Kursus i-THINK Secara Bersemuka

Kepada Guru dan

Pengetua/ Guru Besar (KiSB) 2017

Bahan Rujukan Kendiri KiSB

TUJUAN:

Bahan Rujukan Kendiri diguna pakai oleh peserta kursus dua minggu
sebelum menghadiri KiSB sebagai persiapan dan pendedahan awal
terhadap Program i-THINK yang akan dipelajari semasa kursus.

OBJEKTIF:

1. Memastikan guru dan pengetua/ guru besar mendapat

pengetahuan asas tentang Program i-THINK

2. Memastikan guru dan pengetua/ guru besar melaksanakan

tugasan diberi di akhir latihan kendiri.
 |2

KANDUNGAN
Pengenalan 3

Gambaran Keseluruhan 7

Peta Pemikiran dan Proses Pemikiran 8

Huraian Peta Pemikiran 11

Bingkai Rujukan 27

Tugasan Kendiri 29
 |3

PENGENALAN

Program i-THINK
Program ini bertujuan mempertingkatkan dan membudayakan kemahiran berfikir
dalam kalangan murid ke arah menghasilkan murid berinovatif di bawah Pelan
Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM). Kemahiran befikir merupakan salah
satu daripada 6 ciri utama yang perlu ada pada setiap murid untuk bersaing pada
peringkat global sejajar dengan Falsafah Pendidikan Kebangsaan:

Pengetahuan

Kemahiran berfikir

Indentiti nasional

Kemahiran memimpin

Kemahiran dwibahasa

Etika dan kerohanian

Program i-THINK merupakan satu program untuk mempertingkatkan dan

membudayakan kemahiran berfikir dalam kalangan murid ke arah menghasilkan
murid berfikiran kreatif, kritis dan inovatif.

i-THINK membawa maksud innovative THINKING (Pemikiran Inovatif).

Membudayakan penggunaan alat berfikir dalam pengajaran dan pembelajaran (PdP)
dapat membantu murid berfikir kreatif, kritis dan inovatif. Di samping itu, dapat
memupuk kemahiran berfikir aras tinggi (KBAT) dan mampu berdaya saing.

Definisi KBAT
Kemahiran berfikir aras tinggi ialah keupayaan untuk mengaplikasikan pengetahuan,
kemahiran dan nilai dalam membuat penaakulan dan refleksi bagi menyelesaikan
masalah, membuat keputusan, berinovasi dan berupaya mencipta sesuatu. (KPM,
2013)

Program i-THINK juga merupakan salah satu inisiatif memperkukuhkan KBAT di

dalam bilik darjah yang dapat membantu pihak sekolah memupuk kemahiran berfikir,
 |4

menyemai budaya pembelajaran sepanjang hayat, mahir dalam menyelesaikan

masalah dan berupaya menghasilkan jalan penyelesaian secara kreatif dalam
kalangan murid serta membantu murid ke arah menjadi pelajar Abad Ke-21.

Enam Titik Permulaan Bagi Membudayakan Kemahiran Berfikir

Terdapat Enam Titik Permulaan untuk membangunkan dan memupuk budaya
berfikir di kalangan murid.

Penyoalan reflektif

Kemahiran berfikir

Pemetaan Visual

Rangkaian Kolaboratif

Membangunkan Kecenderungan Peribadi

Penstrukturan Persekitaran

Penyoalan Reflektif

Mencerminkan pemikiran dan pembelajaran anda. Penyoalan Reflektif adalah

penggunaan soalan untuk menarik perhatian murid bukan sahaja melalui apa yang
mereka tahu (memori fakta) tetapi juga bagaimana mereka mengetahuinya (fikiran
kritis) dan mengapa ianya sebegitu (penaakulan). Penyoalan Reflektif membolehkan
murid untuk berfikir tentang pemikiran mereka iaitu metakognitif. Berfikir tentang
pelakuan dan sikap murid yang berkesan iaitu Kecenderungan. Berfikir tentang
bagaimana mereka bekerjasama dengan orang lain untuk menambahkan nilai
pembelajaran mereka iaitu Rangkaian Kolaboratif.

Kemahiran Berfikir

Kemahiran Berfikir merupakan penggunaan proses berfikir atau kognitif yang nyata.
Ahli psikologi, saintis kognitif dan pendidik telah membangunkan banyak model dan
teori yang berbeza untuk mendefinisikan dan menyusun pelbagai jenis kemahiran
berfikir, Lazimnya, model-model ini akan dibahagikan antara kemahiran aras rendah
dan tinggi. Biasanya teori-teori ini merangkumi penerangan mengenai proses
 |5

pemikiran asas untuk menjana dan menyusun maklumat seperti mensintesis,

menganalisa, menilai dan mereka cipta.

Pemetaan Visual

Pemetaan Visual merupakan penggunaan alat visual untuk memetakan idea.

Fikirkan graf, urutan masa dan gambarajah van dalam penggunaan harian di
sekolah. Memandangkan kebanyakan maklumat yang kita perolehi adalah secara
visual, penggunaan kaedah Pemetaan Visual merupakan kaedah yang berkesan
untuk memproses maklumat. Pemetaan Visual merangkumi jaringan sumbangsaran,
pengurus grafik, peta konsep atau rajah di samping bahasa visual yang biasa
diaplikasi di seluruh sekolah seperti Peta Pemikiran.

Rangkaian Kolaboratif

Rangkaian kolaboratif ialah pembelajaran bersama. Terdapat banyak model dan

teknik untuk mewujudkan kumpulan kolaboratif di dalam bilik darjah dan sekolah.
Pembelajaran kolaboratif di sekolah boleh digalakkan dengan saling berkongsi
pengetahuan dan saling berhubung dengan rakan sekerja yang lain, pemikiran
saling bergantungan. Teknologi baru telah mengubah cara bagaiman kita boleh
berkongsi dan memperolehi pengetahuan. Kini media sosial merupakan salah satu
kaedah baru untuk berkongsi maklumat dalam kumpulan.

Membangunkan Kecenderungan Peribadi

Membangunkan kecenderungan peribadi merujuk kepada perlakuan yang diamalkan

oleh pelajar-pelajar yang berjaya. Pendidik yang berminat dalam bidang pemikiran
biasanya bermula dengan membezakan antara kemahiran berfikir atau kemahiran
kognitif dengan perlakuan dan sikap yang dipanggil kecenderungan. Kemahiran
kognitif mungkin merangkumi penaakulan, sebab dan akibat manakala
kecenderungan merangkumi sikap gigih atau menguruskan sifat impulsif.
Kecenderungan lazimnya dikatakan dengan kecerdasan emosi dan perkembangan
sifat empati pada orang lain.

Penstrukturan Persekitaran

Penstrukturan persekitaran ialah bagaimana ruang fizikal di susun dan sumber

digunakan. Penstrukturan fizikal bilik darjah, sekolah dan kawasan persekitaran
 |6

akan memberi kesan kepada pengajaran dan pembelajaran. Susun atur tempat
duduk murid dalam bilik darjah dan kemudahan untuk mengakses bahan
pembelajaran merupakan sebahagian daripada penstrukturan persekitaran.
Penggunaan sumber yang didapati dari dalam dan persekitaran sekolah serta dalam
komuniti yang lebih luas adalah penting untuk menarik perhatian murid.

Dengan itu, sebanyak lapan (8) peta pemikiran diperkenalkan dalam program
i-THINK digunakan sebagai alat berfikir dalam pengajaran dan pembelajaran (PdP)
di samping melaksanakan aktiviti kemahiran berfikir aras tinggi.

Kursus i-THINK Secara Bersemuka (KiSB)

Kursus KiSB mempunyai dua fasa iaitu kendiri dan bersemuka.

Fasa pertama - kendiri, peserta kursus diberi bahan rujukan KiSB untuk dibaca
selama dua minggu sebagai persediaan sebelum menghadiri kursus bersemuka.
Dalam tempoh tersebut peserta kursus juga diminta menyiapkan tugasan diberi.

Fasa kedua - bersemuka, peserta kursus dikehendaki menghadiri kursus secara

bersemuka bersama jurulatih kebangsaan di pusat latihan yang ditetapkan oleh
Jabatan Pendidikan Negeri (JPN) bagi mendapat pengetahuan dan pendedahan
yang lebih mengenai Program i-THINK serta hubungan antara lapan peta pemikiran
dan proses pemikiran yang berkaitan dalam membudayakan kemahiran berfikir di
sekolah. Manakala pengetua dan guru besar pula akan didedahkan dengan modul
kepimpinan dalam membudayakan KBAT di sekolah.

Peraturan Asas
Peraturan asas yang perlu diikuti sepanjang KiSB:

Berfikir di luar kotak

Bersedia menerima idea-idea baru

Bersedia mengambil beberapa risiko

Bersedia menerima kesilapan

Tidak membenarkan pengalaman dan amalan lalu mempengaruhi pemikiran

 |7

GAMBARAN KESELURUHAN

Proses pembelajaran melibat penggunaan pelbagai proses pemikiran. Kadangkala

satu proses pada satu-satu masa dan kadangkala melibatkan pelbagai kombinasi
proses pemikiran yang berlainan.
Pembelajaran berkesan dan efektif hadir apabila guru dapat mengenal pasti proses
pemikiran atau proses-proses pemikiran yang boleh digunakan untuk menjalankan
tugas tertentu atau menyelesaikan masalah.

Selain itu pembelajaran berkesan dan efektif datang daripada keupayaan untuk
mengimbas kembali tugas atau masalah yang telah dijalankan serta boleh mengenal
pasti proses pemikiran atau proses-proses pemikiran yang telah digunakan.
Proses-proses pemikiran adalah sebagai salah satu hasil dari inisiatif penyelidikan
sains kognitif dengan lapan proses pemikiran yang asas.
 |8

PETA PEMIKIRAN DAN PROSES PEMIKIRAN

Apakah Peta Pemikiran?
Peta Pemikiran merupakan alat berfikir yang dipersembahkan dalam lapan bentuk
Peta Pemikiran secara visual yang mudah diguna pakai dan difahami merentasi
kurikulum. Setiap Peta Pemikiran mempunyai proses pemikiran tersendiri.
Penggunaan peta ini boleh disesuaikan mengikut tajuk atau unit pelajaran
berdasarkan ilustrasi Peta Pemikiran seperti dalam Jadual 1 berikut.

Jadual 1: Peta Pemikiran dan Proses Pemikiran

Proses pemikiran: Mendefinisikan mengikut konteks

Peta bulatan membantu aktiviti sumbang saran

dan menyenaraikan semua yang diketahui
tentang perkara atau idea tertentu supaya
perkara tersebut boleh diteroka.
1. Peta Bulatan
Sebagai contoh, jika mahu berkongsi idea
tentang sistem suria, tulis perkara yang muncul
dalam fikiran dalam lingkungan bulatan luar.

Proses pemikiran: Menerangkan atau memerihalkan

menggunakan adjektif

Peta buih membantu menerangkan sesuatu

perkara atau idea dengan menyenaraikan kata
2. Peta Buih adjektif (kualiti, sifat atau ciri) supaya boleh
menerang dan memahami sesuatu dengan lebih
baik.

Sebagai contoh, jika mahu memahami

tumbuhan Rafflesia dengan lebih baik,
senaraikan kata adjektif yang menerangkannya
dalam bulatan-bulatan yang berada di sekitanya.

Proses pemikiran: Banding beza

Peta Buih Berganda membantu menyenaraikan

persamaan dan perbezaan antara dua perkara
atau idea supaya dapat membezakan kedua-
duanya dengan membanding dan membeza.
3. Peta Buih Berganda
Sebagai contoh, jika mahu membandingkan
 |9

kapal terbang dan kereta api, senaraikan

persamaan antara kedua-dua jenis sistem
pengangkutan tersebut dalam bulatan-bulatan di
tengah menakala perbezaan pula disenaraikan
di dalam bulatan-bulatan yang berada di luar.

Proses Pemikiran: Membuat pengelasan

Peta Pokok membantu menyusun maklumat

supaya berada dalam kumpulan yang berbeza
agar boleh memahami maklumat tersebut dalam
gambaran besar secara menyeluruh.
4. Peta Pokok
Sebagai contoh, jika mahu menyusun senarai
makanan yang berbeza, kelaskan butiran yang
sama dalam kumpulan yang sama dan labelkan
kumpulan-kumpulan tersebut.

Proses Pemikiran: Hubungan seluruh-bahagian

Peta Dakap membantu memecahkan sesuatu

kepada cirri-ciri selanjutnya supaya dapat
memahami cara sesuatu benda berfungsi.

Sebagai contoh, jika mahu memahami peta

5. Peta Dakap dunia, senaraikan semua benua, dan
seterusnya negara-negara di setiap benua.

Proses Pemikiran: Urutan

Peta Aliran membantu menyenaraikan langkah-

langkah yang terlibat dalam sesuatu proses
6. Peta Alir supaya dapat memahami apa yang perlu
dilakukan untuk mencapai sesuatu.

Sebagai contoh, jika ingin tahu langkah-langkah

untuk bersiap sedia ke sekolah, tulis langkah-
langkah yang perlu diambil dan susun dalam
urutan yang harus diikuti.
 | 10

Proses Pemikiran: Sebab dan akibat

Peta Pelbagai Alir membantu melakarkan sebab

dan akibat sesuatu peristiwa agar boleh
memahami akibat tindakan-tindakan yang
diambil dan cara untuk mengubahnya.
7. Peta Pelbagai
Alir Sebagai contoh, jika ingin mengetahui kesan-
kesan kerosakan gigi dan sebab perkara ini
berlaku, senaraikan perkara-perkara yang
menyebabkan kerosakan gigi di sebelah kiri dan
kesan kerosakan gigi di sebelah kanan.

Proses Pemikiran: Analogi (hubungan yang sama,

mencari faktor penghubungan)
as as
RF
Peta Titi membantu menyenaraikan beberapa
pasangan butiran yang berkaitanantara satu
sama lain supaya dapat memahami hubungan
8. Peta Titian
yang serupa (analogi).

Sebagai contoh, jika ingin mengetahui

hubungan antara haiwan dengan anaknya,
mulakan dengan menamakan sesuatu haiwan
dan anaknya, yang anda tahu, kemudian
senaraikan pasangan-pasangan yang lain.
 | 11

HURAIAN PETA PEMIKIRAN

1. Peta Bulatan

Proses Pemikiran:
MENDEFINISIKAN MENGIKUT KONTEKS

(DEFINING IN CONTEXT)

PETA BULATAN

(CIRCLE MAP)

Langkah Membina Peta Bulatan

1. Lukiskan sebuah bulatan kecil di bahagian tengah.
2. Tuliskan topik utama yang ingin diperkenalkan dalam bulatan kecil tersebut.
3. Lukiskan sebuah bulatan yang lebih besar mengelilingi bulatan kecil tersebut.
4. Isikan bahagian dalam bulatan besar dengan segala maklumat berkaitan dengan
topik tersebut untuk menjana idea (proses sumbang saran).
5. Lukis bingkai di bahagian luar bulatan besar untuk menyatakan sumber rujukan
atau sudut pandangan daripada pelbagai pihak.

Soalan-soalan berkaitan
1. Apakah kata pembayang yang dapat membantu mendefinisikan topik?
2. Bagaimana anda tahu tentang...................?
3. Adakah anda tahu bahawa...........................?
4. Bagaimana mendefinisikan/memperkenalkan idea/topik ini?
5. Apakah yang anda fikir tentang.......................?

CADANGAN PENGGUNAAN KATA KUNCI

Meningkatkan kosa kata Konteks/senaraikan

Sumbangsaran idea dalam Jelaskan
penulisan Tuliskan semua yang anda
Menguji pengetahuan sedia ada tahu .....
murid Sumbangsaran
Menguji pemahaman murid Kenalpasti
selepas pengajaran dan Kaitkan dengan pengetahuan
pembelajaran sedia ada
Meneroka makna/maklumat
 | 12

Contoh Hasil Kerja Murid

Sastera Sekolah Menengah

Bahasa Malaysia Sekolah Rendah

 | 13

2. Peta Buih

Proses Pemikiran:
PENERANGAN MENGGUNAKAN KATA /
FRASA ADJEKTIF
(DESCRIBING QUALITIES)

PETA BUIH

(BUBBLE MAP)

Langkah Membina Peta Buih

1. Lukiskan sebuah bulatan di bahagian tengah dan labelkan topik utama di
dalamnya.
2. Lukiskan beberapa bulatan di sekelilingnya untuk diisi dengan kata adjektif/kata
sifat bagi topik tersebut.
3. Sambungkan semua bulatan tersebut dengan topik utama menggunakan garis
lurus.
4. Senaraikan seberapa banyak kata/frasa adjektif berkaitan sama ada
positif/negatif. Warna yang berbeza boleh digunakan.
5. Contoh:
Kata Adjektif cantik, baik hati, periang, pandai, pendiam, cemburu, malas
Frasa Adjektif bertelinga besar, berion positif, bersisik tebal.

Soalan-soalan berkaitan
1. Bagaimana anda dapat menerangkan tentang seseorang, tempat, benda, idea,
konsep, gambar?
2. Apakah ciri-ciri yang digunakan bagi mewakili objek ini?
3. Apakah sifat bagi konsep/nombor ini?
4. Apakah kualiti yang penting bagi konsep ini?
KATA KUNCI
CADANGAN PENGGUNAAN
Terangkan
Adjektif Jelaskan
Fakta Gunakan lima pancaindera
Pendapat untuk menerangkan .......
Kualiti
Sifat
Ciri-ciri
 | 14

Contoh Hasil Kerja Murid

Pendidikan Moral Sekolah Rendah

Bahasa Inggeris Sekolah Rendah

 | 15

3. Peta Buih Berganda

Proses Pemikiran:
MEMBANDING BEZA

(COMPARING & CONTRASTING)

PETA BUIH BERGANDA

(DOUBLE BUBBLE MAP)

Langkah Membina Peta Buih Berganda

1. Lukiskan dua bulatan (berwarna biru dan merah) di dua bahagian untuk menulis
dua topik (objek/idea) yang ingin dibandingkan.
2. Tuliskan kedua-dua topik tersebut di dalamnya.
3. Lukiskan beberapa bulatan di sekelilingnya termasuklah di antara dua bulatan
utama.
4. Sambungkan semua bulatan dengan dua topik utama menggunakan garis lurus.
5. Bagi bulatan (berwarna hijau) yang berada di antara dua topik, gabungkannya
dengan kedua-dua topik untuk mewakili persamaan.
6. Isikan semua perbezaan di dalam bulatan (berwarna kuning atau ungu) yang
hanya bersambung dengan satu topik sahaja.
7. Peta ini juga boleh digunakan untuk menujukkan persamaan sahaja atau
perbezaan sahaja.

Soalan-soalan berkaitan
1. Apakah persamaan dan perbezaan antara dua topik ini?
2. Bagaimanakah kita dapat membanding beza kedua-duanya?

CADANGAN PENGGUNAAN KATA KUNCI

Membanding beza ciri-ciri Bandingkan

bentuk 2D dan 3D Bezakan
Membandingkan sifat manusia Persamaan
Membandingkan dua idea Bezakan antara ....
dengan .....
Perbezaan
 | 16

Contoh Hasil Kerja Murid

Matematik Sekolah Rendah

B.MALAYSIA

Pendidikan Muzik Sekolah Rendah

 | 17

4. Peta Pokok

Proses Pemikiran:
MEMBUAT PENGELASAN

(CLASSIFYING)

PETA POKOK

(TREE MAP)

Langkah Membina Peta Pokok

1. Tuliskan tajuk/topik utama di bahagian atas dan gariskannya.
2. Lukiskan garisan untuk mengasingkan topik utama kepada beberapa
kumpulan/kategori.
3. Tuliskan setiap kategori pada setiap cabang pengelasan.
4. Senaraikan contoh/penjelasan bagi setiap kategori.
5. Gariskan setiap contoh yang ditulis.

Soalan-soalan berkaitan
1. Bagaimanakah anda mengasingkan semua maklumat yang telah dikumpulkan?
2. Bolehkah anda mengasingkan/mengelaskan objek-objek ini
mengikut kumpulannya?
3. Apakah idea/penjelasan yang menerangkan/menyokong idea utama ini?
4. Apakah contoh bagi setiap kategori ini?
5. Adakah item ini sesuai untuk ditulis dalam beberapa kategori yang telah dipilih?
6. Adakah kaedah yang lebih baik untuk mengelaskan bahan/alatan ini?

CADANGAN PENGGUNAAN KATA KUNCI

Mengelaskan kumpulan haiwan Kelaskan
Mengelaskan jenis alatan muzik Asingkan
Mengelaskan elemen penting cerita Kategorikan
Mengkategorikan kosa kata
Kenal pasti antara idea
utama dan penjelasannya
 | 18

Contoh Hasil Kerja Murid

Bahasa Arab Sekolah Rendah

Matematik Sekolah Menengah

 | 19

5. Peta Dakap

Proses Pemikiran:
HUBUNGAN SELURUH-BAHAGIAN

(WHOLE PARTS RELATIONSHIP)

PETA DAKAP

(BRACE MAP)

Langkah Membina Peta Dakap

1. Digunakan untuk mengkaji/menganalisis objek secara fizikal/maujud.
2. Tuliskan bahagian objek yang ingin dipisahkan dan gariskannya.
3. Tuliskan bahagian/pecahan utama.
4. Tuliskan bahagian/komponen yang lebih kecil di sebelah kanannya.
5. Lukiskan ({ ) untuk menggabungkan/menyatukan objek dan komponennya.

Soalan-soalan berkaitan
1. Apakah nama objek ini?
2. Apakah bahagian/komponen utama objek ini?
3. Apakah komponen yang lebih kecil bagi setiap komponen utama objek ini?
4. Adakah bahagian/komponen ini merupakan sebahagian daripada.....?
5. Bahagian/komponen manakah yang telah hilang/tiada dalam gambar rajah ini?

CADANGAN PENGGUNAAN KATA KUNCI

Matematik (nilai tempat nombor)
Komponen alatan muzik
Analisa struktur objek
Sebahagian daripada .....
Tunjukkan struktur .....
Ambil sebahagian daripada .....
Kenal pasti struktur
Komponen fizikal
Anatomi
 | 20

Contoh Hasil Kerja Murid

Bahasa Arab Sekolah Rendah

ICT Sekolah Menengah

 | 21

6. Peta Alir

Proses Pemikiran:
URUTAN

(SEQUENCING)

PETA ALIR

(FLOW MAP)

Langkah Membina Peta Alir

1. Tuliskan tajuk (peristiwa/langkah)
2. Lukiskan sebuah kotak di sebelah kiri kertas dan isikan dengan langkah pertama
untuk menghasilkan/membina/membuat......
3. Lukiskan anak panah mengarah ke sebelah kanan.
4. Lukiskan kotak yang kedua dan isikan dengan langkah seterusnya.
5. Ulangi langkah sehingga tamat proses yang ingin diterangkan.
6. Sambungkan kotak dari kiri ke kanan untuk baris berikutnya (jika perlu).
7. Sekiranya terdapat penerangan selanjutnya, lukiskan kotak kecil di bawah
langkah utama berkenaan.
8. Cadangan topik Apakah yang dilakukan semasa cuti sekolah?

Soalan-soalan berkaitan
1. Apakah tajuk bagi peristiwa ini?
2. Apakah langkah/peringkat bagi setiap peristiwa?
3. Adakah terdapat penjelasan lanjut bagi langkah tertentu?
4. Apakah langkah pertama yang perlu ditulis sebelum dan selepas peringkat yang
sedang di bincang?
5. Apakah yang berlaku selepas itu?
6. Bagaimanakah aturan yang terbaik untuk menyusun peristiwa ini?

CADANGAN PENGGUNAAN KATA KUNCI

Sains (proses dan kitaran hidup)
Penyelesaian masalah
Peristiwa sejarah dan garis masa
Proses menanam sayur (KH)
Susunkan mengikut aturan yang
betul
Ceritakan/kira semula
Kitaran
Tunjukkan proses
Selesaikan masalah .....
Mengkaji corak (trend)
 | 22

Contoh Hasil Kerja Murid

Pendidikan Islam Sekolah Rendah

Sains Sekolah Menengah

 | 23

7. Peta Pelbagai Alir

Proses Pemikiran:
SEBAB DAN KESAN

(ANALYZING CAUSE & EFFECT)

PETA PELBAGAI ALIR

(MULTI FLOW MAP)

Langkah Membina Peta Pelbagai Alir

1. Digunakan untuk menerangkan analisis sebab dan kesan.
2. Lukiskan kotak di bahagian tengah dan tuliskan peristiwa yang dikaji.
3. Di sebelah kiri rajah, tuliskan sebab-sebab berlakunya peristiwa tersebut dalam
kotak berasingan.
4. Sambungkan setiap sebab dengan anak panah mengarah kepada peristiwa.
5. Tuliskan beberapa kesan daripada peristiwa tersebut dalam kotak di sebelah
kanan.
6. Lukis anak panah mengarah ke kotak sebelah kanan.
7. Peta ini juga boleh digunakan untuk menerangkan sebab atau kesan sahaja.
8. Cadangan Topik Saya berjaya dalam peperiksaan.

Soalan-soalan berkaitan
1. Apakah sebab dan kesan peristiwa ini?
2. Mengapakah peristiwa ini berlaku? (sebab/cause)
3. Apakah pengajaran di sebalik peristiwa ini?
4. Apakah yang akan berlaku jika .................. berlaku?

CADANGAN PENGGUNAAN KATA KUNCI

Analisis sejarah Sebab dan kesan
Meramalkan kejadian Bincangkan kesan/pengajaran
Apakah yang akan berlaku sekiranya... ?
Pengurusan sikap Jika ................... maka ...............
Terangkan perubahan .......................
Mengenal pasti pengajarannya
Mengenal pasti keputusan daripada .......
Apa yang berlaku jika .......
 | 24

Contoh Hasil Kerja Murid

Bahasa Inggeris Sekolah Rendah

Sains Sekolah Menengah

 | 25

8. Peta Titi

as as as
RF

Relating factor = RF = Faktor penghubung

as = sama seperti/seperti mana /seperti juga/sama dengan

Proses Pemikiran:
PETA TITI ANALOGI (HUBUNGAN YANG SAMA, MENCARI
FAKTOR PENGHUBUNG)
(BRIDGE MAP)
(SEEING ANALOGIES)

Langkah Membina Peta Titi

1. Lukiskan sebuah garisan dan tuliskan
faktor penghubung (relating factor) di bahagian kiri.
2. Faktor penghubung (RF) adalah frasa setara yang
mengaitkan analogi.
3. Lukiskan garisan dan tuliskan di bahagian atas dan bawahnya
pasangan yang berkaitan.
4. Seterusnya, ikuti langkah yang sama untuk pasangan berikutnya.
5. Kedua-dua pasangan berkaitan ini disambungkan oleh puncak.( ).
6. Sambungkan pasangan seterusnya sehingga tamat.
7. Sentiasa meletakkan as yang bererti sama seperti pada peta titi.

Soalan-soalan berkaitan

1. Apakah faktor penghubung antara dua contoh ini?

2. Bagaimana kedua-dua perkataan ini dapat dikaitkan?
3. Apakah ayat yang dapat dibina dengan dua perkataan ini?
4. Adakah perkaitannya sama bagi semua contoh yang ditunjukkan?
5. Apakah pasangan lain yang mempunyai perkaitan yang sama?

CADANGAN PENGGUNAAN KATA KUNCI

Konsep Sains Kenalpasti perkaitan

Peristiwa Sejarah Meneka peraturan
Perkaitan Matematik Simbol
Analogi
Kesetaraan
 | 26

Contoh Hasil Kerja Murid

Bahasa Melayu Sekolah Rendah

Cara membaca peta titi di atas:
Antonim bermula ialah berakhir sama seperti antonim berjaya ialah gagal sama
seperti antonim jujur ialah penipu.....

Bahasa Melayu Sekolah Menengah

Cara membaca peta titi di atas:

Simpulan bahasa ringan tulang bermaksud sikap rajin bekerja sama seperti
simpulan bahasa ulat buku bermaksud suka membaca sama seperti simpulan
bahasa ala kadar bermaksud seadanya.
 | 27

BINGKAI RUJUKAN

Gambar A Gambar B

Apakah perbezaan antara gambar A dan B?

Peta ini mempunyai

Bingkai Rujukan
Frame of reference

Apakah Bingkai Rujukan (Frame of Reference)?

Bingkai rujukan merupakan rangka fikiran tentang apa yang difikirkan berdasarkan
pemikiran berikut:

1. Bagaimana anda tahu apa yang anda tahu?

2. Apakah maklumat yang mempengaruhi peta pemikiran anda?

3. Mengapa maklumat itu penting?

 | 28

Membina Bingkai Rujukan

Bingkai rujukan boleh digunakan dalam semua lapan Peta Pemikiran. Ia adalah
Bingkai Metakognitif dan meminta murid berfikir tentang apa yang telah difikirkan
sebelum ini. Ia digunakan oleh murid untuk memikirkan kembali sumber rujukan bagi
isi-isi yang telah mempengaruhi pemikiran mereka. (Hyerle & Yeager, 2007)

Keterangan:

1. Bingkai rujukan dilukis pada bahagian luar

Peta Pemikiran setelah semua maklumat di
dalamnya sudah diisi.
2. Ia bertujuan untuk menyatakan sumber
rujukan atau sudut pandangan daripada
pelbagai pihak.
3. Contohnya: Ibu bapa
Huraian: Ia bermaksud maklumat yang
didapati telah diambil daripada ibu bapanya.

Kata Kunci:

1. Bagaimana kamu tahu tentang topik ini?

2. Adakah maklumat tersebut kamu dapat
daripada sumber tertentu?
 | 29

TUGASAN KENDIRI
KURSUS i-THINK KEPADA GURU
DAN PEMIMPIN SECARA
BERSEMUKA (KiSB)
2017

ARAHAN:

Terdapat tiga bahagian yang perlu diisi dan dibawa ketika sesi
perjumpaan KiSB.
 | 30

BAHAGIAN A:
Arahan: Sila jawab SEMUA soalan.

1. Terdapat _________ peta pemikiran.

2. Sila namakan jenis-jenis petak pemikiran

Peta Pemikiran

e
 | 31

Peta Pemikiran

h as as
RF

3. Namakan proses pemikiran bagi setiap peta

Proses Pemikiran

c
 | 32

Proses Pemikiran

h as as
RF
 | 33

BAHAGIAN B
Bina peta pemikiran yang sesuai untuk menjelaskan punca dan kesan obesiti
di Malaysia.

BAHAGIAN C
Sila bawa satu peta pemikiran hasil kerja murid semasa kursus.

Maklumat Peserta:

Nama Penuh (mengikut kad Pengenalan):

Nombor Kad Pengenalan:

Nombor Telefon Bimbit:

Kod Sekolah:

Nama dan Alamat Sekolah:

Tandatangan Peserta: Disahkan oleh JU KiSB:

__________________________ ____________________________
Nama:
Cop sekolah: Tarikh:
| 34