Jaringan lunak:
Ligamenta:
lig. Sacrospinosum
lig. Sacrotuberosum
membrana obturatoria
Musculi
Musculi
Os Sacrum
Persatuan 5 vertebra sacralis
Bentuk segitiga
Bangunan-bangunan:
Facies pelvica
Ala sacralis
Canalis sacralis medulla spinalis cauda
equina
Foramina sacralia anterior
Dilalui plexus sacralis & vasa darah bumil
pada saat kepala turun plexus tertekan
kram/nyeri kaki
Crista sacralis
Promontorium (bag cranial sacrum yang
berhubungan dengan VL V yang menonjol di
atas facies pelvica)
Facies auricularis, basis ossis sacri
Os coccygeus
3-5 vertebra yang
bergabung
Partus terdorong
ke dorsal PBP
makin lebar
COXAE
= Os Innominata
2 kanan dan kiri sacrum
Terbentuk dari tulang-
tulang:
Os Ilium
Os Ischium
Os pubis
Ketiga tulang bertemu
pada cekungan berbentuk
mangkok: acetabulum
Os Ilium
Crista iliaca
Ala ossis ilii
Spina iliaca anterior
Superior (SIAS)
Spina Iliaca Anterior
Inferior (SIAI)
Spina Iliaca Posterior
Superior (SIPS)
Spina Iliaca Posterior
Inferior (SIPI)
Incisura ischiadica major
Linea arcuata
Acetabulum
Os Ischium
Corpus
Ramus superior
Ramus inferior
Spina ischiadica
Incisura ischiadica
minor
Tuber ischiadicum
menopang berat
tubuh pada posisi
duduk
Os Pubis
Corpus
Ramus superior
Ramus inferior
Os pubis kanan dan kiri
bersendi symphysis
pubis
Foramen obturatorium
foramen yang dikelilingi
oleh os ischium dan pubis
Articulatio dan ligamen pelvis
4 articulatio pelvis:
Articulatio sacroiliaca (2)
Articulatio sacrococcygea
Symphisis pubis
Ligamentum:
Ligamentum sacroiliaca
Ligamentum sacrospinosum
Ligamentum sacrotuberosum
Ligamentum pubicum
Ligamentum sacrococcygeum
Ligamentum inguinale (ligamentum Poupart)
Membrana obturatoria
Cavum pelvis
Oleh linea terminalis (linea arcuata ka-ki & basis ossis
sacri) pelvis dibagi menjadi:
Pelvis major (spuria) cranial, isi: organ abdominal
Pelvis minor (vera) caudal, isi: organ reproduksi,
sebagai jalan lahir
Terdapat 2 pintu:
PAP (aditus pelvis/apertura pelvis superior/inlet) bulat,
batas: linea arcuata & promontorium
PBP (exitus pelvis/apertura pelvis inferior/outlet) belah
ketupat, batas: arcus pubis, os coccygeus,2 tuber
ischiadicum
INCLINATIO PELVIS: sudut antara bidang horisontal &
aditus pelvis
Tipe pelvis
Gynecoid Anthropoid
41% wanita Laki-laki
Aditus bulat Wanita dengan perawakan
Kelengkungan sacrum: tinggi dengan tungkai yang
baik panjang
Spina ischiadica tumpul PAP oval, sempit,
dan tidak menonjol memanjang ventrodorsal
Sudut arcus pubis
membulat
Android Platypelloid
33% pria Pria/wanita: jarang
Spt jantung Gangguan perkembangan,
Curvatura sacrum hampir rakitis, herediter
lurus PAP ellips, sumbu panjang
Angulus subpubicus sempit transversal
Tipe pelvis
Ukuran pelvis
Pada aditus pelvis:
Conjugata vera anatomica: promontorium – tepi
cranial simp pubis
Conjugata vera obstetrica: promontorium – dinding
dorsal simp pubis
Conjugata diagonalis: promontorium-tepi caudal simp
diukur dengan VT untuk memperkirakan conjugata
vera
CV = CD dikurangi 1,5-2 cm
Diameter transversa: jarak terbesar antara linea
arcuata ka-ki
Ukuran pelvis lanj
Diameter obliqua I: art sacroiliaca ka –
eminentia iliopectinea ki
Diameter obliqua II: art sacroiliaca ki –
eminentia iliopectinea ka
Conjugata externa: tepi cranial simp – proc
spinosus VL V
Distansia spinarum: jarak kedua spina
ischiadica
Distansia cristarum: jarak kedua crista iliaca
Ukuran pelvis lanj
Pada exitus pelvis:
Diameter recta: tepi caudal simp-ujung caudal os
coccygeus
Terbesar pertengahan dorsal simp – pertengahan facies
pelvina ossis sacri pada linea mediana
Diameter transversa: jarak kedua tuber ischiadicum
Pria Wanita
Pria Wanita
Apertura pelvis inf/ Relatif kecil Relatif besar
exitus pelvis
Angulus subpubicus Sempit (<90) Lebar (>90)
Foramen obturatum Bulat Oval
acetabulum Besar Kecil
Inclinatio pelvis 60 70-75
Bidang Hodge
Bidang untuk menentukan seberapa jauh
penurunan bagian anak ke dalam cavum pelvis:
Hodge I : bidang datar yang melalui bag atas
simfisis dan promontorium, bidang dibentuk pd
lingkaran PAP
Hodge II : sejajar H I, terletak setinggi bagian
bawah simfisis
Hodge III : sejajar H I dan II , setinggi spina
ischiadica ka/ki
Hodge IV: sejajar H I,II,III setinggi os coccygeus
Vaginal Toucher
Pada VT utk menentukan bentuk & ukuran
panggul dinilai:
Promontorium (teraba/tidak)
Diukur conjugata diagonalis
Linea terminalis (teraba seluruhnya/sebagian)
Dinding samping (lurus/konvergen/divergen)
Spina ischiadica (menonjol/tidak)
Os sacrum (inclinatio ke depan/belakang &
konkavitas)
Sudut arcus pubis (luas/tidak)
Musculatur pelvis
Pelvis major:
M. psoas major, psoas minor,
m. iliacus
Pelvis Minor:
Dinding: m. piriformis, m.
obturatorius
Diafragma pelvicum (dasar
panggul)
Dasar pelvis
Fungsi: menyokong viscera pelvis
Dibentuk oleh:
Pars muscular diafragma pelvis
Pars membranacea diafragma urogenitalis
Diafragma pelvis ( membagi panggul menjadi
rongga panggul utama (berisi viscera pelvis) dan
perineum)
M. levator ani:
M. ischiococcygeus
M. iliococcygeus
M. pubococcygeus paling penting mengelilingi dan
memperkuat urethra, vagina dan rektum
M. coccygeus
Bila lemah prolapsus uteri
Dasar pelvis
Diafragma urogenitalis: bentuk segitiga
Dilalui oleh: urethrae dan vagina
Fascia diafragmatica urogenitalis sup
Otot: m. sphincter urethrae
m. transversus perinei
Fascia diafragmatica urogenitalis inf
PERINEUM
Dibagi 2 regio:
Regio analis (trigonum
analis): m. sphincter ani
externa
Regio urogenitalis
(trigonum urogenitalis);
M. bulbospongiosum
M. ischiocavernosum
M. transversus perinei
Episiotomi mediolateral
Akan memotong:
Kulit
Dinding posterior
vagina
M. bulbospongiosus
M. transversus perinei
superficialis
Fascia inferior
membrana urogenitale