2.11 jam

b. Sub DAS 2
A = 108 km2 = 108000000 m2
CN = 74
L = 41.2 km = 41200 m
S

1000
1000
10
10 3.514
CN
74

Panjang dari overland flow Lo

A 108000000
= 1310.7 m = 4299.096 ft

2L
2 * 41200

L0.8 * ( S 1) 0.7 4299.096 0.8 * 3.514 1

1900 * Y 0.5
1900 * 0.28 0.5

0.7

tL

=2.30 jam

c. Sub DAS 3
A = 50.4 km2 = 50400000 m2
CN = 79
L = 25.75 km = 25750 m
S

1000
1000
10
10 2.658
CN
79

Panjang dari overland flow Lo

A 50400000
= 978.64 m = 3209.94 ft

2 L 2 * 25750

L0.8 * ( S 1) 0.7 3209.94 0.8 * 2.658 1


tL

1900 * Y 0.5
1900 * 0.18 0.5

0.7

=1.96 jam

d. Sub DAS 4
A = 72 km2 = 72000000 m2
CN = 74
L = 27 km = 27000 m
S

1000
1000
10
10 3.514
CN
74

Panjang dari overland flow Lo

A 72000000
= 1333.33 m = 4373.33 ft

2 L 2 * 27000

L0.8 * ( S 1) 0.7 4373.330.8 * 3.514 1

1900 * Y 0.5
1900 * 0.20 0.5

0.7

tL

=2.76 jam

e. Sub DAS 5
A = 144 km2 = 144000000 m2
CN = 84
L = 30 km = 30000 m
S

1000
1000
10
10 1.905
CN
84

Panjang dari overland flow Lo

A 144000000
= 2400 m = 7872 ft

2L
2 * 30000

L0.8 * ( S 1) 0.7 7872 0.8 * 1.905 1

1900 * Y 0.5
1900 * 0.110.5

0.7

tL

= 4.38 jam

f. Sub DAS 6
A = 57.6 km2 = 57600000 m2
CN = 74
L = 13 km = 13000 m
S

1000
1000
10
10 3.514
CN
74

Panjang dari overland flow Lo

A 57600000
= 2215.38 m = 7266.45 ft

2 L 2 *13000

L0.8 * ( S 1) 0.7 7266.45 0.8 * 3.514 1


tL

1900 * Y 0.5
1900 * 0.09 0.5

0.7

= 6.2 jam

g. Sub DAS 7
A = 36 km2 = 36000000 m2
CN = 74
L = 15.75 km = 15750 m
S

1000
1000
10
10 3.514
CN
74

Panjang dari overland flow Lo

A 36000000
= 1142.86 m = 3748.57 ft

2 L 2 *15750

L0.8 * ( S 1) 0.7 3748.57 0.8 * 3.514 1


tL

1900 * Y 0.5
1900 * 0.08 0.5

0.7

= 3.86 jam

h. Sub DAS 8
A = 61.2 km2 = 61200000 m2
CN = 88
L = 4.05 km = 4050 m
S

1000
1000
10
10 1.364
CN
88

Panjang dari overland flow Lo

A 61200000
= 7555.56 m = 24782.22 ft

2L
2 * 4050

L0.8 * ( S 1) 0.7 24782.22 0.8 * 1.364 1

1900 * Y 0.5
1900 * 0.02 0.5

0.7

tL

=22.26 jam

i. Sub DAS 9
A = 57.6 km2 = 57600000 m2
CN = 79
L = 4.05 km = 4050 m
S

1000
1000
10
10 2.658
CN
79

Panjang dari overland flow Lo

A 57600000
= 7111.11 m = 23324.44 ft

2L
2 * 4050

L0.8 * ( S 1) 0.7 23324.44 0.8 * 2.658 1

1900 * Y 0.5
1900 * 0.030.5

0.7

tL

= 23.51 jam

j. Sub DAS 10
A = 36 km2 = 36000000 m2
CN = 79
L = 2 km = 2000 m
5

1000
1000
10
10 2.658
CN
79

Panjang dari overland flow Lo

A 36000000
= 9000 m = 29520 ft

2L
2 * 2000

L0.8 * ( S 1) 0.7 29520 0.8 * 2.658 1

1900 * Y 0.5
1900 * 0.010.5

0.7

tL

=49.15 jam

k. Sub DAS 11
A = 28.8 km2 = 28800000 m2
CN = 74
L = 2 km = 2000 m
S

1000
1000
10
10 3.514
CN
74

Panjang dari overland flow Lo

A 28800000
= 7200 m = 23616 ft

2L
2 * 2000

L0.8 * ( S 1) 0.7 23616 0.8 * 3.514 1


tL

1900 * Y 0.5
1900 * 0.010.5

0.7

= 47.64 jam

Time Lag pada reach :


a. Reach 1
L = 25.75 km = 25750 m = 84460 ft
L0.8 * ( S 1) 0.7 84460 0.8 * 0 1

1900 * Y 0.5
1900 * 0.05 0.5

0.7

tL

=20.56 jam

b. Reach 2
L = 1.25 km = 1250 m = 4100 ft
L0.8 * ( S 1) 0.7 4100 0.8 * 0 1
tL

1900 * Y 0.5
1900 * 0.02 0.5

0.7

= 2.89 jam

c. Reach 3
L = 13 km = 13000 m = 42640 ft
L0.8 * ( S 1) 0.7 42640 0.8 * 0 1

1900 * Y 0.5
1900 * 0.008 0.5

0.7

tL

= 29.75 jam

d. Reach 4
L = 15.75 km = 15750 m = 51660 ft
L0.8 * ( S 1) 0.7 51660 0.8 * 0 1
tL

1900 * Y 0.5
1900 * 0.02 0.5

0.7

= 21.94 jam

e. Reach 5
L = 4.05 km = 4050 m = 13284 ft
L0.8 * ( S 1) 0.7 13284 0.8 * 0 1
tL

1900 * Y 0.5
1900 * 0.02 0.5

0.7

= 7.40 jam

f. Reach 6
L = 2 km = 2000 m = 6560 ft
L0.8 * ( S 1) 0.7 6560 0.8 * 0 1

1900 * Y 0.5
1900 * 0.02 0.5

0.7

tL

= 4.21 jam

Tahap berikutnya dalam pemodelan Hidrologi Hec HMS adalah memasukkan


parameter-parameter yang diperlukan ke dalam model Hec HMS. Berikut adalah tahaptahap dalam pemodelan Hec HMS.
1. Membuat project baru

2. Membuat basin model Kali Lamong

3. Memasukkan peta DAS Kali Lamong sebagai background model untuk mencapai
kesesuaian dengan kondisi lapangan.

4. Membagi DAS menjadi 11 sub DAS, 7 Junction dan 6 reach.

5. Memasukkan parameter-parameter ke dalam sub DAS, junction dan reach.

10

6. Membuat komponen metereologi untuk memasukkan input hujan.

11

7. Membuat komponen Control Spesifications Manager untuk mengatur proses


running model.

12

8. Membuat simulasi model

13

9. Menjalankan simulasi

10. Melihat hasil simulasi model Hec HMS


a. Pada junction 1

b. Junction 2

14

c. Junction 3

d. Junction 4

15

e. Junction 5

f. Junction 6

16

g. Junction 7

11. Grafik pada reach


Outflow

17

Combined inflow

Grafik pada Sub Basin

Outflow

18

Incremental presipitation

Excess Precipitation

19

Precipitation loss

Direct run off

20

12. Hasil simulasi secara keseluruhan pada setiap elemen hidrologi (rentang waktu
simulasi tanggal 1 Februari 2008 15 Februari 2008)
Hydrologic
element
Junction-1
Junction-2
Junction-3
Junction-4
Junction-5
Junction-6
Junction-7
Reach-1
Reach-2
Reach-3
Reach-4
Reach-5
Reach-6
Subbasin-1
Subbasin-10
Subbasin-11
Subbasin-2
Subbasin-3
Subbasin-4
Subbasin-5
Subbasin-6
Subbasin-7
Subbasin-8
Subbasin-9

Drainage
area
(km2)
208.8
259.2
331.2
388.8
568.8
687.6
752.4
208.8
259.2
331.2
388.8
568.8
687.6
100.8
36.0
28.8
108.0
50.4
72.0
144.0
57.6
36.0
61.2
57.6

Peak
discharge
(m3/s)
681.5
673.4
666.4
649.5
678.3
754.2
757.9
673.2
666.1
649.5
644.3
674.1
748.3
339.6
23.4
19.1
343.1
199.3
312.9
545.4
174.1
132.9
84.7
69.0

Time of peak

Volume

01Feb2008, 12:00
02Feb2008, 09:00
02Feb2008, 12:00
03Feb2008, 18:00
01Feb2008, 14:00
01Feb2008, 22:00
02Feb2008, 02:00
02Feb2008, 09:00
02Feb2008, 12:00
03Feb2008, 18:00
04Feb2008, 16:00
01Feb2008, 22:00
02Feb2008, 02:00
01Feb2008, 12:00
03Feb2008, 13:00
03Feb2008, 11:00
01Feb2008, 13:00
01Feb2008, 12:00
01Feb2008, 13:00
01Feb2008, 14:00
01Feb2008, 17:00
01Feb2008, 14:00
02Feb2008, 10:00
02Feb2008, 12:00

(mm)
98.37
100.23
110.27
117.15
130.38
135.05
136.95
98.37
100.23
110.27
117.15
130.38
135.05
98.37
157.68
156.37
98.37
107.97
146.41
162.11
156.70
146.41
164.98
149.29

21

Anda mungkin juga menyukai