Anda di halaman 1dari 4

124

Rangkaian Listrik

Transformasi Resistansi Star – Delta (Υ−∆)


Jika sekumpulan resistansi yang membentuk hubungan tertentu saat dianalisis ternyata
bukan merupakan hubungan seri ataupun hubungan paralel yang telah kita pelajari
sebelumnya, maka jika rangkaian resistansi tersebut membentuk hubungan star atau
bintang atau rangkaian tipe T, ataupun membentuk hubungan delta atau segitiga atau
rangkaian tipe Π, maka diperlukan transformasi baik dari star ke delta ataupun
sebaliknya.

Tinjau rangkaian Star (Υ) :


Tinjau node D dengan analisis node dimana node C sebagai ground.
VD − V A VD − VB VD
+ + =0
R1 R3 R2
1 1 1 V V
VD ( + + )= A + B
R1 R3 R2 R1 R3
R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 V V
VD ( )= A + B
R1 R2 R3 R1 R3
R2 R3 R1 R2
VD = VA + VB
R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 R2 R3 + R1 R2 + R1 R3

V A − VD V A VD V A 1 R2 R3 R1 R2
⇒ i1 = = − = − ( VA + VB )
R1 R1 R1 R1 R1 R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
R2 + R3 R2
i1 = VA − VB LLL (1)
R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
VB − VD VB VD VB 1 R 2 R3 R1 R2
⇒ i2 = = − = − ( VA + VB )
R3 R3 R3 R3 R3 R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
R1 R2 + R1 R3 R1 R2
i2 = VA − V B LLL (2)
R3 ( R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 ) R3 ( R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 )

Mohamad Ramdhani
Sekolah Tinggi Teknologi Telkom
125
Rangkaian Listrik

Tinjau rangkaian Delta (∆)


Tinjau node A dengan analisis node dimana node C sebagai ground :
V A − VB V A
+ = i1
RA RB
1 1 1
( + )V A − VB = i1
R A RB RA

Bandingkan dengan persamaan (1) pada rangkaian Star (Υ) :


R2 + R3 R2
VA − VB = i1
R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
1 1 1
( + )VA − VB = i1
RA RB RA
sehingga :
1 R2
⇒ =
RA R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
RA =
R2
1 1 R2 + R3
⇒ + =
R A RB R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
1 R2 + R3 1
= −
RB R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 R A
1 R2 + R3 R2
= −
RB R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
1 R3
=
RB R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
RB =
R3
Tinjau node B :
VB − V A VB
+ = i2
RA RC
1 1 1
− VA + ( + )VB = i2
RA R A RC

Mohamad Ramdhani
Sekolah Tinggi Teknologi Telkom
126
Rangkaian Listrik

Bandingkan dengan persamaan (2) pada rangkaian Star (Υ) :


R1 R2 + R1 R3 R1 R2
VA − VB = i2
R3 ( R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 ) R3 ( R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 )
1 1 1
− VA + ( + )VB = i2
RA RA RC
sehingga :
1 1 R1 R2
⇒ + =−
RA RC R3 ( R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 )
1 R1 R2 1
=− −
RC R3 ( R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 ) RA
1 R1 R2 R1 R2 + R1 R3
=− + .
RC R3 ( R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 ) R3 ( R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 )
1 R1
=
RC ( R2 R3 + R1 R2 + R1 R3 )
R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
RC =
R1

Perumusannya :
Transformasi Star (Υ) ke Delta (∆) :

R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
RA =
R2
R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
RB =
R3
R2 R3 + R1 R2 + R1 R3
RC =
R1

Mohamad Ramdhani
Sekolah Tinggi Teknologi Telkom
127
Rangkaian Listrik

Transformasi Delta (∆) ke Star (Υ):

R A RB
R1 =
R A + RB + RC
R B RC
R2 =
R A + RB + RC
R A RC
R3 =
R A + RB + RC

Mohamad Ramdhani
Sekolah Tinggi Teknologi Telkom

Anda mungkin juga menyukai