SEMARANG
FA UL!A" IL#U
"E#ARAN%
ON"EP DA"AR I( De)inisi Tifus Abdomina is !d"mam #ifoid "n#"$i% f"&"$' ada a( )"n*a+i# inf"+si a+u# *an, b"sa$n*a #"da)a# )ada sa u$an )"n%"$naan d"n,an ,"-a a d"mam *an, "bi( da$i sa#u min,,u. ,an,,uan )ada sa u$an )"n%"$naan dan ,an,,uan +"sada$an/ !FKUI. 0123' Tifus abdomina is ada a( inf"+si *an, m"n,"nai usus (a us. dis"ba$+an da$i +o#o$an +" mu u# m" a ui ma+anan dan ai$ minum *an, #"$%"ma$ dan s"$in, #imbu da am 4aba(/ !Ma$+um. 0110'/
I(
n",a#if. b"$,"$a+ d"n,an bu u ,"#a$. #ida+ b"$s)o$a/ M"m)un*ai s"+u$an,5 +u$n,n*a 6 ma%am an#i,"n *ai#u an#i,"n O !soma#i% #"$di$i da$i 7a# +om) "+ i)o)o isa+a$ida'. an#i,"n H !f a," a' dan an#i,"n 8i/ Da am s"$um )"nd"$i#a #"$da)a# 7a# an#i !, u#anin' #"$(ada) +"#i,a ma%am an#i,"n #"$s"bu#/
II(
ma+anan dan minuman. saba,ian b"sa$ a+an ma#i o "( asam ambun, H9L dan s"ba,ian ada *an, o os !(idu)'. +"mudian +uman masu+ +"da am usus !) a, )a*"$' dan m"n," ua$+an "ndo#o+sin s"(in,,a m"n*"bab+an ba+#"$imia )$im"$
dan m"n,a+iba#+an )"$dan,an s"#"m)a#. +"mudian +uman m" a ui )"mbu u( da$a( imf" a+an m"nu-u +" o$,an RES #"$u#ama )ada o$,an (a#i dan imf"/ Di o$,an RES ini s"ba,ian +uman a+an difa,osif dan s"ba,ian *an, #ida+ difa,osif a+an b"$+"mban, bia+ dan a+an masu+ )"mbu u( da$a( s"(in,,a m"n*"ba$ +" o$,an ain. #"$u#ama usus (a us s"(in,,a m"n*"bab+an )"$adan,an *an, m"n,a+iba#+an ma abso$bsi nu#$i"n dan (i)"$)"$is#a #i+ usus s"(in,,a #"$-adi dia$"/ Pada (i)o#a amus a+an m"n"+an #"$mo$",u asi *an, m"n,a+iba#+an d"mam $"mi#"n dan #"$-adi (i)"$m"#abo ism" #ubu( a+iba#n*a #ubu( m"n-adi muda( " a(/ S" ain i#u "ndo#o+sin *an, masu+ +")"mbu u( da$a( +a)i "$ m"n*"bab+an $os"o a )ada +u i# dan ida( (i)"$"mi/ Pada (a#i dan im)a a+an #"$-adi (")a#os) "no m",a i/ Kons#i)asi bisa #"$-adi m"n*"bab+an +om) i+asi in#"s#ina !)"$da$a(an usus. )"$fa$asi. )"$i#oni#is' dan "+s#$a in#"s#ina m"nin,i#is. +o "sis#i#is. n"u$o)si+$a#$i+'/ !)n"monia.
III(
Pathwa,s
Ma+anan #"$+on#aminasi sa mon" a Mu u# H9L ! ambun,' Hidu) usus #"$u#ama ) a, )"*"$ +uman m"n," ua$+an "ndo#o+sin Ba+#"i"ma )$im"$ Tida+ (idu)
Difo,osi# ma#i P"mbu u( da$a( +a)i "$ P$o%"sia )ada +u i# Tida+ (i)"$"mi Usus (a us )"$adan,an Ma ababso$bsi nu#$i"n
Ta+ difo,osi# ba+#"$i"ma s"+und"$ Hi)o#a amus m"n"+an #"$mo$",u "$ Hi)"$#"$mi Endo#o+sin m"$usa+ (")a$ Hi)"$)"$is#a #i+ usus %")a# " a( dia$" b"d$"s# +ons#i)asi $"in#"$+asi usus Kom) i+asi E+s#$ain#"s#ina 5 Pn"umonia 5 biasan*a M"nin,i#is "bi( $in,an 5 +o "sis#i#is 5 N"u$o)si+ia#$i+ in#o "$ansi a+#ifi#as SGOT=SGPT H")a$ (i)o#as) "nom
I-(
inis
-i+a
dibandin,+an d"n,an )"nd"$i#a d"4asa/ Masa #unas $a#a5$a#a 0:5;: (a$i/ <an,
#"$sin,+a# > (a$i -i+a inf"+si #"$-adi m" a ui ma+anan. s"dan,+an *an, #"$ ama 6: (a$i -i+a inf"+si m" a ui minuman/ S" ama masa in+ubasi mun,+in di#"mu+an ,"-a a )$odoma *ai#u )"$asaan #ida+ "na+ badan. "su. n*"$i +")a a. )usin, dan #ida+ b"$saman,a# +"mudian m"n*usu ,"-a a + inis sbb? D"mam B"$ an,sun, s" ama 6 min,,u. b"$sifa# f"b$is $"mi#"n dan su(u #ida+ #"$ a u #in,,i/ S" ama min,,u )"$#ama du(u b"$an,su$5an,su$ m"nin,+a#. biasan*a #u$un )ada )a,i (a$i dan m"nin,+a# a,i )ada so$" dan ma am (a$i/ Pada min,,u +"5; )"nd"$i#a #"$us d"mam dan min,,u +"5 6 )"nd"$i#a d"mamn*a b"$an,su$5an,su$ no$ma / Gan,,uan )ada sa u$an )"n%"$naan Nafas b"$bau #ida+ s"da). bibi$ +"$in, dan )"%a(5)"%a(. ida( )u#i( +o#o$ !%oa#"d #on,u"' u-un, dan #")i +"m"$a(an. )"$u# +"mbun,. (a#i dan im)a m"mb"sa$/ dis"$#ai n*"$i )ada )"$abaan Gan,,uan +"sada$an K"sada$an m"nu$un 4a au)un #ida+ b"$a)a da am *ai#u a)a#is sam)ai samno "n/ Disam)in, ,"-a a5,"-a a #"$s"bu# di#"mu+an -u,a )ada )"nun,,,un,dan an,,o#a ,"$a+ da)a# di#"mu+an $os"o a *ai#u bin#i+5bin#i+ +"m"$a(an +a$"na "mbo i basi da am +a)i "$ +u i#/
Dia+n*sa 0/
e.erawatan P"$uba(an nu#$isi +u$an, da$i +"bu#u(an #ubu( b=d a$bso$)si nu#$isi
;/
Hi)"$#"$mi b=d "f"+ an,sun, da$i si$+u asi "ndo#o+sin )ada (i)o#a amus
6/
R"si+o #in,,i +u$an, &o um" %ai$an b=d +"(i an,an %ai$an s"+und"$ #"$(ada) dia$"
>/
In#o "$ansi a+#i&i#as b=d )"nin,+a#an +"bu#u(an m"#abo ism" s"+und"$ #"$(ada) inf"+si a+u#
3/
Ku$an, )"n,"#a(uan m"n,"nai +ondisi b=d +"sa a(an in#"$)$"#asi info$masi. +u$an, m"n,in,a#
-( 0/
F*/us Inter0ensi P"$uba(an nu#$isi +u$an, da$i +"bu#u(an #ubu( b=d a$bso$)si nu#$isi Tu-uan? K"bu#u(an nu#$isi #"$)"nu(i In#"$&"nsi? a/ Do$on, #i$a( ba$in, Rasiona ? M"nu$un+an +"bu#u(an m"#abo i% un#u+ m"nin,+a#+an )"nu$unan +a o$i dan sim)anan "n"$,i b/ An-u$+an is#i$a(a# s"b" um ma+an Rasiona ? M"n"nan,+an )"$is#a #i% dan m"nin,+a#+an "n"$,i ma+an
Rasiona ? Mu u# b"$si( da)a# m"nin,+a#+an nafsu ma+an d/ S"dia+an ma+anan da am &"n#i asi *an, bai+. in,+un,an
m"n*"nan,+an Rasiona ? Lin,+un,an m"n*"nan,+an m"nu$un+an s#$"ss dan +ondu+#if un#u+ ma+an "/ @" as+an )"n#in,n*a nu#$isi *an, ad"+ua# Rasiona ? Nu#$isi *an, ad"+ua# a+an m"mban#u )$os"s f/ Ko abo$asi )"mb"$ian nu#$isi. #"$a)i I8 s"suai indi+asi Rasiona ? P$o,$am ini m"n,is#i$a(a#+an sa u$an ,as#$oin#"s#ina . s"m"n#a$a m"mb"$i+an nu#$isi )"n#in,/ ;/ Hi)"$#"$mi b=d "f"+ an,sun, da$i si$+u asi "ndo#o+sin )ada (i)o#a amus Tu-uan? M"nd"mons#$asi+an su(u da am ba#as no$ma In#"$&"nsi? a/ Pan#au su(u + i"n Rasiona ? Su(u 62: 9 sam)ai >0.0: 9 m"nun-u++an )$os"s )"nin,+a#an inf"+sius a+u#
b/ )an#au su(u in,+un,an. ba#asi a#au #amba(+an in"n #"m)a# #idu$ s"suai d"n,an indi+asi Rasiona ? Su(u $uan,an a#au -um a( s" imu# (a$us di$uba(. m"m)"$#a(an+an su(u m"nd"+a#i no$ma %/ B"$i+an +om)$"s mandi (an,a# Rasiona ? Da)a# m"mban#u m"n,u$an,i d"mam d/ Ko abo$asi )"mb"$ian an#i)i$"#i+ Rasiona ? Un#u+ m"n,u$an,i d"mam d"n,an a+si s"n#$a n*a (i)o#a amus 6/ R"si+o #in,,i +u$an, &o um" %ai$an b=d +"(i an,an %ai$an s"+und"$ #"$(ada) dia$" Tu-uan? M"m)"$#a(an+an &o um" %ai$an ad"+ua# d"n,an m"mb$an mu+osa. #u$,o$ +u i# bai+. +a)i "$ bai+. #anda &i#a s#abi . +"s"imban,an dan +"bu#u(an u$in no$ma In#"$&"nsi? a/ A4asi masu+an dan +" ua$an )"$+i$aan +"(i an,an %ai$an *an, #ida+ #"$ i(a# Rasiona ? M"mb"$i+an info$masi #"n#an, +"s"imban,an %ai$an dan " "+#$o i# )"n*a+i# usus *an, m"$u)a+an )"doman un#u+ )"n,,an#ian %ai$an
b/ Obs"$&asi +u i# +"$in, b"$ "bi(an dan m"mb$an mu+osa #u$,o$ +u i# dan )"n,isian +a)i "$ Rasiona ? M"nun-u++an +"(i an,an %ai$an b"$ "bi( a#au d"(id$asi %/ Ka-i #anda &i#a Rasiona ? D"n,an m"nun-u++an $"s)on #"$(ada) "f"+ +"(i an,an %ai$an d/ P"$#a(an+an )"mba#asan )"$o$a . #i$a( ba$in, Rasiona ? Ka au diis#i$a(+an u#nu+ )"n*"mbu(an dan un#u+ )"nu$unan +"(i an,an %ai$an usus "/ Ko abo$asi u#nu+ )"mb"$ian %ai$an )a$"n#"$a Rasiona ? M"m)"$#a(an+an is#i$a(a# usus a+an m"m"$ u+an %ai$an un#u+ m"m)"$#a(an+an +"(i an,an >/ In#o "$ansi a+#i&i#as b=d )"nin,+a#an +"bu#u(an m"#abo ism" s"+und"$ #"$(ada) inf"+si a+u# Tu-uan? M" a)o$+an +"mam)uan m" a+u+an )"nin,+a#an #o "$ansi a+#i&i#as In#"$&"nsi? a/ Tin,+a#+an #i$a( ba$in, dan b"$i+an in,+un,an #"nan, dan ba#asi )"n,un-un, Rasiona ?
M"n*"dia+an "n"$,i *an, di,una+an un#u+ )"n*"mbu(an b/ Uba( )osisi d"n,an s"$in,. b"$i+an )"$a4a#an +u i# *an, bai+ Rasiona ? M"nin,+a#+an fun,si )"$nafasan dan m"minima +an #"+anan )ada a$"a #"$#"n#u un#u+ m"nu$un+an $"si+o +"$usa+an -a$in,an %/ Tin,+a#+an a+#ifi#as s"suai #o "$ansi Rasiona ? Ti$a( ba$in, ama da)a# m"nu$un+an +"mam)uan +a$"na +"#"$ba#asan a+#ifi#as *an, m"n,an,,u )"$iod" is#i$a(a# d/ B"$i+an a+#ifi#as (ibu$an *an, #")a# !non#on T8. $adio' Rasiona ? M"nin,+a#+an $" a+sasi dan (amba#an "n"$,i 3/ Ku$an, )"n,"#a(uan m"n,"nai +ondisi b=d +"sa a(an in#"$)$"#asi info$masi. +u$an, m"n,in,a# Tu-uan? Da)a# m"n*a#a+an )"ma(aman )$os"s )"n*a+i# In#"$&"nsi? a/ b"$i+an nfo$masi #"n#an, %a$a m"m)"$#a(an+an )"masu+an ma+anan *an, m"muas+an di in,+un,an *an, -au( da$i $uma( Rasiona ? M"mban#u indi&idu un#u+ m"n,a#u$ b"$a# badan b/ T"n#u+an )"$s")si #"n#an, )$os"s )"n*a+i# Rasiona ?
M"mbua# )"n,"#a(uan dasa$ dan m"mb"$i+an +"sada$an +"bu#u(an b" a-a$ indi&idu %/ Ka-i u an, )$os"s )"n*a+i#. )"n*"bab="f"+ (ubun,an fa+#o$ *an, m"nimbu +an ,"-a a dan m"n,id"n#ifi+asi %a$a m"nu$un+an fa+#o$ )"ndu+un, Rasiona ? Fa+#o$ )"n%"#us=)"mb"$a# indi&idu. s"(in,,a +"bu#u(an )asi"n un#u+ 4as)ada #"$(ada) ma+anan. %ai$an dan fa+#o$ )o a (idu) da)a# m"n%"#us+an ,"-a a
-I(
*1.li/asi
Da)a# #"$-adi )ada? 0/ Usus (a us Umumn*a -a$an, #"$-adi. a+an #"#a)i s"$in, fa#a *ai#u? a/ P"$da$a(an usus bi a s"di+i# (an*a di#"mu+an -i+a di a+u+an )"m"$i+saan #in-a d"n,an b"n7idin/ Bi a )"$da$a(an ban*a+ #"$-adi m" "na dan bi a b"$a# da)a# dis"$#ai )"$asaan n*a$i )"$u# d"n,an #anda5 #anda $"-a#an b/ P"$fo$asi usus %/ P"$i#oni#is di#"mu+an ,"-a a abdom"n a+u# *ai#u? n*"$i )"$u# *an, ("ba#. didin, abdom"n dan n*"$i )ada #"+anan
;/
Di ua$ anus T"$-adi +a$"na o+a isasi )"$adan,an a+iba# s")sis !ba+#"$imia' *ai#u
m"nin,i#is. +o "sis#i#is. "ns"f" o)a#i/ T"$-adi +a$"na inf"+si s"+und"$ *ai#u b$on+o)n"umonia
-II(
Pe1eri/saan Penun2an+
Un#u+ m"mas#i+an dia,nosis )"$ u di a+u+an )"m"$i+saan abo$a#o$ium an#a$a ain s"ba,ai b"$i+u#? a/ b/ %/ d/ P"m"$i+saan da$a( #")i P"m"$i+saan sumsum #u an, Bia+an "m)"du un#u+ m"n"mu+an sa mon" a #(*)osa P"m"$i+saan 4ida di,una+an un#u+ m"mbua# dia,nosis #ifus abdomina is *an, )as#i -III( Penatala/sanaan
P"n,oba#an=)"na#a a+saan )ada )"nd"$i#a #*)us abdomina is ada a( s"ba,ai b"$i+u#? 0/ ;/ 6/ >/ 3/ Iso asi )"nd"$i#a dan d"sinf"+si )a+aian dan "+s+$"#a P"$a4a#an *an, bai+ un#u+ m"n,(inda$i +om) i+asi Is#i$a(a# s" ama d"mam sam)ai d"n,an ; min,,u Di"# ma+anan (a$us m"n,andun, %u+u) %ai$an dan #in,,i )$o#"in Oba# K o$amf"ni+o
DAF!AR PU"!A A
9a$)"ni#o. L/ @ !011A'/ Buku Saku Keperawatan/ Edisi 8I/EG9? @a+a$#a Do"n,o"s M/E !;:::'/ Rencana Asuhan Keperawatan/ Edisi III/ EG9 ? @a+a$#a N" son/ Ilmu Kesehatan Anak/ Edisi BII/ EG9 ? @a+a$#a S#af P"n,a-a$ IKA !0113'/ Ilmu Kesehatan Anak/ EG9 ? @a+a$#a mans-o"$/ A !;:::'/ Kapikta Selekta kedokteran/ "disi I8/ EG9? @a+a$#a Sa$4ana !011C'/ Buku Ajar Ilmu Penyakit Dalam/ Edisi III/ FKUI? @a+a$#a/