UNIVERSITAS GUNADARMA
PEMBUATAN INFORMASI OBYEK DAN KONTROL INTERAKSI MUSEUM VIRTUAL PENINGGALAN SEJARAH DAN BUDAYA
Disusun oleh : Nama NPM Jurusan : Aji Widhi Wibowo : 10107114 : Sistem Informasi
Diajukan Guna Melengkapi Sebagian Syarat Dalam Mencapai Gelar Sarjana Strata Satu (S1) Jakarta 2011
ABSTRAKSI
Aji Widhi WibowoD IHIHUIIR "PEMBUATAN INFORMASI OBYEK DAN KONTROL INTERAKSI MUSEUM VIRTUAL PENINGGALAN SEJARAH DAN BUDAYA" Tugas AkhirF
turusn istem snformsiD pkults slmu uomputerD niversits qundrmD PHII ut uuni X wuseum irtulD emutn snformsi yyekD emutn uontrol snterksi @xvii C SQ C vmpirnA
fngs sndonesi memiliki keudyn derh yng menjdi identits ngs menglmi penurunn mint terhdp udyny sendiri terutm genersi mudF ht heprtemen ueudyn dn riwist thun PHHSEPHHW menunjukkn penE gunjung museum menglmi penurunnF edngkn penggun medi elektronik seperti televisi menglmi peningktn erdsrkn survey dri eqfF yleh kren itu diperlukn sutu pliksi yng erjln di medi elektronik untuk memperkeE nlkn keudyn ngs sm seperti museum seenrny yitu museum virtulF ntuk melkukn penelitin diperlukn dny metode penelitin yitu penE rin informsi mengeni endEend udy dri museum seenrnyF elnE jutny mempeljri r memut oyek Q dimensi dn memutny nmpk leih nyt menggunkn perngkt lunk @softwreA flender versi PFRWF welkukn mod-
iii
hlm penulisn ini dihs tentng pemutn informsi oyek dn kontrol interksi museum virtul peninggln sejrh dn udyF fgin yng termsuk di dlmny seperti pengumpuln informsiD pemutn le surD hingg pemutn kontrol interksi penggunF hri penelitin terseut dihsilkn pliksi museum virtul yng erisi endE end peninggln sejrh dn keudynF etelh dilkukn kuisioner pengujin museum virtul hsilny menunjukkn pliksi yng dihsilkn dpt memenuhi tuE junny segi medi untuk mengenlkn keudyn dn endEend sejrhF
iv
ABSTRACT
Aji Widhi WibowoD IHIHUIIR "OBJECT INFORMATION MAKING AND INTERACTION CONTROL OF CULTURE AND HERITAGE VIRTUAL MUSEUM" Undergraduate ThesisF
ultyD qundrmD PHII ueywords X irtul wuseumD yjet snformtionD sntertion gontrol @xvii C SQ C etthmentsA snformtion ystem heprtmentD gomputer iene pE
sndonesi is one ig lovely ountry with rih lovely heritge nd ultureF nfortuntelyD the ulture is not the thing tht ll of her people love or even knowF ometimesD nother ountry limed nd spred fke ownership informtion out the heritge or ultureF wuseum visitor tr0 sed on the dt of sndonesin gulture end ourism heprtment from PHHS to PHHW shows tht the tr0 me downF st might euse people interest ws not s enthusisti s eforeF sing di'erent medi tht use omputer gme onept whih fmilir to the people espeilly the youngster to ttrt nd to introdue them out heritge nd ulture is the point of omputer progrm pplition purposeF he omputer progrm pplition nme whih is reserhed in this writing is 4irtul wuseum of gulture nd reritge4F he writing desries reserh of prtiulr prts in the omputer progrm pplition spei(llyF hose prtiulr prts re informtion mking nd interE
tion ontrol of progrm pplitionF gomputer pplition tryEout nd evlution from user is lso overed to mesure the respond of the young genertionF reritge nd ulture introdution whih eme the purpose of the pplition hs een fulE (lled sed on the pplition spei( mesurement riteri resultF
filiogrphy @IWWPEPHIIA
vi
KATA PENGANTAR
hengn mengupkn segl puji dn syukur kepd ellh D kren hny dengn rhmt dn hidyhExy penulis dpt menyelesikn ugs ekhir iniF enulis telh erupy dlm penyelesin tugs khir ini untuk memerikn hsil yng terikD nmun penulis jug menydri hw tidk d sesutu yng sempurnD oleh kren itu kritik dn srn kn sngt memntu dn kn penulis terim dengn senng htiF ugs ekhir ini disusun untuk melengkpi syrt menpi jenjng I pd jurusn istem snformsiD pkults slmu uomputer dn eknologi snformsi niE versits qundrmF emog penulisn ini memeri inspirsi untuk dikemngkn leih juhF d kesemptn iniD penulis ingin mengupkn terim ksih yng seesrE esrny kepd semu pihk yng telh memntu penulis dlm menyelesikn penulisn tugs khir ini terutm kepdX IF su rofF hF rjF iF F wrgintiD iFD wwFD selku ektor niversits qundrmF PF rofF hrF rerF ntF ehmd fenny wutirD iD uomFD elku hekn pkults slmu uomputer dn eknologi snformsiF QF hrF eti srwnD uomFDwws selku kepl jurusn istem snformsi RF hrF idi ukirmnD iD wwFD selku uoordintor fgin idng jinF
vii
SF hrF vintng unir fnowosriD uomFD wFD selku dosen pemimingE penulisn tugs khir yng telh melungkn wktu untuk memeri msukn sert rhn dlm menyelesikn tugs khir iniF TF hrF iri prsetyoF yng telh memerikn msukn dn wktuny selm proses pemutn tugs khir ini erlngsungF UF sund dn yhnd terint yng sellu mendokn sert memeri motivsiF VF ptr pirdus yfril selku rekn stu tim dlm pemutn pliksi mupun tugs khir iniF erim ksih ts msuknD semngt dn inovsiEinovsi yng telh dierikn demi kemjun pliksi dn penulisn ini sehingg dpt terselesikn tept wktuF WF wit yktwirnti ts ntun mengisi sur pliksiD kuesionerD dn psukn keilnyF xindy eyu ts pengisi surnyF uepd perdil ts ntunD msuknD dn tumpngnnyF yn eji F ts ntun sert tumpngnE nyF wuhmmr ikoD enggr smitoD dn endi rri uF selku rekn seperE jungn pliksi QhF rmzh fesrez ts ntunnyF ert seluruh temnE temn yng telh turut memntu dn memeri motivsi yng errtiF ekhir kt penulis upkn terim ksih kepd semu pihk yng telh memE ntu dlm penulisn iniF emog dpt memeri sumngn gi perkemngn dn pemnftn teknologi informsiF hepokD egustus PHII enulis
viii
DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LEMBAR PENGESAHAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ABSTRAKSI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ABSTRACT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . KATA PENGANTAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . DAFTAR ISI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . DAFTAR GAMBAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . DAFTAR TABEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . DAFTAR LAMPIRAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . BAB I
IFI IFP IFQ IFR IFS IFT
: PENDAHULUAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
vtr felkng wslh F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F umusn wslh F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F ftsn wslh F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F ujun enulisn F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F wetode enelitin F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F istemtik enulisn F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F
ix
PFS PFT
uontrol snterksi F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F
higrm elur @Flowchart A F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F IP uonsep ig himensi @QhA F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F IR eudio F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F IS PFWFI PFWFP PFWFQ PFWFR tumlh lurn F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F IT
Sample Rate F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F IT
uedlmn fit @Bit Depth A F F F F F F F F F F F F F F F F F F F IU pormt e F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F IV
PI
ernngn emutn wuseum irtul F F F F F F F F F F F F F F F PI emutn snformsi yyek F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F PP QFPFI QFPFP QFPFQ QFPFR QFPFS wengumpulkn snformsi F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F PQ
werngkum snformsi F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F PQ werekm xrsi ur wenjdi pile eudio F F F F F F F F F F F PR welkukn wodi(ksi pile eudio F F F F F F F F F F F F F F F F PT uompresi pile eudio F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F PT
QFQ
QFQFI QFQFP
wende(nisikn yyek uontrol hn espon eksi F F F F F F F F QI wernng vogik uontrol F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F QI QFQFPFI QFQFPFP QFQFPFQ espon ur xrsi F F F F F F F F F F F F F F F F F F QI espon qerk ttuh F F F F F F F F F F F F F F F F F F QP espon ergerkn yyek uuh hn eruhn udut ndng F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F QQ QFQFPFR espon erpindhn wenu F F F F F F F F F F F F F F QR
QFQFQ
sntegrsi yyek Qh hengn Logic Brick flender F F F F F F F F QU QFQFQFI QFQFQFP QFQFQFQ wenymungkn pile eudio hengn wuseum irtul QU wemut yyek Qh werespon eksi engunjung F F RH
wemut Scene F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F RP
QFQFR
ji go F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F RU ji go uompilits F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F RU
rsil ivlusi F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F RV RFPFI RFPFP ivlusi hri isi engemng F F F F F F F F F F F F F F F F F RV ivlusi hri isi enggun F F F F F F F F F F F F F F F F F F F RV RFPFPFI RFPFPFP RFPFPFQ RFPFPFR rsil ivlusi udr F F F F F F F F F F F F F F F F F F SI rsil ivlusi truktur xvigsi F F F F F F F F F F F SI rsil ivlusi hesin isul F F F F F F F F F F F F F F SI rsil ivlusi snterktivits F F F F F F F F F F F F F F SP SQ
BAB V : PENUTUP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xi
SFI SFP
uesimpuln F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F SQ rn F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F SQ SR ST SW
OUTPUT
APLIKASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xii
DAFTAR GAMBAR
PFI PFP PFQ PFR PFS PFT PFU PFV QFI QFP QFQ QFR QFS QFT QFU QFV QFW
truktur nvigsi linearF F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F IH truktur nvigsi non linearF truktur nvigsi hirrkiF truktur mpurnF F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F II
F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F IP
F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F IP
mpiln perngkt lunk eudityF F F F F F F F F F F F F F F F F F F PR engturn perngkt lunk eudityF F F F F F F F F F F F F F F F F F PS omol eord dn top pd eudityF F F F F F F F F F F F F F F F PT
QFII pormul untuk respon sur nrsi oyek QhF F F F F F F F F F F F F F QP QFIP pormul untuk respon gerk jtuhF F F F F F F F F F F F F F F F F F F F QP
xiii
QFIQ espon ksi mouse dn keyboardF F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F QQ QFIR nngn struktur nvigsi museumF F F F F F F F F F F F F F F F F F QS QFIS nngn tmpiln menu wlF F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F QT
QFIT nngn tmpiln menu IF F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F QT QFIU nngn tmpiln menu PF F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F QU QFIV nngn tmpiln st msuk @menjeljhA museum virtulF QFIW mpiln menu wlF F F F QV
F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F QV
QFPP omol sound blockF F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F QW QFPQ Sound tab seelum dismung dengn (le udioF F F F F F F F F F F F RH
QFPR Sound tab setelh dismung dengn (le udioF F F F F F F F F F F F F RH QFPS pormul untuk respon sur nrsi oyek QhF F F F F F F F F F F F F F RI QFPT nel logi rik flenderF F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F RI QFPU nel logic brick flender dengn pengturn Near dn klik kiri tetikusF RP QFPV wemut scene ruF QFPW Scene menu wlF QFQH Scene petunjukF F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F RP
F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F RQ F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F RR
xiv
RFI RFP
rsil uuisionerF
F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F RW F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F SH
xv
DAFTAR TABEL
QFI RFI
he(nisi respon oyek museum virtulF F F F F F F F F F F F F F F F F F QI erngkt kers dn sistem opersi yng diuji o kompilitsnyF RU
xvi
DAFTAR LAMPIRAN
vmpirn I uode rogrm FFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFF SS vmpirn P Output epliksi FFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFF SV
xvii
P sni menunjukkn hw msyrkt leih enderung untuk menikmti televisi meE mng enrlh dny dindingkn menikmti tu erprtisipsi ser lngsung pd kegitn kesenin udy sli sndonesiF tik segi pewris udy sli ngs tidk mengenl kesenin udyny sendiri mk tidklh mungkin untuk dpt mengenlknny kepd ngs lin terleih lgi mempopulerknnyF tik sudh demikin mk teruklh kesemptn gi negeri lin untuk mempeljri dengn mksud menuri keudyn Q ini dri sndonesi untuk kepentingnnyF yleh kren dmpk itulh diperlukn sosilisi yng dpt menrik miE nt ngs ini terutm genersi mudF uemli kepd kemjun zmn yng didukung oleh mediD medi ini kn leih ermnft jik d pliksi yng dpt mengenlkn keudyn ngs kepd genersi mud dengn entuk yng dpE t menrik mint genersi mudny mislny dengn menyerupi gme komputer tu sejenisnyF rogrm pliksi yng ingin diut di sini dlh pliksi simulsi Q dimensi mengeni museum virtulF wuseum virtul ini erisi endEend penE inggln keudyn dlm entuk du dimensi @PhA seperti motif tekstilD entuk tig dimensi @QhA seperti ptungD lt musikD senjtD dsF
Q dlm mengenl sert mempeljri keudyn sndonesi yng merupkn identits mupun kekyn yng dimiliki sndonesiF
R IF wenri informsi mengeni endEend peninggln sejrh dengn r mengunjungi wuseum qjhD menri informsi motifEmotif tik iri khs derh tertentu yng d di nusntrD dn menri video pendukung segi perg keudyn sndonesi yng tidk dpt ditunjukkn ser end (sik yng kesemuny itu nntiny disisipkn dlm museum virtulF PF wempeljri r memut oyek Q dimensi dn memutny nmpk leih nyt menggunkn perngkt lunk @software A flender versi PFRWF QF emutn pliksi museum virtul dengn rX @A menentukn dn memE persipkn perngkt kers yng kn digunkn sesui dengn tingkt keruE mitn @A melkukn modelling oyekD sriptingD dn ompiling pliksi muE seum virtulF RF hp terkhir menguji pliksi museum virtul pkh msih memiliki error tu bugF
S f ketig dlh pernngn dn pemutn yng menjelskn pengemE ngn pliksi wuseum irtul fudy dn ejrh seperti pemutn ojek QhDpemutn game logic segi dsr pergerkn tu ontrol sert pemutn udio dlm wuseum irtul fudy dn ejrhF f keempt dlh uji o dn evlusi yng kn memhs uji o wuseum irtul fudy dn ejrh dengn ssrn sisw sekolh dsr dn sisw sekolh menegh pertm kemudin dri hsil uji o kn di nlisis kekurngn sert keleihn yng dimiliki oleh wuseum irtul fudy dn ejrh sehingg dpt menjdi koreksi dlm pengemngn selnjutnyF f kelim merupkn penutupF f ini merupkn ringksn isi penulisn skripsi yng terdiri dri kesimpuln dn srnF
U memiliki kemmpun untuk menympikn informsi tetp yng dimilikiny dengn ergi mm rF II
2.3 Multimedia
euh medium dlh perntr pemw informsiD mislnyD kerts printE erF Medium linny termsuk videoD udioD dn pemetn bit pd terminl lyr komputerF Medium dpt tu tidk memiliki entuk (sik tertentuF wislnyD peE sn elektronik mil dlh sutu medi perntr tu mediumF sstilh medium jug dpt merujuk ke perngkt input seperti keyordD mouseD mikrofonD kmerD tu sensor linF wengeni msukn komputerD ser multimedi mengu pd kemmpun menggunkn perngkt input gnd untuk erinterksi dengn sistem komputerF istem komputer multimedi dlh sutu system omputer yng mmpu memut msukn tu kelurn leih dri stu mediF fisnyD istilh ini ditE
V erpkn untuk sistem yng mendukung leih dri stu medi output (sikD seperti videoD komputer displyD dn udioF edklny multimedi digunkn untuk meruE juk pd kominsi teks dn gmr pd seuh terminl lyr komputerF ntuk perpdun ntr teks dn gmrD dpt sj ered mkn dri rti yng seeE nrnyD oleh kren ituD surt kr dengn teks dn gmr tidk dinggp segi puliksi multimediF wultimedi digunkn segi penympi informsi dimkE sudkn untuk mempermudh trget untuk menerim informsiF W yrng isny erkomuniksi dengn leih efektif mellui egi mm rF qestur dn gerkn nggot dn linny isny menyerti pemirn jug mellui kontk mt turut memntu dlm komuniksiF wusik dn sur linny dlm (lm ikut memperkut plot erit yng tidk terwkilkn ser verE l pd torF fegitu jug dengn penggunn multimedi yng menggungkn nyk elemen yng dpt mewkili dn memperkut rs dri seseorng untuk menikmti sesutu yng telh diungkus mellui multimediF wislny sj mellui gr(k omputer dpt mengekspresikn ide dn gestureF wultimedi jug dpt meningktkn input mupun kulits outputF
2.4
gn designD evlusi dn implementsi dri computing system interktif digunkn mnusi dengn memperhtikn fenomen lingkungnnyF rgs jug merupkn studi dn pengemngn interfe ersis komputer dengn mksud supy mnuE si mudh menggunknnyF istem snformsi memutuhkn rgs untuk mengeE
W thui gimn memut sistem yng mudh digunkn tupun untuk dpt mengevlusi sistemF W feerp ftor dlm rgs meliputiX
invirontment X noiseD hetingD lightingD ventiltion he ser X motivtionD stisftionD experiene ser snterfe X sGy devieD olor shemeD ionsD dilogueD help ystem funtionlity X hrdwreD softwre rodutivity XoutputD qulityD error
fnyk r yng dilkukn orng untuk erinterksi dengn omputerD mislny mellui perinth ersis konsolD desktop dengn qs @graphic user in-
terface AD pointing device seperti keyboard, mouse, penD hingg ke teknologi seperti tangible user interface, display wallD mupun virtual relity dengn ergm input deviceF
IH hlm memut kontrol interksi diutuhkn oyek dengn penye dri teknn dn pergerkn dri fktor eksternl @selin dri oyek itu sendiriAF pktor eksternl ini dpt jug diseut segi input GmsuknGsensorF uemudin oyek yng menerim input memproses dn memerikn output GkelurnGktutor yng dpt jug diseut segi responF tdi dlm pemutn kontrol interksi diuE tuhkn jwn ts pertnyn p input dn output dri oyek yng memiliki kontrol interksicIHF
2.6.1
Linear
fentuk struktur nvigsi liner ntr stu tmpiln dengn tmpiln yng
linny dinlogikn seperti mju dn mundur sjF hlm stu tmpiln pling nyk hny terdpt du link sj seperti pd gmr PFIF
II
2.6.2
Non Linear
truktur nvigsi non linear entuk smungn dpt leih dri du link per
tmpilnF idk d peredn susunn psti ntr parent @orng tuA dn child @nkA pd struktur nvigsi iniF qmr PFP menunjukkn semu menu memiliki smungn untuk ke menu linnyF
2.6.3 Hirarki
fentuk struktur nvigsi hirrki lur smungnny @link A dri tmpiln wl ke tmpiln erikutny memiliki perngn seperti pd gmr PFQF erE ngn terseut logik lurny yitu untuk menuju sutu tmpiln hrus msuk mellui tmpiln tertentu dengn huungn parent dn childF
2.6.4 Campuran
truktur nvigsi mpurn @gmr PFRA memiliki gungn miniml du struktur dri ketig struktur nvigsi yng telh dijelskn seelumny @gmr PFID gmr PFPD dn gmr PFQAF
IP
qmr PFS merupkn ontoh owchart proses untuk menri nili fktorilF ertm dimuli dengn mem nili vriel x yng kn difktorilknF ueE mudin dilnjutkn dengn memeri nili wl @yitu IA pd vriel ru p dn wF xili dri vriel p diproses dn diperrui dengn r mengliknny denE gn nili vriel wF enentun selesi tidkny perhitungn selnjutny dilkukn dengn mengeek nili dri vriel wF epil niliny sm dengn nili vriel
IR x mk msuk thp khir yitu menmpilkn nili p segi hsilF xmunD jik nili w tidk sm dengn nili x mk nili w ditmhkn dn proses diulngi I muli dri memperrui nili p dengn r menglikn nili p dn wF
hi duni ini setip end memiliki sistem koordintny sendiriD lm semest dlh titik pustD dn titik pust dpt erd di end mnpunF xmunD dlm penggmrnny diutuhkn seuh frme koordintF prme koordint ini memiliE ki titik pust penghitungn wl sumu @xDyDzA yng digunkn untuk penggmrn
IS seluruh endF itik pust ini diseut jug segi titik wl @origin pointA dengn nili koordint @HDHDHAF IP
2.9 Audio
uetik terdpt getrn pd sutu medi @pdtD irD gsA senyk suE tu jumlh getrn dlm stun wktu kn menghsilkn frekuensiF prekuensi dlm rentng nili tertentu kn menghsilkn sur yng dpt didengr oleh mkhluk hidup tertentu pulF wnusi dpt mendengr sur jik frekuensiny erd ntr PH rz smpi dengn PH krzF prekuensi ini pd hkiktny meruE pkn gelomng @nlogA yng ersl dri teknn di udrF eknn udr ini menggetrkn gendng teling mnusi kemudin diterjemhkn segi informsi oleh otk mnusiF IQ ur jik ditrnsmisikn mellui perngkt elektronik seringkli diseut seE gi udioordxet de(nitionF ntuk dpt ditrnsmisikn mellui perngkt elektronik mk sur yng dpt didengr mnusi @PH rz sFdF PH krzA yng meruE pkn gelomng nlog erdsrkn sis wktu nyt @time-sampled A diruh menjdi gelomng digitl erdsrkn nykny gelomng @sampling-rate A dlm entuk ngk nol @HA dn stu @IA menggunkn transducer untuk meruh gelomE ng nlog menjdi digitl dn seliknyF qelomng digitl dlm entuk nol dn stu ini sering diseut segi sinyl udioF ueleihn dri gelomng digitl dlh dpt digndkn senyk mungkin tnp menglmi penurunn kuliE ts @reproduksi sempurnA ered dengn gelomng nlog yng dpt terdengr ered meskipun ersl dri sumer yng sm dikrenkn pengruh peruhn
2.9.2
Sample Rate
eori xyquist yng memhs mengeni konversi gelomng digitl dn nE
log mengtkn hw selisih rentng frekuensi gelomng digitl miniml hrus ernili du kli lipt dri selisih rentng frekuensi nlog untuk mendptkn sur yng mendekti slinyF tik yng dikonversi dlh sur yng dpt didenE gr mnusi @PH rz sFdF PH krzA mk selisih rentng miniml frekuensi digitlny dlh @PHFHHH E PHA x P a IWFVVH x P a QWFWTH rzF epil rentng miniml frekuenE si digitlny kurng dri selisih rentng nlogny mk sur yng dihsilkn kn terdengr eredF elisih rentng digitl ini sering diseut jug dengn samplingF mpling rte merupkn nykny smple tip stun wktuF tun wkE tu yng dimksud di sini ukn hny detik tetpi dpt jug erup menit mupun
IU yng linny tergntung pd keinginn pemut (le udio tu sistem pemutE nyF qmr PFU dlh gr(k frekuensi udio dengn gris iru segi penunjuk nlog dn jrk ntr gris merh yng menunjukkn smpling rteF
Depth )
qmr PFV merupkn ontoh gelomng digitl dengn R it rtiny memiE liki jngkun titik mksimum dn minimum dengn nili P @dimil dri ngk inri H dn IA dieri pngkt R menghsilkn IT sm seperti gmr seelumE ny dengn jngkun dri H hingg IS yitu ITF emkin esr nili it mk semkin esr pul jngkun titik mksimum dn minimumnyF emkin juh jrkny ntr mksimum dn minimum semkin nyk pul vrisi tinggi sample gelomngnyF hengn nykny vrisi mk sur yng direproduksi kn seE mkin mendekti slinyF xmunD syngny semkin esr nili it mk semkin memengkk pul ukurn dri (le udioF
IV
IW
2.10
r sistemtis dn terennD yng diutuhkn untuk menjmin kulits sutu perngkt lunkF edngkn pengertin kulits @quality A menurut siii tndrd qlossry of oftwre ingineering ehnology ilh sutu tingktn dimn seuh sistemD komponen tu proses ertemu dengn keutuhn keutuhn pelnggn tu penggun tu sesui hrpnF ntuk memperoleh kulits perngkt lunk mk dpt diukur ser kuntittifD seperti yng di kutip dri Lord Kevin hE w 9ketik nd dpt mengukur p yng nd irknD dn mengungkpknny dlm ngkD nd mengethui sesutu tentngnyD tetpi jik end tidk dpE t mengukurnyD ketik nd tidk dpt mengungkpknny mellui ngk mk tidk memusknF utu pliksi yng kn diut hruslh mellui thp uji untuk menjmin kulits pliksi terseutF ueutuhn perngkt lunk merupkn pondsi dri mn kulits diukur dn diperlukn stndr spesi(k yng menentukn kriteri pengemngn sutu perngkt lunk VF edpun fktorEfktor yng dpt diguE nkn segi dsr pengujin dlh segi erikut X IF udr merupkn konten dri pliksiD menyngkut informsi yng dierikn kepd penggunF fukn hny teksD nmun dpt jug diisi oleh gmrD tu hkn nimsiF uonten yng ik hrus terintegrsiD relevn dn tept gi userF PF truktur nvigsi mengu pd kerngk dri pliksiD orgnissi isi sert
PH mendhulukn informsiF uren itu pliksi hrus memiliki struktur yng ik dn nvigsi yng konsistenD intuitif dn trnsprnF nvigsi yng ik memut user dpt mengkses ser ept dn mudh sehingg user tidk tersest st menjeljhi isi pliksiF QF hesin visul merupkn tmpiln dri pliksiF hesin visul yng ik hrus menujukkn tmpiln yng enk diliht dengn perpdun wrn tu susunn tmpilnD tept dn relevn gi userF RF snterktivits dlh r pliksi memungkinkn user untuk melkukn sesuE tuF snterksi yng ik dlh pliksi yng tidk hny memerikn pilihn user untuk sekedr menekn tomolEtomol yng telh disediknD nmun dE pt jug memeri inputn sert mendpt output sesui dengn keinginn user sehingg seolhEolh user erkomuniksi dengn pliksiF etu kkn memperkirkn wktu yng e(sien dlm pengoprsin pliksiF
BAB III PERANCANGAN DAN PEMBUATAN 3.1 Perancangan Pembuatan Museum Virtual
eelum terjun ke dlm penelitinD dilkukn perennn dengn memut digrm lir @owchart A lngkhElngkh pemutn terleih dhuluF qmr QFI dlh digrm lir@owchart A museum virtulF
hri qmr QFI hny gin yng erd ditsi dengn gris putusE putus sj yng kn dihs dlm penulisn ini dn gin linny dihs oleh
PI
PP penulisn lin dengn judul emutn yyek Qh hn wteril Texturing d wuseum irtul fudy hn ejrhF fgin proses terseut dlh pemutn informsi oyek dn pemutn kontrol interksi pengunjungF elnjutny du proses pd gris putusEputus kn diurikn dlm penelitin iniF
PQ
PT
QH
QI
el QFIX yyek pd museum yyek Qh koleksi museum virtulX ptung fuddhD lukisnD gmelnD relief dn mkm fung urnoF yyek segi tuuh pengunjungF umer dn oyek segi tuuh dn titik pndngF Scene menu
he(nisi respon oyek museum virtulF eksi pemiu eksiGespon engunjung mendekt dn ur nrsi fokus pd oyek
uontk dengn lntiF enggunn tetikus @mouse A dn ppn ketik @keyboard AF ulik tetikus pd tomol menu
qerk jtuhF ergerkn oyek tuuh dn peruhn sudut pndngF erpindhn menu
QP end terseutF hri reksi ini mk pemilihn sensor yng tept dlh sensor kedektn jrk @near A dn fokus pengunjung pd oyek QhF ntuk memsng sensor mk perlu pengturn pd pnel logic brick flenderF qmr QFPT dlh tmpiln pnel logic brick flenderF
qmr QFIQ menunjukkn keterhuungn mouse segi lt untuk meroE tsi kmer yng kn erefek pd peruhn sudut pndng yng ditmpilkn pd monitorF uemudin keyboard segi lt untuk menggerkkn kotk yng ertindk segi tuuh pengunjungF
pd lingkungn pengemngn software flender yitu I meter untuk I unit stE un pd flender mk nili keeptn yng kn digunkn pd flender dlh seesr N
1000m 3600det
=5
1000m 3600det
etikus G mouse digunkn untuk memutr kmer sehingg seolhEolh penE gunjung sedng menggerkkn keplF ntuk dpt menggunknnyD mk diuE tuhkn nili dn posisi dri titik tengh kmer yng diwkili oleh monitorF uren diwkili monitor mk pertm yng dilkukn dlh mendptkn pnjng dn ler dri lyr monitor kemudin msing msing digi P sehingg didptkn titik tenghnyF T itiktengah = ( panjanglayarmonitor , lebarlayarmonitor ) uemudin kmE 2 2 er diut gr sellu terikt dengn tetikus pd titik tenghny @lyr monitorAF hengn egitu setip pergerkn tetikus kn mengkitkn tmpiln pd lyr monitor kn eruh sesui dengn pergerknnyF
QS formsi petunjuk singkt penggunn dn informsi mengeni pengemng pliksiD sert pilihn untuk kelur yng kn menutup pliksi museum virtulF
hri struktur nvigsi pd qmr QFIR diutuhkn Q tmpilnF uetig tmpiln terseut dlh tmpiln menu wl @qmr QFISAD tmpiln menu I dn P @qmr QFITD qmr QFIUAF mpiln menu I nntiny kn erisi r menE jlnkn pliksi kepd penggun st menjeljh di dlm museumF edngkn tmpiln menu P erisikn informsi yng linny mengeni museum virtul seperE ti kredit orngEorng yng terlit dlm pemutn pliksiF ntuk ueluridk t memutuhkn tmpilnD tetpi ukup dengn perinth untuk kelur dri pliksiF er keseluruhnD museum virtul ini nntiny kn memiliki R tmpiln yitu Q tmpiln yng seelumny diseutkn ditmh dengn tmpiln st pengunjung menjeljh di dlm museum virtul @qmr QFIVAF nngn terseut @qmr QFISD qmr QFITD dn qmr QFIUA direE
QT
lissikn dengn diisi kontenF fentuk tmpiln menu wl menjdi seperti pd qmr QFIWF fentuk tmpiln menu I terliht seperti pd qmr QFPH yng
QU
QV
Qh museum virtul dismungkn (le eEny dengn memilih tomol sound block pd panel button @qmr QFPPAF d sound tab @qmr QFPQA pilih menu drop down kemudin pilih ix
QW
RH xi ilih (le udio hsil rekmn kemudin klik ivig e psvi tik F F lngkh terseut telh dilkukn mk munul pnel sound tab yng tersmung dengn loksi (le udio @qmr QFPRAF
RI pengunjung pd oyek QhF ntuk memsng sensor mk perlu pengturn pd pnel logic brick flenderF qmr QFPT dlh tmpiln pnel logic brick flenderF
d oyek Qh yng telh dipilih klik tomol edd d Sensors kemudiE p n uh pilihn menu drop down dri elwysmenjdi xerdengn sesui sensor kedektn jrk yng seelumny telh dide(nisikn seelumnyF elin kedektn jrk jug ditmhkn sensor tetikus untuk memntu pkh pengunjung sedng erfokus pd oyek Qh tu tidkF uedu sensor terseut @jrkGnear dn tetikusA direlsikn menggunkn opertor nd d flender untuk memut respon sur p hny munul jik kedu sensor dlm kondisi hidupF uemudin pnel logic brick flender ditur seperti qmr QFPUF
RS
3.3.4 Membuat
default disedikn flender tidk dpt memerikn hsil seperti yng diinginkn
seperti ksus gerk jtuh @grvitsiA jik oyek yng menjdi titik pndng penE gunjung tidk menyentuh lntiF ntuk itu diutuhkn skrip pemrogrmn dengn hs ython yng dpt diintegrsikn pd flenderF ertm diut terleih dhulu pseudocode segi enng merh pemutn skrip grvitsiF uemudin
RT
erngkt kers dn sistem opersi yng diuji o kompilitsnyF rosesor ideo grd istem ypersi sntel iS es woility deon rh SRUH indows U sntel iS ewh deon rh TRUH vinux untu IIFHR ewh P xvidi UPHHq indows
RU
RV
RW
yitu kdrD struktur nvigsiD desin visulD dn interktivitsF ntuk menghitung diutuhkn vriel segi erikutX IF @poin respondenAD nili yng dierikn oleh responden erup sngt uruk @I poinAD uruk @P poinAD ik @Q poinAD dn sngt ik @R poinA PF ff @poin ts ikAD didptkn dri jumlh nili jik semu jwn dri responden dlm sutu ktegori poinny Q @ikA QF f @poin sngt ikAD didptkn dri jumlh nili jik semu jwn dri responden dlm sutu ktegori poinny R @sngt ikA
SH
PBB = BB SB 100%
sedngkn perhitungn persentse per ktegoriny @uA dlh
PPK = R SB 100%
epil nili
tu u ` US7
SI
PPK = PBB ktegori kadar sudah dapat dikatakan baik. 4.2.2.2 Hasil Evaluasi Struktur Navigasi
truktur nvigsi nili vriel ffD fD dn msingEmsingny dlh IVWD PSPD dn IVWF erhitungnnyX ff a IVW PSP 100% = 75%
PPK = PBB ktegori struktur navigasi sudah dapat dikatakan baik. 4.2.2.3 Hasil Evaluasi Desain Visual
hesin visul nili vriel ffD fD dn msingEmsingny dlh PSPD QQTD dn IVWF erhitungnnyX ff a PSP QQT 100% = 75%
PPK < PBB ktegori desain visual belum dapat dikatakan baik.
SP
5.2 Saran
rn yng dpt dijdikn pertimngn untuk pengemngn museum virE tul di ms yng kn dtng dlhX perlu ditmhkn leih nyk oyek yng dipmerkn dlm museum virtul dn perikn kontrol pengunjung untuk memE tsi sudut putr pndng sehingg mengurngi slh kontrol oleh penggunF
SQ
Daftar Pustaka
/ / www . budaya - indonesia . org / iaci / Data _ Klaim _ Negara _ Lain _ Atas _ Budaya_IndonesiaF @gitF on pF PAF
R enonimF Minat Belajar Seni Budaya MenurunF PHIHF urlX http : / / www .
SR
DAFTAR PUSTAKA
W essoition for gomputing whineryD IWWPF @gitF on ppF VD WAF IH
SS
xeville rognF Interaction ControlF PHHTF urlX http : / / ocw . mit . edu /
urlX http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.
42.7194&rep=rep1&type=pdfF @gitF on ppF ISD IVAF
ST
###################################################### # MouseLookAround.py Blender 2.49 # # Released under the Creative Commons Attribution 3.0 ###################################################### mouse_sensitiveness = 0.005 # it's used to get active window utility import Rasterizer Rasterizer.showMouse(False) # get active window which is being run width and height window_width = Rasterizer.getWindowWidth() window_height = Rasterizer.getWindowHeight() center_window_x = window_width/2 center_window_y = window_height/2 center_window = [center_window_x, center_window_y] # define main program def main(): # get controller controller = GameLogic.getCurrentController() # get mouse movement mouse_movement = controller.sensors["mouse_movement"] mouseX, mouseY = mouse_movement.position # get Mouse Middle Button clicked event mmb = controller.sensors["MMB"] # rotate to right or left rotate_z_axis = controller.actuators["rotate_z_axis"] # look at the sky or look the foot rotate_x_axis = controller.actuators["rotate_x_axis"] cameraX = -(mouseX-center_window_x)*mouse_sensitiveness
SU
cameraY = -(mouseY-center_window_y)*mouse_sensitiveness if mouse_movement.positive==1: controller.activate("rotate_z_axis") rotate_z_axis.dRot = [0.0, 0.0, cameraX] controller.activate("rotate_x_axis") rotate_x_axis.dRot = [cameraY, 0.0, 0.0] Rasterizer.setMousePosition(center_window_x, center_window_y) main()
SV