Konfigurasi elektron :
6C : 2 4
a. Elektron valensi = 4
b. Jumlah kulit = 2
a. Karbon mempunyai 4 elektron valensi.
b. Atom karbon relatif kecil.
menyebabkan
H:1
1 kurang 1 Ho
xx
O:26
8 kurang 2 x O
x
x
x
PEMBENTUKAN RUMUS LEWIS, RUMUS BANGUN
(STRUKTUR) DAN RUMUS MOLEKUL
H
o
x H
Ho x C x o H H – C– H CH4
x
o H
H
Rumus lewis Rumus bangun Rumus molekul
PEMBENTUKAN RANTAI / KERANGKA ATOM KARBON
Antara 2 atom C (C = 2)
H
o H
x
x o
Ho x C xo C ox H
x o
o x
H H
Ikatan tunggal
PEMBENTUKAN RANTAI / KERANGKA ATOM KARBON
Antara 2 atom C (C = 2)
H
o H
x
x o
H ox C xo
xo C ox H
Ikatan rangkap
PEMBENTUKAN RANTAI / KERANGKA ATOM KARBON
Antara 2 atom C (C = 2)
H C C H
xo
ox xo ox
xo
Ikatan rangkap 3
PEMBENTUKAN RUMUS BANGUN DAN
RUMUS MOLEKUL
H H
H – C – C– H C2H6
H H
H H
C2H4
H–C= C–H
H–CC–H C2H2
PENULISAN SINGKAT RUMUS BANGUN
(STRUKTUR)
Cara :
Ikatan antar karbon (C–C, C=C, C C) harus diperjelas,
sedangkan ikatan terhadap atom H (C–H) boleh
digabungkan.
Contoh :
1) CH4 : H
H – C– H menjadi CH4
H
2) C2H6 : H H 2
1 2 1
H H
menjadi
3) C3H8 : H1 H2 H3 1 2 3
CH3― CH2― CH3
H– C– C – C– H
H H H
3
HC H3C
salah benar
H3
C
C
H3
CARA MELENGKAPI ATOM H
CONTOH
7
C
1 2 3 4 5 6
CH3 – CH2 – CH – C –C –C
C
8
C
9
C
10
MENJADI
7
CH3
1 2 3 4 5 6
CH2 CH3
8 9
CH3
10
PEMBENTUKAN RANTAI / KERANGKA ATOM KARBON
Antara 3 atom C (C = 2)
1. C C C 6. C C C
2. C C C 7. C C C
3. C C C
8. C C C
4. C C C
9. C C C
5. C C C
PEMBENTUKAN RANTAI / KERANGKA ATOM KARBON
Antara 3 atom C (C = 2)
1. C C C 6. C C C
2. C C C 7. C C C
3. C C C
8. C C C
4. C C C
9. C C C
5. C C C
tidak boleh (salah)
PEMBENTUKAN RANTAI / KERANGKA ATOM KARBON
Antara 3 atom C (C = 2)
1. C C 3. C C
C C
2. C C 4. C C
C C
BENTUK RANTAI / KERANGKA ATOM KARBON
Antara 3 atom C (C = 2)
1. C C C
2. C C C
3. C C C Rantai terbuka
4. C C C
5. C C C
6. C C C
BENTUK RANTAI / KERANGKA ATOM KARBON
Antara 3 atom C (C = 2)
1. C C 3. C C
C C
2. C C 4. C C
C C
Rantai tertutup/lingkar/cincin
Kemungkinan rantai dari C=3 yang terbuka:
• 1. C – C – C 1. CH3– CH2–CH3
• 2. C = C – C 2. CH2 = CH – CH3
• 3. C – C = C 3. CH3 – CH = CH3
• 4. C C – C 4. CH C – CH3
• 5. C – C C 5. CH3 – C CH
• 6. C = C = C 6. CH2 = C = CH2
Soal latihan
Buatlah bentuk rantai/kerangka atom karbon
dari 4 atom C (C=4) dengan syarat :
a.
Rantai terbuka
Hanya mengandung ikatan tunggal.
b.
Rantai terbuka
Mengandung 1 ikatan rangkap.
c.
Rantai terbuka
Mengandung 1 ikatan rangkap 3.
a.
Rantai terbuka
Hanya mengandung ikatan tunggal.
Jawab :
2. C – C – C 2. CH3 – CH – CH3
׀ ׀
C CH3
SAMA
C CH3
׀ ׀
2. C – C – C 2. CH3 – CH – CH3
a.
Rantai terbuka
Hanya mengandung ikatan tunggal.
Jawab :
2. C – C – C 2. CH3 – CH – CH3
׀ ׀
C CH3
C CH3
׀ ׀
2. C – C – C 2. CH3 – CH – CH3
b.
Rantai terbuka
Mengandung 1 ikatan rangkap.
Jawab : sama
1. C = C – C – C 1. C – C – C = C
2. C – C = C – C
3. C = C – C 3. C – C = C
׀ ׀
C C
sama
c.
Rantai terbuka
Mengandung 1 ikatan rangkap 3.
Jawab : sama
1. C ≡ C – C – C 1. C – C – C ≡ C
2. C – C ≡ C – C
Kemungkinan rantai C=4 :
a. 1. C – C – C – C 2. C–C –C
C
b. 1. C = C – C – C 2. C–C=C –C
3. C = C – C
C
c. 1. C C – C – C 2. C–CC–C
POSISI ATOM KARBON
PADA RANTAI (KERANGKA)
C – C – C – C – C – C
1o 2o 3o 2o 4o 1o
C2 o
C1 o
C 1o
C primer : 5, yaitu nomor 1,6,7,9,10
C sekunder : 3 yaitu nomor 2,4,8
C tersier : 1 yaitu nomor 3
C kuarterner : 1 yaitu nomor 5
CONTOH
7
C1 O
1 2 3 4 5 6
C – C – C3 – C – C4 – C 1O O
O
1 O
2 O
2 O
C8 2 O C9 1 O
C
10
1 O
1 2 3 4 5 6
C – C – C3 – C – C4 – C 1
O O
O
1 O
2 O
2 O
C8 2 O C9 1 O
C
10
1 O
CONTOH
C
C – C – C – C – C – C
C C
C
CONTOH
7
C
1 2 3 4 5 6
C – C – C – C – C – C
C8 C9
C
10
c.
Rantai terbuka
Mengandung 1 ikatan rangkap 3.
Jawab :
1. C ≡ C – C – C 1. C – C – C ≡ C
2. C – C ≡ C – C
b.
Rantai terbuka
Mengandung 1 ikatan rangkap.
Jawab :
1. C = C – C – C 1. C – C – C = C
2. C – C = C – C
3. C = C – C 3. C – C = C
׀ ׀
C C
a.
Rantai terbuka
Hanya mengandung ikatan tunggal.
Jawab :
2. C – C – C 2. CH3 – CH – CH3
׀ ׀
C CH3
C CH3
׀ ׀
2. C – C – C 2. CH3 – CH – CH3
1. C H3 C H2 C H3
2. C H2 CH C H3
3. C H3 CH C H2
4. CH C C H3
PEMBENTUKAN RANTAI / KERANGKA ATOM KARBON
Antara 3 atom C (C = 2)
1. C C C 6. C C C
2. C C C
3. C C C
4. C C C
5. C C C
5. C C
C Rantai tertutup/lingkar/cincin
6. C C
C
5. C C
C
6. C C
C
7. C C tidak boleh (salah)
C
PEMBENTUKAN RANTAI / KERANGKA ATOM KARBON
Antara 3 atom C (C = 2)
1. C C 3. C C
C C
2. C C 4. C C
C C
PEMBENTUKAN RUMUS BANGUN DARI
RUMUS LEWIS
H H
H – C – C– H
C2H6 H H
H H
H–C= C–H
H–CC–H
PEMBENTUKAN RANTAI / KERANGKA ATOM KARBON
Antara 2 atom C (C = 2)
H
o H
x
x o
Ho x C xo C ox H
x o
o x
H H
Ikatan tunggal
Konfigurasi elektron :
x
C:24
6 kurang 4 x Cx
x
H:1
1 kurang 1 Ho
xx
O:26
8 kurang 2 x O
x
x
x
PEMBENTUKAN RUMUS LEWIS, RUMUS BANGUN
(STRUKTUR) DAN RUMUS MOLEKUL
H
o
x H
H ox C xo H H – C– H CH4
x
o H
H
Rumus lewis Rumus bangun Rumus molekul
Konfigurasi elektron :
x
C:24
6 kurang 4 x Cx
x
H:1
1 kurang 1 Ho
xx
O:26
8 kurang 2 x O
x
x
x
PENULISAN RUMUS HIDROKARBON
Rumus elektron/lewis Rumus bangun/struktur
CH4
METANA
PENULISAN RUMUS HIDROKARBON
Rumus elektron/lewis Rumus bangun/struktur
C 2 H6
ETANA
PENULISAN RUMUS HIDROKARBON
Rumus elektron/lewis Rumus bangun/struktur
C 3 H8
PROPANA
PEMBENTUKAN IKATAN
RANGKAP PADA ATOM KARBON
menjadi CH4
CH3
CH3 – C – CH3
CH3
menjadi
CH C – CH3