‫‪KHUTBAH JUMAT‬‬

‫)‪DMDI (DEWAN MASJID DIGITAL INDONESIA‬‬

‫‪https://seruanmasjid.com‬‬

‫‪MUSIBAH LAN SOLUSINIPUN‬‬

‫‪KHUTBAH I‬‬
‫َّإن ْال َح ْم َد ل َّله‪َ ,‬ن ْح َم ُد ُه‪َ ,‬و َن ْس َتع ُين ُه‪َ ,‬و َن ْس َت ْغف ُره‪ُ,‬‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫َ َ ُ ُ َّ ْ ُ ُ ْ ُ َ َ َ ّ َ‬ ‫َ‬
‫ات‬‫ور أنف ِسنا‪ ,‬وس ِي ِ‬
‫ئ‬ ‫َونعوذ ِبالل ِه ِمن شر ِ‬
‫ض ِل ْل‬ ‫الل ُه َف َال ُمض َّل َل ُه‪َ ,‬و َم ْن ُي ْ‬ ‫َّ‬
‫ه‬ ‫د‬ ‫ه‬‫ْ‬ ‫ي‬‫َ‬ ‫أ ْع َمال َن َام ْ‬
‫ن‬
‫ِ‬ ‫ِِ‬ ‫ِ‬
‫َ َ َ َ َُ‬
‫‪,‬فال ه ِادي له‬
‫هللا َو ْح َد ُه اَل َشر ْي َك َله‪ُ،‬‬ ‫َأ ْش َه ُد َأ ْن َال ا َل َه ا َّال ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ َ‬
‫‪.‬ش َه َادة َم ْن ُه َو خ ْي ٌر َّمق ًاما َوأ ْح َس ُن ن ِد ًّيا‬
‫مح َّم ًدا َع ْب ُد ُه َو َر ُس ْو ُلهُ‬ ‫َو َأ ْش َه ُد َأ َّن َس ‪ِّI‬ي َد َنا َ‬
‫ِّ‬
‫ص ِب ًّيا‬ ‫ف بامْل َ َكارم ك َب ًارا َو َ‬ ‫مْل ُ َّ ُ‬
‫‪.‬ا ت ِص ِ ِ ِ ِ‬
‫ص ‪ِّI‬ل َو َس ‪ِّI‬ل ْم َع َلى َس ‪ِّI‬يد َنا ُم َح َّمد َك َ‬ ‫َ َّ ُ َّ َ‬
‫ص ِاد َق‬ ‫ان َ‬ ‫ٍ‬ ‫ِّ ِ‬ ‫ِّ‬
‫َ‬
‫اللهم ِّ‬
‫ف‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ ْ َ َ َ َ ُ ْ ً َ ًّ َ َ َ‬
‫الوع ِد وكان رسوال ن ِبيا‪ ،‬وعلى ِآل ِه وصح ِب ِه‬
‫ُ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬
‫‪،‬ال ِذ ْي َن ُي ْح ِس ُن ْو َن ِإ ْسال َم ُه ْم َول ْم َي ْف َعل ْوا ش ْي ًئا ف ِر ًّيا‬
‫ُ‬ ‫َ َّ َ ْ ُ َ َ َ ُّ َ ْ َ ُ ْ َ َ َ ُ‬
‫اضرون ر ِحمكم هللا‬ ‫أما بعد‪ ،‬فيا أيها الح ِ‬
‫ََ َ‬
‫هللا‪ ،‬فق ْد ف َاز‬ ‫ى‬ ‫ُُ‪،‬ا ْوص ْين ْي َن ْفس ْي َوإ َّي ُاك ْم ب َت ْق َ‬
‫و‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫مْل ُ‬
‫ا َّت ُق ْو َن‬

‫‪1‬‬
 ‫َ‬ ‫َُ‬
‫هللا َح َّق تقا ِت ِه َوال‬ ‫َيا َأ ُّي َها َّالذ ْي َن َء َام ُنوا َّات ُقوا َ‬
‫ِ‬
‫َ‬ ‫َ ُ َّ‬
‫ت ُم ْوت َّن ِإال َوأ ُنت ْم ُّم ْس ِل ُم ْو َن‪.‬‬
‫ْ‬ ‫َ َ ُّ َ َّ ُ َّ ُ ْ َ َّ ُ ُ َّ ْ َ َ َ ُ ْ ّ ْ َ‬
‫س‬ ‫يا أيها الناس اتقوا ربكم ال ِذي خلقكم ‪ِِّI‬من نف ٍ‬
‫ً َ‬ ‫َّ‬ ‫ََ‬
‫َو ِاح َد ٍة َوخل َق ِم ْن َها َز ْو َج َها َو َبث ِم ْن ُه َما ِر َجاال ك ِث ْي ًرا‬
‫هللا َّالذ ْي َت َس َآء ُل ْو َن به َو ْا َأل ْر َحامَ‬ ‫َون َس ًآء َو َّات ُقوا َ‬
‫ِِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َّ َ َ َ َ ُ‬
‫ان َعل ْيك ْم َر ِق ْي ًبا‪.‬‬ ‫ِإن هللا ك‬
‫َ َ ُُْْ َْ ً‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ ُّ َ َّ‬
‫يا أيها ال ِذين ءامنوا اتقوا هللا وقولوا قوال‬
‫ص ِل ْح َل ُك ْم َأ ْع َم َال ُك ْم َو َي ْغ ِف ْر َل ُك ْم ُذ ُن ْو َب ُكمْ‬ ‫َسد ْي ًدا‪ُ .‬ي ْ‬
‫ِ‬
‫َ َ َ ُ ْ َ ُ َ َ ْ َ َ َ ْ ً َ ْ ً ََّ‬
‫َو َم ْن ُي ِط ِع هللا ورسوله فقد فاز فوزا ع ِظيما‪.‬أما‬
‫َب ْع ُد؛‬
‫يم‪....‬‬ ‫ج‬‫هللا َت َع َالى ‪ :‬اعوذباهلل من الشيطان َِّ‬
‫الر‬ ‫ال ُ‬ ‫َق َ‬
‫َ ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ ْ‬
‫ظ َه َر ال َف َس ُاد ِفي ال َب ‪ِِّ ّI‬ر َوال َب ْح ِر ِب َما ك َس َب ْت أ ْي ِدي‬
‫ض َّال ِذي َعم ُلوا َل َع َّل ُهمْ‬ ‫الناس ِل ُي ِذ َيق ُهم َب ْع َ‬ ‫َّ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َي ْرج ُع َ‬
‫ون‬ ‫ِ‬
‫)‪(QS ar-Rum [30]: 41‬‬

‫‪Para sedhèrèk Muslim, Jamaah Jum’at ingkang‬‬

‫‪pinaringan rahmating Gusti Allah SWT.‬‬

‫‪Minangka pambukaning atur, mangga kita sami‬‬

‫‪tansah ngunjukaken raos syukur wonten ngarsa‬‬
‫‪dalem Allah SWT., awit sampun kathah nikmat‬‬
‫‪peparingipun dhumateng kula dalasan panjenengan‬‬
‫‪sedaya.‬‬

‫‪2‬‬
 Sak lajengipun, minangka pendhèrèkipun
ingkang tansah setya tuhu, mangga sareng-sareng
atur shalawat dalasan salam kunjuk dhumateng
bagindha Rasul Muhammad SAW., sumarambah
dhumateng para keluwarga para sahabatipun, para
tabi’in, ugi para tabi’utabi’in ngantos dumugi akhir
zaman.
Minangka jangkeping rukun khotbah, al fakir
khotib mboten bosen-bosen tansah atur pepémut
dhumateng diri pribadi kula piyambak, sumarambah
dhumateng para jamaah Jum’at, kanthi atur,
sumangga tansah ngandelaken iman, nambah
agenging taqwa kita dhumateng Allah SWT.,
jumbuh kaliyan dhawuhipun kanjeng Nabi
Muhammad SAW.:
َ َ َ َ ْ َ َ ّ َّ َْ َ َ ْ ُ َ ُْ َ َ
‫ِيئة الحسنة‬Iِّ ‫ وأت ِب ِع الس‬،‫ِا َّت ِق هللا حيثما كنت‬
ُ ُ َ َّ َ َ
‫ن‬Iٍ ‫اس ِبخل ٍق َح َس‬ ‫ َوخ ِال ِق الن‬،‫ت ْم ُح َها‬
“Sira padha taqwa marang Allah ing ngendi waé
mapanira. Imbangana pakartimu kang nistha kanthi
tumindak becik, amargo kabecikan bakal hangganti
kanisthan mau. Srawunga karo sapepadhané
manungsa kanthi kelakuan kang becik.” (HR
Tirmidzi ).
Ing satunggaling ayat, Allah SWT sampin
paring firman makaten:
ُ ُ ‫الت ْق َوى َو َّات‬ َّ ‫َو َت َز َّو ُدوا َفإ َّن َخ ْي َر‬
َّ ‫الزاد‬
....‫ون َياأ ْو ِلي‬
ِ ‫ق‬ ِ ِ
َ َْ ْ
‫األلبا ِب‬
“....Lan sira padha cawisa sangu, satemené becik-
beciking sangu iku wedi (taqwa) ing Allah. Hé wong
kang padha duwé akal, sira padha wediya marang
Ingsun”. (QS Al-Baqarah [2]: 197).
Ing pérangan firman ingkang sanès, Allah
SWT. paring dhawuh:

3
َّ َّ ُ ُ َ َ َ َ ُ َّ َ َ ّ ْ ُ َّ ْ ُ َ َ َّ َ ُّ َ َ
‫يا أيها ال ِذين آمنوا اتقوا الله حق تقا ِت ِه وال تموتن ِإال‬
َ‫َو َأ ُنتم ُّم ْسل ُمون‬
ِ
Hé wong-wong mukmin kabèh, Sira padha bektiya
ing Allah, kelawan sejatining bekti, lan sira aja
padha mati, kajaba mati ing kahanan Islam.” (QS
Ali Imran [3] : 102).
Para sedhèrèk Muslim, ingkang kinurmatan
Wekdal menika, manéka warni musibah gilir
gumantos tumanduk ing sapérangan panggénan
negeri mriki. Musibah tanah longsor ing Sumedang
lan Manado, banjir bandang ing Kalimantan Selatan;
Pidie, Acèh; Cirebon, Jawa Barat; Lamongan lan
Sidoarjo, Jawa Timur sarta kawasan Puncak, Bogor,
Jawa Barat.
Mèh ing iringan wekdal, gempa ageng
hanggoncang tlatah Sulawesi Barat, Nusa Tenggara
Timur, lan Gunung Kidul. Dèrèng malih
pambledhosing gunung Semèru ing Jawa Timur lan
gunung Merapi ing Jawa Tengah.
Astaghfirullah hal adzim... wonten menapa
kaliyan negeri menika? Menapa cekap nudhuh, lan
nyalahaken alam?
Para sedhèrèk Muslim, ingkang kinurmatan
Minangka tiyang ingkang ngrasuk iman, kita
pitados bilih musibah minangka ketetapan utawi
qadha’ Allah SWT. Tan mungkin dipun tolak utawi
dipun cegah. Minangka ketetapan (qadha’)ipun,
musibah niku kedah linampahan kanthi lapang
dhadha, ridha, tawakal lan istirja’, inggih menika
munjuk-wangsulaken sedaya lelampahan dhumateng
Allah SWT. sarta sabar.
Menapa malih musibah ingkang tinampi
menika saged dados pengleburing dosa-dosa,
khususipun tumrap tiyang-tiyang ingkang ridha lan

4
sabar anggèenipun ngadhepi. Rasul SAW paring
sabda makaten:
َ َ ‫صب َو َال َو‬
‫ص ٍب َوال َه ٍ ّم‬ َ ‫يب امْل ُ ْسل َم م ْن َن‬
ُ ‫َما ُيص‬
ٍ ِ ِ ِ
ُ َ َ َّ َّ َ ّ َ َ َ ً َ َ ْ ُ َ َ َ
‫الش ْوك ِة ُيشاك َها‬ ‫وال حز ٍن وال أذى وال غ ٍم حتى‬
ُ‫الل ُه ب َها م ْن َخ َط َاياه‬َّ َ َّ َ َّ
‫ِإال كفر‬
ِ ِ
Tumrap wong muslim nalika ketaman musibah
kang arupa karupegan, rasa kang ora kepénak,
sedhih, galau, susah, nganti kecocok eri, yekti Allah
bakal ngelongi dosa-dosané. (HR al-Bukhari dan
Muslim).
Para sedhèrèk Muslim, ingkang kinurmatan
Penting tumrap kita sedaya mendhet
pangertosan kanthi wontenipun musibah lan
bencana niki. Semanten ringkihipun manungsa.
Kepara kesangeten ringkihipun. Dateng pundi
malih kita nyuwun pitulungan, menawi boten
dhumateng Allah, Sang Murbèng Jagad?
Lajeng, menapa pantes manungsa asikap
hambangkang dhumateng ketentuanipun, tumindak
maksiat, sarta wantun nglirwakaken pitedah lan
aturanipun? Allah SWT sampun paring firman
makaten:
‫ض‬ َ ‫ف ب ُك ُم ااْل َ ْر‬َ ْ َّ ْ َ ۤ َ َّ
‫س‬ ‫خ‬ ‫ي‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ء‬ِ ‫ا‬ ‫م‬ ‫الس‬ ‫ى‬ ‫ف‬ ‫ن‬ ْ ‫َء َام ْن ُت ْم َّم‬
ِ ِ ِ ِ
ُۙ ْ ُ َ َ َ َ
١٦ - ‫ف ِاذا ِهي تمور‬
ۗ َ ْ ُ ْ َ َ َ ْ ُّ ْ َ ۤ َ َّ ْ ‫َا ْم َام ْن ُت ْم َّم‬
‫اص ًبا‬
ِ ‫ح‬ ‫م‬ ‫ك‬ ‫ي‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫ل‬ ‫س‬
ِ ‫ر‬ ‫ي‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ء‬ِ ‫ا‬ ‫م‬ ‫الس‬ ‫ى‬ ‫ف‬ِ ‫ن‬ ِ
َ َ َ َ َ
١٧ - ‫ف َس َت ْعل ُم ْو َن ك ْيف ن ِذ ْي ِر‬
Apa sira nyana yèn Allah kang kagungan
kraton langit ngersakaké sira diuntal bumi? coba
delengen buminé arep oreg.

5
 Apa sira nyana yèn Allah kang kagungan
kraton langit iku kersa nurunaké siksa marang
sira? Ing tembé mesthi weruh kaya apa pepéling
Ingsun. (QS al-Mulk [67]: 16-17).
Para sedhèrèk Muslim, ingkang kinurmatan
Saking sedaya musibah menika, wonten kalih
perkawis ingkang kedah kita renungaken.
Sepindhah, sebab musababipun, lan kaping kalih,
penanganan lan pengelolaan dampak bencananipun,
kalebet réhabilitasinipun.
Pancènipun, Allah sampun mratélakaken bilih
musibah menika dumados awit saking pikajengan
lan ketentuanipun, minangka qadha’. Makaten
menika jumbuh kaliyan ingkang sampun sinarat ing
QS at-Taubah [9]: 51. Héwo makaten, Allah SWT.
ugi sampun ngémutaken, bilih kathah musibah
ingkang dumados awit saking andil utawi campur
tanganipun manungsa.
Allah SWT. sampun paring firman makaten:
ْ‫ِّمن ُّمص َيب ٍة َفب َما َك َس َب ْت َأ ْي ِد ُيكم‬I ‫ص َاب ُكم‬
َ ‫َو َما َأ‬
ِ ِ ِّ
َ َ ََُْ
‫ويعفو عن ك ِث ٍير‬
Menawa Allah paring musibah (karuwetan)
marang sira ora liwat marga saka anggonira padha
nglakoni kaluputan. Héwa déné Allah ngapura
kaluputanira kang kabeh. (QS asy-Syura [42]: 30).

Mangga kita tlesih, kita gatosaken, musibah

banjir contonipun. Banjir namung badhé dumados
nalika dataran imbanganing toya utawi (neraca air)
positif. Neraca air dipun sababkan saking sekawan
unsur, inggih menika: curah hujan; toya limpahan
saking wilayah sekitar; toya ingkang mlebet siti lan
sinimpen ing wadhah panahan (panampung) toya ;
sarta toya ingkang saged kabucal, utawi dipun
limpahaken medal.
6
 Saking sedaya unsur kasebat, namung curah
udan ingkang boten saged dipun kendalèni déning
manungsa. Tigang unsur sanèsipun dipun
tentokaken déning perilaku manungsa, kalebet
kebijakan-kebijakan ingkang dipun asilaken déning
penguwasa. Awit saking menika ing babagan
bencana banjir, boten trep menawi malah nudhuh
curah udan minangka undhering perkawis (kambing
hitam).
Pramila, nalika alas-alas sami dipun tebang,
gunung-gunung dipun ratakaken, resapan toya
dipun tutupi, karana dalih pambangunan, pantes
menawi toya boten gadhah papan panggénan kanggé
mandheg. Lajeng mlubèr dados banjir bandhang.
Menika minangka dampak karusakan ékologi
karana tingkah lampah manungsa ingkang serakah
lan namung mentingkan duit, duit, lan duit mawon.
Tanpa maèlu malih sedaya pepémut saking ilahi
rabbi.
Mangga dipun èmut, bilih menika minangka
kamaksiatan, ingkang nyebabaken fasad (kerusakan)
ing bumi.
Para sedhèrèk Muslim, ingkang kinurmatan
Allah nurunaken musibah niki kanggé
ngémutaken kita sedaya, umat manungsa, murih
énggal sadhar lan wangsul malih dhumateng
syariatipun. Allah SWT. sampun paring firman
makaten:
ْ َ ْ َ َ َ َ ْ َْ َ َّْ ُ َ َ ْ َ ََ
‫ ِِّر والبح ِر ِبما كسبت أي ِدي‬I ‫ظهر الفساد ِفي الب‬
ْ‫ض َّال ِذي َعم ُلوا َل َع َّل ُهم‬
َ ‫الناس ِل ُي ِذ َيق ُهم َب ْع‬
َّ
ِ ِ
‫ون‬َ ‫َي ْرج ُع‬
ِ
“Ing bumi kang jengkar lan kang loh tetéla
padha karusakan (larang udan, tanduran arang
kang urip), merga saka durakaning manungsa.
7
Wusana manungsa padha kapeksa ngrasakaké
patrapan sawetara (pahilan) kang wis dilakoni,
uipaya padha bali (marang dalan kang bener)”.
(QS ar-Rum [30]: 41).

Awit saking menika, kunci kanggé mungkasi

sedaya musibah menika mboten sanès namung
kanthi hambucal oyot panyebabipun, ingggih
menika idéologi lan sistém sèkularisme-kapitalisme
ingkang tansah ngalalaken samukawis cara waton
murih kadugen tujuanipun. Sistém menika kabukti
hangrusak alam lan nuwuhaken kacilakan
dhumateng sedaya manungsa.
Sampun wekdalipun, kita ingkang ringkih
menika wangsul malih dhumateng idéologi lan
sistém ingkang sampun dipun turunaken déning
Allah SWT. ingih menika idéologi lan sistém Islam.
Namung kanthi ngetrapaken syariah Islam kanthi
kaffah ing sadhéngah aspèk panggesangan, kalebet
ing rikalaning mangolah lahan, sumberdaya alam
lan lingkungan hidup, kaberkahan badhé tumurun.
Jamaah Jum’at ingkang pinaringan rahmating
Gusti Allah SWT.
Makaten ingkang saged kula aturaken ing
khutbah Jum’at menika. Hanglenggana bilih sedaya
kasampurnan namung kagunganipun Allah SWT.
samukawis atur kula ingkang leres awit pitedah
saking Allah SWT., lan Rasulipun, mangga kita
gondhèli kanthi saèstu. Samukawis atur kula
ingkang lepat, awit saking kirangipun pangertosan
pribadi kula, mangga kita bucal sak tebihipun, lan
mugi panjenengan sedaya kersa hanglubèraken
samudra pangaksami.
Pepuntonipun atur, mangga kita pungkasi
khutbah menika kanthi ndedonga sesarengan, mugi
kita sedaya tansah pinaringan panjang yuswa, séhat
lahir batin, manfaat dunia akhérat. Pinaringan
8
hidayah, inayah lan kekiyatan, sahéngga saged
dados péranganipun ahli dhakwah, ingkang tansah
sengkut ngrembakakaken jejegipun syariat agami
Islam ing salebeting daulah Islamiyah, tansah setya
tuhu hanuladhani kanjeng Nabi Muhammad SAW.
ngantos puput yuswa kanthi kawontenan husnul
khatimah, aamiin ya rabbal’alamiin.
ْ ْ ُ ْ ْ ََُ
،‫َب َار َك هللا ِلي ولكم ِفى القر ِآن الع ِظي ِم‬
ْ َ
ْ ْ َ ‫َو َن َف َعني َوإ َّي ُاك ْم ب َماف ْيه من‬
‫اآلي ِة َو ِذك ِر ال َح ِك ْي ِم‬ ِ ِ ِ ِ ِ ِ
َّ ‫هللا م َّنا َوم ْن ُك ْم ت َال َو َت ُه َوإ َّن ُه ُه َو‬
‫الس ِم ْي ُع‬ ُ ‫َو َت َق َّب َل‬
ِ ِ ِ ِ
ْ
َ‫أس َتغف ُر هللا‬ ْ ‫ َو َأ ُق ْو ُل َق ْولي َهذا ف‬،‫العل ْي ُم‬
َ َ َ
ِ ِ ِ
ُ
َّ ‫الغف ْو ُر‬ َ َ ُ ُ َّ َ ْ َ
‫الر ِح ْيم‬ ‫الع ِظيم ِإنه هو‬

9
‫‪Khutbah II‬‬
‫َ‬ ‫َ َ ْ َ َ ُّ ْ َ‬ ‫َْ‬
‫الشك ُر ل ُه َع َلى ت ْو ِف ْي ِق ِه‬ ‫ال َح ْم ُد هللِ على ِإحسا ِن ِه و‬
‫َ ْ َ َ َ ْ َ ُ َ ْ َ َ َ َّ ُ َ ُ َ ْ َ ُ َ‬
‫و ِام ِتنا ِن ِه‪ .‬وأشهد أن ال ِاله ِإال هللا وهللا وحده ال‬
‫َشر ْي َك َل ُه َو َأ ْش َه ُد َّأن َس ّي َد َنا ُم َح َّم ًدا َع ْب ُدهُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ُ َّ َ ّ َ َ‬ ‫إلى ر ْ‬ ‫َو َر ُس ْول ُه َّ‬‫ُ‬
‫ض َوا ِن ِه‪ .‬اللهم ص ِل على‬ ‫ِ‬
‫الد ِاعى َ‬
‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬
‫َس ّيد َنا ُم َح َّم ٍد و َع َلى َاله َوأ ْ‬
‫ص َح ِاب ِه َو َس ِل ْم ت ْس ِل ْي ًما‬ ‫ِِ‬ ‫ِ‬ ‫ِِ‬
‫ِك ْثي ًرا‬
‫َ‬ ‫َ ْ َ َ َ َ َ ْ َ ُ ْ َ َّ َ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ُّ‬ ‫َ َ َ‬
‫فيا ايها الناس ِاتقواهللا ِفيما أمر وانتهوا عما نهى‬
‫هللا َأ َم َر ُك ْم ب َأ ْمر َب َد َأ ف ْيه ب َن ْفسه َو َثـنىَ‬ ‫اع َل ُم ْوا َأ َّن َ‬ ‫َو ْ‬
‫ِ ِ ِ ِ ِ‬ ‫ِ ٍ‬
‫ب َمآل ئ َكته امْل ُ َس ّب َحة ب ُق ْدسه َأ َّما َب ْعدُ‬
‫ِ ِ ِ ِ ِ‬ ‫ِ ِ ِِ‬
‫ال تعالى إنَّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫هللا‪،‬ق َ‬ ‫َف َيا َأ ُّي َها ال َحاض ُر ْو َن َرح َم ُك ُم ُ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َّ‬ ‫َ‬ ‫صل ْو َن َع َلى َّ‬ ‫ُّ‬ ‫هللا َو َمآلئ َك َت ُه ُي َ‬ ‫َ‬
‫الن ِبى يآ ا ُّي َها ال ِذ ْي َن‬ ‫ِ‬
‫ّ َ‬ ‫َ ُ ْ َ ُّ َ‬
‫صل ْوا َعل ْي ِه َو َس ِل ُم ْوا ت ْس ِل ْي ًما‬ ‫‪.‬آمنوا‬
‫هللا َع َليهْ‬ ‫ص َّلى ُ‬ ‫ص ّل َع َلى َس ّيد َنا ُم َح َّم ٍد َ‬ ‫ُ َّ َ‬
‫ِ‬ ‫ِِ‬ ‫اللهم ِ‬
‫َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬
‫َو َس ِل ْم َو َعلى ِآل َس ِّي ِدنا ُم َح َّم ٍد َو َعلى ان ِبيآ ِئ َك‬
‫َ ُ ُ َ َ َ َ ْ ُ َ َّ ْ َ َ ْ َ ّ‬
‫ض الل ُه َّم َع ِن‬ ‫ورس ِلك ومآل ِئك ِة املقر ِبين وار‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ َ َْ َ َُ َ ُْ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ْ َُ‬
‫الخلف ِاء الر ِاش ِدين أ ِبى بك ٍر وعمر وعثمان وعلي‬
‫الت ِاب ِع ْي َن‬ ‫التابع ْي َن َو َتابعي َّ‬ ‫َو َع ْن َبق َّية َّ َ َ َ َّ‬
‫ِِ‬ ‫الصحاب ِة و ِ ِ‬ ‫ِ ِ‬

‫‪10‬‬
 ‫ض َع َّنا َم َع ُه ْم‬ ‫الد ْين َو ْار َ‬ ‫َل ُه ْم با ْح َسان ا َلى َي ْوم ّ‬
‫ِ ِ ِ‬ ‫ٍ ِ‬ ‫ِِ‬
‫َ‬
‫الر ِاح ِم ْي َن‬ ‫ب َر ْح َم ِت َك َيا أ ْر َح َم َّ‬
‫ِ‬
‫اغف ْر ل ْل ُم ْؤمن ْي َن َو ْاملُ ْؤم َنات َو ْاملُ ْسلم ْينَ‬ ‫َ ُ َّ ْ‬
‫ِِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫اللهم ِ ِ ِ ِ‬
‫ات‬ ‫و‬‫َ‬ ‫م‬‫ْ‬ ‫ُْ ْ َ ْ َ‬
‫ال‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ه‬‫ن‬ ‫م‬ ‫يآء‬ ‫ح‬ ‫َو ْاملُ ْسل َمات َا َال ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫الش ْركَ‬ ‫ُ َّ َ َّ ْ ْ َ َ َ ْ ُ ْ ْ َ َ َّ ّ‬ ‫َ‬
‫اللهم أ ِعز ا ِإلسالم واملس ِل ِمين وأ ِذل ِ‬
‫ص ْر َم ْن‬ ‫ص ْر ع َب َاد َك ْاملُ َو ّحد َّي َة َو ْان ُ‬ ‫َو ْاملُ ْشرك ْي َن َو ْان ُ‬
‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِِ‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َن َ‬
‫الد ْي َن َواخذ ْل َم ْن خذ َل امل ْس ِل ِم ْي َن َو َد ِّم ْر‬ ‫ص َر ّ‬
‫ِ‬
‫ْ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َْ َ ّْ َ ْ َ َ َ َ‬
‫الدي ِن‬ ‫الدي ِن واع ِل ك ِلما ِتك ِإلى يوم ِ‬ ‫‪.‬أعداء ِ‬
‫ْ‬ ‫ُ َّ ْ َ ْ َ َّ ْ َ َ َ َ ْ َ َ َ َ َّ َ‬
‫الزال ِز َل َوا ِمل َح َن‬ ‫اللهم ادفع عنا البالء والوباء و‬
‫َو ُس ْو َء ْالف ْت َنة َو ْامل َح َن َما َظ َه َر م ْن َها َو َما َب َط َن َعنْ‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬
‫ْ ُ‬ ‫ْ ْ‬ ‫َّ ً‬ ‫َ َ ْ‬
‫خآصة َو َسا ِئ ِر ا ُلبل َد ِان امل ْس ِل ِم ْي َن‬ ‫َبل ِدنا ِان ُدو ِن ْي ِس َّيا‬
‫ُّ ْ َ َ َ َ ً‬ ‫َّ ً َ َ َّ ْ َ مَل ْ َ َ َّ َ َ‬
‫عآمة يا رب العا ِ ين‪ .‬ربنا آ ِتنا ِفى الدنيا حسنة‬
‫النار‪َ .‬ر َّب َنا َظ َل ْمناَ‬ ‫اب َّ‬ ‫َوفى ْاآلخ َرة َح َس َن ًة َوق َنا َع َذ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َا ْن ُف َس َنا َو ْ‬
‫اإن ل ْم تغ ِف ْر ل َنا َوت ْر َح ْم َنا ل َنك ْون َّن ِم َن‬
‫ْ َ‬
‫اس ِر ْي َن‬ ‫‪.‬ا ِ‬‫لخ‬
‫ان َر ّب َك َر ّب ْال ِع َّز ِة َع َّما َيص ُف ْو َن َو َس َالمٌ‬ ‫َو ُس ْب َح َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫مَل‬
‫َ‪.‬ع َلى امْل ُ ْر َسل ْي َن َو ْال َح ْم ُد هللِ َر ّب ال َعا ْينَ‬
‫ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬

‫‪11‬‬
 ‫ْ‬ ‫هللا َي ْأ ُم ُر َنا ب ْا َ‬
‫لع ْد ِل َوا ِإل ْح َس ِان‬ ‫ع َب َادهللا ! إ َّن َ‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫ْ ُ َ‬ ‫َوإ ْيتآء ذي ْا ُلق ْر َبى َو َي ْن َهى َعن ْا َلف ْ‬
‫شآء َوامل ْنك ِر‬
‫ِ‬ ‫ح‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬
‫َ‬ ‫ُ‬
‫َو ْا َلب ْغي َيعظ ُك ْم ل َع َّل ُك ْم َت َذ َّك ُر ْو َن َو ْاذ ُك ُروا َ‬
‫هللا‬ ‫ِ‬
‫ْ َ ْ َ َ ْ ُ ْ ُ ْ َ ْ ُ ُ ْ ُ َ َ َ َ ْ ُْ‬
‫الع ِظيم يذكركم واشكروه على ِنع ِم ِه ي ِزدكم‬
‫هللا َأ ْك َبرْ‬
‫ِ‬ ‫ر‬‫ُ‬ ‫ََ ْ‬
‫ك‬‫ول ِذ‬

‫‪12‬‬