LAPORAN PKLI

TEKNIK PEMASANGAN BOX CULVERT DAN UDITCH

PADA PROYEK PAKET PRESERVASI DAN
PELEBARAN JALAN SISINGAMANGARAJA (MEDAN)
MYC

Oleh :
FERRI MARTUA SAGALA
5153210011

PROGRAM STUDI D-III TEKNIK SIPIL

JURUSAN PENDIDIKAN TEKNIK BANGUNAN
FAKULTAS TEKNIK
UNIVERSITAS NEGERI MEDAN
2018
 KATA PENGANTAR

Puji dan syukur Penulis ucapkan kepada Tuhan Yang Maha Esa yang telah
melimpahkan rahmat dan karunia serta pengetahuan sehingga Penulis dapat
menyelesaikan laporan Praktik Kerja Lapangan Industri (PKLI) yang berjudul
“Teknik Pemasangan Box Culvert dan Uditch Pada Proyek Paket Preservasi
Dan Pelebaran Jalan Sisingamangaraja (Medan) MYC”.

Mata kuliah PKLI merupakan salah satu mata kuliah yang wajib diikuti oleh
semua mahasiswa, dimana tujuan dari mata kuliah ini adalah untuk membekali
mahasiswa dalam pengalaman lapangan sebagai bentuk pembelajaran pratik diluar
perkuliahan. Salah satu bukti pelaksanaan mata kuliah ini ada pada Prodi D3-Teknik
Sipil Jurusan Pendidikan Teknik Bangunan Universitas Negeri Medan.

Penulis menyadari bahwa dalam penulisan laporan ini masih jauh dari
sempurna. Oleh karena itu, Penulis menerima kritik dan saran untuk penyempurnaan
laporan PKLI ini.

Dalam menyelesaikan laporan ini, Penulis banyak mendapatkan nasihat dan

bimbingan serta saran dari berbagai pihak. Oleh karena itu, dengan rasa hormat penulis
ingin mengucapkan terima kasih kepada :

1. Drs. Edim Sinuraya, S.T., M.Pd. selaku dosen pembimbing PKLI dan sekaligus
sebagai dosen pembimbing akademik yang telah memberikan bimbingan dan
arahan kepada Penulis selama melaksanakan kegiatan PKLI.
2. Prof. Dr. Harun Sitompul, M.Pd. sebagai Dekan Fakultas Teknik Universitas
Negeri Medan.
3. Drs. Asri Lubis, S.T., M.Pd. sebagai Ketua Jurusan Pendidikan Teknik
Bangunan Universitas Negeri Medan.
4. Ibu Irma Novrianty Nasution, S.T.,M.Ds. sebagai Ketua Program Studi D3-
Teknik Sipil Universitas Negeri Medan.
5. Seluruh Dosen dan Staff pegawai di Jurusan Pendidikan Teknik Bangunan
Universitas Negeri Medan.

ii
 6. Semua pihak yang tidak bisa disebutkan satu-persatu dari PPK 17 Metropolitan
Medan Timur pada proyek Paket Preservasi dan Pelebaran Jalan
Sisingamangaraja (Medan) MYC.
7. Semua pihak Pelaksana yang tidak bisa disebutkan satu-persatu dari PT.
Bangun Cipta Kontraktor pada proyek Paket Preservasi dan Pelebaran Jalan
Sisingamangaraja (Medan) MYC.
8. Semua pihak Konsultan Pengawas yang tidak bisa disebutkan satu-persatu dari
PT. Maxitech Utama Indonesia pada proyek Paket Preservasi dan Pelebaran
Jalan Sisingamangaraja (Medan) MYC.
9. Teristimewa kepada kedua orang tua yang sangat Penulis sayangi dan cintai,
Ayah saya Yusuf Sagala dan Ibu saya Delpi Murni Nababan yang telah
membesarkan, mengajari, membimbing dan tak henti mendoakan Penulis
untuk menjadi anak yang takut akan Tuhan dan berguna bagi masyarakat.
10. Teristimewa kepada Dessy Oktaviani Hutabarat yang telah memberi
semangat kepada Penulis sehingga penulis bisa menyelesaikan laporan PKLI
ini dengan tepat waktu.
11. Semua teman-teman Program Studi D3-Teknik Sipil Stambuk 2015 yang tidak
dapat Penulis sebutkan satu-persatu yang telah membantu dan mendukung
Penulis dalam menyelesaikan laporan ini.

Akhir kata Penulis mohon maaf apabila terdapat kekurangan-kekurangan

dalam penyusunan laporan ini, semoga laporan ini dapat memberikan manfaat bagi
kita semua.

Medan, Februari 2018

Penulis,

FERI MARTUA SAGALA

NIM : 5153210011

iii
 DAFTAR ISI

LEMBAR PERSETUJUAN ................................................................................. i

KATA PENGANTAR .......................................................................................... ii

DAFTAR ISI......................................................................................................... iv

DAFTAR GAMBAR ............................................................................................ ix

DAFTAR LAMPIRAN......................................................................................... xi

BAB I Pendahuluan ............................................................................................ 1

A. Latar Belakang .......................................................................................... 1

B. Tujuan ....................................................................................................... 3

C. Manfaat ..................................................................................................... 4

BAB II Landasan Teori ...................................................................................... 4

A. Struktur Organisasi ................................................................................... 5

B. Pihak-pihak yang terlibat dalam proyek ................................................... 6

1. Pemilik proyek (Owner) ..................................................................... 6

2. Konsultan ............................................................................................ 7

3. Kontraktor ........................................................................................... 9

C. Alat yang digunakan ................................................................................. 12

1. Excavator ............................................................................................ 12

2. Waterpass............................................................................................ 13

3. Dump Truck ........................................................................................ 13

4. Hydraulic Breaker ............................................................................... 13

5. Water Pump ........................................................................................ 13

6. Impact Drill......................................................................................... 14

iv
 7. Vibrator ............................................................................................... 14

8. Bielting ................................................................................................ 15

9. Sling .................................................................................................... 15

10. Baak Ukur ........................................................................................... 15

11. Meteran ............................................................................................... 16

12. Sekop .................................................................................................. 16

13. Cangkul ............................................................................................... 16

14. Ember .................................................................................................. 16

15. Sendok Spesi ....................................................................................... 16

16. Benang ................................................................................................ 17

17. Paku .................................................................................................... 17

18. Palu ..................................................................................................... 17

D. Bahan Material .......................................................................................... 17

1. Box Culvert ......................................................................................... 17

2. U – Ditch ............................................................................................ 18

3. Semen Portland ................................................................................... 18

4. Agregat................................................................................................ 19

5. Air ....................................................................................................... 20

E. Pelaksanaan Pekerjaan Proyek.................................................................. 21

1. Pengertian Drainase / Saluran ............................................................. 21

2. Jenis – Jenis Drainase / Saluran .......................................................... 24

3. Box Culvert ......................................................................................... 26

4. U – Ditch ............................................................................................. 26

v
BAB III Teknik Pelaksanaan ............................................................................. 33

A. Gambaran Umum Proyek ......................................................................... 33

1. Lokasi Proyek ..................................................................................... 33

2. Data Proyek......................................................................................... 34

3. Struktur Organisasi ............................................................................. 34

B. Penggunaan Alat dan Bahan ..................................................................... 37

1. Excavator ............................................................................................ 37

2. Waterpass............................................................................................ 38

3. Dump Truck ........................................................................................ 38

4. Hydraulic Breaker .............................................................................. 39

5. Water Pump ........................................................................................ 40

6. Impact Drill......................................................................................... 41

7. Vibrator ............................................................................................... 41

8. Bielting ................................................................................................ 42

9. Sling .................................................................................................... 42

10. Baak Ukur ........................................................................................... 43

11. Meteran ............................................................................................... 43

12. Sekop ................................................................................................... 44

13. Cangkul ............................................................................................... 44

14. Ember .................................................................................................. 45

15. Sendok Spesi ....................................................................................... 45

16. Benang ................................................................................................ 46

17. Paku .................................................................................................... 46

18. Palu ..................................................................................................... 47

vi
 C. Bahan dan Pembahasan ............................................................................ 47

1. Box Culvert ......................................................................................... 47

2. U – Ditch............................................................................................. 48

3. Semen Portland ................................................................................... 49

4. Agregat................................................................................................ 49

5. Air ....................................................................................................... 50

D. Teknik Pelaksanaan .................................................................................. 50

1. Pekerjaan Persiapan dan Sewa Direksi Keet...................................... 50

2. Pekerjaan Uitzet / Pengukuran Dengan Waterpass ............................ 51

3. Pekerjaan Pengukuran dan Survey Lapangan ..................................... 52

4. Pasang Rambu Pengaman ................................................................... 54

5. Pekerjaan Pematokan .......................................................................... 55

6. Mobilisasi dan Demobilisasi .............................................................. 55

7. Dewatering.......................................................................................... 56

8. Pekerjaan Pembongkaran Eksisting .................................................... 57

9. Pekerjaan Galian Tanah Konstruksi dan Galian Tanah Lumpur ........ 57

10. Pengangkutan Tanah Keluar Proyek ................................................... 58

11. Pekerjaan Urugan Pasir dan Lean Concrete ....................................... 59

12. Pemasangan Box Culvert dan U – Ditch ............................................. 60

E. Kendala-Kendala Yang Terjadi di Lapangan ........................................... 63

BAB IV Kesimpulan dan Saran ........................................................................ 64

A. Kesimpulan ............................................................................................... 64

B. Saran ......................................................................................................... 65

vii
Daftar Pustaka .................................................................................................... 66

Lampiran

viii
 DAFTAR GAMBAR

Gambar 3.1 Lokasi Proyek ................................................................................... 33

Gambar 3.2 Struktur Organisasi PPK 17 .............................................................. 34

Gambar 3.3 Struktur Organisasi PT. Bangun Cipta Kontraktor ........................... 35

Gambar 3.4 Struktur Organisasi PT. Maxitech Utama Indonesia ........................ 36

Gambar 3.5 Excavator .......................................................................................... 37

Gambar 3.6 Waterpass .......................................................................................... 38

Gambar 3.7 Dump Truck ...................................................................................... 39

Gambar 3.8 Hydraulic Breaker ............................................................................. 40

Gambar 3.9 Water Pump ...................................................................................... 40

Gambar 3.10 Impact Drill ..................................................................................... 41

Gambar 3.11 Vibrator ........................................................................................... 41

Gambar 3.12 Bielting ............................................................................................ 42

Gambar 3.13 Sling ................................................................................................ 42

Gambar 3.14 Baak Ukur ....................................................................................... 43

Gambar 3.15 Meteran ........................................................................................... 43

Gambar 3.16 Sekop ............................................................................................... 44

Gambar 3.17 Cangkul ........................................................................................... 44

Gambar 3.18 Ember .............................................................................................. 45

Gambar 3.19 Sendok Spesi ................................................................................... 45

Gambar 3.20 Benang ............................................................................................ 46

Gambar 3.21 Paku ................................................................................................. 46

Gambar 3.22 Palu ................................................................................................. 47

ix
Gambar 3.23 Box Culvert ..................................................................................... 48

Gambar 3.24 U - Ditch ......................................................................................... 48

Gambar 3.25 Semen Portland ............................................................................... 49

Gambar 3.26 Agregat Halus ................................................................................. 49

Gambar 3.27 Air ................................................................................................... 50

Gambar 3.28 Pekerjaan Persiapan dan Sewa Direksi Keet................................... 51

Gambar 3.29 Pengukuran / Uitzet Dengan Waterpass ......................................... 52

Gambar 3.30 Pekerjaan Pengukuran dan Survey Lapangan ................................. 54

Gambar 3.31 Pasang Rambu Pengaman ............................................................... 54

Gambar 3.32 Pematokan ....................................................................................... 55

Gambar 3.33 Mobilisasi dan Demobilisasi ........................................................... 56

Gambar 3.34 Dewatering ...................................................................................... 56

Gambar 3.35 Pembongkaran Eksisting ................................................................. 57

Gambar 3.36 Pekerjaan Galian Tanah Konstruksi dan Galian Tanah Lumpur .... 58

Gambar 3.37 Pengangkutan Tanah Keluar Proyek ............................................... 59

Gambar 3.38 Urugan Pasir dan Lean Concrete .................................................... 59

Gambar 3.39 Pemasangan Box Culvert dan U – Ditch ........................................ 61

x
 DAFTAR LAMPIRAN

Lampiran 1 Surat Permohonan Praktik Kerja Lapangan Lapangan Industri.

Lampiran 2 Surat Permohonan Izin Praktik Kerja Lapangan Industri.

Lampiran 3 Surat Izin Praktik Kerja Lapangan Industri.

Lampiran 4 Surat Penugasan Dosen Pembimbing Praktik Kerja Lapangan Industri.

Lampiran 5 Surat Keterangan Selesai Praktik Kerja Lapangan Industri.

Lampiran 6 Tipikal Penampang Melintang Pada STA 0+000 – 1+100.

Lampiran 7 Tipikal Penampang Melintang Pada STA 1+100 – 1+400.

Lampiran 8 Tipikal Penampang Melintang Pada STA 1+600

Lampiran 9 Daftar Hadir Praktik Kerja Lapangan Industri.

Lampiran 10 Daftar Asistensi Praktik Kerja Lapangan Industri.

xi