TURIMAN PAJALE
Zainal Arifin
Ahli Peneliti Utama
INOVASI
TEKNOLOGI
IP, PRODUKSI
&
PENDAPATAN
MENINGKAT
2. Lahan Kering
2. Lahan Kering
• Sebelum turun hujan, tanah diolah dengan
cangkul atau garpu
• Tanah ringan, olah tanah dg bajak 1 kali dan
diratakan
1. Lahan Sawah Tadah Hujan
► MH : Monokultur padi gora
♦ Tanam 3-5 biji/lubang secara tugal saat air
tanah sudah kapasitas lapang
♦ Sebulan kemudian dibuat galengan agar
menjadi padi sawah dengan air tergenang
► MK I : Tumpangsari padi gogo/kedelai + jagung
♦ Tunggul jerami babat bersih dan tanam biji
padi gogo atau kedelai secara tugal dekat
tunggul jerami
♦ 7-10 hari kemudian tanam jagung diantara
barisan padi atau kedelai, sebanyak 1 biji/lbg
► MK II : Monokultur kacang2an
♦ Segera tanam kacang2an spt kc. tunggak atau
kc. hijau
♦ Untuk mengurangi resiko kekurangan air perlu
suplesi dari embung atau sumber air lainnya
2. Lahan Kering
► MH : Tumpangsari padi gogo/kedelai + jagung
♦ Tanam padi gogo atau kedelai secara tugal saat
air tanah sudah kapasitas lapang
♦ 7-10 hari kemudian tanam jagung diantara
barisan padi atau kedelai, sebanyak 1 biji/lbg
► MK I : Monokultur palawija (jagung/kacang 2an)
♦ Setelah panen tanaman MH, segera tanam
jagung/kacang2an secara tugal
♦ Untuk mengurangi resiko kekurangan air perlu
suplesi dari embung atau sumber air lainnya
3. Jarak Tanam Monokultur
A. Padi
♦ Biasa : 20 cm x 20 cm (250.000 rpn/ha),
3-5 biji/lbg
♦ Larikan padi gogo (Largo) : 40 cm x 20 cm x 10 cm
(333.330 rpn/ha), 3-5 biji/lbg
B. Jagung
♦ Biasa : 75 cm x 20 cm (66.665 tan/ha), 1 biji/lbg
♦ Double row : 90 x cm x 60 cm x 20 cm
(66.665 tan/ha), 1 biji/lbg
♦ Rapat : 60 cm x 15 cm (111.110 tan/ha), 1 biji/lbg
C. Kedelai
♦ Biasa : 40 cm x 15 cm(166.665 rpn/ha), 1-2 biji/lbg
♦ Rapat : 30 cm x 15 cm(222.220 rpn/ha), 1-2 biji/lbg
4. A. Jarak Tanam Tumpangsari (Additive Series)
1. Padi + Jagung
♦ Padi : 40 cm x 20 cm x 10 cm (333.330 rpn/ha), 3-5 biji/lbg
♦ Jagung : 180 cm x 40 cm (27.775 tan/ha), 2 biji/lbg
2. Kedelai + Jagung
♦ Kedelai : 40 cm x 15 cm (166.665 rpn/ha), 1-2 biji/lbg
♦ Jagung : 180 cm x 40 cm (27.775 tan/ha), 2 biji/lbg
B. Jarak Tanam Rapat Tumpangsari (Replacement Series)
1. Padi + Jagung
♦ Padi (4 baris) : 20 cm x 10 cm x 100 cm (250.000 rpn/ha),
3-5 biji/lbg
♦ Jagung (double row) : 40 cm x 15 cm x 160 cm
(66.665 tan/ha), 1 biji/lbg
2. Kedelai + Jagung
♦ Kedelai (3 baris) : 30 cm x 15 cm x 100 cm (111.110 rpn/ha),
1-2 biji/lbg
♦ Jagung (double row) : x 40 cm x 12,5 cm x 160 cm
(66.665 tan/ha), 1 biji/lbg
3. Padi + kedelai
♦ Padi (4 baris) : 20 cm x 10 cm x 100 cm (250.000 rpn/ha),
3-5 biji/lbg
♦ Kedelai (3 baris) : 30 cm x 15 cm x 100 cm (111.110 rpn/ha),
1-2 biji/lbg 13
5. Sistem Dan Jarak Tanam Serta Kebutuhan Benih Padi, Jagung dan Kedelai
Sistem Jumlah Populasi Kebutuhaan
Jarak Tanam
Tanam Benih Tanaman Benih
Monokultur
1. ● Padi biasa 20 cm x 20 cm 3-5 benih/lubang 250.000 rumpun/ha 45 kg/ha
● Padi largo 40 cm x 20 cm x 10 cm 3-5 benih/lubang 333.330 rumpun/ha 50 kg/ha
2. Jagung 75 cm x 20 cm 1 benih/lubang 66.665 tanaman/ha 15 kg/ha
3. Kedelai 40 cm x 15 cm 1-2 benih/lubang 166.650 rumpun/ha 45 kg/ha
Tumpangsari tanam biasa (Additives series)
1. ●Padi biasa+ 20 cm x 20 cm 3-5 benih/lubang 250.000 rumpun/ha 45 kg/ha
jagung 180 cm x 40 cm 2 benih/lubang 27.775 tanaman/ha 6 kg/ha
●Padi largo+ 40 cm x 20 cm x 10 cm 3-5 benih/lubang 333.330 rumpun/ha 50 kg/ha
jagung 180 cm x 40 cm 2 benih/lubang 27.775 tanaman/ha 6 kg/ha
2. Kedelai + 40 cm x 15 cm 1-2 benih/lubang 166.650 rumpun/ha 45 kg/ha
jagung 180 cm x 40 cm 2 benih/lubang 27.775 tanaman/ha 6 kg/ha
Tumpangsari tanam rapat (Replacement series)
1. Padi + 100 cm x 20 cm x 10 cm 3-5 benih/lubang 250.000 rumpun/ha 45 kg/ha
jagung 160 cm x 40 cm x 15 cm 1 benih/lubang 66.665 tanaman/ha 15 kg/ha
2. Kedelai + 100 cm x 30 cm x 15 cm 1-2 benih/lubang 111.110 rumpun/ha 35 kg/ha
jagung 160 cm x 40 cm x 15 cm 1 benih/lubang 66.665 tanaman/ha 15 kg/ha
14
3. Padi + 100 cm x 20 cm x 10 cm 3-5 benih/lubang 250.000 rumpun/ha 45 kg/ha
Padi + jagung
Kedelai + jagung
18
TURIMAN PADI DAN JAGUNG
ADDITIVES SERIES
MONOKULTUR VS TUMPANGSARI PADI DAN JAGUNG
KOMPONE PADI JAGUNG PADI PADI LARGO +
N GOGO LARGO JAGUNG
JARAK 20 cm x 20 75 cm x 20 40 cm x 20 cm ♦ 40 cm x 20 cm x 10 cm
TANAM cm cm x 10 cm ♦ 180 cm x 40 cm, 2
biji/lbg
POPULASI 250.000 66.665 tan/ha 333.330 ♦ 333.330 rumpun/ha
rumpun/ha rumpun/ha 27.775 tanaman/ha
HASIL 6,02 t/ha 6,71 t/ha 8,56 t/ha GKP ♦ 8,15 t/ha GKP
GKP pipilan krg + 2,09 t/ha pipilan krg
HASIL 6,02 t/ha 5,59 t/ha 8,56 t/ha GKP 9,89 t/ha GKP (naik 64%
SETARA GKP GKP thd padi gogo)
GABAH
KERAGAAN
PANEN
TURIMAN KEDELAI DAN JAGUNG
ADDITIVES SERIES
KERAGAAN
PANEN
TURIMAN RAPAT PADI/KEDELAI + JAGUNG
REPLACEMENT SERIES
DEMPLOT UPSUS TURIMAN PAJALE
Tumpangsari Jarak Tanam Hasil Keragaan
PAMEKASAN
Padi + 20 cm x 12,5 cm 9 t/ha GKP
(200.000 rpn/ha)
Jagung 40 x 12,5 x 120cm 13,7 t/ha tongkol
(100.000 tan/ha)
SAMPANG
Kedelai + 25 cm x 25 cm 3,24 t/ha
(64.000 rpn/ha)
Jagung 50 x 30 x 250 cm 5,9 t/ha pipil kering
(22.220 tan/ha)
PASURUAN
Kedelai + 25 x 12,5 cm 1,18 t/ha
(200.000 rpn/ha)
Jagung 40 x 12,5 x 120cm 8,1 t/ha tongkol
(100.000 tan/ha) 21
JAGUNG (160 CM X 40 CM X 15 CM) + PADI (100 CM X 20 CM X 15 CM)