Anda di halaman 1dari 216

PERHITUNGAN NERACA MASSA

Perancangan pabrik acrylonitrile


Kapasitas
Basis perhitungan
Pabrik beroperasi tiap tahun
Daftar berat molekul komponen
C3H6
=
C3H8
=
NH3
=
H2O
=
C3H3N
=
HCN
=

=
=
=

10,000
1
330

CH3CN

42
44
17
18
53
27

ton/tahun
jam
hari

=
=
=
=
=
=

CO
CO2
O2
N2
C3H4O2

41
28
44
32
28
72

Produk yang dihasilkan perjam


=
=

100 00

to n
10 00kg
1 tahun
1 ha ri

tahun
ton
330 ha ri
2 4 jam

1262.6263 kg/jam

Spesifikasi produk yang diinginkan


C3H3N
= 99.37% x berat =
HCN
0.16% x berat =
H2O
= 0.47% x berat =

1254.6717 kg/jam
2.0202 kg/jam

=
=

23.6731
0.0493

kmol/jam
kmol/jam

5.9343 kg/jam
1262.6263 kg/jam

0.2198
23.9421

kmol/jam
kmol/jam

Diketahui perbandingan mol feed masuk reaktor adalah


C3H6 : NH3 : Udara
=
1 : 1.2 : 9.8
Konversi propylene
Yield propylene
Selektivitas 1
Selektivitas 2
Selektivitas 3
Selektivitas 4

=
=
=
=
=
=

Selektivitas 5

Selektivitas 6

89.3%

87.1%
77.8%

10.7%

89.30%
0.0020841295
0.0966670267
5.937536E-007
1.234648E-006
0.0082470154

10.70%

100.0%
ARUS 1

propylene

Propylene mula-mula

Propana mula-mula

33.4709 Kmol
0.5

99.5
=

komponen
C3H6
C3H8
TOTAL

Kg
1405.7776
7.0642
1412.8418

7.0642 Kg
fraksi berat
0.995
0.005

1405.7776

Kg

dibuat berlebih 10%

1405.7776 Kg

0.1606

Kmol

BM
42
44

Kmol
33.4709
0.1606

fraksi mol
0.9952
0.0048

33.6314

1.0000

ARUS 2
Ammonia mula-mula

H2O dalam ammonia

x
1.2
= 40.1651
0.5
=
99.5

33.4709
Kmol =
x

= 3.4312
komponen
NH3
H2O

Kg
682.8063
3.4312

TOTAL

686.2374

ARUS 3
Udara = 9,8 x
33.4709
O2
= 0,21 x
328.0148
= 68.8831
0,79 x 328.0148
N2
=
= 259.1317
komponen
O2
N2
TOTAL

Kg
2204.2593
7255.6868
9459.9460

fraksi berat
0.995
0.005

Kmol
682.8063 Kg

682.8063 Kg

Kg

=
BM
17
18

0.1906 Kmol
Kmol
40.1651
0.1906

fraksi mol
0.9953
0.0047

40.3557

1.0000

Kmol
Kmol
Kmol

=
=

2204.2593 Kg

Kmol

7255.6868 Kg

fraksi berat
0.2330
0.7670

BM
32
28

328.0148 Kmol

Kmol
68.8831
259.1317

fraksi mol
0.2100
0.7900

328.0148

1.0000

A. Neraca massa disekitar reaktor


ARUS 4
Komponen umpan masuk reaktor
komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2

Kmol
33.4709
0.1606
40.1651
68.8831
259.1317

massa (kg)
1405.7776
7.0642
682.8063
2204.2593
7255.6868

0.1906

3.4312

402.002

11559.0253

H2O
TOTAL

5
R
4

ARUS 5
Reaksi :
C3H6 +
mula2
Reaksi 1

33.4709
87,1% X 89,3%X

26.0338
C3H6 +

NH3
+
40.1651

3/2 O2

C3H3N

3 H2O

68.8831

33.4709

26.0338

39.0506

26.0338

78.1013

3/2 NH3 +

3/2 O2

3/2 CH3CN +

3 H2O

0.0911

0.0911

0.0911

0.1823

3 NH3 +

3 O2

8.4544

8.4544

reaksi 2
0.0608
C3H6

3 HCN

6 H2O

reaksi 3
2.8181

8.4544

16.9089

C3H6 +

3 O2

3 CO

3 H2O

reaksi 4
0.000017

0.000052

C3H6 +

0.000052

9/2 O2

3 CO2

0.000052
3 H2O

reaksi 5
0.000036
C3H6 +

0.000162

0.000108

0.000108

3/2 O2

C3H4O2 +

H2O

0.3606

0.2404

0.2404

reaksi 6
0.2404
C3H6
sisa

4.317745

NH3

O2

5.585728

20.926021

ARUS 5
Komposisi keluar reaktor
komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2

Kmol
massa (kg)
4.3177
181.3453
0.1606
7.0642
5.5857
94.9574
20.9260
669.6327
259.1317
7255.6868
95.6237
1721.2259
26.0338
1379.7894
0.0911
3.7367
8.4544
228.2700
0.0001
0.0015
0.0001
0.0048
0.2404

17.3107

TOTAL

420.5653

11559.0253

komponen Masuk (kg/jam)


Keluar (kg/jam)
C3H6
1405.78
181.35
C3H8
7.06
7.06
NH3
682.81
94.96
O2
2204.26
669.63
N2
7255.69
7255.69
H2O
3.43
1721.23
C3H3N
1379.79
CH3CN
3.74
HCN
228.27
CO
0.00
CO2
0.00
C3H4O2
17.31
TOTAL
11559.03
11559.03

B. Neraca massa disekitar absorber

AB

8
5

Asumsi =

C3H3N yang terlarut

99.98%

acrylic acid

larut

Kelarutan C3H3N pada suhu 30 C


=
H2O yang dibutuhkan
=
18397.1923 kg/jam
solven dibuat berlebih 3%
=
18949.1080 kg/jam
Diketahui hasil bawah absorber
C3H3N
=
CH3CN
=
HCN
=
C3H4O2
=
H2O
=
NH3
=
O2
=
N2
=

7.50%

acetonitrile
NH3
propylene
HCN
N2
O2
Propana
CO
CO2

larut
larut

551.9158
1379.4445 kg/j
3.7367 kg/j
228.2700 kg/j
17.3107 kg/j
20670.3339 kg/j
94.9574 kg/j
0.0166 kg/j
0.0031 kg/j

2.0%
larut
0.0015%
0.008%
0.624%
0.0026%
0.145%

CO
CO2

=
=
=
=

C3H6
C3H8

total
komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2
TOTAL

input (kg/j)
arus 5
arus 6
181.35
7.06
94.96
669.63
7255.69
1721.23
18949.11
1379.79
3.74
228.27
0.001
0.005
17.31
11559.03
30508.13

18949.11

0.0015 kg/j
0.0048 kg/j
4.1528 kg/j
1.2957 kg/j
22399.5276 kg/j
output(kg/j)
arus 7
arus 8
4.15
177.19
1.30
5.77
94.96
0.02
669.62
0.003
7255.68
20670.33
0.34
1379.44
3.74
228.27
0.001
0.005
-

17.31
8108.61
30508.13

22399.53

C. Neraca massa Separator


INPUT
Komposisi input ( arus 8 )
P
=
T
=
komponen
HCN
C3H3N
CH3CN
H20
C3H4O2

NH3

Kg
228.2700
1379.4445
3.7367
20670.3339
17.3107

O2
N2
CO
CO2
C3H6
C3H8

94.9574
0.0166
0.0031
0.0015
0.0048
4.1528
1.2957

TOTAL

22399.5276

760
372.56
Kmol
8.4544
26.0273
0.0911
1148.3519
0.2404

kg

=
=

0.0071
0.0219
0.0001
0.9659
0.0002

B
2585.80
2782.21
2945.47
3816.44
3319.18

5.5857
0.0047
0.0005
0.0000
0.0001
0.0000
0.0001
0.0000
0.0000
0.0001
0.0001
0.0989
0.0294 2.476892E-005

16.9481
15.4075
14.9542
6.2402
9.8106
6.8196
15.726

2132.5
734.55
588.72
230.27
1347.79
785
1872.46

1188.8800

kmol

3.7367

0.0911

94.9574
0.0166
0.0031
0.0015
0.0048

5.5857
0.0005
0.0001
0.0001
0.0001

yi

1 atm
99.41 C
A
16.5138
15.9253
16.2874
18.3036
16.5617

Gas keluar separator (arus 9)


komponen
CH3CN
NH3
O2
N2
CO
CO2

mmHg
K

1.0000

Po(mmHg)

C
-37.15
-51.15
-49.15
-46.13
-80.15

-32.98
-6.45
-6.6
260.01
273
247
-25.16

6663.8846
1435.2133
1312.7683
744.1142
183.2097
42972.11
660757.76
624998.82
397677.60
1554209.08
35769.04
30825.39

C3H6
C3H8
TOTAL

4.1528
1.2957
104.1685

Cairan keluar separator (ARUS 10)


komponen
kg
HCN
228.2700
C3H3N
1379.4445
H2O
20670.3339
C3H4O2
17.3107
Total
22295.3591

komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2

Sub Total
TOTAL

Masuk (kg/jam)
arus 8
4.15
1.30
94.96
0.02
0.003
20670.33
1379.44
3.74
228.27
0.001
0.005
17.31
22399.53
22399.53

0.0989
0.0294
5.8060

fmas
0.0102
0.0619
0.9271
0.0008
1.0000

kmol
8.4544
26.0273
1148.3519
0.2404
1183.0740

Keluar (kg/jam)
arus 9
arus 10
4.15
1.30
94.96
0.02
0.003
20670.33
1379.44
3.74
228.27
0.001
0.005
17.31
104.17
22295.36
22399.53

D. Neraca massa disekitar distilasi I (MD-01)

fmol
0.0071
0.0220
0.9707
0.0002
1.0000

Input (arus 10)


P
T
komponen
HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
TOTAL

=
=
Kg
228.2700
1379.4445
20670.3339
17.3107
22295.3591

760
mmHg
=
371.01
K
=
Kmol
x
8.4544
0.0071
26.0273
0.0220
1148.3519
0.9707
0.2404
0.0002
1183.0740
1.0000

dirancang kondisi operasi atas (arus 11)


P=
760 mmHg =
T=
314.8016149893 K
komponen
HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
TOTAL

Kg
226.2990
15.9000
4.4151
0.0000
246.6141

Kmol
8.3814
0.3000
0.2453
0.0000
8.9267

asumsi pressure drop =


0.02
kondisi operasi bawah (arus 12)
P=
775.2 mmHg =
T=
373.1254615784 K
komponen
HCN
C3H3N
H20

Kg
1.9710
1363.5445
20665.9188

Kmol
0.0730
25.7273
1148.1066

1 atm
97.86 C
A
16.5138

B
2585.80

C
-37.15

15.9253
18.3036
16.5617

2782.21
3816.44
3319.18

-51.15
-46.13
-80.15

A
16.5138

B
2585.80

C
-37.15

15.9253
18.3036
16.5617

2782.21
3816.44
3319.18

-51.15
-46.13
-80.15

A
16.5138

B
2585.80

C
-37.15

15.9253
18.3036

2782.21
3816.44

-51.15
-46.13

Po(mmHg)
6429.5227
1376.2389
703.7327
172.4528

1 atm
41.65 C
y
0.9389
0.0336
0.0275
0.0000
1.0000

Po(mmHg)
1340.3554
215.4438
60.2649
11.2072

1.02 atm
99.975462 C
x
0.0000622
0.0219114
0.9778

Po(mmHg)
6750.7210
1457.1500
759.2778

C3H4O2
TOTAL

komponen

17.3107
22048.7450
Masuk (kg/jam)

0.0002
1.0000

16.5617

3319.18

A
16.5138
15.9253
18.3036
16.5617

B
2585.80
2782.21
3816.44
3319.18

A
16.5138
15.9253
18.3036
16.5617

B
2585.80
2782.21
3816.44
3319.18

-80.15

187.2588

Po(mmHg)

Keluar (kg/jam)
arus 11
226.30
15.90
4.42
0.00
246.61

arus 12

Menara Distilasi 02 (MD 02)


kondisi input
P=
760.0000
T=
372.5545
komponen
Kg
HCN
1.9710
C3H3N
1363.5445
H20
20665.9188
C3H4O2
17.3107
TOTAL
22048.7450

mmHg
K
Kmol
0.0730
25.7273
1148.1066
0.2404
1174.1473

1.0000
99.4045
x
0.0001
0.0219
0.9778
0.0002
1.0000

atm
C

kondisi atas (arus 13)


P=
760.0000
T=
351.1068
komponen
Kg
HCN
1.9710
C3H3N
1254.7803
H20
5.8750
C3H4O2
0.0000
TOTAL
1262.6263

mmHg
K
Kmol
0.0730
23.6751
0.3264
0.0000
24.0745

1.0000
77.9568
y
0.0030
0.9834
0.0136
0.0000
1.0000

atm
C

HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
Sub Total
TOTAL

arus 10
228.27
1379.44
20670.33
17.31
22295.36
22295.36

0.2404
1174.1473

1.97
1363.54
20665.92
17.31
22048.75
22295.36

-37.15
-51.15
-46.13
-80.15

C
-37.15
-51.15
-46.13
-80.15

6662.8453
1434.9511
743.9333
183.1615

Po(mmHg)
3934.8810
772.7318
326.9252
74.5785

kondisi bawah MD 02 (arus 14)


P=
775.2000
T=
373.66
komponen
HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
TOTAL

komponen
HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
Sub Total
TOTAL

Kg
0.0000
108.7642
20660.0438
17.3107
20786.1187

Masuk (kg/jam)
arus 12
1.97
1363.54
20665.92
17.31
22048.75
22048.75

Recycle (arus 7 + arus 9)


arus 7
Komponen
kg
C3H3N
0.3449
CH3CN
NH3
O2
669.6161
N2
7255.6836
CO
CO2
C3H6
177.1925

mmHg
K
Kmol
0.0000
2.0522
1147.7802
0.2404
1150.0728

1.0200
100.5098

atm
C

x
0.0000
0.0018
0.9980
0.0002
1.0000

A
16.5138

B
2585.80

C
-37.15

15.9253

2782.21

-51.15

18.3036
16.5617

3816.44
3319.18

-46.13
-80.15

Keluar (kg/jam)
arus 13
arus 14
1.97
0.00
1254.78
108.76
5.88
20660.04
0.00
17.31
1262.63
20786.12
22048.75
arus 9
kg
3.7367
94.9574
0.0166
0.0031
0.0015
0.0048
4.1528

total
kg
0.3449

kmol
0.0065084407

3.7367 0.0911384077
94.9574
5.585728209
669.6327 20.9260212848
7255.6868 259.131669927
0.0015 5.192936E-005
0.0048 0.0001079817
181.3453 4.3177454689

Po(mmHg)
6833.7313
1478.1625
773.8741
191.1613

C3H8

Total

5.7685
8108.6057

1.2957
104.1685

7.0642
8212.7742

0.1605502049
290.2195

separator 02
kondisi separator 02
P=
760.0000
T=
216.7780
Komponen
C3H3N
CH3CN
NH3
O2
N2
CO
CO2
C3H6
C3H8

total

mmHg =
K=

1.0000
-56.3720

atm
C

kg
0.3449

kmol
0.0065

3.7367
94.9574
669.6327
7255.6868
0.0015
0.0048
181.3453
7.0642
8212.7742

0.0911
5.5857
20.9260
259.1317
0.0001
0.0001
4.3177
0.1606
290.2195

yi
0.0000
0.0003
0.0192
0.0721
0.8929
0.0000
0.0000
0.0149
0.0006

15.9253
16.2874

2782.21
2945.47

-51.15
-49.15

16.9481
15.4075
14.9542
6.2402
9.8106
6.8196
15.726

2132.5
734.55
588.72
230.27
1347.79
785
1872.46

-32.98
-6.45
-6.6
260.01
273
247
-25.16

gas keluar separator 02


arus 16
kg
komponen
O2
N2
CO
CO2
C3H8

total

669.6327
7255.6868
0.0015
0.0048
7.0642
7932.3899

kmol
20.9260
259.1317
0.0001
0.0001
0.1606
280.2184

1.0000

Po
0.4178
0.2769
209.70
149506.98
189689.96
128652.77
3880.80
503.08
385.35

cairan keluar separator (arus 17)


kg
kmol
komponen
C3H3N
CH3CN
NH3
C3H6

total

0.3449

0.0065

3.7367
94.9574
181.3453
280.3843

0.0911
5.5857
4.3177
10.0011

separator 03
P=
T=

komponen
C3H3N
CH3CN
NH3
C3H6

total

760 mmHg =
233.081271362 K =

kg
0.3449

kmol
0.0065

3.7367
94.9574
181.3453
280.3843

0.0911
5.5857
4.3177
10.0011

cairan keluar separator (arus 18)


kg
kmol
komponen
C3H3N
CH3CN

total

0.3449

0.0065

3.7367
4.0816

0.0911
0.0976

gas keluar separator (recycle)(arus 19)


kg
kmol
komponen
NH3
94.9574
5.5857
C3H6
181.3453
4.3177

total

276.3027

9.9035

1 atm
-40.068728638 C

xi
0.0007
0.0091
0.5585
0.4317
1.0000

15.9253
16.2874

2782.21
2945.47

-51.15
-49.15

16.9481
6.8196

2132.5
785

-32.98
247

Po
1.8826
1.3145
539.69
1061.87

NERACA MASSA TOTAL Sebelum Recycle


INPUT (Kg/Jam)

KOMPONEN
Arus 1

OUTPUT (Kg/Jam)

Arus 2

Arus 3

Arus 6

C3H6

1405.7776

177.1925

4.1528

C3H8

7.0642

5.7685

1.2957

94.9574

Arus 9

O2

2204.2593

669.6161

0.0166

N2

7255.6868

7255.6836

0.0031

H2O

C3H3N

CH3CN

HCN

CO

0.0015

CO2

0.0048

C3H4O2

Total

3.4312

1,412.8418

686.2374

Arus 11

NH3

Jumlah

682.8063

Arus 7

18949.1080

9,459.9460

18,949.1080
30,508.1333

0.3449

4.4151

15.9000

3.7367
226.2990

8,108.6057

104.1685

246.6141

Neraca Massa setelah Recycle


Arus Recycle = Arus 14
Arus Umpan = Arus 1, Arus 2, Arus 3

fresh feed= Umpan - Recycle


Arus 1
komponen
C3H6
C3H8
TOTAL
Arus 1'
komponen
C3H6
C3H8
TOTAL
Arus 2
komponen
NH3

Kg
1405.7776
7.0642

fraksi berat
0.995
0.005

BM
42
44

1412.8418

Kg
1224.4323
7.0642
1231.4965

Kg
682.8063

Kmol
33.4709
0.1606

fraksi mol
0.9952
0.0048

33.6314

1.0000

fraksi berat
0.9943
0.0057
1.0000

BM
42
44

Kmol
29.1531496392
0.1605502049
29.3137

fraksi berat
0.995

BM
17

Kmol
40.1651

fraksi mol
0.9945
0.0055
1.0000

fraksi mol
0.9953

H2O

3.4312

TOTAL

686.2374

Arus 2'
komponen
NH3
H2O

Kg
587.8489
3.4312

TOTAL

591.2801

0.005

18

1.0000

fraksi berat
0.9942
0.0058

BM
17
18

1.0000

0.1906

0.0047

40.3557

1.0000

Kmol
34.5793
0.1906

fraksi mol
0.9945
0.0055

34.7700

1.0000

Neraca Massa Total Setelah Recycle

KOMPONEN
C3H6
C3H8

INPUT (Kg/Jam)
Arus 1

OUTPUT (Kg/Jam)

Arus 2

Arus 3

Arus 6

Arus 11

Arus 13

Arus 14

1224.43

7.06

2204.26

7255.69

NH3

O2

N2

H2O

C3H3N

CH3CN

HCN

CO
CO2

C3H4O2

17.31

Jumlah
Total

587.85

3.43

1231.50

591.28

18949.11

9459.95

5.88

20660.04

15.90

1254.78

108.76

226.30

18949.11
30231.83

4.42

246.61

1.97

1262.63

20786.12
30231.83

KOMPONEN
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2
Jumlah

Arus 1

Arus 2

Arus 3

1224.43
7.06

Arus 4

587.85

1405.78
7.06
682.81
2204.26
7255.69
3.43

2204.26
7255.69

3.43

1231.50

Arus 5

591.28

9459.95

11559.03

Arus 6
181.35
7.06
94.96
669.63
7255.69
1721.23
1379.79
3.74
228.27
0.00
0.00
17.31
11559.03

Arus 7

177.19
5.77

669.62
7255.68
18949.11

0.34

18949.11

8108.61

30.4280864619

erlebih 10%
33.470895

17.3107
3.7367
94.9574
4.152819908
228.2700
0.0031146149
0.0166112796
1.2956798113
0.0053986659
0.3010794433
350.0495

207.6410

kelarutan
acrylonitrile

k=Po/P
8.7683
1.8884
1.7273
0.9791
0.2411
56.5423
869.4181
822.3669
523.2600
2045.0119
47.0645
40.5597

xi=yi/k
0.0008
0.0116
0.0000
0.9865
0.0008
0.0001
0.0000
0.0000
0.0000
0.0000
0.0000
0.0000
0.9999

k=Po/P
8.4599
1.8108
0.9260
0.2269

y=k.x
0.0605
0.0398
0.8988
0.0000
0.9991

k=Po/P
1.7636
0.2835
0.0793
0.0147

x=y/k
0.5324
0.1186
0.3465
0.0000
0.9974

k=Po/P
8.7084
1.8797
0.9795

y=k.x
0.0005
0.0412
0.9577

0.2416

0.0000
0.9995

k=Po/P
8.77
1.89
0.98
0.24

y=k.x
0.0005
0.0414
0.9572
0.0000
0.9991

5.18
1.02
0.43
0.10

x=y/k
0.0006
0.9672
0.0315
0.0000
0.9993

k=Po/P

k=Po/P
8.82
1.91
1.00
0.25

y=kx
0.0000
0.0034
0.9963
0.0001
0.9998

k
0.0005
0.0004
0.2759
196.7197
249.5920
169.2800
5.1063
0.6619
0.5070

xi=yi/ki
0.0408
0.8619
0.0698
0.0004
0.0036
0.0000
0.0000
0.0225
0.0011
0.9999

k
0.002477113
0.0017295584
0.7101194127
1.3971928012

yi=kx
0.0000
0.0000
0.3966
0.6032
0.9998

T (Kg/Jam)
Arus 14

Arus 13
5.8750

20660.0438

1.9710
1254.7803

108.7642

17.3107
1,262.6263

20,786.1187
30,508.1333

T (Kg/Jam)

231.83

Arus 16

Arus 18

7.06

669.63

7255.69

0.34

3.74

0.00

0.00

7932.39

4.08

Arus 8

Arus 9
4.15
1.30
94.96
0.02
0.00
20670.33
1379.44
3.74
228.27
0.00
0.00
17.31
22399.53

Arus 10

4.15
1.30
94.96
0.02
0.00

Arus 11

20670.33
1379.44

3.74

228.27
0.00
0.00

22295.36

Arus 13

4.42
15.90

226.30
-

17.31
104.17

Arus 12

20665.92
1363.54
-

22048.75

Arus 15

5.88
1254.78

1.97

17.31
246.61

Arus 14

1.97
-

181.35
7.06
94.96
669.63
7255.69
20660.04
108.76

0.34
3.74
0.00
0.00

17.31
1262.63

20786.12

8212.77

Arus 16

Arus 17

Arus 18

181.35
7.06

94.96
669.63
7255.69

0.34
3.74

0.00
0.00
7932.39

Arus 19

181.35
94.96

0.34
3.74
-

280.38

4.08

276.30

k01
k02
k03
k04
k05
k06

0.171 mol/cc s
0.112
0.163
0.0529
0.11
0.215

k1
k2
k3
k4
k5
k6

1.31772E-007 mol/cc s
8.63068E-008
3.72153E-009
1.06024E-012
2.20465E-012
4.90876E-009

r1
r2
r3
r4
r5
r6

1.4350295125
2.626948066
0.113273369
3.86633E-005
8.03962E-005
0.1790061558

E1
E2
E3
E4
E5
E6

20000 cal/mol
20000
25000
35000
35000
25000

0.017298 kmol/jam
0.01133
0.000489
1.39E-007
2.89E-007
0.000644

R
T

0.58123

1.31772E-007
5.75379E-008
1.24051E-009
3.53412E-013
7.34884E-013
4.90876E-009

1.9872
442

715

C3H6 +
mula2

33.4709

0.9034301563
0.0194778456
5.54910E-006
1.15388E-005
0.0770749103
1

0.893
0.0966670267
0.0020841295
5.93754E-007
1.23465E-006
0.0082470154
1

NH3
+
40.1651

3/2 O2
68.8831

36464.44

C3H3N

3 H2O

PERHITUNGAN NERACA PANAS


Kapasitas panas pada masing-masing komponen
Data Cp gas dan Enthalpy ( DELHf ) pada 298 K
Cp = (A + BT + CT2 +DT3+ET4)

komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN

C3H4O2

HCN
CO
CO2
C3H4O2

HVAP = A(1- T/Tc)n

31.298
28.277
33.573
29.526
29.342
33.933
18.425
36.947
25.766
29.556
27.437

Cp B
7.2449E-02
1.16E-01
-1.2581E-02
-8.8999E-03
-3.54E-03
-8.4186E-03
1.8336E-01
2.2085E-02
3.7969E-02
-6.5807E-03
4.2315E-02

CP Gas
Cp C
1.9481E-04
1.96E-04
8.8906E-05
3.8083E-05
1.01E-05
2.9906E-05
-1.0072E-04
1.4661E-04
-1.2416E-05
2.0130E-05
-1.9555E-05

Cp D
-2.1582E-07
-2.3271E-07
-7.1783E-08
-3.2629E-08
-4.31E-09
-1.7825E-08
1.8747E-08
-1.5012E-07
-3.2240E-09
-1.2227E-08
3.9968E-09

Cp E
6.2974E-11
6.87E-11
1.8569E-11
8.8607E-12
2.59E-13
3.6934E-12
9.1114E-13
4.3482E-11
2.2610E-12
2.2617E-12
-2.9872E-13

7.755

2.9386E-01

-2.0878E-04

7.1591E-08

-9.0960E-12

Cp A

HCN
CO
CO2

komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN

Cp = J/mol . K

54.718
59.642
-182.157
46.432
76.452
92.053
33.3620
4.296
252.213
125.595
-3981.02

CP Liquid
C
3.45120E-01
3.2831E-01
3.36E+00
3.95E-01
-3.52E-01
-4.00E-02
5.8644E-01
6.94E-01
-1.4144
-1.7022
5.25E+01

-18.242

1.21E+00

T MIN

A
26.098
26.89
31.523
8.04
9.43
52.053
41.537
43.082
42.384
8.003
18.26
62.977

T MAX

-1.6315E-03
-1.5377E-03
-1.44E-02
-7.05E-03
-2.67E-03
-2.11E-04
-1.86E-03
-2.09E-03
3.06E-03
1.07E-02
-2.27E-01

3.8755E-06
3.6539E-06
2.04E-05
3.99E-05
5.01E-05
5.35E-07
2.50E-06
2.50E-06
-1.18E-06
4.19E-06
3.29E-04

89
86
195
54
64
273
191
230
260
68
220

328
333
385
147
120
615
482
491
434
126
290

-3.12E-03

3.14E-06

288

554

1. NERACA PANAS EXPANDER 01


MENGHITUNG SUHU KELUAR EXPANDER 01
T1=
30 C =
Komponen
kmol
fraksi
C3H6
29.1531496392
C3H8
0.1605502049
TOTAL
29.3136998441
=
V=
Ep=
m=
T2=
PANAS MASUK EX-01
Komponen
kmol
C3H6
C3H8
TOTAL

TOTAL

Cp
0.9945230317
0.0054769683
1

326.6912377698
375.516078381

1.0260917608
0.015949736 m3/s
0.655 (dari grafik coulson)
0.0166555312
292.5539920778 K=

Cp
29.1531496392
0.1605502049
29.3136998441

PANAS KELUAR EX-01


Komponen
kmol
Cp
C3H6
29.1531496392
C3H8
0.1605502049
TOTAL
29.3136998441
PANAS PENGUAPAN
Komponen
kmol
C3H6
C3H8

303.15 K

19.4039920778 C

Q
581.6518100641
593.2833051774
1174.9351152415

16956.9822567024
95.2517562396
17052.234012942

Q
-361.5502922533
-414.9989537514

H vap
Q
29.1531496392
14614.2960379274
0.1605502049
15184.1365759817
29.3136998441

-10540.3297721514
-66.6281670788
-10606.9579392302

426052.75926507
2437.8162392618
428490.575504332

NERACA PANAS EX-01


Komponen
INPUT
C3H6
C3H8
Penguapan
Heat Loss
TOTAL

OUTPUT

16956.98
95.25
428490.58
445542.81

-10540.33
-66.63
456149.77
445542.81

NERACA PANAS EXPANDER 02


MENGHITUNG SUHU KELUAR EXPANDER 02
T1=
30 C =
Komponen
kmol
fraksi
NH3
34.5793
H2O
0.1906
TOTAL
34.7700
=
V=
Ep=
m=
T2=
PANAS MASUK EX-02
Komponen
kmol
NH3
H2O
TOTAL
PANAS KELUAR EX-02
Komponen
kmol
NH3
H2O
TOTAL

303.15 K
Cp
0.9945
0.0055
1.0000

180.1390
168.2548

1.048404801
0.0214522498 m3/s
0.665 (dari grafik coulson)
0.0307030191
285.0033368695 K=

Cp
34.5793
0.1906
34.7700

Q
403.6751
3060.2592

Cp
34.5793
0.1906
34.7700

11.8533368695 C

13958.8195
583.3512
14542.1707

Q
-470.8937
-441.8056

-16283.1945
-84.2177
-16367.4122

PANAS PENGUAPAN
Komponen
kmol
NH3

H vap
34.5793
0.1906
34.7700

H2O
TOTAL
NERACA PANAS EX-02
Komponen
INPUT
NH3
H2O
Penguapan
Heat Loss
TOTAL

20273.6515
43202.7810

V=
Ep=
m=
T2=
PANAS MASUK K-01
Komponen
kmol
O2
N2

701049.6097
8235.3795
709284.9892

OUTPUT
13958.82
583.35
709284.99

-16283.19
-84.22
-

740194.57
723827.16

723827.16

NERACA PANAS KOMPRESOR 01


MENGHITUNG SUHU KELUAR KOMPRESOR 01
T1=
30 C =
Komponen
kmol
fraksi
O2
68.8831
N2
259.1317
TOTAL
328.0148
=

303.15 K
Cp
0.2100
0.7900
1.0000

147.3914
145.3679

1.060474754
2.2666266303 m3/s
0.695 (dari grafik coulson)
0.0396331491
308.0609310817 K=

Cp
68.8831
259.1317

34.9109310817 C

Q
147.3914
145.3679

10152.7787
37669.4317

TOTAL

328.0148

PANAS KELUAR K-01


Komponen
kmol
O2

Cp
68.8831
259.1317
328.0148

N2
TOTAL
NERACA PANAS K-01
Komponen
INPUT
O2
N2
Heat Loss
TOTAL

47822.2105

Q
292.3077
288.1806

20135.0585
74676.7160
94811.7744

OUTPUT
10152.78
37669.43
47822.21

NERACA PANAS PENCAMPURAN


PANAS MASUK
Komponen
kmol
Cp
C3H6
29.1531
C3H8
0.1606
NH3
34.5793
H2O
0.1906
O2
68.8831
N2
259.1317
392.0984
(ARUS RECYCLE)
T=
245.0101 K
Komponen
kmol
Cp
NH3
5.5857
C3H6
4.3177
total
9.9035
TOTAL
PANAS KELUAR
T=
301.5859187527 K=
Komponen
kmol
Cp
C3H6
33.4709

20135.06
74676.72
-46989.56
47822.21

Q
-361.5503
-414.9990
-470.8937
-441.8056
292.3077
288.1806

-10540.3297721514
-66.6281670788
-16283.194535063
-84.2176608806
20135.0584683481
74676.7159719426
67837.404305117

Q
-1504.3100
-3261.3372

-8402.6666042569
-14081.6237761531
-22484.2904
45353.1139
28.4359187527 C
Q

224.1263

7501.707443022

C3H8
NH3
H2O
O2

0.1606
40.1651
0.1906
68.8831
259.1317
402.0019

N2

257.5697
123.7256
115.6082
101.2685
99.8908

NERACA PANAS SEKITAR FURNACE 01


NERACA PANAS ARUS 1 PADA F-01
PANAS MASUK F-01 (ARUS 1)
T=
301.5859 K=
Komponen
kmol
Cp
C3H6
33.4709
C3H8
0.1606
NH3
40.1651
H2O
0.1906
O2
68.8831
N2
259.1317
402.0019130158

41.3528663546
4969.446261666
22.0374025592
6975.6912895438
25884.8589831726
45395.0942463182

28.4359 C
Q
224.1262869961
257.5696889801
123.7256
115.6082
101.2685
99.8908

PANAS KELUAR
T=
Komponen
kmol
C3H6
C3H8
NH3
H2O
O2
N2

307.0000 C=
Cp
Q
33.4709
23869.1285588972
0.1606
28103.0343662378
40.1651
11255.0052
0.1906
8292.6169
68.8831
8502.6730
259.1317
8292.6169
402.0019130158
KEBUTUHAN PANAS FURNACE 01 = Q out - Q in
3946246.9838
NERACA PANAS FUNACE 01
KOMPONEN

INPUT

OUTPUT

7501.707443022
41.3528663546
4969.446261666
22.0374025592
6975.6912895438
25884.8589831726
45395.0942463182

580.1500 K
798921.098317465
4511.9479272149
452058.118090383
1580.7511836549
585690.494455496
2148879.66803588
3991642.07801009

C3H6
C3H8
NH3
H2O
O2
N2
TOTAL
PEMANAS
NP TOTAL

7501.71
41.35
4969.45
22.04
6975.69

798921.10
4511.95
452058.12
1580.75

25884.86
45395.09
3946246.98
3991642.08

2148879.67

585690.49
3991642.08
3991642.08

327
NERACA PANAS DI SEKITAR REAKTOR

307
Q 307-298

ARUS 4

R -01

ARUS 5

HR 298

Q 298-327

PANAS MASUK REAKTOR


T=
Komponen
kmol
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
TOTAL
PANAS REAKSI
T=
HR=Hf Produk - Hf Reaktan
Reaksi

TOTAL

307 C=
Cp (kJ/kmol)
Q
33.4709
-23869.1285588972
0.1606
-28103.0343662378
40.1651
-11255.0051975479
68.8831
-8619.1391203017
259.1317
-8292.6169103131
0.1906
-9786.0610899216
402.0019

580.15 K
-798921.098317465
-4511.9479272149
-452058.118090383
-593713.040318351
-2148879.66803588
-1865.4337730197
-3999949.3065

298.15 K

kmol
HR
1
26.0337626278
2
0.0911384077
3
8.4544448853
4 5.1929363220162E-005
5
0.0001079817
6
0.2404264742
34.819932306

Q
-515650
-545970
-943380
-1078290
-1927740
74020

-13424309.6990218
-49758.8364251271
-7975754.21593074
-55.9949130667
-208.1605703581
17796.3676181314
-21432290.539243

PANAS KELUAR REAKTOR


T=
327 C =
600.15 K
Komponen
Kmol
Cp (kJ/Kmol)
Q (KJ)
C3H6
4.3177454689
25972.7206840296
112143.597049761
C3H8
0.1605502049
30612.6935041353
4914.8742161588

NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2
TOTAL

5.585728209
20.9260212848
259.1316699272
95.6236623677
26.0337626278
0.0911384077
8.4544448853
5.1929363220162E-005
0.0001079817
0.2404264742
420.5653097685

12147.2182840025
9257.2485273513
8890.7723808173
10509.3583373739
24653.1725545906
19506.6845284834
12082.5878995194
8967.6481433712
12906.6825337763
31046.2734418441

H Reaksi = Panas Masuk Reaktor + HR298+ Panas Keluar Reaktor


H Reaksi =
-20991578.4782 (eksotermis)
Kebutuhan Pendingin = Panas yg keluar reaktor
Q Pendingin = Q out + Q reaksi - Q in
-20550866.4171 (-) membutuhkan pendingin
Q Pendingin=
20550866.4171
NERACA PANAS REAKTOR
Komponen
Input
Output
C3H6
798921.10
112143.60
C3H8
4511.95
4914.87
NH3
452058.12
67851.06
O2
593713.04
193717.38
N2
2148879.67
2303880.69
H2O
1865.43
1004943.33
C3H3N
641814.84
CH3CN
1777.81
HCN
102151.57
CO
0.47
CO2
1.39
C3H4O2
7464.35
HR
20991578.48
Pendingin
20550866.42
TOTAL
24991527.78
24991527.78

67851.0598295946
193717.379721582
2303880.69398374
1004943.33335459
641814.84230825
1777.8081664732
102151.573468746
0.4656842577
1.3936850393
7464.3460597688
4440661.36752796

NERACA PANAS DI SEKITAR WASTE HEAT BOILER 01


NERACA PANAS MASUK WHB-01
T=
327 C=
600.15 K
Komponen
Kmol
Cp (kJ/Kmol)
Q (KJ)
C3H6
4.3177454689
25972.7206840296
112143.597049761
C3H8
0.1605502049
30612.6935041353
4914.8742161588
NH3
5.585728209
12147.2182840025
67851.0598295946
O2
20.9260212848
9257.2485273513
193717.379721582
N2
259.1316699272
8890.7723808173
2303880.69398374
H2O
95.6236623677
10509.3583373739
1004943.33335459
C3H3N
26.0337626278
24653.1725545906
641814.84230825
CH3CN
0.0911384077
19506.6845284834
1777.8081664732
HCN
8.4544448853
12082.5878995194
102151.573468746
CO
5.1929363220162E-005
8967.6481433712
0.4656842577
CO2
0.0001079817
12906.6825337763
1.3936850393
C3H4O2
0.2404264742
31046.2734418441
7464.3460597688
TOTAL
420.5653097685
4440661.36752796
NERACA PANAS KELUAR WHB-01
SUHU KELUAR DIRANCANG 150 C
T=
121.7921150354 C=
394.9421150354 K
Komponen
Kmol
Cp (kJ/Kmol)
Q (KJ)
C3H6
4.3177454689
6943.7784948995
29981.4681337419
C3H8
0.1605502049
8064.6649818956
1294.783615696
NH3
5.585728209
3599.9065577037
20108.0996090591
O2
20.9260212848
2883.7661238965
60345.7512889023
N2
259.1316699272
2821.9046074807
731244.853311692
H2O
95.6236623677
3284.1071483198
314038.353130396
C3H3N
26.0337626278
6833.7413221011
177907.999439325
CH3CN
0.0911384077
5478.8213218621
499.331051078
HCN
8.4544448853
3612.3121957057
30540.0943672304
CO
5.1929363220162E-005
2828.6334973619
0.1468891363
CO2
0.0001079817
3862.2468563774
0.4170518371
C3H4O2
0.2404264742
8445.6969290293
2030.5691345627
TOTAL
420.5653097685
1367991.86702266

KEBUTUHAN AIR PENDINGIN =


Q PENDINGIN= Qout-Qin =
-3072669.5005053
TANDA (-) MENYATAKAN BUTUH PENDINGIN
Q PENDINGIN=
3072669.5005053
NERACA PANAS DI SEKITAR WHB-01
Komponen
INPUT
OUTPUT
C3H6
112143.60
C3H8
4914.87
NH3
67851.06
O2
193717.38
N2
2303880.69
H2O
1004943.33
C3H3N
641814.84
CH3CN
1777.81
HCN
CO
CO2
C3H4O2
Pendingin
TOTAL

102151.57
0.47
1.39
7464.35
4440661.37

29981.47
1294.78
20108.10
60345.75
731244.85
314038.35
177908.00
499.33
30540.09
0.15
0.42
2030.57
3072669.50
4440661.37

NERACA PANAS DI SEKITAR HEAT EXCHANGER 01


PANAS MASUK HE-01
T=
121.7921150354 C=
394.9421150354 K
Komponen
Kmol
Cp (kJ/Kmol)
Q (KJ)
C3H6
4.3177454689
6943.7784948995
29981.4681337419
C3H8
0.1605502049
8064.6649818956
1294.783615696
NH3
5.585728209
3599.9065577037
20108.0996090591
O2
20.9260212848
2883.7661238965
60345.7512889023
N2
259.1316699272
2821.9046074807
731244.853311692

H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2
TOTAL

95.6236623677
26.0337626278
0.0911384077
8.4544448853
5.1929363220162E-005
0.0001079817
0.2404264742
420.5653097685

3284.1071483198
6833.7413221011
5478.8213218621
3612.3121957057
2828.6334973619
3862.2468563774
8445.6969290293

314038.353130396
177907.999439325
499.331051078
30540.0943672304
0.1468891363
0.4170518371
2030.5691345627
1367991.86702266

PANAS KELUAR COOLER-01


SUHU KELUAR COOLER-01 DIRANCANG 30 C
T=
80 C=
353.15 K
Komponen
Kmol
Cp (kJ/Kmol)
Q (KJ)
C3H6
4.3177454689
3784.6191450574
16341.0221652712
C3H8
0.1605502049
4376.5404096166
702.6544597357
NH3
5.585728209
2015.3016152705
11256.9270820198
O2
20.9260212848
1630.3198873749
34116.108664159
N2
259.1316699272
1601.2391009365
414931.762178374
H2O
95.6236623677
1858.5959101356
177725.74778886
C3H3N
26.0337626278
3745.0641661872
97498.1115283746
CH3CN
0.0911384077
3024.907522054
275.685254851
HCN
8.4544448853
2019.8442679862
17076.6620406563
CO
5.1929363220162E-005
1603.434142988
0.083265314
CO2
0.0001079817
2160.0583153027
0.2332466883
C3H4O2
0.2404264742
4600.3886176107
1106.0552151482
TOTAL
420.5653097685
771031.052889452
KEBUTUHAN PENDINGIN = Q out - Q in
Q pendingin=
-596960.814133205 (-) = MEMBUTUHKAN PENDINGIN
Qpendingan=
596960.814133205
NERACA PANAS DI SEKITAR COOLER-01
Komponen
INPUT
OUTPUT
C3H6
29981.47
16341.02
C3H8
1294.78
702.65
NH3
20108.10
11256.93

O2
N2
H2O
C3H3N

60345.75
731244.85
314038.35
177908.00
499.33
30540.09
0.15
0.42
2030.57

CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2
PENDINGIN
TOTAL

1367991.87

34116.11
414931.76
177725.75
97498.11
275.69
17076.66
0.08
0.23
1106.06
596960.81
1367991.87

NERACA PANAS DI SEKITAR ABSORBER


PANAS MASUK ABSORBER (ARUS 5)
T=
80 C =
P=
1 atm
Komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2
TOTAL

Kg

353.15 K

Kmol

181.3453096959
4.3177454689
7.0642090178
0.1605502049
94.9573795527
5.585728209
669.632681112
20.9260212848
7255.6867579613
259.1316699272
1721.2259226192
95.6236623677
1379.7894192731
26.0337626278
3.7366747137
0.0911384077
228.2700119041
8.4544448853
0.0014540222 5.19293632201616E-005
0.0047511932
0.0001079817
17.3107061403
0.2404264742
11559.0252772055
420.5653097685

Cp (kJ/Kmol)
3784.6191450574
4376.5404096166
2015.3016152705
1630.3198873749
1601.2391009365
4136.3712457098
6223.3235154954
5246.2862347987
4181.2199444309
1603.434142988
2160.0583153027
8470.1110932104

Q
16341.0221652712
702.6544597357
11256.9270820198
34116.108664159
414931.762178374
395534.967427361
162016.527158374
478.1381735201
35349.8935736695
0.083265314
0.2332466883
2036.4389459766
1072764.75634046

PANAS SOLVEN MASUK ABSORBER (ARUS 6)


T=
30 C=
303.15 K
Komponen
kg
Kmol
Cp (kJ/Kmol)
Q
H2O
18949.1080
1052.7282235935
377.4863815882

397390.567920048

PANAS KELUAR ABSORBER (ARUS 7)


T=
39.85 C=
komponen
kg
kmol
C3H6
177.1924897879
C3H8
5.7685292065
O2
669.6160698324
N2
7255.6836433464
C3H3N
0.3449473548
TOTAL
8108.6056795281

313 K
Cp (kJ/Kmol)
Q
4.2188688045
980.3790116183
0.1311029365
1128.3285914854
20.9255021823
438.2077117667
259.1315586909
431.8473047608
0.0065084407
974.0371508471
284.4135410548

4136.0904286778
147.9271916938
9169.7164288584
111905.265199156
6.339462994
125365.338711379

PANAS KELUAR ABSORBER (ARUS 8)


T=
39.8471263054 C=
Komponen
kg
kmol
C3H6
4.152819908
C3H8
1.2956798113
NH3
94.9573795527
O2
0.0166112796
N2
0.0031146149
H2O
20670.3339473027
C3H3N
1379.4444719183
CH3CN
3.7366747137
HCN
228.2700119041
CO
0.0014540222
CO2
0.0047511932
C3H4O2
17.3107061403

312.9971263054 K
Cp (kJ/Kmol)
Q
0.0989
1758.6541941431
0.0294
1791.6294007554
5.5857
1217.8831191476
0.0005
9614.6195014695
0.0001
17054.3330142814
1148.3519
1119.4864517494
26.0273
1631.19431885
0.0911
1378.0335156675
8.4544
1072.878282679
0.0001
10762.7580424861
0.0001
3568.1978577291
0.2404
2232.1638223388

173.8898606826
52.758591906
6802.7640938637
4.9909729092
1.8970600087
1285564.37817454
42455.5091653213
125.5917803074
9070.5903095864
0.5589031716
0.3852999373
536.6712775768

TOTAL

22399.5276223608

1188.8800

1344789.98548981

NERACA PANAS ABSORBER


Komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2
TOTAL

ARUS 5

INPUT
ARUS 6
16341.02
702.65
11256.93
34116.11
414931.76
395534.97
162016.53
478.14
35349.89
0.08
0.23
2036.44
1072764.76
1470155.32

OUTPUT
ARUS 8
147.93
9169.72

ARUS 7
-

111905.27
6.34

4136.09
-

397390.57

397390.57

125365.34
1470155.32

NERACA PANAS DI SEKITAR HEATER 01


PANAS MASUK HEATER-01
T=
39.8471263054 C=
312.9971263054 K
Komponen
Kmol
Cp (kJ/Kmol)
Q (KJ)
C3H6
0.0989
1758.6541941431
173.8898606826
C3H8
0.0294
1791.6294007554
52.758591906
NH3
5.5857
1217.8831191476
6802.7640938637
O2
0.0005
9614.6195014695
4.9909729092
N2
0.0001
17054.3330142814
1.8970600087
H2O
1148.3519
1119.4864517494
1285564.37817454

173.89
52.76
6802.76
4.99
1.90
1285564.38
42455.51
125.59
9070.59
0.56
0.39
536.67
1344789.99

C3H3N
CH3CN

26.0273
0.0911
8.4544
0.0001
0.0001
0.2404
1188.8800

HCN
CO
CO2
C3H4O2
TOTAL

1631.19431885
1378.0335156675
1072.878282679
10762.7580424861
3568.1978577291
2232.1638223388

42455.5091653213
125.5917803074
9070.5903095864
0.5589031716
0.3852999373
536.6712775768
1344789.98548981

PANAS KELUAR HEATER-01


T=
Komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2
TOTAL

Kmol

99.41 C=
372.5612392333 K
Cp (kJ/Kmol)
Q (KJ)
0.0989
5221.3846122211
516.2730943998
0.0294
6050.6249710302
178.1743777415
5.5857
2745.2983825683
15334.4906175798
0.0005
2210.8293039192
1.1476469933
0.0001
2167.7173986713
0.2411287491
1148.3519
1119.4864517494
1285564.37817454
26.0273
1631.19431885
42455.5091653213
0.0911
1378.0335156675
125.5917803074
8.4544
2753.4580251526
23278.9591177458
0.0001
2171.6765894375
0.1127737824
0.0001
2944.3078317094
0.317931255
0.2404
2232.1638223388
536.6712775768
1188.8800
1367991.86708599

KEBUTUHAN PEMANAS = Q out - Q in


Q pemanas=
23201.8815961813

NERACA PANAS DI SEKITAR HE-01


Komponen
INPUT
OUTPUT
C3H6
173.8898606826
516.2730943998
C3H8
52.758591906
178.1743777415
NH3
6802.7640938637
15334.4906175798

O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2
PEMANAS
TOTAL

4.9909729092
1.8970600087
1285564.37817454
42455.5091653213
125.5917803074
9070.5903095864
0.5589031716
0.3852999373
536.6712775768
23201.8815961813
1367991.8671

1.1476469933
0.2411287491
1285564.37817454
42455.5091653213
125.5917803074
23278.9591177458
0.1127737824
0.317931255
536.6712775768
1367991.8671

PANAS MASUK SEPARATOR (ARUS 8)


T=
Komponen
HCN
C3H3N
CH3CN
H20
C3H4O2
NH3
O2
N2
CO
CO2
C3H6
C3H8
TOTAL

99.41 C =
kg
228.2700119
1379.4444719
3.7366747
20670.3339473
17.3107061
94.9573796
0.0166113
0.0031146
0.0014540
0.0047512
4.1528199
1.2956798
22399.5276

372.5612392333 K
kmol
8.45444489
26.02725419
0.09113841
1148.35188596
0.24042647
5.58572821
0.00051910
0.00011124
0.00005193
0.00010798
0.09887666
0.02944727
1188.8800

Cp (kJ/Kmol)
5846.0008
8556.2599
4147.7757
5598.5665
11592.0532
2745.2984
2210.8293
2167.7174
2171.6766
2944.3078
5221.3846
6050.6250

Q
49424.6911805432
222695.950198825
378.0216705602
6429124.38525209
2787.0364900351
15334.4906175798
1.1476469933
0.2411287491
0.1127737824
0.317931255
516.2730943998
178.1743777415
6720440.8424

GAS KELUAR SEPARATOR (ARUS 9)


Komponen
CH3CN
NH3
O2
N2
CO
CO2
C3H6
C3H8
TOTAL

kg

kmol
3.73667471
94.95737955
0.01661128
0.00311461
0.00145402
0.00475119
4.15281991
1.29567981
104.1685

0.0911384
5.5857282
0.0005191
0.0001112
0.0000519
0.0001080
0.0988767
0.0294473
5.8060

Cp (kJ/Kmol)
Q
4147.7757
2745.2984
2210.8293
2167.7174
2171.6766
2944.3078
5221.3846
6050.6250

378.0216705602
15334.4906175798
1.1476469933
0.2411287491
0.1127737824
0.317931255
516.2730943998
178.1743777415
16408.7792

CAIRAN KELUAR SEPARATOR


Komponen
HCN
C3H3N
H2O
C3H4O2
TOTAL

kg

kmol
228.2700119041
1379.4444719183
20670.3339473027
17.3107061403
22295.3591

NERACA PANAS SEPARATOR


Input
Komponen
Arus 8
Arus 9
HCN
49424.69
C3H3N
222695.95
CH3CN
378.02
H20
6429124.39
C3H4O2
2787.04
NH3
15334.49
O2
1.15
N2
0.24
CO
0.11
CO2
0.32
C3H6
516.27
C3H8
178.17

Cp (kJ/Kmol)
Q
8.4544448853
5846.0008
26.0272541871
8556.2599
1148.3518859613
5598.5665
0.2404264742
11592.0532
1183.0740

Output
Arus 10
378.02
15334.49
1.15
0.24
0.11
0.32
516.27
178.17

49424.69
222695.95
6429124.39
2787.04
-

49424.6911805432
222695.950198825
6429124.38525209
2787.0364900351
6704032.0631

6720440.84
6720440.84

TOTAL

16408.78
6720440.84

6704032.06

PANAS MASUK MD 01 (ARUS 10)


T=
P=
Komponen
HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
TOTAL

97.86
1 atm

C=

kg

kmol
228.2700119041
1379.4444719183
20670.3339
17.3107
22295.3591372654

371.0107855701 K
Cp (kJ/Kmol)
Q
8.4544
5708.1751038615
26.0273
8366.7980649114
1148.3518859613
5481.495957007
0.2404
11340.0352647104
1183.0740115079

48259.451811459
217764.779967892
6294686.22011796
2726.4446956682
6563436.89659298

PANAS KONDISI OPERASI ATAS MD 01 (ARUS 11)


T=
P=
Komponen
HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
TOTAL

41.65 C =
1 atm
kg
226.2990119041
15.90
4.4151251931
9.4280572486597E-008
246.6141371915

314.8016 K

kmol

Cp (kJ/Kmol)
Q
8.3814448853
602.175531367
5047.1010274517
0.3
1094.1079458007
328.2323837402
0.245284733
560.8550686152
137.5691857295
1.30945239564719E-009
1335.1763962635 1.7483499306988E-006
8.9267296196
3592.3149420463
5512.9025986697

PANAS PENGEMBUNAN PADA KONDENSOR (Qc)


Komponen
kg
kmol
H vap
HCN
226.2990119041
8.3814448853
C3H3N
15.9
0.3
H20
4.4151251931
0.245284733
C3H4O2
9.4280572486597E-008 1.30945239564719E-009
TOTAL
246.6141371915
8.9267296196

PANAS KONDISI OPERASI BAWAH MD 01 (ARUS 12)

Q
25,696.9193
32,597.3880
42,028.1844
48,961.7728

215,377.3128
9,779.2164
10,308.8720
0.0001
235,465.4012

T=
P=
Komponen
HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
TOTAL

99.9754615784
C=
373.1254615784 K
1.02
atm =
775.200
kg
kmol
Cp (kJ/Kmol)
Q
1.971
0.073
5896.37966302
1363.5444719183
25.7272541871
8625.3480231605
20665.9188221095
1148.1066012283
5641.18441231
17.310706046
0.2404264729
11683.8817651502
22048.7450
1174.1473

PANAS REBOILER (Qr)


Qr= Q11+Q12+Qc-Q10
Qr =

NERACA PANAS MD 01
Input
Komponen
Arus 10
HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
Kondenser
Reboiler

379368.5410

Output
Arus 12
5047.10
328.23
137.57
0.00
235465.40

Arus 11
48259.45
217764.78
6294686.22
2726.44
-

379368.54
6942805.44
6942805.44

TOTAL

430.4357154005
221906.521044366
6476681.06251933
2809.1144821255
6701827.1338

240978.30
6942805.44

430.44
221906.52
6476681.06
2809.11
6701827.13

PANAS MASUK MD 02 (ARUS 12)


T=
P=
Komponen
HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
TOTAL

99.4045 C =
1 atm
kg

kmol
1.9710
1363.5445
20665.9188
17.3107
22048.7450

372.5545 K
Cp (kJ/Kmol)
Q
0.0730
5845.3956
25.7273
8555.4294
1148.1066
5598.0540
0.2404
11590.9492
1174.1473

426.7138786356
220107.707522378
6427162.74079271
2786.7710441115
6650483.9332

PANAS KONDISI OPERASI ATAS MD 02 (ARUS 13)


T=
P=
Komponen
HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
TOTAL

77.9568339425 C =
351.1068339425 K
1 atm
kg
kmol
Cp (kJ/Kmol)
Q
1.971
0.073
1943.245073392
141.8568903574
1254.7803030303
23.6751000572
3599.3147936651
85214.1378772924
5.875
0.3263888889
1789.2196674954
583.981419252
7.2342132284575E-013 1.00475183728577E-014 4419.9161513554 4.4409188737233E-011
1262.6263030303
24.0744889461
85939.9761869018

PANAS PENGEMBUNAN PADA KONDENSOR (Qc)


Komponen
kg
kmol
Hvap (kJ/Kmol. K)
1.971
0.073
22642.7050668887
HCN
1254.7803030303
23.6751000572
31032.7991149804
C3H3N
5.875
0.3263888889
40496.0842824867
H20
7.2342132284575E-013 1.00475183728577E-014 46795.9298555247
C3H4O2
TOTAL
1262.6263030303
24.0744889461
140967.51831988

Q
1652.9174698805
734704.624101388
13217.4719533126
4.7018296499834E-010
749575.013524582

PANAS KONDISI OPERASI BAWAH MD 02 (ARUS 14)


T=
P=
Komponen
HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
TOTAL

100.509824018 C =
373.659824018 K
1.02 atm =
775.2 mmHg
kg
kmol
Cp (kJ/Kmol)
Q
2.8956836928273E-012
1.072475E-13
5944.2030595628
0.0000
108.7641688879
2.052154E+00
8690.8499999451
17,834.9637
20660.0438221095
1.147780E+03
5681.5544974905
6,521,175.8275
17.310706046
0.2404264729
11770.9083764834
2,830.0380
20786.1186970435
1150.0727929423
6,541,840.8293

PANAS REBOILER (Qr)


Qr= Q11+Q12+Qc-Q10
Qr =
726871.8857

NERACA PANAS MD 02
Komponen

Input
Arus 12

HCN
C3H3N
H20
C3H4O2
Kondenser
Reboiler

Output
Arus 14
141.86
85214.14
583.98
0.00
749575.01

Arus 13
426.71
220107.71
6427162.74
2786.77
726871.89
7377355.82
7377355.82

TOTAL

835514.99

0.00
17834.96
6521175.83
2830.04
6541840.83
7377355.82

RECYCLE (ARUS 7 + Arus 9)


Arus 7
Komponen
C3H3N
O2
N2
C3H6
C3H8
TOTAL

kg

kmol
0.3449
669.6161
7255.6836
177.1925
5.7685
8108.6057

Cp (kJ/Kmol)
0.0065
20.9255
259.1315586909
4.2188688045
0.1311
284.4135

974.0372
438.2077
431.8473
980.3790
1128.3286
3952.7998

6.3395
9169.7164
111905.2652
4136.0904
125217.41152
250434.8230

Arus 9
Komponen
CH3CN
NH3

kg

kmol
3.73667471
94.95737955

Cp (kJ/Kmol)
Q
0.09113841
4147.77567772
5.58572821
2745.29838257

378.02167056
15334.49061758

O2
N2
CO
CO2
C3H6
C3H8
TOTAL

0.01661128
0.00311461
0.00145402
0.00475119
4.15281991
1.29567981
104.1685

0.00051910
0.00011124
0.00005193
0.00010798
0.09887666
0.02944727
5.8060

2210.82930392
2167.71739867
2171.67658944
2944.30783171
5221.38461222
6050.62497103

Q arus recycle= Q arus 7 + Q arus 9 =


T di trial
T=
331.1688 K =
Komponen
C3H3N
CH3CN
NH3
O2
N2
CO
CO2
C3H6
C3H8

TOTAL

kmol

266843.6023
58.0188 C

Cp (kJ/kmol)
0.0065
0.0911
5.5857
20.9260
259.1317
0.0001
0.0001
4.3177
0.1606
290.2195

1.14764699
0.24112875
0.11277378
0.31793126
516.27309440
178.17437774
16408.7792

2203.47929
1788.44005
1200.74445
976.28773
960.67081
961.52536
1285.61311
2221.4760578429
2562.4338864188

NERACA PANAS MASUK CHILLER-01


PANAS MASUK CHILLER-01
T=
331.1688
K=
Komponen
kmol
Cp (kJ/kmol)
Q
C3H3N
0.0065
2203.47929
CH3CN
0.0911
1788.44005
NH3
5.5857
1200.74445
O2
20.9260
976.28773
N2
259.1317
960.67081
CO
0.0001
961.52536
CO2
0.0001
1285.61311

14.3412
162.9956
6707.0321
20429.8179
248940.2314
0.0499
0.1388
9591.7682
411.3993
286257.7744

58.0188
14.3412
162.9956
6707.0321
20429.8179
248940.2314
0.0499
0.1388

C3H6
C3H8
TOTAL

4.3177
0.1606
290.2195

2221.47606
2562.43389

PANAS KELUAR CHILLER-01


T=
216.7780
kmol
Komponen
C3H3N
CH3CN
NH3
O2
N2
CO
CO2
C3H6
C3H8
TOTAL

K=
Cp (kJ/kmol)
Q
0.0065
-8423.29104
0.0911
-7096.22285
5.5857
-6296.41091
20.9260
-2362.22431
259.1317
-2360.09078
0.0001
-3018.33663
0.0001
-8325.90147
4.3177
-5491.5848226694
0.1606
-2856.6654766399
290.2195

9591.7682
411.3993
286257.7744

-56.3720
-54.8225
-646.7385
-35170.0400
-49431.9562
-611574.2652
-0.1567
-0.8990
-23711.2655
-458.6382
-721048.7819

KEBUTUHAN PENDINGIN= Qout-Qin


PENDINGIN=
-1007306.5563
TANDA (-) MENUNJUKKAN BAHWA SISTEM MEMBUTUHKAN PENDINGIN
NERACA PANAS TOTAL CHILLER-01
Komponen
INPUT
C3H3N
14.34
CH3CN
163.00
NH3
6707.03
O2
20429.82
N2
248940.23
CO
0.05
CO2
0.14
C3H6
9591.77
C3H8
411.40
Pendingin
286257.77
TOTAL
NERACA PANAS DI SEKITAR SEPARATOR-02
PANAS MASUK SEPARATOR-02

OUTPUT
-54.82
-646.74
-35170.04
-49431.96
-611574.27
-0.16
-0.90
-23711.27
-458.64
1007306.56
286257.77

T=
Komponen
C3H3N
CH3CN
NH3
O2
N2
CO
CO2
C3H6
C3H8
Total

216.7780
kmol

K=
Cp (kJ/kmol)
Q
0.0065
-8423.29104
0.0911
-7096.22285
5.5857
-6296.41091
20.9260
-2362.22431
259.1317
-2360.09078
0.0001
-3018.33663
0.0001
-8325.90147
4.3177
-5491.58482
0.1606
-2856.66548
290.2195

-56.3720
-54.8225
-646.7385
-35170.0400
-49431.9562
-611574.2652
-0.1567
-0.8990
-23711.2655
-458.6382
-721048.7819

PANAS KELUAR SEPARATOR-02


ARUS 15
T=
216.7780
K=
-56.3720
Komponen
kmol
Cp (kJ/kmol)
Q
O2
-2362.22431
-49431.9562248
20.9260
N2
-2360.09078
-611574.265160249
259.1317
CO
-3018.33663
-0.1567402992
0.0001
CO2
-8325.90147
-0.8990446837
0.0001
C3H8
0.1606
-2856.66548
-458.638227748
-661465.9154
TOTAL
280.2184
ARUS 16
T=
Komponen
C3H3N
CH3CN
NH3
C3H6
TOTAL

216.7780
kmol

K=
-56.3720
Cp (kJ/kmol)
Q
-54.8224898608
0.0065
-8423.29104
-646.7384507306
0.0911
-7096.22285
-35170.0400411583
5.5857
-6296.41091
-23711.265485433
4.3177
-5491.58482
10.0011
-59582.8665

NERACA PANAS TOTAL SEPARATOR-02


INPUT
Komponen
ARUS RCY
C3H3N
-54.82
CH3CN
-646.74
NH3
-35170.04
O2
-49431.96
N2
-611574.27
CO
-0.16
CO2
-0.90
C3H6
-23711.27
C3H8
-458.64
Total
-721048.78
-721048.78
NP TOTAL

OUTPUT
ARUS 15
-

ARUS 16
-54.82
-646.74
-35170.04

-49431.96
-611574.27
-0.16
-0.90

-458.64
-661465.92
-721048.78

-23711.27
-59582.87

NERACA PANAS DISEKITAR HEATER-02


PANAS MASUK HEATER-02
T=
216.7780
K=
-56.37 C
Komponen
kmol
Cp (kJ/kmol)
Q
C3H3N
-54.8224898608
0.0065
-8423.29104
CH3CN
-646.7384507306
0.0911
-7096.22285
NH3
-6296.4109110455
-35170.0400411583
5.5857
C3H6
-8325.9014692737
-35949.1233438771
4.3177
TOTAL
10.0011
-71820.7243
PANAS KELUAR HEATER-02
T=
233.0813
K=
-40.0687
Komponen
kmol
Cp (kJ/kmol)
Q
C3H3N
-44.2715310138
0.0065
-6802.17173
CH3CN
-523.0483831267
0.0911
-5739.05554
NH3
-2294.646226424
-12817.2701565666
5.5857
C3H6
-3941.362745536
-17017.8011360248
4.3177
TOTAL
10.0011
-30402.3912

KEBUTUHAN PEMANAS= Qout-Qin


PEMANAS=

41418.3331

NERACA PANAS TOTAL HE-03


Komponen
INPUT
OUTPUT
C3H3N
-54.82
CH3CN
-646.74
NH3
-35170.04
C3H6
-35949.12
Pemanas
41418.33
-30402.3912
TOTAL

-44.27
-523.05
-12817.27
-17017.80
-30402.3912

NERACA PANAS DI SEKITAR SEPARATOR-03


PANAS MASUK SEPARATOR-03
T=
233.0813 K=
-40.0687
C
Komponen
kmol
Cp (kJ/kmol)
Q
C3H3N
-44.2715310138
0.0065
-6802.17173
CH3CN
-523.0483831267
0.0911
-5739.05554
NH3
-12817.2701565666
5.5857
-2294.64623
C3H6
-17017.8011360248
4.3177
-3941.36275
TOTAL
10.0011
-30402.3912
PANAS KELUAR SEPARATOR-03
ARUS 17
T=
233.0813 K=
Komponen
kmol
Cp (kJ/kmol)
Q
C3H3N
0.0065
-6802.17173
CH3CN
0.0911
-5739.05554
TOTAL
0.0976
ARUS 18 (RCY)
T=
Komponen
kmol
NH3
C3H6
TOTAL

233.0813

-40.0687 C
-44.2715310138
-523.0483831267
-567.3199

K=
-40.0687
Cp (kJ/kmol)
Q
-2294.646226424
-12817.2701565666
5.5857
-3941.362745536
-17017.8011360248
4.3177
9.9035
-29835.0713

NERACA PANAS TOTAL SEPARATOR-03


Komponen
C3H3N
CH3CN
NH3
C3H6
TOTAL
TOTAL NP

INPUT

ARUS 17

-44.27
-523.05
-12817.27
-17017.80
-30402.39
-30402.39

NERACA PANAS DI SEKITAR KOMPRESOR-02


T1=
-40.0687 C =
Komponen
kmol
fraksi
NH3
5.5857
C3H6
4.3177
TOTAL
9.9035
=
V=
Ep=
m=
T2=
PANAS MASUK K-02
T=

OUTPUT
ARUS 18
-44.27
-523.05
-

-567.32
-30402.39

-12817.27
-17017.80
-29835.07

233.0812713624 K
Cp
0.5640
0.4360
1.0000

34.6164
56.2209

1.2327441038
0.0526167406 m3/s
0.652 (dari grafik coulson)
0.1230986668
245.0100943502 K=

233.0813 K=

-28.1399056498 C

-40.0687 C

Komponen
NH3
C3H6
TOTAL

kmol

Cp (kJ/kmol)
Q
-2294.646226424
-12817.2701565666
5.5857
-3941.362745536
-17017.8011360248
4.3177
9.9035
-29835.0713

PANAS KELUAR K-02


T=
245.0100943502 K=
-28.1399056498 C
Komponen
kmol
Cp (kJ/kmol)
Q
NH3
-1880.3996870018
-10503.4015758436
5.5857
C3H6
-3261.3371671441
-14081.6237761531
4.3177
TOTAL
9.9035
-24585.0254
NERACA PANAS KOMPRESOR-02
Komponen
INPUT
OUTPUT
NH3
-12817.27
C3H6
-17017.80
Heat Loss
TOTAL
-29835.07

-10503.40
-14081.62
-5250.05
-29835.07

HVAP = A(1- T/Tc)n (kJ/mol K)


Tc

DHf298 (kJ/mol)

n
364.76
369.82
405.65
154.58
126.1
647.13
535
545.5
456.65
132.92
304.19

0.358
0.365
0.364
0.201
0.533
0.321
0.273
0.335
0.428
0.318
0.24

20.43
-103.92
-45.72

615

0.351

336.45

CP @25
115.30
117.67
80.16

75.55
108.79
91.94
71.4

148.96

-242
185.06
87.92
130.63
-110.62
-393.77

1. MENGHITUNG BM UMPAN
BM=(yi . BM)
komponen BM
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
TOTAL

kmol
yi
42 33.470895108
44 0.1605502049
17 40.16507413
32 68.883102133
28 259.13166993
18 0.1906215132
402.00191302

2. MENGHITUNG Z UMPAN
Pc
komponen Tc

BM.yi
0.0832605369
3.4969425493
0.0003993767
0.0175725756
0.0999126443
1.6985149525
0.1713501849
5.4832059174
0.6446030766 18.0488861447
0.0004741806
0.008535251
1 28.7536573906

omega

y Tc

y Pc

3. Menghitung densitas umpan


rho=P BM/ Z R T
0.900604421
menghitung viskositas umpan
=A+BT+CT2
T=
307 C=
580.15
A
B
C
micropoise
komponen y
C3H6
0.083261
-7.23
3.42E-01
-9.45E-05
1.59E+02
C3H8
0.000399
-5.462
3.27E-01
-1.07E-04
1.48E+02
NH3
0.099913
-7.874
3.67E-01
-4.47E-06
2.04E+02
O2
0.17135
44.224
5.62E-01
-1.13E-04
3.32E+02
N2
0.644603
42.606
4.75E-01
-9.88E-05
2.85E+02
H2O
0.000474
-36.826
4.29E-01
-1.62E-05
2.07E+02
1
TOTAL
=
274.344 micropoise=
0.9876383947 kg/m jam
menghitung konduktivitas umpan
k=A+BT+CT2
T=
307 C=
580.15
A
B
C
k
komponen y
C3H6
0.083261
-0.01116
7.52E-05
6.56E-08
5.45E-02
C3H8
0.000399
-0.00869
6.64E-05
7.88E-08
5.63E-02
NH3
0.099913
0.00457
2.32E-05
1.48E-07
6.79E-02
O2
0.17135
0.00121
8.62E-05
-1.33E-08
4.67E-02
N2
0.644603
0.00309
7.59E-05
-1.10E-08
4.34E-02
H2O
0.000474
0.00053
4.71E-05
4.96E-08
4.45E-02
1
TOTAL
0.047366 W/m.K =
k=
MENGHITUNG KAPASITAS PANAS UMPAN

T=

307 C=
A
komponen y
C3H6
0.083261
C3H8
0.000399

B
31.298
28.277

580.15 K
C
0.072449
0.116

D
0.00019481 -2.1582E-007
0.00019597 -2.3271E-007

NH3
O2
N2
H2O

0.099913
0.17135
0.644603
0.000474
1
TOTAL
Cp= 37.84479 kJ/kmol

33.573
29.526
29.342
33.933

-0.012581
-0.0088999
-0.0035395
-0.0084186

0.000088906
0.000038083
0.000010076
0.000029906

MENENTUKAN SPESIFIKASI SHELL AND TUBE


MENENTUKAN JENIS DAN UKURAN TUBE (KERN)
susunan
: triangular
nominal siz
:
2.5 in
schedule n
:
40
OD
:
2.88 in
ID
:
2.469 in
Flow area/p
:
4.79 in2
outside surface/lin ft
0.498 ft
inside surface/lin ft
0.422 ft2
menghitung mass velocity umpan (Gt)
aliran turbulen, asumsi Re=
5000
Gt=
Re x / D =78743.218642 kg/jam m2
MENENTUKAN JUMLAH TUBE
W (jumlah massa umpan)=
11559.02527721 kg/jam
at=W/Gt
0.146794 m2
Nt=at/0,25ID^2 = 47.547619754
43
menentukan diameter shell

Luas ABC= 1/2 x AB X pitch sin 60


Luas arsir= /8 x OD^2
free area= luas ABC - luas arsir
Clearence (C') = pitch - OD
Pitch tube (Pt)= 1,25 x Odt=
Clearence (C') = pitch - OD=

IDs

4 . Nt . 0,5. sin 60.Pt 2

3.6 in
0.72 in

-7.1783E-008
-3.2629E-008
-4.3116E-009
-1.7825E-008

IDs
IDs

4 . Nt . 0,5. sin 60.Pt 2

4 . 0,866 . Nt . Pt 2

24.7948135115 in =

0.629788263

menentukan baffle space (B)


B= 0,25 x IDs =
0.1574470658 m
menentukan flow area shell
as=ID x C' x B / Pt = 0.7807741269 in^2 =

0.0005037242 m^2

menghitung pendingin
kebutuhan pendingin=
sifat fisis pendingin

Berat Molekul
Sg
Data Cp
Konduktifitas termal
Viskositas
Range temperatur
Tekanan

-20550866.4171 kJ/jam
165

0.997
0.526
0.07412
0.047763
450 750 oF
109,6 psia

Btu/lbf, oF
Btu/jam ft oF
Kg/m j

(Perrys,1999)

Q=m Cp T
m=
-218.6528

1.

MENGHITUNG TEBAL SHEEL


direncanakan sheel terbuat dari stainless steel SA-283 grade C dengan spesifikasi sebagai berikut :
diperoleh data Allowable stress (f)
=
12650 psia
Effisiensi pengelasan
=
0.85
Faktor korosi ( c )
=
0.125
D
=
0.8765 m
=
Ri = IDs/2
=
17.2530 in
Tekanan operasi
=
1.50 atm
Faktor keamanan
=
10%
Tekanan rancangan
=
110% x
1.50
=
1.65 atm
=
24.2550 psia
Dari Brownell, hal 140 untuk mencari tebal sheel digunakan persamaan

ts

P.r
C
f .E 0.6.P

ts

P.r
C
f .E 0.6.P

=
12650

24.2550 x
x 0,85 - 0,6 x

=
0.1640
in
maka digunakan tebal plat standart
2.

17.2530

+ 0,125

24.2550

0.416 cm
=

MENGHITUNG TEBAL HEAD


digunakan head berbentuk flanged and dished head ( torispherical )

th
=

0.885.P.r
C
f .E 0.1.P
24.26 x
12650 x 0,85 - 0,1 x

0,885 x

=
0.1595
in
maka digunakan tebal head standar

+ 0,125

0.405 cm
=

MENGHITUNG TINGGI HEAD


Ods

=
IDs + 2ts
=
34.5060 + 2 x
1/5
=
34.8810
in
maka untuk perancangan digunakan Ods standar =
icr
=
3/4
r
=
132
sf
=
1.5 - 2,5 in

138
in
in
2

OD

icr
B

A
r

sf

OA

3.

17.2530
24.26

ID

ID
2

-(
132

1/5
2

ID
icr
2

)x2

AB

ID
icr
2

BC

r icr

AC

BC

=
b =

65.8125 -

132

AB 2

131.25

in

BC 2 AB 2
-

132

18.0113

tinggi head

3/4

1/2

113.9887
in

th + b + sf
=

20.1988

in

4. MENENTUKAN PANJANG SEPARATOR


Panjang separator
=
Panjang tangki + (2 x tinggi head)
=
4.0000+ 2 x
=

5.026

2 Menghitung Densitas Cairan dan Gas


density =A B - (1 - T/C)"n
(g/ml)
Komponen A
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O

65 1/9

113.9887

3/4

0.5130

T=

B
0.2325
0.2174
0.23684
0.436
0.31422
0.325

0.5130

580.15

C
0.27418
0.26948
0.25443
0.2906
0.2861
0.27

n
364.76
369.82
405.65
154.58
126.2
647.13

0.30246
0.287
0.2888
0.2924
0.2966
0.23
rho umpan=

y omega

K
yi i
1.33E+01
5.93E-02
2.03E+01
5.69E+01
1.84E+02
9.80E-02
274.344

K
yi ki
4.54E-03
2.25E-05
6.78E-03
8.00E-03
2.80E-02
2.11E-05
0.047366

E
Cp
yi Cp
6.30E-011 103.8893 8.649883
6.87E-011 123.872 0.049472

1.86E-011
8.86E-012
2.59E-013
3.69E-012

44.28452 4.424584
31.81298 5.45116
29.86736 19.25259
36.05236 0.017095
37.84479

( Brownell hal 342 )

34.5060 in

in

3/16

in

3/16

in

( Brownell hal 89 )

in

65.8125 in

65 1/9 in

131.25 in

K
(kg/m3)
#VALUE!
#VALUE!
#VALUE!
#VALUE!
#VALUE!
706.9414
0.3352

ABSORBER -01

Fungsi = untuk menyerap Acrylonitrile ( C3H3N ) dengan solvent air ( H2O )

X2
x2
L2

G2
Y2
y2

AB

G1
Y1
y1

X1
x1
L1

Asumsi =
1. Kondisi operasi adiabatik
2. Tidak terjadi reaksi kimia selama operasi
3. Kondisi ideal (gas ideal)
Kondisi operasi
Suhu umpan gas
Tekanan operasi

=
=

80
1

C
atm
o

353

NERACA MASSA
Komposisi gas umpan
Komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN

Kg/jam

BM

Kmol/jam

fraksi massa

181.3453
7.0642
94.9574
669.6327
7255.6868
1721.2259
1379.7894
3.7367

42
44
17
32
28
18
53
41

4.3177
0.1606
5.5857
20.9260
259.1317
95.6237
26.0338
0.0911

0.0157
0.0006
0.0082
0.0579
0.6277
0.1489
0.1194
0.0003

HCN
CO
CO2
C3H4O2
TOTAL

228.2700
0.0015
0.0048
17.3107
11559.0253

8.4544
0.0001
0.0001
0.2404
420.5653

0.0197
0.0000
0.0000
0.0015
1.0000

Data Viscsitas

Komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2
TOTAL
gas masuk
gas

27
28
44
72

A
8.79E-06
2.21E-06
4.19E-08
8.04E-07
7.63E-07
2.70E-06
4.30E-08

B
0.232
0.382
0.981
0.605
0.588
0.498
0.911

C
800.00
405.00
30.80
70.30
67.75
1257.70
54.30

D
1200
0.000
0.000
0.000
0.000
-19570
0.000

5.20E-08
1.28E-08
1.11E-06
2.15E-06
1.72E-07

0.886
1.063
0.534
0.460
0.742

38.81
340.00
94.70
290.00
138.40

0.000
0.000
0.000
0.000
0.000

BM x P

=
=

R x T
27.4845x
0.08206x

0.9488

1.00
353.00
kg/m3

Kg/jam

BM

Kmol/jam

fraksi massa

18949.1080

18

1052.7282

Solvent

T =
Komponen
H2O

Komponen
H2O

303

Data Viscsitas
A
-51.964

B
3670.6

C
5.7331

D
-5.35E-29

Kg/jam

BM

Kmol/jam

fraksi massa

177.1925
5.7685

42
44

4.2189
0.1311

0.0219
0.0007

Komposisi gas keluar


Komponen
C3H6
C3H8

O2
N2
C3H3N
TOTAL

669.6161
7255.6836
0.3449
8108.6057

305.00

32
28
53

20.9255
259.1316
0.0065
284.4135

0.0826
0.8948
0.00004
1.0000

K
Data Viscsitas

Komponen

A
8.79E-06
2.21E-06
8.04E-07
7.63E-07
4.30E-08

C3H6
C3H8
O2
N2
C3H3N

B
0.232
0.382
0.605
0.588
0.911

C
800.00
405.00
70.30
67.75
54.30

D
1200
0.000
0.000
0.000
0.000

TOTAL
gas keluar
gas
=

BM x P
=

R x T
28.5099x
0.08206x

1.1391

1.00
305
kg/m3

Kg/jam

BM

Kmol/jam

fraksi massa

4.1528
1.2957
94.9574
0.0166
0.0031
1379.4445
3.7367
228.2700
0.0015
0.0048
17.3107
20670.3339
22399.5276

42
44
17
32
28
53
41
27
28
44
72
18

0.0989
0.0294
5.5857
0.0005
0.0001
26.0273
0.0911
8.4544
0.0001
0.0001
0.2404
1148.3519
1188.8800

0.0002
0.0001
0.0042
0.0000
0.0000
0.0616
0.0002
0.0102
0.0000
0.0000
0.0008
0.9228
1.0000

Komposisi cairan keluar


Komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2
H2O
TOTAL

=
Komponen

321.9130

K
Data Viscsitas

Komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2
H2O
TOTAL

A
8.79E-06
2.21E-06
4.19E-08
8.04E-07
7.63E-07
-2.96
14.486
-21.927
1.11E-06
2.15E-06
-28.12
-51.964

B
0.232
0.382
0.981
0.605
0.588
473
-423.7
1265.5
0.534
0.460
2280.2
3670.6

C
800.00
405.00
30.80
70.30
67.75
-1.1632
-3.6926
1.5927
94.70
290.00
2.3956
5.7331

D
1200
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-5.35E-29

Prosedur merancang packed column


1. Memilih tipe dan jenis packing
2. Menghitung tinggi colom untuk pemisahan yang spesifik
3. Menghitung diameter colom (capasitas) , agar kecepatan aliran cairan dan uap terj
4. Memilih dan merancang column internal feature,packing support,distributor cairan, redistributor.

Kecepatan aliran gas masuk


Vw
=
11559.0253 Kg/jam
=
3.2108
Kg/dt
Kecepatan aliran cairan keluar
Lw
=
22399.5276 Kg/jam
=
6.2221
Kg/dt
Factor laju alir gas-cair ( FLv )
Coulson and Richardson, hal. 567

FLv
=

Lw
Vw

v
L
6.2221
3.2108

0.9488
986.7892

0,5

=
0.0601
Dirancang pressure drop untuk 83 mm H2O/m packing
From fig.11.44 Coulson and richrdson's hal 544
K4
=
2.2
pada Flooding,
K4
=
4
Percentage flooding

2.2

0,5

[
=

74.16%

Dipilih packing : Coulson and Richardson , Tabel.11.3.hal.533


Tipe
=
Raschig ring
bahan
=
ceramic
size
=
1.5
in
bulk density
=
689
Kg/m3
surface area
=
128
m2/m3
packing factor(Fp)
=
310
m-1

Kecepatan aliran gas per luas lintang menara

K 4 .v.( L v)
Vw
0.1
13.1.Fp.( L / L)

Vw* =

2.2 x
13.1 x

1.4605

Luas coulomn ( A )
A
=
Vw
Vw*
3.2108
=
1.4605
=

2.1984

1/ 2

Fp =

(
(

0.9488
310

986.7892 /
0.0006

0.9488 )
986.7892 )

Kg/m2.dt

Kg/dt
Kg/m2.dt
m2

Diameter ( D )

D
D

4
A

1.6735

4
x
3.14

2.1984

0,5

1.7

Luas kolom menara terkoreksi


Ac

3.14
x
4
= 2.26865

1.7

m2

24.4070

ft2

persen flooding pada diameter terpilih

74.16%

71.87%

2.1984
2.26865

Penentuan garis operasi

Menara absorber bekerja secara adiabatic, tidak ada panas masuk atau keluar absorber
Maka :
input output = akumulasi
(G1.Y1 + L2.X2) - (G2.Y2 + L1.X1) = 0
Apabila :
G1 = G2 = Gs
L1 = L2 = Ls
Maka
:
Gs.(Y1-Y2) = Ls.(X1-X2)
Dimana :
Gs = Total mol inert gas
G = Total mol gas
Ls = total mol penyerap
L = total mol cair
Fraksi mol fase gas
mol solut umpan
y1 =
total mol gas masuk

y2 =

mol solut keluar


total mol gas keluar

26.0338

0.0619

0.0065
284.4135

0.00002

fraksi mol fase cair


mol solut keluar
x1 =
total mol cairan keluar

26.0273

=
x2 =

mol solut umpan


total mol cairan masuk

0.0219
0
1052.7282

Y1 =

y1

1-y1

0
0.0619
1-

Y2 =

y2
1-y2

Sehingga diperoleh persamaan garis operasi :

Y1

Ls
( X 1 X 2 ) Y2
Gs

Ls =
Gs =
=

1052.7282
420.5653

Kmol/jam
Kmol/jam
(X1 - 0) +

1052.7282
420.5653
2.5031

0.00002

0.00002

Menentukan persamaan garis kesetimbangan


Treyball ed. 3, hal 287

Y'
P* X

1 Y'
Pt 1 X
P*

mol solut
mol total

1 atm

0.0619
0.0660

1-

0.00002
0.00002
0.00002

=
=

0.0619
0.0619

Y'
1 + Y'

0.0619
1

X
1 + X

0.0619

X
1 + X

(1 + Y')

1-

0.0619
1 + X

0.0619
1 + X

0.0619
Y'

Y'

Y'

x
atm

=
1-

]
X

1 + X
0.0619 X
1 + X

Menentukan jumlah transfer unit


dari persamaan treyball,hal. 307
y1

Ntog =

y2

x1 =

1 y2
dy
0.5 ln
y y'
1 y1

y =

untuk menyelesaikan persamaan ini digunakan metode Simpson's Rule


Tabel perhitungan Simpson's Rule
No.

Y'

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

0
0.0016
0.0031
0.0047
0.0063
0.0078
0.0094
0.0109
0.0125
0.0141
0.0156
0.0172
0.0188
0.0203
0.0219

0.00002
0.0041
0.0083
0.0124
0.0165
0.0206
0.0248
0.0289
0.0330
0.0372
0.0413
0.0454
0.0495
0.0537
0.0619

0
0.0001
0.0002
0.0003
0.0004
0.0005
0.0006
0.0007
0.0008
0.0009
0.0010
0.0010
0.0011
0.0012
0.0013

1
Y-Y'
43698.18326769
246.8227
123.7565
82.5794
61.9617
49.5817
41.3245
35.4245
30.9985
27.5555
24.8006
22.5464
20.6677
19.0780
16.5088

0.0619 -

0.00002
15

= 0.0041
y1

y2

dy
y

3
y

f (Y 1) 4 f (Y 2) 2 f (Y 3) .... 2 f (Yn2 ) 4 f (Yn 1 )

0.0041
3

46256.064

= 63.6061

maka jumlah transfer unit


y1

Ntog =

1 y2

dy

y y ' 0.5 ln 1 y

y2

1 1 -

+ 0,5 ln
= 63.6061449666
= 63.6381

0.00002
0.0619
64

Menentukan tinggi transfer unit ( Htog )

Htog Hg

HL
A

(ludwig,pers.9-33,hal 187)

## Mencari diffusivitas cairan menggunakan persamaan Wilke Chang


DL =
Dimana :
DL

T
Vm

1,173. 10 -13 .M
.Vm

0,5

0,6

= diffusivitas cairan, m2/dt


= factor asosiasi untuk pelarut
= berat molekul pelarut

(coulson, hal 291)

, untuk air

= viskositas pelarut, N dt/m2


= temperatur, K

= volume molar solute pada keadaan boiling point


coulson hal 292
atom
Volume
x
C
0.0148
3 =
0.0444
H
0.0037
3 =
0.0111
x
in nitrile
0.0162
0.0162
=
0.0717

f (Y

-13

1,173 x 10

DL =

2.6

0.0008

=
=

18 )
0.0717
0,5

x
x

303
0,6

1.6780094E-009 m2/dt
6.4989706E-005 ft2/jam

## Difusivitas Gas

1,013x10 T

1, 75

Dg =

vi

1
1

Ma Mb

1/ 3

vi

Ma
Mb
Vb

elemen

49.5
5.94
5.69
61.13

H
O

Difusivitas gas, m2/dt


Temperatur,
Tekanan, bar

303
1

Koefisien difusi volume C3H3N


Berat molekul Acrylonitrile
Berat molekul campuran
koefisien difusi volume pelarut

=
=
=

303

3.3178952E-006 m2/s

*** Tinggi transfer unit fase cair ( HL)

0.5

L.DL

61.13
53
27.4845
9.44

1,75

1.01325

HL

Volume difusi untuk H2O

1,013 x 10^-7
Dg

(Coulson, hal 290)

1/ 3

Volume difusi untuk C3H3N


Vi
elemen
C
16.5
x3 =
H
1.98
x3 =
=
N
5.69

Dg =
T
=
P
=
VA =

1/ 2

1/3

61.13

53
1/3

9.44

27.4845
2

0.5

L.DL

V
G'
Ac

L
L'
Ac

11559.0253
2.26865
5095.1118
1044.0849

=
=

j
L
L
L
DL

=
=
=
=
=

=
Kg/m2.jam
lb/hr.ft2

=
=

0.01
0.22
2023.2683 lb/hr.ft2
0.0006 Kg/m.s =
986.7892 Kg/m3
=
1.6780094E-009 m2/dt
=

0.001365709 lb/ft.hr
61.6499378115 lb/ft3
6.498971E-005 ft2/hr

HL =

0.01

2023.27
0.0014

0.1330

0,22

] [

61.6499

0.0014
x
6.4989706E-005

ft

*** Tinggi transfer unit fase gas ( HG)

.G

HG =

=
=
=
G =
L =
g =
g =
Dg =

g .Dg

0,39

(Ludwig,pers.9-36,hal 187)

7 in
0.39 in
0.58 in
1044.0849 lb/hr.ft2
2023.2683 lb/hr.ft2
1.70E-05 Kg/m.s =
0.9488 kg/m3
=
3.3178952E-006 m2/s
=

7x
HG

0.5

1044.0849
0,58
2023.2683

4.12E-05 lb/ft.hr
0.0592
lb/ft3
0.1285
ft2/hr

4.12E-05
0.0592 x

0.1285

L
G
m

=
=
=
=

0.0936

ft
L
. G
420.5653 kmol/jam
394.5315 kmol/jam

yi/xi
2.8276
420.5653
2.8276 x

394.5315

0.3770

### Maka total tinggi transfer unit :


Htog
=
Hg + HL/A
0.1330
=
0.0936+
0.3770
=
0.4464
ft
### Tinggi packing
Z
=
Htog x Ntog
=
0.4464
x
=
28.5699
=
8.7103

(ludwig,pers.9-33,hal 187)

64.0000
ft
m

1. MENGHITUNG TEBAL SHEEL


direncanakan sheel terbuat dari stainless steel SA-283 grade C dengan spesifikasi sebagai berikut :
diperoleh data Allowable stress (f)
=
12650
Effisiensi pengelasan
=
0.85
Faktor korosi ( c )
=
0.125
IDs
=
1.7
Ri
=
IDs/2
=
33.4646
Tekanan operasi
=
1
Faktor keamanan
=
10%
Tekanan rancangan
=
110% x 1atm
=
1.1
=
16.17

Dari Brownell, hal 140 untuk mencari tebal sheel digunakan persamaan

ts

P.r
C
f .E 0.6.P

ts

P.r
C
f .E 0.6.P
12650

16.17

33.4646
- 0,6 x

0.85

16.17

0.125

=
0.1754
in
maka digunakan tebal plat standart

2. MENGHITUNG TEBAL HEAD


digunakan head berbentuk flanged and dished head ( torispherical )

th

0.885.P.r
C
f .E 0.1.P
0.885
12650

16.17
0.85

33.4646
0,1 x

16.17

0.125

=
0.1695
in
maka digunakan tebal head standar

3. MENGHITUNG TINGGI HEAD


=

IDs + 2ts
=
66.9291 + 2 x
3/16
=
67.3041
in
maka untuk perancangan digunakan Ods standar =
icr
=
3 5/8
r
=
60
sf
=
1.5 - 2 in

OD

icr
B

A
r

sf

OA

Ods

ID

ID

a
AB

BC

AC

ID
2

)x2

AB 2

60

3 5/8

3 5/8

56.375

26.1875

1/2

49.9235 in

3/16

29.8125

(
2

ID
icr
2
r icr

BC

60 -

BC 2 AB 2
60

=
tinggi head

49.9235

10.0765 in
=

th + b + sf
+
=
3/16
=
12.2640

10.0765
in
=

2
0.3115

4. MENGHITUNG TINGGI ABSORBER


tinggi ruang kosong

Tinggi absorber =
=
=

0.2

tinggi packing + ( 2 x tinggi ruang kosong ) + ( 2 x ting


+ (2x
) + (2x
)
8.7103
0.2
0.3115
9.7334
m

SPESIFIKASI ABSORBER (ABS)


Suhu
Tekanan operasi
Tnggi Packing
Diameter menara
Tinggi Menara
Jenis Packing
Nominal Size

=
=
=
=
=
=
=

80
1
8.7103
1.7
9.7334
Raschig ring
1.5

atm
m
m
m
in

Bahan Konstruksi
Tebal dinding
Jumlah Absorber

=
=
=

Carbon steel SA-283 grade-C


3/16
in
1
buah

air ( H2O )

fraksi mol

fraksi mol *
BM

(Kg/m3)

x fraksi massa

0.0103
0.0004
0.0133
0.0498
0.6162
0.2274
0.0619
0.0002

0.4312
0.0168
0.2258
1.5922
17.2522
4.0926
3.2808
0.0089

612
582
639
1149
805
998
806
782

9.6014
0.3557
5.2494
66.5634
505.3045
148.6097
96.2114
0.2528

0.0201
0.0000
0.0000
0.0006
1.0000

0.5428
0.0000
0.0000
0.0412
27.4845

(kg/m.s)

x fraksi mol

1.05E-05
9.70E-06
1.21E-05
2.33E-05
2.02E-05
1.14E-05
7.83E-06

1.07E-07
3.70E-09
1.61E-07
1.16E-06
1.24E-05
2.59E-06
4.84E-07

8.45E-06
3.33E-06
2.01E-05
1.75E-05
9.56E-06

1.83E-09
6.69E-08
2.48E-12
4.50E-12
5.47E-09
1.70E-05

688
803
777
1051

13.5868
0.0001
0.0003
1.5740
847.3095

A (T B )
C
D


2
T
T

fraksi mol

fraksi mol *
BM

(Kg/m3)

x fraksi mol

18

998

998

B
(C . ln T ) ( D.T ^ E )
T

ln A

(kg/m.s)

x fraksi
mol

0.0008

0.0008

fraksi mol

fraksi mol *
BM

(Kg/m3)

x fraksi mol

0.0148
0.0005

0.6230
0.0203

612
582

9.0781
0.2683

E
10

0.0736
0.9111
0.00002
1.0000

2.3544
25.5110
0.0012
28.5099

(kg/m.s)

x fraksi mol

9.11E-06
8.46E-06
2.08E-05
1.81E-05
6.71E-06

1149
805
806

84.5368
733.4422
0.0184
827.3439

(Kg/m3)

x fraksi mol

612
582
639
1149
805
806
782
688
803
777
1051
998

0.0509
0.0144
3.0022
0.0005
0.0001
17.6452
0.0599
4.8926
0.0000
0.0001
0.2125
963.9789
986.7892

1.35E-07
3.90E-09
1.53E-06
1.65E-05
9.95E-08
1.81E-05

fraksi mol
0.0001
0.0000
0.0047
0.0000
0.0000
0.0219
0.0001
0.0071
0.0000
0.0000
0.0002
0.9659
1.0000

fraksi mol *
BM
0.0035
0.0011
0.0799
0.0000
0.0000
1.1603
0.0031
0.1920
0.0000
0.0000
0.0146
17.3864
18.7564

(kg/m.s)

x fraksi
mol

E
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
10

(kg/m.s)
9.5967216E-006
8.9004295E-006
1.0993924E-005
2.1676772E-005
1.8828456E-005
0.0003
0.0003
0.0002
1.8750574E-005
1.6093214E-005
0.0007
0.0006

an cairan dan uap terjaga.

tor cairan, redistributor.

x fraksi
mol
7.98E-10
2.20E-10
5.17E-08
9.46E-12
1.76E-12
5.97E-06
2.21E-08
1.07E-06
8.19E-13
1.46E-12
1.50E-07
5.57E-04
5.65E-04

310

1/2

^0,1

k atau keluar absorber

0.0911 +

8.4544 +
420.5653

0.2404

95.6237

0.0911 +

8.4544 +
1188.8800

0.2404

95.6237

0.0219
0.0015637319
0.0041252631

Simpson Rule
1
4
2
4
2
4
2
4
2
4
2
4
2
4
1

43698.18326769
987.2908
247.5131
330.3177
123.9234
198.3268
82.6489
141.6981
61.9971
110.2219
49.6013
90.1857
41.3355
76.3119
16.5088
46256.06421705

) 4 f (Yn 1 ) f (Yn )

2.6

m3/kmol

on, hal 290)

difusi untuk H2O


Vi
1.98
x2
5.48

K
atm

Kg/Kgmol

=
=

3.96
5.48
9.44

1.01325 bar

22399.5276
2.26865
9873.5052
Kg/m2.jam
2023.2683
lb/hr.ft2

0,5

0,5

fikasi sebagai berikut :


psia

m
in
atm

atm
psia

( Brownell hal 342 )

66.9291 in

3/16 in

3/16 in

60 in

in

( Brownell hal 89 )

29.8125 in

26.1875 in
56.375 in

kosong ) + ( 2 x tinggi head )

SEPARATOR -01

Fungsi : Memisahkan komponen HCN


Jenis : Horizontal Separator Flash Drum
Kondisi Operasi :
Tekanan =
Suhu =

1.00 atm
372.56 K
=

1 Neraca Massa
Neraca Massa umpan
Komponen
F (kg)
Fraksi berat
C3H6
4.152819908
0.0001853977
C3H8
1.2956798113 5.78440686E-005
NH3
94.9573795527 0.0042392581
O2
0.0166112796 7.41590622E-007
N2
0.0031146149
0.000000139
H2O
20670.3339 0.9228022258
C3H3N
1379.4445 0.0615836412
CH3CN
3.7367 0.0001668194
HCN
228.2700 0.0101908404
CO
0.0015 6.49130729E-008
CO2
0.0048 2.12111310E-007
C3H4O2
17.3107061403 0.0007728157
TOTAL
22399.52762
1.00000

99.561 oC

BM
42
44
17
32
28
18
53
41
27
28
44
72

Kmol
0.0988766645
0.0294472684
5.585728209
0.0005191025
0.0001112362
1148.35188596
26.0272541871
0.0911384077
8.4544448853
5.192936E-005
0.0001079817
0.2404264742
1188.87999

Fraksi mol
8.3167910231E-005
2.4768915811E-005
0.0046983112
4.3663152871E-007
9.3563899010E-008
0.9659106835
0.0218922468
0.000076659
0.0071112685
4.3679230499E-008
9.0826377220E-008
0.0002022294
1.00000

Gas Keluar Atas


Komponen
F (kg)
C3H6
4.15282
C3H8
1.29568
NH3
94.95738
O2
0.01661
N2
0.00311
CH3CN
3.73667
CO
0.00145
CO2
0.00475
TOTAL
104.16849

Fraksi berat
0.03987
0.01244
0.91157
0.00016
0.00003
0.03587
0.00001
0.00005
1.00000

BM
42
44
17
32
28
41
28
44

Kmol
0.09888
0.02945
5.58573
0.00052
0.00011
0.09114
0.00005
0.00011
5.80598

Fraksi mol
0.01703
0.00507
0.96206
0.00009
0.00002
0.01570
0.00001
0.00002
1.00000

Cairan Keluar Bawah


Komponen
F (kg)
HCN
228.27001
C3H3N
1379.44447
H20
20670.33395
C3H4O2
17.31071

Fraksi berat
0.01024
0.06187
0.92711
0.00078

BM
27
53
18
72

Kmol
8.45444
26.02725
1148.35189
0.24043

Fraksi mol
0.00715
0.02200
0.97065
0.00020

TOTAL

22295.35914

Laju umpan masuk

1.00000

=
=

Laju cairan keluar

=
=

2 Menghitung Densitas Cairan dan Gas


density =A B - (1 - T/C)"n
(g/ml)
Komponen A
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2

1.00000

22399.52762 kg/jam
6.22209 kg/s
104.16849 kg/jam
0.02894 kg/s
22295.35914 kg/jam
6.19316 kg/s

=
Laju gas keluar

1183.07401

T=

372.56124

0.2325
0.2174
0.23684
0.436
0.31422
0.325
0.2503
0.2373
0.195
0.29818

0.27418
0.26948
0.25443
0.2906
0.2861
0.27
0.22934
0.22654
0.18572
0.27655

364.76
369.82
405.65
154.58
126.2
647.13
535
545.5
456.65
132.92

0.46382
0.34650

0.26160
0.25812

304.19000
615.00000

0.30246
0.287
0.2888
0.2924
0.2966
0.23
0.28939
0.28128
0.28206
0.29053
0.29030
0.30701

(kg/m3)
0.0000
0.0000
459.9316
0.0000
0.0000
952.2559
710.2445
695.1808
554.2363
0.0000
0.0000
958.6799

Gas diasumsikan gas ideal


gas

BM P
R T

Komponen
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
H2O
C3H3N
CH3CN
HCN
CO
CO2
C3H4O2

dengan R =

Xi
0.0001853977
5.784407E-005
0.0042392581
7.415906E-007
0.000000139
0.9228022258
0.0615836412
0.0001668194
0.0101908404
6.491307E-008
2.121113E-007
0.0007728157
1.00000

TOTAL
cairan =
gas =
=

BM
42
44
17
32
28
18
53
41
27
28
44
72

930.938 kg/m3
20.294 x
1.00
0.08206 x 372.561
0.664 kg/m3

3 Menentukan Kecepatan Gas Maksimum

0.08206 atm.m3/kgmol.K
Xi.BM
0.0078
0.0025
0.0721
0.0000
0.0000
16.6104
3.2639
0.0068
0.2752
0.0000
0.0000
0.0556
20.2944

(kg/m3)
0.0000
0.0000
459.9316
0.0000
0.0000
952.2559
710.2445
695.1808
554.2363
0.0000
0.0000
958.6799

Xi.
0.0000
0.0000
1.9498
0.0000
0.0000
878.7438
43.7394
0.1160
5.6481
0.0000
0.0000
0.7409
930.9380

L
V

Uv max = 0.035

(Eq 10.10, Coulson and Richardson 1989)

Dimana :
Uv max =
L
=

Kecepatan gas maksimum, m/s

Densitas gas, kg/m3

Densitas cairan, kg/m3

Uv max

0.035

930.938
0.664

1.311
m/s
0.005 x
1.311
=
0.0061
m/s
4 Menentukan Kecepatan Volumetrik Gas
Uv

Massa gas

Q gas =

Dimana :
Q gas
=
V

Q gas

Kecepatan volumetrik gas, kg/s


Densitas gas, kg/m3
0.029
0.664
=

0.044

m3/s

5 Menentukan Kecepatan Volumetrik Cairan


Q cairan

Massa cairan

Dimana :
Q cairan =

Kecepatan volumetrik cairan, kg/s

Densitas cairan, kg/m3

=
Q cairan

6.193
930.938

=
=

0.00665 m3/s

6. Menghitung volume cairan per jam


Vhu
= Q cairan x Waktu
=
0.00665 x
3600
=
23.9493
m3
7. Menghitung diameter dan panjang tangki
Over design = 10%
Volume =
26.344
m3
Diambil L/D = 2

.D 2 .L
.D 3
4
12

V .D 2 .2 D
.D 3
4
12
7
V
. .D 3
12
12 V
D3
7
V

0.5

.D .2 D
.D
4
12
7
V
. .D 3
12
12 V
D3
7
D

=
=

=
=

12 x
7
x
2.432
2 x D
4.8638

26.344
3.14
m

1/3

95.7443009992

1. MENGHITUNG TEBAL SHEEL


direncanakan sheel terbuat dari stainless steel SA-283 grade C dengan spesifikasi sebagai berikut :
diperoleh data Allowable stress (
=
12650 psia
( Brownell hal 342 )
Effisiensi pengelasan
=
0.85
Faktor korosi ( c )
=
0.125
D
=
2.4319 m
=
95.7443
Ri = IDs/2
=
47.8722 in
Tekanan operasi
=
1.00 atm
Faktor keamanan
=
10%
Tekanan rancangan
=
110% x
1.00
=
1.1 atm
=
16.1700 psia
Dari Brownell, hal 140 untuk mencari tebal sheel digunakan persamaan
ts

P.r
C
f .E 0.6.P

=
12650

16.1700 x
47.8722
16.1700
x 0,85 - 0,6 x

=
0.1971
in
maka digunakan tebal plat standart

+ 0,125
0.501 cm
=

1/4

1/4

2. MENGHITUNG TEBAL HEAD


digunakan head berbentuk flanged and dished head ( torispherical )
th

0.885.P.r
C
f .E 0.1.P

16.17 x
0,885 x
12650 x 0,85 - 0,1 x

47.8722
16.17

=
0.1887
in =
maka digunakan tebal head standar

+ 0,125
0.479 cm

3. MENGHITUNG TINGGI HEAD


Ods

=
IDs + 2ts
=
95.7443 + 2 x
1/4
=
96.2443
in
maka untuk perancangan digunakan Ods standar =
icr
=
3/4
in
r
=
132
in
sf
=
1.5 - 2,5 in

138 in

2 in

OD

OA

icr
B

sf

r
ID

ID
2

132 - (

AB

ID
icr
2

BC

r icr =

AC

=
=

BC

)x2

65.75

65.75

3/4

65

132

65

3/4

131.25

1/2

in

BC 2 AB 2

132

17.9756
=

AB 2

114.0244

tinggi head

131.25

b =

1/4
2

114.0244
in

th + b + sf
=
20.2256

in

4. MENENTUKAN PANJANG SEPARATOR


Panjang separator
=
Panjang tangki + (2 x tinggi head)
=
4.8638+ 2 x
0.5137
=
5.891
m

0.5137

in

in

in

( Brownell hal 89 )

in

in

in

SEPARATOR -02

Fungsi : Memisahkan komponen Recycle


Jenis : Vertical Separator Flash Drum
Kondisi Operasi :
Tekanan =
Suhu

1.00 atm

216.78 K

1 Neraca Massa
Neraca Massa umpan
Komponen
F (kg)
Fraksi berat
CH3CN
3.7366747137 0.0004549833
0.3449473548 4.20013199E-005
C3H3N
94.9573795527 0.0115621564
NH3
669.632681112 0.081535504
O2
7255.68675796 0.8834635669
N2
0.0014540222
0.000000177
CO
0.0047511932 5.78512578E-007
CO2
181.345309696 0.0220808835
C3H6
7.0642090178 0.0008601489
C3H8
TOTAL
8212.77416
1.00000

-56.222 oC

BM
41
53
17
32
28
28
44
42
44

Kmol
Fraksi mol
0.0911384077
0.0003140327
0.0065084407 2.2425923023E-005
5.585728209
0.0192465626
20.9260212848
0.0721041133
259.1316699272
0.8928815962
5.19293632E-005 1.7893132374E-007
0.0001079817 3.7206891515E-007
4.3177454689
0.0148775156
0.1605502049
0.0005532026
290.21952
1.00000

Gas Keluar Atas

komponen

F (kg)
669.63268
7255.68676
0.00145
0.00475
7.06421
7932.38985

Fraksi berat
0.08442
0.91469
0.00000
0.00000
0.00089
1.00000

BM
32
28
28
44
44

Kmol
20.92602
259.13167
0.00005
0.00011
0.16055
280.21840

Fraksi mol
0.07468
0.92475
0.00000
0.00000
0.00057
1.00000

Cairan Keluar Bawah


komponen
F (kg)
CH3CN
3.73667
0.34495
C3H3N
94.95738
NH3
181.34531
C3H6
TOTAL
280.38431

Fraksi berat
0.01333
0.00123
0.33867
0.64677
1.00000

BM
41
53
17
42

Kmol
0.09114
0.00651
5.58573
4.31775
10.00112

Fraksi mol
0.00911
0.00065
0.55851
0.43173
1.00000

O2
N2
CO
CO2
C3H8
TOTAL

Laju umpan masuk

=
=

Laju gas keluar

8212.77416 kg/jam
2.28133 kg/s
7932.38985 kg/jam

=
Laju cairan keluar

2.20344 kg/s
280.38431 kg/jam
0.07788 kg/s

=
=

2 Menghitung Densitas Cairan dan Gas


density =A B - (1 - T/C)"n
(g/ml)
Komponen A
C3H6
C3H8
NH3
O2
N2
C3H3N
CH3CN
CO
CO2

T=

216.77804

0.2325
0.2174
0.23684
0.436
0.31422
0.2503
0.2373
0.29818

0.27418
0.26948
0.25443
0.2906
0.2861
0.22934
0.22654
0.27655

364.76
369.82
405.65
154.58
126.2
535
545.5
132.92

0.3025
0.2870
0.2888
0.2924
0.2966
0.2894
0.2813
0.2905

0.4638

0.2616

304.1900

0.2903

K
(kg/m3)
622.5698
601.6439
709.7949
0.0000
0.0000
888.6118
860.0571
0.0000
1179.8695

Gas diasumsikan gas ideal


gas

BM P
R T

Komponen
CH3CN
C3H3N
NH3
O2
N2
CO
CO2
C3H6
C3H8
TOTAL

cairan =
gas =
=

0.08206 atm.m3/kgmol.K

dengan R =
Xi

BM
41
53
17
32
28
28
44
42
44

0.0005
0.0000
0.0116
0.0815
0.8835
0.0000
0.0000
0.0221
0.0009
1.0000

Xi.BM
0.0187
0.0022
0.1966
2.6091
24.7370
0.0000
0.0000
0.9274
0.0378
28.5288

(kg/m3)
860.0571
888.6118
709.7949
0.0000
0.0000
0.0000
1179.8695
622.5698
601.6439

Xi.
0.3913
0.0373
8.2068
0.0000
0.0000
0.0000
0.0007
13.7469
0.5175
22.9005

22.900 kg/m3
28.529 x
1.00
0.08206 x 216.778
1.604 kg/m3

3 Menentukan Kecepatan Gas Maksimum


Uv max = 0.035

L
V

(Eq 10.10, Coulson and Richardson 1989)

Dimana :
Uv max =
L
=

Kecepatan gas maksimum, m/s

Densitas gas, kg/m3

Uv max

Densitas cairan, kg/m3

0.035

22.900
1.604

0.5

0.132
m/s
Uv
=
0.966 x
0.132
=
0.1277
m/s
4 Menentukan Kecepatan Volumetrik Gas
Massa gas

Q gas =

Dimana :
Q gas
=
V

Q gas

Kecepatan volumetrik gas, kg/s


Densitas gas, kg/m3
2.203
1.604
=

1.374

m3/s

5 Menentukan Kecepatan Volumetrik Cairan


Q cairan

Massa cairan

Dimana :
Q cairan =

Kecepatan volumetrik cairan, kg/s

Densitas cairan, kg/m3

=
Q cairan

0.078
22.900

=
=

0.00340 m3/s

6. Menghitung volume cairan per jam


Vhu
= Q cairan x Waktu
=
=

0.00340 x
12.2436

3600
m3

7. Menghitung diameter dan panjang tangki


Over design = 10%
Volume =
13.468
m3
Diambil L/D = 2

.D 2 .L
.D 3
4
12

V .D 2 .2 D
.D 3
4
12
7
V
. .D 3
12
12 V
D3
7
V

=
=

=
=

12 x
7
x
1.945
2 x D
3.8891

13.468
3.14
m

1. MENGHITUNG TEBAL SHEEL

1/3

76.5569805089

direncanakan sheel terbuat dari stainless steel SA-283 grade C dengan spesifikasi sebagai berikut :
diperoleh data Allowable stress (
=
12650 psia
( Brownell hal 342 )
Effisiensi pengelasan
=
0.85
Faktor korosi ( c )
=
0.125
D
=
1.9445 m
=
76.5570
Ri = IDs/2
=
38.2785 in
Tekanan operasi
=
1.00 atm
Faktor keamanan
=
10%
Tekanan rancangan
=
110% x
1.00
=
1.1 atm
=
16.1700 psia
Dari Brownell, hal 140 untuk mencari tebal sheel digunakan persamaan
ts

P.r
C
f .E 0.6.P

16.1700 x
38.2785
12650 x 0,85 - 0,6 x
16.1700

=
0.1826
in
maka digunakan tebal plat standart

+ 0,125

0.464 cm
=

3/16

3/16

2. MENGHITUNG TEBAL HEAD


digunakan head berbentuk flanged and dished head ( torispherical )
th

0.885.P.r
C
f .E 0.1.P

16.17 x
0,885 x
12650 x 0,85 - 0,1 x

38.2785
16.17

+ 0,125

=
0.1760
in =
maka digunakan tebal head standar

0.447 cm

3. MENGHITUNG TINGGI HEAD


Ods

=
IDs + 2ts
=
76.5570 + 2 x
1/5
=
76.9320
in
maka untuk perancangan digunakan Ods standar =
icr
=
3/4
in
r
=
132
in
sf
=
1.5 - 2,5 in

138 in

2 in
OD

b
A
r

sf

OA

icr
B

ID

ID

ID
2

132 - (

AB

ID
icr
2

BC

r icr =

AC

=
=

BC

)x2

65.8125

65.8125

3/4

65 1/9

132

3/4

131.25

1/2

65 1/9

in

BC 2 AB 2

132

18.0113
=

AB 2

113.9887

tinggi head

131.25

b =

1/5
2

113.9887
in

th + b + sf
=
20.1988

in

4. MENENTUKAN TINGGI SEPARATOR


Tinggi separator
=
Panjang tangki + (2 x tinggi head)
=
3.8891+ 2 x
0.5130
=
4.915
m

0.5130

in

in

in

( Brownell hal 89 )

in

in

in

SEPARATOR -03

Fungsi : Memisahkan komponen Recycle


Jenis : Vertical Separator Flash Drum
Kondisi Operasi :
Tekanan =
Suhu

1.00 atm

233.08 K

-40.069 oC

1 Neraca Massa
Neraca Massa umpan
komponen
F (kg)
Fraksi berat
0.3449473548 0.0012302662
C3H3N
3.7366747137
0.013326975
CH3CN
94.9573795527 0.338668662
NH3
181.345309696 0.6467740968
C3H6
TOTAL
280.38431
1.00000

BM
53
41
17
42

Kmol
0.0065084407
0.0911384077
5.585728209
4.3177454689
10.00112

Fraksi mol
0.0006507711
0.0091128196
0.5585102384
0.4317261708
1.00000

Gas Keluar Atas

komponen

F (kg)
94.95738
181.34531
276.30269

Fraksi berat
0.34367
0.65633
1.00000

BM
17
42

Kmol
5.58573
4.31775
9.90347

Fraksi mol
0.56402
0.43598
1.00000

Cairan Keluar Bawah


komponen
F (kg)
0.34495
C3H3N
3.73667
CH3CN
TOTAL
4.08162

Fraksi berat
0.08451
0.91549
1.00000

BM
53
41

Kmol
0.00651
0.09114
0.09765

Fraksi mol
0.06665
0.93335
1.00000

NH3
C3H6
TOTAL

Laju umpan masuk

=
=

Laju gas keluar

Laju cairan keluar

=
=

280.38431 kg/jam
0.07788 kg/s
276.30269 kg/jam
0.07675 kg/s
4.08162 kg/jam
0.00113 kg/s

2 Menghitung Densitas Cairan dan Gas


density =A B - (1 - T/C)"n
(g/ml)

T=

233.08127

Komponen A
C3H6
NH3
C3H3N
CH3CN

0.2325
0.23684
0.2503
0.2373

0.27418
0.25443
0.22934
0.22654

364.76
405.65
535
545.5

0.30246
0.2888
0.28939
0.28128

(kg/m3)
601.6575539265
690.0268766062
871.7681925623
844.4670517793

Gas diasumsikan gas ideal


BM P
R T

gas

Komponen
C3H3N
CH3CN
NH3
C3H6
TOTAL

0.08206 atm.m3/kgmol.K

dengan R =
Xi
0.0012302662
0.013326975
0.338668662
0.6467740968
1.00000

cairan =

BM
53
41
17
42

Xi.BM
(kg/m3)
0.065
871.768192562
0.546
844.467051779
5.757
690.026876606
27.165
601.657553927
33.53349

Xi.
1.0725069838
11.2541913066
233.6904790274
389.1365209956
635.15370

635.154 kg/m3
33.533 x
1.00
0.08206 x 233.081
1.753 kg/m3

gas =
=

3 Menentukan Kecepatan Gas Maksimum

L
V

Uv max = 0.035

(Eq 10.10, Coulson and Richardson 1989)

Dimana :
Uv max =
L
=

Kecepatan gas maksimum, m/s

Densitas gas, kg/m3

Densitas cairan, kg/m3

Uv max

0.035

635.154
1.753

0.666
m/s
0.985 x
0.666
=
0.6565
m/s
4 Menentukan Kecepatan Volumetrik Gas
Uv

Massa gas

Q gas =

Dimana :
Q gas
=
V

Q gas

Kecepatan volumetrik gas, kg/s


Densitas gas, kg/m3
0.077
1.753

0.5

0.044

m3/s

5 Menentukan Kecepatan Volumetrik Cairan


Q cairan

Massa cairan

Dimana :
Q cairan =

Kecepatan volumetrik cairan, kg/s

Densitas cairan, kg/m3

=
Q cairan

0.001
635.154

=
=

0.00000 m3/s

6. Menghitung volume cairan per jam


Vhu
= Q cairan x Waktu
=
=

0.00000 x
0.0064

3600
m3

7. Menghitung diameter dan panjang tangki


Over design = 10%
Volume =
0.007
m3
Diambil L/D = 2

.D 2 .L
.D 3
4
12

V .D 2 .2 D
.D 3
4
12
7
V
. .D 3
12
12 V
D3
7
V

=
=

=
=

12 x
7
x
0.157
2 x D
0.3137

0.007
3.14
m

1/3

6.1754178743

1. MENGHITUNG TEBAL SHEEL


direncanakan sheel terbuat dari stainless steel SA-283 grade C dengan spesifikasi sebagai berikut :
diperoleh data Allowable stress (
=
12650 psia
( Brownell hal 342 )
Effisiensi pengelasan
=
0.85
Faktor korosi ( c )
=
0.125
D
=
0.1569 m
=
6.1754 in
Ri = IDs/2
=
3.0877 in
Tekanan operasi
=
1.00 atm
Faktor keamanan
=
10%
Tekanan rancangan
=
110% x
1.00

=
=

1.1 atm
16.1700 psia

Dari Brownell, hal 140 untuk mencari tebal sheel digunakan persamaan
ts

P.r
C
f .E 0.6.P

=
12650

16.1700 x
3.0877
16.1700
x 0,85 - 0,6 x

=
0.1296
in
maka digunakan tebal plat standart

+ 0,125

0.329 cm
=

3/16

in

3/16

in

2. MENGHITUNG TEBAL HEAD


digunakan head berbentuk flanged and dished head ( torispherical )
th

0.885.P.r
C
f .E 0.1.P

16.17 x
0,885 x
12650 x 0,85 - 0,1 x

3.0877
16.17

+ 0,125

=
0.1291
in =
maka digunakan tebal head standar

0.328 cm

3. MENGHITUNG TINGGI HEAD


Ods

=
IDs + 2ts
=
6.1754
1/5
+ 2 x
=
6.5504
in
maka untuk perancangan digunakan Ods standar =
icr
=
3/4
in
r
=
132
in
sf
=
1.5 - 2,5 in

138 in

( Brownell hal 89 )

2 in
OD

b
A
r

sf

OA

icr
B

ID

ID
2

132 - (

1/5
2

)x2

65.8125 in

AB

ID
icr
2

BC

r icr =

AC

=
=

BC

113.9887

132

18.0113
=

132

3/4

65 1/9 in

3/4

131.25 in

1/2

65 1/9

in

BC 2 AB 2

tinggi head

65.8125

AB 2

131.25

b =

113.9887
in

th + b + sf
=
20.1988

in

4. MENENTUKAN TINGGI SEPARATOR


Tinggi separator
=
Panjang tangki + (2 x tinggi head)
=
0.3137+ 2 x
0.5130
=
1.340
m

0.5130

Brownell hal 89 )

Anda mungkin juga menyukai