1  x  x 2  x3

6. Misalkan P x   adalah Fungsi Pembangkit Biasa dari barisan  an  . Tentukan

1 x
an !

Penyelesaian :
 1  
P ( x)  (1  x  x 2  x 3 )    P ( x)  (1  x  x  x )  x
2 3 n

1 x  n0
       
 P( x)   x n   x n 1   x n  2   x n  3  P( x)  x n
  xn   xn   xn
n0 n0 n 0 n 0 n 0 n 1 n2 n 3

1, 0  n  1
2,1  n  2

 an  
3, 2  n  3
4, n  3

7. Cari an dengan Fungsi Pembangkit Biasa P(x) dimana,

 
P  x   1  10 x 2 1  2 x  3 x 2  4 x 3  ... 
Penyelesaian :
  
P  x   1  10 x 2 1  2 x  3 x 2  4 x 3  ...  P x   1  10 x    n  1 x

2 n

n 0
   
 P  x     n  1 x n  10  n  1 x n  2  P x     n  1 x n  10  n  1 x n
n0 n 0 n0 n2

1, n  0

 an 2, n  1
13n, n  2

8. Cari an jika P x  Fungsi Pembangkit Eksponensial barisan  an  dan k adalah bilangan
bulat positif.
e3 x
a. P x  
2  3x

Penyelesaian :
 
1  n n
1 1  3 n 
n x
P x      e3 x  P x      x   n !3
2 1 3 x  2 n0  2  n!
  n0
 2 
n
1  3
 an     3n n !
2  2
 1  2x  x2
b. P x  
e3 x
Penyelesaian :

xn
P x   (1  2 x  x 2 )e3 x  P  x   (1  2 x  x ) n !( 3)
2 n

n 0 n!
n

x 
xn 
xn
 P x    n !(3)n  2 x n !(3) n  x 2  n !(3) n
n0 n! n 0 n! n0 n!

xn 
x n 1 
xn2
 P x    n !(3)n  2 (n  1) !(3) n   (n  2) !( 3) n
n0 n! n0 ( n  1) ! n  0 (n  2) !
an  n !( 3) n  2(n  1) !( 3) n  ( n  2) !( 3) n
 an  n !( 3) n  2( n  1) n !(3) n  (n  2)(n  1)n !(3) n
 an  n !(3)n [1  2(n  1)  (n  2)(n  1)]
 an  [1  2(n  1)  (n  2)(n  1)](3)n n !
1  ex
c. P x  
1  x  6 x  2 k

Penyelesaian :
1  ex 1  ex
P x    P x   
1  x  6 x  2 k
1  2 x) k
(1  3 x  k

k k
 1   1 
P x   (1  e x )   
 (1  2 x )   (1  3 x ) 
k k
 
x n      
 P x   1     2n x n    (3) n x n 
 n  0 n !  n  0   n 0 
 
 

 P x   1  1   2kn x kn   (3)kn x kn 
 n0  n  0 
 an  2  2 ( 3)
kn kn

9. Misal A(x) dan B(x) berturut – turut adalah Fungsi Pembangkit Biasa dari barisan  an  dan
 bn  . Tulis A(x) dalam B(x) jika ;
1, jika n  0

a. an  4, jika n  2 b0  0, b2  2

b , jika n  {0,2}
n
\
Penyelesaian :
 
A( x )  a
n0
n x n dan B ( x)  b x
n0
n
n
, b0  0, b2  2

A( x )  1  b1 x  4 x 2   bn x n  . . . (a1  b1 )
n0

A( x)  1  4 x 2  b0  b1 x  b2 x 2   bn x n  b0  b2 x 2
n 0
 A( x)  1  2 x 2  4 x 2  B ( x)
A( x)  1  2 x 2  B( x)

0, jika n  0 atau n  1


b. an  n2 ?
 bk , bnk 2 , n  2
k 0
Penyelesaian :
 

Misal A( x )   an x dan B ( x )   bn x
n n

n 0 n 0

  
 n2 
A( x )   an x n  A( x)  a0  a1 x   an x n  A( x)     bk bn  k  2 x n
n0 n 0 n2  k 0 
misal : t = n – 2  n = t + 2 untuk n = 2 maka t = 0 sehingga :

 t  
 t 
A( x)     bk bt  2  k  2 x t  2  A( x)     bk bt  k x t  2 
t 0  k 0  t 0  k 0 

 t 
A( x)  x 2    bk bt  k x t
t 0  k 0 
   
 A( x )  x 2  bt x t  bt x t  A( x )  x 2  bn x n  bn x n 
t 0 t 0 n 0 n 0

A( x )  x 2 ( B ( x ))( B ( x ))
 A( x)  x 2 ( B ( x)) 2

10. Tulis Fungsi Pembangkit Biasa barisan  an  jika untuk n  an   0,

1 1 1 1 1
an      ... 
0! 1! 2! 3! n!

Penyelesaian :
n
1
an   jadi FPB adalah
k  0 k!

 n 1 n 
1 
1
P ( x)     x  P ( x)   x n  x n  P( x )  e x
n 0  k 0 k !  n0 n ! n 0 1 x

11. Tentukan bentuk sederhana Fungsi Pembangkit Biasa barisan  an  dengan ;

2
a. an 
n 1
Penyelesaian :
  
2 1
P ( x)  a n xn  P( x)   (n  1) x  P( x)  2 (n  1) x
n 0
n

n0
n

n 0

1 1 1 1   1 1 1 
 p (x)  2 , , , , . . . .  p ( x)  21  x  x 2  x 3  .... 
 1 2 3 4   2 3 4 
 1 1 2 1 3 
 p ( x)  2  1  x  x  x  ....   p ( x)  2 ln(1  x)
 2 3 4 
 2
b. an 
n!
Penyelesaian :
  
2 1
P ( x)  a n xn  P ( x)   n ! x  P( x)  2 n ! x  P( x)  2e
n0
n

n 0
n x

n 0

c. an  n  2
Penyelesaian :
   
P ( x)  a
n 0
n xn  P( x)   (n  2) x  P( x)   nx
n 0
n

n0
n
 2 x n
n 0
  1 

 1 
 P ( x )  x  nx n 1  2 x n  P ( x)  x   2
2 

n 1 n 0  1  x    1  x  
x 2 x  2(1  x) 2 x
 P( x)    P( x)   P ( x) 
 1  x  1  x 
2
1  x  2
1  x  2

d. an  n n  1
Penyelesaian :
   
P ( x)  a
n 0
n xn  P( x)   n(n  1) x  P( x)   n
n0
n

n 0
2
x n  x  nx n 1
n 0

x  x2 x
 P( x)   Bukti pada catatan di bawah ini !
 1  x  1  x  2
3

( x  x 2 )  x(1  x) x  x2  x  x2 2x
 P( x)   P( x)   P( x) 
1  x  3
1  x  3
1  x  3
Catatan :

x  x2
P( x)   n2 x n
n 0 1  x  3
 P( x) 

1
Diketahui P( x)   x 
n
( Proposisi )
n 0 1  x
1 1 2
P ( x)   P ' ( x)  2 
P ' ' ( x)  ……………(1)
1 x (1 x ) ( 1  x )3
  
P( x)   x  P' ( x)   nx
n0
n

n 0
n 1
 P' ' ( x)   n(n  1) x
n 0
n2


P ' ' ( x)   (n
n0
2
 n) x n  2
  
P ' ' ( x)   (n
n0
2
 n) x n  2  P ' ' ( x)  n
n 0
2
x n  2  nx n  2
n 0

1 
1  1 
1 1 
 P ' ' ( x)  2
x
 n 2 n
x 
x
 nx n 1  0 ?  P ' ' ( x) 
x2
n 2
xn  
x  (1  x) 2

n 0 n 0 n 0 
(proposisi)

x
 x 2 P ' ' ( x)   n 2 x n  ……………………..(2) Dari (1) dan (2) diperoleh :
n0 (1  x) 2
 2 
x
P ' ' ( x) 
( 1  x )3
……….(1) x P ' ' ( x ) 
2
n
n 0
2
xn 
(1  x ) 2
…………. (2)
(1) disubstitusi ke (2) :

x 2x2 
x
x 2 P ' ' ( x)  n
n 0
2
xn 
(1  x ) 2

(1  x )3
 n 2
xn 
(1  x ) 2
n 0

2x 2
x 
2x2 x (1  x)
  n2 x n     n2 xn   
n0 (1  x ) 3
(1  x ) 2 n 0 (1  x) 3
(1  x)3

2 x2  x  x2
 n2 x n 
n0 (1  x )3

x  x2
  n2 xn  TERBUKTI
n0 (1  x )3

n 1
e. an  n !
Penyelesaian :
 
 n 1 n 
 n 1 n
P ( x)  a
n 0
n xn  P ( x)     x
n 0  n ! 
 P ( x)     x
n 0  n ! 

n n 
1 n 
xn 
1 n
 P( x)  
n 0 n!
x 
n 0 n !
x  P( x)   n 
n ! n 0 n !
x
n 0
n 1

x 1 n  
x n 1 
xn
 P( x)  x n  x  P ( x)  x 
n0 ( n  1) ! n n  0 n ! n  0 ( n  1) ! n  0 n!

 P ( x)  xe x  e x  P ( x )  e x ( x  1)

1
an    1
n
f.
n!
Penyelesaian :
 
 1  n 
(  x) n
P ( x)  a n xn  P( x)   (1) n

 n !
x  P ( x)    P( x)  e x
n 0 n0   n 0 n!

(2) Carilah nilai an jika G(x) Fungsi Pembangkit Eksponensial barisan  an  .

a. G  x    5  5 x  5 x 2  . . . e x

Penyelesaian :
 
G  x   5  5 x  5 x 2  . . . e x  G  x   5  5 x  5  2!
x2
2!
 5  3!
x3
3!
. . . .


x2 x3 xn
 G x  5 (1  x  2!  3!  . . . .)  G ( x)  5 n ! 
2! 3! n0 n!

xn
G ( x)   5n !
n 0 n!

 G ( x)   5n!e x
n0

Jadi an = 5n!
Atau (an )  (5, 5  1! , 5  2 ! , 5  3 ! , . . . )
 b. G  x    e x  e3x  2

Penyelesaian :
G  x   e 2 x  2e 4 x  e6 x

(2 x) n 
(4 x) n 
(3 x) n 
n x
n
G ( x)    2   G ( x )   ( 2 n
 2  4 n
 3 )
n0 n! n0 n! n0 n! n 0 n!

Jadi an  2n  2  4n  3n

1
c. G  x    e3 x
1  5x

Penyelesaian :
 
(3x ) n 
xn  n xn
G ( x)   (5)n x n 
n 0 n0 n!
 G ( x)   n ! 5n
n 0
 3 n!
n ! n0
  
xn xn xn
 G ( x )   n ! 5n3n  G ( x)   n !15n  G ( x)   n !15n
n 0 n! n0 n! n 0 n!
Jadi an  15 n ! n

 2 x  100
d. G  x    
1 x 

Penyelesaian :
 2 x  100
G  x    
 1  ( x) 
100
 2 x  100  

 G  x      G  x    2 x  (1) x n  
 1  ( x)   n0 

G  x   (2 x)100  (1)100 x100 n
n0
 
 G x  ( 2 x )100  ( 1)100 ( x100 ) n  G x   (2 x )100  ( x100 ) n
n 0 n0
100
(2 x)
Jadi an 
1  x100

(3) Tentukan banyaknya cara memilih k huruf dari huruf – huruf C, A, N, T, I, K, sedemikian
hingga :

a. Membuat paling sedikit satu C

Penyelesaian :
P ( x )  ( ekspresi C )( ekspresi  ekspresi huruf A, N , T , I , K )
P ( x)  ( x  x 2  x 3  ... )(1  x  x 2  x 3  ... )5 
 P( x)  x (1 x  x 2  x 3  ... )(1  x  x 2  x 3  ... )5 


 6  k  1 k
 x  1 
P( x)    
 1  x  1  x 
5

 P ( x )  x (1  x ) 6 
P x)(  x  x
k 0  k 

k 5 k1 k 5 k1

   k4
 k

P x)(  x  x P x)(  x  x
 
P x)(  x  x
k 0  k  k 0  k  k1  k 1 
Banyaknya cara yang dimaksud adalah koefisien xk

0, k  0

an  k  4
k 1 ,k 1
 
b. Membuat tepat satu C dan paling banyka 5A

Penyelesaian :

P( x)  ( ekspresi C ) ( ekspresi A )( ekspresi  ekspresi huruf N , T , I , K )

P( x)  x( x  x 2  x 3  x 4  x 5 )(1  x  x 2  x 3  ... ) 4
4
 1  x 6  1 
P ( x )  x     P ( x)  x (1  x 6 )(1  x) 1 (1  x) 5 
 1  x  1  x 
P ( x)  ( x  x 7 )(1  x) 5
  
 k  4  k  4
P(x) x  x
 5  k 1
7  k k 1 k  7

P x)(  (x  x )  x 

k 0  k 
k 0 k  0 k  k 
 
 k  3  k  3 

P(x) x  x
k k

kk1 1 k7k7

Banyaknya cara yang dimaksud adalah koefisien xk
 

0, k  1
 k  3
an   , 1  k  7
 k  1 
 k  3
 , k  7
 k  1 
c. Setiap konsonan terpilih !

Penyelesaian :

FP dari permasalahan tersebut adalah

P( x)  ( ekspresi  ekspresi huruf C , N , T , K )( ekspresi  ekspresi huruf A, I )
P ( x)  ( x  x 2  x 3  ... ) 4 (1  x  x 2  x 3  ... ) 2 
4 2
4  1   1 
P ( x)  x 4 (1 x  x 2  x 3  ... ) 4 (1  x  x 2  x 3  ... ) 2  P ( x)  x    
 1  x  1 x 


4 6k 1 k
4 
P ( x)  x 
 1
1 


x
6

 P ( x)  x 4 (1  x) 6 
P x)(  x   x
k 0  k 

 k  5 k 4 
 k 1  k

P x)(    x 
P x)(    x
k 0  k  k 4  k  4
Banyaknya cara yang dimaksud adalah koefisien xk
  ,0 0  k  4

an  k 1 
k  4, k  4
 
d. Setiap vokal terpilih paling sedikit 10 dan konsonan T dan K masing – masing terpilih
tidak lebih dari 20.

Penyelesaian :

P ( x )  ( ekspresi A, I ) ( ekspresi  ekspresi K , T )( ekspresi  ekspresi C , N )

P( x)  ( x10  x11  x12  ... ) 2 (1  x  x 2  x 3  ... x 20 ) 2 (1  x  x 2  x 3  ... ) 2 
2 2
1 x21
  1 
P ( x)  x 20 ( x1  x 2  x 3  . . . ) 2     
 1 x  1 x 
2 2 2
 1   1  x 21   1 
P( x )  x 20      
1 x   1 x  1 x 

 6 k  1 k
 P ( x )  x 20 (1  x 21 ) 2 (1  x ) 6 
P(x)  x (1 2x  x ) x
20 21 42

k 0  k 

 6  k  1 k


P(x)  x (1 2x  x ) x
20 21 42

k 0  k 
  k  5 k 

P(x)  (x  2x  x )  x
20 41 62

k 0  k 


k5 k k55 


P(x)  x 2 x   x

k  20 k  4 1 k  62

kk0  k0k k0k

 
k15 k36 k57


P(x)  x2  x  x

kkk

kk2020 k41k41 k62k62

Banyaknya cara yang dimaksud adalah koefisien xk
 0, 0  k  20

 k 15 , 20  k  41
 k  20

an   k  36
 , 41  k  62
 k  41
 k  57 
 , k  62
 k  62