MAKTABA ASHRAF 1

Paigam-E-Insaniyat 003
1. Allah Par Iman Lana Ka Kya
Matlab?
2. Allah Par Iman aur uske Asraat
3. Iman Ka Asar Zindagi Ke Mamlat
Par
4. Iman Ka Asar Aqhlaq Par
5. Kamil Iman ki Nishani
6. Iman Ki Mithas Hasil Hona
7. Farishto Par Iman Lane Ka Kya
Matlab?
1. lman billah, yani Allah par Imaan lane
ka matlab ye he ki usko hamesha se
maujud mana jaye, usko sansar ka paida
karne vala aur sansar ka akele intejam
karne vala mana jaye, or is baat ko kubul
kiya jaye ki uska koi sazi aur sharik nahi
na duniya ko paida karne me aur na
duniya ka kanoon chalne me, aur mana
jaye ki har tarah ke aeib aur har kisam ki
kami se uski jaat pak he, aur vo tamam
achchi adaato ka malik aur tamam
khubiyo vala he.
Ref: muslim; umar bin khattab rd. hadees ke ek
hisse ka khulasa.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
2. Muaj (rd) ke bayan ka khulasa ye he ki
me Nabi Karim‫ ﷺ‬ke bilkul karib baitha
huva tha, sunne me koi pareshani bhi nahi
thi, Nabi Karim‫ ﷺ‬ke farman ko aasani ke
MAKTABA ASHRAF 2
saath sun sakta tha, lekin jo baat Nabi
Karim‫ ﷺ‬farmana chahte the badi aham
thi, isliye Nabi Karim‫ ﷺ‬ne teen bar
pukara aur kucch nahi farmaya ye isliye
kiya taki mujh par is baat ki aehmiyat saaf
ho jaye aur me khub kaan laga kar baat
sunu, Nabi Karim‫ ﷺ‬ke farman se tauhid
ki aehmiyat malum huvi ki ye jahannam
ke azaab se bachne vali he, jo chiz allah
ke gusse se bachne vali aur jannat ka
haqdar banane vali ho usse jiyada kimti
chiz bande ki nigaah me aur kya hogi.
Ref: bukhari; muslim; an muaz rd. khulasa.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
3. Nabi Karim‫ ﷺ‬ke is farman ka matlab
ye hai ki jo shaqs Allah ke huquq aur
bando ke huquq jin ki puri list Allah ki
kitab me hai ada nahi karta us ka Imaan
pukhta nahi hai aur jo shaqhs kisi bat ko
nibhane ka ahad (vada) kare phir use na
nibahe, us vade ko pura na kare, vo
deendari ki nemat se mahrum hai jis ke dil
me Imaan ki jade mazbut jami hoti hai vo
tamam huquq ki adaygi me imandar hota
hai kisi haq ki adaygi me vo khayanat
nahi karta, isi tarah jis adami ke andar
deen-dari hogi vo ahad ko marte dam tak
nibahega, yad rahe ki sab se bada haq
Allah ka hai, us ke rasul ka hai us ki bheji
hui kitab ka hai aur sab se bada ahad vo
MAKTABA ASHRAF 3
hai jo adami apne Allah se aur us ke bheje
huve nabi se aur nabi ke laye huve din se
karta hai.
Ref: mishkat; an anas rd. khulasa.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
4. Nabi Karim‫ ﷺ‬ne farmaya Imaan ye hai
ki adami Allah ki rah apne liye pasand
kare aur us rah me jo kathinaiya aye unko
bardast kare aur Allah ke sahare aghe
badhta jaye (ye sabr hai) aur adami apni
kamai Allah ke mohtaj va besahara bando
par Allah ko khush karne ke liye kharcha
kare aur kharcha karke khushi mehsus
kare (ye samahat hai).
Ref: muslim; amar bin abbas rd. khulasa.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
5. Nabi Karim‫ ﷺ‬ne farmaya ki Aadmi
apni tarbiyat karte karte is halat ko
pohuch jata he ki vo jis se judta he aur jis
se katta he, Allah ki khushnudi hasil karne
ke liye usse judta aur katta he, deen ke
liye kisi se mohabbat karta he aur kisi se
nafrat, uski mohabbat aur nafrat kisi jaati
garj aur duniyavi fayde ke liye nahi hoti,
jab aadmi ki ye halat ho jaye tab samjho
ki uska Imaan mukammal huva.
Ref: bukhari; an abi umama rd. khulasa
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
6. Nabi Karim‫ ﷺ‬ne farmaya ki Allah ki
bandagi me apne aap ko dekar aur islami
shariyat ki pervi karke aur apne aap ko
MAKTABA ASHRAF 4
Nabi Karim‫ ﷺ‬ki rehnumayi me dekar puri
tarah mutmain he, uska faisla he ki mujhe
kisi aur ki bandagi nahi karni he, aur har
halat me islam par chalna he, aur Nabi
Karim‫ ﷺ‬ke siva kisi dusre insan ki
rehnumayi me zindagi nahi gujarni he, jis
shaqhs ka haal ye ho jaye to samajlo ki
Imaan ki mithas usne pali.
Ref: bukhari; muslim; an abbas rd. khulasa.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
7. Farishto ke vajud ko mana jaye, aur
yakin kiya jaye ki vo pakiza makhluk he,
vo allah ki nafarmani nahi karte, har vakt
allah ki ibadaat me laaghe rehte he,
vafadar gulam ki tarah malik ki tarah har
vakt allah ki ibadaat me laaghe rehte he,
vafadar gulam ki tarah malik ke har
hukam ko pura karte he, duniya me nek
kaam karne valo ke liye duvae karte he.
Ref: muslim; an umar bin khattab rd. hadis ke ek
hisse ka khulasa.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
MAKTABA ASHRAF 1
पैगाम ऐ इन्सानियात 002
1. ईमाि का असल मतलब क्या हे?
2. ईमाि की बुनियाद
1. ईमाि का असल मतलब हे ककसी पर भरोसा
करिा और उसकी वजह से उसकी बातो को सच
माििा, जब आदमी को ककसी की सच्चाई का
यकीि होता हे तब ही उसकी बात को मािता
हे, ईमाि की असल रूह यही भरोसा और यकीि
हे, और आदमी के मोनमि होिे के नलये जरूरी हे
कक इि तमाम बातो को हक माि कर कु बूल करे ,
जो अल्लाह की तरफ से रसूलो के जररये आती
हे, उिमे से बुनियादी इमानियात का नजक्र इस
हदीस मे आया हे, वो ये हे.
(1) अल्लाह पर ईमाि लािा; फररश्तो पर ईमाि
लािा.
(2) रसूलो पर ईमाि लािा.
(3) ककताबो (कु राि) पर ईमाि लािा.
(4) तकदीर पर ईमाि लािा.
(5) आनिरत पर ईमाि लािा.
Ref: मुनललम; उमर नबि ित्ताब रदी; हदीस के एक नहलसे का
िुलासा.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
2. ईमाि की बुनियाद पाच चीजो पर रिी गयी
हे.
(1) गवाही देिा की अल्लाह के अलावा कोई
हकककी माबूद िही और मुहम्मद‫ ﷺ‬अल्लाह
MAKTABA ASHRAF 2
के रसूल हे.
(2) िमाज कायम करिा.
(3) जकात अदा करिा.
(4) हज करिा.
(5) रमजािुल मुबारक के रोजे रििा.
Ref: बुिारी; अि अब्दुल्लाह नबि उमर रदी.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
इन्साि नजसको, चुििे और अमल करिे की
आजादी है और नजसके हुदूद नसफफ अल्लाह ही
को पता है, और अल्लाह ही िे अता ककया है,
और जो ककसी भी तरह के दबाव से आजाद है,
तो इन्साि को चानहये की अपिे अमल और उिके
ितीजो की नजम्मेदारी ले और वो अगर ककसी
और पर इसका इल्जाम डालिे की कोनिि
करे गा तो ये बडी बेवकू फी है.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
MAKTABA ASHRAF 1
પૈગામ એ ઇન્સાનીયાત 003
1. અલ્લાહ પર ઇમાન લાને કા ક્યા મતલબ?
2. અલ્લાહ પર ઇમાન ઔર ઉસકે આસરાત
3. ઇમાન કા અસર ઝિન્દગી કે મામલાત પર
4. ઇમાન કા અસર અખલાક પર
5. કાઝમલ ઇમાન કી ઝનશાની
6. ઇમાન કી ઝમઠાસ હાઝસલ હોના
7. ફરરશ્તો પર ઇમાન લાને કા ક્યા મતલબ?
1. ઇમાન ઝબલ્લાહ, યાની અલ્લાહ પર ઇમાન લાને
કા મતલબ યે હે રક ઉસકો હમેશા સે મૌજૂ દ મના
જાયે, ઉસકો સંસાર કા પૈદા કરને વાલા ઔર સંસાર
કા અકેલે ઇન્તેજામ કરને વાલા માના જાયે, ઓર ઇસ
બાત કો કુબૂલ રકયા જાયે રક ઉસકા કોઇ સાિી ઔર
શરીક નહી ના દુઝનયા કો પૈદા કરને મે ઔર ના દુઝનયા
કા કાનૂન ચલાને મે, ઔર માના જાયે રક હર તરહ કે
એબ ઔર હર રકસ્મ કી કમી સે ઉસકી જાત પાક હે,
ઔર વો તમામ અચ્છી આદતોં કા માઝલક ઔર
તમામ ખૂઝબયોં વાલા હે.
Ref: મુઝસ્લમ; ઉમર ઝબન ખત્તાબ રદી. હદીસ કે એક ઝહસ્સે કા ખુલાસા.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
2. ુુઆજ (રદી) બયાં કરતે હે રક મે નબી
કરીમ‫ ﷺ‬કે ઝબલકુલ કરીબ બૈઠા હુ વા થા, સુનને
ઔર સુનાને મે કોઇ પરેશાની ભી નહી થી, નબી
કરીમ‫ ﷺ‬કે ફરમાન કો આસાની કે સાથ સુન સકતા
થા, લેરકન જો બાત નબી કરીમ‫ ﷺ‬ફરમાના
ચાહતે થે બડી અહમ થી, ઇસઝલયે નબી કરીમ‫ﷺ‬
MAKTABA ASHRAF 2
ને તીન બાર પુકારા ઔર કુછ નહી ફરમાયા યે
ઇસઝલયે રકયા તારક મુિ પર ઇસ બાત કી એહઝમયત
સાફ હો જાયે ઔર મે ખૂબ કાન લગા કર બાત સુનુ,
નબી કરીમ‫ ﷺ‬કે ફરમાન સે તૌહીદ કી એહઝમયત
માલૂમ હુ વી રક યે જહન્નમ કે અજાબ સે બચાને
વાલી હે, જો ચીજ અલ્લાહ કે ગુસ્સે સે બચાને વાલી
ઔર જન્નત કા હકદાર બનાને વાલી હો ઉસસે
જ્યાદા કીમતી ચીજ બન્દે કી ઝનગાહ મે ઔર ક્યા
હોગી.
Ref: બુખારી; મુઝસ્લમ; મુઆજ રદી. ખુલાસા.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
3. નબી કરીમ‫ ﷺ‬કે ઇસ ફરમાન કા મતલબ યહ
હૈ રક જો શખ્સ અલ્લાહ કે હુ કૂક ઔર બન્દો કે હુ કૂક
ઝજન કી પૂરી સૂચી અલ્લાહ કી રકતાબ મેં હૈ અદા
નહીં કરતા ઉસ કા ઇમાન પુખ્તા નહીં હૈ ઔર જો
શખ્સ રકસી બાત કો ઝનબાહને કા વાદા કરે રફર ઉસે
ન ઝનબાહે, ઉસ વાદે કો પૂરા ન કરે, વહ દીનદારી કી
નેમત સે મહરૂમ હૈ ઝજસ કે રદલ મેં ઇમાન કી જડે
મિબૂત જમી હોતી હૈ વહ તમામ હુ કૂક કી અદાયગી
મેં ઇમાનદાર હોતા હૈ રકસી હક કી અદાયગી મેં વહ
ખયાનત નહીં કરતા, ઇસી તરહ ઝજસ આદમી કે
અન્દર દીનદારી હોગી વહ અહદ કો મરતે દમ તક
ઝનબાહેગા, યાદ રહે રક સબ સે બડા હક અલ્લાહ કા
હૈ, ઉસ કે રસૂલ કા હૈ ઉસ કી ભેજી હુ ઇ રકતાબ કા હૈ
ઔર સબ સે બડા અહદ વહ હૈ જો આદમી અપને
અલ્લાહ સે ઔર ઉસ કે ભેજે હુ યે નબી સે ઔર નબી
MAKTABA ASHRAF 3
કે લાયે હુ યે દીન સે કરતા હૈ.
Ref: ઝમશ્કત; અનસ રદી. ખુલાસા.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
4. નબી કરીમ‫ ﷺ‬ને ફરમાયા ઇમાન યે હૈ રક
આદમી અલ્લાહ કી રાહ અપને ઝલયે પસન્દ કરે ઔર
ઉસ રાહ મેં જો કરઠનાઇયાં આયેં ઉનકો બરદાશ્ત કરે
ઔર અલ્લાહ કે સહારે આગે બઢતા જાયે (યહ સબ્ર
હૈ) ઔર આદમી અપની કમાઇ અલ્લાહ કે મોહતાજ
વ બેસહારા બન્દોં પર અલ્લાહ કો ખુશ કરને કે ઝલયે
ખચચ કરે ઔર ખચચ કરકે ખુશી મહસૂસ કરે (યહ
સમાહત હૈ).
Ref: મુઝસ્લમ; અમર ઝબન અબ્બાસ રદી. ખુલાસા.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
5. નબી કરીમ ‫ ﷺ‬ને ફરમાયા રક આદમી અપના
સુધાર કરતે કરતે ઇસ હાલત કો પહુ ંચ જાતા હૈ રક વહ
ઝજસ સે જુ ડતા હૈ ઔર ઝજસ સે કટતા હૈ અલ્લાહ
કી ખુશી હાઝસલ કરને કે ઝલયે ઉસસે જુ ડતા હૈ ઔર
ઉસ સે કટતા હૈ દીન કે ઝલયે રકસી સે મુહબ્બત કરતા
હૈ ઔર રકસી સે નફરત, અપની રકસી જાતી ગજચ
ઔર દુઝનયાવી ફાયદે કે ઝલયે નહીં હોતી બલ્કી ઝસફચ
અલ્લાહ ઔર ઉસ કે દીન કે ઝલયે હોતી હૈ. જબ
આદમી કી યહ હાલત હો જાયે તબ સમિો રક ઉસકા
ઇમાન મુકમ્મલ હુ વા.
Ref: બુખારી; અબૂ ઉમામા રદી. ખુલાસા.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
6. નબી કરીમ ‫ ﷺ‬ને ફરમાયા રક અલ્લાહ કી
બન્દગી મેં અપને આપ કો દેં કર ઔર ઇસ્લામી
MAKTABA ASHRAF 4
શરીઅત કી ઇતાત કર કે ઔર અપને આપ કો નબી
‫ ﷺ‬કી રહનુમાઇ મેં દેકર પૂરી તરહ સંતુષ્ટ હૈ, ઉસકા
ફૈસલા હૈ રક મુિે રકસી ઔર કી બન્દગી નહીં કરની
હૈ, ઔર હર હાલત મેં ઇસ્લામ પર ચલના હે ઔર
નબી કરીમ ‫ ﷺ‬કે ઝસવા રકસી દૂસરે ઇન્સાન કી
રહનુમાઇ મેં ઝજન્દગી નહીં ગુજારની હૈ. ઝજસ શખ્સ
કા હાલ યે હો જાયે તો સમિ લો રક ઇમાન કી ઝમઠાસ
ઉસને પાલી.
Ref: બુખારી; મુઝસ્લમ; અબ્બાસ રદી. ખુલાસા.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
7. ફરરશ્તો કે વજૂ દ કો માના જાયે, ઔર યકીન રકયા
જાયે રક વો પાકીજા મખલૂક હે, વો અલ્લાહ કી
નાફરમાની નહી કરતે, હર વકત અલ્લાહ કી ઇબાદત
મે લગે રહતે હે, વફાદાર ગુલામ કી તરહ અલ્લાહ કી
ઇબાદત મે લગે રહતે હે, વફાદાર ગુલામ કી તરહ
માઝલક કે હર હુ ક્મ કો પૂરા કરતે હે, દુઝનયા મે નેક
કામ કરને વાલો કે ઝલયે દુવા કરતે હે.
Ref: મુઝસ્લમ; ઉમર ઝબન ખત્તાબ રદી. હદીસ કે એક ઝહસ્સે કા ખુલાસા.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
MAKTABA ASHRAF 1

Paigam-e Insaniyat 003

What Does Belief in Allah
Means?
1. What does Belief in Allah Means? Belief
in Allah means that we should believe in his
eternity there is no beginnlng and no end
either, in so far as Allah existence is concerned
we should also believe that he is the sole
creater of this universe and the only one
managing its affairs constantly. It has to be
admitted that he he has no partners either in
the creation or the running at the intricate
machinery of this vast unlverse. He is entirely
free from any fault or shortcoming (perfect
and infallible in every respect) he has the
finest attributes and the source of all
excellences (wherever they may be met in the
universe). (Muslim; An Umar Bin Khattab Rd.
Explanation of part of Hadith).
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
2. Belief In Allah & Its Consequences: The
synopsis of the statement of Muazrd is that he
was sitting very close to the Prophet‫ ﷺ‬and
there was no difficulty in communication in
this position. But since the point he wanted to
make was so important that he called him
thrice and after drawing his attention he did
MAKTABA ASHRAF 2
not say anything. This was done with a view
to impress upon him the vital importance of
his point so that he might be all ears and
receive it with utmost attention and care. What
the apostle of Allah said, cleariy brought out
the importance of tauheed (the unity of Allah)
which can stand between man and the wrath of
Allah in the form of torment of hell. And what
greater thing is imaginable than one which can
save him from the wrath of Allah and entitle
him to an abode of security and peace and
felicity in heaven? (Bukhari; Muslim; Muazrd
Explanation).
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
3. The Effects Of Iman On The Matters Of
Life: The saying of the Prophet‫ ﷺ‬intends to
convey that the person who does not fulfil the
obligations due to Allah and hls servants,
(fellow-beings) pointed out in great detail in
book of Allah, as lacking in firmness of belief.
and one who fails to fulfil the terms of a
covenant is far from godliness and piety with
roots of belief firmly fixed in the heart of a
person, he is true to his trust, never resorting
to perfidy similarly, a truely godly person will
meet his obligations to his last breath. we must
keep it carefully in mind that the greatest
obligation of man is that due to Allah and his
apostle and the book revealed by him. and the
MAKTABA ASHRAF 3
most important and sacred is his covenant with
Allah, the apostle commissioned by him, and
the faith revealed through him. (Mishkat; An
Anas Rd. Explanation).
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
4. The Effects Of Iman On Character: Iman
lies in man's taking to divine way putting up
cheerfully with whatever mishaps come his
way and dauntlessly advancing with trust in
Allah, this much about the part relating to sabr
or patience and perseverance the other demand
of his career is to spend his substance
cheerfully on the needy and helpless servants
of Allah solely for his pleasure this attitude is
known as samahat, which also means mildness
and magnanimity. (Muslim; Amar Bin Abbas
Rd. Explanation).
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
5. The Signs Of Perfection Of Imaan: In the
course of self-discipline and rigorous moral
training of man there comes a stage where his
association and union as well as aversion and
dissociation with fellow beings is conditioned
by the pleasure of Allah. His love of men and
their dislike is dictated by the edicts of his
faith and not personal whims and petty
worldly interests of a temporary nature. It is
only then that his lman becomes perfect.
(Bukhari; An Abi Umama Rd. Explanation).
MAKTABA ASHRAF 4
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
6. To Gain the Sweetness of Iman: The
Prophet‫ ﷺ‬is reported to have said, he who is
happy with his belief in Allah as his lord and
cherisher, islam as his faith and Muhammad‫ﷺ‬
as his Prophet‫ﷺ‬, has tasted (the sweetness of)
imaan. (Bukhari; Muslim; An Abbas Rd.
Explanation).
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
7. What does Belief in Angels Means? Belief
in angels means that we as muslims believe in
their existence and also that they are pure,
ethical beings (that have no material needs like
food, nor do they procreate, nor have any other
involvement like us, humans). They flinch not
in the execution of commands they receive
from Allah, they are all the time engaged in
obedience to and worshlp of Allah, and like
faithful slaves stand in his presence, ready to
carry out the divine commands. They also pray
for man of virtue and upright character that
they may be blessed here and in the hereafter.
(Muslim; Umar Bin Khattab Rd. Explanation
of part of Hadith).