Linguistik

Dari Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas.

Linguistik
Linguistik teori Fonetik Fonologi Morfologi Sintaksis Semantik Semantik leksikal Semantik statistik Semantik struktur Semantik prototaip Stilistik Preskripsi Pragmatik

Linguistik gunaan Pemerolehan bahasa Psikolinguistik Sosiolinguistik Linguistik generatif Linguistik kognitif Linguistik pengiraan

Linguistik perihalan Linguistik sejarah Linguistik perbandingan Etimologi Sejarah linguistik Senarai ahli linguistik Masalah yang belum diatasi

Linguistik ialah kajian saintifik tentang bahasa manusia.

Senarai kandungan

1 Dikotomi dan bahasa 2 Linguistik diakronik 3 Linguistik gunaan Linguistik konteks ! Preskripsi dan huraian " Pertuturan la#an penulisan $ %hli linguistik dan aliran fikiran penting & Per#akilan pertuturan ' Lihat juga 1( )ujukan o 1(*1 +uku teks o 1(*2 ,arya akademik o 1(*3 ,arya umum o 1(* +uku rujukan 11 Pautan luar

Dikotomi dan bahasa

Kajian linguistik dapat diolahkan melalui tiga paksi utama, dengan titik hujungnya dihuraikan di bawah: Sinkronik l#n Diakronik- Linguistik sinkronik .huraian/ adalah berkenaan dengan bentuk sesuatu bahasa pada masa yang tertentu0 sebaliknya1 linguistik

diakronik .sejarah/ mengkaji perubahan2perubahan yang berlaku dalam sebuah bahasa atau keluarga bahasa dengan berlalunya masa* Teori l#n Gunaan- Linguistik teori .atau am/ adalah berkenaan dengan rangka2 rangka untuk memerihalkan bahasa2bahasa dan teori2teori indi3idu dari segi aspek2aspek bahasa yang sejagat1 manakala linguistik gunaan mempergunakan teori2teori ini untuk bidang2bidang yang lain* Konteks l#n Autonomi- Linguistik konteks adalah berkenaan dengan tempatnya bahasa di dunia ini- fungsi sosialnya1 bagaimana ia diperoleh1 bagaimana ia dihasilkan dan dikesan* Linguistik autonomi atau bebas mengolahkan bahasa semata2mata untuk tujuan sendiri1 selain daripada eksternaliti2eksternaliti yang berkait dengan sesebuah bahasa* ,ekadangnya1 istilah2istilah makrolinguistik dan mikrolinguistik dipergunakan untuk istilah masing2masing bagi dikotomi ini*

Berdasarkan dikotomi-dikotomi ini, endekiawan- endekiawan yang hanya merujuk kepada diri dengan mudah sebagai ahli linguistik atau ahli linguistik teori tanpa sebarang pembatasan, enderung melibatkan diri dalam linguistik autonomi, teori, dan sinkronik yang telah diakui sebagai teras disiplin ini. !enyelidikan linguistik telah dikejar oleh berbagai-bagai jenis pakar yang mungkin tidak bersependapat" sebagaimana yang dikatakan oleh #uss #ymer dengan gaya yang ranggi: $%inguistik dapat dipertahankan sebagai harta yang amat dipertikaikan dalam alam akademik. &a direndam dengan darah para pemuisi, serta ahli teologi, falsafah, filologi, psikologi, biologi, antropologi, dan neurologi, bersama dengan apa-apa darah yang boleh diperah daripada ahli-ahli nahu.$ ' !eringkat linguistik teori %inguistik teori sering dibahagikan kepada sebilangan bidang yang berasingan untuk dikaji dengan lebih kurang tersendiri. Bahagianbahagian berikut kini telah diperakui se ara meluas:
-(onetik ialah kajian bunyi-bunyi bahasa manusia. -(onologi atau fonemik ialah kajian pola-pola bunyi asas bagi seseuatu bahasa. -Morfologi ialah kajian struktur dalaman bagi perkataan-perkataan. -)intaksis ialah kajian bagaimana perkataan-perkataan digabungkan untuk membentuk ayat-ayat yang bertatabahasa. -)emantik ialah kajian makna perkataan-perkataan semantik leksikal dan bagaimana perkataanperkataan digabungkan untuk membentuk ayat-ayat yang bermakna. -!ragmatik ialah kajian bagaimana pengungkapan *baik se ara literal, mahupun se ara kiasan+ digunakan dalam perbuatan-perbuatan komunikasi. -%inguistik sejarah ialah kajian bahasa-bahasa yang hubungan sejarahnya telah diakui melalui persamaan dalam perbendaharaaan kata, pembentukan kata, dan sintaksis. -,ipologi linguistik ialah kajian iri- iri tatabahasa yang digunakan merentasi semua bahasa manusia. -)ilistik linguistik ialah kajian gaya dalam bahasa-bahasa. --nalisis wa ana ialah kajian ayat-ayat yang disusun menjadi teks.

Bagaimanapun, kepentingan tersendiri bagi setiap bidang tidak diakui se ara sejagat, dan hampir semua ahli linguistik bersetuju bahawa bahagian-bahagian ini amat bertindih. Walaupun demikian, setiap bidang mempunyai konsep-konsep

teras yang menggalakkan penyelidikan dan penyiasatan endekiawan yang penting.

Linguistik diakronik
)edangkan teras linguistik teori adalah berkenaan dengan mengkaji bahasabahasa pada sesuatu ketika yang tertentu *biasanya kini+, linguistik diakronik memeriksa bagaimana bahasa berubah dengan berlalunya masa, kekadang selama berabad-abad. %inguistik sejarah mempunyai sejarah yang kaya *kajian linguistik tumbuh daripada linguistik sejarah+ dan asas teori yang kuat untuk mengkaji perubahan bahasa. Di dalam uni.ersiti-uni.ersiti di -merika )yarikat, sudut pandangan bukan sejarah kelihatan lebih berkuasa. )ebagai ontoh, banyak kelas linguistik permulaan hanya meliputi linguistik sejarah se ara sepintas lalu. !eralihan dalam tumpuan ke sudut pandangan bukan sejarah bermula dengan )aussure dan menjadi berpengaruh dengan /oam 0homsky. )e ara nyata, sudut-sudut pandangan sejarah termasuk linguistik sejarah perbandingan dan etimologi.

Linguistik gunaan
)edangkan linguistik teori adalah berkenaan dengan men ari dan menghuraikan gambaran umum kedua-dua untuk bahasa-bahasa tertentu dan untuk antara semua bahasa, linguistik gunaan mengambil dapatan-dapatan ini dan menggunakannya untuk bidang-bidang yang lain. )eringnya, linguistik gunaan merujuk kepada penggunaan penyelidikan linguistik dalam pengajaran bahasa, tetapi dapatan-dapatan penyelidikan linguistik juga telah digunakan untuk banyak bidang yang lain. Banyak bidang linguistik gunaan pada hari ini melibatkan penggunaan komputer se ara eksplisit. )intesis pertuturan dan penge aman pertuturan menggunakan pengetahuan fonetik dan fonemik untuk memberikan antara muka suara kepada komputer. !enggunaan linguistik pengiraan dalam penterjemahan mesin, penterjemahan dibantu komputer, dan pemprosesan bahasa sejadi merupakan bidang-bidang yang amat berhasil pada tahun-tahun kebelakangan ini disebabkan oleh kuasa perkomputeran yang semakin meningkat. !engaruhnya telah mempunyai kesan yang besar kepada teori-teori sintaksis dan semantik, kerana pemodelan teori-teori sintaksis dan semantik dengan menggunakan komputer memaksa teori-teori menjadi operasi-operasi boleh hitung dan memberikan asas matematik yang lebih ketat.

Linguistik konteks

%inguistik konteks ialah bidang yang linguistik berinteraksi dengan disiplin-disiplin akademik yang lain. )edangkan linguistik teori teras mengkaji bahasa sematamata untuk tujuan sendiri, bidang-bidang linguistik antara disiplin mengkaji bagaimana bahasa berinteraksi dengan dunia. )osiolinguistik, linguistik antropologi, dan antropologi linguistik merupakan sains sosial yang mengkaji interaksi-interaksi linguistik dengan masyarakat pada keseluruhannya. -nalisis wa ana kritis ialah bidang yang retorik dan falsafah berinteraksi dengan linguistik. !sikolinguistik dan neurolinguistik menggabungkan sains perubatan dengan linguistik. Bidang-bidang linguistik merentasi disiplin termasuk pemerolehan bahasa, linguistik e.olusi, lingusitik pengiraan, serta sains kognitif.

Preskripsi dan huraian

Rencana utama: Preskripsi dan huraian. !enyelidikan-penyelidikan yang kini dilakukan di bawah nama $linguistik$ adalah deskriptif semata-mata" ahli-ahli linguistik uba menjelaskan sifat bahasa tanpa membuat sebarang pertimbangan nilai atau men uba men artakan hala-hala bahasa masa depan. Walaupun demikian, terdapat banyak ahli profesional dan amatur yang juga mempreskripsikan atau menetapkan peraturan-peraturan bahasa sebagai piawai untuk diikuti oleh orang-orang lain. !ara preskripti.is enderung didapati di kalangan pendidik bahasa dan wartawan, dan bukannya dalam lingkungan ahli linguistik akademik pada dirinya. Mereka mempunyai tanggapan-tanggapan yang jelas tentang apa yang betul dan apa yang salah, dan mungkin mempertanggungjawabkan diri untuk memastikan bahawa generasi yang berikut akan menggunakan jenis bahasa yang paling mungkin akan menyebabkan $kejayaan$" jenis bahasa itu seringnya merupakan akrolek sesuatu bahasa yang tertentu. -lasan-alasan untuk sikap mereka yang tidak bertoleransi terhadap $penggunaan salah$ mungkin termasuk ketidakyakinan terhadap neon, hubungan-hubungan dengan loghat-loghat yang tidak dikenan se ara sosial *iaitu basilek+, atau hanya per anggahan dengan teori-teori kesayangan mereka. 1ersi keterlaluan preskripti.isme boleh didapati di kalangan penapis yang misi peribadi mereka adalah untuk menghapuskan perkataan-perkataan dan struktur-struktur yang dianggap mereka sebagai memusnahkan masyarakat. !ara deskripti.is sebaliknya tidak menerima tanggapan para preskripti.is tentang $penggunaan tidak betul$. Mereka mungkin memerihalkan penggunaanpenggunaan orang itu sebagai $idiosinkratik$ atau mereka mungkin mendapati sesuatu ketetapan *atau peraturan+ yang dipatuhi oleh penggunaan-penggunaan tersebut *berbe2a dengan andaian preskriptif yang la2im bahawa penggunaan $buruk$ adalah tidak teratur+. Dalam konteks kerja luar, linguistik huraian merujuk kepada kajian bahasa yang menggunakan pendekatan deskripti.is. !erkaedahan deskripti.is adalah lebih serupa dengan perkaedahan saintifi dalam bidang-bidang lain.

Pertuturan lawan penulisan

Kebanyakan ahli linguistik se2aman mengandaikan bahawa bahasa pertuturan adalah lebih asas dan oleh itu, adalah lebih penting daripada bahasa tulisan. -lasan-alasan untuk sudut pandangan ini termasuk: Pertuturan nampaknya merupakan sejagat manusia1 manakala terdapat banyak budaya dan komuniti pertuturan yang tidak mempunyai sebarang komunikasi tulisan0 Manusia belajar untuk bertutur dan memproses bahasa2bahasa pertuturan dengan lebih mudah dan lebih a#al1 berbanding dengan penulisan0 Sebilangan ahli sains kognitif memperdebatkan baha#a otak mempunyai 4modul bahasa4 yang semula jadi1 dengan pengetahuan dianggap datangnya daripada mengkaji pertuturan lebih daripada mengkaji tulisan1 khususnya kerana bahasa dalam bentuk pertuturan dianggap merupakan penyesuaian e3olusi1 manakala penulisan merupakan rekaan yang lebih terkini* )udah tentu, ahli-ahli linguistik bersetuju bahawa kajian terhadap bahasa tulisan adalah berfaedah dan bernilai. Bagi penyelidikan linguistik yang menggunakan kaedah-kaedah linguistik korpus dan linguistik pengiraan, bahasa tulisan seringnya adalah lebih sesuai untuk memproses jumlah data linguistik yang besar. Korpus besar untuk bahasa pertuturan adalah susah untuk di ipta dan di ari, dan biasanya ditranskripsikan dan ditulis. Walau bagaimanapun, kajian tentang sistem-sistem tulisan pada dirinya telah dianggap sebagai satu abang linguistik tersendiri.

Ahli linguistik dan aliran fikiran penting

Rencana utama: Sejarah linguistik Di &ndia kuno, ahli nahu )anskrit, P5dini *k.k. 3456785 )M+, ialah ahli linguistik terawal yang diketahui dan sering diakui sebagai pengasas linguistik. Beliau termasyhur untuk merumuskan 9,:3: peraturan morfologi )anskrit dalam teksnya, Adhyy, yang masih digunakan pada hari ini. ,atabahasa )anskrit P5ini6s adalah amat sistematik dan teknikal. !endekatan analisisnya merangkumi konsep-konsep fonem, morfem, dan kata dasar yang hanya dikenali oleh ahli-ahli linguistik barat sekitar dua milenia kemudian. !eraturanperaturannya memerihalkan morfologi )anskrit dengan penuh tanpa sebarang lebihan. )atu akibat tumpuannya terhadap keringkasan ialah struktur yang amat tidak intuitif yang mengingatkan kita tentang $bahasa mesin$ se2aman *bertentangan dengan bahasa-bahasa atur ara $boleh diba a manusia$+. !eraturan-peraturan logik dan tekniknya yang anggih telah mempengaruhi ahliahli linguistik kuno dan moden se ara meluas. ,olk;ppiyar *k.k. abad ke-9 )M+, ahli linguistik &ndia )elatan, menulis Tolkppiyam, karya tatabahasa bahasa ,amil yang masih digunakan pada hari ini. Bhartrihari *k.k. 73563'5+ merupakan lagi seorang penulis teori linguistik bahasa &ndo--rya yang penting. Beliau membina teori bahawa tindakan

pertuturan mempunyai tiga peringkat: *'+ pengkonsepan" *4+ pelaksanaan pertuturan" dan *9+ pemahaman oleh pentafsir. Kerja P5ini dan Bhartrihari mempunyai pengaruh yang amat penting dalam banyak gagasan asas yang di adangkan oleh (erdinand de )aussure, profesor bahasa )anskrit, yang telah dianggap se ara meluas sebagai bapa linguistik struktur moden. 0endekiawan- endekiawan linguistik awal yang lain termasuk: 7akob 8rimm yang mereka prinsip peralihan konsonan dalam penyebutan yang dikenali sebagai 9ukum 8rimm pada tahun 1&220 ,arl :erner yang menemui 9ukum :erner0 %ugust S;hlei;her yang men;ipta 4Stammbaumtheorie40 7ohannes S;hmidt yang mengembangkan 4<ellentheorie4 .4model gelombang4/ pada tahun 1&$20 Ferdinand de Saussure yang merupakan pengasas linguistik struktur moden0 Ed#ard Sapir yang merupakan tokoh terkemuka dalam linguistik struktur %merika* +eliau adalah salah seorang pertama yang memeriksa dengan teliti hubungan2hubungan antara kajian bahasa dengan antropologi* Perkaedahannya mempunyai pengaruh yang kuat kepada semua penggantinya* =oam >homsky yang tatabahasa transformasi generatifnya1 model bahasa formal yang dikembangkan di ba#ah pengaruh gurunya1 ?ellig 9arris1 telah menjadi model yang utama sejak dekad 1'"(2an* ?ellig 9arris pula dipengaruhi oleh Leonard +loomfield* -hli-ahli linguistik dan aliran fikiran penting yang lain termasuk: Mi;hael 9alliday yang tatabahasa fungsian sistemiknya telah diikut se;ara meluas di @nited ,ingdom1 ,anada1 %ustralia1 >hina1 dan 7epun0 Dell 9ymes yang mengembangkan pendekatan pragmatik yang dipanggilnya 4Etnografi Pertuturan40 8eorge Lakoff1 Leonard Aalmy1 dan )onald Langa;ker yang merupakan perintis dalam bidang linguistik kognitif0 >harles Fillmore dan %dele 8oldberg yang dikaitkan dengan tatabahasa binaan0 dan ahli2ahli linguistik1 termasuk Leonard Aalmy1 Aalmy 8i3on1 dan )obert :an :alin1 7r*1 yang mengembangkan berbagai2bagai kelainan yang dipanggil mereka sebagai fungsionalisme*

Perwakilan pertuturan

%bjad Fonetik %ntarabangsa .BP%/1 sebuah sistem yang digunakan untuk menulis dan meniru bunyi2bunyi pertuturan manusia* S%MP%1 sebuah transkripsi %S>BB2sahaja untuk BP% yang digunakan oleh sesetengah penulis* Sila lihat laman #eb S%MP%*

Lihat juga

<ikimedia >ommons mempunyai media berkenaanLinguistik Filologi1 kajian mengenai teks dan bahasa kuno Masalah2masalah linguistik yang belum diatasi Sejarah linguistik Senarai ahli linguistik Senarai topik linguistik Senarai topik linguistik asas1 halaman yang direka bentuk untuk menyusun maklumat mengenai linguistik dalam <ikipedia Strukturalisme

Rujukan
Buku teks

%it;hison1 7ean .1''!/ Linguisti;s- %n Bntrodu;tion* London- 9odder C Stoughton0 London- 9odder 9eadline1 1'''1 edisi ke22* %kmajian1 %drian et al .2((1/1 Linguistics1 edisi ke2!1 Per;etakan MBA* .BS+= (2"2!11231/ 9udson1 8* .2(((/ Essential Introductory Linguistics* DEford- +la;k#ell* Lyons1 7ohn .1''!/1 Linguistic Semantics1 Per;etakan @ni3ersiti >ambridge* .BS+= (!21 3&$$2/ =apoli1 Donna 7* .2((3/ Language atters. A !uide to E"eryday #uestions a$out Language* Per;etakan @ni3ersiti DEford* D68rady1 <illiam D*1 Mi;hael Dobro3olsky C Fran;is ,atamba Fed*G .2((1/1 %ontemporary Linguistics1 Longman* .BS+= (!&22 "'11/ 2 Peringkat +a#ah Aaylor1 7ohn )* .2((3/1 %ogniti"e !rammar1 Per;etakan @ni3ersiti DEford* .BS+= (1'&$((33 / Arask1 )* L* .1''!/ Language: &he 'asics* London- )outledge* @ngerer1 Friedri;h C 9ans27org S;hmid .1''"/1 An Introduction to %ogniti"e Linguistics1 Longman* .BS+= (!&223'"" /

Karya akademik

Fau;onnier1 8illes o .1''!/1 ental Spaces1 edisi ke221 Per;etakan @ni3ersiti >ambridge* .BS+= (!21 ' ''/ o .1''$/1 appings in &hought and Language1 Per;etakan @ni3ersiti >ambridge* .BS+= (!21!''!3'/ o C Mark Aurner .2((3/1 &he (ay (e &hink1 +asi; +ooks* .BS+= ( "!(&$&"&/

)ymer1 m*s* &1 dipetik dalam Fau;onnier dan Aurner1 m*s* 3!3 Sampson1 8eoffrey .1'&2/1 Schools o) Linguistics1 Per;etakan @ni3ersiti Stanford* .BS+= (&( $112!'/ S#eetser1 E3e .1''2/1 *rom Etymology to Pragmatics1 edisi ;etak kembali1 Per;etakan @ni3ersiti >ambridge* .BS+= (!21 2 2'/

Karya umum

+loomfield1 Leonard* Language* +urgess1 %nthony o .1'" /1 Language ade Plain o .1''2/1 A outh)ul o) Air Dea;on1 Aerren;e .1''&/1 &he Sym$olic Species1 << =orton C >o* .BS+= (3'331$! / Deuts;her1 8uy1 Dr* .2((!/1 &he +n)olding o) Language1 +uku Metropolitan .BS+= (&(!($'($"/ .BS+= '$&(&(!($'($ / 9ayaka#a1 %lan ) C S* B* .1''(/1 Language in &hought and Action1 9ar3est* .BS+= (1!" &2 (1/ Pinker1 Ste3en o .2(((/1 &he Language Instinct1 edisi ;etak kembali1 Perennial* .BS+= (("('!&332/ o .2(((/1 (ords and Rules1 Perennial* .BS+= (("('!& (!/ )ymer1 )uss .1''2/1 Annals o) Science dalam 4Ahe =e# Horker41 13 %pril Sapir1 Ed#ard* Language* Saussure1 Ferdinand de* %ours de linguisti,ue g-n-rale F,ursus dalam linguistik amG*

Buku rujukan

%ronoff1 Mark C 7anie )ees2Miller .Eds*/ .2((3/ &he .and$ook o) Linguistics* Penerbitan +la;k#ell* .BS+= 1 (!1(2!2$/ %sher1 )* .Ed*/ .1''3/ Encyclopedia o) Language and Linguistics* DEfordPer;etakan Pergamon* 1( jilid* +right1 <illiam .Ed/ .1''2/ International Encyclopedia o) Linguistics* Per;etakan @ni3ersiti DEford* jilid* +ro#n1 ,eith )* .Ed*/ .2((!/ Encyclopedia o) Language and Linguistics .edisi ke22/* Else3ier* 1 jilid* +ussmann1 9* .1''"/ Routledge /ictionary o) Language and Linguistics* )outledge .diterjemahkan daripada bahasa 7erman/* >rystal1 Da3id o .1'&$/ &he %am$ridge Encyclopaedia o) Language* Per;etakan @ni3ersiti >ambridge* o .1''1/ A /ictionary o) Linguistics and Phonetics* +la;k#ell* .BS+= (2 "3121$&$12"/ o .1''2/ An Encyclopaedic /ictionary o) Language and Languages* DEford- +la;k#ell*

Fra#ley1 <illiam .Ed*/ .2((3/ International Encyclopedia o) Linguistics .edisi ke22/* Per;etakan @ni3ersiti DEford* Malmkjaer1 ,irsten .1''1/ &he Linguistics Encyclopaedia* )outledge .BS+= ( 1!2221('/ Arask1 )* L* o .1''3/ A /ictionary o) !rammatical &erms in Linguistics* )outledge* .BS+= (2 1!2(&"2&2(/ o .1''"/ /ictionary o) Phonetics and Phonology* )outledge* o .1''$/ A student0s dictionary o) language and linguistics* o .1'''/ 1ey %oncepts in Language and Linguistics* London- )outledge*

Pautan luar
<ikibuku6 <iki3ersity mempunyai lebih tentang subjek iniSchool of Linguistics Subbidang menurut Persatuan Linguistik %merika 8losari istilah linguistik dan glosari Peran;isI2JBnggeris di SBL %ntarabangsa +ahagian 4Linguistik4 dalam +ibliografi Aeori ,esusasteraan1 @lasan1 dan Filologi1 7* %* 8ar;Ka Landa .@ni3ersiti ?aragoLa1 Sepanyol/ Linguistik Pengintegrasi Panduan Permulaan untuk %hli Linguistik1 +ahagian Satu M 8ambaran keseluruhan yang lu;u tentang berbagai2bagai ;abang linguistik dan pengamal2 pengamalnya* Aerdapat juga +ahagian ,edua* Senarai %hli Linguistik Portal %hli Linguistik Bnggeris2Sepanyol Lingformant- Sains Linguistik dalam +erita Leksikon Linguistik M di;ipta oleh 7ohan ,erstens1 Eddy )uys1 dan 7oost ?#arts di Bnstitut Linguistik DAS @tre;ht1 @ni3ersiti @tre;htG 7urnal Penyelidikan Linguistik Forum %hli Linguistik Bnggeris2Sepanyol