Anda di halaman 1dari 27

TRIGONOMETRI

Pertemuan 1
Perbandingan Trigonometri
dalam  siku-siku

depan miring
sin   csc  
miring depan
d
samping miring
e cos   sec  
mi

miring samping
rin

p
g

a
n depan samping
α tan   ctg 
samping samping depan
Latihan 1

p r
r sin α = sin β =
q q
p
α r p
q
cos α = q cos β =
q
β p r
tan α = tan β =
r p
Segitiga Siku-Siku Istimewa

sin 60o= √3/2 sin 45 = 1/√2


o
sin 30o= 1/2
cos 30o= √3/2 cos 60o= 1/2 cos 45 = 1/√2
o
300
tan 30o= 1/√3 tan 60o= √3 tan 45o= 1

450
3
2

2
1

600 450
1 1
Bagaimana jika segitiganya tidak istimewa?
Latihan 2
Tentukan nilai a!

√160 15 a
3a
a 25o
7a
45
50o

ao 30 Jawab:

10 2 70 32,17
19,47
Contoh Soal no 3
• Tentukan x, k, dan h !

x
7

320

5
k h
Ans :4,37
25,40
53,320
x
10

Ans :10,53 Ans :h = 13,43


k = 16.74
Sudut Elevasi dan Depresi

Sudut depresi mobil

Sudut elevasi
layang-layang
LATIHAN
Kerjakan latihan dari kertas fotocopy yang
dibagikan hal. 2
no. 2 sampai dengan 8
TRIGONOMETRY

Pertemuan 2
KUADRAN
900

Kuadran II : 900 <  < 1800 Kuadran I : 0 <  < 900

 00 /
180 0
3600

Kuadran III : 1800 <  < 2700 Kuadran IV : 2700 <  < 3600

2700
Sudut + selalu dibentuk dari sumbu x+ berlawanan arah jarum jam
Perbandingan Trigonometri
dalam koordinat Cartesius

sin α =
y
y (x,y) r
r x
cos α =

r
x y
x tan α =
x

r = x2+y2 (selalu +)
y
Note : Sudut selalu dimulai dari sb x positif berlawanan arah jarum jam
Bagaimana untuk sudut
istimewa 0o dan 90o
y
sin 90 =
o
=1
r sin 0o = 0
P(0,y) x
cos 90 =
o =0 cos 0o = 1
r
r = y tan 90o = y =~ tan 0o = 0
x

90o 0o P(x,0)
r= x
Perbandingan Trigonometri
dalam koordinat Cartesius

r= (2) 2  32  13
(-2,3)
3 3
r sin   13

-2
cos   
2
13

tan   
3
2
P(x,y)
P(x,y)

r sin 2=y/r (+) sin 1=y/r (+)


cos 2=x/r (-) cos 1=x/r (+)
y tan 2=y/x (-) r y tan 1=y/x (+)
2
1
x
x
2 di kuadran II
1 di kuadran I
P(x,y) x 3 4 x

r sin 3=y/r (-) sin 4=y/r (-)


cos 3=x/r (-) r cos 4=x/r (+)
y y tan  =y/x (-)
tan 3=y/x (+) 4

P(x,y)
3 di kuadran III
4 di kuadran IV
Tanda Perbandingan
Trigonometri
90o

sin, csc + Semua +

II I 0o
180o
III IV 360o
tan,ctg + cos,sec +

270o
Contoh Soal
1. Diketahui tan =-5/12,  sudut di kuadran
IV, hitunglah :
cot  -12/5
cos  12/13
csc  -13/5

2. Diketahui cos =1/3, hitunglah:

a. sin  b. tan 
KW I: 22/3 22
KW IV: -22/3 -22
Sudut-sudut Berelasi
90o
sin (90o+)=cos  sin (90o-)=cos 
cos(90o+)=-sin  cos(90o-)=sin 
tan(90o+)=-cot  tan(90o-)=cot 
sin (180o-)=sin 
sin (360o+)=sin
cos(180o-)=-cos
cos(360o+)=cos
tan(180o-)=-tan  II I 0o
180
o tan(360o+)=tan 
sin (180o+)=-sin  sin (360o-)=sin(- )=-sin
III IV 360o
cos(180o+)=-cos cos(360o-)=cos(-)=cos
tan(180o+)=tan  tan(360o-)=tan(-  )=-tan 

sin (270o-)=-cos  sin (270o+)=-cos 


cos(270o-)=-sin  cos(270o+)=sin 
270o
tan(270 -)=cot 
o
tan(270o+)=-cot 
Trigonometri

Pertemuan III-Identitas
Idetitas trigonometri
Berdasarkan geometri analitis:
sin =y/r  y=r.sin 
cos =x/r  x=r.cos 
r2=x2+y2, maka:
r2= (r.sin  )2+(r.cos  )2
r2= r2(sin 2  + cos 2 )
Sehingga : sin 2  + cos 2  =1
sin =y/r  sin  y/r y
= = = tan 
cos =x/r cos  x/r x

sin  cos 
= tan  = cot 
cos  sin 
sin =y/r  cos  x/r
= = cot 
cos =x/r sin  y/r
sin 2  + cos 2  =1
Bagi kedua ruas dengan sin 2 :
1+cot2 =csc2 
sin 2  + cos 2  =1
Bagi kedua ruas dengan cos 2 :
tan2 +1=sec2 
Contoh Penggunaan Rumus
Identitas
• Diketahui sin A=5/13 dan 90o<A<180o
Tetukan nilai cos A & tan A!
Jwb
sin 2 A + cos 2 A =1 cos 2 A =1- sin 2 A
cos A= 1- sin 2 A, karena 90o<A<180o, maka cos
A<0  cos A=- 1- sin 2 A
cos A=- 1-(5/13) 2= 144/169=-12/13

tanA=sinA/cosA=5/13:-12/13==-5/12
Rangkuman Identitas dasar:
1. sin 2  + cos 2  =1
2. :
sin  cos 
= tan  = cot 
cos  sin 
3. 1+cot2 =csc2 
4. tan2 +1=sec2 
Cara Mudah menghafal sudut
Istimewa
• Grafik sinus
• Grafik cos
• Grafik sin dan cos
• Grafik Tan

Anda mungkin juga menyukai