Anda di halaman 1dari 3

RINGKASAN PAS BAHASA BALI

 Pidarta
1. Pidarta inggih punika bebaosan daging pikayun sane kawedar ring ajeng anak
sareng akeh mangda napi sane kawedar punika prasida karesepang saha
kalaksanayang.
Mapidarta (orator)
2. Struktur/ wangun pidarta
a. Murda
b. Purwaka/pamahbah
1) Pangastuti
2) Pangayubagia
3) Pasinahan anggan
c. Daging pidarta
1) Unteng karya
2) Tema
3) Manut tetujon
d. Pamuput
1) Pacutetan
2) Matur suksma
3) Nunas pangampura
4) Parama santih
3. Tetikesan mapidarta
- Punapa-punapi sane kawedar prasida kauratiang,karesepin, saha prasida nudut
kayun pamiarsa, patut kawewehin antuk tikesan kadi ring sor puniki.
1) Wicara : indik topik utawi tema pidarta
2) Wiraga : bahasa tubuh
3) Wirama: tata suara miwah intonasi
4) Wirasa: penghayatan
5) Wesata: nyobiahan pidarta antuk pikayun sane manut wiraga
4. Panureksan Pidarta
- Bantang panureksan pidarta puniki mabuat kawikanin antuk para siswa sane
lagi malomba, guru panuntun, miwah anggah tim juri.
1) Pengolahan tema
Pidarta sane kawedar nenten lempas ring tema sane kajantenang. Iriki taler
katureksa indik kapatutan format teks pidartane.
2) Penguasaan materi
Duaning sang mapidarta pacang nenten nganggen teks yening wenten
nenten lancar pacang ngirangin nilai.
3) Bahasa
Sane rumasuk panureksan bahasa: suara(vokal), kapatutan ucapan(lafal),
pilihan kruna (diksi), kalengutan wirama (lagu ucapan), panggelan
(jeda/intonasi), anggah-ungguh basa bali.
4) Penampilan
Sane katureksa ring penampilan minakadi wiraga (bahasa tubuh), wirasa
(penghayatan), semita (mimik/raut wajah), leliat(pandangan), busana
5) Amanat
Pesan inggih punika tetuek daging pidarta.
5. Luir bebaosan bali
1) Dharma wacana : midartayang indik ajahan agama manut tatwa agama
2) Sembrama wacana : panyanggra(kata sambutan) sajeroning acara
pakraman.
3) Atur piuning(laporan panitia) : bebaosan manggala karya ngunungayang.
4) Pakeling : pasobyahan utawi pengumuman sane lumrah kapireng ring
pura-pura rikala wenten patirtan,
5) Dharmatula : paglibagan umum
6) Widyatula: sane mablibagang pangweruhan (pengetahuan)
7) Pabligbagan : diskusi
8) Saur-pitaken :bebaosan tanya jawab ring paruman.
9) Dharmasanti : bebaosan indik kautaman ajahan dharma rikala nyanggra
rahinan jagat.
6. Wangsan kruna
Dasa soroh : kruna aran, kruna kria, kruna kahanan, kruna wilangan, kruna
pangentos, kruna pangarep, kruna panyambung, kruna, katerangan, kruna
sandang, kruna paduuh, kruna paneges.
1. Kruna aran
Kata benda,wasta,adan,nama.
1) Kruna aran sekala : gunung, meja, kursi, dampar sepatu
2) Kruna aran niskala : atma, ebo, keneh, Dewa, suarga, neraka, angin
2. Kruna kria
Nyinahang wirasa pakaryan/ kata kerja.
1) Kruna kria marupa kruna lingga : juang, uber, jemak, daar, butbut.
2) Kruna kria marupa kruna tiron, polih wewehan, kapah dados kalih:
a. Kruna kria Lumaksana ( kata kerja aktif) : malaib, nyangkol,negul,
mentil, sumaur.
b. Kruna kria Linaksana (kata kerja pasif) : gaina, aliha, adepa, tikula,
kajekjek, kakirim, sinurat.
3. Kruna kahanan
Mawirasa kahanan utawi keadaan kawastanin kahanan (kata sifat)
Upami: sakit, tegeh, endep, putih, jegeg, nakal, bengkung, bocok, bajang,
cerik, kelih, selem
4. Kruna wilangan
Kruna sane kanggen nyinahang akeh akidikne pupulan barang, sarwa
maurip, miwah laksana pakaryan.
1) Kruna wilangan ketekan : sa, dua, telu, pat, lima, nenem, pitu, kutus,
sia,dasa, msl
2) Kruna wilangan gebogan (jumlah) : selae, pesasur (35), setiman (45),
seket (50), karobelah (150), samas (400), domas (800), lebak (175),
msl
3) Kruna wilangan panta : ekan, dasa, tusan, pionan, jutaan, laksan,
mialiaran, msl.
4) Kruna wilangan pahan : atenga, atugel, apahteluan, duapahliman,
apahdasan, msl.
5) Kruna wilangan tan janten : abedik, acengit, akecritan, liu, begeh,
bedik, msl
6) Kruna wilangan papasten : aijas, akatih, alunggah, agebeng,msl

 Artikel basa bali

Anda mungkin juga menyukai