Anda di halaman 1dari 9

LAPORAN RESMI

PRAKTIKUM DASAR-DASAR ILMU TANAH

Disusun Oleh:
1. Mohammad Gagah S.A. ( 11467 )

2. Dwi Oktaviyanti ( 11950 )

3. Kurniadi Nugroho ( 12001 )

4. Nadia Ayu Pitaloka ( 12046 )

5. Fahmi Ekaputra ( 12147 )

6. Devi Rakhmayanti ( 12168 )

Gol. / Kel : A5 / 1

Asisten : Tiara Wulan

LABORATORIUM TANAH UMUM


JURUSAN ILMU TANAH
FAKULTAS PERTANIAN
UNIVERSITAS GADJAH MADA
YOGYAKARTA
2011
i
LEMBAR PENGESAHAN

Laporan praktikum Dasar-Dasar Ilmu Tanah ini disusun sebagai salah satu sarana
pendukung mata kuliah Dasar-Dasar Ilmu Tanah.

Dengan ini menyatakan bahwa :


Nama / NIM :

1. Mohammad Gagah S.A. ( 11467 )

2. Dwi Oktaviyanti ( 11950 )

3. Kurniadi Nugroho ( 12001 )

4. Nadia Ayu Pitaloka ( 12046 )

5. Fahmi Ekaputra ( 12147 )

6. Devi Rakhmayanti ( 12168 )

Golongan : A5
Kelompok :1

Telah menyerahkan Laporan Praktikum Dasar-Dasar Ilmu Tanah pada :


Hari : Jumat
Tanggal : 15 April 2011

Yogyakarta, April 2011


Asisten,

Tiara Wulan

ii
KATA PENGANTAR

Puji syukur kehadirat Allah swt, karena atas berkat rahmat dan hidayahnya kami
dapat menyelesaikan dan menyusunan laporan resmi praktikum Dasar-Dasar Ilmu Tanah
ini. Laporan resmi ini disusun sebagai salah satu tugas mata kuliah praktikum dasar-dasar
ilmu tanah yang telah dilakukan serta sebagai syarat mengikuti responsi yang akan
dilakukan pada 28 Mei 2011.
Laporan resmi ini terdiri atas 9 acara praktikum yang telah direvisi, yaitu penentuan
Kadar Lengas Tanah, Nilai Perbandingan Dispersi, Tekstur Tanah, Struktur Tanah,
Konsistensi Tanah, Bahan Organik, Muatan Tanah, Kapur Tanah, dan PH Tanah. Acara-
acara tersebut telah kami laksanakan dalam Praktikum Dasar-dasar Ilmu Tanah yang
diselenggarakan oleh Jurusan Ilmu Tanah, Fakultas Pertanian, Universitas Gadjah Mada.
Dengan diselesaikannya laporan ini kami mengucapkan rasa terima kasih kepada
semua pihak yang telah mendukung dan membantu proses penyusunan laporan ini. Kami
menyadari bahwa laporan ini masih terdapat banyak kekurangannya. Oleh karena itu, kami
meminta saran dan masukan dari semua pihak demi perbaikan laporan ini dikemudian hari.
Kami berharap semoga laporan ini dapat berguna bagi mahasiswa baik mahasiswa
pertanian maupun non pertanian.

Yogyakarta, April 2011

Penulis

iii
DAFTAR ISI
Halaman Cover………………………………………………………………………………i
Lembar Pengesahan….……………………………….…………………………………….ii
Kata Pengantar…………….……………………….………………………………………iii
Daftar Isi………………………..………………….……………………………………….iv
Daftar Tabel……………………………………………………………………………….vii
Daftar Gambar……………………………………………………………………………..vii
Daftar Lampiran…………………………………………………………………………...vii
Acara I. Penetapan Kadar lengas Tanah
ABSTRAKSI…………………………………………………….……………………...2
I. PENDAHULUAN…………………….……………….….…………………......
…2
II. TINJAUAN PUSTAKA…………………………….…..…………………..
…........3
III. METODOLOGI…………………………………..…….….
………………….........5
IV. HASIL PENGAMATAN DAN PEMBAHASAN
A. HASIL PENGAMATAN...............................................................................6
B. PEMBAHASAN............................................................................................7
V. KESIMPULAN……………………………………..
………………………..........10
DAFTAR PUSTAKA…………………………………………………...……………..11
Acara II. Penetapan Nilai Perbandingan Dispersi Tanah
ABSTRAKSI………………………………………………...………………………...18
I. PENDAHULUAN…………………………….…………………………......
…....18
II. TINJAUAN PUSTAKA …………………………………………….
……….........19
III. METODOLOGI …………………………………......
…………………………....21
IV. HASIL PENGAMATAN DAN PEMBAHASAN
A. HASIL PENGAMATAN.............................................................................22
B. PEMBAHASAN..........................................................................................23

iv
V. KESIMPULAN…………………………………………......……………..
………27
DAFTAR PUSTAKA………………………………………………………………….28
Acara III. Penetapan Tekstur Tanah
ABSTRAKSI…………………………………………………………………………..33
I. PENDAHULUAN…………………………………………….....…..…….
……...33
II. TINJAUAN PUSTAKA………………………………………….....…….…..
…..34
III. METODOLOGI……………………………………………….……......…..
……..35
IV. HASIL PENGAMATAN DAN PEMBAHASAN
A. HASIL PENGAMATAN.............................................................................36
B. PEMBAHASAN...........................................................................................36
V. KESIMPULAN……………………………………………………..…......
………39
DAFTAR PUSTAKA…………………………………………………………...……..40
Acara IV. Penetapan Struktur Tanah
ABSTRAKSI…………………………………………………………………………...42
I. PENDAHULUAN……………………………………………..………….....
…....42
II. TINJAUAN PUSTAKA…………………………………………………..
….........43
III. METODOLOGI………………………………………………………..
…….........45
IV. HASIL PENGAMATAN DAN PEMBAHASAN
A. HASIL PENGAMATAN.............................................................................46
B. PEMBAHASAN...........................................................................................47
V. KESIMPULAN……………………………………………………..………......
…52
DAFTAR PUSTAKA…………………………………………………………..……...53
Acara V. Penetapan Konsistensi Tanah
ABSTRAKSI………………………………………………………………..………....61

v
I. PENDAHULUAN……………………………………………..……….....
………61
II. TINJAUAN PUSTAKA…………………………………………………..
….........62
III. METODOLOGI………………………………………………………..
…….........63
VI. HASIL PENGAMATAN DAN PEMBAHASAN
A. HASIL PENGAMATAN.............................................................................64
B. PEMBAHASAN...........................................................................................64
VI. KESIMPULAN……………………………………………………..
…………......67
DAFTAR PUSTAKA…………………………………………………………..……...68
Acara VI. Penetapan Bahan Organik Tanah
ABSTRAKSI………………………………………………………………...…………70
I. PENDAHULUAN……………………………………………..…..……….....
…..70
II. TINJAUAN PUSTAKA………………………………………………….........
…..71
III. METODOLOGI………………………………………………………..
…….........72
IV. HASIL PENGAMATAN DAN PEMBAHASAN
A. HASIL PENGAMATAN.............................................................................74
B. PEMBAHASAN...........................................................................................75
V. KESIMPULAN……………………………………………………..
………..........81
DAFTAR PUSTAKA………………………………………………………………….82
Acara VII. Penetapan Muatan Tanah
ABSTRAKSI……………………………………………………………...……………87
I. PENDAHULUAN……………………………………………..
…………….........87
II. TINJAUAN PUSTAKA…………………………………………………...
…........88

vi
III. METODOLOGI………………………………………………………..
…….........89
IV. HASIL PENGAMATAN DAN PEMBAHASAN
A. HASIL PENGAMATAN................................................................................90
B. PEMBAHASAN.............................................................................................91
V. KESIMPULAN……………………………………………………..
…………......96
DAFTAR PUSTAKA………………………………………………………..………..97
Acara VIII. Penetapan pH Tanah
ABSTRAKSI……………………………………………………………...………….......100
I. PENDAHULUAN……………………………………………..
……………........100
II. TINJAUAN PUSTAKA…………………………………………………..
….......101
III. METODOLOGI………………………………………………………..
…….......102
IV. HASIL PENGAMATAN DAN PEMBAHASAN
A. HASIL PENGAMATAN..............................................................................103
B. PEMBAHASAN...........................................................................................103
V. KESIMPULAN……………………………………………......………..
………..108
DAFTAR PUSTAKA……………………………………………………………...…109
Acara IX. Penetapan Kadar Kapur Setara Tanah
ABSTRAKSI…………………………………………………………………………...111
I. PENDAHULUAN……………………………………………..
…………….......111
II. TINJAUAN PUSTAKA…………………………………………………..
…......112
III. METODOLOGI………………………………………………………..
…….......113
IV. HASIL PENGAMATAN DAN PEMBAHASAN
A. HASIL PENGAMATAN..............................................................................114
B. PEMBAHASAN...........................................................................................115

vii
V. KESIMPULAN……………………………………………………..
………........124
DAFTAR PUSTAKA……………………………………………………...…………125

DAFTAR TABEL

Tabel 1. Kadar Lengas Pada Tiap Jenis Tanah…………………………………………….6


Tabel 2. NPD Masing-Masing Jenis tanah……........……………………………………...22
Tabel 3. Tekstur Tanah dari Berbagai Jenis Tanah………………...........………………...36
Tabel 4. Data Nilai Porositas Masing-Masing Jenis tanah.....…………………………..46
Tabel 5. Konsistensi Tanah Kering ……………………………...…………………......…64
Tabel 6. Kadar Bahan Organik Tanah…………………………………………………..…74
Tabel 7. Intensitas Warna Gention Violet (GV) dan Eosin Red (ER) ..........…………….90
Tabel 8. Rerata pH aktual dan Rerata pH potensial……………………………………....98
Tabel 9. Kandungan Kapur dalam Tanah Berdasarkan Metode Calsimeter......................103
Tabel 10. Kandungan Kapur dalam Tanah Berdasarkan Metode Titrasi...........................114

DAFTAR GAMBAR

Gambar 1. Larutan yang ditetesi Gentian Violet dan Eosin Red........................................98

DAFTAR LAMPIRAN

LAMPIRAN I…………………………………………………..……………………….....12
LAMPIRAN II…………………………………………………………………..……..….29
LAMPIRAN IV……………………………………………………………..……………..54
LAMPIRAN VI……………………………………………………………………..……..83
LAMPIRAN VIII………………………………………………………………………...110
LAMPIRAN IX………………………………………………………..………………....126

viii
ix

Anda mungkin juga menyukai