Cartilago
Komponen dasar:
Chondrocyte (sel tulang rawan), di
dalam lacunae (lubang)
Matrika ekstraseluler, dimana komposisi
utamanya adalah air elastisitas
Cartilago
Hyalin:
(1) cartilago articular
(2) cartilago costa
(3) cartilago respiratorius
(4) cartilago nasal
Tulang
Tulang panjang
Tulang pendek
Tulang sesamoid, misal os patella
Tulang pipih
Tulang irreguler
Fungsi Tulang
Penyokong
Proteksi
Gerakan
Penyimpanan mineral dan faktor
pertumbuhan
Pembentukan sel darah
Penanda Tulang
Penonjolan: tempat perlekatan
otot/ligamen
Tuberositas
Crista
Trochanter
Linea
Tuberculum
Epicondylus
Spina
Processus
Penanda Tulang
Penonjolan: membentuk persendian
Caput
Facies
Condylus
Ramus
Penanda Tulang
Cekungan & Lubang:
Meatus
Sinus
Fossa
Sulcus
Fissura
Foramen
Tekstur Tulang
Tulang padat
Tulang spongiosa, di dalamnya terdapat
sumsung tulang merah sebagai tempat
pembentukan darah
Tulang panjang:
Diaphysis, di dalamnya terdapat cavitas medullaris
yang terdapat sumsum tulang kuning (lemak)
Epiphysis
Lempeng epiphysis (anak), garis epiphysis
(dewasa)
Membran: periosteum, endosteum, dimana
mengandung osteoblast dan osteoclast
Mikroskopik Tulang
4 tipe utama populasi sel jaringan tulang:
Sel osteogenik/osteoprogenitor: pada periosteum,
endosteum
Osteoblast: penghasil matriks tulang
Osteocyte
Osteoclast: resorpsi tulang, fungsi fagosit
osteon
Pembentukan Tulang
Penulangan intramembranosa
Terbentuk dari membran jaringan ikat
fibrosa
Merupakan tulang pipih, misal cranium
(os frontal, parietal, temporal) dan
clavicula
Penulangan endochondral
Berasal dari proses penulangan
(osifikasi) kartilago hyalin
Rangka
Rangka axial:
Os
Os
Os
Os
Os
cranium
vertebrae
costae
sternum
hyoid
Cranium
Neurocranium:
Viscerocranium:
Os
Os
Os
Os
Os
Os
frontal
parietal
occipital
temporal
ethmoidal
sphenoidal
Os maxilla
Os mandibula
Os zygomaticus
Os nasal
Os lacrimal
Os palatinum
Os vomer
Os conchae nasalis
inferior
Cranium
Sinus Paranasal
Vertebrae
Vertebrae
Vertebrae
Vertebrae
Vertebrae
sacrum
Vertebrae
coccygis
cervical = 7 buah
thoracal = 12 buah
lumbal = 5 buah
sacral = 5 buah os
coccygeal = 4 buah os
Vertebrae
Struktur umum:
Corpus vertebra
Arcus vertebra: pediculus, lamina
Foramen vertebra canalis vertebralis
7 processus:
1
2
2
2
processus
processus
processus
processus
spinosus
articularis superior
articularis inferior
tranversus
Vertebrae
Costae - Sternum
Costae vera (sejati) = costae I VII
Costae spuria (palsu) = costae VIII
X
Costae fluctuantes = costae XI XII
Sternum:
Manubrium sterni
Corpus sterni
Proc. xyphoideus
Costae
Typical:
Atypical:
Costa I: flat
Costa I, X-XII: bersendi hanya dengan 1 vertebra
Costa XI-XII: tidak bersendi dengan proc.
transversus
Membrum Superior
Cingulum superior = cingulum pectorale
(gelang bahu):
Os claviculae
Os scapulae
Pars libera:
Os
Os
Os
Os
Os
Os
humerus
radius
ulna
carpal = 8 buah
metacarpal = 5 buah
phalanx = 14 buah
Membrum Inferior
Cingulum inferior = cingulum pelvicum
(gelang panggul):
Os coxae : os ilium, os ischium, os pubis
Pars libera:
Os
Os
Os
Os
Os
Os
Os
femur
patella
tibia
fibula
tarsal = 7 buah
metatarsal = 5 buah
phalanx = 14 buah