პრაქტიკული მუშაობა ბავშვებთან
პრაქტიკული მუშაობა ბავშვებთან
unarebis ganviTarebaSi?
1
metyvelebasa da komunikaciaSi: artikulacia, TxrobiTi
frazuli metyveleba, dasaxeleba, sxvisi saubris gageba;
moqmedebisa da qcevis regulaciaSi, dagegmvasa da kontrolSi;
emociur sferoSi.
E problemebi yovel zemoaRniSnul sferoSi gavlenas axdens bavSvis
swavlebasa da swavlaze da xels uSlis akademiuri Cvevebis Camoyalibebas,
dadebiTi TviTSefasebisa da TviT-efeqturobis ganviTarebas.
2
eqspresiuli metyvelebis ganviTareba
eqspresiuli metyveleba azris sityvebSi Camoyalibebis unaria da
moicavs sityvis artikulacias, frazis sintaqsur agebas, Txrobas.
eqspresiuli metyvelebis funqciaa Setyobinebis, azris gadacema
mosaubrisaTvis, azrisa da emociis gaziareba. am unaris asakis Sesaferisi
ganviTareba aucilebelia saskolo mzaobisaTvis.
bavSvs, romelsac uWirs sityvis gamoTqma da azris winadadebaSi
Camoyalibeba, problemebi Seeqmneba TanatolebTan urTierTobaSi, wera-
kiTxvis aTvisebaSi.
6
fonologiuri analizis ganviTareba kiTxvis da
weris aTvisebis gasaumjobeseblad
fonologiuri analizi da sinTezi sityvis bgerebad daSlisa da
bgerebis sityvaSi gaerTianebis unaria: rogor gamoiTqmeba sityva da
rogoria am sityvaSi bgerebis Tanmimdevroba.
es erT-erTi ZiriTadi unaria kiTxvisa da orTografiis
aTvisebisaTvis. Sesabamisad misi darRveva an sulac momwifebis dagvianeba
xels SeuSlis bavSvis kiTxvis unaris ganviTarebasa da orTografiis
dauflebas.
7 weli da meti
6. mas Semdeg, rac bavSvi uproblemod akeTebs aseT davalebebs, vaZlevT
ufro rTul davalebas. viRebT sityvebis wyvilebs ise, rom maTi bgeriTi
Semadgenloba opoziciuri artikulemebis gamoTqmas gulisxmobs (bpf,
Zwcsz, jWCS, gkq, Ryx). mag. jejili, WinWari; Tafli; tafa; Zvali, Zera,
wveri, wvivi; CanTa, jarTi; wiwibura, jiblibo; zebra, zRmartli. jer
viwyebT 2-marcvliani sityvebiT, Semdeg ki gadavdivarT 3 marcvlianze.
bavSvs xmamaRla vkarnaxobT 2 aseT sityvas, romelic unda Caweros igive
TanmimdevrobiT. mag. jari, Wuri; fuli, puri. Secdomis SemTxvevaSi, vTxovT
gamoTqvas sityvis bgerebi da TviTon gaasworos Secdoma. Semdeg veubnebiT
3 marcvlian sityvebs, mag. jejili, WinWari.
7. am savarjiSos ufro garTulebuli variantia msgavsi fonologiuri
Semadgenlobis sityvebis Cawera, mag. wveri, wvivi, zvavi, zvari.
8. CamowereT an dabeWdeT baraTebze SedarebiT ucnobi sityvebi: mag.
energetika, barometri, heliobatarea da a.S. gamoTqmiT eubnebiT sityvas, ise,
rom ar uCvenebT baraTs da TxovT giTxraT romelia pirveli aso, mesame aso
da a.S. Secdomis SemTxvevaSi, ar usworebT Semdeg aCvenebT baraTze daweril
sityvas. erTad kiTxulobT xmamaRla da mere unda gadaweros igive sityva.
am SemTxvevaSi muSaobs samive SegrZneba: mxedveloba, smena, kan-
kinesTetikuri.
9. CamowereT an dabeWdeT baraTebze fsevdosityvebi, uazro sityvebi,
romelTac mniSvneloba ara aqvT, mag: barRaSi, guldastri, mandiqva da a.S.
nebismieri bgeraTa kompleqsi. bavSvs gamoTqmiT eubnebiT sityvas da TxovT
gaimeoros, ise, rom ar uCvenebT baraTs. Semdeg ekiTxebiT ra asoze iwyeba,
romelia mesame, meoTxe aso. amis Semdeg win udebT baraTs da TxovT
gadaweros sityva da Tan xmamaRla gamoTqvas bgerebi. Secdomebs ar
usworebT, Tqven xmamaRla imeorebT sworad. meore dRes ki imeorebT igive
proceduras, igive sityvebze.
10. riTma-sityvebi dawerili gaqvT baraTebze, aseve gaqvT iseTi sityvebis
baraTebi, romlebic ar arian riTmaSi am sityvebTan. bavSvs win udevs
baraTebi areulad, saSualod 10-mde. Tqven arCevT erT sityvas da TxovT
SeurCios masTan gariTmuli sityvebi. kompleqtSi gaqvT sityvasTan
gariTmuli 5 sityva da sxva 5 sityva. mag. bali kompleqtSi gaqvT: bari,
qali, kari, xali da bude, Zvali, Tofi, dana.
11. sityvaSi erTi asos Secvla ise, rom axali sityva miviRoT: mag. navi-nali,
beli-boli, bali-bari. bavSvs eubnebiT sityvas da TxovT Secvalos erTi
aso ise, rom axali sityva miiRos. (akeTebs mxolod smeniT, zepirad).
12. asoze sityvis dasaxeleba. bavSvs TxovT, mag. aso s-ze dagisaxeloT rac
SeiZleba bevri sityva – arsebiTi saxeli mxolobiT ricxvSi 1 wT-is
ganmavlobaSi. dasawyisSi, SeiZleba rig-rigobiT TqvaT da vin ufro met
8
sityvas ityvis. Semdeg, roca bavSvisTvis es Cveuli ram gaxdeba, TviTon
unda CamoTvalos. aiReT sxvadasxva asoebi. amas SeiZleba sxva TamaSis saxec
misceT: daniSneT dro 1 wuTi da Tqven da bavSvma am periodSi rac SeiZleba
swrafad unda CaweroT sityvebi Sesabamis asoze. mere SeadaroT, vin meti
gaakeTa. dasawyisSi, waxalisebisTvis SeiZleba xandaxan moagebionoT.
rodesac gaiwafeba, Semdeg aRar moagebinoT.
13. bavSvs umzadebT iseT rigebs, sadac bgeraTa uazro TanmimdevrobaSi unda
ipovos sityvebi, romelic baraTze uweria. mag.
adfffbaRifghgfhpataradsfgyriupatiosnebawertgjhbaRCacgbuiozfhshy
shbaRdadiewtjhlpativiscemagfhhgddghbaRlinjouiosadpatroniasdfgu
baRi patroni
baRCa patara
baRdadi pativiscema
baRlinjo patiosneba
wrtmanqanadujemandarinixghnmCeqmavcxfsdysymananarynteuyjejCerqezigdhdhsf
hshghhgsmundiridjdjdjCemixgjhmgujmcgmgjkCurCxelaafytyntrryjjoiuptie
manqana Ceqma
mandarini Cerqezi
manana Cemi
mundiri CurCxela
ipove sityvebi:
saxli, mTvare, kovzi, Zma, kata, piri, muxa, droSa, soko, nemsi,
bali, fexi
alskfjbvncmxkzjahsgdferwtqyusaxlioplkjhgfdsazxcvbnmlkjhg
fdsaqwerqzwxecrvtbynumioplaksjdhfgzxcvbnzmmzbcnxvfgdmTvar
ehsjaltvuliasdmuxaqmxncvbahgfakjdsfvkovziubiligingdfsweat
jfkghsdfjshdgfbvcbxnzmalskdjfhgrteywuqiopaldroSasksdjdh
fczvxbcnvmbsokonklpjoiyugqweiuyadsfdgfhgjpirihkjlmbnvbcvx
czxnemsivcbvnbmvncbvxxvzxcadsfdgfhgjhkjlpiouiyutyrterweqzc
xZmacbvnbmnljkhjghgdfdsasqewrterytuyiuopiouiyutyrterweqba
libnmwnebqmnwfexihgdsahqowieuhfdk
10
msxvili motorikis ganviTareba
msxvili motorika moicavs wonasworobis, xelebis da fexebis
koordinirebuli moZraobis, Tanmimdevruli da erTdrouli moZraobebis
Sesrulebis, moqmedebis dagegmvis unarebs.
msxvili motorikis ganviTarebaSi Seferxeba vlindeba xelebis
Tanmimdevruli da erTdrouli moZraobis mouqnelobaSi an SeuZleblobaSi,
cal fexze xtunvisa da dgomis gaZnelebaSi, burTiT TamaSis, sirbilis
sirTulesa da rTuli motoruli moqmedebebis dagegmvaSi.
msxvili motorikis ganviTarebaSi Seferxeba xels uSlis bavSvs
akademiuri Cvevebis dauflebaSi. kerZod, radgan mas uWirs moZraobebis
koordinacia da mTeli misi yuradReba sxeulis marTvazea
koncentrirebuli, garTulebulia wera-kiTxvisa da Tvlis aTvisebis
procesi.
11
davalebis aRwera: daalageT ramdenime baliSi an saTamaSo erTmaneTis
miyolebiT (gaakeTeT biliki) da gaiareT masze. bavSvs Tu gauWirda
gavla, xeli mokideT da gaatareT.O
10. masala: 20sm simaRlis myari sagani (mag. bavSvis skami, yuTi da sxva)
davalebis aRwera: sTxoveT bavSvs dadges 20sm simaRlis saganze da
uTxariT: “aba, maCvene rogor xtebi aqedan”, Tu saWiroa uCveneT
magaliTi an moexmareT.
12
12. masala: saxtunao Toki
davalebis aRwera: saxtunaos iatakze dadebT da bavSvs aCvenebT rogor
gadaxtes ori fexiT. jer Tqven xtebiT, mere bavSvs TxovT gadaxtes. Tu
ver axerxebs, exmarebiT da amxnevebT bavSvs. amis Semdeg TxovT TviTon
gadaxtes da aucileblad SeaqebT.
asaki: 4 weli
1. masala: saSualo zomis burTi
davalebis aRwera: dadeqiT bavSvis pirdapir daaxloebiT 2 metris
daSorebiT. mieciT bavSvs burTi da uTxariT: “mesrole burTi”, Tan
xelis moZraobiT aniSneT. Tu saWiroa aCveneT.
13
davalebis aRwera: wre gaakeTeT lentiT an carciT daxateT iatakze.
uCveneT bavSvs rogor dadixarT wreze, ise rom ar gadadixarT
zolidan da uTxariT TviTonac gaakeTos igive.
2. masala: kubikebi
davalebis aRwera: kubikebisgan gaakeTeT daaxloebiT 20sm siganis
biliki, mieciT bavSvs xelSi 2-3 kubikisgan aSenebuli koSki da sTxovT
gaiaros am bilikze ise, rom koSki ar daingres.
14
saWiroa, uCveneT magaliTi. bavSvisTvis ufro saintereso rom iyos,
SegiZliaT TamaSs Sejibris xasiaTi misceT.
5 weli da meti
6 weli da meti
16
xelebis SeTanxmebuli moZraobebi
2-4 weli
1. masala: ori Cais kovzi (metalis)
davalebis aRwera: aiReT ori Cais kovzi, erTi erT xelSi, meore meore
xelSi da daartyiT erTmaneTs samjer. sTxoveT bavSvs igive gaakeTos.
Tu ar agyvaT, kidev erTxel aCveneT.
4-6 weli
4. masala: erTi patara (2-3 sm) zomis SuSis feradi burTula, magida.
davalebis aRwera: aiReT burTula, dadeqiT magidasTan da agoraveT es
burTula erTi xelidan meoresken ise, rom is ar gadmovardes an ar
gagordes sxvagan. sTxoveT bavSvs igive gaakeTos. Tu ar gamouvida,
mokideT bavSvs xeli xelebis zurgis mxridan da aamoZraveT.
5. masala: ori patara (2-3 sm) zomis SuSis feradi burTula, magida.
davalebis aRwera: dadeqiT erTmaneTis pirispir magidasTan da gaugoreT
bavSvs erTdroulad orive burTi – erTi burTi marjvena xelTan, meore
_ marcxena xelTan. bavSvi unda ecados daiWiros isini da gamogigoroT
Tqven.
9. masala: saxtunao
davalebis aRwera: Tqven da bavSvi dgexarT erTmaneTis pirispir,
saxtunaos erTi bolo giWiravT Tqven, meore – bavSvs. atrialebT
saxtunaos, bavSvi unda agyveT siswrafeSi da trialis mimarTulebaSi.
saxtunaos atrialebT jer erTi xeliT, Semdeg _ meore xeliT.
Tu bavSv saxtunaos triali gauWirda, dgebiT bavSvis ukan da Tqveni
xeliT amoZravebT bavSvis xels.
18
natifi motorikis ganviTareba
natifi motorika moicavs TiTebis natifi, moqnili da
koordinirebuli moZraobis, Tvalis da xelis SeTanxmebuli moZraobis
unarebs.
natifi motorikis ganviTarebaSi Seferxeba vlindeba xatvis,
kaligrafiis problemebSi.
bavSvs uWirs asoebis gamoyvana, swori xazis da asoebis zomis dacva,
martivi obieqtebis da figurebis grafikuli gamosaxva.
2 weli da meti
19
davalebis aRwera: gauvseT auzi an varcli wyliT. CauwyveT Rrublebi,
plastmasis sagnebi, Tojinebi an manqanebi _ iTamaSos.
3 weli da meti
9. masala: mozaika.
davalebis aRwera: scadeT mozaikis RilebiT martivi rigis gakeTeba:
mag. yviTeli, wiTeli, mwvane, lurji. bavSvma zustad igives kopireba
unda gaakeTos.
22
20. masala: sxvadasxva saxis foTlebi, msxvili nemsi (ukeTesia
plastmasis), msxvili 1 metris sigrZis Zafi.
davalebis arwera: SeagroveT tyeSi sxvadasxva xis foTlebi da aageT
isini Zafze _ gaakeTeT girlandebi.
4 weli da meti
23
TiTis wveri cers. daiwyeT saCvenebeli TiTiT. uCveneT 2-3 jer. TxoveT
bavSvs TviTonac igive gaakeTos, jer erTi xeliT, Semdeg meoreTi.
5 weli da meti
25
20. masala: rbili Tixa, comi an plastelini.
davalebis aRwera: sTxoveT bavSvs raime gamogiZerwoT. mieciT
saSualeba TviTon amoarCios ras gamoZerwavs. Zerwvis damTavrebis
Semdeg hkiTxeT - ra aris es sagani/arseba.
D
6 weli da meti
26
Tvalisa da xelis koordinacia
3-6 weli
27
8. masala: sahaero buSti.
davalebis aRwera: analogiurad TamaSobT sahaero buStiT. am
SemTxvevaSi sasargebloa is, rom burTi nela moZraobs da bavSvi
iZulebulia gaayolos Tvali burTs, sanam daiWers.
28
xanmokle verbaluri da mxedvelobiTi mexsierebis
ganviTareba
xanmokle mexsiereba STabeWdilebis moklevadiani Senaxvis unaria. es
SeiZleba iyos sxvadsxva SegrZnebebiT miRebuli STabeWdilebebis
(mxedvelobiTi, smeniTi, SexebiT) aRbeWdva da mcire xniT daxsomeba, aseve
sxvadasxva Sinaarsebis, iqneba es sityebiT gaSualebuli (verbaluri), Tu
xatovani (araverbaluri) informacia.
xanmokle mexsierebis ganviTarebaSi Seferxeba SeiZleba gamovlindes:
xanmokle mexsierebis moculobis SeviwroebaSi, SeuZlia mxolod erTeuli
an ramdenime STabeWdilebis uSualo Senaxva da aRdgena; STabeWdilebebis
TanmimdevrobiT aRdgenis SeuZleblobaSi (ra ris Semdeg iyo).
xanmokle smeniTi mexsierebis problema pirvel rigSi gavlenas
axdens: miTiTebebis aRqmasa da gagebaze, bavSvs uWirs grZeli
winadadebebis uSualo daxsomeba da Sesabamisad gageba; wakiTxulis
gaazrebaze, radganac teqstis dasawyisi bolosken ukve aRar axsovs.
xanmokle mxedvelobiTi mexsierebis problema xels uSlis bavSvs aso-
bgerebis aTvisebaSi, radgan man unda daimaxsovros asoebis konfiguracia,
dawerili mTliani sityvis damaxsovrebaSi. Sesabamisad, bavSvisTvis
garTulebulia kiTxvis aTviseba.
33
13. mizani: sityvebze da cifrebze muSa mexsierebis ganviTareba, xanmokle
mexsierebis moculobis gazrda.
asaki: mocemuli savarjiSos Sesruleba SeiZleba daiwyoT 8 wlis asakidan.
saWiro masala: sityvebis CamonaTvali.
davalebis aRwera: bavSvs ukiTxavT cifrebis an sityvebis (ormarcvliani)
rigs da bavSvma unda gaimeoros, Tavidan pirdapiri TanmimdevrobiT, Semdeg
Sebrunebulad. Tqven rasac ambobT pirdapir, is igives ambobs, magram
bolodan. instruqcia 1: `me getyvi cifrebis (an sityvebis) rigs da
gaimeore zustad igive TanmimdevrobiT, ra TanmimdevrobiTac getyvi.”
instruqcia 2: “me getyvi cifrebis (an sityvebis) rigs, Sen unda gaimeoro
bolodan, mag. 1 5, Sen unda miTxra 5 1.”
mag., 5 8 1 pirdapir
6 3 7 Sebrunebulad
4 1 9 2 pirdapir
9 2 4 7 Sebrunebulad
mze jibe
Toxi lomi nemsi
navi qudi zari xeli
da a.S.
TandaTan zrdiT cifrebis da sityvebis rigs. mas Semdeg, rac bavSvi
Tavisuflad imeorebs Sesabamisi raodenobis sityvebs an cifrebs, rigSi
umatebT kidev erT elements.
35
36
mxedvelobiT-sivrciTi garCeva, sinTezi da
vizualur-sivrciTi azrovnebis ganviTareba
mxedvelobiT-sivrciTi unari gulisxmobs obieqtebis sivrciTi
niSnebis garCevas, cnobas, daxsomebas, obieqtebis sivrciTi ganlagebis
garCevasa da cnobas, obieqtebis sivrciTi niSnebis analizs, sinTezs da
mxedvelobiT-sivrciTi amocanebis gadaWras.
mxedvelobiT-sivrciTi unaris ganviTarebaSi Seferxeba vlindeba
xatvis problemebSi, bavSvis mwir sivrciT orientaciaSi, saaTis cnobis,
mravalTanrigiani ricxvebisa da romauli cifrebis wakiTxvis sirTuleSi.
mxedvelobiT-sivrciTi unaris drouli momwifebis Seferxeba xels
uSlis bavSvs asoebis garCevaSi da Sesabamisad kiTxvis unaris
ganviTarebaSi, ariTmetikuli operaciebis aTvisebaSi, SemdgomSi geometriis
swavlaSi.
37
Sesrulebis procesSi aRwereT bavSvis an Tqveni yoveli moqmedeba, mag:
wreebi davawyoT erTad, exla vipovoT kvadratebi, exla aseTi samkuTxedi
moZebne da a.S.
nimuSi 1.
38
6. mizani: geometriuli formis identurobis ganviTareba
saWiro masala: furcelze daxtuli geometriuli figurebi (sami
sxvadasxvanairi samkuTxedi [tolferda, blagvi, maxvili], oTxkuTxedi
[kvadrati, trapecia, marTkuTxedi], ovali [didi, patara, gaxrili,
wagrZelebuli], varskvlavi [simetriuli, asimetriuli, xuTqimiani,
eqvsqimiani] da. a.S. (nimuSi 2.). Ppirvel etapze mieciT mxolod ori saxis
figura, magaliTad, mxolod oTxkuTxedebi da samkuTxedebi, Sedeg
davaleba SegiZliT nelnela gaarTuloT figurebis damatebiT.
asaki: 4-5 weli
davalebis aRwera: daudeT bavSvs mocemuli furceli da sTxoveT yvela
samkuTxedi gaaferados wiTlad, yvela oTxkuTxedi lurjad da a.S.
nimuSi 2
39
7. mizani: geometriuli formis identurobisa da sxvadasxva vizualuri
niSnis mixedviT klasifikaciis unaris ganviTareba
saWiro masala: furcelze daxtuli sxvadasxva ferisa da zomis
geometriuli figurebi (sxvadasxvanairi samkuTxedi [tolferda, blagvi,
maxvili], oTxkuTxedi [kvadrati, trapecia, marTkuTxedi], ovali [didi,
patara, gaxrili, wagrZelebuli], varskvlavi [simetriuli, asimetriuli,
xuTqimiani, eqvsqimiani] da. a.S. ).
asaki: 4-5 weli
davalebis aRwera: mocemuli davalebis Sesrulebisas bavSvs yovel jerze
SegiZliaT sTxovoT gansxvavebuli amocanis Sesruleba. davaleba
gansazRvreT bavSvis SesaZleblobebisa da saWiroebebis mixedviT. sTxoveT
bavSvs giCvenoT
1. yvelaze didi:
cisferi samkuTxedi
kvadrati
lurji kvadrati
wre
vardisferi wre
2. yvelaze patara
varskvlavi
wre
lurji wre
yviTeli samkuTxedi
kvadrati
garda amisa SesaZloa sTxovoT TiToeuli figuris daTvla, mag: sul
ramdeni wrea an romeli figuraa yvelaze meti?
40
asaki: 4-5 weli
davalebis aRwera: dauxateT bavSvs tolferda samkuTxedSi Caxatuli
tolferda samkuTxedi (nimuSi 4), sTxoveT bavSvs daTvalos ramdeni patara
samkuTxedisagn Sedgeba didi samkuTxedi da sxvdasxvafrad gaaferados
TiToeuli.
nimuSi 3
41
11. mizani: formis identifikacis, vizualuri analizis unaris ganviTareba
saWiro masala: oTkuTxedSi Caxatuli geometriuli figurebi (nimuSi 5)
asaki: 5-6 weli
davalebis aRwera: sTxoveT bavSvs yuradRebiT daaTvalieros naxazi da
ipovos ori samkuTxedi
nimuSi 4
nimuSi 5.
42
14. mizani: vizualuri analizis unaris ganviTareba
saWiro masala: erTidaigive konturuli figurebis ertmanetis gadamfaravi
gamosaxuleba (nimuSi 7)
asaki: 4-5 weli
davalebis aRwera: uCveneT bavSvs gadafaruli konturuli figurebi da
sTxoveT daiTvalos ramdeni calia
nimuSi 6
43
16. mizani: vizualur-konstruqciuli azrovnebis ganviTareba
saWiro masala: gamoiyeneT sxvadasxva feris sqeli qaRaldisgan daWrili
figurebi.
asaki: 5 wlidan.
davalebis aRwera: bavSvs aZlevT nawilebs da man unda aawyos figura.
daiwyeT martivi, 3 –naWriani figurebiT da mas Semdeg, rac bavSvi
moaxerxebs aseTi naWrebidan figuris Tavisuflad awyobas, gaarTuleT
davaleba da asawyobad mieciT 4-5 naWriani figurebi. mag.
44
figuraSi ise gadaalage 3 Cxiri, rom miviRoT 4 toli
samkuTxedi~
45
yuradReba
yuradReba iseTi fsiqikuri procesia, romelic saSualebas aZlevs
adamians amoarCios obieqtis an movlenis garkveuli mxare da masze
koncentracia moaxdinos. adamiani smeniTi da mxedvelobiTi yuradRebis
daxmarebiT amCnevs mis garSemo arsebul movlenebs. adamians aqvs
yuradRebis koncentraciis da misi gadanacvlebis unari; kerZod, SeuZlia
erT movlenaze yuradRebis garkveuli xniT SeCereba da masze dakvirveba,
maSin roca sxva movlenebi misi aRqmis miRma rCeba. amave dros, SeuZlia
saWiroebis mixedviT axal obieqtze an movlenaze yurdRebis gadarTva.
yuradRebis gareSe SeuZlebelia qcevis an moqmedebis mizanmimarTuli
ganxorcieleba, raimes daswavla. yuradRebis koncentraciis da
gadanacvlebis unaris darRvevis Sedegad bavSvs uWirs miTiTebebis
mixedviT davalebis Sesruleba, Sinaarsis damaxsovreba, moTxovnis
mixedviT erTi moqmedebidan meoreze gadarTva.
1. mizani: yuradRebis mdgradobis gazrda
saWiro masala: cifrebis cxrilebi (ix. danarTi #. . . .)
asaki: 6 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `exla gaCveneb erTi meoris miyolebiT
cifrebian 4 cxrils. cxrilebSi cifrebi areulad iqneba Cawerili. Sen
rac SeiZleba swrafad ipove cxrilSi cifrebi Tanmimdevrulad: 1, 2, 3, 4
da a.S. Sen poulob cifrs, adeb TiTs da ambob Sesabamis cifrs xmamaRla.~
1 7 9 9 2 6
5 2 4 5 7 3
3 8 6 4 1 8
3 7 5
9 2 8
6 1 4
46
2. mizani: yuradRebis moculobis gazrda
saWiro masala: baraTebi sxvadasxva obieqtebis gamosaxulebiT
asaki: 4 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `me gaCveneb 2 suraTs, Semdeg davmalav
am
suraTebs da Sen miTxari ra iyo daxatuli maTze~.
Tu bavSvi SeZlebs orive obieqtis sworad dasaxelebas, Semdeg uCvenebT
sxva 3 baraTs da eunebiT: `me gaCveneb 3 suraTs, Semdeg davmalav am
baraTebs da Sen miTxari ra iyo daxatuli maTze~.
baraTebis raodenoba gazardeT TandaTanobiT.
47
5. mizani: yuradRebis ganawilebis unaris gavarjiSeba
saWiro masala: saWiro ar aris
asaki: 6 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: instruqcia: `meSen getyvi winadadebas da amavdroulad
ramdenjerme davakakuneb magidaze. Sen Seecade gaimeoro winadadeba da Tan
miTxra ramdenjer davakakune~.
winadadebebi Tavidan iyos mokle, xolo dakakunebebi raodenoba mcire.
winadadebebis sigrZe da kakunis raodenoba zardeT TandaTanobiT.
davalebis
48
TanmimdevrobiT ganlagebulia cifrebi 1-dan 25-mde. am cxrilSi sul 16
cifria, e.i. 9 cifri gamotovebulia. Sen gaqvs furceli, romelzec
dawerilia cifrebi 1-dan 25-mde. moZebne cifrebi cxrilSi Tanmimdevrulad.
daiwye 1-dan da rodesac Sexvdebi cifrs, romelic gamotovebulia,
gadaxaze es cifri furcelze, Semdeg isev daubrundi cxrils, Tu kvlav
Sexvdebi gamotovebul cifrs isev gadaxazav qvemoT da kvlav daubrundebi
cxrils. imuSave rac SeiZleba swrafad~.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
13
14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
49
sagnebis raodenoba patara bavSvebisaTvis umjobesia Tavidan iyos 2-3,
mozrdilebisaTvis ufro meti. gavarjiSebis Semdeg SeiZleba sagnebis
raodenoba gazardoT.
50
1
1
2
2
3
3
4 4
5 5
6 6
7 7
7, 5, 3 an 75, 91, 22
1324675869709837261534859049387162534678915069857463524132435465
768798072296857463524131375243546575687980978675645343422312424
829659439172154697815263748596091098172635422524354657568798097
862368789154
52
16. mizani: yuradRebis koncentaraciisa da gadanacvlebadobis unaris
gaumjobeseba
saWiro masala:
asaki: 6 weli da ufrosi asaki
davalebis aRwera: qvemoT mocemul figurebsa da sagnebSi moZebnos
╝ ♥ ┌ ┘ ♥ ┌ ┘ ╝ ┘ ┌
53
qceva
yvela bavSvi mtkivneulad reagirebs SeniSvnaze da cdilobs miiRos
sasurveli. problemis mqone bavSvebs gansakuTrebiT uWirT survilis
impulsis Sekaveba, gadavadeba da sxva raimeze gadarTva. amitom metad
mniSvnelovania ufrosebis qmedeba, raTa ar moxdes bavSvis arasasurveli
qcevis ganmtkiceba. bavSvebis “isterika” sasurvelis miRebis SesaniSnavi
strategiaa romlis ganmtkicebac xdeba ufrosebis araswori qceviT. mxolod
ufrosebs SeuZliaT daexmaron bavSvs stresis daZlevaSi, usiamovno emociis
ganqarvebaSi, emociis gamoxatvaSi da qcevis normebis SesrulebaSi.
rodesac bavSvs uWirs miTiTebebis Sesruleba, impulsis Sekaveba,
jeris dacva, gadarTva erTi moqmedebidan meoreze, bavSvis qcevis marTva
rTuldeba rogorc swavlebis, aseve TamaSis pirobebSi. bavSvebs xSirad
aqvT sibrazis Setevebi akrZalvaze, survilis daukmayofileblobaze.
tiriliT, wuwuniT an xangrZlivi sibrazis SeteviT bavSvi cdilobs
sasurvelis miRwevas. qvemoT moyvanili savarjiSoebi da rCevebi
mimarTulia bavSvis qcevis TviT-marTvis Cvevebis gaumjobesebisaken.
bavSvs mieciT erTnabijiani instruqciebi: mag. momitane Wiqa, aiRe
TefSi da a.S. Sesrulebis Semdeg aucileblad waaxaliseT da
aRniSneT misi warmateba.
nebismieri aqtivobis dros, iqneba es TamaSi Tu saswavlo situacia
aucileblad daamTvareT dawyebuli moqmedeba. amisaTvis ecadeT, rom
davaleba an TamaSi mcire dros saWiroebdes (erTi ramis daxatva,
erTi suraTis daTvaliereba, burTis ramdenjerme srola), ise, rom
erTi moqmedeba daiwyoT da daamTavroT; Tu davaleba grZelia,
ecadeT dayoT mcire monakveTebad da erTi monakveTis keTeba
daiwyoT da daamTavroT; am dros mTavaria bavSvs hqondes imis
gancda, rom man daiwyo da daamTavra moqmedeba ise, rom garkveuli
Sedegi miiRo.
TamaSis, Tu davalebis keTebisas SeitaneT Tanmimdevrobis da jeris
dacvis elementebi: “jer Sen mesrole burTi, mere me gesvri”, “jer me
gavusvam xazs, mere Sen”; yoveli aqtivobis dros aucileblad unda
iyos jeris dacvis elementebi, raTa bavSvi mieCvios impulsis
Sekavebas, TamaSis wesebis dacvas da SemdgomSi nebelobiTi aqtivobis
ganxorcielebas
pirveli, rac unda gakeTdes, es aris yvela ufrosis erTiani
strategia: ar SeiZleba erTi eferebodes, meore sjides, an erTi ar
usrulebdes survils da meore usrulebdes. meore mniSvnelovani
strategiaa bavSvis tirilis, wuwunis, yvirilis sruli ignorireba yvela
ufrosis mxridan. im dros, rodesac bavSvi “isterikaSia” azri ara aqvs
masTan laparaks, arc dayvavebas, arc Cxubs – tirilis intensivoba
matulobs ufrosis aqtivobasTan erTad.
rodesac bavSvi Cxubobs an raimes moiTxovs, an wuwunebs,
gaRizianebuli yviris, ufrosebi irCeven ignorirebas _ ar reagireben
bavSvis qcevaze. im momentSi arc erTi ufrosi ar Sedis kontaqtSi bavSvTan!
ignorireba niSnavs Semdegs:
54
ar eCxubebiT bavSvs;
ar amSvidebT bavSvs;
ar arcxvenT da ar ukiTxavT morals;
saerTod arafers ambobT;
cdilobT ar uyuroT TvalebSi, TiTqos ver amCnevT;
am dros metad mniSvnelovania Tqven TviTon iyoT mSvidad da ar
iyoT gaRizianebuli.
Tqveni aseTi qceva unda gaagrZeloT manamde, sanam bavSvi ar
damSviddeba, ar Sewyvets moTxovnebs. aucileblad unda gauZloT
bavSvis sibrazis Setevas! mxolod am SemTxvevaSi iqneba efeqturi
ignorireba. Tu SeyoymandiT an ukve veRar uZlebT, bavSvi amas
mSvenivrad xvdeba da kidev ufro gulmodgined agrZlebs brazian
gamosvlebs. mTavaria gauZloT da ecadoT Tqveni saqmis keTeba.
am dros aucilebelia mSvidi da ara gaRizianebuli ignorireba.
“isterikis” dros ecadeT ar uyuroT pirdapir, ukeTesia zurgiT
idgeT, SeiZleba sxva oTaxSic gaxvideT, oRond Ria karebidan unda
xedavdeT ras akeTebs bavSvi. Tu bavSvi TviTon modis da girtyamT,
mxolod am SemTxvevaSi dauWerT xels da mSvidad eubnebiT: “me
mtkiva, dartyma ar SeiZleba, sityviT miTxari”; mets arafers ambobT.
Tu bavSvi modis da fizikurad gexebaT, gqaCavT tansacmelze,
mxolod maSin SegiZliaT mSvidad uTxraT: “ase ver vigeb ra gsurs”.
mets arafers eubnebiT da cdilobT gaecaloT, gaxvideT sxva
oTaxSi. rodesac damSviddeba da Cveulebrivad mogmarTavT, Tqvenc
gamoxatavT mzadyofnas, rom mousminoT da gasceT pasuxi. SegiZliaT
mSvidad iyoT, radgan im Temaze, ris gamoc braziani afeTqeba hqonda,
aRar gaagrZelebs diskusias.
ar SeaqoT mas Semdeg, rac damSviddeba; Cveulebriv daelaparakebiT,
gamoiCenT yuradRebas misdami. Seqeba saxifaToa, radgan bavSvi
SemdgomSi ecdeba isterikis mowyobas mxolod imitom, rom YTqvengan
Seqeba daimsaxuros damSvidebis Semdeg.
bavSvis problemuri qcevis dasaZlevad, aseve sasargeblo
strategiebia Canacvleba (yuradRebis gadatana) da gadavadeba. es
orive strategia SeiZleba ignorirebasTan monacvleobiT gamoiyenoT.
gadavadebis dros erideT vaWrobas: “amas Tu gaakeTeb, maSin amas
miiReb”.
a. Canacvleba: rodesac bavSvi daJinebiT iTxovs raimes
dauyovneblad Sesrulebas, ufrosis pirveli nabijia gadautanos yuradReba
misTvis saintereso raimeze (rac bavSvisTvis mimzidvelia), anu Caanacvlos
sxva sasiamovno raimeTi. an meore varianti: rodesac bavSvi raimes iTxovs,
mis magivrad sxva msgavs obieqts aZlevT. mag. bavSvi iTxovs kanfets, Tqven
eubnebiT kanfeti ar maqvs, ai saReWi rezini”.
b. gadavadeba: rodesac bavSvi daJinebiT iTxovs raimes eubnebiT: “5
wuTis Semdeg (iTamaSeb, SeWam, ezoSi Caxval da a.S.). naxe saaTis isari
aqamde rom miva (xeliT aCvenebT saaTze), mere mogcem.” es strategiebi ar
aris saukeTeso, magram pirveli, mosamzadebeli etapisaTvis kargi
55
saSualebaa, radgan bavSvi eCveva Tavisi survilis Tundac ramdenime wuTiT
gadavadebas an erTi obieqtis meoreTi Canacvlebas.
Tqveni strategia, rodesac bavSvis problemuri qcevaa mosalodneli
Semdegnairi unda iyos: yuradRebis gadatana, Semdeg _ gadavadeba da
bolos ignorireba.
problemis mqone bavSvebi ver itanen reJimis darRvevas an
mouwesrigebel dRis reJims. amitom aucilebelia bavSvi gansazRvrul
dros iZinebdes da gansazRvrul dros Wamdes.
Tu bavSvis daZineba rTulia, SeimuSaveT rituali. pirvel rigSi,
bavSvma unda daiZinos ara ugvianes 10 saaTisa. am dromde, ukve
vaxSmis Semdeg, sadRac 8 saaTidan iwyebT momzadebas. sul axsenebT,
rom 10 saaTze unda daiZinos. SeuZineT saaTi, romelic mraval
SemTxvevaSi SeiZleba gamoiyenoT. is bavSvis sakuTari saaTi iqneba da
masze uCvenebT, rodis daiZinebs (“naxe, es isari aq rom mova, loginSi
unda iyo’). aseve, iwyebT dabanis rituals, ecadeT es TviTon
gaakeTos, Semdeg Zilis win, an zRapars uyvebiT, an raimes
aTvalierebT (rac moswons) da isev axsenebT, rom amas rom morCebiT,
daiZinebs. amis Semdeg, 5 wuTi zixarT iqve, Cumad xarT da ar
elaparakebiT. Semdeg dgebiT da gamodixarT oTaxidan. sxvanairad
rom vTqvaT, 2 saaTi uqmniT daZinebis ganwyobas da amzadebT
ZilisTvis. es unda meordebodes erTi da igive TanmimdevrobiT
yovel dRe.
gaiTvaliswineT, rom Zilis win bavSvma ar unda uyuros televizors
da ar unda iTamaSos kompiuteriT, radgan Zlier itvirTeba
STabeWdilebebiT da uWirs CaZineba, an mousvenrad sZinavs. umjobesia,
vaxSmis Semdeg, daZinebamde bavSvi daakavoT sxva aqtivobebiT: Zilis
win gaseirneba, wignis kiTxva, zRapris mosmena, xatva, misi sayvareli
TamaSi da a.S.
bavSvs mieciT Tavisufali arCevanis saSualeba iq sadac es
SesaZlebelia. ase bavSvi swavlobs pasuxismgeblobas sakuTar
qcevaze, qcevis regulacias da rac mTavaria ikmayofilebs
Tavisufali arCevanis survils. mag. SezRuduli arCevanis situacia
SegiZliaT SeqmnaT Wamis da Cacmis dros. ”airCie ras SeWam fafas, Tu
kvercxs?”, ”airCie romels Caicmev, Sarvals Tu kabas?” da a.S. aseTi
situaciebi aucilebelia bavSvis damoukideblobis
ganviTarebisTvisac.
yvela SemTxvevaSi ecadeT, rom bavSvma damoukideblad Caicvas, Wamos,
daibanos, mialagos Tavisi kuTxe, dagexmaroT sufris gaSlaSi. Tqven
SeiZleba daexmaroT, mag. aCvenoT moqmedeba, mere erTad gaakeToT da
Semdeg waaxalisoT TviTon gaakeTos. SeiZleba minimalurad
daexmaroT, magram SeuqmeniT pirobebi, raTa damoukideblad
Seasrulos moqmedebebi. waaxaliseT da SeaqeT, rom kargad gamosdis
da Zalian gexmarebaT.
problemis mqone bavSvebi dauyovnebliv ver asruleben miTiTebebs.
ufrosebs rCebaT STabeWdileba, rom isini ar ismenen, yuradRebas ar
aqceven maT moTxovnebs da amas specialurad maTi gamowvevisaTvis
56
akeTeben. sinamdvileSi amis mizezi isaa, rom xSirad problemuri
bavSvebi rigidulebi arian, uWirT erTi moqmedebidan meoreze
gadarTva, an maT ufro meti dro esaWiroebaT instruqciaze
reagirebisaTvis. amitom, mSvidi toniT bavSvs eubnebiT ra gindaT;
Setyobineba unda iyos pirvel pirSi da Semdegi tipis: “me minda rom
moxvide, gamikeTo” da a.S. Tu bavSvi ar reagirebs, kidev erTxel
eubnebiT igives da darwmunebuli toniT amatebT: “viTvli samamde” da
..... imeorebT isev miTiTebas.
57