MAtErI 5:
ANALISA rANgkA bAtANg
.\1elihat pada m a trix kekakuan elemen yang telah d iturun kan pada
pasal 4 . 3 . d engan melakukan penyesuaian berhubung sifat elemen
batang dari konstruksi rangka batang seperti yang t elah d isebut kan
di a tas. maka d engan mudah dapat di turu n ka n m atrix kekakuan de
men batang Jari konstruksi rangka batang sebagai berikut :
r
I
AE AE
L L
1 0 0
2 0 0 0 0
[ K .' ) =
( 4 . 1 3 71
AE AE
L
3 0 0
L
4 0 0
0 0
2 3
2 14
Seperti juga [ nda persoalan analisa portal. tid:1k se rn u a cler0. e n bat;.mg
mempunyai sistim kordinat lokal yang berim pit J e n g:m sis £ :m koordi
n<!t s t m k t ur. O!eh karenanya diperiukan ad :.mya t ransfonn asi melalui
o perasi d a ri suatu m atrix t ransfo rm asi . Matrix transfonnasi ini pada
hakekatnya sam a dengan m atrix t ransfonn <!si yang d i tur.jukkur. oleh
persam aan ( 4 . 1 09 ) dan (4 . 1 1 0 ). J :J d i m:Jtrix t:·ansfonnasi untuk ele
men batang p ada konstruksi rangka batan[! datar d a p at d i tu liskan :
l 2 3 4
cos CL sin a 0 0
2
- sin CL cos CL 0 0 (4. 1 3 8 )
T
0 0 c os CL sin CL
3
4 0 0 - sin CL cos CL
[K ] = (T]
T
[K. ] [T]
S I
l
COS CL - sin CL 0 -1 0
0
sin CL COS CL 0 0 0 0
=
AE
L
J
[Ks ]
COS CL - s i n CL -1 0 0
0
sin CL COS CL 0 0 0 0
( COS CL sin CL
0
- sin CL COS CL
COS CL sin CL
0
- sin CL COS CL
:2 1 5
r
2 2
cos a. cos a. s i na. - cos a. - cos a.s i na.
. 2 . 2
cosa.s i n a. s 1 n a. - cos a.s i n a. - s 1 n a.
2 2
- cos a. - cos a. s i n a. co s a. cos a.s i na.
. 2 . 2
- cos a. s i na. - s 1 n a. cos a. s i n a. s 1 n a.
\
(4. 1 3 9 )
Sekarang m arilah lihat cont oh-con toh soal dibawah ini :
Con tofi 4 . 4 . :
J
2000 .l<G
T
C ----;.- 3000 KG
Q)
I
AE
/ 6. 00
k 2. 50
l
(a). rangka batang yang akan dianalisa.
4
�16
(c). vcktor gaya len duran pada elemen batang m asing-masing se
suai dengan sistim koo rd i n a t l o k a l.
t
4 4
�6
5
2
3 i
--��----��� 5
tg a 1
12
Untuk b a tang A C :
5
atau 6/2,5
co s a l = 5
atau 2,5/6,5
13
s i n al 12
T3 atau 6/6,5
cos a cos a s i n a - cos a - cosas i na
2 2
I
I
1
I
o , 1 4 7S 0 , 35 50 - 0 ' 1 4 79 - 0 , 3550
0 , 852 1 - 0 , 852 1 I
I
0 , 3550 - 0 , 3550
2 AE
- -
J
6 ,5
3 0 , 1 4 79 0 , 3 5 50 0 ' 1 4 79 0 , 35 5 0
-
4 0 , 3550 - 0 , 852 1 0 , 3550 0 , 85 2 1
2 3 4
�18
12
U n tu k batang C B : tg a 2 -
cos a 2 .L
13
12
TI
s i n a2 -
3 0 ' 1 4 79 - 0 , 3550 - 0 , 1 4 79 0 , 35 5 0
0 , 3550 0 , 852 1 0 , 35 5 0 - 0 , 85 2 1
6,5
: K,.. J
4 AE
=
\,., B s
5 0 , 1 4 79 + 0 , 3550 0 ' 1 4 79 - 0 , 3550
6 0 , 35 5 0 - 0 , 852 1 - 0 , 35 5 0 0 , 85 2 1
3 4 5 6
sin a 0
3 =
0 -1 0
AE
0 0 0 0
5
[K ] "'
AB s
-1 0 0
0 0 0 0
rl - 1 � 3 l
I ,3 0 -I '3 0
2 AE 0 0 0 0
6,5
J
5 0 1 '3 0
6 0 0 0
2 5 5
111 l' n d a p a t k a n s a t u m at ri x k c k a k u a n s t ru k t ur .
219
I
I
<'
I
! , 447 9 0 , 3550 -0 ' ] 11 79 - 0 , 35 50 -! '3 0
2 0 , 3 550 0 , 85 2 1 -0 , 35 50 - 0 , 8 52 1 0 0 I
I
3 - 0 , 1 4 73 - 0 , 3550 0 , 29 58 0 - 0 ' 1 4 79 0 , 3 5 50
AE I
II
[K] b,5
-0 , 3 5 5 0 -0 , 8 5 2 1 0 I , 7042 0 , 35 5 0 - 0 , 85 2 1
I
I
)
- I , 4 4 79
-I ,3 0 o , 1 u 79 0 , 3 5 50 - 0 , 3 5 50
I
0 0 0 0 3 5 50
, -0 , 3 5 2 1 -0 , 3550 0 , 852 1
�
2 ,. 6
r- �� �
....
4
- --- -- �� ' --- - - - - - - - ,
K f '
[K]
l �b
I .
b
2
5 )
5
2 5 6
4
l I 0 . 2 9 58 ( I
r---r
!
�
;j
l
3
'
I
Q_
I
D
I
0
I
Q4 1
� r
1
3
AE K fb
!
I 04 '
4 b,5 I
0 I ' 70 4 2
I .
- - - - - - - - - - - - - L --
! II
j'
l
Jj
I i D
I Q::, Kb Kb .
't f .o I ::>
\ ) ' \
1l
4
f AE I
Q 3 o . o455 0
I o.
AE I :�
3
I
4l
I
Q 0 0 , 2 622
� I
) )
220
'\
!
( �- J
0
j
}
0 , 0 1 1 93 i
0 , 0455
2 1 , 98
0
0
3 ,814
1! 3 000
- 20 0 0
D 6 5 94 0
3 JlE
=
762 8
- AE"
Dengan demikian sudah dapat dike tahui bahwa lendutan yang terjad i
dititik C ialah sebesar :
D 6 5 940
( )
3 =
AE -+
04 = AE"
7628
( -t )
Setelah lendutan dititik b ebas diketahuL gaya-gaya dalam pacta t iap
elemen dapat dicari, dengan operasi m atrix berdasarkan persamaan :
{Q . } = [K, ] {o . }
I I I
Untuk batang AC :
Dl Dl
02 02
= [T ]
s
AC
£S
D D
4 4
s
cos al s i n al 0 0 01
- s i n al cos a l 0 0 02
=
0 0 cos al sin al 03
0 0 - s i n al co s al 04
s
T3
5 12
T3
0 0 0
- n T3
12 5 0 0 0
TI TI
5 12 6 5940
0 0
AE
- n T3
12 5 7628
0 0 - t\E
D 0
1
D 0
2 -
D
1 8 32 0
3 AE
D 6 3 802
4
AE
l
(J D1
. l
Q 02
2 =
[K C) i
A
Q
3
0:3 ·
Q4 04
AC
0 0 0 0 0
2
b,5
=
AE
1 8 3 20
3 -1 0 0 AE
6 3 80 2
4 0 0 0 0 AE
1 2 3 4
Q - 281 8
1
0
2
Q
=
l:
281 8
0
.
AC
Dengan dem i kian d id apatkan bahwa gaya batang pada batang A C ialah
sebesar 2 8 1 8 kg. bersifat tarik.
Untuk batang CB :
1
0]
Oz 04
=
CB J
[T
� · Ds
04 06
J s
223
r
T3 T3
I
5 12 0 0 40
-��
T3 T3
12 5 0 0 7628
- ll:E
=
n - T3
0 0 5 12 0
T3 T3
0 0 12 5 0
r o, 3 240 3
AE
579 3 4
AE
02
=
D3 0
04 0
2
'
r r
,
o
Ql
r
Q2
1
=
[ KC B ] i
Os D3
Q4 04
"
CB
0 -1 0 ( 3A240E 3
579 3 4
AE
0 0 0 0
AE
b,5
=
-1 0 0 0
0 0 0 0 0
224
Ql 498 5
Q2
0
=
� - 4985
Q4 0
CB
D engan demikian didap atkan bahwa gaya batang pada batang C B ialah
sebesar 4985 kg. bersifat tekan.
Untuk batang AB :
o 0
· 0
1 1
02
0 0
2 =
=
q
03 0
04 0 0
4
s
Jadi : Ql 0
Q2 0
=
� 0
Q4 0
AB
Selanj u tnya u n tuk me nghi tung reaksi perle takan. bisa digunakan
p e rsamaan :
r 1 l
Q 1 - 0 ' 1 4 79 0 , 3550
l
r
2
�
AE
- 0 , 3 55 0 - 0 , 852 1
b,5
I Q i
�
2 =
l j
5 I
l J
- 0 ' 1 4 79 0 , 35 5 0 I o
I I I
Q 5 I
,
Q
0
-·
0 , 3550 - 0 , 852 1
j l
4
l
3
(_ 0 ' 1 4 79 - 0 , 3550
I
AE
I- 0 , 3550 - 0 , 852 1
65940
AE
b,5
=
76 2 8
- 0 ' 1 4 79 0 , 3 55 0
AE
0 , 3550 - 0 , 8 52 1
(
i
Q r - 1 08 3
j
l
Q2 - 26 0 !
Q -191 7
I 5
l Q
6
+460 1
)
Demikianlah sud a h dapat d ihitung reaksi perle takan di A d an B.
= 1 08 3 kg . ( +
( )
RA H
RA V 260 1 kg .
(
=
)
...
=
1 91 7 kg . +
(
R BH
Rs v = 460 1 kg . t )
G am bar 4. 1 9 .
Penggam baran gay a luar dan gay a
dalam d it itik C .
I H = 3000 - 281 8 T3
5 4 98 5
. . T3
5 "' 0
I V = 2000 + 281 8 .
12 -
T3 4 98 5 . T3
12 :0: 0
Untuk kese tim bangan seluru h struk tur. perhatikan gam bar 4 . 2 0 .
t2000
�3000
G am bar 4 . 2 0 .
Penggam baran gaya aksi dan reaksi
p acla rangka batang.
1083 +--le----*
J2601
I H = 3000 - 1 083 1 9 1 7 "' 0
L V = 2000 2601
+ 4601 :0:
0
., ., _
__ ,
SILAHkAN
kErJAkAN kuIS
Kerjakan Kuis Berikut ini sesuai NPM
masing-masing
A
B
Keterangan:
A = 2500 kg (NPM ganjil)
3000 kg (NPM genap)
B = 3500 kg (NPM ganjil)
4000 kg (NPM genap)