Anda di halaman 1dari 13

Ilukum Islam dt Asla Tenggata

Darrla Harsotro

Poslsi Asia Tagra yang xnahun pntiag ,nlrdorong Indonaa cbagzt


n4oro yong moyius Pqdaduhrryd nltirn bruda dalatn kddahzn
- yig prrrti"E &remdzn dzagan moryuzotyz nilainilat Asiz,
'
ni[" *lo. hini mun<ulpaduhat
xhapi lawaran baru Tullsn ini
ntmbahtihan psiA dzn la&urn hlan di Ka'tt'ast
Asb Tmgata daz pluatg poz di nzv d4at-

DJhrr lFrcrruiJn tbllttk dunix. sfu\('lufl l !r('F!Ti Musllll nlen(llxtkxn


Asb Ten&glm sdrukin lEnling kedu- lreEn n lshnr dl dJLnr rlr1rs\:rt.:lkrt
dukannlu. NegacJ-nqgrrJ di kJ$?srn lnt!'ousi(rul. Khlrsulin)':r brgl nc8rrr.J-
inl tertFbung dalant ,p:l ]atng dts{'hut negrr:r ylng lx'rkct un8, fl&rll t('ntu
A-SEAN, nFrupirken kelontJxrii negtnt kckuxEn lslxnr lkut diF-rhhungkth.
frentlng !-Jng [r'lJd:r drhnr Errls lxlu- Akhit txhun l9(X di A.su l-('ngg:rru
llntas keslbukrn durrix. Demlkl,n pul:r dircngx i dcnSxn tcrselcn!{+rcrniiJ
kLltirtrn ckonoti glolxl lx'rgc-rrtk dl- IiTiU ( Kont^-rcnsi l lnSkilt [tcntL'rl-
lrm persJinFJn ]'tln8 kiiln tlrellll)esrlr ucnreri ) d.ri nefFm-nqrJnl oKI (( ){Er-
rcnuiu pcrd.18:lnAili ash Tilrur nisrsi KonpercrLsi Ishnr) dl.l*xn . Ild
Asil Tenggrr,, drtarr konstelasl lni *ria nrencertlrlnk n Pc'tlE({rlirn$ln
Dunia IsLrrlr rtEnirdi senElkin tl-Jns. solidrritas Islrlll (uklru\ah Islrlll) )xDll
pirdn olenginllJt Peran n Indon€ir Jkan nE'nrberik n drtuPrk positif lragt
sel gpi neSert t erPeflduduk rudirl kenuluan drn periln8kJHn konarlbusi
rerbesur crrkup sentral. Melnlul pet. n_ Dunia Isliun kepada pl{danuirn duni:l
pemn politik sepeni keru{ dxri kelorn- Apalald KTM oKI tcrsebur dlbarengi
pok ne$rd-ne&tl-J Non Blok. Indonc' puLr dengrn k giatan sirJrin r lcntxog

No. avo|. t El l9Yl 37


Darrln Earlolo

llmu penSetahuan dao reknologi pea8Fng Arlb BerJoIlik4n Indo Chlna


melalui forum n FrlKftAR (lntemr- s(.kttar ihdd ke-10 sanrFrl itlxld ke-ll.
llorrrl IslrDrlc Forum for Sclencc, Tech- I,JE fredlglhg iru ke tudhn nr('ltEl1uki
nology and Hunran Resources) tslitnr dae6b SL1ID ( lluiland sek1mnS). Turut
nEniadl riik fokus pencerrhan di Asia nrenge[tFJngkan Islxnt di l hailund
TenE[Fr.l. Mau tidak nuu lslanr dari id.lah pahlirwan-p:rhla$irn Melalrr
slri tlukunr tshm akxn i[1ll mcl!?]rEl dxri Mflhka dan Ktthh. i.dxngkxn
n"JCxnJ fErniklairn nNt{khir dl kx- deri sebr*rh *ulatan dalxng roflJx)nEl,l
\r'ils:rn ini l P@rrbrrlz, 27 Dl.r(.rnlxt |-Jir Bu8is )atng lelxh nEng:rsing! n
I , lral. l-1). din ke TheiLrnd parh s:rkru Bugrs
dir('Erng oleh Belnndr. ntd:rlrrl. \vxkru
A Bugis disrflnli int. Isl:rnr rehh nrcnttdi
Atfal UasLnys tslao dl AS :rsrnEl fesnti di dJ(lirh ilu MqtErnS
TetrgAara
dll m s.-.trrJh pt'nvixrxn Islxrn.)rJng-
ijJl:th rrrnsuknyx Lqlirnl di Asll omng tfugis tcrkcml !iii[ tcng(.rn-
TlJrflgirl:l ntulxi daal pungt+rnR SunErl|:t lun8knn lslxnr. llirnlt ,Il)"r nnitr tiditk
(r[u-J slilxldr bor.rtlslnudeiJ l>r$i
fE, lufxrr dirl pcnrlxmn Islirnr nrctrlul
da s-kitar xbad ke-7 :ttau I Mrs!'hi. dJs:rh At ktn ,tng b(.r:rdr dl sl'la.lxh
lhri Su utril .l(-rus lijrkclr )ing k!, 'linrtrr tl(,rtgglllx l'ilnur \ing nrr.lupu-
s.lunrh &qxh di In )ne!,iit, lslurr (l! nt:ri pcndudltk rtrusll t !.I[g lxtdxr.
lE$'r dxn dislnakln tcaus-mcncrus l)ari srnr[rh xsxl-oruxsrl [En(hr(luk
Tenrusrrk konrln$r multllligh lsl:tnl tluslim di llunru.
pimpin:u Syekh lsrrnil dikirirrr oleh ' Pcrke,tl trngrn Islant di Asi:t li.ng-
syrrrif Nlekk h srntprl kq [Ilndir $rnl ll(rL.rfiktrn F'sir (lol$n tunrbuh-
lalaka 1:rng nlcnduptt stlrrbunrn hir- nvir lot:r-kotx pJrtJl di Ind(rr(nld yilotr{
nllri di Aru dnn Mrlak . (A.S. Hirflirrp, dipenFruhi (reh din.rrikt lshDr di
1951, hil. ,U) &rlromfJ. lxrr&rn lxrdirinyir nElslrunF
lhd. :rbrd ke-12 I1276) MalaLr. krl nrrrslhD. nrutrihh pr(r*----t Islrnri$st
Sidi i&ldl.Arz. reomng tx<hgrng drrl Nus nDr:r. ditn"li dlri A(Eh trldr : !d
Mekkxh rdlrh hreflgisl.n*.n raiir drn kc.l.l M Eyl!,u r xlirh selatJn selurult
mllxliild. f,{h Ml.lalu lalu nten,grn fl Srmrri.a. Sed ng diJr$,il dirnul:li Iclrih
n:rmi Sult n MuhrrnsErd S)'ah. Mcnu- ,r!al hgl, sc'trk rl)rd kc'lt \t <ud:rh
rut scirrrh yang kual Islrfi kernudbn lr,rlangsrng, prmcs Islamisrsi. llrhAan
iusr rnenEqki Plllpinx levar Mlndr- nrenurut Ftkr seiJruh TonE Ptres di
nao dan Sulu pJg, .rahun 1475 { JoNrx sudrh dlrc.DukJn kerifJrn
seltpi l4sil hubungln datpng drd bercorak lsbnr, yuitu Dcnrak, },iing <trn
M;1lnln nuupul lndrmeBia. Dari plf kerJiJan-kcl:tlaan di dael-Jlt pesisit
pina _S€lalan, iril falu be.Beok ke utiu-J
Jrwr Tlnnlr, I[va teng2h dan
Pillptha, qelrlah irtin (!rtanlla).
Jaw.J &rrJt ( Ba&i yalim, 1993, hal.
OranF-or.rng lndh oruslinr dan r98).
orang Melayg darl lndonBia, sen .

:tt lurN/rf, ltr.lllrtr


Hu*un tsbm .ti a1n T(q{q|

Atalfltas pelaruran dan Perdaga- menybrk n Islrm. Salumn Ylng lrln


ngao lnternaslonnl )ang nEllflasi Nu- adalah saluran Kes€nlan yang meru'
santaa! meruPakan seSl Penc€plEn Fkan abr yang efeldf u uk nren,'irr'
penyisEn Islam Malak. Ja$a dan kar| klarll. Misaln]" Pdrl *rrll dl Jrw!'
Maluku. Islam nus.rk ke lu$an Inde metalui Eayon& hikalat, lrabad dnn
nesia boglan drnur, terut oia Maluku lnln-laln, Sxluran ,ang ttdak k lrh pefl-
sekirar abad ke-14. Suli$,e3i tE8lan ringny! Jd: !h saluran polldk. Dl lrer-
s€latan abdd ke-15 yang nrramlxh ke llagrl dleflh dl luir Jarv-J. }'Jiru di
dreoh Gowa, SoPPng, Iqaio dan I!,laluku dan fulxwGl Selrttlq Ishnrl$sl
Bone. SerllentrrJ dl KalltrEnun l'rlllur reriJdi nEla.lui raF-rai:t DcnIFn lslam-
Islrn cl6l dtrtulri di KtrJi l'cdrF nS- n}r palr !11a, rakyat kel[udlrn fllerE'
Jr<lug:rng muslirrr nrrupxk n uiung luk Islant.
t)lnlEk rrnfl lrlgrl alkr dieah<.trcth lslrlrtl*rsi Nusrr irEr f.tng ditelrpr.rh
li.rru dl Nutrntrra <tto l(rtrdin!-J Ptiaat de[stn crd dalrEri itu tehh rlEllltuk:r
I!.lxnrktsi, dirioya selnrgai krwJlun YunE ure_
lrroscs lslrnlisisi di Nurunt lru ruun8kinkan f{rs.l-llrtuh:rn den8tlrt du-
he,lan86lng dalanr lntensilas )':rng I!i:r luar ]trrg lclritr nuiu llrl'itu tttc-
tinggi drn den$rn cJrJ [Erruh kl3krJl] nvdubk!n Nusrntr'J sellErkln *'lrEliJk
'.rn, kelenrlrutJn. pcrds uian diltr d.ngrn lshrru xtr agi dc-nFln lErdiri
fr'rsJlrr bxlx n ltn8 dln:llui{. SrlulJn tcsrknyJ k('Erlxxn+criiun lsLlrt dr
drn cJtil< rJ IsLrtllisosi di Nu.trllrElr.l dxtJnmyJ. ltcltrlrx lidJk! l)urrh luat ltu
lr&'Lrlul lErlIIEri nr:rcJlrr lElnuk: yJknl Jdxlah kxtult nluslhlr !"Jn!{ lltend(},
rrrclalul &1ludn pcrdagrngin -van8 fl n si bidxnS tEidrFrnl+rn d.rt rl&'
dl[EloF)rt olt'h ptlaF,r n11'1x-tlaglng nAonubl pcblxdrr orcilrP{nfJi penFr'
Aflh. Ptniiil d:lrr lndia. SxluiJtl !"JlrA rulr dan k('ku:rs{rn Filtik }rn8 tr(.'vr
hifl rdrLrh Erlur&r pediawiftrn dengxn fJng datang dcosln s(IlErn8Jt luitsi
ixlxn aLnltuEsi {ntam lrdxt+lng lllu'\- keJ&ulurn. Nle('kr lcrdlrl d:lrl i)dn8-
litl yrn8 ltr(1tlslriinl Pulri t ltJl)gsil' (rdng ,rln8 lE|)ud:lya, tcqtLlFt dxn
$"Jn) sctc'llr[vJl (:riJ hu ll:lxh nHn- rniirek lxt lnt!-rtur.lioful !:rn8 tlBqlotr'
brrrluk konunius lnuslkll d:lhnl ltn- trol lebih drri sep:rruh lxrh duniJ
luk frrk.rllranFln kcturunrn-l s'illuEln $,:lL:tu itu {()nrtr Fx(}uk. lq)3. hill.
lrerikutnrt Jdxlah salur:ln iNalvtrl 52).
yekni sui <lc_ngan pendllcltxn Ers$q'uf
, Nusrntrd YnnE rchh terisl$nkxll
lgllrlsukk tr xpran Ld:rnr d('n&tn ('r'a/ iru kcrrrudixn ltreGrr, dlrl lcbth nren_
lvJlurs sen! sill rol-slrlrltol ,lin8 llr(- d:rliur :r-'lil&ltlull:| llrl:r.lin1'.r sebuah
rekx kLrr:rl l'{luc.!n Pendidik n dlfrr' lrEsr.lE ltl ,rng sed:lng tulllbuh dJn
gunirkrn dcnFJn luenyel('nggarukxn bcrk€'rnl):Jnll keg.lda lslanl Prrnnu-
Ix'ssnrlrr ilElu pondok. Rlt-J kl"Ji lllc_
p ruta s.n{rl tslx[r YJnB lrcruFr ke-
nlsmElikan rtrfin Islrnr di pcscntrFn Enruan-kelenttEn sllari'ah aEru huk-!.rnr
lang diklt ri oleh sJ .t-s.ntrt. Serelalr lslrm dlEgJkkan berl)arenlErn den[Fn
dLxng[Fp cukup merek 1rrrlffg d,n pro.ses lslrnrlsasi lru sendiri. tslan!

NOr a\hL', O,r9, t9


IHtrEarloro

defl&rri der ktrn teLih meopergnruhi Erm p[radr abdd ke-20 halk rrhrlui
lFntuk nusyala*ery:r d:tn me[tpenEF ASEAN alau )arng l(.blh speslffli n!,+rlui
ruhi perilatu hukum mlsfJrJ-kal dan "Ruatpun luehyu R.1F-,
tata hulunr Indonesfu, sebelunt lle. lslr di Asir Ten&{aEr (LnJng de-
Irnd, drlong, Denlpn fre[erindrn ls- ngh drorri d:tn lrfinleiikFl di d:ttrnr-
hnr sebd&rl FEra, c'tonrrlb n['nEtkui n!"J s.,hln&nr h nr'rupi .an l!$an dari
dan nrenertu otsit:lg dan kekurltlr padrnfJ. Islrm n!('nixdi trlgi:tn drri
men8ikuri hukunr lshrn. huhh Ish- dlnanrikn )rDg nrcnlhTilian nbth.:Fi
mirlci Nus{nrrcr iru ochrlyanto, i,)rl. kcl'Jda penduduknlrr. Ia nPni di kc.
lr.1l. lo3,/l0s). kuiluD.}^JDg lulr l)lx$ lritgi rnrll lli.
lsll,rrLsld Nusint d ltu nrcni:tdj lam unrut ntenghahu dxn rtrmgll\tr
.

nr(xhl h:iJr brgl s('lrElrJknyr Fnyirr- kekuxt:r'| inlperlallsnrc Bxfll. ]rkni


nn dl Arit TenBEtI:l. Isttullasl y ng tenl irh Portu8*s, Sfxtny('l drn lng,{ris.
dlgeiJkkJn [rJd Edxg ng nnNlfin. Lshnr pulatrh y.ng tllen](.n:tl Jx,odu.
nE'n}l'l:qrd kotir-korn ]Ilntitl y ng kc- dtrk Dtusttn di Aiix Tcnglslnt rDuftll
mudiJn lx.rgemk nl(1|risukl lr(rln- dahnr lomnsi kentiJxn-k('xtilrh lslrDr
Lrftrn. Dari koli-kdx frlruai dl .h\rr. selxgxi kekunr:tn kidJh. undnnE-
saTrfl ftrruk, Gre$lk, Ctrcb(m dirn und:hg dirn lrmh'mukan 6jh bu.
ltlnlcn h-r!{rn xlng kc j\fulakr :ir.fr.Lrh du)x. l'(,h l)udil):r inl n(,Iruiud d.rlxnt
uiung ut:td NusrnEil. Srlr'lith Juxlxk Polit SxtlntdrJ PJs.tl. di tnan:l kcr:liun
hlulr dhcnl{un oleh llruriei :ielElci liebdgri pusat ,&[tEt; R)lit Sultl\(-si
pcnAgeiJk f\rtylrr.ln Is!:trD dl sel'l:hlr lielrtxn, ,:tiru fxrlx l$LrDrsilsi mclxlli
thrrur liepulludn Melnyu hingpr R .1u konvcrd kcr.rton :rfttr pL$Jt kcku,L\Hn.
Luzon. Celru, Otan. St<trng di |{,hclrh PRrses Istrrtrissl l)crh n&sunli dlLlnt
lxr.rt. kcrludukan l!tulrrka digpntlkan suttu slrul ur lr(lan ):lng t(,hh nE.
oleh A(\+ (Mahnnd Sit(.drm A$,nnB n llhi basts lq{idrElsl grlr.rrftrgtq laog
( )tlrnnn, lqx.
hrl. lr. l(fllklrir id:ltrlr PoLl Jit\r:r !a rnl Isltot
Dl MxhFlil, Ishn stlil lxrhnapung trurrpll sehJ&tl pcnanllng. unruk kc-
d:lr, :!hJd c-ll samfr:ti scklut. xlxtd nrudhn men8 flrl)ll xlil.r kekursarn
ke-I4 dxn trrencapii akamya pl<lir )-JnE ada. liasl.N KeraiHn DenEk Is-
Ird te-t5. S€iik a\ rlnr.r rah trrichflr bnr nrlahirkln $utu dilerrEr kulRr,:ll
ylng dlnmrl kelnrdlrn oleh rakfatnya. dl sru plhak nrengllr<.hpi rrmn ob Ie-
SaDpal sekamng lnl, lslirm nrentrdi ghlnEsl poltrik rlt pthak yung latn
rllrnu neg rr ranFr sekat urmlk nnnt. paD&tilxn kulrulJl unnrli konunuirlr
plJL'rekkln atarra lrln se(nfl daorrl (B.1dri Yarim, 1y)3, llal- 227r.
dan lurronls. KL-kuxrtn FnytJlzn Mcnurur Tiuffk Abdullah, pola per.-
Islarn drri ncglfa llDtn tni rkan nEilt- taDll dirn kedua, fJiru poh sirtrudq-.t
bertkan gungnya prla setetrh nEblui Paui dan pola Sulawesi Selrran nre-
mr*l-ntas.r qtln Fniiiihao ln&fis. Ia
rkan nlenhdt p ncl Indon6la nE,lr-
mrniuk&an sr-6ru keretuleruirgp n ke
.rah pernbentukan tradisj )".tdg he.-
baolgun kekuatan f,slanl Al Ash Tc[g- conrk inte$itllf. Maksuilny l8lam
{0 ,rIElAr EIla['
Hulam [&ur dr a*i T(ar$rd

rtene ani pro3es Petnnburnbn seanEl penduduknlu- Islam sudah bera&e dar
konseptual dan trukuul. Islarn dt- Lam dua nEnielfiEr rnenladi suxtu ke--
pandang sebagai landasan n siyira-ka( kuatxn yang [te nberikan ketegaran
budayr dan kehktuFn pribdl Sedan8 ba8i perneluknF.
pola kedF xEru Pola Jasrl, raF rcbaFi LBlrm di Asl, Tenggrra sehgrifiErB
srn xr kekuasaan k€oudiin secl€ di reflprt lain bukan hrnJa sebogal
idtologis raia bergelar srqrhunan, Eeler akklah yrng menlgenra.l dabm kererca-
yxn8 biasx dipakai prra tErulmPin !2an yJnB diyakini. Isltru di sampinS
agrrru, den sekaligus luEa pJolraExru, iru iurBl ntcrupekan kerentu, n-kpteri-
pelindung dan la'irgrtur irttrotlr turn llntri !'Jng dhdti dan dilaktrrukao
lslrnr rentrdl Jgalr, nc?itrJ ke- s,.aenuh kept'rr:ry.re n, diprpktekkn cti
Eirrrt Brunel dlruBsJlr t dan agJrlu drLnr k<hidupxn denf$n kcclnturn
resl[i Fed$Jsi Malaysi:l; ,fFntl nElyc &ln kep$rirlun. llukurt -lslrnr lr-Ircra
riEls neg(ri rnuslirn lnalorr('slJ :icki:rl diprJkrckkiln *'tcLrh lsl{D dhcrlnP di
9(M,i diln agJnu trrinoritxs dl Rumu, krrvffxrl ini. \gJlxupun [:clal,lalnx n:
Repul)lik Filipinx, KeBiaan th:rlhnd, rlir herlredxJx\.lx dtn denF.tn ('rrsi- i
lturlrboii drn Rcpul)lik sifttBlPurJ. tit urs 1:rng h.rL:etla pula,
xdiluh il8irrra pcnduduk zGl iutir Und:rUl-undx rU llrhkx (dikorDpi-
onnlt di sclutulr AsL l'e'nRum. Merekr hsi lxhun l,iso) selEluru ditaklukkxn
Drc,rrrpunFl korrtnrErr k+xd, Ldatt ( ctr Ponugi^s txhun l5ll lvt, h.:risi hu.
sccJrJ spirlrurl rluupurt Fslkolo8is kunr lFhlrr f;ng nreneraPkan trahrrr.t
yang d1llant dxn dlnar[s. Ls]rol drn P(rrterirllah:rn Mrleka lurrus dii:tLrnkrn
kaurtr uuslftrr dl ,t{i, lt'|I!{ErJ nts-ru- r(f.l!i d!nl$!r hukull Qur:ini. PfJslliri
frJkJn surtu kekurt n sosirl tEtilik 'l r(JrlUrirnu, uhurt l.',(r.a. [enu[iukqln
vnng p:rtul diperhirunskru I (hur l^-lxksrn an di kcr.rfun
lu.rkung Islaug
l'ertluli l9)f. hal. JJ,. rr{srlrxr. [ri Pitllni ('lhxilJnd s{'LiHn}
dire..rpkrn hukun lrlertt srnrynl akhir
xlrJd.kc-tg., l)i Paluna (Ilahy$h sq'
s€d ttuluo &!atr Per*€mbod84n kit:lng) sjkiur errrFrl puluh d+lll fil-srl
lalao dl Acla Tenggara lrampir idetitlk dc'ntsnn hukum rtErdul)
Perkernbsngrn lslirnr lcrhanlblt s}rrfii. seding dr Acch frelaksJna:ln
perkerub,ngrnrry.r di Aslr'I'cn8$lra hukutrr Lshrr lehlh kqu( dilEnding kJn
denlfJn orun(ulnya lnerkrolilisnle dacr.rh laln di A;ia Te &txr.l. sult n
EtopJ )nng rneno$tk n inqr-'rirllstlE l,littik rl-ahir direflok rl oleh lbnu
Bxrut. Asiir'l-efl8$t-J tidilk luput drri Buruuh tdrrrang pengclana nrusiirnt
g:niarahan impeliatis[e llElrlui Pcrru' sel)alFi scorung suftrn ]ang rl l hu'
Ars. SFnyoL lnAErrG drn Bclida. 5€' kunr lslanr-
€rJ poltrid Asi, Ten&I]r! Enduk di
ba$:rh pedairhan. T€lrpi scsra L:ul-
rural pedierdBnfFfl Islrtrr tdrp htdup
dtlakl , diFluk dan diluyad oleh
NO.8eL',t O rry, 4l
IrarTh Ear.ooo

R EEho EuhrE lsla6 df - tiu Adtlinistr-.rsi HukuDr lsliltn


lralsyda Selrn8()r, 1952
Drhulu dl SerDerEniun8 Taruh Me-
- UU Adoririistr.rsl Hukunr Islam
layu (Mrlaysi. sekaiang) terdnpar Treng8cnu, 1955
beberapa teks undanfundanB Mclx'!
- Ut, AdminisrBsi HukuD A&rrru ls-
lanrr, s€peni Hukutr! lbnun Mclaku. lam Pehro& l9i6
Hukum Kanun Melxka rnentpakrn - UU Adminislrisr Hukunr Isl:rnr
undrng-undang dalrlll perncrlntxhxn Pen ng, l9i9
Sult n MuzrfFJr sluh di Melalcr. Pade
- tlU Adnrinistrasi [Iukum lsl:rrlr
mas Suhrn Alrdul Gh:rfar Mulrllyt din Mal.tki, 1959
Sh:rlr xd, undxng-undrng PJh.ng !"xng
- Llli Adnlinisrfirsi Hukunr lsllnt
selk 1952 berlaku di nqc.ri PcI:tk dln N(Ecri Sonbilxn, 1961)
.hrhor. Keseflrur rcks uflLlng-undtnp
- UtJ Adnrinistrisi l,ukunt lslxDt
tcrs'hu dlpe[lun kxn oleh R.th-nti:r ticrlah, r(X2
M(,lx),u ydng nrenrcrintalr unt:rre - UIJ Adnrinist si llukutlt Isl:lDt
Perlls, l9(i
Iren(rrt5rll.n alr.rd kc-15 hin8g:r ke-
l'. Teks-t('kq iru pcnltrnrh drn unsur - PusJt Syxrixlr KclrntJn dan Ul;
Pc'n1gdiltn P(ykalvift tn lshnt. l(r(S
fE und:rn&rn Islallt (ft)ltrin:m di srrn- -
plng u[ruFunsur Jdi[ ( Alrdul Monir tltl l)r1i1611gn|1r dJn A(liI l$i:tdxt
Yxicolr, 19ft, lul. I J2,/ | -a.a). McL1,'u K('hntxn. 1966
KeJdr:ln Hukurn lsiirlrt tidrh h(.nhu - t,tl AdDrinislrrsi tlukunl IslJnt
nEnggen )lrJkxn selrnll lr(-rliihluo .lohor, 1978
In&ri8. Pdkris ix hedda di la\rh - Ull Adorinisrr:rsi Ilukunt lshtll
lrukur Ingluh. DnLltn tcrri, hukum Srhlr, l97tl
yang lrrlaktr dl MrlnlBi, ldehh hu- - Adl|tini{r.LJl }ItlhutI ld:lnl ditn Ad:tt
kum Islaq nenrun dalam tenyflrao I*tud:rt NlcLrFr Prhrng, 1982 (All.
d:rn dalam pBkrik, hukum Inggrls nrd llrrxhinr, lq)3, lxrl. 103)
rnenir(ll hukum dasir dtD lrukunl di
nc8sri Mxlaysir. Dernikirn put Pmg- Kcrrn'rtlekrird 1r.rng kltid<lian di
adilxn syrrthh ad, d:rbm frostd )rlng rJih, nrr.fl$erikrn kesenipJEd l(.l)lh
rcndih, kepurusannyit terb:ltxs din luxs |rJtti Mdrysia melxl1lLlln uFryrF
rldak ada lp'aya untuk rneninSkatkao upay.r tcl:rah eksploDsl penertpnn
iaru.s nuhkafiEh arau prrJ lEki dan hukunr lstmt. Kondisi serupa iru flrcn.
pegaruiin)'a (Trn Sri drrriad Moh:tnr- Fdlk1fl dinrmisnfJ Hukurlr I6larn laik
rnad lbEhkn, 1906, lul. 1). di ttn8k ( pefllertnrah Fcdetirl nrxupun
Serelah kcrtEdek iln Mala)€tr ta- kalanFn polirlsi. Di s uping iru tidrk
huD 1957. dl lErhIFi ncgirJ b(lgr.ln ketineBLln p6ra .Ni hukum lslnn d1n
diundangftan LIU b6tu ntenSc i xd- insthuai semacam Keraksaan AgunB
minisJ:lsj hukurD lslam yang terdti Unnrk menernuk n srEhr mod€l pe-
drri: nerBpan hukurn tslam yang dipakai
oleh penrertnnh. $udi pcrbandlngln

42 JXITNAI. ET'IUE
Hulm trbm dl T.rEarJ
^nr

di berlxrgai negara nuslinr iuga dilaku- 4. Acara Perdlt,


t<an unruk menernukan $au.aron yang (a) tru Hukuo Acrt'J Perdab Is-
nupn dalam pelaksanaan hukum [e larn Kelancan, 19tk
lam. (b) tru Hul'um Acaia Psdata Is-
Undang-urdanS baru akl mya dl- lanr Kedah 1979/1984
perksralkan sebagal lan@h-langkah
pen{Eharurn huL'um Islaflr ]lan8 nre- 5. Pen rukian
[puri: tru P€lln ian PeflFdilrn S,.adrh
lg'rlayah Fedeal
1. Adninistrasl HukurD IsL1In
(a) UU Adrdnidra6l Pengdllan
6. Britul Mal
S,6drh Kelantan, 1982 uU BalE Mal MIryJh r.erlcfal
(b) t,LI lhhkxrrah s}1r hh l(edrh,
ls.l Padt Sads lx'rlmyr fErrdrllrorum
(c) ULJ Adfl nl{r.si Hukuor ls}Jlrr Hukull L{rnr daliurr per,er.rpanny.t di
\'(rili)'Jh F'ederJl. lS5 MalalBi, blrddk-tohk Padl I-ltI yan8
sudah adr, kerrudiarl dtnlsllfikd sefl
J. Hukunr Kclurr8:l dlrefomurci. Buhkrn l,'lalrysl, iulB nrei
(i) lltl llukurr Kelurqtir lshrrr lakukxn adoPsi Hukunr Ishnr i'rng
KelanEn. 1983 relah diterapkan di nelpm lain Mlsal-
(b) tit, Hukurr KeluJ.EJ Islnru rN:r dari lirtlla dr.dnl tru PerceEirlt
Ncgcri Serul)ihn, 19a.1 lslanr 1919. dari P,rklsqln <latittr <)r-
(c) lll) llukunr lieluJr8x islarr dirraosi Hukurrr KcluarlF l6lnrr l(X)l
Mrlak . l9tJ-t dlri Mcsir dalnu t[, Keluargr Mc5i,
(d) t,t i ltukur[ Kelurrgll lslanr lglGlrg (Alurud [r-rht[r. lD.a. lul.
St'langor, l(}|t l(!i- 10i,.
(c) Ul-l llukurlr KcluxrSx lsl:un M:rh' iir 0rt'nrFrkJn nc$lal Fed-
Pq.rak. t9&t crJl yxng lE'nixdtkan Lslrnr sebagri
(f) ['t' l{ukunr Kchuftp lsl:rnr rl$nu &\nri ne8acr. Nirrluo lral ilu
K(<rxh. l9-9 ( I98a) l)ukanL I lx'tuni Felrl+li ncIB.J lsliltrl
(8) tlu Hukum Kcluirrgx lslarlr )-.rng (llorlErtis hukurrr Istrur h'rLrku
Vrlayrh Feder.rl, l9Br dr dilanuryn. \Yalaupun lE[dru, DR.
(h) UU Hukurrr KcluJrII! lslxltt Mxludlir MuhalruDad, tErdana nrcnrlri
PcnxrrS, 1985 Nfuhysi:I, srn$It untusias unluk nrene_
(i) Utl Iruku r Kclu:rt{t:r Ishrrr r.rpk;rn hukunr lslaut lang bctlrru:rra
Trengp.rnu. 1985 drri Al<Jur'an dan ludis deosrn in-
rcrprcaasi )rn8 slDhilt sehinS8 terir-
f. A4:rra Pldrn lurin ap, nEniadi rujuan dari
(a) lrLI Acaiir Pidrnx Islrm Kelan- hukum Islrnt itu sendiri r?kttj persJ-
''irng
rin. 198.1 ouxn drn kgldllan.
(l)) t[] Huh:urtl AcJd Pldan Is-
lrnt Vilr\rrh Federal

NO.akttEr9yT 43
Dars'h Uarrooo

tQrreru ltu Malaysia sek rlng relah tHsa dlpenenEngkan deoFtn hukun'l
rnengembangkan p(.ner-dFtn hukunl nlcrel1a ftEupun denFtn hukum odrt.
Islrnr yrng dapar tuelnenuhi hiitt nr.1- Yirng sangal berlrihrFr dflri kebiiak-
s)"Jrik t nulslifl ying ssDakin ltrliet)r- $mran penixiah ad:rlah usalu-usaha
bang. Pcndirlan bxnk ranpx riba pen8aburrn dxn dalanr irnglia p:lni:rng
(bun!p) nrniadl nrodel melalui sistenr
PcnghaPu$n. Supre[ri6i huk'unt Bt.-
l}JBi l'lasil (mudlorohrh), a$urJnsl (tx- lrnda (huku r BJr, ) nltlxng relintitng
kafu]) selrJg.i rerolDsrn gunr F]ning- di Nussntad selanx nle.s:r fx,nlxittlr.tn
k:rten pelirksan:r:rn SFtrirh di d1l:ID ! ti$r rJtus linrx puluh (-ai{J) rJhun.
rrursyxflkxt. Lctirbilgx Ktiirn Isl nr ti'tleng huk-uln Islimr orengrlitnri dis-
didirikxn unruk nrclakukan telaah :<- kdrninisi hukum nrelalui hukunt pen-
(ir!-J :rkadenlls dxn l)cflulujn mcnF cJtxrxn Sipil drlanr huku[) kelurrgil.
l)rngun cilr.l Islam di dunix in](,rnx- Nnnlun {khlmya penctrxrxn sipil ilu
sion:rl. Lt1rrtyj&t inl h-'mx,ur lns,tinrl ll.ln):r lr(rlrku b gi pril,|rrr)li !.rnA l\,r-
KcpJlmnEtn Islant lual['si:r'xLltr /rr.;rr. aF.rnr Nisdnl (H()C:l). lu6ourur Bu{a-
.f lslat c lrt.lcrstrln.ttlg tt.,ta.6ta nul Arifin. d:lLtnr II(X:l llu Jxr(lx ltr$l-
yrng trrada dl frusar ilruk(r.. Krlllx- g.usel 7.1, 7+ cLrn 75 nenrgakan kcren-
luirpur ruan-kctcnrurn ):tng trIII^-rllh:[kitn
slhJp Frlilik hukurrr tirng diskrintirurdf
rdnf.r'n roo t9lrt lluhE tcrhxdxp hukum tslaDr.
lalao d,IrrdolE Ia i
Sttchh Aerrr-rdckurr, Indtmeslr se-
'Berbeda dengan lrr.dalsh, ncgcri IrnuhnfJ diprl nr.llstrur ruDBlh lxng-
grn),a :rndiri sclxr&liluni hFkn!.:r
I)etFnduduk muslhn tertr.s r dl s(- s.'lrualr n(.l}tr.t nrr.'rdekit. \ialauflrn lx-
liellh sdl:rtrtnd!':r. l:rliih Indone-r. BiIu w:trls:rn huku t frniri:rlt Bclitftlir
nrcruJxtk n xlvl d:lri ntmf\tn IUeLltu. (llxEtt) lctxp dlF,,ditkukJn sr.,hnut lx.
&,amh lrukunt Islrnt dl lndon('slt lurn adl pe'rururan lmrn(l:rngrn dalanr
hrehi'uatka n pengaruh kuxt nuzhah lErbdg:rl Iul yrng tidxk s('dikh iuoJ:rh-
St:fl'i. sekallpun Islinr, dxrl sf,S pe,- n)ir. Senlentif, hukunr Ishtn V:tng
kemlrx ilaa n/ftc.nyehx ril n ny. rldak rcrfantlng lr1l XrLtkrunn':t |tmyitng-
nrennr, reLlpi pen&lruhn,rl tldlk dxDJt ku Drcsrlah l(.galirrs diln lElL1tJrJg:txn.
direnrehkan. Berdtrtnyu kerafuan-ie- Mcoung tcmsil t)Enyentxk. ul*xh
ralarn lshm di Nusanmra s€lElunr d:l- gr<la tanggul 18 At(usus 1945, dalrnt
un8nyJ peDlalah Belrnda. nrenrbtrk- Prcxnlbule Pixganr Jakartit (n:tskth
tilian kuxrot? p<.n11rruh lslam dan tltlD) anlk kulim:rr -berdasrrkan ke-
nll5i-nilri kulturill/rerlrusuk hukum pidx Ketuhrnan, dengan kcwaillrJn
Islam pdda ln s,'rr-JkatofJ. nEnirbnkan svari:u tslrnr halli pemc.
'.Hukum Islam di lndonesi, trldxl luk,penleluknya'diubah nleni:ldi"
rlL{sa per{aFhaD Belandl menunrul*an berdasarutrs Ketuhxflan yang Maha
bukan saF bernda dl ba$,"h h[ rlnl Esa". E. Syrlfuddln Anshari menyelxr-
rnerka. Bahkan hukunr Islim senan- n!,:r set J[tai 'kalinur tsl:tmi" (lihitpus-

44 JTUIIIAT HI]EUITI
HuIufl lltb rI Arir' T(flRarrc

kan dari Undang-Undang Dasar l8 l. Ada dalam arx sehgrl baghn ln-
Atusljs 19{5 (E. SyaiMdin Ansluri, tegral dari hukul[ rmslonal IndG
194, lt,i- 421. Hal ltu iu8a s$atxi oesia.
tengara bahN" peneEpan hukunl Is- 2. Ada dalam ani adan)a den8an
lam ddak mudall sekalipuo untuk di kolandiriannya frn8 diakui Jdr-
perlrkukao tertBdap duin)"J serdiri n)"J dan kekuaBn seraa ke['ilEtr,!-
lclrtif rnto lErpendep"t bahwa per- annya oleh hukunl nasio0a.l dan
gJntian runusan ruiuh krl, dalant dibei satus s.'tEgit hukuru rEsio-
Prsxululc itu, diiuk$dkrn bahsi, nal.
)rng flretrrpun]ui keN'JltltJn olenirlrn- 3. Adir dal. rrr hukuln naslonal dalam
k:ln kes,uiib n ts*l)ut ttukan hzny.r ,nI oonlE l{ukum [6Lm (a8pnu)
onrnll rnuslinr Tdrpi narlB oc?lm Erfunai *'l}Jtuli lEo):trlng bdhro-
lndoncia 1:rng bcragrur lrin iugF tEr- l}Jlun hukulr naslortal.
kr.sr".riilun orrfalanlen lNkum rtEttra- {. Ada d:tlmr xni lrrhiin uurrri drn
n1"a. la rnena rlxrlrlian lnlr\ra F:rFpn- unsur uEloEr hulunr nasiorul hu_
tixn di :lcrs ilu nE'rnpun!'xi ,ni tlE|ln- krmr nasicmel Indot:rb (lcluiFruo.
pcrluxs pctrksanxJrr lrukum aganu 1994, turl. l.a7l.
l)xgi pcmeluko!,u. Lrukxtr nr(]nylttS- Trl-ltd lE'rk!'lr xnErn HukutD lti.
kirkrn hukunr agarru deri hukull lxnr di Ind()nctitx dapn pula dicirtat
rErdmxl. i:!di urenurut LillD llr5 llu- dolrn lxhimlE Ul,, No l.il97{ 'l'!'n-
kufll lsl:lnl rrlcrttpun!':ri ktdudulan ullg P('r*a\tirEn d.n UU ][o. '', l()tS)
\'xng :vrrrx. JI itu rurrrrptl ir:Lr.s
dalanr 'l({|tunS Pcfldihn Agrnra- ndlku! t l'
k(nrsid(fJlrJ tlknl l'rrridcn dirc'rapkarr No t; lr.)t}) dhkui $'DJ!"ri ketulurn
-l'rJhrva kJrui b('rkclxkinxn lrahivx
Pirgrnr Jrkllna tcrtrnSSll 22.luoi I(}r5
Frng nrtigcrie nkan d:tn diib:rBlkrn
:*,lrJgri l(nrpitirn 100 tultun d:rn d:lri
ilcdii$ai UrrdrnS-t;trdxn8, DJsrr tqrs slgi strlxunslf sclnt5ri l(nrrp6En l(x,
dan :rdrlrh flL'tuFrktn Nratu rilngkxi:rn rvindr.r. llrsrl I tlt, ini uEnt'chutkrn
kesJluxn dxlx[r k(rrl'{itu-sr tefi.'lrut_. b:rlr\\,e rueng lirrgkup kes'en:rngarr
sraxm lcbih tcl[Lr. tsllEil Sutli nElr' l)cr_.ldilan Agrnu *_lr:rgirl lrrgi ol.Jng-
ichskrn t('ntxn8 idiLlh -llr('niiIliri- di omng ,xDl4 hnr[trnt Islitm-. Den$rn
:rurs tcnkhir secJfil nepFtif berJni bdh- demiki.n kewenangJn a[rsolut dari
$:r d:. irm nc[Elm Rl lidrk dipcrlrc- I,e dilirn Asrnu nrq[llikl duit ukurun:
lehkaD ntrr$&tl xludn perund:r nEJ n
lilng berterlHnsln den&tn slrn:lt LsbN
- Asits lxrsonirlilas (penori k!-Jdilan
l)a8i penrelulinyu. :('(:ld posruf tclrtu
ltr.r$lou Islxr)r)

seir par-J per[eluk Islxtll herkeruiibun


- ''ing
Bidaog ltukurll perdata tefimtu s€-

Drcnirlanknu s.ldri:ll Ishnl- fEni Ercrntuar dalam Bab ltl tJU


No. Z'l9E) { Bu$h.xnut Arifin, 1986,
Nlin krL d dtrr &lri teori eksis- hrl. &/,93)
rerLsi. kelEr-rdital hukunr Isbo di dr-
larn hul-uru nNioftrl. drPJt diielrskrn Perken langJn hinn)':r diri Hukum
s€l)x8ri berikut. Ishm ditandal oleh l-ahimya lnsruksi

NO.ArbltBr99r 45
DarFln Har[otro

PrRsiden (Inpres) No. l/1991 Tcrn:rng pangsiumn filts x drn membfrikan


Pcnych:rrluasirn Kompilasi flttkun) Is- kernudahan balai unml Islxnt filenrpc-
lrrn (KHI). \vll:rupun bukxn llll donrrninya l'emu6uk d.lrm pelenl-
nan n tcrsuqrn dtlxllr lrnhrsi t]n&tng- I)xgarn lni irdxlah dlruniuknF du:t
und:rng yirng berfungsi schagal F:- orang h.rkhu ugung yang benlsil dtrl
doririn lrrgi peiahlr lndoncsh untuk lingkrngrn peddllan aFDu lrerdxnrr-
,nangeEhui hukum vung lxrlitku h:tgi kin UtI No. 1411986.
ba$'xhannya yeng lx'r.rganra lshrn Dentarr kesardarln mLR':rrakaI ruus-
nuupun r.lhl?l Indoncrix \':tng hr'r- lir Drulxi puh seflraElk denFrn I:ll)rii-
:rgirnd Ishnr untuk nr(:ngct tui hukunt nyx lxbelis.tsi ltalal tarang-b:rr:rng
rrng h'rlaku bagi nrreki di biding pruluksi nllkilrl.ln dan minunrtni fEn-
Jrrkxlvi irn. kew:rris.rn, dxn frcnrit- cirl)utxD SDSB yitng lx.rsifilr iudi rcn-
k:r[:rn (A. I Iiurid S. Alr:ln)ini, l(16. (?nx undrng-un<hng nlints (!nihutllln
hlll. I ii). kcErs), Ixndirtrn lxnk rntr:uurltt, l>:rrrk
Ilukunl hdoneri:t (li trutx Il(rkut)t sy:rri:rh dirrl llitiNl rrl $i|l txoltvil
lshnr rnc'ngu npknpkin huhung:rn yrlg (I|AIl') si,nx xsumnsi {lxk:rful).'fxk ku-
r(':rliiis \':r g trenlmitk:rn x(lxnrtl r.tng Jr,.nting r Jd:rhh F.lirn :rki ilt rl
l. llukrnlr Islalt ]:rng lErlllklr khlsus { luxilis tllxnEl Ind()n(.:iiir) d:rlxtI tn(arg-

Itrgi ol:tng lslanr. xlgk:tt l)(.rlur.ixi lxrF<,rlxn run:lr vJnri


2. Hukrrnr Islinl rn rsuk ks tlal:t r hu ntcrrlrxnHLitki|ll Lcsa<l:rran hukunr
.kuDt llasiorlll seaatJ unrurn fJng rEL3rJdk.
rnenrcrlukan pelxksrnxrtn secJrJ
. khqsus. Uu&rtll, Iola.Er dI Beberapa
il. llukunr Islrni utll.tk kc (hlxnl un- Negdra ASEAN lal.anya
drnE-undang vrng ll.rhku sr,.(.il
unrunD l'rUli seluruh rv:t{$ ftISrnt Nq+rfl -nLlli m sr.la-rri l\'trlx)-"ii:t dr n
lr!(lonesi:r (An(li Rusydixruh. lyr5, lndon.si, rcrupxkrn s.1yJp p(.,rgc t-
hrl. lt. I}JnFrn llukunr Islrrl di ASEA-ti vitng
d:rpJt dip(I-Jruhkin. tl('ngingJt surt-
P('rkclrhtnFrn llukrult lslxnt dc- bcr d:I.r Dulrusir d:ro keletrrhrgran
\l'rslr ini nlcnuniukkiln suatu lrtlhkxn )irng kurt sena fErurrxn )xn!{ tLlnlpll
yxng ntenarik ),xn8 aFrbili! dillhil (tari ttlcnqDl)us kerv:rSUn ;nga-".,,r*1. *,-
scgi lcgilirr$nyx, krkeduduk:rn li:rik Iing tid:rk (li ASEAN scndid. Nanrurl
sclxtglli p"rstasir? so,/rc(ir ):lltpltn dq)rklrn nc.IiJm sepeni pilipina, nr:F
ntn'Dt.ttttr: ..otrrC(,. Scdrng p(.lcnl- s),:rrJkat nruslinrn di srna se€ra tnt-
bxga:tn Hukunr Islrnr tld:lk lranyl dlsiorul iug, ku:rt gellunyJ di ASEAN.
bcrh€tti dilrn kluzan h kttxEkturb ApxhBi Prof. Nur Mlsurri, rokoh MNLF
ruiukan. Tetapi Hukum lslrnt telah faog setehh rekonsilirsi ant rJ penl!--
nrcnlehru Eniadi hukum tDsltif dl riruh Pilipin dengan nrereL? diJakar-
Indon$in yJng memherikin ke?asjan l, tahun.)alng lnlu, rel:rh pula flenja(li
hukum dan menghilin8kin keslnr- gulxmur di Min(lxrrxo Sel,trn. tlnl ini

46 JT.TBNAL nt rUU
Huhutu lsbm di Asir ]i4lalrl

xk n rnemberikan ascl polirlk ur,;tt Itm. Mqmng rrrrcka nanr[)i:rk dlrEois,


|Jkat musllm PiliPIn4 lempt nrereka lcblh slhuk trntuk rneng'
Apa.lagi fitaEatrkat nrlrslim P lpin apllkasikdn hukunr Islanr terhadap
sudah riak linu nrefiperlnl''ukrn hu- dirin)'a sendiri. l

kum lslxni terhadap dlnflyJ senteniak Hukum Lslam di berbiFi negirr.r


nrasa kesultanan dt It'tintlanlro dao Sulu asEAN lxin <lart kedul nesrfl di atas,
drhulu (1 1740 M). Di dxlanr dur d{tpat dlsehulk n di slnl rrEnyJngkut
dxerah ini dlperhkuk'n kt.l, Dis'xn ncElra TtEihnd. Seirk .{l xn kod(ikasi
'rsciug dilo L.rEJr.r rrsl Mxgulndrnxo hukunr lslrrD ditentpkin p:rdil nEsyr-
yang menegxsltu lcnlnng kcdudukan mkar mu-slim di e0rpu propiGst selltrYl
kedaulatan (hlanl nrasalilh'nrnsillilh yang tercakup dalnm Undrng-undang
yundls. PJda Perteng.lhan Mrrct 1974 Srpil Th illn(l tcntrng keluarpr dan
lelith diselcsdlsJn'Bancan$rn tulminir- $'xri\irn. Nc&1m-nc[[lm ying nmFyn-
ra-si Utl Isl1Jlr'. Di s:rnlping itu rc,Idrlr.rt [rkxt nnlslirrr menrJxrlca$ nlinoritls sc_
puh ko(llfikasi I Ill P('rsc(rmng luuslurr fErti dl'flrxilxn(l ad:tl:th negara Kam-
PtlipirE yrng iu8x nlcfllrinEkul fE- lrotr, tr(rs dirrr lui'annEtr !:rng kL'h{-r-
ranglor hukrmmya ltng bcruFt Pcrt$r' ir&.nnya *rnFlt nrcnttr[ukall'pcrhx-
dllan LslxEr Daedh <hn Pcn&rdilxn ti:ur rhn nu$!'.lr:lkill nrtrslirlr ASEAN
Iielilint lslirtrr dxl m Prsrl l4tt dln
l5li, PD. IGJ.t lM(). iu;lf,ur:|. lq)J, hrl BenutrP . . i_.,.
184 ).
ltrt:lng hukutu Islxnr di sirSilptrrl Akhim)'! &f!fllrh dikirtckan lxrh\i x
sst!'hh Nt-oi:rdi rE'Et scndiri I 1965). perLcl banFrn hukmr tslxol di ASEAN
!;cpurr UU Petk$,inrn (nlk h. dhk. seixlan dcngJn Frk(rd,ln Fn DlerimS-
ruiuk) wn8 lerasrl dari ()rdinan v kah)x kouttlnius rrLrslfun di kx$ns.ln
l&$ (ol:|rrl pcniJiJlun tnggris) sclx- ioi, Pengaruh Jnts ir(Jh lsrsi *lxnJJ-
r:rng dip<rlakukan litJ Adnlni'll-Jtii Hu- nya dapJr dhr.rfiarkan orclrlut tlngtd-
kunr IsLD) (AMLA) fJng slrdah nNlai nyx mobilitas :rnt r bangsa dtl llr
seiJk 1966. AliE ini oreirlErik n t!'11l- crngkn bcrl)agxi kefEntin&tn tlnl iru
prt 1".rng fleksib(l lrgi Dcwxn A8xnxr iu&l nE'rupllk:ln l^-ltl.:rng yrog mcnian'
IsLul!, PL'nEaddan ABaIrL1, dan Pcrl(:rul iik:rn untuk lcbih perlun,, penSSir'
Perka\.in:rn lshm datao menc{xpkiln lanlFn kekuattn daksah d;ln tni srdnh
hukum syariat AMLA mencakuP diflulri denFn meblui berl}JBli nu'
Dl.-slrh pe'rkxwin n d:rn keluar8p Di drm sgnrinirr. ctudi dad kegiar:rn ke-
sel)('Lllr ttu i:r iugl lxfi!(a)nng untuK ilmuan. Salah satunyJ adalih scmi lr
,nenarmrpulkan aLal d:rn llEng[m)PUI- Antar bingsa Pentadhi n tJndang-
kan dana pernhngunan rursiid Ying undrng Islam ( tnternxrional Seminar
on 'flr(' Adl ni{radon of lslbmia ll\vs)
dih[pahk:rn penNnguEnnya frrdx De-
Nrn AIFIM lsLrrl. ltlxs)-JrJkll llluslim di ItLrysia rahun 1996.
sintFpuB nreruFaka'l l5% darl kesc- fren8an adaqla Sou$ EaE Asian
luruhan lroduduknYa }'.rng rmn SFri'ah Association (SEASAI yaknr
'lrus_
47
!rO.aft,LrOl9Y,
Dar.tgh HalEono

Asosiasi Hukunt Islam -\si, Teng8arJ, h.ot Prdaa NasTonal lBK.lxfi,pa


dapar nEmbuat bedngxi prd.ar$. Apa Crratan). Sebuah mrkalah disarn-
yang telih dilak-ukan oleh Malaysla patkan pada Seorinar Naslonal
dengan lrrbagal serninar inrernasional Kontrlbusi Hullrrr! Islarn terhadap
dapat dikelrh-angk, n dengrn berbagai rervuiudnya lluku[r Nilrion l Yang
peflenllan antar Frt:l ahll hukunr, FrrJ Beriir*E Kebdngsaan,,!ng diseletrg-
mufti, ukademlsi dan pacJ lrakiu, prakan oleh Frkutr6 S}Ilriatt tm
Ne[Fra Brunei Darus$lanr dzgnt nEllt- Yoglak rt{,2 Dese ber 195.
lxntu dana bagl perkelrlrrrngan dan Blshrnul Ariflrl Paludrdgaaa Hu-
perrrbalraruan huku t lslanl bagi ke- fu Isl@ dl ladoaesla_ Akrt
ttentinFn di .4!Sr.4,N. O Seiamh, Fhn$aun d.n PospeknfJ,
Cema Ins:rni Pr(5s. .lakartlt 1996.
Iraftur hEa&a BJdri Yatior, Sqbra, pe"addoo Ia-
A-S. I l:rr'Jlrap, Waut pentta?aa
l@ Irlras& Isladpb . yI
Rria Gnfindo. Jokim, lD3.
Ag@ra ,sla,d dl Asla lbngara. !:. s\rifuddin Ansh;ln, petluangad
Penc,rbit'fokrrbuku -Islartriyxh- Rodsalh.sldal Pard Na.storralls
Med.irn, Tahun lgiL. Istaon dabt Ndag K"ia ,Ist.
Abdul Mooir Y.ircob. Srar&& Isrdrrr- S.,l)uah (s!i dari buku llukunr Is-
yab: Pelahsada4nota dalarn lrl[ di Indonesi:t. I,cncrlrit n. R(}+
Parrrndaqan Atqgdrz. seltu:rh dikrriil tt ndung. (lukrn kl'dux,
irnikel dJliru! Junurl IKllt !()t. + 1.n1.
N(!. l..lJnury,Junc lyx). .Ilre In- Peqer@@t
stltute of Islxn c f ndcnitrndinrr
kltiFtnto, Tqrrt kt
labuq,a Habrrn lslaa, A hdo-
,urcra S€buxh xnikel drl:I huk(
Alurud
^lxlx),siir.
lt)ralrinr. MeE4u Suza, Hu- llukuu [.ih r di lndort+ir. Ib-xLr-
h.,t Isldat kAl Mntltn Matay- kxnr, Bandung, l$)a.
sra. *-buxlt rnikel d ri huku l,cr- Ifuhntud SJcdon A\rIA ()thtnrri,
kcnrb:rDgan Muurkhir llukut)t Ishnr Pen adblrat AndauA-r,rd.,rg ts-
di .&siJ 'l(ng{t:tl'J. pencrDit jttiian. 144, dt Bt rnEl (Adndnktradoa
Baodung, 199-l ol ,slardc la." tn Bn!rGt). A
A. Hxnl<l S. Al].an:Urni. Kedrrdrr!@r,
PJIEi f(,r Intcmrtionrtl S<nririrr on
Raarptlasl Hubto, Islao, dalars lhc Ad linistmri(nl (,f Islxt)ric [xs/s
Slsrana lfuham Nd$rarrar. Suxtu lnsirurc ()f lslrDn( trndcrstan.lhrg
Ti iiluin drri Sudur Tcori pcrun, Mrhysi:r -luly 2-3 N 14, lqx,
dang-undan6rn Indoneiia. Setrualr M.O. Ma.$uir, Z4gCsras, lstaa dalant
anikcl dalrm buku l)inr(flsi Hukunl HabrorAarorf a Derrgata R&rrrra-
lsli-rD d: am Slsrenr Hukunt Nasio- sl lIuhtm a Puptaa. :,ebr,.1h ru-
n l. Ce lr Prc'|i.s -Jirk:trt:r- l(16 lililn dahnt buk! l)crkc'lltrrngan
Andl Rusdianalr. Kodt rust Hukum Mut khir Hukuor Islxr)r di Asia
lsl@, dalam Meior.lt dh@ Hu- lenggar . Pcncrbir l,tizxn, Ban

48 JUANAI I{IiKTEI
Hulum lslrn O a.ri:' T$t{drF

dung. 1DJ. dtlxnt hxr n


sebqmh ttrokel ihnlisis
onlar FiR)nk, rr,rsut r As74 Terwara Republikr .lxkm:r, hal. l-3 .ltrm xl
dad Sqarab n er4.tu Rebdgh{- .l? Destfl$er lfx).
4r,Isr@l,. Sebu:rh esiri <Idrtlr tuku Tiri sri Ahrmd MoharEnad lbrahifi\
PemhrngLtniln din KcbxoEkitan Reced lb@loFrnds ,r, ,bs ,/ld'
Isltlrll di Asiir TenRwrct. Editor fulful ndatstrarlon o{ lslaadc Inro b
illuzr , Pcncrl PI J'usrlkx LPSh:S. LIafolslg - A PrfEr for Intema-
Jik nJ, r'})l. tionil S,errrin:rr on l'he Admini.srn-
Snrirh Alh:rdrr, HaraP@t dan Tan' tion of lslrt[lc hNs ()rSlnlsl'rd lry
tqat Ihtu lsl@t TdbNt 1977 . IKIM Mulrt'sla, JulY 21 & 24, lqx.

'' j-, lt,r

No.6vcl.tOr9r, 4'

Anda mungkin juga menyukai