Se lu ru h za t ya n g t e rb e n t u k s e c a ra a la m i
m e m ilik i a t o m a t a u io n ya n g t e rik a t s a t u
s a m a la in IKATAN KIM IA
Ik a t a n k im ia m e n ye b a b k a n a t o m d a n io n
b e ra d a p a d a e n e rg i ya n g le b ih re n d a h
Silberberg, Martin. Chemistry: The Molecular Nature of Matter and Change. 5thedition. Mc-Graw Hill
Tip e Ik at an
At o m Lo g a m - No n Lo g a m
http://en.wikipedia.org/wiki/Ionization_energies_of_the_elements_(data_page) ABOVE UNITS: kJ/mol
P e m b e n t u k a n Ik a t a n
Kim ia
P e m b e n t u k a n Ka t ion
Eksot erm is
En erg i Ion isa si : e n e rg i
ya n g d ib u t u h k a n u n t u k
m e le p a s k a n 1 e le k t ro n p a d a
ke a d a a n d a sa r su a tu g a s a tom
a t a u io n .
D ip e rlu k a n e n e rg i e k t ra u n t u k
m e le p a s k a n e le k t ro n b e rik u t n ya
http://www.mikeblaber.org/oldwine/chm1045/notes/Periodic/Affinity/Period05.htm
P e m b e n t u k a n Ik a t a n
Kim ia
P e m b e n t u k a n An ion
En d ot erm is
Afin it a s Elekt ron :
p e ru b a h a n e n e rg i ya n g
d ip e ro le h k e t ik a a t o m
m e n e rim a e le k t ro n
https://www.google.com/search?q=sodium+and+chlor+reaction
Ik a t a n Io n ik - P e m b e n t u k a n Na Cl
ΔH = 146 KJ/mol
Sangat
Eksotermis
Hidden Puzzle- Energi Kisi
En erg i Kisi : En e rg i ya n g
d ib u t u h k a n u n t u k m e m is a h k a n s c r
s e m p u rn a 1 m o l s e n ya w a io n ik
p a d a t m e n ja d i io n -io n n ya d a la m
ke a d a n g a s.
En e rg i k is i m e n in g k a t d e n g a n
m e n in g k a t n ya m u a t a n io n d a n
m e n in g k a t d e n g a n m e n u ru n n ya
u k u ra n io n .
M en g ik u t i k a id a h Cou lom b
Kek u at an Ik at an Ion d ap at
d it en t u k an oleh 2 fak t or :
1. Mu a t a n d a ri io n
t e rs e b u t Se m a k in
t in g g i n ila i m uatan
su a tu io n , m a ka
s e m a k in b e sa r p u la
d a ya t a rik n ya .
2. J a ra k an tar io n
s e m a k in d e ka t ja ra k
a n t a r io n m a k a s e m a k in
k u a t ik a t a n n ya .
En e rg i Kis i d a ri Na Cl d a p a t
d ih it u n g d e n g a n Sik lu s
Bo rn Ha b e r
Tig a c a ra m e n je la s k a n p e m b e n t u k a n ik a t a n io n ic
(e x: LiF)
A. Kon fig u ra si Elekt ron
B. Dia g ra m Orb it a l
C. Sim b ol Lew is
Kon fig u rasi Elek t ron - Ka id a h Okt et
Ke t ik a a t o b e rik a t a n , m a k a a t o m a k a n k e h ila n g a n , m e n e rim a d a n
s h a re e le k t ro n s a m p a i k u lit t e rlu a rn ya b e ris i 8 (a t a u 2) e le k t ro n
Pract ice:
Gam b ark an st ru k t u r
lew is d ari:
KCl, CaCl 2, AlCl 3, CaO,
Na 2O, Al 2O 3, Zn Cl 2
Silberberg, Martin. Chemistry: The Molecular Nature of Matter and Change. 5thedition. Mc-Graw Hill
Ik a t a n Ko va le n
Me lib a t k a n s h a rin g 1 a t a u le b ih
p a s a n g a n e le c t ro n a n t a r a t o m
n o n -lo g a m
3 in t e ra k s i e le k t ro s t a t ik p a d a
ik a t a n k o va le n :
• Ta rik m e n a rik a n t a ra e le k t ro n
d a n In t i
• To la k m e n o la k a n t a ra e le k t ro n
• To la k m e n o la k a n t a ra In t i
SIFAT SIFAT IKATAN KOVALEN :
1. Me m p u n ya i t it ik le b u r d a n t it ik d id ih re n d a h
2. P a d a u m u m n ya s e n ya w a k o va le n t id a k la ru t d a la m a ir t e t a p i la ru t
d a la m p e la ru t o rg a n ik s e p e rt i p ro p a n o n , t e t ra k lo ro m e t a n a a t a u
b e n ze n a .
3. Se n ya w a k o va le n a d a la h n o n e le k t ro lit d a la m k e a d a a n c a ir a t a u
d ila ru t k a n d a la m p e la ru t o rg a n ik .
4 . Se n ya w a k o va le n p o la r (u m u m n ya s e n ya w a a s a m ) d a p a t la ru t
d a la m a ir d a n la ru t a n n ya d a la m a ir d a p a t m e n g h a n t a rk a n a ru s
lis t rik .
TIP E IKATAN KO VALEN
SENYAW A KOVALEN POLAR
• Se m a k in b e s a r p e rb e d a a n k e e le k ro n e g a t ifa n s u a t u s e n ya w a m a k a
s e m a k in p o la r s u a t u s e n ya w a t t e rs e b u t .
IKATAN KOVALEN KOORDINASI (DATIVE BOND)
• Ik a t a n ya n g t e rb e n t u k d a ri p e n g g u n a a n b e rs a m a p a s a n g a n
e le k t ro n b e b a s ya n g b e ra s a l d a ri s a la h s a t u a t o m ya n g b e rik a t a n .
https://chem.libretexts.org/
P a n ja n g Ik a t a n (Bon d Len g t h )
P e n g g u n a a n e le k t ro n b e rs a m a
t id a k s e la lu m e ra t a
Ka re n a k e t id a k m e ra t a a n
t e rs e b u t , s e h in g g a t e rja d i d ip ol
ika t a n d a n m om en d ip ol d a p a t
d ih it u n g d e n g a n
Jaw ab an :
Uk u ra n At o m d a ri F k e Cl k e Br s e m a k in b e s a r d a ri a t a s k e b a w a h d a ri
s a t u g o lo n g a n , o le h k a re n a it u P a n ja n g ik a t a n n ya s e m a k in P a n ja n g
s e h in g g a e n e rg i ik a t a n n ya s e m a k in k e c il, m a k a u ru t a n n ya d a ri k e c il
k e b e s a r a d a la h :
P a n d u a n P e n u lis a n Sim b o l Le w is p a d a Ik a t a n Ko va le n
1. Te n t u k a n a t o m ya n g 4 . P e rg u n a k a n k a id a h o c t e t
b e rik a t a n 5. J ik a a t o m p u s a t b e lu m
2. Hit u n g s e m u a e le c t ro n va le n s i m e m e n u h i k a id a h o c t e t , b e n t u k
3. Te m p a t k a n 2 e le c t ro n p a d a ik a t a n ra n g k a p
s e t ia p ik a t a n
Ma ri Be rla t ih : H 2
CH4
A = 1x 2 = 2 A = C 4x1 = 4 H 1x4 = 4 4 + 4 = 8
N=2x2=4 N = C 8x1 = 8 H 2x4 = 8 8 + 8 = 16
S = (A-N)16 – 8 = 8 ÷2 = 4 bonds
S = 4 - 2= 2 ÷ 2 = 1 b o n d
Sisa = A-S = 8 – 8 = 0
Sis a = A – S = 2 – 2 = 0 Gambar Struktur Lewis :
Ga m b a r St ru k t u r Le w is :
NH 3
A = N 5x1 = 5 H 1x3 = 3 = 8
N = N 8 x1 = 8 H 2x3 = 6 = 14
S = 14 -8 = 6 ÷2 = 3 b o n d s
Sis a = (A-S) 8 – 6 = 2
Ga m b a r St ru k t u r Le w is :
CO 2
A = C 4 x1 = 4 O 6 x2 = 12 = 16
N = C 8 x1 = 8 O 8 x2 = 16 = 24
S = 24 -16 = 8 ÷ 2 = 4 b o n d s
Sis a = (A-S) 16 – 8 = 8 n o t b o n d in g
Ga m b a r St ru k t u r Le w is :
Mu a t a n Fo rm a l
Mu a t a n form a l a d a la h m u a t a n s u a t u a t o m d a la m m o le k u l
a t a u io n p o lia t o m ik jik a s e m u a e le k t ro n ya n g d ig u n a k a n
b e rik a t a n it u d ib a g i ra t a d i a n t a ra a t o m -a t o m ya n g b e rik a t a n
it u
𝟏𝟏
M u at an Form al = elek t ron valen si – Σelek t ron b eb as- Σelek t ron b erik at an
𝟐𝟐
Co n t o h : io n t io s ia n a t (SCN - ) d a p a t d ig a m b a rk a n t ig a b e n t u k ya it u :
MF S = 6 – 6 – 1 = -1 MF S = 6 – 2 – 3 = +1 MF S = 6 – 4 – 2 = 0
MF C = 4 –0 – 4 = 0 MF C = 4 – 0 – 4 = 0 MF C = 4 – 0 – 4 = 0
MF N = 5 – 2 – 3 = 0 MF N = 5 – 6 – 1 = -2 MF N = 5 – 4 – 2 = -1
D a ri p e rh it u n g a n m u a t a n fo rm a l s t ru k t u r ya n g le b ih s t a b il a d a la h
s t ru k t u r III k a re n a N a t o m ya n g le b ih e le k t ro n e g a t if m a k a ya n g
b e rm u a t a n n e g a t if a d a la h a t o m Nit ro g e n
Con t oh Soal:
Ga m b a rk a n s t ru k t u r Le w is m e n u ru t a t u ra n o k t e t u n t u k s p e s i b e rik u t .
Ta m b a h k a n m u a t a n fo rm a l u n t u k m a s in g -m a s in g a t o m !
A. O F 2
B. H 2 O 2
P e n ye le s a ia n :
P e n g e c u a lia n Ka id a h O k t e t
Mo le k u l Me n g a n d u n g
J u m la h Ele k t ro n Ga n jil
St ru k t u r Re s o n a n s i
D e lo k a lis a s i e le c t ro n d im a n a ik a t a n n ya t id a k d a p a t d it u lis k a n p a d a
s t ru k t u r le w is
Sa t u s t ru k t u r Le w is t id a k d a p a t s e c a ra a k u ra t m e n g g a m b a rk a n m o le k u l
s e p e rt i o zo n .
Ma k a k it a m e n g g u n a k a n b e b e ra p a s t ru k t u r ya it u s t ru k t u r re s o n a n s i,
u n t u k m e n g g a m b a rk a n m o le k u l.
St ru k t u r Re s o n a n s i
Ga m b a rk a n s t ru k t u r re s o n a n s i d a ri HCO 2 - ?
Ilu st rasi:
W arn a h ijau d ib en t u k d ari
cam p u ran w arn a b iru d an
k u n in g .
…ozon e ad alah
d ib en t u k d ari d u a st ru k t u r
reson an si
Silberberg, Martin. Chemistry: The Molecular Nature of Matter and Change. 5thedition. Mc-Graw Hill
Ele k t ro n e g a t ivit a s
En e rg i Ik a t a n
` En e rg i ya n g d ilep a ska n p a d a s a a t p em b en t u ka n ika t a n d a n e n e rg i ya n g
d ib u t u h ka n p a d a s a a t p em u t u sa n ika t a n `
ΔH rx = Σ(e n t a lp i ik a t a n ya n g t e rp u s t u s ) - Σ(e n t a lp i ik a t a n ya n g t e rb e n t u k )
CH4(g) + Cl2(g) → CH3Cl(g) + HCl(g)
Jadi,
∆Hrxn = [D(C—H) + D(Cl—Cl) − [D(C—Cl) + D(H—Cl)
= [(413 kJ) + (242 kJ)] − [(328 kJ) + (431 kJ)]
= (655 kJ) − (759 kJ)
= −104 kJ
La t ih a n :
Hit u n g la h p e ru b a h a n e n t a lp i u n t u k re a k s i b e rik u t :
H 2 (g ) + F 2 (g ) HF (g )
D ik e t a h u i En e rg i ik a t a n H – H = 4 32 k J /m o l, F – F = 154 k J /m o l d a n H – F
= 56 5 k J /m o l.
( J a w a b a n : - 54 4 k J /m o l)
La t ih a n :
• Ga m b a rla h s t ru k t u r Le w is d a ri :
SO 4 2- , CO 3 2- ,
CHCl3 , CN 3 H 6 + (H t e rik a t d e n g a n N ).
SO 2 , P O 3 3- ,
NO 2 - , BrO 3 - ,
ClO 4 -.
• Ga m b a rla h s t ru k t u r re s o n a s i d a ri NO -
3