Anda di halaman 1dari 13

Trigonometri - IPA

Tahun 2005

1. Sebuah kapal berlayar ke arah timur sejauh 30 mil. Kemudian kapal melanjutkan
perjalanan dengan arah 030 sejauh 60 mil. Jarak kapal terhadap posisi saat kapal
berangkat adalah ........

A . 10 37 mil C . 30 (5 + 2 2 ) mil E. 30 (5 2 3 ) mil


B . 30 7 mil D. 30 (5 + 2 3 ) mil

Jawab:

B T C

S
30 0 60 mil
AC = .?
A B
30 mil

Patokan arah adalah dari utara


= 90 0 + 30 0 = 120 0

Aturan cosinus

AC 2 = AB 2 + BC 2 - 2 AB . BC Cos
= 30 2 + 60 2 - 2 . 30. 60 . cos 120 0
1
= 900 + 3600 3600 . (- )
2
= 4500 +1800 = 6300

AC = 6300 = 63.100 = 10 63 = 10 9.7 = 3. 10 7 = 30 7 mil

Jawabannya adalah B

2. Nilai dari tan 165 = ........

A.1- 3 C . -2 + 3 E.2+ 3
B . -1 + 3 D.2- 3

www.belajar-matematika.com 1
Jawab:

rumus:
tan (180 0 - ) = -tan

tan 165 = tan(180 0 - 15 0 ) = - tan 15 0 = - tan (45 0 - 30 0 )


tan 45 0 tan 30 0
=-
1 + tan 45 0 tan 30 0
1 1 1
1 3 1 3 1 3
= - 3 =- 3 3
1 1 1
1 + 1. 3 1+ 3 1. 3
3 3 3
2 1 4 2
1 3+ 3
3 3 =-3 3 3 4 2
=- =- ( 3)
1 2 2 3 3
1
3 3
=-2+ 3
Jawabannya adalah C

3. Nilai x yang memenuhi persamaan 2 3 cosx - 2 sin x . cos x - 1 - 3 = 0,


untuk 0 x 360 adalah ........

A . 45, 105, 225, 285 D . 15, 135, 195, 315


B . 45, 135, 225, 315 E . 15, 225, 295, 315
C . 15, 105, 195, 285

Jawab:

* cos 2A = cos 2 A - sin 2 A


cos 2A = cos 2 A (1 - cos 2 A )
cos 2A = cos 2 A 1 + cos 2 A
cos 2A = 2 cos 2 A 1
2 cos 2 A = cos 2A + 1

* sin2A = 2 sin A cosA

2 3 cosx - 2 sin x . cos x - 1 - 3 = 0


3 . 2cosx - 2 sin x . cos x - 1 - 3 = 0
3 . ( cos2x + 1 ) sin2x - 1 - 3 = 0
3 .cos2x + 3 sin2x - 1 - 3 = 0
3 .cos2x sin2x - 1 = 0
3 .cos2x sin2x = 1
3 .cos2x sin2x = k cos (2x - ) ; cos (A - B) = cos A cos B + sin A Sin B

www.belajar-matematika.com 2
= k cos 2x cos + k sin 2x sin

k cos = 3
k sin = - 1

k sin 1 1
tan = = =- 3 (sin = - dan cos = + berada di kuadaran IV)
k cos 3 3
= 330 0

a cos x + b sin x = k cos (x - ) = c


k= a2 + b2 :
b
tan =
a

k= a2 + b2 = ( 3 ) 2 + (1) 2 = 3 +1 = 2

dengan k = 2 dan = 330 0


3 .cos2x sin2x = k cos (2x - )
3 .cos2x sin2x = 2 cos (2x - 330 0 )
2 cos (2x - 330 0 ) = 1
1
cos (2x - 330 0 ) =
2
cos (2x - 330 ) = cos 60 0
0
atau cos (2x - 330 0 ) = cos 300 0
2x - 330 0 = 60 0 2x - 330 0 = 300 0
2x = 390 0 + k .360 0 2x = 630 + k . 360 0

jika k = 0  2x = 390 0 jika k = 0  2x = 630 0


x = 195 0 x = 315 0
jika k = -1  2x = 30 0 jika k = -1  2x = 270 0
x = 15 0 x = 135 0

Himpunan penyelesiannya adalah: {15 0 , 135 0 , 195 0 , 315 0 }

Jawabannya adalah D

Tahun 2006

4. Sebuah kapal berlayar dari pelabuhan A dengan arah 044 0 sejauh 50 km. Kemudian
berlayar lagi dengan arah 104 0 sejauh 40 km ke pelabuhan C. Jarak pelabuhan A ke C
adalah

A. 10 95 km C. 10 85 km E. 10 61 km
B. 10 91 km D. 10 71 km

www.belajar-matematika.com 3
Jawab:
180 0 - 44 0 = 136 0
U
U
B
104 0

044 0

C
A
= 360 0 - 104 0 - 136 0 = 120 0

B
40 km
50 km 120 0

A C

Aturan cosinus

b a


A c B

c 2 = a 2 + b 2 - 2ab cos

AC 2 = BC 2 + AB 2 - 2 BC. AB cos 120 0

1
= 40 2 + 50 2 - 2 . 40. 50 .( - )
2

= 1600 + 2500 + 2000


= 6100

AC = 6100 = 61 . 100 = 10 61 km

Jawabannya adalah E

www.belajar-matematika.com 4
5. Nilai sin 105 0 + cos 15 0 =.

1 1 1
A. ( 6 2 ) C. ( 6 2) E. ( 6 + 2)
2 2 2

1 1
B. ( 3 2) D. ( 3 + 2)
2 2

Jawab:

Sin (90 0 + ) = cos

sin 105 0 + cos 15 0 = sin (90 0 + 15 0 ) + cos 15 0


= cos 15 0 + cos 15 0
= 2 cos 15 0
= 2 cos (45 0 - 30 0 )
= 2 { cos 45 0 cos 30 0 + sin 45 0 Sin 30 0 }
1 1 1 1
=2.{ 2 , 3 + 2 . }
2 2 2 2
1 1
= 2.{ 6 + 2 }
4 4
1 1 1
= 6 + 2 = { 6 + 2 }
2 2 2

Jawabannya adalah E

Tahun 2007

6. Diketahui A dan B adalah titik-titik ujung sebuah terowongan yang dilihat dari C dengan
sudut ACB = 45. Jika jarak CB = p meter dan CA = 2p 2 meter, maka panjang
terowongan itu adalah meter.
A. p 5 C. 32 E. 5p
B. p 17 D. 4p

www.belajar-matematika.com 5
Jawab:
C pakai aturan cosinus:
45 0 AB 2 = AC 2 + BC 2 - 2 AC. BC. Cos

2p 2 p = (2p 2 ) 2 + p 2 - 2 (2p 2 ). p Cos 45 0


1
= 8p 2 + p 2 - 4p 2 2 . 2
2
A ? B = 9 p 2 - 4p 2 . 1
= 5p 2

AB = 5p2 = p 5

Jawabannya adalah A

7. Nilai dari cos 40 + cos 80 + cos 160 = .


A. 2 C. 0 E. 2
B. D.

Jawab:
1 1
cos A + cos B = 2 cos (A + B) cos (A B)
2 2
cos 40 + cos 80 + cos 160 = (cos 40 + cos 80) + cos 160
1 1
= 2 cos ( 40 + 80) cos ( 40 - 80) + cos 160
2 2
= 2 cos 60 cos -20 + cos 160 ; cos -20 = cos 20
1
=2. cos 20 + cos 160
2
= cos 20 + cos 160
1 1
= 2 cos ( 20 + 160) cos ( 20 - 160)
2 2
= 2 cos 90 0 cos -70 0 = 2 cos 90 0 cos 70 0
= 2 . 0 . cos 70 0 = 0
Jawabannya adalah C

www.belajar-matematika.com 6
Tahun 2008

8. Himpunan penyelesaian persamaan cos 2x 0 + 7 sin x 0 4 = 0, 0 x 360 adalah .


A. { 240,300 } C. { 120,240 } E. { 30,150 }
B. { 210,330 } D. { 60,120 }

Jawab:
cos 2x 0 = cos 2 x 0 - sin 2 x 0 = (1 - sin 2 x 0 ) - sin 2 x 0
= 1 2 sin 2 x 0
cos 2x 0 + 7 sin x 0 4 = 1 2 sin 2 x 0 + 7 sin x 0 4 = 0
= 2 sin 2 x 0 + 7 sin x 0 - 3 = 0
= (-2sin x 0 + 1)(sin x 0 - 3 ) = 0
-2sin x 0 + 1 = 0 ; sin x 0 - 3 = 0
- 2sin x 0 = -1 sin x 0 = 3 ; tidak berlaku karena maksimum nilai sin x 0
adalah 1
1
sin x 0 =
2
Nilai sin x 0 berada di kuadran I dan II (nilai positif untuk sin x 0 )
Nilai sin x 0 adalah 30 0 dan 180 0 - 30 0 = 150 0 ( Sin (180 0 - ) = sin )

Himpunan penyelesaian { 30,150 }


Jawabannya adalah E

cos 50 + cos 40
9. Nilai dari adalah .
sin 50 + sin 40
A. 1 C. 0 E. - 1
B. 1
2 D.
1
3
2 2

Jawab:
1 1
cos A + cos B = 2 cos (A + B) cos (A B)
2 2
1 1
Sin A + sin B = 2 sin (A + B) cos (A B)
2 2

www.belajar-matematika.com 7
1 1
2 cos (50 0 + 40 0 ) cos (50 0 40 0 )
cos 50 + cos 40 2 2
=
sin 50 + sin 40 1 1
2 sin (50 + 40 ) cos (50 0 40 0 )
0 0

2 2
1
0 0 0 2 2.
2 cos 45 cos 5 2 cos 45 2
= = = =1
2 sin 45 0 cos 5 0 2 sin 45 0 1
2. . 2
2
Jawabannya adalah A
1
10. Jika tan = 1 dan tan = dengan dan sudut lancip, maka sin ( + ) = .
3
2 1
A. 5 C. E.
3 5
1 2
B. 5 D.
3 5

Jawab:
1
tan = 1  sin = cos = 2
2
1 y
tan =  10 1
3 x
3
y 1 1 10 1
sin = ; r = 12 + 3 2 = 10  sin = = = 10
r 10 10 10 10
x 3 3
cos = = = 10
r 10 10

sin ( + ) = sin cos + cos Sin


1 3 1 1
= 2. 10 + 2. 10
2 10 2 10
3 1 4 1 2
= 20 + 20 = 20 = .2 5 = 5
20 20 20 5 5
Jawabannya adalah A

www.belajar-matematika.com 8
11. Diketahui segitiga MAB dengan AB = 300 cm, sudut MAB = 600 dan sudut ABM = 750.
maka AM = cm.
A.150 ( 1 + 3 ) C. 150 ( 3 + 3 ) E. 150 ( 3 + 6 )

B. 150 ( 2 + 3 ) D. 150 ( 2 + 6 )

Jawab:
M
45 0

600 750
A 300 cm B
M = 180 0 - (60 0 +75 0 ) = 45 0
Aturan sinus:
AM AB MB
0
= 0
=
sin 75 sin 45 sin 60 0
AM AB AB 300
0
= 0
 AM = 0
. Sin 75 0 = . Sin 75 0
sin 75 sin 45 sin 45 1
2
2
sin 75 0 = sin (45 0 + 30 0 )
= sin 45 0 cos 30 0 + cos 45 0 sin 30 0
1 1 1 1
= 2 . 3 + 2 .
2 2 2 2
=
300 300 1 1 1
AM = . Sin 75 0 = . 2( 3+ )
1 1 2 2 2
2 2
2 2
1 1
= 300 . ( 3 + ) = 150. ( 3 +1)
2 2
Jawabannya adalah A

www.belajar-matematika.com 9
Tahun 2009

12. Himpunan penyelesaian persamaan sin2 2x 2 sin x cos x 2 = 0, untuk 0 x 360


adalah .
A. { 45,135 } C. { 45,225 } E. { 135,315 }
B. { 135,180 } D. { 135,225 }
Jawab:
sin2 2x 2 sin x cos x 2 = 0
(sin 2x- 2) (sin 2x + 1) = 0
sin 2x- 2 = 0 atau sin 2x + 1 = 0
sin 2x = 2  tidak ada sin 2x = -1
sin 2x = sin 270 0
2x = 270 0 + k . 360 0
x = 135 0 + k . 180 0
untuk k = 0  x = 135 0
k = 1  x = 315 0
Jadi himpunan penyelesaiannya { 135,315 }
Jawabannya adalah E
3 5
13. Dalam suatu segitiga ABC diketahui cos A = dan cos B = . Nilai sin C = .
5 13
56 16 56
A. C. E.
65 65 65
33 33
B. D.
65 65

Jawab:
Sin C = sin (180 0 -( A + B ))
= sin ( A + B )
= sin A cos B + cos A sin B

sin 2 A + cos 2 A = 1
sin 2 A = 1 - cos 2 A

www.belajar-matematika.com 10
3 9 16
= 1 - ( )2 = 1 - =
5 25 25

16 4
Sin A = =
25 5

sin 2 B + cos 2 B = 1
sin 2 B = 1 - cos 2 B
5 2 25 144
=1- ( ) =1- =
13 169 169
144 12
Sin B = =
169 13

Sin C = sin A cos B + cos A sin B


4 5 3 12 20 + 36 56
= . + . = =
5 13 5 13 65 65
Jawabannya adalah A

1
14. Diketahui sin = 13 , sudut lancip. Nilai dari cos 2 = .
5
1
A. 1 C. E. 1
5
1
B. D.
25
Jawab:
cos 2 = cos 2 - sin 2 = 1 - 2 sin 2
1
= 12 ( 13 ) 2
5
13 25 26 1
=12. = =-
25 25 25

Jawabannya adalah D

www.belajar-matematika.com 11
Tahun 2010

15. Himpunan penyelesaian persamaan 2cos2 x 3 cos x + 1 = 0 untuk 0 < x < 2 adalah
.
5 2 2 4
A. , C. , E. ,
6 6 3 3 3 3
11 5
B. , D. ,
6 6 3 3
Jawab:

2cos2 x 3 cos x + 1 = 0 ; misal cos x = y


2 y2 - 3 y + 1 = 0
(2y -1) (y -1) = 0

2y-1 = 0
1 1
y=  cos x =
2 2
5
x = 60 0 ( ) dan 300 0 ( )
3 3
y-1 = 0
y = 1  cos x = 1
x = 00 dan 360 0 (2 )  tidak memenuhi 0 < x < 2
5
Himpunan penyelesaiannya adalah ,
3 3
Jawabannya adalah D
sin(60 ) 0 + sin(60 + ) 0
16. Hasil dari = .
cos(30 + ) 0 + cos(30 ) 0
1
A. - 3 C. 3 E. 3
3
1
B. - 3 D. 1
3

www.belajar-matematika.com 12
Jawab:
2 sin A cos B = sin (A+B) + sin (A-B)
2 cos A cos B= cos (A+B) + cos (A-B)
sin(60 ) 0 + sin(60 + ) 0 sin(60 + ) 0 + sin(60 ) 0
=
cos(30 + ) 0 + cos(30 ) 0 cos(30 + ) 0 + cos(30 ) 0

2 sin 60 0 cos 0 sin 60 0


= =
2 cos 30 0 cos 0 cos 30 0
1
3
= 2 =1
1
3
2
Jawabannya adalah D
1
17. Diketahui (A+B) = dan sin A sin B = . Nilai dari cos (A B) = .
3 4
1
A. 1 C. E. 1
2
1 3
B. - D.
2 4
Jawab:
1
-2sin A sin B = cos (A+B) cos(A-B)  sin A sin B = - { cos (A+B) cos(A-B)}
2
1 1
- { cos (A+B) cos(A-B)} =
2 4
1 1
- { cos ( ) cos(A-B)} =
2 3 4
1 1 1
- { cos(A-B)} =
2 2 4
1 2 1
cos(A-B) = - =-
2 4 2
1 1
+ = cos(A-B)
2 2
cos(A-B) = 1
Jawabannya adalah E

www.belajar-matematika.com 13

Anda mungkin juga menyukai