(KNOWLEDGE)
1. Pengertian Filsafat Ilmu
2. Objek Kajian Filsafat Ilmu
3. Sumber Ilmu
4. Teori-teori Kebenaran Ilmiah
5. Metode Ilmiah
6. Positivisme-Post positivisme
7. Berfikir Deduktif dan Induktif
8. Berfikir Reflektif
9. Berfikir Bayani
10. Berfikir Irfani
11. Berfikir Burhani
Apa
filsafat
itu?
Etimologi: Alam..?
Filsafat merupakan padanan kata falsafah (bahasa Arab) dan
philosophy (bahasa Inggris), berasal dari bahasa Yunani philosophia.
Philosophia berasal dari kata philos yang berarti kekasih atau sahabat
dan sophia berarti kebijaksanaan, kearifan atau
pengetahuan.
Terminologi:
Immanuel Kant, filsafat adalah pokok dan pangkal segala pekerjaan
dan pengetahuan;
Ciri-
ciri
Spekulatif
Radikal
Rasional
Sistematis
Universal Bebas
CIRI-CIRI
FILSAFAT
SIDI GAZALBA:
Radikal berasal dari kata Radix (bahasa Yunani) yang berarti akar, berfikir
radikal berarti berfikir sampai ke akar-akarnya, tidak tanggung-tanggung
sampai konsekuensinya yang terakhir, tidak ada yang tabu, tidak ada yang
suci, tidak ada yang terlarang dalam berfikir.
Universal artinya Umum, tidak berfikir khusus, tidak terbatas pada bagian-
bagian tertentu tapi mencakup keseluruhan
JUJUN S. S:
Berfikir Menyeluruh
Berfikir Mendasar dan
Berfikir Spekulatif.
Apa
Ilmu itu ?
Kata ilmu berasal dari bahasa Arab: ‘alima, ya’lamu, ‘ilman yang berarti
pengetahuan.
*Methodology (metodologi)
*Science of science (ilmu tentang ilmu) atau dalam bahasa Latin disebut
scientia scientiarium
Apa
Filsafat
Ilmu Itu?
Menurut Robert Ackermann (1970), filsafat ilmu dalam satu segi diartikan
dengan tinjauan kritis tentang pendapat-pendapat ilmiah dewasa ini
dengan perbandingan terhadap pendapat-pendapat lampau yang telah
dibuktikan atau dalam kerangka ukuran-ukuran yang dikembangkan dari
pendapat demikian itu, tetapi filsafat ilmu demikian jelas bukan suatu
cabang ilmu yang bebas dari praktek ilmiah senyatanya.
Intersubjektif
Artinya dapat dilakukan antar subjek
corak corak corak MODERN
MITOLOGIK DEMITOLOGISASI TEOLOGIK (SEKULER)
Eropa (Barat)
Pra Yunani Yunani Islam
1. EMPIRIS atau pengalaman, fahamnya disebut
Empirisme, Tokohnya John Locke – teori yg
dipakai TABULARASA atau meja lilin-kertas
putih
2. RASIO atau akal, fahamnya disebut
Rasionalisme, tokohnya R. Descartes...
3. INTUISI atau insting, fahamnya disebut
intuisionisme, tokohnya Henry Bergson
4. Wahyu, tokohnya para nabi.... Islam Nabi
Muhammad
LANDASAN
PENGETAHUAN
ILMIAH
ONTOLOGI AKSIOLOGI
ILMU ILMU
EPISTEMOLOGI
ILMU
Cara/Sumber
BAGAIMANA?
ONTOLOGI
EPISTEMOLOGI
Rasio
Empiris
Intuisi Sumber Metode
Wahyu
Agama
Ilmu
Filsafat (Islam)
(Ilmiah)
Bayani Burhani
Natural
Skeptis
Fenomenologi sciences
Social Irfani
Sciences
Pola
Prosedural
Rasional
Tata Pengetahuan
Langkah sistematis
(hasil)
Kognitif
Teknik
Teleologis
Aneka
Alat
AKTIVITAS
ILMU
METODE
PENGETAHUAN
METODE
ILMIAH
(JUJUN S.S)
PERUMUS
AN
MASALAH
PENYUSUN
KHAZANA DEDUKSI AN
H KERANGKA
KOHERENSI
ILMU BERFIKIR
PRAGMATISME
HIPOTE
SIS
INDUKSI
KORESPONDENSI
PENGUJIA
DITERI N DITOLA
MA HIPOTESI K
S
ILMU DAN
SARANA
BERFIKIR
ILMIAH
Logika
Matematika
Deduksi
Ramalan/
Khazanah Ilmu DUNIA RASIONAL Hipotesis
Fakta
Metode
STATISTIKA Penelitian
Keilmuan
STRUKTUR
Metode KAJIAN ILMIAH Penelitia
Ilmiah n
Ilmiah
METODOLOGI PENELITIAN
Metodologi - Tujuan Penelitian – Tempat /Waktu Penelitian – Metode Penelitian
Penelitian - Sampel - Teknik Pengumpulan Data – Teknik Analisis Data
Pengujian
HASIL PENELITIAN
Hipotesis - Variabel yg Diteliti – Teknik Analisis – Kesimpulan Analisis Data
- Penafsiran Kesimpulan Analisis - Kesimpulan Pengujian Hipotesis
A. Latar Belakang
B. Rumusan Masalah
BAB I PENDAHULUAN C. Tujuan dan Kegunaan Penelitian
D. Penegasan Istilah
TEKNOLOGI
Teknolog Teknologi
i Tradision
Modern al
Karakteristik: Teknolog
i Karakteristik :
Padat Modal Banyak Serap T. Kerja
Mekanis Elektris Madya
Ketrampilan Setempat
Gunakan Bahan Impor Alat Setempat
Dasar Penelitian Bahan setempat
Mutakhir, dll. Dasar Kebiasaan
Karakteristik :
Padat Karya
Ketrampilan Setempat
Alat Setempat
Bahan setempat
Dasar Penelitian
SIKLUS
TEKNOLOGI
IDE KREATIF
PENERAPAN
DIFUSI PRAKTIS
(PENYEBARAN DALAM
MASYARAKAT)
KEBUDAYAAN
WUJUD
BUDAYA
SISTEM
GAGASAN PRODUK
(nilai, norma
dll)
SISTEM
SOSIAL
EPISTEMOLOGI
ISLAM
Metode
pemikiran khas Pengetahuan Pengetahuan
Arab yang yang yang
didasarkan atas berdasarkan menyandarkan
otoritas teks pada kasyaf diri pada
(nash) secara yaitu kekuatan rasio,
langsung tersingkapnya akal yang
maupun tidak rahasia-rahasia dilakukan
langsung realitas oleh lewat dalil-dalil
(ta’wil). Tuhan logika.
بياني
Sumber Cara
Knowledge
Mendapatkan
Materi &
Transmisi
ظني قطعي
Nahwu Ashl-Furu’,
Shorf, dll. Illat
Dibalik
Teks Suci
عرفاني – فلما بلغ اشده
--بل االنسان
Sumbe
r Cara
Intuisi/
Experience
(Hati)
Tahap 2 Tahap 3
Tahap 1 تحلية تجلية
تخلية Penghiasan Siap
Pensucian diri dengan Menerima
diri melakukan kasyaf/
banyak Penyingkap
kebajikan an dari Allah
Epistemologi ال يعرف الوالي
اال الوالي
As Suhrawardi
PERSIAPAN
Tahap 1 (Asketik 40 hr, tdk mkn
daging, dll.)
- - - هللا نور
- - -العلم نور
ALLAH
Al Qur’an dan
Hadits Qudsi
NUR
MALAIKAT
JIBRIL
Interaksi
Nabi masuk
alam malakut
atau sebaliknya
MUHAMMAD
Dunia
Wujud
Alam
Malakut/
Ghaib
IBNU
‘ARABI
Sumbe
r Cara
Berawal
Rasio Silogisme
Aristoteles
Simpulan
EPISTEMOLOGI
ISLAM
Lughah-Mufassir dll.