14
TUJUAN PEMBELAJARAN
TUJUAN Siswamampumemahamidanmenghayatiisidongengsertadapatmemperhatik
anpenggunaanlafal, intonasi, mimik, gerak-gerik yang
tepatsesuaidengankaraktertokoh
MATERI Dongeng
POKOK Sisindiranjeungbilangansansakerta
PEMBELAJA
RAN
METODE PEMBELAJARAN
Presentasi
DiskusiKelompok
Inquiri
Tanya Jawab
Penugasan
Demonstrasi/Pemeragaan Model
KAGIATAN PEMBELAJARAN
Pertemuan 1 (2 x 45 menit)
N KagiatanBelajar Wakt PBKB yang
o u Dikembangkan
(men
it)
1 Pendahuluan 15 Disiplin
- tegursapa, ngabsen Menyimakinfor
-Apersepsidanpretes masi
(memberikanpertanyaanmengenaipengetahuanawalsiswaterhad Rasa ingin tau
apmateridongeng SasakalaMaungPanjalu yang
akandibahas).
Pertemuan 2 ( 2 x 45 menit)
N KagiatanBelajar Wakt PBKB yang
o u Dikembangka
(men n
it)
1 Pendahuluan 15 Disiplin
- tegursapa, ngabsen Menyimakinfo
- apersepsi (membahaskembalimateridongeng yang rmasi
sudahdipelajarisecarabersama-samapadapertemuan yang lalu). Rasa ingin tau
- elaborasi Kritis
Mengadakantanyajawabmengenaimaterikesastraan
(sisindiranjeungbilangansansakerta) yang
adakaitannyadenganmateridongeng.
- konfirmasi
Memberikanpenegasantentangmaterikesastraan
(sisindiranjeungbilangansansakerta) yang
adakaitannyadenganmateridongeng.
3 Penutup 10 Pengendaliand
Melakukanrefleksitentangmaterikesastraan iri
(sisindiranjeungbilangansansakerta) yang Demokratis
sudahdipahamiolehsiswa. Jujur
Memberikantugasterstrukturyaitusiswaharusmembuatsisindiranje terbuka
ungbilangansansakerta. Masing-masing 2.
MengisiLembarKerjaSiswatentangpembahasandongeng.
disampaikan 2
(uraian)
1
3. memperhatikan
(Uraian)
penggunaan lafal,
intonasi,
nada/tekanan,
mimik, gerak-gerik
yang tepat sesuai
dengan karakter
tokoh dalam
dongng
1,2,3,4,5
4. memahami dan
,6,7
menghayati isi
(PG)
dongng
ContoSoal:
A. PilihanGanda:
1. Caritaanuparondok, bohong, lobaunsurpamohalananadinajalancarita, palaku,
turwaktukajadiananatapingabogaanajn nu barisditepikeundisebut
a. Carpon d. Novl
b. Babad e. Roman
c. Dongng
2. Dongng nu euisnanyaritakeunparipolahsasatoan nu barisangomongkawasmanusa,
disebut
a. Fable d. Pamuk
b. Mite e. Farabl
c. Sasakala
3. Dongng nu eusinanyaritakeunjalmasakti, jaya,
jeunggedwawannanubdajeungmanusabiasa, disebut
a. Fable d. Pamuk
b. Mite e. Farabl
c. Sasakala
4. Dongng nu eusinanyaritakeunasalmuasalhijitempat, barang, atwakajadianpenting nu
teukahartikuakal, disebut
a. Fable d. Pamuk
b. Mite e. Farabl
c. Sasakala
5. Dongng nu eusinanyaritakeunparipolahjalma nu
bogakagagahanturngandungunsursajarah, disebut
a. Fable d. Pamuk
b. Mite e. Farabl
c. Sasakala
6. Dongng nu euisnanyaritakeunjalmaanumahiwal, teukawasbatur. Nu
ngabogaansipatpikalucueun, pikasebeleun, atawapikangwaeun, disebut
a. Fable d. Pamuk
b. Mite e. Farabl
c. Sasakala
7. Dihandapditataannyumebarnadongngbaheula, iwal
a. Lisan d. Dibewarakeun
b. Tatalepa e. Disebarkeun
c. Tinulis
8. Kiwaridongngnyumebarkucara
a. Lisan d. Dibewarakeun
b. Tatalepa e. Disebarkeun
c. Tinulis
9. Di handapditataansarupaningdongngfabel, iwal
a. Sakadangkuyajeungsakadangmonyetmalingcabe
b. SasakalamaungPanjalu
c. Peucangkeunakuleugeut
d. Gagakhayangjadimerak
e. SakadangmaungjeungSakadangMonyet
10. Nu kaasupdongngsasakalanyata
a. Gagakhayangjadimerak
b. SasakalaMaungPanjalu
c. Si KabayanNgalaNangka
d. GedengSangkanhurip
e. WewesanakiSayangHawu
11. Dongng Si Kabayanmangrupakeuncontodongng
a. Fabel d. Babad (sage)
b. Farabel e. Pamuk
c. Sasakala (legenda)
12. Caritaparanabiatawawalikaasup kana dongng mite
nyatacaritaanueusinapatalijeungkapercayaanmasarakat kana bangsalelembutatawahal-
halanugaib. Di handapditataancontodongngparanabiatawawali, iwal
a. PutriOngTien
b. GedengSangkanhurip
c. Seh Abdul KodirJaelani
d. Cikaracakninggangbatulaun-launjadilegok
e. KisahNabi Muhammad SAW
13. Dongngpieunteungeunnyatadongnganueusinamangrupatuladanpikeunmanusa. Di
handap nu kaasupcontodongngpieunteungeun,nyata
a. SatriajeungCikaracakninggangbatulaun-launjadilegok
b. Si KabayanNgalaNangkajeung Si KabyanNgadeupaanLincar
c. PutriOngTienjeung She Abdul KodirJaelani
d. Peucangkeunakuleugeut
e. Gagakhayangjadimerak
14. Dongngpamukthnyatadongnganunyaritakeunkagagahanatawakasaktenhijijalma,
turbiasanaayapatalijeungtokohatawakajadiansajarah. Nu
kaasupcontodongngpamuknyata
a. Cikaracakninggangbatulaun-launjadilegok
b. Wewesan Aki SayangHawu
c. Seh Abdul KodirJaelani
d. Si KabayanNgalaNangka
e. SunanPermana di Puntang
15. Dumasar kana wandaturcaranepikeunanadongngkaasup kana
a. Tinulis d. Lisan
b. Buku e. Silsilah
c. Kumpulan carita
B. Uraian
KunciJawaban
A. PilihanGanda
1. C 6. E 11.B
2. A 7. C 12. D
3. B 8. C 13. B
4. C 9. B 14. B
5. D 10. B 15. D
B. Uraian
1. (Lisan)
2. Analisis Dongeng:
Widang talaah
Wangun : lancaran dina wangun prosa
Eusi :
Teu logis :
Santenna diwadahan kana pendil, dikubur di dinya, di handapeun kai, anu ahirna timbul
kulah.
Nu awewe ancrub sukuna. Ari nu lalaki sibeungeut. Dadak sakala, beungeut lanceukna
jadi maung, ari dina sukuna baruluan.
Unsur carita :
TemaCarita : Sosial
Fakta Carita :
Palaku :
o Bongbanglarang
o Bongbangkancana
o Aki Garahang
o Ibuna Bongbanglarang jeung Bongbangkancana
o Bapana 2 budak ( Raja Majapait)
o Akina budak dua (Raja Pajajaran)
o Aki jeung Nini Pangebon
o Nu boga oyong
o Nu boga badodon
Alur : alur maju
Latar : Di leuweung jeung di karajaan
Sarana Carita :
Sudut Pandang : jalma katilu
Basa : Basajan
Simbol-simbol imaji : Kulah kajajaden
Judul : Sasakala Maung Panjalu
Unsur-unsur Alur
Eksposisi/situation
Saeunggeus datang ka wewngkon Panjalu, di Kampung Ganjar, Nyi Putri
ngalahirkeun. Putrana kembar, istri hiji, pameget hiji. Santenna diwadahan kana pendil,
dikubur di dinya, di handapeun kai, anu ahirna timbul kulah.
Saeunggeus ngarasa jagjag, Putri neruskeun lalampahanana ka Pajajaran. Di
Pajajaran, murangkalih teh ku akina dingaranan Bongbanglarang jeung Bongbangkancana.
Generating circumstances
Kacaturkeun eta budak the geus gede we. Maksa hayang papanggih jeung bapa, tapi ku
indungna teu diidinan. Budak teh maksa, tungtungna ngalolos ti Pajajaran.
Rising action
Anu ngalolos teh nepi we ka wewngkon Panjalu. Kabeneran teu jauh di tempat dilahirkeun
tea, aya saung anu dicicingan ku Aki jeung Nini Pangebon. Budak teh menta dahar. Nini
pangebon pak-pik-pek ngaliwet. Ku sabab teu aya cai, Nini Pangebon teh indit, maksudna
rek ngala cai ka kulah nu asalna kuburan santen tea.
Bakating ku lapar, liwet teh dipurak, ditodong.
Barang datang Nini Pangabon mawa cai, bakating ku halabhab, pendil teh direbut,
tuluy ditotor ku Bongbangkancana. Pendil ujug-ujug ambles kana sirahna, teu bias dilaan.
Aki jeung Nini Pangebon bararingung. Terus bae atuh Bongbangkancana jeung
Bongbanglarang teh dititah indit ka Aki Garahang, menta tulung supaya dipangudarkeun.
Tempat Aki Garahang, nepi ka ayeuna aya Kampung Garahang.
Bongbangkancana ditungtun ku Bongbanglarang ka Aki Garahang. Ku Aki Garahang
ditarok ku kujang, anu eta pendil muncrat jadi kulah kajajden. Ku aki Garahang dipiara
sarta dibewarakeun sangkan eta kulah teu meunang digadabah.
Barudak teh tuluy matuh di dinya.
Climax
Dina hiji waktu Aki Garahang teh rek nyaba. Memeh indit nyarita ka barudak, upama rek
ulin ulah wani-wani ulin ka kulah kajajaden tea.
Ari Aki Garahang geus indit, barudak teh jadi panasaran, hayang nyaho kulah kajaden
tea. Barang datang ka dinya, caina katembong herang ngagenclang. Barudak teh henteu
tahan nenjo cai bangun nu tiis nyecep matak seger. Nu awewe ancrub sukuna. Ari nu
lalaki sibeungeut. Dadak sakala, beungeut lanceukna jadi maung, ari dina sukuna
baruluan.
Mireungeuh kaayaan kitu, barudak teh duanana ceurik paungkuungku. Beuki lila ceurikna
beuki tararik, nepi ka pagulung-gulung. Ahirna duanana tigebrus kana kulah tea. Ari
hanjat, duanana geus robah jadi maung. Tuluy baralik dieu ka saung Aki Garahang.
Denouement
Waktu Aki Garahang datang ti panyabaan, barabat atuh barudak tehnyaritakeun lalakonna.
Ku Aki Garahang barudak teh, nu ayeuna geus jaradi maung, dititah indit neruskeun
lalampahanana ka Majapait.
Barang datang ka hiji tempat anu loba oyong, dua maung kajajaden teh kabeulit ku areuy
oyong, teu bisa lesot. Kapanggih ku nu boga kebon, terus dpalidkeun ka walungan, asup
kana gawul, abus kana badodon.
Ku nu boga badodon dijait. Maung kajajden nyaritakeun lalakonna. Bari kaget aya maung
bisa ngomong, nu boga badodon teh ngaleupaskeun dua maung kajajaden tea. Dua maung
kajajden neruskeun deui lalampahanana ka Majapait.
Datang ka Majapait, julug-julug datang ka karaton, kalah dikepung. Sanggeus beunang
tuluy nyarita, ngariwayatkeun asal muasalna, terus diangkeun ku raja. Ti dinya dua maung
kajajaden teh dititah ngajaga di wewengkon asal.
Amanat : Pieunteungeun
Ajen-inajen :
Mun jadi budak kudu nurut mun dicarek ku kulot, sabab mun teu teu diurut sok aya
matakna.
Dina hiji waktu Aki Garahang teh rek nyaba. Memeh indit nyarita ka barudak, upama rek
ulin ulah wani-wani ulin ka kulah kajajaden tea.
Ari Aki Garahang geus indit, barudak teh jadi panasaran, hayang nyaho kulah kajaden tea.
Barang datang ka dinya, caina katembong herang ngagenclang. Barudak teh henteu tahan
nenjo cai bangun nu tiis nyecep matak seger. Nu awewe ancrub sukuna. Ari nu lalaki
sibeungeut. Dadak sakala, beungeut lanceukna jadi maung, ari dina sukuna baruluan.
Jadi jalma teh ulah sok hawek, rurusuhan mun barang dahar teh bisi kalahkah cilaka
Bakating ku lapar, liwet teh dipurak, ditodong.
Barang datang Nini Pangabon mawa cai, bakating ku halabhab, pendil teh direbut, tuluy
ditotor ku Bongbangkancana. Pendil ujug-ujug ambles kana sirahna, teu bisa dilaan.
Dongengieungabogaankahngkrandibandingkeundongng nu
lianditiliktinaleuwihngadeukeutankanyataan.
Pangpangnamahieudongngieugeusdianggapbenerkusawatarajalma, hususnamasarakat nu
ayadisabudeureundarah nu
pakaitjeungdongngieu.Liantitadongngieumangrupakeunmitosngeunaanhijiperkara,
sartamunditiliktinajihatbudayaieudongnggeusbisadipakceuceukelannalikanalaahngeunaa
ndarah nu dituju.
3. (Lisan)
PEDOMAN PENSKORAN
JenisSekolah : SMK DCI Penulis : EndhangMardhayanty
Mata Pelajaran :BahasaSunda TahunAjaran : 2016/ 2017
BahanKelas :X BentukTes : Lisan
Penilaian Proses
NamaSiswa : ..
Kelas : ..
NO KRITERIA SEKOR
1. Dapat mencari dongng-dongng yang menarik untuk 50-100
diceritakan.
2. Dapat membaca dan memahami dongng yang akan disampaikan. 50-100
3. Dapat memahami dan menghayati isi dongng.
4. Dapat memperhatikan penggunaan lafal, intonasi, nada/tekanan, 50-100
mimik, gerak-gerik yang tepat sesuai dengan karakter tokoh dalam
dongng 50-100
NILAI= JUMLAH SKOR
SKOR MAX
SUMBER BELAJAR
BukuWarugaBasakelas X
LembarKerjaSiswa
KamusUmumBahasaSunda