Anda di halaman 1dari 5

PERSAMAAN DIFFRENSIAL EXACT

Bentuk umum:

P (x,y)dx + Q (x,y)dy=0………………………………..(1)
Adalah persamaan diffrensial exact,bila ruas kiri adalah
diffrensial dari f (x,y) = 0.
𝜕𝑦 𝜕𝑦
𝑑𝑓 𝑥, 𝑦 = 𝑑𝑥 + 𝑑𝑦 = 0…………(2)
𝜕𝑥 𝜕𝑥
𝜕𝑓 𝜕𝑓
P= ; Q=
𝜕𝑥 𝜕𝑥
Maka
𝜕𝑝 2 𝑦 𝜕𝑄 2 𝑦
= ; =
𝜕𝑦 𝜕𝑥 y 𝜕𝑥 𝜕𝑦 x
Contoh Soal:
1.(2x + 3y)dx +m(3x + 4y) = 0
jawab:
(2x + 3y)dx + (3x + 4y ) = 0…………………………….(1)
P = 2x + 3y ; Q = 3x + 4y

𝜕𝑝 𝜕𝑄 𝜕𝑝 𝜕𝑄
Tinjau: =3 ; = 3. ternyata =
𝜕𝑦 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑥

Maka persamaan (1) adalah P.D.exact.


𝜕𝑓 𝜕𝑓
P= = 2x + 3y ; Q= = 3x + 4y
𝜕𝑥 𝜕𝑦

tentu f (x,y) = ‫(׬‬2𝑥 + 3𝑦)dx + C (y)


= x2 + 3xy + C (y)
𝜕𝑓
didapat = 3x + C’ (y) ≡ 3x + 4y
𝜕𝑦
C’(y) =4y
C (y) = ‫ ׬‬4𝑦 𝑑𝑦 = 2𝑦 2 + 𝐶1
∴ jawab / pendapat f (x , y) = X2 + 3xy +2y2 = C
FAKTOR INTEGRASI
jika P ( x , y)dx + Q (x , y )dy + 0……………….(1)
tidak exact,maka kita selalu bisa menjadikannya
persamaan differensial exact,dengan memperbanyak
pers. (1) dengan suatu fungsi u(x , y ), sehingga:

u P dx + u Q dy = 0……………………………………..(2)
adalah persamaan differensial exact dan berlakulah:

𝑢 (𝜕 𝑃) 𝜕 ( 𝑈 𝑄 )
=
𝜕𝑌 𝜕𝑥
𝑢𝜕𝑃 𝑃𝜕𝑢 𝑢𝜕𝑄 𝑄𝜕𝑢
Atau + = +
𝜕𝑦 𝜕𝑦 𝜕𝑥 𝜕𝑥
𝜕 𝑝 𝜕𝑄 𝜕𝑢 𝜕𝑢
u( - )=Q –P
𝜕 𝑦 𝜕𝑥 𝜕𝑥 𝜕𝑦
Contoh soal:

1.( x + y )dx + dy = 0
mempunyai factor integrasi hanya fungsi dari x.
Jawab:
( x + y )dx + dy = 0…………………………..(1)
factor integrasi u = u (x ) ;
𝜕𝑢 𝑑𝑢 𝜕𝑢
Maka = , = 0.
𝜕𝑥 𝑑𝑥 𝜕𝑦

𝜕𝑃 𝜕𝑄 𝜕𝑢 𝜕𝑢
Hingga u ( - ) =Q –P
𝜕𝑦 𝜕𝑥 𝜕𝑥 𝜕𝑦

𝑑𝑢
Menjadi u ( 1 – 0 ) = 1. –o
𝑑𝑥
𝑑𝑢 𝑑𝑢
U= ⋯⋯⋯⋯ = dx
𝑑𝑥 𝑢
In u = x = In ex

∴ u = ex
Persamaan (1) dikalikan dengan ex.
Ex ( x + y )dx + ex dy = 0……………………….(2)

∴ P’ = ex ( x + y ) dan Q’ = ex

𝜕𝑃′ 𝜕𝑄′ ∴ 𝜕𝑃′ 𝜕𝑄′


Tinjau = = ex =
𝜕𝑦 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑥

Benar (2) sudah exact.


Tentu f ( x,y ) = ‫ 𝑥 𝑒 ׬‬dy + C (x).
= yex + C (x)
𝜕𝑓
Didapat : P’ = = yex + C’ (x) ≡ xex + yex
𝜕𝑥
Maka C’ (x) = xex
C (x) = ‫ 𝑥 𝑒𝑥 ׬‬dx = ‫𝑥 𝑒𝑑𝑥 ׬‬
= xex – ex + C

∴ Jawab / pendapat P.D. (1)


f(x , y ) = exy + xex – ex = C.

Anda mungkin juga menyukai