Vektor
Vektor
VEKTOR
By: Zulfan A. R
Vektor adalah besaran yang
mempunyai besar dan arah.
Vektor: Skalar:
1. Kecepatan 1. Tinggi Badan
2. Gaya 2. Jumlah Siswa dalam
3. Perpindahan kelas
4. Percepatan 3. Panjang sebuah meja
4. Volume bangun
Ruang
Secara geometri:
B
u
A
A : Titik Pangkal / titik tangkap
B : Titik Ujung / Terminus
Vektor u diwakili Vektor AB = AB
Jenis–jenis vektor
B
C D
A H
F
G
Jawab:
Vektor AB = a
Vektor CD = - c
Vektor EF = d
Vektor GH = - e
VEKTOR PADA BIDANG KARTESIUS
Vektor AB dalam
bentuk pasangan
SB Y
y2 B ( X2, Y2) Bilangan
X2 X1
AB =
Y2 Y1
y1
A (X1,Y1) x
AB = y
O x1 x2 SB X
BESAR VEKTOR PADA
BIDANG KARTESIUS
Besar Vektor AB = AB
SB Y
B ( X2, Y2) AB (x 2 x 1 )2 (y 2 y 1 )2
y2
atau
y1
A (X1,Y1) AB x y 2 2
O
X1 X2 SB Y
Contoh:
B
o Sb x
G
F
Jawab:
Vektor OA = x y 3 3 18 3 2
2 2 2 2
Vektor BC = x2 y2 2 2 5 2 29
a
ˆ
e
a
Tentukanlah Vektor Satuan dari a
Sb y
4 a = 3i + 4j
j
i Sb x
0 3
Jawab:
a = 3i + 4j
a 3i 4j
eˆ
a 3 4
2 2
a 3 4 9 16 25 5
2 2
1 3 4
e (3 i 4 j) i j
5 5 5
OPERASI VEKTOR
1. Penjumlahan
2. Pengurangan
3. Perkalian
Penjumlahan Vektor secara Grafis
a+b
a
Pengurangan Vektor secara Grafis
b
a
-b
a+(-b) = a - b
Perkalian Skalar dengan Vektor
a 2a
- 3a
Penjumlahan Vektor secara Analitis
a a a + b)
(
b 1800- θ
θ
b
2 2 2
a b a b 2 a b Cos(180 o
θ)
2 2
ab a b 2 a b Cos(180 o
θ)
2 2
ab a b 2 a b Cos θ
Pengurangan Vektor secara Analitis
(a-b
a b )
θ a
-b
2 2 2
a b a b 2 a b Cos θ
2 2
a b a b 2 a b Cos θ
2 2
a b a b 2 a b Cos θ
Contoh :
a 6 dan b 4 besar (a, b) 60 o
Hitunglah a b dan a b
Jawab :
4 60
6
2 2
a b a b 2 a b Cos θ
a b 6 4 2.6.4.Cos 60
2 2 o
1
a b 36 16 2.6.4.( )
2
a b 52 24 76
2 2
a b a b 2 a b Cos θ
a b 6 4 2.6.4.Cos6 0
2 2 o
1
a b 36 16 2.6.4.( )
2
a b 52 24 28 2 7
Latihan:
1. Diketahui a = 3i + j , b = i – 2j
Tentukanlah :
a. Vektor Satuan a
b. Vektor Satuan 2b
c. Vektor Satuan ( a – 2b)
2 a 8 dan b 5 besar (a, b) 120 o
Hitunglah a b dan a b 120
5
8
5
4. a 6 dan b 4 besar (a, b) 150 o
Hitunglah a b dan a b
b
150o a
5. a 8 dan b 4 besar (a, b) 135 o
Hitunglah a b dan a b
6 a 8 dan b 6 besar (a , b ) 180 o
Hitunglah a b dan a b
PERKALIAN SKALAR DUA
VEKTOR
( Dot Product)
Perkalian Skalar Dua Vektor
Definisi :
a
a.b a b Cos
b
Contoh:
1
a .b 24. 2 12 2
2
Jika a = x 1i + y 1j + z 1k
b = x 2i + y 2j + z 2k
Jawab :
a.b = 2.3 + 4.(-5) + 6.8
a.b = 6 – 20 + 48
a.b = 34.
Perkalian Silang Dua Vektor
( CROSS PRODUCT )
Perkalian Silang Dua Vektor
Definisi : a x b
a x b a b Sin θ.eˆ
ê b
a
i j k
a xb x 1 y1 z1
x2 y2 z2
Bukti:
a x b = (x1i+y1j+z1k) x (x2i +y2j +z2k)
= x1.x2. ixi + x1.y2. ixj + x1.z2. ixk +
y1.x2. jxi + y1.y2. jxj + y1.z2. jxk +
z1.x2. kxi + z1.y2. kxj + z1.z2. kxk
i j k
a xb x 1 y1 z1
x2 y2 z2
Keterangan :
i x i = 1.1. Sin oo . e = 1.0 .e = 0
j x j = 1.1. Sin oo . e = 1.0.e =0
k x k= 1.1. Sin oo .e = 1.0.e =0
k
i x j = 1.1. Sin 90o .k = 1. k = k
k x i = 1.1. Sin 90o .j = 1. j = j j
i e
j x k = 1.1. Sin 90o . i = 1. i = i
j x i = 1.1. Sin 90o (.-k)= 1.( -k )= -k
i x k = 1.1. Sin 90o .(-j) = 1. (-j )= -j
k x j = 1.1. Sin 90o . (-i ) = 1. (-i ) = -i
Contoh :
Diketahui a = 2i + j – 4k ,
b = 5i – 6j + 3k
Tentukan a x b
Jawab: i j k
a xb 2 1 4
5 6 3