Anda di halaman 1dari 57

rogor davexmaroT bavSvs swavlisaTvis saWiro

unarebis ganviTarebaSi?

bavSvis ganviTarebis mastimulirebeli


savarjiSoebi
bavSvis fsiqikuri ganviTareba rTuli procesia. igi moicavs bavSvis
SegrZnebebis, moZraobebis, SemecnebiTi sferos, metyvelebis, emociuri
sferos Camoyalibebasa da daxvewas. ganviTarebis procesis sirTule da
mravalmxrivoba imaSi mdgomareobs, rom masze mravali faqtori moqmedebs,
zogadi kanonzomierebis miuxedavad unikaluri da individuria, ar aris
sworxazovani (axasiaTebs perioduli ukusvla). bavSvis normaluri
fsiqikuri ganviTareba ganuyofelia misi fizikuri ganviTarebisgan da
centraluri nervuli sistemis momwifebisgan. Sesabamisad, yoveli
asakobrivi periodi xasiaTdeba fsiqikuri procesebis, qcevis da fizikuri
SesaZleblobebis TaviseburebebiT, rac zogadad yvela bavSvs axasiaTebs. am
kanonzomierebidan gadaxra, ganviTarebaSi CamorCenasa da Sesabamisi
procesebis Tu unarebis momwifebis dagvianebas iwvevs. amis mizezi mravali
SeiZleba iyos, rogorc bavSvis mucladyofnis periodSi, aseve mSobiarobis
dros, Cvilobis Tu adreuli bavSvobis periodSi. kerZod, bavSvis
ganviTarebaze moqmedebs:
 biologiuri faqtori:
genetikuri mowyvladoba, garTulebebi mucladyofnis periodSi da
mSobiarobis dros, dedis daavadebebi, adreuli asakis insultebi,
infeqciebi, travmebi da avadmyofoba;
 fizikuri faqtori: garemos dabinZureba mag. tyviiT, mZime liTonebiT,
radiaciiT; sakvebi danamatebi da konservantebi.
 socialuri faqtori:
mijaWvulobis problemebi; avtoritaruli, gulgrili an yvelafris
nebadamrTveli mSoblebi; araTanmimdevruli disciplina; mSoblebis
fsiqologiuri problemebi; mSoblebis alkoholozmi da narkomania;
col-qmruli uTanxmoebani da Zaladoba; adreuli bavSvobis stresi;
ganSoreba; axloblis dakargva; Zaladoba; institucionaluri aRzrda;
araxelsayreli socialuri pirobebi.
 fsiqologiuri faqtori:
bavSvis temperamenti, xasiaTi, adaptaciis unari.

fsiqikuri ganviTarebis darRvevebi mravalferovani da gansxvavebuli


xarisxisaa, Tumca bavSvis problemebi swavlaSi, qcevasa da garemosTan
adaptaciaSi SeiZleba dakavSirebuli iyos sirTuleebTan:
 SemecnebiT procesebSi: mxedvelobiT- sivrciT aRqmaSi,
xanmokle metyvelebiT da mxedvelobiT mexsierebaSi, xanmokle
fonologiur mexsierebaSi, muSa mexsierebaSi, azrovnebis
operaciebSi;

1
 metyvelebasa da komunikaciaSi: artikulacia, TxrobiTi
frazuli metyveleba, dasaxeleba, sxvisi saubris gageba;
 moqmedebisa da qcevis regulaciaSi, dagegmvasa da kontrolSi;
 emociur sferoSi.
E problemebi yovel zemoaRniSnul sferoSi gavlenas axdens bavSvis
swavlebasa da swavlaze da xels uSlis akademiuri Cvevebis Camoyalibebas,
dadebiTi TviTSefasebisa da TviT-efeqturobis ganviTarebas.

qvemoT moyvanili savarjiSoebi sasargebloa sxvadasxva asakis


bavSvebis SemecnebiTi da senso-motoruli sferos ganviTarebisTvis. am
savarjiSoebiT Cven xels vuwyobT bavSvebis iseTi unarebis ganviTarebis
stimulirebas, romlebic aucilebelia weris, kiTxvis da Tvlis
warmatebuli aTvisebisaTvis. isini aseve xels uwyoben:
 bavSvis TviTSefsebis gazrdas da sakuTari SesaZleblobebis
adekvaturad Sefasebas;
 bavSvis qcevis regulacias _ bavSvma unda SeZlos miTiTebebis
mixedviT moqmedeba, jeris dacva da moqmedebebis Tanmimdevrulad
Sesruleba.
varjiSs unda hqondes TamaSis xasiaTi, romelsac safuZvlad Semdegi
principi udevs: bavSvs vaCvenebT magaliTs, vTxovT gaakeTos, vasworebT
Secdomas, Cven vakeTebT sworad, magram ar vameorebinebT. gadavdivarT
Semdeg davalebaze. mxolod Semdeg Sexvedraze vubrundebiT am davalebas da
isev vimeorebiT igive principiT. ase vimoqmedebT manamde, sanam bavSvi
damoukideblad ar gaakeTebs davalebas.
varjiSi unda ganxorcieldes yoveldRe 30 wuTi. davalebebis
arCevisas vxelmZRvanelobT principiT “martividan rTulisken” _ jer
varCevT Zalian martiv davalebas, romlis daZlevac bavSvs SeuZlia;
dasawyisSi bavSvisaTvis misawvdomi da advili davalebebis SerCeva
aucilebelia swavlebisadmi misi dadebiTi damokidebulebis
SemuSavebisaTvis, Secdomis daSvebis SiSis daZlevisa da TviTSefasebis
amaRlebisaTvis. davalebebs varTulebT mxolod mas Semdeg, rac bavSvi
SeZlebs ufro martivi donis davalebebis Tavisuflad ganxorcielebas.
aRniSnuli varjiSebi SeiZleba gamoiyenoT 4-dan 14 wlamde asakis
bavSvebTan. am savarjiSoebis gakeTeba SeuZlia skolis fsiqologs,
maswavlebels da mSobels.
varjiSis procesSi metad mniSvnelovania bavSvis waxaliseba: “yoCaR,
kargad gamogivida”, “yoCaR, Sen es SeZeli”. “axla ar gamogivida, ara uSavs,
vivarjiSebT da iswavli es rogor unda gaakeTo”, “vici rom amas male
moaxerxeb”. es metad mniSvnelovania bavSvisaTvis, radgan mas emateba
motivacia da dadebiTi ganwyoba uyalibdeba swavlisadmi.
yovelTvis, rodesac bavSvs raRac ar gamosdis dauyvaveT da
waaxaliseT: “ara uSavs, axla ver gaige rogor gaakeTo (ver gaakeTe), magram
modi vnaxoT rogor SeiZleba amis gakeTeba. vici, rom amas moaxerxeb”.
bavSvisTvis ZiriTadi Setyobineba unda iyos: “me mesmis rom giWirs, ar
vbrazob, minda dagexmaro da mjera, rom ASeZleb”.

2
eqspresiuli metyvelebis ganviTareba
eqspresiuli metyveleba azris sityvebSi Camoyalibebis unaria da
moicavs sityvis artikulacias, frazis sintaqsur agebas, Txrobas.
eqspresiuli metyvelebis funqciaa Setyobinebis, azris gadacema
mosaubrisaTvis, azrisa da emociis gaziareba. am unaris asakis Sesaferisi
ganviTareba aucilebelia saskolo mzaobisaTvis.
bavSvs, romelsac uWirs sityvis gamoTqma da azris winadadebaSi
Camoyalibeba, problemebi Seeqmneba TanatolebTan urTierTobaSi, wera-
kiTxvis aTvisebaSi.

masala: vakeTebT lotos, romelSic Sedis sxvadasxva kategoria:


cxoveli, frinveli, xili, bostneuli, aveji, WurWeli. yvela baraTs qvemoT
garkveviT aqvs miwerili Tavisi saxeli. bakur sulakauris loto-anbani _ 2
kompleqti, siuJeturi suraTebi _ rogorc mTliani, aseve komiqsebis tipis
suraTebis seriebi.
am masalaze paralelurad SesaZlebelia mxedvelobiTi garCevis,
obieqtis detalebis cnobis, mTeli obieqtis nawilebis gamodiferencirebis
unarebis ganviTareba.

mizani: artikulaciis, dasaxelebis, frazuli metyvelebis gaumjobeseba im


SemTxvevaSi, roca bavSvma ar icis kiTxva.
masala: patara plastmasis saTamaSoebi (cxoveli, frinveli), b. sulakauris
lotoebi, webovani suraTebi: cxoveli, frinveli, xili, bostneuli. avejis
da WurWlis suraTebi. siuJetiani suraTebi.
1. bavSvs vudebT cxovelebis da frinvelebis figurebs _ 4-4 cals.
viRebT erTs da veubnebiT: ai Zroxa, cxovelia. axla aseTi mipove da
gverdze mouyene. bavSvi Tu TviTon ver axerxebs amis gakeTebas, Tqven
gaagrZelebT: ”ai, naxe es Roria, esec cxovelia da ZroxasTan
davdoT”. amas SeiZleba sxva TamaSis saxec mieces, mag. unda Seiyvanos
erT saxlSi frinvelebi, meoreSi cxovelebi.
2. Semdeg viRebT frinvelis da cxovelis suraTebs da agreTve maT
figurebs, Cven TviTon vdebT, mag. Zroxis figuras Zroxis
gamosaxulebasTan da veubnebiT: ”ai Zroxas, vupove Zroxa, axla Sen
upove am qaTams qaTami.” es aris agreTve mxedvelobiTi aRqmis da
detalebis garCevisaTvis sasargeblo savarjiSo.
3. igive suraTebze bavSvs vaswavliT mTelidan detalebis gamorCevas:
mag. sad aris Zroxis rqa, Tvali, curi, Cliqi. es sityvebi bavSvma ar
icis: Cven vuCvenebT da veubnebiT. maSinve ar vTxovT gaimeoros.
Semdeg gakveTilze isev vumeorebT da ase vagrZlebT manamde, sanam
TviTon ar gaarCevs Tundac msxvil detalebs: sad aris Tvali, kudi,
fexi.
4. bavSvs vudebT win erT siuJetur suraTs da veubnebiT: aba vnaxoT ra
moxda. jer TviTon aRvwerT suraTs _ mere vekiTxebiT: aq ra dgas? es
vin aris? xelSi ra uWiravs? da a.S. amis Semdeg vuyvebiT patara
3
moTxrobas 2-3 sityviani winadadebebiT. Semdeg ki vekiTxebiT: aq ra
moxda? ra qna biWma? meliam ra gaakeTa? ecadeT kiTxvebi iyos
aRweriTi: ra? vin? sad?

mizani: frazuli metyvelebis, rTuli gramatikuli konstruqciebis


gagebis, dasaxelebis ganviTareba im SemTxvevaSi, rodesac bavSvs
SeuZlia kiTxva elementarul doneze mainc.
masala: siuJeturi suraTebi mTliani da seriuli.
1. viyenebT mTlian siuJetur suraTebs. bavSvma unda moyves suraTis
Sinaarsi. dasawyisSi dausviT kiTxvebi: vin? ra? sad? rodis? bavSvma
unda gasces sruli pasuxi. Semdeg TviTon TxoveT dagisvaT kiTxvebi.
Tu amas ver axerxebs, Tqven svamT kiTxvas da pasuxobT, Tan aCvenebT
imas, rasac ambobT.
2. igive mTliani suraTisTvis vamzadebT baraTebze daweril
winadadebebs, romlebic aRwers suraTs, ZiriTadad 2 da 3 sityvian
winadadebebs. mag. biWi midis, bavSvi Wams, deda gogos elaparakeba,
gogos kalaTa miaqvs da a.S. iwyebT 2 sityviani winadadebebiT; bavSvi
kiTxulobs winadadebas da adebs Sesabamis adgils suraTze.
daswyisSi Tqven aCvenebT, rogor unda gaakeTos, Semdeg TxovT
TviTon waikiTxos winadadeba da ipovos Sesabamisi moqmedeba an
obieqti suraTze.
3. igive siuJetur suraTebze vaswavliT mimarTebebs: dawerili gvaqvs
antonimebi cal-calke baraTebze: maRali, dabali, grZeli, mokle,
Sors, axlos, sqeli, Txeli da a.S. vaZlevT baraTs da vTxovT
suraTze ipovos maRali kaci, daados baraTi, mere maRali xe, maRali
saxli. yvelas unda daados baraTi “maRali”. jer Cven vuCvenebT
magaliTs, mere vTxovT TviTon gaakeTos. ase vakeTebT sxva
sityvebzec.
4. mas Semdeg, rac bavSvi am Tvisebebis mixedviT suraTze gamoyofs
obieqtebs, varTulebT davalebas. bavSvs vaCvenebT suraTs da vaZlevT
SedarebiT konstruqciebs, vekiTxebiT: romeli ufro dabalia: es biWi
Tu es? TiTiT vuCvenebT. aseve vekiTxebiT: romeli ufro Sorsaa,
ufro axlosaa, ufro grZelia, sqelia, ganieria da a.S.
5. viyenebT seriul siuJetur suraTebs 3-4 suraTians. am suraTebiT
unda daalagoT Sinaarsi: dasawyisi, gagrZeleba da damTavreba.
pirvelad Tqven aRwerT da uCvenebT rogor alagebT TanmimdevrobiT:
jer ra moxda, mere ra moxda da bolos riTi damTavrda. Semdeg
bavSvs TxovT daalagos igive suraTebi da mogiyveT.
6. viyenebT lotos gakeTebul suraTebs. bavSvis win vawyobT ramdenime
kategoriis suraTebs areulad, mag. 3 kategoria, TviTeulSi 4-5
suraTi. vdebT erT suraTs, mag. ZaRli da veubnebiT, amis msgavsebi
amoarCie da amasTan dade. Tu ver axerxebs, vexmarebiT, Cven vdebT
erTad cxovelebis suraTebs da veubnebiT: “eseni cxovelebia, amitom
erTad davdeT”. Semdeg viRebT romelime xilis suraTs da igive
davalebas vaZlevT: “ai, es vaSlia. axla amis msgavsebi amoarCie da
daalage”. Tu bavSvi damoukideblad ver axerxebs xilis amorCevas,
4
vimeorebT igive proceduras _ Cven vawyobT suraTebs da vasaxelebT
kategorias.

7. mas Semdeg rac bavSvi mieCveva kategoriebis dalagebas da maT


dasaxelebas, davalebas varTulebT. vTxovT dagvilagos gareuli da
Sinauri cxovelebi. jer Cven vulagebT, vaCvenebT da vusaxelebT,
Semdeg TviTon vTxovT dawyobas. Semdeg SeiZleba vcvaloT
klasifikaciis principi, raTa mieCvios raime principiT dajgufebas
da principis Secvlis Semdeg gadajgufebas. mag. wiTeli da yviTeli
xili, rqiani da urqo cxoveli, Cliqiani da uCliqo cxovelebi da
a.S. jer Cven vaCvenebT magaliTs, vasaxelebT da aRvwerT ratom
davalageT suraTebi erTad. Semdeg vTxovT TviTon dagviwyos.
Secdomebs Cven vasworebT (mag. es suraTi aq unda iyos, radgan irems
rqebi aqvs). ar vTxovT TviTon gaasworos Secdoma an gaimeoros.
Semdeg gakveTilze vubrundebiT igives. amiT bavSvi swavlobs
suraTSi detalebis gamorCevas, raime niSniT klasifikacias da
Semdeg igive masalaze, sxva niSnis povnas da mis safuZvelze
obieqtebis dajgufebas.
8. suraTze gamoxatuli sagnebis Sesabamisi sityvebi dawereT feradi
flomasteriT baraTze, warmoTqviT sityva da suraTze Sesabamis
sagans daadeT baraTi. mere TxoveT bavSvs igive gaakeTos sxva
sityvaze. pirvelad daiwyeT erTmarcvliani sityvebiT: Txa, ku, xe,
rko, ca, mze. mere mieciT martivi ormarcvliani sityvebi: bali, navi,
xari, kata da a.S. is rac gamosaxulia siuJetur suraTze. bavSvs
aZlevT baraTs, warmoTqvamT sityvas, TxovT ipovos suraTze da
daados Sesabamis gamosaxulebas. garkveuli periodis Semdeg ukve
aRar warmoTqvamT sityvas, aZlevT baraTs da TxovT ipovos
Sesabamisi gamosaxuleba. Tu bavSvi ver poulobs, ver kiTxulobs,
Tqven ukiTxavT sityvas da TxovT daados Sesabamis gamosaxulebas
suraTze. ase swavlobT erTi da ormarcvliani sityvebis kiTxvas.
sityva aucileblad TvalsaCinod unda iyos mibmuli gamosaxulebaze.

im SemTxvevaSi, Tu bavSvi amaxinjebs sityvebs, uWirs frazuli


metyveleba, mwiri leqsika aqvs, an saerTod ar laparakobs, metyvelebis
ganviTarebaze muSaoba irib xasiaTs unda atarebdes. es imas niSnavs, rom
metyvelebis da komunikaciis procesSi ufrosi aqtiuria, bavSvi ki pasiuri:
ZiriTadi aris raime saqmianoba, TamaSi, xolo metyveleba Tanmxlebia.
ufrosi aZlevs bavSvs swori metyvelebis magaliTs, magram araviTar
SemTxvevaSi ar eubneba: “gaimeore, sworad gaimeore, Tqvi”.
ufrosis strategiebi bavSvis metyvelebasTan mimarTebaSi:
 ganvrcoba: rodesac bavSvi mokle winadadebas an erT sityvas
geubnebaT, Tqven ganavrceT da gamoxateT misi azri mTlian,
sworad awyobil windadebaSi;
 TviT-saubari: rodesac raimes akeTebT da bavSvic iqvea, Tqven
axmovanebT Tqvens moqmedebebs. mag. SliT sufras da Tan ambobT:
5
“TefSebi davde, win Wiqa davude, gverdiT Canglebi davawye”. an
“momeci TefSi, qvabidan supi unda gadmovasxa, qvabs Tavze unda
davaxuro da a.S.”. mTavari amocanaa moqmedebebis Sesabamisi
swori winadadebebis modelireba mxolobiTi-mravlobiTi,
micemiT-naTesaobiTi brunvebiT, sivrciTi mimarTebis
aRmniSvneli sityvebiT _ ze, Si, win, ukan, zemoT, qvemoT.
 paraleluri saubari: bavSvis moqmedebis gaxmovaneba, rodesac
bavSvi raimes akeTebs, Tqven axmovanebT. mag. “lizim lurji
wigni CamoiRo Tarodan; “netav ras xatavs lizi? sainteresoa.
ramden ferad fanqars iyenebs!”
 swori eqo: rodesac bavSvi raimes ambobs arasworad, Tqven
mSvidad imeorebT igives sworad da swori intonaciiT.

6
fonologiuri analizis ganviTareba kiTxvis da
weris aTvisebis gasaumjobeseblad
fonologiuri analizi da sinTezi sityvis bgerebad daSlisa da
bgerebis sityvaSi gaerTianebis unaria: rogor gamoiTqmeba sityva da
rogoria am sityvaSi bgerebis Tanmimdevroba.
es erT-erTi ZiriTadi unaria kiTxvisa da orTografiis
aTvisebisaTvis. Sesabamisad misi darRveva an sulac momwifebis dagvianeba
xels SeuSlis bavSvis kiTxvis unaris ganviTarebasa da orTografiis
dauflebas.

mizani: sityvebis bgerebad daSla da bgerebis sityvebad gamTlianeba,


sityvebis bgeriTi analizi.
4-6 wlis
1. mxolod mas Semdeg, rac bavSvi kargad arCevs suraTebs, asaxelebs
kategoriebs, viwyebT varjiSs fonologiur analizze. bavSvis win vdebT
mokle sityvis, mag. lomis suraTs da veubnebiT: “ai, lomi, pirveli aso,
razec iwyeba es sityva aris l; l- lomi”. Semdeg vaZlevT isev mokle
sityvis gamomsaxvel sxva suraTs da veubnebiT: “ai ixvi, ra asoze iwyeba?”
Tu bavSvi ver gpasuxobT, Tqven eubnebiT pirvel asos da gadadixarT
Semdeg sityvaze. yovel Sexvedraze, ase aZlevT 3-4 suraTs. mxolod mas
Semdeg, rac bavSvi moaxerxebs mokle sityvebSi pirveli bgeris garCevas,
gadavdivarT grZel sityvebze.
2. mas Semdeg, rac bavSvi axerxebs sityvaSi pirveli asos gamoyofas, mas
vTavazobT Semdeg TamaSs lotos gamoyenebiT. win vudebT 3 suraTs, mag.
mamali, maimuni, spilo. man unda amoarCios sityvebi, romelic m-ze iwyeba.
ase, vaZlevT 3 suraTs, sadac 2 erT asoze iwyeba, man isini unda
gamoarCios. mas Semdeg, rac bavSvi Tavisuflad moaxerxebs amas, vaZlevT
ukve 4 suraTs sxvadasxva kombinaciiT (2-2-ze, 3-1-ze) da vTxovT amoarCios
suraTebi romlebic erTnair asoze iwyeba.
3. aiReT mokle da grZeli sityvebi da maTi Sesatyvisi suraTebi. mag. 2
marcvliani (xeli, navi, dana, lomi, vaSli, saxli), 3 marcvliani (limoni,
karebi, mamali) 4 marcvliani (makrateli, forToxali), 5 marcvliani
(matarebeli, televizori). bavSvs win udebT suraTs da ekiTxebiT: es ra
aris? saxeldebis Semdeg TxovT Caweros sityva. ise, rom Tan erTdroulad
xmamaRla gaimeoros sityvaSi Semavali bgerebi. iwyebT 2 marcvliani
sityvidan da adixarT 5 marcvlian sityvamde. AvarjiSis dros SeiZleba
misceT aseTi 3-4 sxvadasxva davaleba.
4. bavSvs eubnebiT sityvas da sTxovT giTxraT aris Tu ara konkretuli aso
am sityvaSi (ekiTxebiT 2 bgeras, romelic aris da 2 bgeras, romelic ar
aris am sityvaSi). mag. kata, “aris Tu ara am sityvaSi aso b? aso t? aso k?”
iwyebT 2 marcvliani sityvebidan da mas Semdeg, rac bavSvi advilad
axerxebs bgerebis gamodiferencirebas, aZlevT 3 da 4 marcvlian sityvebs.
5. sityvebis gariTmva: bavSvs eubnebiT sityvas da TxovT giTxraT masTan
gariTmuli sityva. (akeTebs mxolod smeniT, zepirad)
2-marcvliani:
7
bari/fari/qali/nali/bali/
foni/qoni/Toxi/zoli/boli
TiTi/Citi/miTi/bliTi/kvirti
3 marcvliani
mamali-zRapari, qalaqi-Cangali, fardagi-fargali, suraTi- bunagi.

7 weli da meti
6. mas Semdeg, rac bavSvi uproblemod akeTebs aseT davalebebs, vaZlevT
ufro rTul davalebas. viRebT sityvebis wyvilebs ise, rom maTi bgeriTi
Semadgenloba opoziciuri artikulemebis gamoTqmas gulisxmobs (bpf,
Zwcsz, jWCS, gkq, Ryx). mag. jejili, WinWari; Tafli; tafa; Zvali, Zera,
wveri, wvivi; CanTa, jarTi; wiwibura, jiblibo; zebra, zRmartli. jer
viwyebT 2-marcvliani sityvebiT, Semdeg ki gadavdivarT 3 marcvlianze.
bavSvs xmamaRla vkarnaxobT 2 aseT sityvas, romelic unda Caweros igive
TanmimdevrobiT. mag. jari, Wuri; fuli, puri. Secdomis SemTxvevaSi, vTxovT
gamoTqvas sityvis bgerebi da TviTon gaasworos Secdoma. Semdeg veubnebiT
3 marcvlian sityvebs, mag. jejili, WinWari.
7. am savarjiSos ufro garTulebuli variantia msgavsi fonologiuri
Semadgenlobis sityvebis Cawera, mag. wveri, wvivi, zvavi, zvari.
8. CamowereT an dabeWdeT baraTebze SedarebiT ucnobi sityvebi: mag.
energetika, barometri, heliobatarea da a.S. gamoTqmiT eubnebiT sityvas, ise,
rom ar uCvenebT baraTs da TxovT giTxraT romelia pirveli aso, mesame aso
da a.S. Secdomis SemTxvevaSi, ar usworebT Semdeg aCvenebT baraTze daweril
sityvas. erTad kiTxulobT xmamaRla da mere unda gadaweros igive sityva.
am SemTxvevaSi muSaobs samive SegrZneba: mxedveloba, smena, kan-
kinesTetikuri.
9. CamowereT an dabeWdeT baraTebze fsevdosityvebi, uazro sityvebi,
romelTac mniSvneloba ara aqvT, mag: barRaSi, guldastri, mandiqva da a.S.
nebismieri bgeraTa kompleqsi. bavSvs gamoTqmiT eubnebiT sityvas da TxovT
gaimeoros, ise, rom ar uCvenebT baraTs. Semdeg ekiTxebiT ra asoze iwyeba,
romelia mesame, meoTxe aso. amis Semdeg win udebT baraTs da TxovT
gadaweros sityva da Tan xmamaRla gamoTqvas bgerebi. Secdomebs ar
usworebT, Tqven xmamaRla imeorebT sworad. meore dRes ki imeorebT igive
proceduras, igive sityvebze.
10. riTma-sityvebi dawerili gaqvT baraTebze, aseve gaqvT iseTi sityvebis
baraTebi, romlebic ar arian riTmaSi am sityvebTan. bavSvs win udevs
baraTebi areulad, saSualod 10-mde. Tqven arCevT erT sityvas da TxovT
SeurCios masTan gariTmuli sityvebi. kompleqtSi gaqvT sityvasTan
gariTmuli 5 sityva da sxva 5 sityva. mag. bali kompleqtSi gaqvT: bari,
qali, kari, xali da bude, Zvali, Tofi, dana.
11. sityvaSi erTi asos Secvla ise, rom axali sityva miviRoT: mag. navi-nali,
beli-boli, bali-bari. bavSvs eubnebiT sityvas da TxovT Secvalos erTi
aso ise, rom axali sityva miiRos. (akeTebs mxolod smeniT, zepirad).
12. asoze sityvis dasaxeleba. bavSvs TxovT, mag. aso s-ze dagisaxeloT rac
SeiZleba bevri sityva – arsebiTi saxeli mxolobiT ricxvSi 1 wT-is
ganmavlobaSi. dasawyisSi, SeiZleba rig-rigobiT TqvaT da vin ufro met
8
sityvas ityvis. Semdeg, roca bavSvisTvis es Cveuli ram gaxdeba, TviTon
unda CamoTvalos. aiReT sxvadasxva asoebi. amas SeiZleba sxva TamaSis saxec
misceT: daniSneT dro 1 wuTi da Tqven da bavSvma am periodSi rac SeiZleba
swrafad unda CaweroT sityvebi Sesabamis asoze. mere SeadaroT, vin meti
gaakeTa. dasawyisSi, waxalisebisTvis SeiZleba xandaxan moagebionoT.
rodesac gaiwafeba, Semdeg aRar moagebinoT.

13. bavSvs umzadebT iseT rigebs, sadac bgeraTa uazro TanmimdevrobaSi unda
ipovos sityvebi, romelic baraTze uweria. mag.

adfffbaRifghgfhpataradsfgyriupatiosnebawertgjhbaRCacgbuiozfhshy
shbaRdadiewtjhlpativiscemagfhhgddghbaRlinjouiosadpatroniasdfgu

baRi patroni
baRCa patara
baRdadi pativiscema
baRlinjo patiosneba

wrtmanqanadujemandarinixghnmCeqmavcxfsdysymananarynteuyjejCerqezigdhdhsf
hshghhgsmundiridjdjdjCemixgjhmgujmcgmgjkCurCxelaafytyntrryjjoiuptie

manqana Ceqma
mandarini Cerqezi
manana Cemi
mundiri CurCxela

ipove sityvebi:
saxli, mTvare, kovzi, Zma, kata, piri, muxa, droSa, soko, nemsi,
bali, fexi
alskfjbvncmxkzjahsgdferwtqyusaxlioplkjhgfdsazxcvbnmlkjhg
fdsaqwerqzwxecrvtbynumioplaksjdhfgzxcvbnzmmzbcnxvfgdmTvar
ehsjaltvuliasdmuxaqmxncvbahgfakjdsfvkovziubiligingdfsweat
jfkghsdfjshdgfbvcbxnzmalskdjfhgrteywuqiopaldroSasksdjdh
fczvxbcnvmbsokonklpjoiyugqweiuyadsfdgfhgjpirihkjlmbnvbcvx
czxnemsivcbvnbmvncbvxxvzxcadsfdgfhgjhkjlpiouiyutyrterweqzc
xZmacbvnbmnljkhjghgdfdsasqewrterytuyiuopiouiyutyrterweqba
libnmwnebqmnwfexihgdsahqowieuhfdk

15. asoebis Zerwva plastelinisgan


9
mizani: kiTxvis aTvisebis gaumjobeseba.
masala: comiseburi plastelini da TeTri Tixa.
es savarjiSo Zalian sasargebloa kiTxvis, natifi motorikis da fonetikis
ganviTarebisTvis. amisaTvis unda gamoiyenoT comiseburi plastelini. es
savarjiSo bavSvebs Zlier exalisebaT. daiwyeT xmovnebiT da gamoiyeneT
erTi feri. Tanxmovnebi gamoZerweT sxva feriT. bavSvs win udevs asos
gamosaxuleba, Tqven mkafiod warmoTqvamT asos da Tqven da bavSvi
damoukideblad ZerwavT Sesabamis asos. yovel Sexvedraze am gziT ZerwavT
mxolod 2-3 asos. ase gamoZerwavT yvela asos. amis Semdeg SegiZliaT
asoebis 2 kompleqti gamoZerwoT Tixisgan (iyideba TeTri Tixa, romelic
male Sreba haerze) da gaaferadoT.

14. plastelini SeiZleba gamoiyenoT Tvlis swavlebisas: gamoZerwoT


sxvadasxva feris Zexvebi, vaSlebi da daTvaloT ramdenia mag. wiTeli
vaSli, mwvane da a.S. Semdeg erTad daawyeT mag. 2 wiTeli vaSli, meore
mxares 4 wiTeli vaSli. romeli ufro bevria? Tvlis drosac,
aucilebelia bavSvi TvalsaCinod xedavdes

14. sityvebis awyoba.


mizani: kiTxvis gaumjobeseba
masala: Tixisgan gamoZerwili asoebis 2 kompleqti.
mas Semdeg, rac gamoZerweT asoebi, Tqven SeZlebT erTad aawyoT
erTmarcvliani, Semdeg ki ormarcvliani sityvebi. bavSvs eubnebiT jer
erTmarcvlian sityvebs, mag. ku, xe, uTo da TxovT ipovos asoebi da aawyos.
Tu bavSvi amas ver axerxebs, maSin Tqven moZebniT pirvel asos, dadebT da
TxovT ipovos meore aso: “ku, meore aso ra iqneba? daicdiT. Tu bavSvs
pasuxi ar aqvs da uWirs meore asos moZebnac, isev Tqven eubnebiT, meore
asoa u, erTad ku. modi, ipove.”

10
msxvili motorikis ganviTareba
msxvili motorika moicavs wonasworobis, xelebis da fexebis
koordinirebuli moZraobis, Tanmimdevruli da erTdrouli moZraobebis
Sesrulebis, moqmedebis dagegmvis unarebs.
msxvili motorikis ganviTarebaSi Seferxeba vlindeba xelebis
Tanmimdevruli da erTdrouli moZraobis mouqnelobaSi an SeuZleblobaSi,
cal fexze xtunvisa da dgomis gaZnelebaSi, burTiT TamaSis, sirbilis
sirTulesa da rTuli motoruli moqmedebebis dagegmvaSi.
msxvili motorikis ganviTarebaSi Seferxeba xels uSlis bavSvs
akademiuri Cvevebis dauflebaSi. kerZod, radgan mas uWirs moZraobebis
koordinacia da mTeli misi yuradReba sxeulis marTvazea
koncentrirebuli, garTulebulia wera-kiTxvisa da Tvlis aTvisebis
procesi.

mizani: wonasworobis, xelebis koordinirebuli da SeTanxmebuli


moZraobis, xelebis da fexebis koordinirebuli moZraobis, moqmedebis
dagegmvis ganviTareba.

asaki: 3 weli da meti

1. masala: 2.5 metris sigrZis ganieri lenti.


davalebis aRwera: dadeT lenti iatakze da gaiareT masze. sTxoveT
bavSvs TviTonac ase moiqces.

2. masala: zurgiani skami, leqsebis krebuli


davalebis aRwera: dajeqiT zurgian skamze, daisviT bavSvi muxlebze
(erTmaneTis pirispir) da aqanaveT romelime martivi leqsis an simReris
ritmis TanxlebiT.

3. masala: didi baliSi, muTaqa an romelime didi zomis rbili


saTamaSo
davalebis aRwera: daawvineT bavSvi did baliSze mucliT an zurgiT da
aqanaveT _ win-ukan. am dros xeliT aucileblad daufiqsireT weli da
zurgi. SesaZlebelia Tan axldes romelime martivi leqsi an simRera.

4. masala: didi baliSi, muTaqa an romelime didi zomis rbili


saTamaSo
davalebis aRwera: daawvineT bavSvi did baliSze an did muTaqaze,
mucliT. win, daaxloebiT 1 metris moSorebiT, daudeT misTvis
mimzidveli sagani, an saTamaSo; is unda miwvdes da sagani aiRos. am
dros xelebiT giWiravT misi weli.

5. masala: didi baliSi, muTaqa an romelime didi zomis rbili


saTamaSo

11
davalebis aRwera: daalageT ramdenime baliSi an saTamaSo erTmaneTis
miyolebiT (gaakeTeT biliki) da gaiareT masze. bavSvs Tu gauWirda
gavla, xeli mokideT da gaatareT.O

6. masala: 2-3 metris sigrZis Txeli leibi


davalebis aRwera: daajineT an daawvineT bavSvi leibze, mokideT xeli
leibis erT bolos da waiyvaneT sworad, zizg-zagiseburad, igives
gaimeoreT mucelze da zurgze dawolil mdgomareobaSi. moqmedeba
gaaxmovaneT: TiTqos matarebelia (”tu-tu”) an manqana da sxva.

7. masala: 3-4 metris sigrZis lenti


davalebis aRwera: daamagreT lenti kedelze, mokideT mas orive xeli
da gayeviT erTi bolodan meoresken da piriqiT. Semdeg sTxoveT igive
gaimeoros bavSvma. davaleba SeiZleba Sesruldes rogorc kedelTan
zurgiTmdgom mdgomareobaSi (zurgiT exebodes kedels), aseve
saxiTmdgom mdgomareobaSi.
imisaTvis, rom davaleba ufro saxaliso gaxdes bavSvisTvis erT
boloSi SegiZliaT dadoT erTi romelime saTamaSo (cxovelis an
adamianis amsaxveli), xolo meore boloSi _ meore: iareT stumrad jer
erT TojinasTan, Semdeg meoresTan.

8. masala: sxvadasxva feris feradi qaRaldi, makrateli.


davalebis aRwera: aiReT sxvadasxva feris feradi qaRaldi, gamoWeriT
sxvadasxva didi zomis figurebi (”qvebi”) da iareT an ixtunaveT am
“qvebze” (Semdeg SeiZleba davalebis garTuleba – iareT an ixtunaveT
mxolod wiTel “qvebze” an mrgval “qvebze” da a.S.).

9. ”nakvalevze siaruli”. masala: didi zomis kubikebi


davalebis aRwera: iatakze dadeT didi kubikebi erTmaneTisgan bavSvis
erT nabijze odnav met manZilze, ise, rom zigzagi gza gamovides. Tqven
unda fexebis monacvleobiT (erTi fexi erT kubikTan da meore fexiT
gadaxtebiT meore kubikTan) gaiaroT es gza ise, rom kubikebs ar
SeexoT. rig-rigobiT _ jer Tqven akeTebT, SegiZliaT wamoedoT
ramdenime kubiks da SewuxdeT, rom ar gamogividaT kargad. mere TxoveT
bavSvs scados. Tu ver axerxebs, CakideT xeli da uCveneT rogor
akeTebT, Tan gaamxneveT: ”miyure, modi erTad gavakeToT”.

10. masala: 20sm simaRlis myari sagani (mag. bavSvis skami, yuTi da sxva)
davalebis aRwera: sTxoveT bavSvs dadges 20sm simaRlis saganze da
uTxariT: “aba, maCvene rogor xtebi aqedan”, Tu saWiroa uCveneT
magaliTi an moexmareT.

11. masala: qaRaldis furceli zomiT 20:27(sm), saxtunao.


davalebis aRwera: dadeT furceli iatakze, uTxariT bavSvs “miyure” da
gadaaxtiT furcels siganeze. sTxoveT TviTonac gadaxtes.

12
12. masala: saxtunao Toki
davalebis aRwera: saxtunaos iatakze dadebT da bavSvs aCvenebT rogor
gadaxtes ori fexiT. jer Tqven xtebiT, mere bavSvs TxovT gadaxtes. Tu
ver axerxebs, exmarebiT da amxnevebT bavSvs. amis Semdeg TxovT TviTon
gadaxtes da aucileblad SeaqebT.

13. masala: 4-5 metris sigrZis Toki


davalebis aRwera: oTaxSi sxvadasxva simaRleze (ara umetes 20 sm),
sxvadasxva adgilas gaabiT Toki, unda iswavlos masze gadasvla, Tokis
qveS gacoceba. am dros SegiZliaT iTamaSoT ”omobana”, ”jariskacobana”
da sxva.

14. masala: sxvdasxva feris feradi qaRaldi, makrateli, weros


gamosaxulebiT ramdenime suraTi
davalebis aRwera: qaRaldisgan gamoWeriT sxvadasxva zomis da formis
figurebi. ramdenimeze daawereT sityva ”wero” an daawebeT weros
gamosaxulebiT suraTi. siarulis wesebi moigoneT Tqven TviTon, xolo
rodesac moxvdebiT weros gamosaxulebaze ramdenime wamis ganmavlobaSi
ecadeT dadgeT cal fexze. daniSneT dro da daiTvaleT wamebi.

15. masala: romelime patara zomis saTamaSo


davalebis aRwera: bavSvs sTxovT ecados miwvdes simaRleze
Camokidebul saTamaSos (dadges fexis wverebze).

16. masala: 2.5 metri sigrZis ganieri lenti an 18-20 kubiki


davalebis aRwera: dadeT lenti iatakze da TiTis wverebiT gaiareT
masze, quslebi kargad moacileT iataks. TxoveT bavSvs TviTonac ase
moiqces. an kubikebisgan gaakeTeT daaxloebiT 20 sm. siganis biliki da
igive davaleba SeasruleT.

asaki: 4 weli
1. masala: saSualo zomis burTi
davalebis aRwera: dadeqiT bavSvis pirdapir daaxloebiT 2 metris
daSorebiT. mieciT bavSvs burTi da uTxariT: “mesrole burTi”, Tan
xelis moZraobiT aniSneT. Tu saWiroa aCveneT.

2. masala: BsaSualo zomis burTi


davalebis aRwera: dadeqiT bavSvis pirdapir 1 m daSorebiT da uTxariT
“daiWire burTi”. esroleT burTi mkerdis simaRleze. unda daiWiros
orive xelis gamoyenebiT.

3. masala: 2-3 metris sigrZis lenti an carci

13
davalebis aRwera: wre gaakeTeT lentiT an carciT daxateT iatakze.
uCveneT bavSvs rogor dadixarT wreze, ise rom ar gadadixarT
zolidan da uTxariT TviTonac gaakeTos igive.

4. masala: kubikebi, an saxtunao Tokebi.


davalebis aRwera: iatakze kubikebiT an saxtunaoebiT akeTebT ganier
biliks, ise rom ori fexi Tavisuflad Caetios. es biliki mTels
oTaxSi unda gakeTdes ise, rom moxveva SeZlebodes. bavSvs eubnebiT:
“axla am gzaze unda gaviaroT da naxe, gzis bolos Tojina unda
aviRoT (devs saTamaSo, romelic moswons)”. jer Tqven dgebiT “gzaze”
da aCvenebT bavSvs rogor unda wavides: “miyure, rogor vakeTeb”.
uxsniT, rom Tokis kides an kubiks fexi ar unda Seexos da
TvalsaCinod aCvenebT. Semdeg TxovT TviTon scados. am dros, Tqven
“gzis” gareT dgexarT da ise miyvebiT bavSvs, Tan amxnevebT da Tu
saWiroa miTiTebebsac aZlevT da exmarebiT. “yoCaR, cota dagrCa. momeci
xeli, Toks (kubiks) ar Seexo. kargad gamogdis”.
5. mas Semdeg, rac bavSvi iswavlis aseT bilikze daxmarebis gareSe
siaruls, biliks aviwrovebT ise, rom fexebi erTmaneTis win unda
daadgas. am SemTxvevaSic jer Tqven aCvenebT magaliTs, Semdeg TxovT
bavSvs gaakeTos, iaros ”WianWvelas nabijebiT”. Tu saWiroa, exmarebiT
davalebis SesrulebaSi, ise, rogorc wina davalebaSi.

1. masala: saxtunao Toki.


davalebis aRwera: bavSvs udebT iatakze saxtunao Toks da aCvenebT
rogor gadaxtes cali fexiT. jer Tqven xtebiT, Semdeg bavSvs CakidebT
xels da TxovT gadaxtes, Tan aCvenebT rogor unda idges cal fexze.

2. masala: kubikebi
davalebis aRwera: kubikebisgan gaakeTeT daaxloebiT 20sm siganis
biliki, mieciT bavSvs xelSi 2-3 kubikisgan aSenebuli koSki da sTxovT
gaiaros am bilikze ise, rom koSki ar daingres.

3. masala: 3 an met safexuriani kibe.


davalebis aRwera: sTxoveT bavSvs giyuroT da aCveneT rogor adixarT
kibeze fexebis monacvleobiT. uTxariT TviTonac igive gaakeTos.

4. masala: samTvliani velosipedi (Sesaferisi zomis), Ria, gaSlili


adgili, ramdenime didi zomis sagani.
davalebis aRwera: sTxoveT bavSvs velosipediT Semouaros sxvadasxva
adgilas dadebul didi zomis sagnebs.

5. masala: 1-2 metris sigrZis Toki, saxtunao


davalebis aRwera: uTxariT bavSvs axtes cal fexze imdenjer,
ramdenjerac SeuZlia. bavSvTan axlos ar unda iyos raime sayrdeni. Tu

14
saWiroa, uCveneT magaliTi. bavSvisTvis ufro saintereso rom iyos,
SegiZliaT TamaSs Sejibris xasiaTi misceT.

6. masala: saWiro ar aris


davalebis aRwera: uTxariT bavSvs giyuroT, cal fexze xtunviT wadiT
win. jer marjvena fexiT gaakeTeT, Semdeg marcxena fexze ixtuneT.
Semdeg sTxoveT TviTonac igive gaakeTos sanam Tqven ar SeaCerebT.
bavSvisaTvis mimzidveli rom iyos, oTaxis bolos dadeT misi sayvareli
saTamaSo da uTxariT xtunviT mivides da aiRos saTamaSo. SeiZleba
SeejibroT, vin pirveli miaswrebs.

7. masala: grZeli ganieri ficari da farTe, msxvili ficari.


davalebis aRwera: dadeT farTe, msxvili ficari xaliCaze an miwaze,
zemodan Suaze daadeT meore ficari, ise, rom zustad orad iyos
gayofili (aiwona-daiwona), bavSvma gaiaros erTi bolodan meoreSi an
dajdes an dadges SuaSi da ecados SeinarCunos wonasworoba.

5 weli da meti

1. masala: saWiro ar aris


davalebis aRwera: bavSvs TxoveT giyuroT. dadeqiT TiTis wverebze
xelebi welze SemoirtyiT da uTxariT: `exla Sen gaakeTe ase ramdensac
SeZleb~. dainiSneT dro.

2. masala: saWiro ar aris


davalebis aRwera: dadeqiT bavSvis pirdapir, awieT xelebi maRla,
uTxariT giyuroT. moixareT welSi da xelebi SeaxeT TiTis wverebs ise
rom muxlebi ar moxaroT, daubrundiT sawyis mdgomareobas. sTxoveT
bavSvs TviTonac igive gaakeTos da ecados muxlebi ar moxaros.

3. masala: saWiro ar aris


davalebis aRwera: dadeqiT cal fexze, xelebi gadaajvaredineT mkerdze
da sTxoveT bavSvs TviTonac ase dadges imden xans, ramdensac SeZlebs.
raime sayrdeni bavSvTan axlos ar unda iyos.

4. masala: saWiro ar aris


davalebis aRwera: dadeqiT bavSvis win da awieT fexi da aqanaveeT
winidan ukan da piriqiT. sTxoveT bavSvs aqanaos fexi sanam ar etyviT
rom gaCerdes. gaimeoreT meore fexiTac igive.

5. masala: burTi (fexburTis)


davalebis aRwera: daudeT bavSvs win burTi 4-5 nabijis daSorebiT;
uTxariT fexi daartyas da ise mogawodoT burTi. Tu saWiroa Tqven
TviTon uCveneT.

6. masala: 2-3 sm. siganis 2 lenti


15
davalebis aRwera: iatakze paralelurad daageT ori lenti
erTmaneTisagan 20-30 sm daSorebiT; uTxariT bavSvs giyuroT da aCveneT
rogor gadaxtebiT cali fexiT erTi zolidan meoreze. gaimeoreT
procedura meore fexiT.

7. masala: saWiro ar aris


davalebis aRwera: bavSvs TxoveT giyuroT da ukan gadaxtiT cal fexze;
Semdeg sTxoveT gaimeoros da ixtunos manam sanam ar etyviT rom
gaCerdes.

8. masala: 2-3 sm. siganis lenti


davalebis aRwera: iatakze daageT lenti da gaiareT masze ukan-ukan
svliT; erTi fexis qusls miadgiT meore fexis TiTis wveri da aS. ase
gaiareT mTeli lentis sigrZeze. sTxoveT bavSvs manac igive gaakeTos

6 weli da meti

1. masala: saWiro ar aris


davalebis aRwera: uTxariT giyuroT; daxuWeT Tvalebi, dadeqiT cal
fexze. Semdeg sTxoveT TviTonac igive gaakeTos da idges imden xans,
ramdensac SesZlebs. bavSvTan axlos sayrdeni ar unda iyos. dainiSneT
dro. gaimeoreT procedura meore fexiT.

2. masala: burTi (CogburTis)


davalebis aRwera: mieciT bavSvs burTi da uTxariT isrolos cali
xeliT da daiWiros orive xeliT. Tu saWiroa, uCveneT magaliTi.

3. masala: burTi (CogburTis)


davalebis aRwera: dadeqiT bavSvis pirdapir 3 nabijis daSorebiT da
uTxariT “daiWire burTi erTi xeliT”. esroleT burTi mkerdis
simaRleze.

4. masala: 2-3 sm. siganis ori lenti


davalebis aRwera: gaSaleT ori lenti iatakze erTmaneTisagan 90 sm-is
daSorebiT da uTxariT bavSvs giyuroT; TiTis wverebi SeaxeT erTi
lentis kides da tyupi fexebiT gadaxtiT meore lentze. Semdeg ki
sTxoveT TviTonac igive gaakeTos.

5. masala: bavSvis simaRlis saxtunao Toki


davalebis aRwera: mieciT bavSvs Toki da uTxariT ixtunos ramden
xansac SeZlebs.

16
xelebis SeTanxmebuli moZraobebi

2-4 weli
1. masala: ori Cais kovzi (metalis)
davalebis aRwera: aiReT ori Cais kovzi, erTi erT xelSi, meore meore
xelSi da daartyiT erTmaneTs samjer. sTxoveT bavSvs igive gaakeTos.
Tu ar agyvaT, kidev erTxel aCveneT.

2. masala: didi zomis saTamaSo, taSti, Cvari.


davalebis aRwera: CadeT taStSi saTamaSo, CaasxiT wyali da mieciT
bavSvs saSualeba garecxos CvriT es saTamaSo. gamoiyenos orive xeli.

3. masala: mozaikis Rilebi da mozaikis dafa an ori dafa.


davalebis aRwera: bavSvs aCvenebT rogor unda CaarWos mozaikis Rilebi
orive xeliT erTroulad. SegiZliaT igive meore dafaze gaakeToT
Tqvenc da misceT davalebas Sejibris xasiaTi.
aseve, bavSvs aCvenebT rogor CaarWos mozaikis Rilebi erTdroulad
xelebis monacvleobiT.

4-6 weli

4. masala: erTi patara (2-3 sm) zomis SuSis feradi burTula, magida.
davalebis aRwera: aiReT burTula, dadeqiT magidasTan da agoraveT es
burTula erTi xelidan meoresken ise, rom is ar gadmovardes an ar
gagordes sxvagan. sTxoveT bavSvs igive gaakeTos. Tu ar gamouvida,
mokideT bavSvs xeli xelebis zurgis mxridan da aamoZraveT.

5. masala: ori patara (2-3 sm) zomis SuSis feradi burTula, magida.
davalebis aRwera: dadeqiT erTmaneTis pirispir magidasTan da gaugoreT
bavSvs erTdroulad orive burTi – erTi burTi marjvena xelTan, meore
_ marcxena xelTan. bavSvi unda ecados daiWiros isini da gamogigoroT
Tqven.

6. masala: sxvadasxva zomis konstruqtorebi (legos tipis).


davalebis aRwera: konstruqtorebiT erTad aawyveT sxvadasxva
obieqtebi (bavSvis interesebis Sesabamisad). awyobis procesSi ecadeT
gamoiyenos orive xeli.

7. masala: didi formatis qaRaldi, ori feris flomasteri an fanqari.


davalebis aRwera: bavSvi dgas kedelTan, romelzec gakrulia didi
furceli, an dafasTan da orive xelSi uWiravs flomasteri, an carci
da vaCvenebT erTdroulad orive xeliT rogor unda xatos didi wreebi.
am dros xelebi mxarSi moZraobs da wriul moZraobebs akeTebs. jer
akeTebs wreebs erTi mimarTulebiT, mere sapirispiro mimarTulebiT.
mTavaria xelebi erTdroulad moZraobdnen.
17
8. masala: didi formatis qaRaldi, ori feris flomasteri an fanqari.
davalebis aRwera: igive, kedelze gakrul did furcelze bavSvs
vaCvenebT flomasteriT rogor unda gaavlos erTi mimarTulebiT
swori xazi erTdroulad ori xeliT:
o horizontaluri – marcxnidan marjvniv;
o horizontaluri _ marjvnidan marcxniv;
o vertikaluri _ zemodan qvemoT;
o vertikaluri _ qvemodan zemoT.
Semdeg, 1. xazebs horizontalurad avlebs erTdroulad ori
xeliT, mkerdidan sapirispiro mimarTulebiT:
2. xazebs vetikalurad avlebs erTdroulad ori xeliT,
sapirispiro mimarTulebiT:

9. masala: saxtunao
davalebis aRwera: Tqven da bavSvi dgexarT erTmaneTis pirispir,
saxtunaos erTi bolo giWiravT Tqven, meore – bavSvs. atrialebT
saxtunaos, bavSvi unda agyveT siswrafeSi da trialis mimarTulebaSi.
saxtunaos atrialebT jer erTi xeliT, Semdeg _ meore xeliT.
Tu bavSv saxtunaos triali gauWirda, dgebiT bavSvis ukan da Tqveni
xeliT amoZravebT bavSvis xels.

9. masala: ori Cvari, qafi.


davalebis aRwera: daasxiT did magidaze qafi, ori xelis sxvadasxva
moZraobebiT gawmindos magida, kerZod: a. or xels amoZravebs
erTdroulad win da ukan erTi mimarTulebiT, an marjvnidan marcxniv
erTi mimarTulebiT da piriqiT; or xels amoZravebs wriulad. b. xelebs
erTdroulad amoZravebs erTmaneTis sapirispiro mimarTulebiT.

18
natifi motorikis ganviTareba
natifi motorika moicavs TiTebis natifi, moqnili da
koordinirebuli moZraobis, Tvalis da xelis SeTanxmebuli moZraobis
unarebs.
natifi motorikis ganviTarebaSi Seferxeba vlindeba xatvis,
kaligrafiis problemebSi.
bavSvs uWirs asoebis gamoyvana, swori xazis da asoebis zomis dacva,
martivi obieqtebis da figurebis grafikuli gamosaxva.

2 weli da meti

1. masala: kubiki, finjani


davalebis aRwera: dadeT bavSvis win finjani da kubiki da uTxariT
Cados kubiki finjanSi. Tu ar asrulebs davalebas, Tqven TviTon
aCveneT.

2. masala: oTxi 2,5 sm zomis kubiki (erTi feris).


davalebis aRwera: uTxariT bavSvs giyuroT. kubikebi daalageT
erTmaneTze da isev daSaleT. mieciT bavSvs kubikebi da TxoveT axla
TviTon aaSenos.

3. masala: rbili Tixa, comi an aratoqsiuri comiviT plastelini (play


dough)
davalebis aRwera: uTxariT bavSvs giyuroT da uCveneT, rogor zelT
Tixas. mieciT mas rbili Tixa an comi da TxoveT igive gaakeTos. Tu
saWiroa, kidev erTxel aCveneT.

4. masala: boTli (daaxlovebiT 7-8 sm. simaRlis, 3-4 sm. diametris


yeliT) xraxniani saxuraviT
davalebis aRwera: uTxariT bavSvs giyuroT da moxseniT boTls
saxuravi. saxuravs mouWireT (bolomde ara) da TxoveT “axla Sen
moxseni”.

5. masala: didi suraTebiani wigni


davalebis aRwera: mieciT bavSvs wigni da TxoveT dagaTvalierebinoT,
gadaSalos da gaCvenoT suraTebi.

6. masala: qaRaldis ori furceli


davalebis aRwera: uTxariT: `miyure, patara wigns gavakeTeb.” aCveneT -
gadakeceT furceli orad da xeli gadausviT nakecs, isev gaSaleT da
TxoveT: axla Sen gaakeTe Cemnairi wigni. Tu ar agyvaT, kidev erTxel
aCveneT.

7. masala: gasaberi auzi an did zomis varcli, sxvadasxva saTamaSoebi.

19
davalebis aRwera: gauvseT auzi an varcli wyliT. CauwyveT Rrublebi,
plastmasis sagnebi, Tojinebi an manqanebi _ iTamaSos.

8. masala: patara zomis sagnebi an saTamaSoebi, Sesaxvevi qaRaldi


davalebis aRwera: SeaxvieT sagnebi sxvadasxva saxis qaRaldSi (SraSuna,
WraWuna), bavSvma ki gaxsnas isini.

9. masala: sxvadasxva zomis bzriala


davalebis aRwera: atrialos sxvadasxva zomis bzrialebi _ TiToeuli
zoma TiTebis Sesaferisi pozis moZebnas moiTxovs.

10. masala: diskiani (araRilakebiani) telefoni


davalebis aRwera: TiToeuli TiTiT cal-calke akrifos „nomeri“.

11. masala: Wiqa an finjani, kovzi, wyliT savse saSualo zomis


plastmasis boTli, Saqari, yava an kakao
davalebis aRwera: bavSvis TandaswrebiT SeasruleT Semdegi moqmedeba _
finjanSi CadeT erTi kovzi yava an kakao, daumateT Saqari (ramdeni
kovzi GgWirdebaT), CaasxiT da moureiT kovziT. Semdeg sTxoveT bavSvs
gagikeToT yava an kakao _ Seasrulos yvela moqmedeba Tqveni
miTiTebebis mixedviT. Semdeg SeaqeT kargad gakeTebuli YyavisTvis. am
dros bavSvis swavlobs ramdenime moqmedebis Tanmimdevrul
ganxorcielebas – Casxma, moreva.

3 weli da meti

1. masala: aTi 2.5 sm.-iani zomis erTi feris kubiki.


davalebis aRwera: mieciT bavSvs 10 kubiki da TxoveT aaSenos koSki an
saxli. Tu saWiroa, uCveneT rogor gaakeTos.

2. masala: 6 erTi feris kubiki


davalebis aRwera: 3 kubikisagan Tqven TviTon aaSeneT xidi nimuSis
mixedviT da datoveT nimuSad. meore sami kubiki mieciT bavSvs da
TxoveT TviTonac aseTive xidi aaSenos.

3. masala: xis dafa, romelzec amoWrilia wris, samkuTxedisa da


kvadratis figurebi.
davalebis aRwera: bavSvis win dadeT formebis dafa, sadac
TanmimdevrobiT devs wre, samkuTxedi da kvadrati. samkuTxedis fuZe
bavSvisaken unda iyos mimarTuli. amoalageT formebi dafidan da
daalageT Sesabamisi adgilebis win. TxoveT bavSvs Caalagos formebi
Tav-Tavis adgilas. mag. xeliT uCveneT wre da uTxariT: „xedav es wrea,
dafaze moZebne adgili, sadac am wres Cadeb“. Tu bavSvi ver akeTebs,
uCvenebT rogor gaakeTos.

4. masala: saWiro ar aris.


20
davalebis aRwera: dadeT xeli idayviT magidaze, gaakeTeT muSti
vertikalurad, awieT ceri da amoZraveT. TxoveT bavSvs igive gaakeTos,
jer erTi xeliT, mere meore xeliT.

5. masala: qaRaldis ramdenime furceli an Zveli gazeTebi


davalebis aRwera: mieciT qaRaldi (gazeTi, qaRaldi, qaRaldis
xelsaxoci) dasaxevad da dasaqucmaceblad.

6. masala: 10 sm siRrmisa da 15 sm siganis jami, siTxiT savse ori Wiqa,


sufris kovzi.
davalebis aRwera: CaasxiT ori Wiqa wyali jamSi da mourieT kovziT
wriulad. Semdeg mieciT bavSvs kovzi da sTxoveT TviTon mourios manam
sanam ar etyviT -“sakmarisia”.

7. masala: dafa 6 mrgvali (3/8’’ diametriT) CaRrmavebuli fosoTi da


Sesabamisi zomis 6 mrgvali (mogrZo palos msgavsi) koWi (2-1/2’’
wagrZelebiT).
davalebis aRwera: bavSvis Tvalwin amoalageT koWebi fosoebidan da
daawyveT TanmimdevrobiT mwkrivSi. Semdeg sTxoveT bavSvs Caalagos
koWebi Sesabamis fosoebSi.

8. masala: mozaikis sxvadasxva feris Rilakebi, mozaikis dafa.


davalebis aRwera: bavSvs eubnebiT: „cali xeliT CavarWoT Rilebi, rac
SeiZleba swrafad“ da aCvenebT magaliTs. Semdeg TxovT, TviTon
gaakeTos. igives akeTebinebT meore xeliT. SeiZleba TamaSs Sejibris
saxe misceT. mozaikis dafis erTi mxare gamouyaviT bavSvs, meore mxares
ki TqvenTvis gamoyaviT adgili. SeejibreT bavSvs – vin pirveli
gaakeTebs rigs Rilebisagan. Rilebi unda CaarWoT TanmimdevrobiT
rigSi ise, rom ar gamotovoT arc erTi naxvreti.

9. masala: mozaika.
davalebis aRwera: scadeT mozaikis RilebiT martivi rigis gakeTeba:
mag. yviTeli, wiTeli, mwvane, lurji. bavSvma zustad igives kopireba
unda gaakeTos.

10. masala: mozaikis Rilakebi, mozaikis dafa


davalebis aRwera: mozaikis Rilebidan akeTebT romelime martiv,
bavSvisTvis nacnob figuras, magram ramdenime mozaika ar CaarWoT.
sTxoveT daasrulos.

11. masala: Saqris an yinulis natexebis asaRebi maSa (daaxloebiT 20 sm-


is sigrZis), 4 cali 2.5 sm zomis kubiki; fexsacmlis yuTi.
davalebis aRwera: bavSvis win dadeT fexsacmlis yuTi da kubikebi.
uTxariT giyuroT da bavSvis Tvalwin maSiT aiReT erTi cali kubiki da
CadeT yuTSi. mieciT maSa bavSvs da TxoveT TviTonac igive gaakeTos.
21
12. masala: formebis dafa, romelSic wre, samkuTxedi da kvadrati
Sesabamisi formis fosoebSi devs.
davalebis aRwera: dadeT formebis dafa da aRniSnuli figurebi bavSvis
win ise, rom TiToeuli figura Sesabamisi formis fosos win iyos
moTavsebuli. samkuTxedis fuZe mimarTuli unda iyos bavSvisaken.
uTxariT bavSvs Caalagos figurebi Seasabamis fosoebSi. Semdeg isev
amoalageT figurebi, daawyveT Sesabami formis fosos win, dafa ki 180˚-
iT SemoabruneT ise, rom kvadrati wris fosos pirdapir moxvdes da aS.
sTxoveT bavSvs Caalagos figurebi Sesabamis naxvretebSi.

13. masala: 8 2.5 sm zomis xis mZivaki; fexsacmlis 2 Tasma.


davalebis aRwera: aiReT 4 cali mZivi da bavSvis Tvalwin aageT isini
zonarze. mieciT 4 mZivaki bavSvs da TxoveT TviTonac igive gaakeTos.

14. masala: sxvadasxva zomis Rilebi an mZivebi, saSualo zomis


fexsacmlis muyaos yuTi, makrateli.
davalebis aRwera: yuTSi amoWeriT sxvdasxva zomis naxvretebi, Rilebi
an mZivebi CaagdeT Sesatyvisi zomis naxvretSi.

15. masala: makrateli skolamdeli asakis bavSvebisaTvis (caciasTvis da


memarjvenesaTvis); A4A zomis qaRaldis furceli.
davalebis aRwera: mieciT bavSvs qaRaldi da makrateli da TxoveT
Suaze gaWras igi erTi bolodan meoremde. uCveneT moqmedeba TiTebiT.

16. masala:Lsxvadasxva saxis parkosnebi (lobio, muxudo, cercvi), Rrma


jami an saSualo zomis plastmasis vedro, ramdenime patara saTamaSo
an bavSvisTvis nacnobi mcire zomis sayofacxovrebo nivTebi, mag.
beWedi, kovzi, savarcxeli).
davalebis aRwera: kalaTaSi an jamSi CayareT parkosnebi, CaagdeT
bavSvisTvis nacnobi patara sagnebi, saTamaSoebi. bavSvma unda ipovos,
amoiRos sagani Tasidan da Tqvas ra amoiRo.

17. masala: sxvdasxva zomis erTmaneTSi Casadebi Wiqebi


davalebis aRwera: mieciT bavSvs sxvadasxva zomis Wiqebi, raTa sididis
mixedviT daawyos.

18. masala: dasaqoqi saTamaSo


davalebis aRwera: aiReT dasaqoqi saTamaSo da bavSvis Tvalwin
daqoqeT. mieciT saTamaSo bavSvs da uTxariT TviTon daqoqos. D

19. masala: boqlomi, misi Sesatyvisi gasaRebi, sxvadasxvanairi saketebi.


masalis aRwera: bavSvis Tvalwin ramdenjerme gaxseniT da CaketeT
boqlomi. Semdeg bavSvma gaakeTos igive.
sasargebloa aseve sxvadasxvanairi saketebis gaxsna da Caketva.

22
20. masala: sxvadasxva saxis foTlebi, msxvili nemsi (ukeTesia
plastmasis), msxvili 1 metris sigrZis Zafi.
davalebis arwera: SeagroveT tyeSi sxvadasxva xis foTlebi da aageT
isini Zafze _ gaakeTeT girlandebi.

21. masala: sarecxis dasamagrebeli sarWebi, ramdenime naWeri an patara


zomis nivTi, Toki.
davalebis aRwera: gaWimeT sadme Toki da CamokideT masze naWrebi an
sxva nivTebi. bavSvma jer moxsnas, Semdeg ki TviTon scados maTi
Camokideba da sarWebiT damageba.
igive davalebis Sesruleba SeiZleba Tuki am naWrebs da nivTebs
daimagrebT sakuTar Tavze (tansacmelze) sarWebiT _ es ufro saxaliso
iqneba.

4 weli da meti

1. masala: Tixa, plastelini an comi.


davalebis aRwera: bavSvis Tvalwin daamrgvaleT Tixa da gaabrtyeleT
magidaze. mieciT bavSvs plastelini da TxoveT manac igive gaakeTos.
plastelins abrtyelebT rogorc mTlianad xelis guliT, aseve orive
xelis TiToeuli TiTis monacvleobiT. ase gaakeTeT sxvadasxva zomis
“xaWapurebi” da “Rvezelebi”.

2. masala: Tixa, plastelini an comi


davalebis aRwera: bavSvis Tvalwin aiReT plastelini, dadeT magidaze
da xelebis Sesabamisi moZraobiT gamoZerweT 7-8 sm sigrZis “Zexvi”.
mieciT bavSvs plastelini da TxoveT igive gaakeTos. Semdeg aiReT
plastelini da ori xelis moZraobiT gaakeTeT “Zexvebi” da “sosisebi”.

3. masala: rbili plastelini an comi.


davalebis aRwera: bavSvs uCveneT rogor agoravebT plastelinis naWers
xeliT magidaze da akeTebT burTs. mieciT bavSvs plastelini da
TxoveT igive gaakeTos. ase gamoZerweT sxvadasxva feris burTebi,
vaSlebi. aseve, ori xelis guls monacvelobiT wriulad amoZravebT da
ise amrgvalebT plastelins, rom gamogivideT burTi.

4. masala: 8 cali 1,7 sm zomis xis mZivaki; fexsacmlis 2 cali


plasmasiT wawvetebuli zonari gamonaskuli erT boloSi; wamzomiani
saaTi.
davalebis aRwera: aiReT 4 mZivaki da bavSvis dasanaxavad aacviT isini
zonarze. mieciT 4 mZivaki bavSvs da TxoveT TviTonac igive gaakeTos.

5. masala: saWiro ar aris


davalebis aRwera: dajeqiT bavSvis gverdiT, uTxariT giyuroT: gaSaleT
TiTebi xelis guliT bavSvisaken da nela rig-rigobiT SeaxeT yoveli

23
TiTis wveri cers. daiwyeT saCvenebeli TiTiT. uCveneT 2-3 jer. TxoveT
bavSvs TviTonac igive gaakeTos, jer erTi xeliT, Semdeg meoreTi.

6. masala: TiTis aratoqsiuri saRebavebi


davalebis aRwera: bavSvs xelis saRebavi mxolod cerze wausviT, man
imave xelis danarCeni TiTebiT unda aiRos es saRebavi da ise daxatos
furcelze raime. igive gaakeTeT meore xeliT.

7. masala: rbili aratoqsiuri plastelini an comi.


davalebis aRwera: bavSvs cerze daadeT plastelinis patara burTula,
man imave xelis danarCeni TiTebiT unda gadaagdos es burTula. igive
gaakeTeT meore xeliT.

8. masala: rbili plastelini, gasabrtyelebeli dafa, gasabrtyelebeli


joxi, sxvadasxva formebi
davalebis aRwera: bavSvs mieciT gasabrtyeleblad dafa da
gasabrtyelebeli joxi, aseve, namcxvris saWrelebi da formebi
sxvadasxva figurebis gasakeTeblad.

9. masala: 10 cali mogrZo formis mZivi, saSualo zomis plastmasisi


boTli.
davalebis aRwera: dadgiT boTli da daawyveT mZivakebi bavSvis win.
gaiTvaliswineT memarjvenea bavSvi, Tu cacia. TxoveT bavSvs Cayaros
mZivakebi boTlSi rac SeuZlia swrafad. jer erTi xeliT (pirvelad im
xeliT, romelsac upiratesad iyenebs) da Semdeg meore xeliT.

10. masala: samnaWriani konstruqtori.


davalebis aRwera: ukve awyobili saTamaSo daSaleT bavSvis Tvalwin da
TxoveT TviTonac aawyos SeiZleba swrafad.

11. masala: 10 cali saSualo zomis kubiki (yvela erTi feris).


davalebis aRwera: aCveneT bavSvs, rogor aSenebT WiSkars 5 kubikiT.
Tqveni aSenebuli datoveT nimuSad, mieciT bavSvs 5 kubiki da TxoveT
TviTonac aseTive aaSenos.

12. masala: makrateli skolamdeli asakis bavSvebisaTvis, qaRaldis


furceli, Savi fanqari.
davalebis aRwera: fanqriT furcelze gaavleT swori xazi. mieciT
bavSvs makrateli da TxoveT gadaWras furceli zustad xazze.
miuTiTeT xazze TiTiT.

13. masala: 2 cali winaswar gaTlili fanqari motexili an galeuli


wveriT; fanqris specialuri saTleli dasatrialebeli saxeluriT.
(saTleli mimagrebuli unda iyos kedelze an magidaze).
davalebis aRwera: aCveneT bavSvs, Tu rogor TliT fanqars. mieciT mas
meore fanqari da TxoveT gagiTaloT.
24
14. masala: kbilis jagrisi, savarcxeli an sxva sayofacxovrebo
usafrTxo nivTebi.
davalebis aRwera: mieciT kbilis jagrisi, rom TviTon ivarjiSos
kbilebis gawmendaSi.
mieciT savarcxeli – TviTon scados Tmebis damarcxna.
sxva sayofacxovrebo sagnebis gamoyeneba Sesatyvisi miznebisaTvis.

15. masala: didi formatis sqeli qaRaldi, sxvadasxva feris ramdenime


qaRaldi, webo, fanqari, saxazavi an Sabloni.
davalebis aRwera: didi formatis qaRaldze saxazaviT an SabloniT
daxateT sxvadasxva figurebi. igive figurebi gamoWeriT feradi
qaRaldisgan da sTxoveT bavSvs daawebos Sesatyvis adgilebSi.
igive principiT SeiZleba sxva ufro rTuli da siuJeturi aplikaciebis
Sesruleba.

16. masala: sxvadasxva webovani suraTebis ori erTnairi Sekvra,


ramdenime qaRaldi, makrateli.
davalebis aRwera: qaRaldebisgan gamoWeriT sxvadasxva zomisa da
formis Sablonebi, daawebeT maTze suraTebis erTi Sekvra. sTxoveT
bavSvs TiToeul suraTze daawebos Sesatyvisi suraTebi meore
Sekvridan ise, rom konturebs ar gadascdes.

17. masala: feradi qaRaldebi da makrateli.


davalebis aRwera: bavSvTan erTad makratliT daWeriT feradi
qaRaldebi. mas Semdeg, rac bavSvi advilad axerxebs qaRaldis daWras,
gakeceT qaRaladi da erTad gaWeriT. mas Semdeg, rac gakecil
qaRaldsac uproblemod gaWris, qaRaldze gaakeTeT xazebi sqeli
flomasteriT da aCveneT rogor WriT, Semdeg TxoveT TviTon gaWras da
daexmareT: dauWireT qaRaldi, mokideT xeli idayvSi, rom sworad
eWiros. amis Semdeg TxoveT kidev erTxel TviTon gaWras da SeaqeT.

5 weli da meti

18. masala: 2 furceli.


davalebis aRwera: aiReT erTi ferceli da aCveneT bavSvs erTi xeliT
burTis gasakeTeblad rogor WmuWniT qaRalds; mieciT mas meore
furceli da TxoveT aseTive burTi gagikeToT.

19. masala: saRebavebi, funji, ramdenime furceli, saxazavi.


davalebis aRwera: daxateT romelime martivi geometriuli figura,
saSualo zomis da Semdeg erTad gaaferadeT. xatvis dros SegiZliaT
gamoiyenoT sxvadasxva saxazavebi, maT Soris saxazavebi, romlebsac aqvT
amoWrili formebi.

25
20. masala: rbili Tixa, comi an plastelini.
davalebis aRwera: sTxoveT bavSvs raime gamogiZerwoT. mieciT
saSualeba TviTon amoarCios ras gamoZerwavs. Zerwvis damTavrebis
Semdeg hkiTxeT - ra aris es sagani/arseba.

21. masala: Zafis xis koWi, 1-2 metris Zafi.


davalebis aRwera: aiReT koWi da Zafi da bavSvis Tvalwin daaxvieT
sigrZis meoTxedi. danarCeni mieciT bavSvs da sTxoveT daasrulos Zafis
daxveva koWze.

22. masala: makrateli skolamdeli asakis bavSvebisTvis, 22-28 sm zomis


furceli, romelzec daxazulia 10-10-ze sm kvadrati.
davalebis aRwera: SeurCieT bavSvs makrateli imis mixedviT memarjvenea
bavSvi Tu cacia. mieciT makrateli da furceli da sTxoveT gamoWras
daxatuli kvadrati.

23. masala: fanqari, 50 sm sigrZis saqsovi Zafi an fexsacmlis zonari


davalebis aRwera: aCveneT bavSvs, Tu rogor akeTebT fanqarze naskvs.
mieciT bavSvs sxva zonari da fanqari da uTxariT TviTonac aseTive
naskvi gaakeTos.

D
6 weli da meti

1. masala: axali gauTleli stafilo, safxeki.


davalebis aRwera: aiReT stafilo da orjer CamofxikeT safxekiT.
mieciT bavSvs safxeki da stafilo da sTxoveT Camofxikos.

2. masala: makrateli skolamdeli asakis bavSvebisaTvis. JurnalSi


cxovelis an adamianis suraTi.
davalebis aRwera: SeurCieT bavSvs makrateli imis mixedviT memarjvenea
Tu cacia. mieciT makrateli da TxoveT Jurnalidan gamoWras suraTi.

26
Tvalisa da xelis koordinacia

3-6 weli

1. masala: sapnis buStebis gasakeTebeli saTamaSo.


davalebis aRwera: gamouSviT sapnis buStebi, bavSvma unda gaayolos
Tvali, daiWiros xeliT, gaxeTqos (ukeTesia ori xeliT). Tu buSti
davarda iatakze da ar gaskda, gaxeTqos _ fexiT.

2. dafaze an furcelze gaakeTeT wertilebiTF xazebi da bavSvma unda


SeaerTos. jer Tqven aCvenebT rogor unda gaakeTos: ”naxe, am
wertilebze rogor xazs vusvam”. Semdeg exmarebiT, giWiravT misi
xeli idayvSi da mimarTulebas aZlevT mis flomasters. Semdeg ki
TxovT TviTon gaakeTos.

3. masala: didi formatis qaRaldi, fanqrebi an flomasterebi.


davalebis aRwera: kedelze gaakariT didi qaRaldi, zed flomasteriT
gaakeTeT sxvadasxva konfiguraciis nimuSebi wertilebiT, romelic
bavSvma ise unda SeaerTos, rom xeli ar aiRos; mag.

5. masala: qaRaldi, fanqari.


davalebis aRwera: winaswar moamzadeT martivi labirinTebi ganieri
“derefnebiT”, bavSvma unda `gaiaros~ am labirinTebSi; uTxariT: “naxe,
am derefnebSi unda gaiaro ise, rom kedlebs ar miejaxo”. uCveneT
magaliTi. (aq labirinTebis variantebi)

6. masala: burTi (CogburTis), skami.


davalebis aRwera: bavSvisagan daaxloebiT 1 metris manZilze dadgiT
skami _ SeecadeT gaagorebinoT burTi skamis fexebs Sua (jer aCveneT,
Semdeg gaakeTeT erTad, Semdeg ki scados TviTon);

7. masala: CogburTis burTi, kedelze damagrebuli nebismieri saxis


mizani (mag., qaRaldisgan gamoWrili didi wre)
davalebis aRwera: bavSvi daayeneT miznidan 1.5 m manZilze da sTxoveT
esrolos burTi kedelze damagrebul mizans; jer Tqven mieciT
magaliTi, rogor unda gaakeTos.
am TamaSis dros mniSvnelovania jeris dacva da burTis srolis da
daWeris dros xelebis koordinirebuli moZraoba. mas Semdeg, rac
bavSvi advilad iWers burTs, pirdapir ki ar esvriT, odnav gverdze da
waaxaliseT, rom daiWiros.

27
8. masala: sahaero buSti.
davalebis aRwera: analogiurad TamaSobT sahaero buStiT. am
SemTxvevaSi sasargebloa is, rom burTi nela moZraobs da bavSvi
iZulebulia gaayolos Tvali burTs, sanam daiWers.

28
xanmokle verbaluri da mxedvelobiTi mexsierebis
ganviTareba
xanmokle mexsiereba STabeWdilebis moklevadiani Senaxvis unaria. es
SeiZleba iyos sxvadsxva SegrZnebebiT miRebuli STabeWdilebebis
(mxedvelobiTi, smeniTi, SexebiT) aRbeWdva da mcire xniT daxsomeba, aseve
sxvadasxva Sinaarsebis, iqneba es sityebiT gaSualebuli (verbaluri), Tu
xatovani (araverbaluri) informacia.
xanmokle mexsierebis ganviTarebaSi Seferxeba SeiZleba gamovlindes:
xanmokle mexsierebis moculobis SeviwroebaSi, SeuZlia mxolod erTeuli
an ramdenime STabeWdilebis uSualo Senaxva da aRdgena; STabeWdilebebis
TanmimdevrobiT aRdgenis SeuZleblobaSi (ra ris Semdeg iyo).
xanmokle smeniTi mexsierebis problema pirvel rigSi gavlenas
axdens: miTiTebebis aRqmasa da gagebaze, bavSvs uWirs grZeli
winadadebebis uSualo daxsomeba da Sesabamisad gageba; wakiTxulis
gaazrebaze, radganac teqstis dasawyisi bolosken ukve aRar axsovs.
xanmokle mxedvelobiTi mexsierebis problema xels uSlis bavSvs aso-
bgerebis aTvisebaSi, radgan man unda daimaxsovros asoebis konfiguracia,
dawerili mTliani sityvis damaxsovrebaSi. Sesabamisad, bavSvisTvis
garTulebulia kiTxvis aTviseba.

1. mizani: xanmokle mxedvelobiTi mexsierebis moculobis gazrda.


asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 3 wlis asakidan.
saWiro masala: baraTebi sxvadasxva sagnebis gamosaxulebiT, SegiZliaT
gamoiyenoT bakur sulakauris gamomcemlobis sagnobrivi loto da
cxovelebis anbani, cifrebisa da asoebis amsaxveli baraTebi.
davalebis aRwera: bavSvs vudebT win 1 suraTs, mag. spilo, veubnebiT: “ai
spilo, axla aseTi spilo unda mipovo sxva suraTebSi”. Semdeg vaZlevT 4
suraTs da unda amoarCios spilo da Tqvas. rodesac bavSvi am davalebebs
kargad Seasrulebs, mere varTulebT: dasamaxsovreblad vaZlevT ukve 2
suraTs, 3 suraTs da unda amoicnos 6 suraTSi. es savarjiSo aviTarebs
mxedvelobiT mexsierebas da yuradRebas, detalebis mxedvelobiT garCevas,
rac aucilebelia wera-kiTxvis dros.
bavSvs eubnebiT: `Sexede am suraTebs da daimaxsovre~. mieciT bavSvs
saSualeba 1 wuTis manZilze uyuros suraTebs. Semdeg aiReT es suraTebi
da SeurieT sxva 3 suraTSi (sul 6 suraTi). sTxoveT bavSvs ipovos
damaxsovrebuli 3 suraTi.
dasamaxsovrebeli suraTebis raodenoba gazardeT warmatebuli
damaxsovrebis mixedviT (mag., imaxsovrebs 4-s, poulobs 8-Si, imaxsovrebs 5-
s, poulobs 10-Si da a.S.).

2. mizani: xanmokle mxedvelobiTi mexsierebis moculobis gazrda.


asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 4 wlis asakidan.
saWiro masala: baraTebi sxvadasxva sagnebis gamosaxulebiT, SegiZliaT
gamoiyenoT bakur sulakauris gamomcemlobis sagnobrivi loto da
cxovelebis anbani, cifrebisa da asoebis amsaxveli baraTebi.
29
davalebis aRwera: bavSvis win daawyveT 3 sagani da mieciT Semdegi
instruqcia: `Sexede am suraTebs da daimaxsovre~. mieciT bavSvs saSualeba
1 wuTis manZilze uyuros suraTebs. Semdeg sTxoveT daxuWos Tvalebi da
suraTebidan aiReT erTi. bavSvi axels Tvalebs da geubnebaT, romeli
suraTi aiReT.
dasamaxsovrebeli suraTebis raodenoba gazardeT warmatebuli
damaxsovrebis mixedviT (mag., imaxsovrebs 4-s, ixsenebs 2-s, imaxsovrebs 5-s,
ixsenebs 3-s da a.S.).

3. mizani: mxedvelobiT-sivrciTi mexsierebis ganivTareba:


asaki: am savarjiSos Sesruleba SegiZliaT daiwyoT 4 wlis asakidan.
davalebis aRwera: bavSvs win vudebT 6 suraTs da vTxovT kargad
daimaxsovros (vuCvenebT 1 wT). Semdeg am suraTebs vafarebT sqel qaRalds
suraTis zomis ujrebiT, romelime ujraze vadebT TiTs da vekiTxebiT: aq
ra iyo? Tu bavSvs am davalebis Sesruleba uWirs, maSin Cven viRebT meore
sqel qaRalds da masze datovebulia mxolod sami kvadrati, xolo sami _
amoWrilia da Cans suraTebi. Tqven dafarebul kvadratze adebT TiTs da
ekiTxebiT – aq ra iyo?

mas Semdeg, rac bavSvi advilad axerxebs am davalebis Sesrulebas


suraTebis raodenoba gazardeT 9-mde da igive procedurebi
ganaxrocieleT 6 suraTis adgilmdebareobis damaxsovrebaze.

4. mizani: xanmokle smeniTi mexsierebis moculobis gazrda.


asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 4 wlis asakidan.
saWiro masala: 6 an 9 suraTi sagnebis gamosaxulebiT.
davalebis aRwera: bavSvs win udebT 6 suraTs da eubnebiT: “me dagisaxeleb
Sen aqedan 3 sagans da Sen unda miCveno igive TanmimdevrobiT. momismine
yuradRebiT. jer me getyvi da Sen mere miCvene sagnebi”.
mas Semdeg, rac bavSvi advilad axerxebs 3 sagnis Tanmimdevrulad
Cvenebas, SegiZliaT igive principiT misceT 4 sagnis suraTi. win udebT 9
saganis gamosaxulebas da usaxelebT 4 suraTs _ man igive TanmimdevrobiT
unda giCvenoT.

savarjiSoebi, romelTa mizanicaa masalis elementebis


urTierTdakavSirebis unaris ganviTareba

5. mizani: mexsierebis ormagi stimulaciis gziT xangrZlivi mexsierebis


ganviTareba.
30
asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 7 wlis asakidan.
saWiro masala: sxvadasxva sagnebis amsaxveli baraTebi (ix. danarTi #2),
SegiZliaT gamoiyenoT bakur sulakauris gamomcemlobis sagnobrivi loto
da cxovelebis anbani, cifrebisa da asoebis amsaxveli baraTebi.
davalebis aRwera: bavSvis win awyvia 15 – 20 baraTi sxvadasxva sagnis
gamosaxulebiT (mag., vaSli, troleibusi, Caidani, TviTmfrinavi, pasta,
perangi, avtomanqana, cxeni, droSa, mamali da a.S.). mieciT bavSvs Semdegi
instruqcia: `me exla dagisaxeleb ramdenime sityvas. Sexede am suraTebs,
amoirCie is, romelic, Seni azriT, dagexmareba sityvis damaxsovrebaSi da
calke gadade~. amis Semdeg waukiTxeT pirveli sityva. rodesac bavSvi
airCevs suraTs, waukiTxeT meore sityva da a.S. kiTxvis damTavrebis Semdeg
bavSvma unda gaixsenos Tqvens mier dasaxelebuli sityvebi. amisaTvis is
rig-rigobiT iRebs gadadebul baraTebs da maTi daxmarebiT ixsenebs
sityvebs.
sityvebis samagaliTo nakrebi:
xanZari, qarxana, Zroxa, skami, wyali, mama, namcxvari, jdoma, Secdoma,
sikeTe da a.S.
erT jerze miawodeT sityvebis is raodenoba, romlis damaxsovrebac
bavSvs cotaTi gauWirdeba, TandaTan gazardeT raodenoba.

6. mizani: asociaciuri mexsierebis ganviTareba.


asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 7 wlis asakidan.
saWiro masala: sityvebis CamonaTvali (ix. magaliTi).
davalebis aRwera: mieciT bavSvs ramdenime sityva (ix. magaliTi) da
uTxariT: `gadaalage es sityvebi raime niSnis mixedviT, mag., daTvi da kata,
radgan orive cxovelia, futkari da gvirila da a.S.~. gadajgufebis Semdeg
bavSvma unda moigonis istoria, romelic am sityvebs erTmaneTTan
daakavSirebs.
sityvebis CamonaTvalis magaliTi: daTvi haeri uremi larnaki futkari
kata zari mze gvirila wyali
istoriis mogonebis Semdeg sTxoveT bavSvs gaixsenos miwodebuli
sityvebi.

7. mizani: asociaciuri azrovnebisa da asociaciuri mexsierebis


ganviTareba.
asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 8 wlis asakidan.
saWiro masala: sityvebis CamonaTvali, furclebi da fanqrebi.
davalebis aRwera: SesTavazeT ramdenime sityva da bavSvTan erTad scadeT
daimaxsovroT yvela is asociacia, romlebic gaxsendebaT am sityvasTan
dakavSirebiT, mag., aqlemi – kuzi, mTa, udabno, kaqtusi, qviSa da a.S.
sityvebis sanimuSo nakrebi:
frCxili, Wiqa, mziani, CoCori da a.S.

8. mizani: logikuri asociaciuri mexsierebis ganviTareba.


asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 8 wlis asakidan.
saWiro masala: sityvebis CamonaTvali.
31
davalebis aRwera: instruqcia: `me wagikiTxav sityvebs da Sen TiToeulze
moigone am sityvasTan Sens warmodgenaSi daakavSire raime sxva sityva, mag.,
siyvaruli/guli da a.S.~
zamTari dro siRaribe
sikvdili sicxe moTmineba
Tavisufleba sadili avadmyofoba
cekva energia imedi
samarTlianoba siCqare sevda
sinaze sinanuli bedniereba

mogonili mxedvelobiTi xatebi SegiZliaT CaawerinoT an daaxatinoT.


Semdeg naxatis an Canaweris mixedviT sTxoveT bavSvs gaixsenos Sesabamisi
sityvebi.
Tavidan miawodeT sityvebis is raodenoba, romlis damaxsovrebac
bavSvs cotaTi gauWirdeba, Semdeg SegiZliaT gazardoT miwodebuli
sityvebis raodenoba.

9. mizani: asociaciuri azrovnebisa da mexsierebis ganviTareba.


asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 8 wlis asakidan.
saWiro masala: sityvebis CamonaTvali.
davalebis aRwera: instruqcia: `scade qvemoT CamoTvlili sityvebi
daukavSiro erTmaneTs, SegiZlia moigono patara istoria~. mieciT bavSvs
ramdenime sityva, romlebic logikurad daukavSirebelia erTmaneTTan.

wigni yvavili bavSvi saponi

istoriis mogonebis Semdeg sTxoveT gaixsenos is sityvebi, romlebic


Tavdapirvelad mieciT.
miwodebuli sityvebis raodenoba SegiZliaT TandaTanobiT gazardoT.

10. mizani: asociaciuri azrovnebisa da mexsierebis ganviTareba.


asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 8 wlis asakidan.
saWiro masala: daukavSirebel sityvaTa asociaciuri wyvilebis
CamonaTvali.
davalebis aRwera: instruqcia: `scade qvemoT mocemuli ori sityva
daakavSiro erTmaneTTan~. am savarjiSos Sesrulebisas saWiroa
warmosaxvaSi ori obieqtis gaerTianeba, romlebsac erTmaneTTan araferi
saerTo ara aqvT, anu ar arian erTmaneTTan dakavSirebuli bunebrivad; nu
SezRudavT bavSvs asociaciuri kavSiris raime wesiT, mieciT mis
warmosaxvas sruli Tavisufleba. magaliTad, mocemulia sityvebi `Tmebi~
da `wyali~; ratomac ar SeiZleba warmoidginos bavSvma wvimaSi
dasvelebuli Tmebi, an Tmis dabana?
wyvilebis magaliTebi:
qoTani – derefani mze – TiTi
xaliCa – yava ezo – makrateli
32
beWedi – naTura katleti – qviSa
frCxili – wigni maimuni – palto
xoWo - savarZeli stomatologi – tualeti

Tavidan, bavSvi waaxaliseT xmamaRla moyves Tu ra gamouvida, Semdeg


SeuZlia damoukideblad imuSaos. Semdeg mecadineobebze ukarnaxeT TiTo
sityva TiToeuli wyvilidan – bavSvma unda gaixsenos meore sityva.

11. mizani: logikuri mexsierebis ganviTareba.


asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 8 wlis asakidan.
saWiro masala: moTxrobebi.
davalebis aRwera: mocemuli strategiis mixedviT SesaZlebelia teqstis
mniSvnelobis damuSaveba, movlenaTa ganviTarebis Tanmimdevrobis gaazreba
da am gziT misi damaxsovreba. instruqcia: `erTxel Tavidan bolomde
waikiTxe teqsti da gaeci pasuxi kiTxvas – razea, ris Sesaxebaa es
nawarmoebi, miaqcie yuradReba saTaurs. Seadgine teqstis gegma – ramdeni
nawilisgan Sedgeba es teqsti. dayavi teqsti abzacebad Sinaarsis
gaTvaliswinebiT. TiToeul abzacSi unda mTavrdebodes konkretuli azri.
gegma SegiZlia Seadgino werilobiT an TviTon teqstSi gausva xazi
abzacis sakvanZo sityvebs.
 waikiTxeT I abzaci da dasvi kiTxvebi: vin akeTebs, ra, rodis, sad,
rogor, ratom? TiToeuli abzacisaTvis Seadgine kiTxvebis nusxa da
gaeci maTze pasuxebi. pirveli abzacis damuSavebis Semdeg gadadi
Semdeg abzacze da isic aseve daamuSave da a.S. bolo abzacis CaTvliT.
 abzac-abzac teqstis Tavidan bolomde wakiTxvis Semdeg kidev erTxel
waikiTxe teqsti Tavidan bolomde da amjerad mTlian teqstTan
dakavSirebiT dasvi kiTxvebi: vin akeTebs, ra, rodis, sad, rogor, ratom?
bolos moyevi teqsti mexsierebis mixedviT.~

12. mizani: meqanikuri mexsierebis gavarjiSeba, dazepirebis strategiis


aTviseba.
asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 8 wlis asakidan.
saWiro masala: nebismieri dasazepirebeli masala, leqsebi, gamravlebis
cxrili, telefonis nomrebi da a.S..
davalebis aRwera: `instruqcia:
1. gaimeore sityva an fraza, romelic unda daimaxsovro SenTvis, Cumad;
2. 1 wuTi daicade da kidev gaimeore;
3. daicade 2 wuTi da kidev gaimeore;
4. daicade 4 wuTi da kidev gaimeore;
5. gaimeore masala 10 wuTis Semdeg;
6. gaimeore 2-3 saaTis Semdeg, rac uzrunvelyofs informaciis
gadatanas xangrZliv mexsierebaSi;
7. saWiroebis SemTxvevaSi gaimeore 1-2 Tvis Semdeg; 1 wlis Semdeg.~

33
13. mizani: sityvebze da cifrebze muSa mexsierebis ganviTareba, xanmokle
mexsierebis moculobis gazrda.
asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 8 wlis asakidan.
saWiro masala: sityvebis CamonaTvali.
davalebis aRwera: bavSvs ukiTxavT cifrebis an sityvebis (ormarcvliani)
rigs da bavSvma unda gaimeoros, Tavidan pirdapiri TanmimdevrobiT, Semdeg
Sebrunebulad. Tqven rasac ambobT pirdapir, is igives ambobs, magram
bolodan. instruqcia 1: `me getyvi cifrebis (an sityvebis) rigs da
gaimeore zustad igive TanmimdevrobiT, ra TanmimdevrobiTac getyvi.”
instruqcia 2: “me getyvi cifrebis (an sityvebis) rigs, Sen unda gaimeoro
bolodan, mag. 1 5, Sen unda miTxra 5 1.”
mag., 5 8 1 pirdapir
6 3 7 Sebrunebulad
4 1 9 2 pirdapir
9 2 4 7 Sebrunebulad
mze jibe
Toxi lomi nemsi
navi qudi zari xeli
da a.S.
TandaTan zrdiT cifrebis da sityvebis rigs. mas Semdeg, rac bavSvi
Tavisuflad imeorebs Sesabamisi raodenobis sityvebs an cifrebs, rigSi
umatebT kidev erT elements.

14. mizani: muSa mexsierebis ganviTareba, xanmokle mexsierebis moculobis


gazrda.
davalebis aRwera: sasurvelia iTamaSoT mTelma ojaxma an ojaxis samma
wevrma minc. yareT kenWi vin daiwyebs. pirveli ambobs raime sityvas, mag;
saxli, Semdeg meore imeorebs pirveli moTamaSis mier naTqvam sityvas da
amatebs meore sityvas mag: saxli, Tevzi; Semdegi moTamaSe imeorebs wina
or sityvas da amatebs kidev erT sityvas: saxli, Tevzi, aguri da a.S. bolo
moTamaSis Semdeg pirveli moTamaSe imeorebs yvela naTqvam sityvas da
amatebs kidev erT sityvas da a.S. TamaSis pirobebi SegiZliaT Tavad
moigonoT da cvaloT: winaswar SeTanxmdiT ramden Secdomaze iyos
TamaSidan gasvla da ra tipis sityvebis gamoyeneba SegiZliaT, mag: mxolod
cxovelebis, usulo sagnebis, qalaqebis da a.S. es davaleba upirveles
yovlisa gamiznulia smeniTi mexsierebis gasanviTareblad, amave dros igi
xels uwyobs yuradRebis ganviTarebasac. es TamaSi daexmareba bavSvebs
agreTve kategoriebis swavlaSi. am TamaSiT aseve SesaZlebelia
bavSvisaTvis wagebiT gamowveuli uaryofiT emociebTan gamklavebis
swavleba. ufrosi aCvenebs amis magaliTs. Setyobineba unda iyos
daaxloebiT aseTi: “wageba mewyina, magram yovelTvis ver moigeb. axla
vecdebi saWiro sityvebi gavixseno”.
15. mizani: uSualo smeniTi mexsierebis ganviTareba. am savarjiSos
Sesruleba xels Seuwyobs aseve mxedvelobiTi mexsierebis ganviTarebas.
asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 4 wlis asakidan.
saWiro masala: sagnobrivis suraTebis gamosaxulebebi.
34
davalebis aRwera: bavSvs win daudeT ramdenime sagani (6-7), Tqven eubnebiT
Tavidan 3 sagans da sTxovT aiRos isini igive TanmimdevrobiT, ra
TanmimdevrobiTac Tqven uTxariT (dasaxelebuli sagnebis raodenobas
TandaTan zrdiT).
16. mizani: uSualo mxedvelobiTi mexsierebis moculobis gazrda,
mxedvelobiTi yuradRebis ganviTareba.
asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 4 wlidan.
saWiro masala: sayofacxovrebo sagnebi da mcire zomis saTamaSoebi
davalebis aRwera: magidaze dadeT patara zomis 6-7- sagani (gasaRebi,
makrateli, asanTi da a.S.) uTxariT kargad daaTvalieros ra devs magidaze;
Semdeg sTxoveT daxuWos Tvalebi, aiReT 1-2 sagani da sTxoveT giTxraT ra
sagani aklia. sagnebis raodenoba TandaTan gazardeT 10-12-mde.

17. mizani: mxedvelobiT-sivrciTi mexsierebis ganviTareba.


davalebis aRwera: dauxateT erTad ori gansaxvavebuli geometriuli
figura (erTi didi, meore patara da sxvadasxva sivrciTi ganlagebiT),
aCveneT 10 wamis ganmavlobaSi da sTxoveT daxatos mexsierebiT. mag.

Tu SecdomiT daxatavs, uTxariT ra SeeSala, mag: naxe patara wre zemoT


unda dagexata marcxena kuTxeSi da a.S. auxseniT rogor unda daexata.

18. mizani:mxedvelobiTY-sivrciTi mexsierebis gaumjobeseba mxedvelobiTi


yuradRebis moculobis gazrda.
saWiro masala: (ix. danarTi #. . . )
asaki: 6 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `me Sen gaCveneb cxrils, romelSic Caxatulia
wertilebi, Semdeg aviReb am cxrils da mogcem iseTives, oRond cariels.
Sen cariel cxrilSi Caxate wertilebi zustad ise, rogorc pirvel
cxrilSi iyo.~

sul aris wertilebiani 8 da, Sesabamisad, carieli 8 cxrili. cxrilebis


miwodebis Tanmimdevroba cifrebiTaa aRniSnuli. cxrilebi TandaTan
rTuldeba. Tqven bavSvs TiToeul cxrils 5 wamis ganmavlobaSi aCvenebT,
Semdeg iRebT cxrils da bavSvs aZlevT wertilebis ganlagebis aRsadgenad
da cxrilSi Casaxatad 20 wams.

35
36
mxedvelobiT-sivrciTi garCeva, sinTezi da
vizualur-sivrciTi azrovnebis ganviTareba
mxedvelobiT-sivrciTi unari gulisxmobs obieqtebis sivrciTi
niSnebis garCevas, cnobas, daxsomebas, obieqtebis sivrciTi ganlagebis
garCevasa da cnobas, obieqtebis sivrciTi niSnebis analizs, sinTezs da
mxedvelobiT-sivrciTi amocanebis gadaWras.
mxedvelobiT-sivrciTi unaris ganviTarebaSi Seferxeba vlindeba
xatvis problemebSi, bavSvis mwir sivrciT orientaciaSi, saaTis cnobis,
mravalTanrigiani ricxvebisa da romauli cifrebis wakiTxvis sirTuleSi.
mxedvelobiT-sivrciTi unaris drouli momwifebis Seferxeba xels
uSlis bavSvs asoebis garCevaSi da Sesabamisad kiTxvis unaris
ganviTarebaSi, ariTmetikuli operaciebis aTvisebaSi, SemdgomSi geometriis
swavlaSi.

1. mizani: mxedvelobiT-sivrciTi sinTezis ganviTareba.


saWiro masala: mozaika da mozaikis nimuSebi
asaki: 3 wlidan
davalebis aRwera: gamoiyeneT wvrili mozaika. bavSvs aZlevT
martiv nimuSebs
da mozaikiT unda aawyos. SeiZleba Tqven auwyoT nimuSi da man unda
moaxdinos misi kopireba, an misceT daxatuli martivi nimuSi. mas Semdeg,
rac bavSvi advilad awyobs martiv nimuSebs, arTulebT davalebas da
aZlevT ufro rTul da ramdenime feris mozaikiT gakeTebul nimuSebs.

2. mizani: formisa da feris identifikaciis unaris ganviTareba


saWiro masala: feradi qaRaldebisagan gamoWrili sxvadasxva zomisa da
feris geometriuli figurebi (kvadrati, samkuTxedi, wre); TiToeuli
figura unda iyos didi da patara, magram erTi feris)
asaki: 3 weli
davalebis aRwera: geometriuli figurebi daawyveT bavSvis win ise, rom
erTmaneTs ar gadafaravdes. gamoyaviT maTgan romelime didi zomis
figura, mag: wre da sTxoveT bavSvs ipovos aseTive formis meore figura
an figura, romelic yvelaze metad gavs mocemul figuras; msgavsi
procedura gaimeoreT danarCeni figurebisaTvis.

mogvianebiT daamateT sxva geometriuli figurebic; davalebis garTulebis


mizniT sasurvelia SecvaloT ferebic: sxvadasxva zomis erTidaigive
formis figurebi gamoWeriT sxvadasxva feris qaRaldisagan.
mravalferovnebis mizniT SegiZliaT davaleba SesTavazoT gansxvavebuli
instruqciiT, mag: sTxoveT erTnairi figurebi daawyos erTad. Tu
bavSvisaTvis problemuria ferebis cnoba an dasaxeleba SegiZliaT
sTxovoT figurebis ferebis mixedviT dajgufeba; es davaleba SegiZliaT
gamoiyenoT agreTve dasaxelebis unaris gasanviTareblad: davalebis

37
Sesrulebis procesSi aRwereT bavSvis an Tqveni yoveli moqmedeba, mag:
wreebi davawyoT erTad, exla vipovoT kvadratebi, exla aseTi samkuTxedi
moZebne da a.S.

3. mizani: grZeli da mokle sagnebis garCeva


saWiro masala: furceli da feradi fanqari
asaki: 3 weli
davalebis aRwera: dauxateT bavSvs sxvadasxva
sigrZis yvavilebi, Semdeg ki
sTxoveT grZeli yvavilebi gaaferados wiTlad, mokle ki lurjad.

4. mizani: maRali da dabali sagnebis garCeva


saWiro masala: furceli da feradi fanqari
asaki: 3 weli
davalebis aRwera: dauxateT bavSvs sxvadasxva simaRlis saxlebi da xeebi,
Semdeg ki sTxoveT maRali saxlis fanjrebi gaaferados lurjad, dablebi
yviTlad; maRal xeebs miaxatos mwvane vaSlebi, dablebs ki wiTlebi.

5. mizani: formis identifikaciis unaris ganviTareba


saWiro masala: daxateT ramodenime wyvili sxvadasxva
formis geometriuli
figura. Mmsgavsi figurebi unda gansxvavdebodnen feriT, zedapiris
moxatulobiT an/da mdebareobiT (orientaciiT).
asaki: 3-4 weli

davalebis uCveneT bavSvs mwkrivebad ganlagebuli figurebi da


aRwera:
sTxoveT erTmaneTis msgavsi (msgavsi formis) figurebi SeaerTos wiriT
(nimuSi 1.)

nimuSi 1.

38
6. mizani: geometriuli formis identurobis ganviTareba
saWiro masala: furcelze daxtuli geometriuli figurebi (sami
sxvadasxvanairi samkuTxedi [tolferda, blagvi, maxvili], oTxkuTxedi
[kvadrati, trapecia, marTkuTxedi], ovali [didi, patara, gaxrili,
wagrZelebuli], varskvlavi [simetriuli, asimetriuli, xuTqimiani,
eqvsqimiani] da. a.S. (nimuSi 2.). Ppirvel etapze mieciT mxolod ori saxis
figura, magaliTad, mxolod oTxkuTxedebi da samkuTxedebi, Sedeg
davaleba SegiZliT nelnela gaarTuloT figurebis damatebiT.
asaki: 4-5 weli
davalebis aRwera: daudeT bavSvs mocemuli furceli da sTxoveT yvela
samkuTxedi gaaferados wiTlad, yvela oTxkuTxedi lurjad da a.S.

nimuSi 2

39
7. mizani: geometriuli formis identurobisa da sxvadasxva vizualuri
niSnis mixedviT klasifikaciis unaris ganviTareba
saWiro masala: furcelze daxtuli sxvadasxva ferisa da zomis
geometriuli figurebi (sxvadasxvanairi samkuTxedi [tolferda, blagvi,
maxvili], oTxkuTxedi [kvadrati, trapecia, marTkuTxedi], ovali [didi,
patara, gaxrili, wagrZelebuli], varskvlavi [simetriuli, asimetriuli,
xuTqimiani, eqvsqimiani] da. a.S. ).
asaki: 4-5 weli
davalebis aRwera: mocemuli davalebis Sesrulebisas bavSvs yovel jerze
SegiZliaT sTxovoT gansxvavebuli amocanis Sesruleba. davaleba
gansazRvreT bavSvis SesaZleblobebisa da saWiroebebis mixedviT. sTxoveT
bavSvs giCvenoT

1. yvelaze didi:
 cisferi samkuTxedi
 kvadrati
 lurji kvadrati
 wre
 vardisferi wre
2. yvelaze patara
 varskvlavi
 wre
 lurji wre
 yviTeli samkuTxedi
 kvadrati
garda amisa SesaZloa sTxovoT TiToeuli figuris daTvla, mag: sul
ramdeni wrea an romeli figuraa yvelaze meti?

8. mizani: vizualuri analizis unaris ganviTareba


saWiro masala: feradi fanqarebi an flomasterebi
asaki: 4-5 weli
davalebis aRwera: dauxateT bavSvs kvadrati; qvedada zeda kuTxeebi
wertilebiT SeaerTeT, ise, rom miiRoT ori samkuTxedi. sTxoveT bavSvs
SeaerTos wertilebi daasaxelos miRebuli figurebi da gaaferados
saxvdasxva feris fanqrebiT.

dauxateT kvadrati da sTxoveT axla TviTon Caxazos xazebi ise, rom


miiRos oTxi samkuTxedi.

9. mizani: vizualuri analizis unaris ganviTareba


saWiro masala: feradi fanqarebi an flomasterebi

40
asaki: 4-5 weli
davalebis aRwera: dauxateT bavSvs tolferda samkuTxedSi Caxatuli
tolferda samkuTxedi (nimuSi 4), sTxoveT bavSvs daTvalos ramdeni patara
samkuTxedisagn Sedgeba didi samkuTxedi da sxvdasxvafrad gaaferados
TiToeuli.

nimuSi 3

10. mizani: formis identifikacis, vizualuri analizis unaris ganviTareba


saWiro masala: feradi furclisagan gamoWrili kvadratebi, fanqari,
furceli, makrateli
asaki: 5-6 weli
davalebis aRwera: mieciT bavSvs feradi qaRaldisagn gamoWrili kvadrati da
sTxoveT gadakecos ise, rom miiRos ori erTnairi figura; Tu bavSvi ver
asrulebs davalebas uTxariT, rom mas SeuZlia miiRos ori marTkuTxedi
an ori samkuTxedi, dauxazeT ori kvadrati da wyvetili xazebiT uCveneT
gadakecvis adgili, Semdeg ki sTxoveT TviTon gadakecos feradi
kvadratebi, ise, rom miiRos marTkuTxedebi da samkuTxedebi; Tu
bavSvisaTvis mocemuli davaleba problemas ar warmoadgens sTxoveT
kvadrati daWras ise, rom miiRos oTxi toli samkuTxedi, erTi didi da
ori patara samkuTxedi, oTxi kvadrati da a.S.

41
11. mizani: formis identifikacis, vizualuri analizis unaris ganviTareba
saWiro masala: oTkuTxedSi Caxatuli geometriuli figurebi (nimuSi 5)
asaki: 5-6 weli
davalebis aRwera: sTxoveT bavSvs yuradRebiT daaTvalieros naxazi da
ipovos ori samkuTxedi

nimuSi 4

12. mizani: vizualuri analizis unaris ganviTareba


saWiro masala: feradi qaRaldi, makrateli
asaki: 6 weli
davalebis aRwera: sTxoveT bavSvs daxatos da gamoWraskvadrati, Semdeg
CamoaWras kuTxeebi da daTvalos miRebuli figuris kuTxeebis raodenoba.

143 mizani: vizualuri analizis unaris ganviTareba


saWiro masala: gadafaruli, konturuli suraTebi (nimuSi 6)
asaki: 4-5 weli
davalebis aRwera: uCveneT bavSvs gadafaruli suraTebi da sTxoveT
dagisaxelos ra sagnebs xedavs. sagnebis raodenoba TandaTan SegiZliaT
gaarTuloT bavSvis SesaZleblobebidan gamomdinare.

nimuSi 5.

42
14. mizani: vizualuri analizis unaris ganviTareba
saWiro masala: erTidaigive konturuli figurebis ertmanetis gadamfaravi
gamosaxuleba (nimuSi 7)
asaki: 4-5 weli
davalebis aRwera: uCveneT bavSvs gadafaruli konturuli figurebi da
sTxoveT daiTvalos ramdeni calia

nimuSi 6

15. mizani: vizualuri analizis unaris ganviTareba


saWiro masala: bavSvSvisaTvis nacnobi sagnebis gamosaxulebebi, qaRaldi,
makrateli
asaki: 4-5 weli
davalebis aRwera: suraTs, romelzec daxatuli bavSvisaTvis nacnobi
nebismieri gamosaxuleba (mag: cxovelis) daafareT amoWrili sufTa
furceli. amonaWeri ise unda iyos, rom gamoCndes dafaruli obieqtis
raime mniSvnelovani detail, romlis mixedviTac SesaZlebelia mocemuli
obieqtis cnoba. aCveneT bavSvs dafaruli suraTi da sTxoveT xiluli
details mixedviT gamoicnos ra imaleba furclis qveS.

43
16. mizani: vizualur-konstruqciuli azrovnebis ganviTareba
saWiro masala: gamoiyeneT sxvadasxva feris sqeli qaRaldisgan daWrili
figurebi.
asaki: 5 wlidan.
davalebis aRwera: bavSvs aZlevT nawilebs da man unda aawyos figura.
daiwyeT martivi, 3 –naWriani figurebiT da mas Semdeg, rac bavSvi
moaxerxebs aseTi naWrebidan figuris Tavisuflad awyobas, gaarTuleT
davaleba da asawyobad mieciT 4-5 naWriani figurebi. mag.

17. mizani: vizualur-konstruqciuli azrovnebis ganviTareba.


saWiro masala: asanTis Rerebi an Cxirebi
asaki: 7 wlidan
davalebis aRwera: asanTis Rerebisgan an Cxirebisgan aiwyveT qvemoT
mocemuli figura da bavSvs uTxariT: “aq eqvsi kvadratia” ,Tan daTvaleT,
Semdeg ki sTxoveT moacilos 2 asanTi an Cxiri ise, rom darCes 4
kvadrati.” Tu uWris davalebis Sesruleba Tqven moacileT erTi asanTi.

„aawyve ori kvadrati 7 Cxirisgan~

44
 figuraSi ise gadaalage 3 Cxiri, rom miviRoT 4 toli
samkuTxedi~

 figuraSi, romelic Sedgeba 4 kvadratisgan, gadaalage 3


Cxiri ise, rom miviRoT 3 aseTive kvadrati~

45
yuradReba
yuradReba iseTi fsiqikuri procesia, romelic saSualebas aZlevs
adamians amoarCios obieqtis an movlenis garkveuli mxare da masze
koncentracia moaxdinos. adamiani smeniTi da mxedvelobiTi yuradRebis
daxmarebiT amCnevs mis garSemo arsebul movlenebs. adamians aqvs
yuradRebis koncentraciis da misi gadanacvlebis unari; kerZod, SeuZlia
erT movlenaze yuradRebis garkveuli xniT SeCereba da masze dakvirveba,
maSin roca sxva movlenebi misi aRqmis miRma rCeba. amave dros, SeuZlia
saWiroebis mixedviT axal obieqtze an movlenaze yurdRebis gadarTva.
yuradRebis gareSe SeuZlebelia qcevis an moqmedebis mizanmimarTuli
ganxorcieleba, raimes daswavla. yuradRebis koncentraciis da
gadanacvlebis unaris darRvevis Sedegad bavSvs uWirs miTiTebebis
mixedviT davalebis Sesruleba, Sinaarsis damaxsovreba, moTxovnis
mixedviT erTi moqmedebidan meoreze gadarTva.
1. mizani: yuradRebis mdgradobis gazrda
saWiro masala: cifrebis cxrilebi (ix. danarTi #. . . .)
asaki: 6 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `exla gaCveneb erTi meoris miyolebiT
cifrebian 4 cxrils. cxrilebSi cifrebi areulad iqneba Cawerili. Sen
rac SeiZleba swrafad ipove cxrilSi cifrebi Tanmimdevrulad: 1, 2, 3, 4
da a.S. Sen poulob cifrs, adeb TiTs da ambob Sesabamis cifrs xmamaRla.~

1 7 9 9 2 6

5 2 4 5 7 3

3 8 6 4 1 8

3 7 5

9 2 8

6 1 4

46
2. mizani: yuradRebis moculobis gazrda
saWiro masala: baraTebi sxvadasxva obieqtebis gamosaxulebiT
asaki: 4 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `me gaCveneb 2 suraTs, Semdeg davmalav
am
suraTebs da Sen miTxari ra iyo daxatuli maTze~.
Tu bavSvi SeZlebs orive obieqtis sworad dasaxelebas, Semdeg uCvenebT
sxva 3 baraTs da eunebiT: `me gaCveneb 3 suraTs, Semdeg davmalav am
baraTebs da Sen miTxari ra iyo daxatuli maTze~.
baraTebis raodenoba gazardeT TandaTanobiT.

3. mizani:yuradRebis moculobis gazrda, sivrciTi aRqmisa da mexsierebis


gaumjobeseba
saWiro masala: furcelze daxazuli 2 bade, Rilebis ori erTnairi nakrebi
(TiToeul nakrebSi unda iyos feriT, sididiTa an naxatiT gansxvavebuli
Rilebi)
asaki: 5 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `Cven gvaqvs furcelze daxazuli 2 bade da
Rilebis 2 erTnairi nakrebi. erTi nakrebi Cemia, meore - Seni. me Cems
badeze sxvadasxva ujrebze davawyob Rilebs, Sen daimaxsovre sad rogori
Rili devs. Semdeg me Cems bades davafareb qaRalds, Sen ki Sens badeze
iseve ganalage Rilebi, rogorc Cems badeze iyo~.

Tu ufro meti ujrasa da Rils gamoiyenebTa, savarjiSo ufro


garTuldeba.

4. mizani: vizualuri yuradRebis ganviTareba


saWiro masala: feradi fanqrebi (flomasterebi)
asaki: 4-6 weli
davalebis aRwera: daxateT erTmaneTis gadamfaravi ramodenime sxvadasxva
feris oTkuTxedi an wre da CaxateT sxvadasxva sagnebi (SegiZliaT
gamoiyenoT misawebeblebi) da sTxoveT bavSvs CamogiTvaloT is sagnebi,
romlebic Caxatulia mag: wiTel kvadratSi. SgiZliaT CaxatoT erTidaigive
raodenime sagani da sTxovoT daTvalos ramdeni sagania Caxatuli mwvane
kvadratSi.

47
5. mizani: yuradRebis ganawilebis unaris gavarjiSeba
saWiro masala: saWiro ar aris
asaki: 6 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `meSen getyvi winadadebas da amavdroulad
ramdenjerme davakakuneb magidaze. Sen Seecade gaimeoro winadadeba da Tan
miTxra ramdenjer davakakune~.
winadadebebi Tavidan iyos mokle, xolo dakakunebebi raodenoba mcire.
winadadebebis sigrZe da kakunis raodenoba zardeT TandaTanobiT.

6. mizani: yuradRebis ganawilebis unaris gavarjiSeba

saWiro masala: qaRaldi da fanqari


asaki: 6 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `Sen rveulSi xate wreebi, am dros me
davukrav taSs. Sen 1 wuTis ganmavlobaSi ar unda Sewyvito wreebis xatva
da mere miTxra ramdenjer davukari taSi~.

7. mizani: yuradRebis ganawilebis unaris gavarjiSeba


saWiro masala: cifrebis cxrilebi da furceli 1-dan 25-mde cifrebis rigiT
asaki: 7 weli da ufrosi asaki

davalebis

aRwera: instruqcia: `Sens winaSea cxrili, romelSic areuli

48
TanmimdevrobiT ganlagebulia cifrebi 1-dan 25-mde. am cxrilSi sul 16
cifria, e.i. 9 cifri gamotovebulia. Sen gaqvs furceli, romelzec
dawerilia cifrebi 1-dan 25-mde. moZebne cifrebi cxrilSi Tanmimdevrulad.
daiwye 1-dan da rodesac Sexvdebi cifrs, romelic gamotovebulia,
gadaxaze es cifri furcelze, Semdeg isev daubrundi cxrils, Tu kvlav
Sexvdebi gamotovebul cifrs isev gadaxazav qvemoT da kvlav daubrundebi
cxrils. imuSave rac SeiZleba swrafad~.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
13
14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

8. mizani: yuradRebis ganawilebis unaris gaumjobeseba


saWiro masala: saWiro ar aris
asaki: 7 weli da ufrosi asaki (bavSvs unda SeeZlos ukuRma Tvla)
davalebis aRwera: instruqcia: `daTvale ukuRma 10, 9, 8, 7, 6 d a.S.
da Tan
gaimeore igigve moZraobebi rasac me gavakeTeb (Tqven CajeqiT, daixareT,
datrialdiT da a.S.). ~

9. mizani: yuradRebis koncentaraciis gaumjobeseba, vizualuri aRqmisa da


mexsierebis gavarjiSeba
saWiro masala: sayofacxovrebo nivTebi
asaki: 4 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `Sens win devs ramdenime sagani, yuradRebiT
daaTvaliere da daimaxsovre isini. Semdeg me davafareb maT qaRalds da
Sen gaixsene ra sagnebi awyvia aq ~.
sagnebis raodenoba patara bavSvebisaTvis umjobesia Tavidan iyos 3-5,
mozrdilebisaTvis ufro meti. gavarjiSebis Semdeg SeiZleba sagnebis
raodenoba gazardoT.

10. mizani: yuradRebis koncentraciis gaumjobeseba, vizuluri aRqmisa da


mexsierebis gavarjiSeba
saWiro masala: sayofacxovrebo nivTebi
asaki: 4 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `Sens win devs ramdenime sagani. yuradRebiT
daaTvaliere da daimaxsovre isini. Semdeg me davafareb maT qaRalds da
Sen gaixsene da aRmiwere es sagnebi, ra zomisaa isini, ra feris, ra ris
gverdze devs da a.S.~.

49
sagnebis raodenoba patara bavSvebisaTvis umjobesia Tavidan iyos 2-3,
mozrdilebisaTvis ufro meti. gavarjiSebis Semdeg SeiZleba sagnebis
raodenoba gazardoT.

11. yuradRebis koncentaraciisa da gadanacvlebadobis unaris


mizani:
gaumjobeseba, vizuluri aRqmis gavarjiSeba
saWiro masala: (ix. danarTi #. . . .) detalebiT gansxvavebuli ori msgavsi
suraTi (ix. danarti #. unda iyos 2 varianti mainc rTuli da martivi)
asaki: 4 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `Sexede orive suraTs da miTxari riTi
gansxvavdebian isini erTmaneTisagan~.

12. mizani: `mxedvelobiTi~ yuradRebis koncentaraciisa gaumjobeseba


saWiro masala: ilustracia (ix. danarTi #. . . )
asaki: 5 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `Sens win devs qaRaldi,
romelzec daxazulia
gadaxlaTuli xazebi. TiToeuli maTgani iwyeba marcxniv da mTvrdeba
marjvniv. Sen unda Tvali gaayolo TiToeul xazs da miTxra im ujris
nomeri, romelTanac mTavrdeba es xazi. daiwye pirveli xaziT, gadadi
meoreze da a.S. imuSave rac SeiZleba swrafad~.
umjobesia daiwyoT 5-7 xaziT. Tavidan SeiZleba bavSvs ufleba misceT xazs
gaayolos TiTi an fanqari. mas Semdeg rac amas SeZlebs, sTxoveT ipivos
xazis dasaruli mxolod Tvalis gayolebiT. gavarjiSebis Semdeg xazebis
raodenobac SegiZliaT gazardoT 15-17 xazamde.

50
1
1
2
2
3
3

4 4

5 5

6 6

7 7

13. mizani: yuradRebis koncentaraciis unaris, fonematuri smenis


gaumjobeseba
saWiro masala: (ix. danarTi #. . . )
asaki: 6 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `me Sen wagikiTxav sityvebis CamonaTvals.
sityvebi iwyeba sxvadasxva bgerebze. roca gaigeb sityvas, romelic iwyeba
bgeraze `g~ daukari taSi, xolo roca gaigeb sityvas, romelic iwyeba
bgraze `k~ – adeqi.~

Tavidan SeiZleba mxolod erTi instruqciis Sesruleba mosTxoveT, mag:


`roca gaigeb `k~-s daukari taSi~, Semdeg mxolod meore instruqcia: `roca
gaigeb `g~-s adeqi~ da mxolod mesame jerze gaaerTianoT ori instruqcia.

Rame sagani, landi skami, niangi, sazomi, gogona, televizori,


kani, nami, wona, gora, gri beliSi, lukma, leibi, nergi, viri,
zonari, sagani, liana, kanafi, sakani, arxi, zoli, ankara logini,
ena, vali, ekali, biWi, mTa, kakani, zurgi, zeimi, mona, nali,
guli, kegli, garemo, sarke, Suqi, Rrubeli, ezo, karebi, mze,
kanguru, saxli, nardi, soko.

14. mizani: yuradRebis koncentaraciisa da gadanacvlebadobis unaris


gaumjobeseba
saWiro masala: (ix. danarTi #. . . )
51
asaki: 7 weli daufrosi asaki
instruqcia: `Seecade ipovo pirvel striqonSi miTiTebuli
davalebis aRwera:
cifrebi qvemoT daweril cifrebs Soris da gadausva xazi rac SeiZleba
swrafad~. daniSneT dro.

7, 5, 3 an 75, 91, 22

1324675869709837261534859049387162534678915069857463524132435465
768798072296857463524131375243546575687980978675645343422312424
829659439172154697815263748596091098172635422524354657568798097
862368789154

15. mizani: yuradRebis koncentaraciisa da gadanacvlebadobis unaris


gaumjobeseba
saWiro masala: (ix. danarTi #. . . )
asaki: 6 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `Seecade ipovo pirvel striqonSi miTiTebuli
gamosaxulebebi qvemoT daxatul gamosaxulebebs Soris~.

    

             

            

             
52
             

            

             

             

            

             

        
16. mizani: yuradRebis koncentaraciisa da gadanacvlebadobis unaris
gaumjobeseba
saWiro masala:
asaki: 6 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: qvemoT mocemul figurebsa da sagnebSi moZebnos

♥ ┘╝┌ da gadausvas xazi.


♥ ● ♣ ╝ ♠ ┐╚ └ ♥ ♦ ╝ ♥  ┌  ♣ ╚   ┐  ┘  ♥ ┘  ♣ ♥  ┌ ☺ ╝ ♥ ┌

╝ ♥  ┌   ┘ ♥ ┌  ┘  ╝   ┘ ┌

53
qceva
yvela bavSvi mtkivneulad reagirebs SeniSvnaze da cdilobs miiRos
sasurveli. problemis mqone bavSvebs gansakuTrebiT uWirT survilis
impulsis Sekaveba, gadavadeba da sxva raimeze gadarTva. amitom metad
mniSvnelovania ufrosebis qmedeba, raTa ar moxdes bavSvis arasasurveli
qcevis ganmtkiceba. bavSvebis “isterika” sasurvelis miRebis SesaniSnavi
strategiaa romlis ganmtkicebac xdeba ufrosebis araswori qceviT. mxolod
ufrosebs SeuZliaT daexmaron bavSvs stresis daZlevaSi, usiamovno emociis
ganqarvebaSi, emociis gamoxatvaSi da qcevis normebis SesrulebaSi.
rodesac bavSvs uWirs miTiTebebis Sesruleba, impulsis Sekaveba,
jeris dacva, gadarTva erTi moqmedebidan meoreze, bavSvis qcevis marTva
rTuldeba rogorc swavlebis, aseve TamaSis pirobebSi. bavSvebs xSirad
aqvT sibrazis Setevebi akrZalvaze, survilis daukmayofileblobaze.
tiriliT, wuwuniT an xangrZlivi sibrazis SeteviT bavSvi cdilobs
sasurvelis miRwevas. qvemoT moyvanili savarjiSoebi da rCevebi
mimarTulia bavSvis qcevis TviT-marTvis Cvevebis gaumjobesebisaken.
 bavSvs mieciT erTnabijiani instruqciebi: mag. momitane Wiqa, aiRe
TefSi da a.S. Sesrulebis Semdeg aucileblad waaxaliseT da
aRniSneT misi warmateba.
 nebismieri aqtivobis dros, iqneba es TamaSi Tu saswavlo situacia
aucileblad daamTvareT dawyebuli moqmedeba. amisaTvis ecadeT, rom
davaleba an TamaSi mcire dros saWiroebdes (erTi ramis daxatva,
erTi suraTis daTvaliereba, burTis ramdenjerme srola), ise, rom
erTi moqmedeba daiwyoT da daamTavroT; Tu davaleba grZelia,
ecadeT dayoT mcire monakveTebad da erTi monakveTis keTeba
daiwyoT da daamTavroT; am dros mTavaria bavSvs hqondes imis
gancda, rom man daiwyo da daamTavra moqmedeba ise, rom garkveuli
Sedegi miiRo.
 TamaSis, Tu davalebis keTebisas SeitaneT Tanmimdevrobis da jeris
dacvis elementebi: “jer Sen mesrole burTi, mere me gesvri”, “jer me
gavusvam xazs, mere Sen”; yoveli aqtivobis dros aucileblad unda
iyos jeris dacvis elementebi, raTa bavSvi mieCvios impulsis
Sekavebas, TamaSis wesebis dacvas da SemdgomSi nebelobiTi aqtivobis
ganxorcielebas
pirveli, rac unda gakeTdes, es aris yvela ufrosis erTiani
strategia: ar SeiZleba erTi eferebodes, meore sjides, an erTi ar
usrulebdes survils da meore usrulebdes. meore mniSvnelovani
strategiaa bavSvis tirilis, wuwunis, yvirilis sruli ignorireba yvela
ufrosis mxridan. im dros, rodesac bavSvi “isterikaSia” azri ara aqvs
masTan laparaks, arc dayvavebas, arc Cxubs – tirilis intensivoba
matulobs ufrosis aqtivobasTan erTad.
rodesac bavSvi Cxubobs an raimes moiTxovs, an wuwunebs,
gaRizianebuli yviris, ufrosebi irCeven ignorirebas _ ar reagireben
bavSvis qcevaze. im momentSi arc erTi ufrosi ar Sedis kontaqtSi bavSvTan!
ignorireba niSnavs Semdegs:
54
 ar eCxubebiT bavSvs;
 ar amSvidebT bavSvs;
 ar arcxvenT da ar ukiTxavT morals;
 saerTod arafers ambobT;
 cdilobT ar uyuroT TvalebSi, TiTqos ver amCnevT;
 am dros metad mniSvnelovania Tqven TviTon iyoT mSvidad da ar
iyoT gaRizianebuli.
 Tqveni aseTi qceva unda gaagrZeloT manamde, sanam bavSvi ar
damSviddeba, ar Sewyvets moTxovnebs. aucileblad unda gauZloT
bavSvis sibrazis Setevas! mxolod am SemTxvevaSi iqneba efeqturi
ignorireba. Tu SeyoymandiT an ukve veRar uZlebT, bavSvi amas
mSvenivrad xvdeba da kidev ufro gulmodgined agrZlebs brazian
gamosvlebs. mTavaria gauZloT da ecadoT Tqveni saqmis keTeba.
 am dros aucilebelia mSvidi da ara gaRizianebuli ignorireba.
“isterikis” dros ecadeT ar uyuroT pirdapir, ukeTesia zurgiT
idgeT, SeiZleba sxva oTaxSic gaxvideT, oRond Ria karebidan unda
xedavdeT ras akeTebs bavSvi. Tu bavSvi TviTon modis da girtyamT,
mxolod am SemTxvevaSi dauWerT xels da mSvidad eubnebiT: “me
mtkiva, dartyma ar SeiZleba, sityviT miTxari”; mets arafers ambobT.
 Tu bavSvi modis da fizikurad gexebaT, gqaCavT tansacmelze,
mxolod maSin SegiZliaT mSvidad uTxraT: “ase ver vigeb ra gsurs”.
mets arafers eubnebiT da cdilobT gaecaloT, gaxvideT sxva
oTaxSi. rodesac damSviddeba da Cveulebrivad mogmarTavT, Tqvenc
gamoxatavT mzadyofnas, rom mousminoT da gasceT pasuxi. SegiZliaT
mSvidad iyoT, radgan im Temaze, ris gamoc braziani afeTqeba hqonda,
aRar gaagrZelebs diskusias.
 ar SeaqoT mas Semdeg, rac damSviddeba; Cveulebriv daelaparakebiT,
gamoiCenT yuradRebas misdami. Seqeba saxifaToa, radgan bavSvi
SemdgomSi ecdeba isterikis mowyobas mxolod imitom, rom YTqvengan
Seqeba daimsaxuros damSvidebis Semdeg.
 bavSvis problemuri qcevis dasaZlevad, aseve sasargeblo
strategiebia Canacvleba (yuradRebis gadatana) da gadavadeba. es
orive strategia SeiZleba ignorirebasTan monacvleobiT gamoiyenoT.
gadavadebis dros erideT vaWrobas: “amas Tu gaakeTeb, maSin amas
miiReb”.
a. Canacvleba: rodesac bavSvi daJinebiT iTxovs raimes
dauyovneblad Sesrulebas, ufrosis pirveli nabijia gadautanos yuradReba
misTvis saintereso raimeze (rac bavSvisTvis mimzidvelia), anu Caanacvlos
sxva sasiamovno raimeTi. an meore varianti: rodesac bavSvi raimes iTxovs,
mis magivrad sxva msgavs obieqts aZlevT. mag. bavSvi iTxovs kanfets, Tqven
eubnebiT kanfeti ar maqvs, ai saReWi rezini”.
b. gadavadeba: rodesac bavSvi daJinebiT iTxovs raimes eubnebiT: “5
wuTis Semdeg (iTamaSeb, SeWam, ezoSi Caxval da a.S.). naxe saaTis isari
aqamde rom miva (xeliT aCvenebT saaTze), mere mogcem.” es strategiebi ar
aris saukeTeso, magram pirveli, mosamzadebeli etapisaTvis kargi

55
saSualebaa, radgan bavSvi eCveva Tavisi survilis Tundac ramdenime wuTiT
gadavadebas an erTi obieqtis meoreTi Canacvlebas.
 Tqveni strategia, rodesac bavSvis problemuri qcevaa mosalodneli
Semdegnairi unda iyos: yuradRebis gadatana, Semdeg _ gadavadeba da
bolos ignorireba.
 problemis mqone bavSvebi ver itanen reJimis darRvevas an
mouwesrigebel dRis reJims. amitom aucilebelia bavSvi gansazRvrul
dros iZinebdes da gansazRvrul dros Wamdes.
 Tu bavSvis daZineba rTulia, SeimuSaveT rituali. pirvel rigSi,
bavSvma unda daiZinos ara ugvianes 10 saaTisa. am dromde, ukve
vaxSmis Semdeg, sadRac 8 saaTidan iwyebT momzadebas. sul axsenebT,
rom 10 saaTze unda daiZinos. SeuZineT saaTi, romelic mraval
SemTxvevaSi SeiZleba gamoiyenoT. is bavSvis sakuTari saaTi iqneba da
masze uCvenebT, rodis daiZinebs (“naxe, es isari aq rom mova, loginSi
unda iyo’). aseve, iwyebT dabanis rituals, ecadeT es TviTon
gaakeTos, Semdeg Zilis win, an zRapars uyvebiT, an raimes
aTvalierebT (rac moswons) da isev axsenebT, rom amas rom morCebiT,
daiZinebs. amis Semdeg, 5 wuTi zixarT iqve, Cumad xarT da ar
elaparakebiT. Semdeg dgebiT da gamodixarT oTaxidan. sxvanairad
rom vTqvaT, 2 saaTi uqmniT daZinebis ganwyobas da amzadebT
ZilisTvis. es unda meordebodes erTi da igive TanmimdevrobiT
yovel dRe.
 gaiTvaliswineT, rom Zilis win bavSvma ar unda uyuros televizors
da ar unda iTamaSos kompiuteriT, radgan Zlier itvirTeba
STabeWdilebebiT da uWirs CaZineba, an mousvenrad sZinavs. umjobesia,
vaxSmis Semdeg, daZinebamde bavSvi daakavoT sxva aqtivobebiT: Zilis
win gaseirneba, wignis kiTxva, zRapris mosmena, xatva, misi sayvareli
TamaSi da a.S.
 bavSvs mieciT Tavisufali arCevanis saSualeba iq sadac es
SesaZlebelia. ase bavSvi swavlobs pasuxismgeblobas sakuTar
qcevaze, qcevis regulacias da rac mTavaria ikmayofilebs
Tavisufali arCevanis survils. mag. SezRuduli arCevanis situacia
SegiZliaT SeqmnaT Wamis da Cacmis dros. ”airCie ras SeWam fafas, Tu
kvercxs?”, ”airCie romels Caicmev, Sarvals Tu kabas?” da a.S. aseTi
situaciebi aucilebelia bavSvis damoukideblobis
ganviTarebisTvisac.
 yvela SemTxvevaSi ecadeT, rom bavSvma damoukideblad Caicvas, Wamos,
daibanos, mialagos Tavisi kuTxe, dagexmaroT sufris gaSlaSi. Tqven
SeiZleba daexmaroT, mag. aCvenoT moqmedeba, mere erTad gaakeToT da
Semdeg waaxalisoT TviTon gaakeTos. SeiZleba minimalurad
daexmaroT, magram SeuqmeniT pirobebi, raTa damoukideblad
Seasrulos moqmedebebi. waaxaliseT da SeaqeT, rom kargad gamosdis
da Zalian gexmarebaT.
 problemis mqone bavSvebi dauyovnebliv ver asruleben miTiTebebs.
ufrosebs rCebaT STabeWdileba, rom isini ar ismenen, yuradRebas ar
aqceven maT moTxovnebs da amas specialurad maTi gamowvevisaTvis
56
akeTeben. sinamdvileSi amis mizezi isaa, rom xSirad problemuri
bavSvebi rigidulebi arian, uWirT erTi moqmedebidan meoreze
gadarTva, an maT ufro meti dro esaWiroebaT instruqciaze
reagirebisaTvis. amitom, mSvidi toniT bavSvs eubnebiT ra gindaT;
Setyobineba unda iyos pirvel pirSi da Semdegi tipis: “me minda rom
moxvide, gamikeTo” da a.S. Tu bavSvi ar reagirebs, kidev erTxel
eubnebiT igives da darwmunebuli toniT amatebT: “viTvli samamde” da
..... imeorebT isev miTiTebas.

bavSvis misaRebi qcevebis gansamtkiceblad aucilebelia ufrosebma


mkafiod gamoyon ra moswonT da amaze waaxalison bavSvi. es imas niSnavs,
rom Tqven bavSvs mxolod maSin ki ar aqcevT yuradRebas roca raimes
aSavebs, aramed pirvel rigSi maSin, roca sul mcire raimesac kargad
gaakeTebs. am dros mniSvnelovania Tqveni toni da saxis gamometyveleba –
uyurebT TvalebSi, uciniT da kmayofilebiT eubnebiT: “yoCaR, ra kargad
gaakeTe; an ra kargad gamogivida”, an “yoCaR Zalian momewona Seni
gakeTebuli”. yuradReba miaqcieT imas, rom Seqebis SemTxvevaSic ar eubnebiT
bavSvs ”kargi biWi xar; kargi gogo xar”, anu mis qcevas an Sedegs aRniSnavT.
Tu bavSvis qceva ar mogwonT, iRebT mkacr saxes da tonic Sesabamisi gaqvT,
magram metad mniSvnelovania, Tu ras eubnebiT. kategoriulad ar SeiZleba
bavSvs uTxraT: “ Sen cudi (saSineli da a.S. epiteTebi) gogo xar” an “ Tu
amas ar gaakeTeb patruli wagiyvans, gudiani kaci mova” da msgavsi teqstebi,
rac bavSvs mianiSnebs imaze, rom mas miatoveben sayvareli adamianebi.
Setyobineba unda iyos pirvel pirSi da Semdegi tipis: “me ar momwons Seni
qceva (es qceva)”, Semdeg mokled uxsniT ratom. anu, Setyobinebaa: “Seni
qcevaa cudi, ar momwons” da ara “Sen xar cudi da ar momwonxar”.
 ojaxSi myofi ufrosebi erTnairad unda reagirebdnen bavSvis qcevis
Sedegebze: misaRebi qcevis SemTxvevaSi waaxalison bavSvi, Seaqon,
miuRebeli qcevis SemTxvevaSi aucileblad unda aRniSnon, rom qceva
ar moswonT.
 dauSvebelia bavSvis qcevaze ojaxSi myofi ufrosebis gansxvavebuli
reagireba (zogi efereba, zogi eCxubeba) da kidev ufro dauSvebelia
bavSvis Tvalwin ojaxis wevrebis kamaTi mis qcevasTan dakavSirebiT.
 metad mniSvnelovania, rom bavSvma iswavlos sakuTari qcevis
Sedegebze pasuxismgeblobis aReba, Sesabamisad, man zustad unda
icodes misi qcevis Sedegebze ufrosebis reaqcia. aseTi mkafio
ukukavSiris gareSe, bavSvisTvis yovelTvis bundovani iqneba risTvis
ajildoveben an sjian.

57

Anda mungkin juga menyukai