Anda di halaman 1dari 43

Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 1

A. Evaluasi Pengertian atau Ingatan


1. B. 3
Koefisien pangkat terendah = 3
yang merupakan konstanta
2. D.
Koefisien pangkat tertinggi = 2
dengan pangkat tertinggi 5
3. B.
( ) ( )
2 2
2 1 x x
( )( ) 4 4 1 2
2 2
+ + = x x x x
( )
2 2
. 2 4 x x x x =
3 3 3
6 2 4 x x x = =
4. D.
Ada 2 variabel, yaitu a dan b
5. B.
( )( ) 1 2 4 2
2 2
+ + y y y y
( ) y y y y 2 . 4 . 2
2 2
+ =
3 3 3
6 2 8 y y y = =
6. C.
Karena ada fungsi x yang berada dalam
fungsi trigonometri
7. D.
8. C.
9. E.
( ) ( ) 5 3
2
2
3
+ + x x x
( )( ) 5 6 6 2 9
2 3 4 2 6
+ + + + x x x x x x
5 2 3
6 . 6 x x x = =
10. D.
4 4 8 4
8 x x x n
n
= = =

( )( ) 2 3 1 2 3
2 4 2 5
+ + x x x x
( )
4 2 2
. 1 3 2 x x x + =
4 4 4
7 6 x x x = + =
B. Evaluasi Pemahaman dan Penguasaan
Materi.
1. a. Derajat = 4
Koefisien pangkat tertinggi = 1
b.
5 . 2 . 7
3 6 3 4
+ + x x x x
5 . 3 . 7
2 2 3
+ + = x x x x
5 2 7
3 5
+ + = x x
Derajat = 5
Koefisien pangkat tertinggi = 7
c. Derajat = 4
Koefisien pangkat tertinggi =
t sec
d. Derajat = 7
Koefisien pangkat tertinggi = 6
e. Derajat = 0
Koefisien pangkat tertinggi = 5
f. Derajat = 7
Koefisien pangkat tertinggi = 2
g.
4 2
5 3
10 8 5
2
20 16 10
x x
x
x x x
+ =

+
Derajat = 4
Koefisien pangkat tertinggi = 10
2. a. Variabel = x
Derajat = 7
Koefisien pangkat terendah = 5
b. Variabel = b
Derajat = 5
Pangkat terendah = 2
2 2 2 2
7 10 2 b b b b = +
Koefisien pangkat terendah = 1
c. Variabel = r
Derajat = 12
Pangkat terendah = 6
6 6 6 6
6 5 2 r r r r = + +
Koefisien pangkat terendah = 6
d. ( ) ( )
2
2
2
3 1 4 y y y y + + +
( )( )
2 2 3 4
3 8 2 8 1 16 y y y y y y y + + + + + + =
Variabel = y
Derajat =
6 2 4
. y y y =
BAB 1
SUKU BANYAK
Latihan Kompetensi Siswa 1
Pangkat tertinggi
Pangkat terendah
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 2
Koefisien pangkat terendah = 1
e. ( )( )( ) 3 2 1 + z z z z
Variabel = z
Derajat = z.z.z.z
4
z =
Koefisien pangkat terendah = 1.2.3 = 6
f. ( )
3
2
1 2 t t
Variabel = t
Derajat = ( )
6
3
2
t t =
Koefisien pangkat terendah = ( ) 1 1
3
=
g. ( )( )( )
3 2
1 4 1 4 t t t t + +
Variabel = t
Derajat =
5 3
. . t t t t =
Pangkat terendah =
2 2
. 2 . 1 t t =
Koefisien pengkat terendah = 1
3. a. ( )
2 3 2
6 2 3 2 x x x x =
Koefisien 6
2
= x
b. ( ) 1 2 4 2 1 2 2 2
2 2 2
+ + + = + + + x x x x x x
1 4 4
2
+ + = x x
Koefisien 4
2
= x
c. ( )( )
2
2
1 5 3 + k k k
( )( ) k k k k k k 2 2 2 1 5 3
2 3 2 4
+ + + + =
( )( ) 1 2 5 3
2 4
+ + + = k k k k
Koefisien 3
3
= k
d. ( )( ) 3 5 3
2 2
+ + + n n n n
Koefisien 1
4
= n
4. a. ( ) 4 2
3 6
2
3
+ = x x x
Koefisien 4
3
= x
b. ( )
2
2 2
1 3 2 + + p p p
( )
2
2
1 3 3 + = p p
p p p p p 6 6 18 1 9 9
2 3 2 4
+ + + =
1 6 3 18 9
2 3 4
+ + + = p p p p
Koefisien 18
3
= p
c. ( ) ( ) ( ) 2 2 2
2
2
2
3
2
+ + = + t t t t t t
( )( ) 2 4 4 2 4
2 2 3 2 4
+ + + + = t t t t t t t
( )( ) 2 4 4 3 2
2 2 3 4
+ + + = t t t t t t
+ + + + =
3 4 5 5 4 5 6
4 2 2 2 2 t t t t t t t
+ +
2 3 2 3 4
4 4 6 3 3 t t t t t
8 4 4 8
2
+ + t t t
Koefisien 11
3
= t
d. ( )( ) | |
2
2
1 2 1 1 + + + t t t
( )
2
2 2
1 2 1 + + = t t
( )
4
2
2
9 3 t t = =
Koefisien 0
3
= t
e. ( )( ) 2 3 1 3
2 2 5
+ + n n n n
+ + =
3 4 5 6 7
6 2 9 3 n n n n n
2 3 4
2 2
+ + n n n
+ + + =
4 4 5 6 7
6 2 6 9 3 n n n n n
2 3 3 6
2 3
+ n n n
Koefisien 6
3
= n
f. ( )( ) r x px c bx ax + + + +
2 3 3 4
2
+ + + + =
6 4 6 7
2 bpx arx ax apx
cr cx cpx brx bx + + + +
2 3 3 5
2 2
( ) + + + + =
5 6 7
2 2 bx x bp a apx
( ) cr cx x cp br + + +
2 3
2
Koefisien cp br x + =
3
5. a. 5
b. 5
c. 11
d. 3
e. ( )
5
2
3 x x +
( ) ( ) ( ) + + + =
2
3
2
4
2
5
2
3 10 3 5 3 x x x x x
( )
5 3
2
2
3 5 x x x +
5 7 8 6 10
45 270 405 3 x x x x x + + + + =
Koefisien 45
7
= x
6. a. 4
b. x berderajat 3, y berderajat 4
c. x berderajat 5, y berderajat 2,
z berderajat 5
d. x, y, z berderajat 1
e. 0
f. 5
7. a. x berderajat 8, y berderajat 8
b. a berderajat 9, b berderajat 2,
c berderajat 5
c. a berderajat 4, b berderajat 3,
c berderajat 5
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 3
A. Evaluasi Pengertian atau Ingatan
1. D.
24 6 2 . 2 . 3 2
3
= + = x
2. A.
( ) 2 3 4 2
2 3
+ + = x x x x f
( ) 2 3 4 2
2
+ + x x x
( ) | | 2 3 4 2 + + x x x
3. B.
( ) ( ) ( ) 2 2 2 8 2 3 2 2
2 5
= + + = x
4. E.
( ) 2 3
2 3
+ + = x ax x x G
( ) 3 2 1 . 3 1 . 1 1
2 3
= + + = a G
3 = a
5. C.
( )
3 2 2 2
3 2 , x y x y yx y x R + + + + =
( )
2
8 4 3 2 4 , 2 y y y y R + + + + =
6 7 8
2
+ + = y y
6. E.
( ) 190 2 99 99
4 5 6 7
+ + = x x x x x x f
( ) 190 99 . 2 99 . 99 99 99 . 99 99 99
4 5 6 7
+ + = f
190 198 99 99 99 99
5 5 7 7
+ + =
8 =
7. E.
( ) 3
2 3
+ + + = cx bx ax x f
( ) 0 3 0 1 = + + = c b a f
0 3 = + c b a
( ) 3
2 3
+ + = c bx ax x R
( ) 3 1 + + = c b a R
( ) 6 3 + + = c b a
6 6 0 = + =
8. B.
( ) c bx ax x x f + + + =
2 3
( ) = y f 1 y c b a = + + + 1
( ) =
2
1 y f
3 2 2
2
= + = b y y
2
1
= b
9. D.
( ) 1 1 2 1 , 2 9 = =
( ) ( ) 3 1 2 1 , 2 = = f
( ) ( ) ( ) ( ) 2 , 1 1 , 2 , 1 , 2 9 f f f =
4 3 1 = + =
10. D.
( ) 8 2 3
2 3 4
+ + = Bx Ax x x x P
( ) 0 8 2 3 0 1 = + + = B A P
7 = + B A
B. Evaluasi Pemahaman dan Penguasaan
Materi.
1. a. ( ) 7 7 7 7 1 = + = f
b. ( ) 4230 10 4 128 4096 4 = + + = f
c. ( ) ( ) ( ) 2 1 3 1 1
3
+ = a a a f
2 3 3 1 3 3
2 3
+ + + = a a a a
4 3
2 3
+ = a a
d. ( ) ( ) ( ) 7 1 3 1 1
2
2
2 2
+ + + = + z z z f
7 3 3 1 2
2 2 4
+ + + + = z z z
3 5
2 4
+ = z z
e. ( ) ( ) ( ) ( ) 1
3 5
+ = n n n n f
1
3 5
+ = n n n
2. a. ( ) ( ) 3 1 1 . 4 3 2 3 2 2
2 2
2
= =
b. ( ) ( ) ( ) 16 9 1 1 8 1 16
2 3 4
= +
c. ( ) ( ) 0 1125 1125 2 3 45 2 3 3 . 5
2 2
2
= = + +
d. 20 20 0 0 0 = + +
3. a. ( ) ( ) ( ) 3 1 2 . 1 . 1 , 1
2
3 4
+ + + = t t t t R
5
3 4
+ = t t t
b. ( ) ( ) ( ) ( ) + + + =
2 4 3 5 2
3 3 3 , 3 t x t x t x t x V
( ) 3 3
2
+t t x
+ + + + = xt xt t x t x 3 3 27 9
2 4 3 5 2
3 3
2
+t x
c. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) + =
3 4 4 3
4 3 4 3 4 , 3 M
( ) ( ) 10 3 2 4
2
+
10 18 4 184 . 5 912 . 6 + + =
084 . 12 =
Latihan Kompetensi Siswa 2
+

= +
= + +
2
2
2 2
1
y y b
y c b a
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 4
4. a.
1
30 5
30
5
25
30 25 20
b.
2
1 0
2
0
4
1
8
2
18
1
40
20
82
1 2 4 9 20 41 102
c.
3
4m 5m
1
12m 15m
6m +2
36m 45m3
4m 5m 12m 15m1 36m 39m1
d.
2
2y 0
4y
3y
8y
2y
16y6y
1
36y12y
7
72y24y+2
2y 4y 8y3y 18y6y 36y12y+1 16y6y5
1
72 24
72
5
48
72 48 43
5. a.
3
2 0
6
20
18
0
6
18
18
0
0
2 6 2 6 0 0
b.
4
4 8
16
4
96
14
400
4 24 100 414
c.
0,6
5 2
3
4
3
0
0,6
1
0,36
5 5 1 0,6 1,36
6. a. 2
2 2 3
+ + x tx x
2 2 3 3 . 3
2 2 3
= + + t
2 2 9 9 27 = + + t
22 9 = t
9
22
= t
b. ( ) x t tx t x 3
2
+
( ) 1 3 .
2
+ = + t t t t t t t
1 2 + = t t
1 3 = t
2
1
= t
7. a. 2 2 3
2 3 2 2 3
+ + + x y y y x x
( ) + + + + =
2 2 3
2 2 3 2 x x x x x y
( ) ( ) 2 2 2
2 3
+ + + x x x
+ + + =
2 3 2 3
4 2 3 x x x x
+ + + + 8 12 6
2 2
x x x
2 4 4
2 3
+ + x x x
6 16 12 4
2 3
+ + + = x x x
b. x y x y yx x
2 3 2 3
3 3 3 4 + + +
( ) + =
2 3
1 3 4 1 x x x x y
( ) ( ) x x x x
2 3
1 3 1 3 + +
+ + + =
2 3 2 3 3
9 3 3 3 4 x x x x x
2 3
2 3 3 9 x x x x x + +
3 11 8 5
2 3
+ = x x x
c. ( )
2 2 3 3 4 4
1 x y yx x y y x + + +
+ + + + =
4 4 4 4 4
x x x x x x y
( )
2 2
1 2 x x x +
2 3 4
2 3 x x x + =
8. ( ) 3 2
2 3
+ + = mx kx x x p
( ) 0 3 2 0 1 = + + = m k p
1 = + m k
..... (1)
( ) 0 3 3 9 54 0 3 = + = m k p
57 3 9 = m k
19 3 = m k
...(2)
Dari (1) dan (2)
5 20 4 = = k k
4 1 = = + m m k
9. ( ) ( ) + + =
3 2 4
1 x a x x p
( ) ( )
2 2 2 2
1 1 a x a x a + + +
( ) ( ) ( )( ) + + =
3
2 2
4
2 2
1 a a a a p
( )( ) ( )
2 2 2
2
2 2
1 1 a a a a a + + +
+ + =
4 6 6 8 8
a a a a a
0
2 2 4
= + a a a
10. ( ) q x x px x x p + + = 7 2 3
2 3 4
( ) 66 14 8 8 48 66 2 = + + = q p p
4 8 = q
.. (1)
( ) 54 14 8 8 48 54 2 = + + = q p p
12 8 = q p
.. (2)
Dari (1) dan (2)
16 16 = p
1 = p
4 = q
a. 17 16 1
2 2
= + = + q p
b. 63 64 1
3 3
= = + q p
+
+
+
+
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 5
A. Evaluasi Pengertian atau Ingatan
1. D.
( ) ( ) | | 0 4 4 = = x g x f
2. B.
5 2 2
. . x x x x =
3. D.
( )( ) t = 2 3 6
t 6 6 =
1 = t
4. D.
x x
cx cx bx bx a ax
x x
x x
4
2 2 4
4
8 6 5
3
2 2 2
3
2

+
=

+ +
( ) ( )
3
2
4
4 2 2
x x
a x c b x c b a

+ + + +
=
2 8 4 = = a a
5 = + c b a
7 = + c b
.. (1)
6 2 2 = + c b
3 = +c b
..... (2)
Dari (1) dan (2)
2 = b
5 = c
( ) 5 5 2 2 = + + = + + c b a
5. B.
4 2 = + + x n nx m mx
2 = + n m
+
=
=
2 2
4
m
n m
1 = m
3 = n
6. D.
3
2 2
3
2
1
1
1
2 2
x
cx cx bx b ax ax
x
x x


( ) ( )
x x
a x c b x c b a

+ +

3
2
1 1 = = a a
1 = c b
..... (1)
6 = + c b a
5 = + c b
.. (2)
Dari (1) dan (2)
2 = b
3 = c
8. D.
( )( ) ( )( ) c x bx x b x ax + + + + 3 2 1 2
2
( ) ( ) ( ) c x b bx b x b x a + + + + + 6 2 3 1 2 2
2 2
2 3 1 2 = b b
1 = b
b a = + 2
1 2 = = b a
c b + = 6 5 6 = = b c
9. B.
( )( )( ) 3 2 1 6 7
3
+ + = x x x x x
1 = < m n m
dan
2 = n
3 2 1
6 7
5 16 3
3
2

+
+

+
=

+
x
c
x
b
x
a
x x
x x
( )( ) ( )( ) ( )( )
( )( )( ) 3 2 1
2 1 3 1 3 2
+ +
+ + + + + +
=
x x x
x x c x x b x x a
( ) ( ) ( )
????
2 3 6 3 2
2
c b a x c b a x c b a + + + + + + +
=
Berdasarkan koefisien x pada ruas kiri dan
kanan, maka c b a 3 2 16 + + =
10. D.
5 = a
2 = + c b 7 14 7 7 = + c b

=
=
17 14
3 7 7
c
c b
14
17
= c
14
11
= b
6
14
102
14
88
5 6 8 = + = + c b a
B. Evaluasi Pemahaman dan Penguasaan
Materi.
1. a. ( ) ( ) 1 4 2
2
+ = + x x x g x f
Derajat 2
b. ( ) ( ) 1 6 = x x g x f
Derajat 1
c. ( ) ( ) x x x x x x x g x f + + + =
2 2 3 3 4
5 5 .
x x x x + =
2 3 4
4 4
Derajat 4
2. a. ( ) ( )
2
14t t g t f = +
Derajat 2
b. ( ) ( ) 20 36 2
3
+ = t t t g t f
derajat 3
Latihan Kompetensi Siswa 3
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 6
c. ( ) ( ) + + + =
5 3 4 5 6
7 10 18 7 . t t t t t g t f
+ +
4 2 3 4
18 70 126 49 t t t t
+ +
3 2 3
10 180 324 126 t t t t
100 180 70
2
+ t t
+ + + =
2 3 4 6
324 20 13 t t t t
100 360 t
Derajat 6
3. a. ( ) ( ) ( ) x C x B x A + .
( )+ + + = 4 6 2 2 3
2 3 4 5
x x x x x
x x x 5 4
2 3
+
4 6 3 3
2 3 4 5
+ = x x x x x
Derajat 5
b. ( ) ( ) | | ( ) x A x C x B
( )( ) 2 3 5 4 2
2 2
+ + = x x x x
4 4 21 17 4
2 3 4
+ = x x x x
Derajat 4
c. ( ) ( ) | | ( ) ( ) | | x C x A x B x C +
( )( ) 2 2 3 5 4 2
2 3 2
+ + + = x x x x x
4 14 4 21 17 4
2 3 4 5
+ + + = x x x x x
Derajat 5
d. ( ) ( ) ( ) x C x B x A . .
( )( ) x x x x x x x x 5 4 4 6 2 2 3
2 3 2 3 4 5
+ +
+ + + =
4 5 6 7 8
12 13 19 7 x x x x x
x x x 20 14 10
2 3

Derajat 8
4. a. 5 2 3 = = n n
4 3 1 = + = m m
b. 2 1 3 = = m m
3 = n
c. ( ) ( ) n mx x x + + 1 3
2
( ) n x m x x + + + + = 9 15 7
2 3
3 18 15 = = m m
1 10 9 = = + n n
5. a. 1 = + + c b a .. (1)
2 2 4 2 = c b a .. (2)
5 3 = + c a .. (3)
Berdasarkan (1) dan (2)
2 6 = c a
+
=
= +
3 3
5 3
a
c a
8 1 = = c a
10 = b
Jadi, , 10 , 1 = = b a dan 8 = c
b. 2 = + c b .. (1)
9 2 2 = + c b a
.. (2)
5 2 = + c b a
.. (3)
Dari (2) dan (3) : 19 5 4 = + c a .. (4)
Dari (1) dan (4) : 27 9 = c
3 = c
Dari (1) : 1 = b
Dari (2) : 2 = a
Jadi, , 1 , 2 = = b a dan 3 = c
c. 6 = + + c b a ..... (1)
7 3 = c b .. (2)
1 2 2 = + c b a .. (3)
Dari (1) dan (3) : 5 3 = + c b .. (4)
Dari (2) dan (4) : 12 6 = c
2 = c
Dari (2) : 1 = b
Dari (1) : 3 = a
Jadi, , 1 , 3 = = b a dan 2 = c
6. a. b a = 4 ..... (1)
c b a + + = 3 .. (2)
c a + = 1 .. (3)
Dari (2) dan (3),
b = 2
6 = a
5 = c
Jadi, , 2 , 6 = = b a dan 5 = c
b. 15 6 9 18 = + = a a
19 9 10 = + = b b
Jadi, 15 = a dan 19 = b
c. b a + = 2 ..... (1)
c b a + = 1 . (2)
c a = 2 .. (3)
Dari (2) dan (3), 3 2 = b a
3 2 = b a
+
=
= +
5 3
2
a
b a
3
5
= a
3
1
2 = + = b b a
3
1
2 = = c c a
Jadi, ,
3
1
,
3
5
= = b a dan
3
1
= c
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 7
A. Evaluasi Pengertian atau Ingatan
1. B.
( ) x P berderajat 1 m
( ) x Q berderajat 4 m
( ) x H berderajat ( ) ( ) 3 4 1 = m m
Sisa ( ) x S berderajat 5 m
2. C.
2
3 2
6
5
8
8
6
3 4 3 14
Hasil bagi 3 4 3
2
+ = x x
3. D.
99
1 100
99
97
99
200
198
197
198
1 1 2 2 1
4. C.
3
3 9
9
k
0
12
3k
3 0 k 3k12
4 0 12 3 = = k k
Jadi, ( ) x f habis dibagi
4 3 0 3
2 2
+ = + + x k x x
5. C.
( )
( ) 1 : 2 3 4 5 6
17 52 75 100
+ + + + x x x x x
( ) ( ) ( ) ( ) 2 1 3 1 4 1 5 1 6
17 52 75 100
+ + + = r
2 3 4 5 6 + + + =
14 =
6. B.
( )
( ) 1 : 5 3 2 4
21 48 89 98
+ + + + x x x x x
( ) ( ) ( ) ( ) 5 1 1 3 1 2 1 4
21 48 89 98
+ + + = a
5 1 3 2 4 + + + =
13 =
7. E.
Sisa ( ) ( ) ( ) 20 1 3 1 5 1
10 13
= + = k f
20 3 5 = + k
22 = k
8. A.
2
1 3
2
4
2
5
4
1 1 2 9
Hasil bagi 2
2
+ + = x x dan sisa 9 =
9. A.
3
1 0
3
3
9
0
18
1
54
1 3 6 18 53
Hasil bagi 18 6 3
2 3
+ + + = x x x
10. B.
2y
1 2y
2y
3y
8y
2y
10y
1 4y 5y 8y
11. B.
( ) 7 2
2 3
+ + = ax x x x f
Sisa ( ) 7 1 2 1 + = a f
a = 4
( ) 1 4 3
2 3
+ = x x x x g
Sisa ( ) 1 4 3 1 1 + + = g
5 =
Karena sisa sama, maka 5 4 = a
1 = a
12. C.
2
1 1
2
1
2
1
6
1 1 3 5
( ) 3
2
+ = x x x Q
13. D.
( ) 2 5
2
+ = px x x f
Sisa ( ) 2 5 1 1 = p f
1 5 = p
( ) p x x p x x g + + =
2 2 3
4
Sisa ( ) p p g + = 1 4 1 1
2 3 = p
Karena sisa sama, maka
2
1
2 3 1 5 = = p p p
14. A.
( ) ( ) ( ) 1 1 2 1 2 1 3 1
1 2 1 2 2 4
+ =
+ + n n n
x
8 1 2 2 3 = + + + =
15. B.
2 7 2 1 = + = b a x
7 = + b a ..... (1)
61 7 4 16 64 2 = + = b a x
4 4 16 = + b a .. (2)
Dari (1) dan (2)
2 = a
9 = b
Latihan Kompetensi Siswa 4
+
+
+
+
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 8
B. Evaluasi Pemahaman dan Penguasaan
Materi.
1. a. 9 8 4 2 \ 15 7 / 2
2 3 4 5
+ + + + x x x x x x x


+
x x
x x
7 2
2
4
4 5


x x
x x
7 4
4 2
3
3 4


+
x x
x x
7 8
8 4
2
2 3

+

15 9
16 8
2
x
x x

+
3
18 9x
Hasil bagi 9 8 4 2
2 3 4
+ + = x x x x
Sisa 3 =
b. 1 2 3 \ 4 5 7 3 / 3
2 2 3
+ + + x x x x x x

x x
x x
5 2
9 3
2
2 2

4
6 2
2
x
x x

7
3 x
Hasil bagi 1 2 3
2
+ + = x x
Sisa 7 =
c. 11 4 2 \ 10 3 / 2
2 3 4
+ + + + + x x x x x x

+

x x
x x
3 2
2
3
3 4

+
+
x x
x x
3 4
4 2
2
2 3

+

10 11
8 4
2
x
x x

+
12
22 11x
Hasil bagi 11 4 2
2 3
+ + = x x x
Sisa 12 =
d. 4 \ 10 3 / 1
2 3 4 5
+ + + + + x x x x x x x


+
x x
x x
3
4
4 5


+
x x
x x
3
3
3 4


+
x x
x x
3
2
2 3


+
10 4
2
x
x x

+
14
4 4x
Hasil bagi 4
2 3 4
+ + + + = x x x x
Sisa 14 =
e. 32 7 \ 4 3 2 / 5
2 2 3
+ + + + x x x x x x

x x
x x
3 7
5
2
2 3

4 32
35 7
2
x
x x

164
160 32x
Hasil bagi 32 7
2
+ + = x x
Sisa 164 =
2. a.
2
1 0
2
0
4
0
8
7
16
15
46
1 2 4 8 23 61
Hasil bagi 23 8 4 2
2 3 4
+ + + + = x x x x
Sisa 61 =
b.
3
2 13
6
11
21
2 7 33
Hasil bagi 7 2 + = x
Sisa 33 =
c.
2
2 0
2
0
2
0
2
3
2
4
5
2
9
1
7
2 2 2 2 5 9
7
6
Hasil bagi 7 9 5 2 2 2 2
2 3 4 5 6
+ + + = x x x x x x
Sisa 6 =
d.
1
1 0
1
0
1
0
1
0
1
1
1
1 1 1 1 1 2
Hasil bagi 1
2 3 4
+ + = x x x x
Sisa 2 =
e.
1
1 0
1
0
1
0
1
0
1
1
1
1 1 1 1 1 2
Hasil bagi 1
2 3 4
+ + + + = x x x x
Sisa 2 =
f.
1
1 0
1
0
1
0
1
1
1
1 1 1 1 0
Hasil bagi 1
2 3
+ + + = x x x
Sisa 0 =
+
+
+
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 9
3. a. ( )( ) e d cx bx ax x x x + + + + = +
2 3 3 4
5 4 3
( ) ( )
2 3 4
5 5 x b c x a b ax + + =
( ) ( ) d e x d c 5 5 + + +
3 = a
16 1 5 = = b a b
80 0 5 = = c b c
400 0 5 = = + d d c
1996 4 5 = = e d e
Hasil bagi 400 80 16 3
2 2
+ + + = x x x
Sisa 1996 =
b. ( )( ) d c bx ax x x x x + + + + = +
2 2 3
2 5 4 3
( ) + + + =
2 3
2 x a b ax
( ) d c x b c + + + 2 2
1 = a
5 3 2 = = + b a b
14 4 2 = = + c b c
33 5 2 = = + d d c
Hasil bagi 14 5
2
+ = x x
Sisa 33 =
c. ( )( ) d c bx ax x x x + + + + = +
2 3
5 10 11
( ) + + + =
2 3
5 x a b ax
( ) d c x c b + + + 5 5
1 = a
5 0 5 = = + b a b
14 11 5 = = + c c b
60 10 5 = = + d d c
Hasil bagi 14 5
2
+ = x x
Sisa 60 =
4. a. ( ) 0 2 = f
28 0 24 4 = = + + k k
b. ( ) 0 3 = f
( ) ( ) ( ) 0 6 3 9 3 27 4 = + + k k
k 9 81 =
9 = k
5. a. ( ) 0 8 24 32 2 = = f
b. ( ) 0 4 3 1 1 = + = f
C. Evaluasi Kemampuan Analisis
1. ( ) c bx ax x f + + =
2
( ) 0 2 4 0 2 = + = c b a f .. 1
( ) 6 6 1 = + + = c b a f .. 2
( ) 12 2 4 12 2 = + + = c b a f .. 3
Dari 1 dan 3
3 12 4 = = b b
12 2 8 = + c a .. 4
Dari 2 dan 4
3 = + c a 2 6 2 2 = + c a
12 2 8 = + c a 1
1 = a
2 = c
Jadi, ( ) 2 3
2
+ + = x x x f
2. ( ) 4
2 2 3
+ + + + + = b ax ax bx ax x f
1
a b
a
a
a + b
b + 4
2a + b
a a + b 2a + b 2a + 2b + 4
Sisa 0 4 2 = + + = b a
2 = a b . 1
Hasil bagi ( ) ( ) b a x b a ax x H + + + + = 2
2
2 2
2
+ = a x ax
Nilai ekstrim
a 4
0
=
( ) ( ) ( )
a
a a
a
4
2 4 2
2

=
( )
2 2
4 8 4 4 a a a + =
4 8 4 4
2 2
= a a a
2
1
= a
2 = a b
2
3
2
2
1
=
|
.
|

\
|
=
Jadi,
2
1
a dan
2
3
= b
3. ( ) 1 1 1 1 1 + = + + + = n n g
( ) 3 2 8 4 1 1 = + + = f
Karena sisa sama, yaitu ( ) ( ) 1 1 = f g ,
Maka 4 3 1 = = + n n
4. ( ) 4 1 = P
4 5 13 1 3 3 = + + b a
21 5 3 = b a .. 1
( ) 40 3 = P
40 5 13 3 9 27 = + + b a
3 5 9 = b a .. 2
Dari 1 dan 2
63 15 9 = b a
+
=
=
60 20
3 5 9
b
b a

=
= +
6 6
12 2 8
a
c a
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 10
3 = b
2 = a
Jadi, 2 = a dan 3 = b
5. a. 1 \ 1 / 3
2 3 2
+ + + + + t t t t t

+
+
1 2
3
2
3
t t
t t


+
2 2
3
2
t
t
Sisa ( ) 1 2 2 2 + = = t t
( ) 1 + = t a
1 = a
b. ( ) 0 7 20 12 0 2
2
= + + = a a g
( )( ) 0 7 6 1 2 = + + a a
2
1
= a atau
6
7
= a
A. Evaluasi Pengertian atau Ingatan
1. C.
2
1

1 0
2
1

2
4
1
0
8
7
5
16
7

1
2
1

4
7

8
7
16
7
5
Hasil bagi
8
7
4
7
2
2
1
3
+ = x x x
2. A.
2
1

2 1
1
3
1
9
2
2 2 4 11
Hasil bagi 4 2 2
2
+ = x x
Sisa +

=
7 2 2
11
2
x x
3. D.
0 2
3
2
9
4
4
27
8
3 0
3
2
= +
|
.
|

\
|

|
.
|

\
|

|
.
|

\
|
=
|
.
|

\
|
a P
0
9
18
9
6
9
16
9
8
= + +
a
9
6
9
6
=
a
1 = a
4. C.
4 \ 6 10 2 / 1 2
2 3 2
+ + + + x x x x x x

+
+
6 9 4
2
2
2 3
x x
x x x

+
2
4 8 4
2
x
x x
Hasil kali ( )( ) 4 2 + = x x
8 6
2
+ = x x
5. A.
1 \ 2 3 / 1 3
2 2 3 4 2
+ + + + + + + x b ax x x x x x

+ +
+ +
b ax x
x x x
2
2 3 4
3
( )

+
+ +
1 3
1 3
2
b x a
x x
( ) 3 2 1 3 = + x b x a
5 2 3 = = a a
2 3 1 = = b b
( ) 7 2 5 = = b a
6. C.
( ) 24 7 6
2 3
+ + = px x x x f
0 24
2
3
4
9
7
8
27
6 0
2
3
= + + =
|
.
|

\
|
p f
0
4
96
4
6
4
63
4
81
= + +
p
48 6 = p
8 = p
7. C.
( ) 72 6 2 16 56 48 64 72 2 = + + + + = a f
( ) 6 3 4 7 3 5 2
2 3 4
+ + + = x x x x x x f
2
2 3
4
7
14
4
14
3
36
6
66
2 7 7 18 33 72
1 2 5 2 16
2 5 2 16 17
8. C.
( ) ( ) ( ) x H x Q x P . =
( )( ) q x x x q x px x + = + + 1 2 4 11 2
2 2 3
( ) + + + =
2 3
1 2 2 x q x
( ) q x q + 1
5 4 1 = = q q
p p q 11 1 10 11 1 2 = + = +
p 11 11 = 1 = p
Jadi, 1 = p dan 5 = q
Latihan Kompetensi Siswa 5
+
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 11
9. D.
( ) 4 4 2
2 3
+ + + = x x x x f
( ) a x x x x g + + + = 2 2
2 3
4
84
4
24
4
24
4
9
4
27
2
3
= + + + =
|
.
|

\
|
f
4
6 48
4
6
4
12
4
9
4
27
2
3 a a
g
+
= + + + =
|
.
|

\
|
6 6 48 84 = + = a a
10. C.
2 \ 1 /
2 2 4 2
+ + + x x x x x x

1
2 3
3 4
x x
x x

1 2
2
2 3
x
x x

1
2
2
x
x x
11. B.
( )( ) 1 2 2 3
2
= + x x x x
2
1 4
2
a
4
b
2a8
1 2 a4 2a+b8
1 1
1 1 a5
Sisa ( ) ( )( ) ( ) 8 2 2 5 3 6 + + = = b a x a x
( ) ( ) b x a + + = 2 5
2 5 3 = = a a
4 2 6 = + = b b
12. B.
( )( ) 1 1 1
2
+ = x x x
( ) ( ) ( ) 3 4 1 15 2 1 1 19 1 + + + = P
90 90 0 = =
( ) ( ) ( ) 3 4 1 15 2 1 1 19 1 + + = P
38 =
Sisa ( ) b ax x S + = =
b a + = 90

=
+ =
a
b a
2 128
38
64 = a
b b 2 =
( ) 26 64 = x x S
13. D.
1 2 \ 4 8 3 2 / 2
2 3 2
+ + x x x x x x

+
+
4 4
4 2 2
2
2 3
x x
x x x

+
2 3
2
2
x
x x
Selisih hasil bagi dan sisa
( ) ( ) 1 2 3 1 2 + = = x x x
14. D.
( ) ( )( ) 1
2 2 2 4
+ + + = + + ax x b ax x b ax x
( ) + + + =
2 2 4
1 x a b x
( ) b x a ab + +
1 1
2 2
+ = = + a a b a a b
( ) 0 1 0
2
= + + = + a a a a a ab
| | 0 1 1
2
= + a a a
| | 0 2
2
= + a a a
( )( ) 0 1 2 = + a a a
0 = a atau 2 = a
atau 1 = a
0 = a tidak memenuhi
( ) ( ) 3 1 2 2 2
2
= + + = = b a
8 =
b
a
1 1 1 1 1 1
2
= = + = =
b
a b a
15. B.
16 7 4 \ 3 7 / 4
2 4 4 7 3
+ + + x x x x x x x x

x x x
x x
3 7 4
4
4 5
5 7

+ +

x x x
x x
3 16 7
16 4
3 4
3 5

+
+
x x x
x x
3 28 16
28 7
2 3
2 4

x x
x x
67 28
64 16
2
3
B. Evaluasi Pemahaman dan Penguasaan
Materi.
1. a. 4 2 \ 2 6 4 / 1 2
2
+ + + x x x x

2 8
2 4
2
x
x x

6
4 8x
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 12
Hasil bagi 4 2 + = x
Sisa 6 =
b.
2
7
2 2 3
2 \ 10 2 / 3 2 + + + + + x x x x x x

+ +

10 4
3 2
2
2 3
x x
x x

10 7
6 4
2
x
x x

2
41
2
21
7x
Hasil bagi
2
7
2
2 + + = x x
Sisa
2
41
=
c.
625
871
125
4 2
25
4 3
5
1 3 4
\ 8 7 / 5 1 + + + x x x x x x x

x x
x x
7
3
5
4
3
5
1 4

+
+
x x x
x x
8 7
2
25
4
2
25
4 3
5
4

+
8
125
871
125
4 2
25
4
x
x x

625
4129
625
871
125
871
x
Hasil bagi
625
871
125
4 2
25
4 3
5
1
+ + = x x x
Sisa
625
4129
=
d. 3 7 5 \ 8 5 21 10 15 / 2 3
3 2 3 4
+ + + + + x x x x x x x

+
+
8 5 21
10 15
2
3 4
x x
x x


+
8 9
14 21
2
x
x x


2
6 9x
Hasil bagi 3 7 5
3
+ = x x
Sisa 2 =
e. 3 2 \ 7 28 12 5 6 / 5 6
3 2 3 4
+ + + x x x x x x x

x x
x x
28 12
5 6
2
3 4

+
+
7 18
10 12
2
x
x x

22
15 18x
Hasil bagi 3 2
3
+ = x x
Sisa 22 =
f.
2
3
2 2 3
\ 18 6 3 4 / 3 4 + x x x x x

18 6
3 4
2 3
x
x x

+
2
27
2
9
6x
Hasil bagi
2
3
2
= x
Sisa
2
27
=
2. a. ( )( ) d c bx ax x x x + + + + = +
2 3
3 2 7 5
( ) + + + =
2 3
3 2 2 x a b ax
( ) d c x b c + + + 3 3 2
2
1
1 2 = = a a
0 3 2 = + a b
4
3
2
3
2 = = b b
52 3 2 = + b c
8
29
4
29
= = c c
7 3 = + d c
8
143
= d
Hasil bagi
8
29
4
3
2
1
2
+ = x x
Sisa
8
143
=
b. ( )( ) d c bx ax x x x + + + = +
2 3
2 3 6 2 3
( ) + + =
2 3
2 3 3 x a b ax
( ) d c x b c + 2 2 3
1 3 3 = = a a
3
2
2 3 0 = = b a b
9
10
2 3 2 = = c b c
9
34
2 6 = + = d d c
Hasil bagi
9
10
3
2
2
+ + = x x
Sisa
9
34
=
c. ( )( ) d c bx ax x x x + + + = + +
2 2 3
1 4 9 7 2
( ) + + =
2 3
4 4 x a b ax
( ) d c x b c + 4
2
1
4 2 = = a a
8
15
7 4 = = b a b
32
15
0 4 = = c b c
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 13
32
303
9 = = + d d c
Hasil bagi
32
15
8
15
2
1
2
+ + = x x
Sisa
32
303
=
3. a.
3
1
81 0
27
0
9
0
3
1
1
81 27 9 3 0
Hasil bagi 3 9 27 81
2 3
+ + + = x x x
Sisa 0 =
b.
3
1

5 3
3
5

0
9
14
1
27
42

5
3
14

9
14
27
15

Hasil bagi
9
14
3
14
2
5 + = x x
Sisa
9
5
27
15
= =
c.
3
2

54 27
36
27
42
14
10
54 63 15 4
Hasil bagi 15 63 54
2
+ = x x
Sisa 4 =
d.
2
1
3 2
2
3
1
4
1

1
8
3
3
2
1

4
3
8
11
Hasil bagi
4
3
2
1
2
3 + = x x
Sisa
8
11
=
e.
3
1
5 4
2
5

3
4
13
2
8
25

1
16
41
5
2
13

4
25
8
41

16
57
Hasil bagi
8
41
4
25
2
2
13
3
5 + = x x x
Sisa
16
57
=
4. a.
1
0
1
*
*
0
*
0
0
1
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
1
1
*
1 0 1 0 1 0 0
Hasil bagi 1
2 4
+ + = x x
Sisa 0 =
b.
1 0 0 0 0 1
2
3
* *
2
3
4
3
8
12
16
39
2
1
*
2
1
4
1
8
7
16
13
*
1
2
1
4
7
8
13
16
53
16
23
Hasil bagi ( )
8
13
4
7
2
2
1
3
2
1
+ + + = x x x
16
13
8
7
2
4
1
3
2
1
= x x x
Sisa
16
23
16
53
+ = x
c.
3 2 0 3 1
2
3
* * 2 2 4
3
5

* 5 5 10
*
3 3 6 9 5
Hasil bagi ( ) 6 3 3
2
3
1
+ = x x
2
2
+ = x x
Sisa 5 9 + = x
d.
2 3 1 5 2
4
1

* *
2
1

4
1
8
1
1 * 2 1
2
1

*
2 1
2
1

4
21

8
1
2
Hasil bagi ( )
2
1
2
4
1
2 = x x
8
1
4
1
2
2
1
= x x
Sisa
8
1
4
21
2 + = x
e.
1 2 1 3 2 1
3
1

* *
3
1

9
7

27
5
27
55

3
1
*
3
1
9
7
27
5

81
55 *
1
3
7
9
5

27
55
81
92

27
28

Hasil bagi ( )
27
55
9
5
2
3
7
3
3
1
+ + = x x x
81
55
27
5
2
9
7
3
3
1
+ = x x x
Sisa
27
28
81
92
= x
5. a. ( ) 1 2 2
2
+ = + x x x x
2
1 0
2
3
4
7
14
1 2 7 7
1 1 1
1 1 6
Hasil bagi 1 = x
Sisa ( ) 7 2 6 + = x
5 6 + = x
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 14
b. ( )( ) 1 4 4 3
2
+ = x x x x
4
2 5
8
14
12
10
8
1
8
17
28
2 3 2 2 7 11
1 2 1 3 5
2 1 3 5 2
Hasil bagi 5 3 2
2 3
+ + = x x x
Sisa ( ) 11 4 2 + = x
3 2 + = x
c. ( ) ( )( ) 1 2 1 2 1 2
2
= x x x
2 3 1 5 2
4 1 1 0
2
5

2 2 0 5
2
1

1 1
2
1

4
1

2 1
2
1

4
21

Hasil bagi ( )
2
1
2
4
1
2 = x x
8
1
4
1
2
2
1
= x x
Sisa ( ) ( )
2
1
2
1
4
21
+ = x
8
17
4
21
+ = x
d. ( )( ) 1 1 1
2
+ = x x x
1
1 0
1
0
1
0
1
0
1
1
1
1 1 1 1 1 2
1 1 0 1 0
1 0 1 0 1
Hasil bagi x x + =
3
Sisa ( ) 2 1 1 + = x
1 = x
6. ( ) p x x x f + = 12 4
2
0 6 1 0
2
1
= + =
|
.
|

\
|
p f
5 = p
7. a. ( ) a x x x x f + = 9 6
2 3
( ) 0
4
54
4
9
4
81
0
2
3
= + + = a f
9
4
36
= = a
6 1 9 9
2
3

9 15 9
6 10 6 0
Hasil bagi ( ) 6 10 6
2
2
1
+ = x x
3 5 3
2
+ = x x
b. ( ) a x x x x x f + + = 8 13 12 4
2 3 4
( )
6 4 6
4
13
4
6
4
1
2
1
= + + = a f
8 = a
4 11 13 8 8
2
1 2 5 4 2
4 10 8 4 6
Hasil bagi ( ) 4 8 10 4
2 3
2
1
+ = x x x
2 4 5 2
2 3
+ = x x x
8. a. ( ) ( ) ( ) x H x x x P 5 3
2
+ + =
( )
|
.
|

\
|
+ + + = + + +
5
2 5 3
2 2 3 4
n
x x x x n mx x x
+
|
.
|

\
|
+ + + =
2 3 4
5 6
5
x
n
x x
n x
n
+
|
.
|

\
|
10
5
0 5 6
5
= +
n
5 1
5
= = n
n
m
n
= 10
5
9 10 1 = = m m
b. ( ) ( ) ( ) t x H t t x P 7 6 1 4
2
+ =
( )( )+ = + + + 2 3 1 4 14 3
2 2 3
t t t n mt t t
t 7 6
+ + =
2 3
14 3 t t
( ) 6 2 7 3 8 + + t
18 7 3 8 = = m
8 6 2 = + = n
9. ( ) 3 2
2 3
+ = nx x x x f
3
2
1
2
1
8
1
2
1
+ =
|
.
|

\
|
n f
8
27
2
1
= n
( ) n x x x x g + + =
2 3
n g
3
2
9
4
27
8
3
2
+ + =
|
.
|

\
|

27
22
+ = n
27
22
8
27
2
1
3
2
2
1
+ =
|
.
|

\
|
=
|
.
|

\
|
n n g f
216
905
2
1
= n
108
905
216
1810
= = n
+
+
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 15
10. a. ( )( ) 6 7 1 6
2
+ = x x x x
6
7
1
*
*
3ab
*
7
24a
6
21a7b+49
3b
18a+6b42
*
1 3ab+7 17a7b+45 18a+9b42
Sisa 77 180 = x
( ) + + = x b a x 45 7 17 77 180 1
( ) 42 9 18 + b a
180 45 7 17 = + b a
135 7 17 = b a .(1)
72 42 9 18 = + b a
30 9 18 = + b a
15 2 = + b a .....(2)
Dari (1) dan (2)
135 7 17 = b a
+
=
= +
30 3
105 7 14
a
b a
10 = a
5 = b
b.
7
2
3
*
*
7
*
6
5a
21
2
4b
7
10a4b
10
35a+161
*
3 1 5a23 10a4b39 35a+171
Sisa 4 3 = x
( ) ( ) 171 35 39 4 10 4 3 + + = a x b a x
5 4 171 35 = = + a a
2 3 39 4 10 = = b b a
c. ( )( ) 8 6 4 2
2
+ + = + + x x x x
8
6
1
*
*
a
*
6
(6a+5b)
8
3b+6a
ab
48+8a
30b168
144
40b-224
*
1 6a 5b+28 8a+30b+ab-120 40b80
Karena habis dibagi, maka sisa 0 =
2 0 80 40 = = b b
0 120 30 8 = + + ab b a
0 2 60 8 = + a a
10 = a
C. Evaluasi Kemampuan Analisis
1. a.
1
2
1
1
*
*
*
2
*
*
1
3
*
2
1
1
1
2
4
2
1
8
*
7
4
*
*
1 1 4 2 11 3
Hasil bagi 4
2
+ + = x x
Sisa 3 11 2
2
+ = x x
b.
1
4
2
1
*
*
*
5
*
*
2
2
*
4
6
4
1
12
*
5
3
*
*
1 3 0 17 8
Hasil bagi ( ) 1
3
1
3
3
1
= = x x
Sisa 8 17 + = x
c. ( )( )( ) 4 4 2 2 1
2 3
+ = + x x x x x x
4
4
1
3
*
*
*
0
*
*
3
4
*
12
3
0
12
12
19
0
12
76
19
2
76
76
*
1
76
*
*
3 3 19 19 83 2 77
Hasil bagi 19 19 3 3
2 3
+ + + = x x x
Sisa 77 2 83
2
= x x
2. a.
( ) ( ) ( )
1 1
2 2
3
2
3
2

+ + + +

+ +
x
c a x c b a x b a
x
x x
b a + = 2 ..(1)
c b a + = 1 .(2)
c a = 2 ..(3)
Dari (1) dan (2)
c a + = 2 3 ..(4)
Dari (3) dan (4)
3
5
3 5 = = a a
3
1
= c
3
1
= b
Jadi,
3
5
= + + c b a
b.
6 7
5 16 3
3
2

+ +
x x
x x
( )
( ) ( )
( )
( )
( ) ( ) ( ) pq x pq q p x q p x
pq bp aq
x
q p c
p b q a
x c b a
3 3 3
3 3
3 3
2 3
2
+ + + + + +
+
+
|
|
.
|

\
|
+
+ +
+ + +
=
q p q p = = + + 3 0 3
2 6 3 = = pq pq , sehingga
( ) 0 2 3 2 3
2
= + = q q q q
( )( ) 0 1 2 = q q
2 = q 1 = q
1 = p 2 = p
3 = + + c b a .. 1
16 3 2 = + c b a ..(2)
Dari (1) dan (2)
19 4 = + c b ..(4)
Dari (1) dan (3)
23 8 3 = + c b ..(5)
Dari (4) dan (5)
2
17
34 4 = = c c
15 = b
2
1
20 = a
Jadi,
2
1
20 = a , 15 = b , dan
2
17
= c
+
+
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 16
A. Evaluasi Pengertian atau Ingatan
1. A.
( ) 14 2 = f
( ) 4 4 = f
( )
( )
4 2
14 . 4 4 . 2
4 2
4 14


+


= x x S
8 3 + = x
2. B
( ) 5 2 = f
( ) 10 3 = f
( )
( )
( )
( )
( ) 3 2
5 . 3 10 . 2
3 2
10 5


+


= x x S
1 3 = x
3. D.
( ) 2 2
2
= x x x x ( ) 3 3
2
= x x x x
( ) 1 1 0 . 2 0 = + = P ( ) 2 2 0 . 5 0 = + = P
( ) 5 1 2 . 2 2 = + = P ( ) 17 2 3 . 5 3 = + = P
( ) x P dibagi ( ) + 6 5
2
x x
( )( ) 3 2 6 5
2
= + x x x x
( )
( ) ( ) ( ) ( )
3 2
2 3 3 2
3 2
3 2

=
P P
x
P P
x S
19 12 = x
4. D.
( ) 6 2 = g ( ) ( ) ( ) 2 2 2 h g R =
( ) 10 2 = g 12 2 . 6 = =
( ) 2 2 = h ( ) ( ) ( ) 2 2 2 = h g R
( ) 2 2 = h 20 2 . 10 = =
( )
( )
( )
( ) 2 2
12 . 2 20 . 2
2 2
20 12


+

= x x S
16 2 + = x
5. D.
( )( ) 1 3 3 4
2
+ + = + + - x x x x
( ) ( ) 11 17 3 2 3 = + = f
( ) ( ) 15 17 1 2 1 = + = f
( )( ) 2 2 4
2
+ = - x x x
( ) ( ) 11 5 2 3 2 = = f
( ) 1 5 2 . 3 2 = = f
( ) x f dibagi ( ) + 6
2
x x
( )( ) 2 3 6
2
+ = + x x x x
( )
( ) ( ) ( ) ( )
2 3
3 2 2 3
2 3
2 3


+


=
f f
x
f f
x S
5
11 . 2 1 . 3
5
1 11


=
x
5 2 + = x
6. D.
( ) 12 1 = f
( ) 14 1 = f
( ) 16 3 = f
( ) x f dibagi ( )( )( ) 3 1 1 + x x x
( ) c bx ax x S + + =
2
( ) 12 12 1 = + + = c b a f ..(1)
( ) 4 4 1 = + = c b a f ..(2)
( ) 16 3 9 16 3 = + + = c b a f ..(3)
Dari 1 dan 2
4 8 2 = = b b
8 = + c a ..(4)
Dari 3
4 9 = + c a ..(5)
Dari (4) dan (5)
2
1
4 8 = = a a
2
1
8 = c
Sisa ( )
2
1
8 4
2
1
2
+ + = x x x S
7. C.
( )
( ) ( ) ( ) ( )
b a
a bf b af
x
b a
b f a f
x S

=
( ) ( ) b f
b a
a x
a f
b a
b x

+
+

=
( ) ( ) b f
a b
a x
a f
b a
b x

=
8. C.
( ) ( ) ( )
|
.
|

\
|
+ =
b
a
R x H b ax x R
( ) ( ) ( )
x H b ax x R
a
b
R =
|
.
|

\
|
Latihan Kompetensi Siswa 6
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 17
9. B.
( )( ) 2 2 4
2
+ = x x x
( ) ( ) 8 16 2 . 4 2 = + = P
( ) 24 16 2 . 4 2 = + = P
( ) 0 1 = P
( ) x P dibagi ( )( ) 1 4
2
+ x x
Sisa ( ) c bx ax x S + + =
2
( ) 8 2 4 8 2 = + = c b a P ..(1)
( ) 24 2 4 24 2 = + + = c b a P ..(2)
( ) 0 0 1 = + = c b a P ..(3)
Dari (1) dan (2)
4 16 4 = = b b
Dari (3), 4 = + b a ..(4)
Dari (1), 16 4 = + c a ..(5)
Dari (4) dan (5) 4 12 3 = = a a
0 = c
Sisa ( ) 4 4
2
+ = x x S
10. D.
( ) 1 k dan ( ) 2 k
Sisi ( )
( ) ( ) ( ) ( )
2 1
1 . 2 2 . 1
2 1
2 1

=
k k
x
k k
x S
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 2 1 2 2 1 k k x k k + + =
( ) ( ) ( ) ( ) 1 2 2 1 k x k x =
B. Evaluasi Pemahaman dan Penguasaan
Materi.
1. a.
b
1 5b
b
3b
4b
1 4b
7b
Sisa
2
7b =
b.
2b
1 4b
2b
3b
4b
b
2b
1 2b
b
3b
Sisa
3
3b =
c. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 1 : 4 3 2 3 3
2 2
+ + b a b b a b a
b1
1 3b+3
b1
2b3b+4
2b+4b2
1 2b+2 b+2
Sisa 2 + = b
2. a.
2
1
2
*
*
3
*
2
0
4
1
5
2
3
2
6
*
2 1 3 6 4
Sisa 4 6 + = x
b.
4
3
3
*
*
0
*
9
0
12
27
0
36
117
4
156
459
0
612
1. 833
0
2. 444
7. 335
0
9. 780
29. 337
5
39. 116
*
3 9 39 153 611 2. 445 9. 779 39. 117 39. 111
Sisa 111 . 39 117 . 39 + = x
c.
100 0 0 0 0 0 1
4
1
* * 25 0
4
25
0
16
25
0 * 0 0 0 0 0 *
100 0 25 0
4
25
0
16
9
Sisa
16
9
=
d.
0
4
0
1
*
*
*
0
*
*
0
0
*
4
0
7
0
0
0
0
0
16
0
0
0
28
0
3
64
*
*
0
*
*
*
1 0 4 7 16 28 67 0
Sisa x x 67 28
2
+ =
3. ( )( ) 2 1 2 3
2
= + x x x x
a. ( ) 2 1 1 . 3 1 = = T
b. ( ) 5 1 2 . 3 2 = = T
4. ( ) 4 1 = f
( ) 5 2 = f
( )
2 1
4 . 2 5 . 1
2 1
5 4

= x x S
3 + = x
5. ( ) 3 1 = f
( ) 5 1 = f
( )
( )
1 1
3 1 5 . 1
1 1
5 3


+


= x x S
1 4 + = x
6. ( )( ) 1 1 1
2
+ = x x x
a. ( ) ( ) 1 2 1 3 1 = + = k
b. ( ) 5 2 1 . 3 1 = + = k k
7. ( ) d cx bx ax x f + + + =
2 3
( ) 0 2 4 8 0 2 = + + = d c b a f .(1)
( ) 2 2 1 = + + = d c b a f ..(2)
( ) 4 4 1 = + + + = d c b a f ..(3)
( ) 12 2 4 8 12 2 = + + + = d c b a f ..(4)
+
+
+
+
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 18
Dari (1) dan (4)
12 2 8 = + d b .. (4)
Dari (2) dan (3)
6 2 2 = + d b .. (5)
Dari (4) dan (5)
1 6 6 = = b b
2 = d
Dari (2) 1 = c a dan
Dari (4) 3 4 = + c a
Sehingga
3
2
= a dan
3
1
= c
Jadi, ( ) 2
3
1
3
2
2 3
+ + + = x x x x f
8. ( ) 2 2
2
= x x x x ( ) 2 2
2
+ = + x x x x
( ) 6 2 2 . 4 2 = = T ( ) ( ) 2 4 2 3 2 = + = T
( )( ) 2 2 4
2
+ = x x x
( )
( )
( )
( ) ( )
( ) 2 2
6 2 2 2
2 2
2 6


+


= x x S
2 2 + = x
9. ( ) 3 1 = h ( ) ( ) ( ) x g x h x f . =
( ) 1 2 = h ( ) ( ) ( ) 6 1 . 1 1 = = g h f
( ) 2 1 = g
( ) 3 2 = g ( ) ( ) ( ) 3 2 . 2 2 = = g h f
( )
( )
( )
( ) 2 1
6 2 3 . 1
2 1
3 6


+


= x x S
5 + = x
10. ( ) a a f 10 =
( ) a a f 20 2 =
( )
a a
a a a a
x
a a
a a
x S
2
10 . 2 20 .
2
20 10

=
x 10 =
C. Evaluasi Kemampuan Analisis
1. ( ) c bx ax x F + + =
2
( ) 12 12 1 = + + = c b a F .. (1)
( ) 4 4 1 = + = c b a F .. (2)
( ) 16 3 9 16 3 = + + = c b a F .. (3)
Dari (1) dan (2) : 4 8 2 = = b b
Dari (3) : 4 9 = + c a .. (4)
Dari (2) : 8 = + c a ..(5)
Dari (4) dan (5) :
2
1
4 8 = = a a
2
1
8 = c
Jadi, ( )
2
1
8 4
2
1
2
+ + = x x x F
2. ( )( ) 1 1 1
2
+ = x x x
( ) ( ) 2 5 1 3 1 = + = f
( ) 8 5 1 . 3 1 = + = f
( ) 2 1 = h
( ) 2 1 = h
( )
( )
( )
1
2
2
1
1
1 = =

=
h
f
g
( )
( )
( )
4
2
8
1
1
1 = = =
h
f
g
( )
1 1
1 . 1 4 . 1
1 1
4 1


+


= x x S
2
5
2
3
+ = x
3. ( ) 3 1 = g ( )
( )
( ) x h
x g
x f =
( ) 2 1 = g ( )
( )
1
2
2
1
1
1 = =

=
h
g
f
( ) 2 1 = h ( )
( )
( )
3
1
3
1
1
1 = = =
h
g
f
( ) 1 1 = h
( )
1 1
1 . 1 3 . 1
1 1
2 1


+


= x x S
2 + = x
4. ( ) 0 1 = g ( ) ( ) ( ) 1 . + = x h x g x f
( ) 2 1 = g ( ) ( ) ( ) 1 1 1 . 1 1 = + = h g f
( ) 2 1 = h ( ) ( ) ( ) 5 1 1 . 1 1 = + = h g f
( ) 2 1 = h
( )( ) 1 1 1
2
+ = x x x
( )
1 1
1 . 1 5 . 1
1 1
5 1


+


= x x S
3 2 + = x
5. a. ( ) ( )( )( ) ( ) c bx ax x H h x h x h x x P + + + =
2
3 2 1
( ) ( )
1 1
2
1 1 1
h P c bh ah h P S = + + = .. (1)
( ) ( )
2 2
2
2 2 2
h P c bh ah h P S = + + = .. (2)
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 19
( ) ( )
3 3
2
3 3 3
h P c bh ah h P S = + + = .. (3)
Dari (1) dan (2) :
( ) ( ) ( ) ( )
2 1 2 1
2
2
2
1
h P h P h h b h h a = + .. (4)
Dari (1) dan (3) :
( ) ( ) ( ) ( )
3 1 3 1
2
3
2
1
h P h P h h b h h a = + .. (5)
Dari (4) dan (5)
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )
( )( )( )
3 1 3 2 2 1
1 2 3
3 1 2 2 3 1
h h h h h h
h P h P h
h P h P h h P h P h
a

+ +
=
A. Evaluasi Pengertian atau Ingatan
1. A
( ) 0 4 3 1 0 1 = + = b P
0 4 = b
0 = b
2. A.
( ) 0 2 2 2 4 8 0 2 = + + + = a P
8 4 = a
2 = a
( ) 2 2
2 3
+ = x x x x P
2
1
*
2
2
1
0
2
2
1 0 1 0
( ) ( )( ) 2 1
2
+ = x x x P
( )( )( ) 2 1 1 + + = x x x
3. E.
( )( ) 1 2 2
2
+ = x x x x
( ) 0 2 = P
0 6 2 4 24 32 = + + + b a
14 2 4 = + b a .. (1)
( ) 0 1 = P
0 6 3 2 = + + + b a
11 = b a .. (2)
Dari (1) dan (2)
14 2 4 = + b a
+
=
=
36 6
22 2 2
a
b a
5 6 = = b a
4. E.
( ) k x x x f + = 12
3
( ) 0 24 8 0 2 = + = k f
16 = k
( ) 16 12
3
+ = x x x f
2
1
*
0
2
12
4
16
16
1 2 8 0
( ) ( )( ) 2 8 2
2
+ = x x x x f
( )( )( ) 2 2 4 + = x x x
5. E.
( ) 16 8
2 2 3
= kt t k t t f
( ) 0 16 32 16 64 0 4
2
= = k k f
0 48 32 16
2
= + k k
0 3 2
2
= + k k
6. C.
( ) x P habis dibagi ( ) a x
( ) b ax P habis dibagi ( ) ( ) a b ax
( ) ( ) b x a a b ax = 1
7. D.
( )( )
( )( ) 2 3
5 2 3
6 5
15 2
2
2

+
=
+
+
x x
x x
x x
ax x
( )
6 5
15 6 5 2
2
2
+

=
x x
x x
1 6 5 = = a
8. D.
15 19
2 2
+ + + y x cy bxy ax
( ) |
.
|

\
|
+ + + = 5
2
3 2 y
c
ax y x
15
2
3
3 10 2 5
2
2 2
+ + + + + = y
c
ax y cy axy x xy
c
ax
Latihan Kompetensi Siswa 7
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 1 | Page 20
( ) + + + |
.
|

\
|
+ + = x a cy xy a
c
ax 3 5 2
2
2 2
15
2
3
10 |
.
|

\
|
y
c
6 3 1 3 5 = = a a
2 = a
9
2
3
19
2
3
10 =

=
c c
6 = c
b b a
c
= + = + 4 3 2
2
1 = b
Jadi, 2 = a , 1 = b , dan 6 = c
9. C.
( ) 0 1 0 1 = + + = b a P
1 = + b a .. (1)
( ) 0 2 8 0 2 = + = b a P
8 2 = + b a
Dari (1) dan (2)
9 3 = a
3 = a
2 = b
( ) 2 3
3
+ = x x x P
1
1 0
1
3
1
2
2
1 1 2 0
( )( ) 1 2 2
2
+ = + x x x x
10. B.
( )( ) b x x x b ax x + + + = + + 1
2 3
( ) ( ) b x b x b x + + + + + = 1 1
2 3
1 0 1 = = + b b
0 1 = = + a a b
1 = + b a
B. Evaluasi Pemahaman dan Penguasaan
Materi.
1. ( ) 4 16 4
2 3
+ = x x x x f
a. ( ) 0 30 4 2 64 32 2 = = + + = f
( ) 2 + x bukan faktor ( ) x f
b. 0 4
2
1
4
2
1
2
1
= + + =
|
.
|

\
|
f
( ) 1 2 + x faktor ( ) x f
c. ( ) 0 35 4 3 144 108 3 = = + + = f
( ) 3 + x bukan faktor ( ) x f
d. 20 4
2
3
36
2
27
2
3
= + + =
|
.
|

\
|
f
|
.
|

\
|
+
2
3
2x bukan faktor ( ) x f
2. a. ( ) 6 5
2
= x x x f
( ) 0 6 5 1 1 = + = f
( ) 0 6 30 36 6 = = f
b. ( ) 4 3 5 9 2
2 3 4
+ + + = x x x x x f
( ) 0 4 12 80 576 512 4 = + = f
c. ( ) ( ) ( )
2 2 2 3
2 1 2 a x a a x a x x f + + + =
( ) 0 2 1 2 1 1
2 2
= + + = a a a a f
d. ( ) 12 16 4
2 3 4
+ = x x x x x f
( ) 0 12 32 4 32 16 2 = + = f
( ) 0 12 48 9 108 81 3 = + = f
3. a. ( ) 8 3
3 5
= x x x f
Faktor faktor yang mungkin :
( ) ( ) ( ) ( ), 2 , 2 , 1 , 1 + + x x x x
( ) ( ) ( ) 8 , 4 , 4 + + x x x dan ( ) 8 x
b. ( ) 11 4 5 2
2 3
+ + = t t t f
Faktor faktor yang mungkin :
( ) ( ) ( ) ( ), 11 , 11 , 1 , 1 + + t t t t
( ) ( ) ( ), 11 2 , 1 2 , 1 2 + + t t t dan ( ) 11 2 t
c. ( ) y y y y f 16
2 3
=
Faktor faktor yang mungkin :
( ) ( ) ( ) ( ) ( ), 4 , 2 , 2 , 1 , 1 , + + + y y y y y y
( ) ( ) ( ) ( ), 16 , 8 , 8 , 4 + + t y y y
dan ( ) 16 y
d. ( ) 3 10 12 6
2 3 4
+ + = y y y y y f
Faktor faktor yang mungkin :
( ) ( ) ( ), 3 , 1 , 1 + + y y y dan ( ) 3 y
e. ( ) 4 3 5 9 2
2 3 4
+ = z z z z z f
Faktor faktor yang mungkin :
( ) ( ) ( ) ( ) ( ), 4 , 2 , 2 , 1 , 1 + + + y y y y y
( ) ( ) ( ) ( ), 2 2 , 1 2 , 1 2 , 4 + y y y y
( ), 4 2 + y dan ( ) 4 2 y
4. ( ) ( ) ( ) 6 1 2 1 2
2 3 4
+ + + = x a x a x x x f
a. ( ) 0 3 = f
0 6 3 6 9 9 54 81 = + + a a
15 3 = a
5 = a
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2 | Page 21
b. ( ) 0 2 = f
0 6 2 4 4 4 16 16 = + a a
20 8 = a
2
5
8
20
= = a
5. ( ) 0 6 2 8 8 0 2 = + = n P
6 2 = n
3 = n
6. ( ) 0 3 2 0 1 = + + = m k P
1 = + m k ..(1)
( ) 0 3 3 9 54 0 3 = + = m k P
57 3 9 = m k ..(2)
Dari (1) dan (2)
3 3 3 = + m k
+
=
=
60 12
57 3 9
k
m k
4 5 = = m k
7. ( )( ) 2 3 6
2
+ = + x x x x
( ) b x ax x x x f + + + = 22 5
2 3 4
( ) 0 3 = f
0 66 9 135 81 = + + + b a
12 9 = + b a .. (1)
( ) 0 2 = f
0 44 4 40 16 = + + + b a
12 4 = + b a .. (2)
Dari (1) dan (2)
0 = a
12 = b
8. ( ) 2
2 3
+ = x px x x f
( ) 0 2 2 4 8 0 2 = + + = P f
8 4 = P
2 = P
( ) 2 2
2 3
+ = x x x x f
2
1 2
2
1
0
2
2
1 0 1 0
( ) ( )( ) 1 2
2
+ = x x x f
( )( )( ) 1 1 2 + + = x x x
Jadi, faktor yang lainnya adalah
( ) 1 + x dan ( ) 1 x
9. a. ( )( ) 1 1 1
2
+ = x x x
( )
2 2 3
P x x x x f + =
( ) 0 1 1 1 0 1
2
= + + = P f
1
2
= P
1 = P
( ) 0 1 1 1 0 1
2
= + = P f
1
2
= P
1 = P
Jadi, 1 = P atau 1 = P
b.
( )( )
( )( ) 2 3
2 5
6 5
10
2
2
+ +
+
=
+ +
+
x x
x x
x x
Px x
6 5
10 3
2
2
+ +

=
x x
x x
3 = P
10. ( )( ) 1 1
2 2 2 3 4
+ + + + = + + + + bx x a ax x x x x x
( ) + + + =
3 4
x b a x
( ) ( ) 1
2
+ + + + x b a x ab x
b a b a = = + 1 1 .. (1)
( ) 1 1 1 1 1 = + = + b b ab
1 1
2
= + b b
( ) 0 1 = b b
0 = b atau 1 = b
1 0 = = a b
0 1 = = a b
C. Evaluasi Kemampuan Analisis
1. ( ) ( ) ( ) 7 1
2
+ + + = x x H x x x P
( )
( )
1
7
2
+ +
+
=
x x
x x P
x H
( ) ( ) ( ) 2 1
2
+ = x H x x H
( )
( ) ( ) 2 1
1
7
2
2
+ =
+ +
+
x H x
x x
x x P
( ) ( )( ) ( ) 2 2 2 1 1 7
2
2
2
+ + + + + = + x x x H x x x x x P
( ) ( )( ) ( ) ( ) 5 3 2 1 1
2
2
2
+ + + + = x x x H x x x x P
( )( ) ( ) ( )( ) 1 5 2 1 1
2
2
+ + + + = x x x H x x x
( ) ( ) ( ) ( ) | | 5 2 1 1
2
2
+ + + + = x x H x x x
( )
x H
3
( ) ( )
x H x
3
1 =
terbukti
2. a. ( ) ( ) 4 2 5 3
2 3
+ + = mx x m x x f
( ) ( ) ( ) 2 1 3 2
2
+ + x m x x
4 2 2 6 2 3
2 2 2 3
+ + + = mx x x x mx x x
( ) 4 2 5 3
2 3
+ + = mx x m x
( ) 4 2 5 3
2 3
+ + = mx x m x
( ) x f =
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2 | Page 22
( ) ( ) ( ) ( ) 2 1 3 2
2
+ + = x m x x x f
Jadi, ( ) 2 x faktor dari ( ) x f
b. dari (a)
( ) ( ) ( ) ( ) 2 1 3 2
2
+ + = x m x x x f
( )( )( ) 1 3 2 2 = x x x
( )| | 2 7 3 2
2
+ = x x x
7 1 = m
8 = m
c. dari (b)
faktor yang lain dari ( ) 1 3 = x x f
3. a. ( ) q px x x f + + = 3
3
( ) ( ) x H k x q px x . 3
2
3
= + +
( )
|
.
|

\
|
+ + =
2
2 2
2
k
q
x k kx x
+
|
.
|

\
|
+ =
2
2
3
2 x k
k
q
x
q x
k
q
k +
|
.
|

\
|

2
2
3
2
2 2 0 k q k
k
q
= =
k
q
k p
2
2
=
2 2 2
3
2
2
2
k k k
k
k
k = = =
b. dari (a),
3
2k q =
c. ( ) ( )
2
3
3
2 2 3
2 4 4 k k q p + = +
0 4 4
6 6
= + = k k
4. a.
( )( )
( )( )
( )( ) n x x
x x
n x x
m x x
+
+
=
+
+ +
2
4 2
2
2
2
( )( ) n x x
x x
+
+
=
2
8 2
2
8 = m
4 4 = + = + n n x x
Jadi, 8 = m dan 4 = n
b. ( )( ) 1 2 2
2
+ = + x x x x
( ) n mx x x x f + + =
2 3
3 6
( ) 0 2 = f
0 2 12 48 = + n m
60 2 = + n m .. (1)
( ) 0 1 = f
0 3 6 = + + n m
3 = + m m .. (2)
Dari (1) dan (2)
21 63 3 = = m m
18 = n
5. faktor persekutuan c bx x + + =
2
( )
|
.
|

\
|
+ +
c
m
x c bx x
3
2
m nx mx x 3
2 3
+ =
m x
c
mb
x x b
c
m
x 3
3 3
2 3

|
.
|

\
|
+
|
.
|

\
|
+ +
m nx mx x 3
2 3
+ =
( )
|
.
|

\
|
+ +
c
n
x c bx x
3
2
( ) n nx x m x 3 2
2 3
+ =
n x c
c
nb
x b
c
n
x 3
3 3
2 3

|
.
|

\
|
+ +
|
.
|

\
|
+ +
( ) n nx x m x 3 2
2 3
+ =
n c
c
mb
= +
3
m b
c
m
= +
3

=
= +
n m
n c
c
nb 3
2
3
= + m b
c
n
6.
2
1 7
2
a
10
b
2a20
16
4a+2b40
1 5 a10 2a+b20 4a+2b-56
2 2 6 2a32
1 3 a16 4a+b52
0 56 2 4 = + b a

=
= +
0 4
0 52 4
b
b a
4 = b
12 = a
Jadi, 12 = a dan 4 = b
7. ( )( ) 1 6 6 5
2
+ = x x x x
( ) m x nx x x x P + + = 11 2 4
2 3 4
a. ( ) 0 6 = P
0 66 72 864 296 . 1 = + + m n
366 72 = + n m ...(1)
( ) 0 1 = P
0 11 2 4 1 = + + + + m n
16 2 = + n m ..(2)
Dari (1) dan (2)
5 350 70 = = n n
6 = m
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 23
b. ( ) 6 11 10 4
2 3 4
= x x x x x P
6
1 4
6
10
12
11
12
6
6
1 2 2 1 0
1 1 1 1
1 1 1 0
Faktor yang lain 1
2
+ + = x x
8. ( )( ) 3 2 6 5
2
= + x x x x
( ) c bx x ax x P + + =
2 3
7
( ) 0 2 28 8 0 2 = + + = c b a P
28 2 8 = + + c b a ..(1)
( ) 0 3 63 27 0 3 = + + = c b a P
63 3 27 = + + c b a ..(2)
( ) 22 4 = P
0 4 112 64 = + + c b a
112 4 64 = + + c b a ..(3)
Dari (1) dan (2)
35 19 = b a ..(4)
Dari (2) dan (3)
49 37 = b a ..(5)
Dari (4) dan (5)
9
7
18
14
14 18 = = = a a
9
182
= b
Dari (1)
9
168
28
9
182
. 2
9
7
. 8 = = + + c c
Jadi, ,
9
182
,
9
7
= = b a dan
9
168
= c
9. ( )( ) 1 4 4 2
2 2 3
+ + = + + x px x x qx x
( ) ( ) 4 4 1
2 3
+ = x p x p x
2 4 2 = = p p
1 1 = = q p q
10. ( ) ( ) ( ) x H a x x P
1
. =
( ) ( ) ( ) x H a x x Q
2
. =
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) x H a x x H a x x Q Q P
2 1
=
( ) ( ) ( ) | | x H x H a x
2 1
=
Terbukti
A. Evaluasi Pengertian atau Ingatan
1. D.
b
1 0
b
0
b
b
b
1 b
b 2b
2. C.
Berdasarkan rumus 3, maka
( ) ( )
2 2 3 3
: b ab a b a b a + = + +
3. D.
( ) ( )
2 2
2 2
157 786
157 786 157 786
+
+ +
2 2
2 2 2 2
157 786
157 157 . 786 . 2 786 157 157 . 786 . 2 786
+
+ + + +
=
( )
2
157 786
157 786 2
2 2
2 2
=
+
+
=
4. A.
( ) 115 885
115 885 115 885
115 885
2 2
3 3
+ =
+
+
000 . 1 =
5. D.
( ) ( )
184 . 379
184 379 184 379
2 2
+
184 . 379
184 184 . 379 . 2 379 184 184 . 379 . 2 379
2 2 2 2
+ + +
=
4
184 . 379
184 . 379 . 4
= =
6. D.
( ) 98 817
98 . 817 98 817
98 817
2 2
3 3
=
+ +

719 =
7. A.
Berdasarkan rumus 1, maka
...
4 23 3 24 2 25 26 27
28 28
+ + + + + =

y x y x y x y x x
y x
y x
Jadi, suku kelima
4 23
y x =
8. B.
Berdasarkan rumus 2, maka suku ke-10 :
( )
9 4 1 10 10 14
1 10
1 b a b a =

+
Latihan Kompetensi Siswa 8
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2 | Page 24
9. A.
Berdasarkan rumus 1, maka
( ) ( )
3
1
3
1
3
1
3
1
3
1
3
1
2 5
2 5
2 5
3
3 3

( ) ( )
2 2
3
1
3
1
3
1
3
1
2 2 . 5 5 + + =
3
2
3
1
3
2
2 10 5 + + =
10. A.
Berdasarkan rumus 3, maka
( ) ( )
3
1
3
1
3
1
3
1
3
1
3
1
3 9
3 9
3 9
12
3 3
+
+
=
+
( ) ( ) ( )
2 2 2
3
1
3
1
3
1
3
1
3 3 . 9 9 + =
( )
3
1
3
1
3
4
2
3 27 3 + =
3 3
9 3 3 3 + =
11. C.
Berdasarkan rumus 1, maka
15 cos 15 cos 15 sin 15 sin
15 cos 15 sin
15 cos 15 sin
2 2
3 3
+ + =

30 sin
2
1
1+ =
4
5
4
1
1 = + =
12. B.
Berdasarkan rumus 3, maka
75 cos 75 cos 75 sin 75 sin
75 cos 75 sin
75 cos 75 sin
2 2
3 3
+ =
+
+
150 sin
2
1
1 =
4
3
2
1
.
2
1
1 = =
13. B.
Berdasarkan rumus 1, maka
( )
1
1
1
1
2
3
2
2
6

x
x
x
x
( ) 1 1 .
2
2
2
+ + = x x
1
2 4
+ + = x x
( )( ) 1 1
2 2
+ + + = x x x x
14. D.
bc c b ac ab a abc c b a c b a + + + + + +
2 2 2 3 3 3
\ 3 /

+ +
+ +
3 3 2 2
2 2 3
3 c b abc c a b a
c a b a a

+ + +

3 3 2 2
2 2
2 c b abc ab c a
abc ab b a

+ + +

3 3 2 2
2 2
c b abc ac ab
ac ab c a

+
+ +
c b c abc ac
c b b ab
2 3 2
2 3 2


+ +
2 2
3 2 2
bc c b abc
c bc ac


0
2 2
bc c b abc
( ) bc ac ab c b a x H + + =
2 2 2
15. C.
Berdasarkan rumus 3, maka
2 2
3 3
b ab a
b a
b a
+ =
+
+
( ) ab b a 3
2
+ =
B. Evaluasi Pemahaman danPenguasaan
Materi.
1. a.
4 3 2 2 3 4
y xy y x y x x + + + +
b.
5 4 3 2 2 3 4 5
y xy y x y x y x x + + + + +
c.
( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )( ) ( )
3 2 2 3
4 4
2 2 3 2 3 3
2 3
2 3
r r t r t t
r t
r t
+ + + =

3 2 2 3
8 12 18 27 r tr r t t + + + =
d.
( )
( ) ( ) ( )
3
2
1
2
2
1
5
2
1
2
5
3
5
2
1
5
4
2
1 4
5
|
|
.
|

\
|
+
|
|
.
|

\
|
+
|
|
.
|

\
|
+ =

|
.
|

\
|

b b a b a a
b a
b a
3
8
1
2
4
5
2
2
25
3
125 b ab b a a + + + =
e.
( )
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 1
1
1
2 3 4 5
6 6
+ + + + + =

mn mn mn mn mn
mn
mn
f.
x
x

2
2
8 8
7 6 5 2 4 3 3 4 2 5 6 7
2 2 2 2 2 2 2 x x x x x x x + + + + + + + =
2. a.
7 6 5 2 4 3 3 4 2 5 6 7
m mn n m n m n m n m n m m + + +
b. + +
4 5 3 6 2 7 8 9
y x y x y x y x x
9 8 7 2 6 3 5 4
y xy y x y x y x + + +
c.
4 3 2 2 3 4
r tr r t r t t + +
d. + +
4 4 3 5 2 6 7 8
| o | o | o | o o
8 7 6 2 5 3
| o| | o | o + +
3. a.
( )
1 2
1 2
4
+

x
x
suku ke-3 ( ) ( ) ( )
1 3 3 4 1 3
1 2 1
+
= x
x 2 =
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 25
b.
( ) ( )
n m
n m
3 2
3 2
4 4
+

suku ke-3 ( ) ( ) ( )
1 3 3 4 1 3
3 2 1
+
= n m
2
18mn =
c.
( )
2 3
2 3
6
6
+

p
p
suku ke-3 ( ) ( ) ( )
1 3 3 4 1 3
2 3 1
+
= p
p 12 =
d.
( )
1 5
1 5
5
+
+
t
t
suku ke-3 ( ) ( ) ( )
1 3 3 5 1 3
1 5 1
+
= t
2
25t =
e.
( )
3 2
3 2
3
3
+
+
ab
ab
suku ke-3 ( ) ( ) ( )
1 3 3 3 1 3
3 2 1
+
= ab
9 =
f.
( )
1
1
3
2
5
3
2
+
+
x
x
suku ke-3 ( ) ( )
1 3
3 5
1 3
1
3
2
1

+
|
.
|

\
|
= x
2
9
4
x =
4. a.
( )( ) ( )( )
( )( ) 496 997
496 997 2 496 997 496 997 1 496 997
2 2 2 2
+ + +
4 =
b. 368 675
368 368 . 657 657
368 657
2 2
3 3
+ =
+ +

025 . 1 =
c. 167 592
167 . 592 167 592
167 592
2 2
3 3
+ =
+
+
759 =
d.
( )
( ) ( ) ( ) 1 5 5 5 5
1 5
1 5
3
2
3
3
3
4
3
3
5
3
+ + + + =

501 . 109 . 246 =


5.
2 2 4 2 2 4 2 2
\ / b ab a b b a a b ab a + + + + +

+
+
4 3
2 2 3 4
b b a
b a b a a

+
+
4 3 2 2
3 2 2 3
b ab b a
ab b a b a

+
0
4 3 2 2
b ab b a
suku ke-3
2
b = dan suku ke-2 ab =
a
b
ab
b
=
2
6. a.
( )( )
3 3 3
2
+ = x x x
( )
7
10
= x x f
( )
7 3 3
5
= f
( )
7 3 3
5
= f
( )
( ) ( ) ( ) ( )
3 3
7 3 3 7 3 3
3 3
7 3 7 3
5 5 5 5


+


= x x S
( )
3 2
7 3 3 2
5


=
236 7 243 = =
b. 4 2 8
2 10 10
= P P
( )( ) 4 2 2
5 5
+ = P P
sisa 4 =
c.
n m
n
n m
n m
n m
n m
+

+
+

=
+

2
4
2
4 3
2
4 8
3 4
( )
n m
n
n m
n m
+

+
+

=
2
4
2
4
4
2
3
sisa
4
3n =
d.
2 2
6
2 2
6 6
2 2
6 6
5 6
b a
b
b a
b a
b a
b a
+
+
+
+
=
+
+
sisa
6
5b =
e. ( )
5 3 2 2 3 5
2 4 3 y y x y x x x f + =
( ) ( ) ( )
5 3 2 2 3 5
2 4 3 y y y y y y y f + =
5 5 5 5
2 4 3 y y y y + + =
5
2y =
f. ( )
4 3 3 4
2 3 4 b ab b a a a f + =
( )
4 4 4 4
4 24 64 2 b b b b b f + =
4
43b =
7. a.
( ) ( )
2 2
5
2
5
2
2 2
10 10
b a
b a
b a
b a
+
+
=
+
+
( ) ( ) ( ) ( ) + =
2
2
2
2 2
3
2
4
2
b a b a a
( ) ( )
2
3
2 2
b b a +
8 6 2 4 4 2 6 8
b b a b a b a a + + =
b.
1
1 0
1
0
1
0
1
0
1
0
1
1
1
1 1 1 1 1 1 2
( ) ( ) 1
2 3 4 5
+ + + + + = a a a a a x H
1
2 4 3 4 5
= a a a a a a
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 26
c. berdasarkan b,
( )
( ) ( ) x S a a
a
a
+ =

+
1
1
1
2
2
2
2
3
2
( ) 1
2 4
= a a x H
d. berdasarkan b,
( )
( ) ( ) ( ) x S b b b
b
b
+ =

+
1
1
1
3
2
3
3
3
3
4
3
( ) 1
3 6 9
= b b b x H
e.
( ) ( )
3 3
5
3
5
3
n m
n m
+
+
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )( ) ( )
4
3
3
3 3
2
3
2
3 3
3
3
4
3
n n m n m n m m + + =
12 9 3 6 6 3 9 12
n n m n m n m m + + =
f.
( ) ( )
4 4
5
4
5
4
q p
q p

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )( ) ( )
4
4
3
4 4
2
4
2
4 4
3
4
4
4
q q p q p q p p + + + + =
16 12 4 8 8 4 12 16
q q p q p q p p + + + + =
g.
( )
b a
b a
2
2
5
5
+
+
( ) ( ) ( ) ( )
4 3 2 2 3 4
2 2 2 2 b b a b a b a a + + =
4 3 2 3 4
16 8 4 2 b ab b a b a a + + =
h.
( ) ( )
( ) ( ) ( )
2 2
3 3
n n n n
n n
n n
b b a a
b a
b a
+ + =

( )
n
n
n
b ab a
2 2
+ + =
8. ( )
3 3 3
3
c b a c b a f + + =
+ + + + + = c b babc ac ab b a
2 2 2 2
3 3 3 3
3 2 2
3 3 c bc ac + +
( ) ( ) b f b a +
( ) ( ) 0
3 3
3 3
= + + = c b b c b b
( ) ( ) c f c b +
( ) ( ) 0
3
3
3
3
= + = c c a c c a
( ) ( ) a f c a +
( ) ( ) ( ) 0
3
3 3
3
= + + = a b a a b a
Karena ( ) ( ), , c b b a + + dan( ) c a + faktor
dari f , maka sisa 0 =
menggunakan pembagian bersusun :
( )
2
3 3 3 3 : c bc ac ab b a f + + + = +
( ) c a c b c bc ac ab 3 3 : 3 3 3 3
2
+ = + + + +
( ) 3 : 3 3 = + + c a c a
Jadi, hasil bagi 3 =
9. a. - d. -
b. + e. -
c. + f. +
10. ( ) ( ) ( ) ( )
3 3 3 3 3 3
y y z y z y z y y y f + + =
( ) ( ) 0 0
3 3 3 3
= + = z y y z y y
C. Evaluasi Kemampuan Analisis
1. a. 3 = x dan 1 = a
n n
1 3 habis dibagi ( ) 1 3 , atau
1 3
n
habis dibagi 2
b. 8 = x dan 1 = a
n n
1 8 habis dibagi ( ) 1 8 , atau
1 8
n
habis dibagi 7
c. ( ) 1 5 5 5 5
1
=
n n
1 5 1 5
1 1 1
=
n n n
habis dibagi
4 1 5 = .
Berarti ( ) 1 5 5
1

n
habis dibagi 4 . 5
Jadi, 5 5
n
habis dibagi 20
2. a.
( ) ( )
2 2
9
2
9
2
b a
b a

( ) ( ) ( ) ( ) + + + =
2
2
6
2 2
7
2
8
2
b a b a a
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) + + +
5
2
3
2
4
2
4
2
3
2
5
2
b a b a b a
( ) ( ) ( ) ( )
8
2
7
2 2
6
2
2
2
b b a b a + +
+ + + + + =
8 8 6 10 4 12 2 14 16
b a b a b a b a a
16 14 2 12 4 10 6
b b a b a b a + + +
b.
( ) ( )
2 2
12
2
12
2
q p
q p
+

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) + =
2
2
9
2 2
10
2
11
2
q p q p p
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) + +
5
2
6
2
4
2
7
2
3
2
8
2
q p q p q p
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) +
8
2
3
2
7
2
4
2
6
2
5
2
q p q p q p
( ) ( ) ( )( ) ( )
11
2
10
2 2
9
2
2
2
q q p q p +
+ + =
6 16 4 18 2 20 22
q p q p q p p
+ +
14 8 12 10 10 12 8 14
q p q p q p q p
22 20 2 18 4 16 6
q q p q p q p +
3. a. ( )
n n
n P 9 64 =
( ) 55 9 64 1 1 = = = P n
habis dibagi 55 ( ) 1 P benar
( )
k k
P k n 9 64 1 = =
asumsikan ( ) k P benar
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2 | Page 27
+ = 1 k n
( )
1 1
9 64 1
+ +
= +
k k
k P
k k
9 . 9 64 . 64 =
k k k k
9 . 9 9 . 64 9 . 64 64 . 64 + =
( ) ( ) 9 64 9 9 64 64 + =
k k k
Habis dibagi 55 Habis dibagi 55
Terbukti
b. ( ) n n n P =
5
( ) 0 1 1 1 1 = = = P n
habis dibagi 5
( ) k k k P k n = =
5
asumsikan ( ) k P benar
+ = 1 k n
( ) ( ) ( ) 1 1 1
5
+ + = + k k k P
1 1 5 10 10 5
2 3 4 5
+ + + + + = k k k k k k
( ) k k k k k k + + + + =
2 3 4 5
2 2 5
Habis dibagi 5 Habis dibagi 5
Terbukti
4. a.
n n n n 2 2
4 9 16 81 =
9 = x dan 4 = a
n
n
2 2
4 9 habis dibagi oleh 4 9 + , atau
n n
16 81 habis dibagi oleh 13
b.
n n n n 2 2 2
3 25 9 25 =
25 = x dan 3 = a
n
n
2 2
3 25 habis dibagi oleh 3 25 + , atau
n n
9 25
2
habis dibagi oleh 28
5. a. 2 = x dan 1 = a
1 2 1 2
1 2
+ +
+
n n
habis dibagi oleh 1 2 + , atau
1 2
1 2
+
+ n
habis dibagi oleh 3
b. ( ) 1 3 3 3 3 3 9
1 2 2 2 1
+ = + = +
+ + + n n n
1 2 1 2
1 3
+ +
+
n n
habis dibagi 4 1 3 = +
Berarti ( ) 1 3 3
1 2
+
+ n
habis dibagi 4 . 3
Jadi, 3 9
1
+
+ n
habis dibagi12
c. ( ) 1 5 5 5 5 . 5 5 5
1 2 1 2 2 2
+ = + = +
+ + + n n n
1 5 1 5
1 2 1 2 1 2
+ = +
+ + + n n n
habis
dibagi 6 1 5 = +
Berarti ( ) 1 5 5
1 2
+
+ n
habis dibagi 6 . 5
Jadi, 5 5
2 2
+
+ n
habis dibagi 30
A. Evaluasi Pengetian ataun Ingatan
1. B.
( )( ) 1 1 1
2 2 3
+ + = + + + x x x x x
( )( )( ) 1 1 1 1
2 4
+ + = x x x x
FPB ( )( ) 1 1
2
+ + = x x
2. E.
( )( ) 2 3 6
2 2 2 4
+ = x x x x
( )( ) 1 3 3 4
2 2 2 4
= + x x x x
FPB 3
2
= x
3. B.
( )( ) 5 2 5 2 25 4
2
+ = x x x
( )( ) 50 20 8 5 2 125 8
2 3
+ + = x x x x
FPB 5 2 = x
4. A.
( ) ( )( ) y x y x y x + = 2 2
2 2
( ) ( )( )
2 2 3 3
5 5 y xy x y x y x + + =
FPB y x =
5. D.
( ) 2 2 4 2
2
= x x x x
( )( ) 2 2 3 12 3
2 2 4
+ = x x x x x
( )( ) 1 2 2 4 2 2
3 3 4 5
+ = x x x x x x
FPB ( ) 2 = x x
6. A.
( ) ( )( )
2 2
1 2 3 + + = x x x P
( ) ( )( ) 4 3 1
2
+ + + = x x x Q
KPK ( ) ( ) ( )( ) 4 2 1 3
2 2
+ + + = x x x x
7. E.
( )( ) 1 2 2
2 3
+ = x x x x x x
( ) 1
2 2 3
+ = + x x x x
KPK ( )( ) 2 1
2
+ = x x x
( ) 2
2 2
= x x x
2 3 4
2x x x =
Latihan Kompetensi Siswa 9
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 28
8. C.
( )( ) y x y x y x + =
2 2
( ) = x P ?
KPK ( )
5 4 3 2 2 3 4 5
2 5 3 2 5 3 y xy y x y x y x x + + =
FPB y x + =
( ) ( ) ( ) x Q y x x P + =
KPK ( )( ) ( ) ( ) ( ) x Q y x x Q y x y x
2 2
= + =
( ) ( ) x Q y x
2 2
=
( )( )
3 2 2 3 2 2
dy cxy y bx ax y x + + +
5 4 3 2 2 3 4 5
2 5 3 2 5 3 y xy y x y x y x x + + =
( ) ( )
5 4 3 2 2 3 4 5
dy cxy y x b d y x a c y bx ax + + +
2 , 5 , 5 , 3 = = = = d c b a
( ) ( )( )
3 2 2 3
2 5 5 3 y xy y x x y x x P + + + + =
4 3 2 2 3 4
2 7 10 8 3 y xy y x y x x + + + + =
9. D.
( ) ( ) = x Q x P . FPB.KPK
( ) .
2 3
P P z y x = + + KPK
KPK ( )P z y x + + =
10. D.
( ) ( )( ) c ax x c bx ax + + = + + 1
2
( ) c x c a ax + + + =
2
..(1)
( ) ( )( ) c bx x c ax bx + + = + + 1
2
( ) c x c b bx + + + =
2
..(2)
Dari (1)
c a b + = ..(3)
Dari (2) dan (3)
c c a a + + =
c 2 0 =
0 = c
B. Evaluasi Pemahan dan Penguasaan
Materi
1. a.
2 2
2 3 y xy x +
2 2
16 16 4 y xy x +
FPB 0 =
KPK ( ) ( )
2 2 3 4
48 8 16 32 12 4 y x y x x + + + + =
( )
4 3
32 32 48 y xy +
4 3 2 2 3 4
32 80 72 44 4 y xy y x y x x + + =
b. ( ) z y y z y y 2 3 . 2 12 6
2 2 3
+ = +
( )( ) z y z y z y 2 2 3 . 2 24 6
2 2
+ =
( )( ) z y z y z yz y 3 2 2 24 4 4
2 2 2
+ =
FPB ( ) z y 2 2 + =
KPK ( )( )( ) z y z y z y 3 2 2 12 + =
c. ( )( )( ) 1 1 1
2 5
+ + = x x x x x x
( )( ) 1 1
2 2 2 5
+ + = x x x x x x
( )( ) 1 1
3 3 5
+ = x x x x x
FPB ( ) x x x x = =
2
1
KPK ( )( )( )( ) 1 1 1 1
2 2 3
+ + + + = x x x x x x
( )( ) 1 1
2 4 3
+ + = x x x x
2. a. ( )( )( ) y x y x y x y xy y x x = + + 4 2 2 9 3 4
3 2 2 3
( )( ) y x y x y xy x 2 2
2 2
+ = +
FPB ( ) y x =
b. ( )( ) y x y x y x + =
2 2
( )( )
2 2 3 3
y xy x y x y x + + =
( ) ( ) y x y x y xy y x x + = +
2
3 2 2 3
FPB ( ) y x =
3. a. ( )( ) y x y x y x + =
2 2
( )( )
2 2 3 3
y xy x y x y x + + =
( )( )
4 3 2 2 3 4 5 5
y xy y x y x x y x y x + + + + =
KPK ( )( )( )
5 5 2 2
y x y xy x y x + + + =
b. ( )
2
2 2 2 2
2 z y x z yz y x + =
( )( ) z y x z y x + + =
( )
2
2
2 2 2
2 y z x z xz y x + = + +
( )( ) z y x z y x + + + =
( )
2
2
2 2 2
2 z y x z y xy x = +
( )( ) z y x z y x + =
KPK ( )( )( ) z y x z y x z y x + + + =
4. a. ( )
|
.
|

\
|
+ + = + +
a
b
x a x b ax x
2
b x
a
b
a x +
|
.
|

\
|
+ + =
2
( )
|
.
|

\
|
+ + = + +
a
d
x a x d cx x
2
d x
a
d
x x +
|
.
|

\
|
+ + =
2
0 = = + b a
a
b
a
= + = + ac d a c
a
d
a
2
0
2
= + d ca a
2
4
2
d c c
a

=
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 29
b. ( ) 8
2
= ax x x Q
( ) 0 8 4 16 0 4 = = a Q
8 4 = a
2 = a
5. ( )( ) 1 1 1
2
+ = x x x
( ) q qx px x q px = +
2 2
1
1
p q q
pq
p pq p2q
0 2 = q p
q p 2 =
A. Evaluasi Pengertian atau Ingatan
1. A.
2. C.
0 4 2 8 2 = + + = c x
6 = c
2
1 0
2
6
4
4
4
1 2 2 0
ac b D x x 4 2 2
2 2
= +
( ) 0 12 2 1 . 4 4 > = =
(ada 2 akar real)
Banyak akar real 3 =
3. D.
( ) 0 12 20 5 2
3 4
= + + = x ax x x x f
0 12 40 4 40 32 2 = + + = a x
a 4 44 =
11 = a
2
2 5
5
11
18
20
14
12
12
2 9 7 6 0
2 4 10 6
2 5 3 0
3 6 3
2 1 0
2
1 1
2 0
Akar akar yang lain , 3 , 2 = dan
2
1
4. C.
( ) 0 12 14 6 5
2 3 5
= + + = x x x x x f
Jumlah koefisien
( ) 0 12 14 6 5 1 = + + = x f
1 = x adalah akar dari ( ) 0 = x f
Kemungkinan factor lain
12 , 6 , 4 , 3 , 2 =
2
1 0
2
5
4
6
2
14
8
12
12
1 2 1 4 6 0
1 1 3 2 6
1 3 2 6 0
3 3 0 6
1 0 2 0
Jadi, akar akar rasional bulat adalah
, 2 , 1 = = x x dan 3 = x
5. B.
1
1 1
1
3
0
3
3
0
0
1 0 3 0 0
3 0 3
3 3
= = x x
3
1
3 = x
6. A.
0 160 25 125 5 = + = p x
60 = p
5
1 1
5
32
20
60
60
1 4 12 0
( )( ) 0 2 6 0 12 4
2
= + = + x x x x
6 = x atau 2 = x
7. D.
12 , 6 , 4 , 3 , 2 , 1
8.
( ) 0
3 4
= + + + = d cx bx ax x P
0 5 . 5 . . 5 . 5
3 4
= + = d c b a x
( )
4
5 5 = a x
9. B
( ) ( )( )( ) 1 2 3 + = x x x x f
( )( ) 2 3
2
+ = x x x
6 5 2
2 3
+ = x x x
( ) ( ) ( ) ( ) 6 3 5 3 2 3 3
2 3
+ = x x x x f
+ + =
2 2 3
2 27 27 9 x x x x
6 15 5 18 12 + + x x
24 34 11
2 3
+ = x x x
1
1 11
1
34
10
24
24
1 10 24 0
0 24 10
2
= + x x
( )( ) 0 4 6 = x x
6 = x atau 4 = x
Jadi, akar akar ( ) 3 x f adalah 1 , 6 dan 4
Latihan Kompetensi Siswa 10
+
+
+
+
+
+
x = 2
x = 1
x = 3
+
+
+
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 30
10. B.
Memotong sumbu ( ) 0 = x f x
1 0
2 3
+ + + = x x x
1
1 1
1
1
0
1
1
1 0 1 0
+1
2
x tidak ada akar real. Hanya ada 1
akar real, yaitu 1 = x
B. Evaluasi Pemahaman dan Penguasaan
Materi
1. ( ) 0 12 20 9
2 3
= + = y y y y f
( ) 0 12 1 . 20 1 . 9 1 1 1
2 3
= + = = f y
Terbukti
1
1 9
1
20
8
12
12
1 8 12 0
0 12 8
2
= + y y
( )( ) 0 2 4 = y y
4 = y atau 2 = y
2. ( ) 0 6 19 6
2 3
= + + = y y y y f
( ) 0 6 3 9 . 19 27 . 6 3 3 = + + = = f y
Terbukti
3
6 19
18
1
3
6
6
6 1 2 0
0 2 6
2
= y y
( )( ) 0 1 3 2 2 = + y y
1 = y atau
3
1
= y
3. ( ) 0 4 3
2 3
= = my y y f
( ) 0 4 4 24 2 2 = = = m f y
28 4 = m
7 = m
2
3 7
6
0
2
4
4
3 1 2 0
0 2 3
2
= + y y
( )( ) 0 1 2 3 = + y y
3
2
= y atau 1 = y
4. ( ) 0 12 7
2 3 4
= = my y y y y f
0 12 2 28 6 16 2 = = m y
14 2 = m
20 = m
2
1 2
2
7
0
20
14
12
12
1 0 7 6 0
1 1 1 6
1 1 6 0
0 6
2
= + y y
( )( ) 0 2 3 = + y y
3 = y atau 2 = y
Jadi, akar akar ( ) y f yang lain adalah
, 1 , 3 dan 2
5. a. ( )( ) 0 1 2 = y y
2 = y dan 1 = y
b.
3
1 2
3
33
3
90
90
1 1 30 0
0 30
2
= + y y
( )( ) 0 5 6 = + y y
6 = y atau 5 = y
Akar akar : , 5 , 3 = = y y dan 6 = y
c.
3
1 2
3
5
3
6
6
1 1 2 0
0 2
2
= + y y
( )( ) 0 1 2 = + y y
2 = y atau 1 = y
Akar akar : , 1 , = = y y dan 3 = y
d.
2
1 4
2
1
4
6
6
1 2 3 0
3 2
2
y y
( )( ) 1 3 + y y
3 = y 1 = y
Akar akar : , 2 , 1 = = y y dan 3 = y
e.
2
1 1
2
32
2
60
60
1 1 30 0
0 30
2
= + y y
( )( ) 0 5 6 = + y y
6 = y 5 = y
Akar akar : , 2 , 6 dan5
f.
1
2 7
2
2
5
3
3
2 5 3 0
0 3 5 2
2
= + y y
( )( ) 0 1 1 2 = + y y
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 31
2
1
= y 1 = y
Akar rasional bulat : 1 = y
g.
1
2 6
2
9
8
2
2
2 8 1 0
0 1 8 2
2
= + x x
Akar rasional bulat : 1 = y
h.
2
4 7
8
3
2
2
2
4 1 1 0
0 1 4
2
= x x
Akar rasional bulat : 2 = x
i. tidak ada akar rasional bulat
j.
1
8 7
8
1
15
6
16
8 15 16 0
0 16 15 8
2
= + x x
Akar rasional bulat : 1 = x
k. tidak ada akar rasional bulat
l. tidak ada akar rasional bulat
6. a.
1
2 3
2
8
5
3
3
2 5 3 0

0 1 cos = = u u
0 3 cos 5 cos 2
2
= + + u u
( )( ) 0 3 cos 1 cos 2 = + u u
2
1
cos = u 3 cos = u (TM)
3
5
,
3
t t
u =
HP
)
`

=
3
5
,
3
, 0
t t
b.
1
6 7
6
7
13
6
6
6 13 6 0

270 1 sin = = u u
0 6 sin 13 sin 6
2
= + u u
( )( ) 0 3 sin 2 2 sin 3 = u u
3
2
sin = u
2
3
sin = u (TM)

8 , 41 = u

2 , 138 =
HP { }

270 ; 2 , 138 ; 8 , 41 =
c.
1
1 7
8
1
5
6
6
1 5 6 0

225 , 45 1 tan = = u u
0 6 tan 2 tan
2
= + + u u
( )( ) 0 2 tan 3 tan = + + u u
3 tan = u 2 tan = u

43 , 108 = u

56 , 116 = u

43 , 288 =

56 , 296 =

=


56 , 296 ; 43 , 288
; 225 ; 56 , 116 ; 43 , 108 ; 45
HP
d.
1
1 0
1
3
1
2
2
1 1 2 0

225 , 45 1 tan = = u u
0 2 tan tan
2
= + u u
( )( ) 0 1 tan 2 tan = + u u
2 tan = u 1 tan = u

56 , 116 = u

56 , 296 =
HP { }

56 , 296 ; 225 ; 56 , 116 ; 45 =
e. 0 3 sin 8 sin 3 sin 2
2 3
= + + u u u
1
2 3
2
8
5
3
3
2 5 3 0
2
1 sin
t
u u = =
0 3 sin 5 sin 2
2
= + u u
( )( ) 0 3 sin 1 sin 2 = + u u
2
1
sin = u 3 sin = u (TM)
6
5
,
6
t t
u =
HP
)
`

=
6
5
,
2
,
6
t t t
f.
1
6 7
6
7
13
6
6
6 13 6 0

135 1 tan = = u u
0 6 tan 13 tan 6
2
= + u u
( )( ) 0 3 tan 2 2 tan 3 = u
3
2
tan = u
2
3
tan = u

7 , 33 = u

3 , 56 = u
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 32

7 , 213 =

3 , 236 =
HP { }

3 , 236 ; 7 , 213 ; 3 , 56 ; 7 , 33 =
7. a. ( ) 12 13
3
= x x x f
0 12 13 0
3
= = x x y
1
1 0
1
13
1
12
12
1 1 12 0
0 12
2
= x x
( )( ) 0 3 4 = + x x
4 = x 3 = x
Jadi, titik potong ( ) x f dengan sumbu x
adalah ( ) ( ), 0 , 1 , 0 , 3 dan( ) 0 , 4
b. ( ) 6 5 2
2 3
+ = x x x x g
0 6 5 2 0
2 3
= + = x x x y
1
1 2
1
5
1
6
6
1 1 6 0
0 6
2
= x x
( )( ) 0 2 3 = + x x
3 = x 2 = x
Jadi, titik potong ( ) x g dengan sumbu x
adalah ( ) ( ), 0 , 1 , 0 , 2 dan( ) 0 , 3
8. a.
1
1 6
1
7
5
14
2
48
16
32
32
1 5 2 16 32 0
2 2 14 32 32
1 7 16 16 0
4 4 12 16
1 3 4 0
= + 0 4 3
2
x x tidak mempunyai
Himpunan penyelesaian
HP { } 4 , 1 , 2 =
b.
1
1 6
1
7
5
9
2
8
7
15
15
1 5 2 7 15 0
1 1 6 8 15
1 6 8 15 0
5 5 5 15
1 1 3 0
= + 0 3
2
x x tidak mempunyai
Himpunan penyelesaian
HP { } 5 , 1 , 1 =
c.
1
1 7
1
18
6
72
24
80
48
128
128
1 6 24 48 128 0
2 2 16 16 128
1 8 8 64 0
8 8 0 64
1 0 8 0
8 0 8
2 2
= = x x
2 2 8 = = x
HP { } 2 2 , 2 , 1 , 2 2 , 8 =
9. ( ) 0 90 33
2 3
= + = x nx x x f
( ) 0 90 198 36 216 6 6 = + = = n f x
2 = n
( ) 0 90 33 2
2 3
= + = x x x x f
6
1 2
6
33
48
90
90
1 8 15 0
0 15 8
2
= + + x x
( )( ) 0 3 5 = + + x x
5 = x 3 = x
HP { } 6 , 3 , 5 =
10. ( ) 0 32
2 3
= + = p x x x x f
( ) 0 64 4 8 2 2 = + = = p f x
60 = p
( ) 60 32
2 3
+ = x x x x f
2
1 1
2
32
2
60
60
1 1 30 0
0 30
2
= + x x
( )( ) 0 5 6 = + x x
6 = x 5 = x
HP { } 5 , 2 , 6 =
C. Evaluasi Kemampuan Analisis
1. ( )
3 2 1
2 3
, , 0 3 y y y n y y y y f = + =
Berlawanan :
1 2
y y =
0 3
1
2
1
3
1
= + n y y y .. (1)
( ) ( ) ( ) 0 3
1
2
1
3
1
= + n y y y
0 3
1
2
1
3
1
= + + n y y y .. (2)
Dari (1) dan (2)
0 2 2
1
3
1
= y y
( )( ) 0 1 1 2
1 1 1
= + y y y
0
1
= y 1
1
= y 1
1
= y
(TM) 1
2
= y 1
2
= y
( ) 0 1 3 1 1
1 1
= + = = n y f y
3 = n
1
1 3
1
1
2
3
3
1 2 3 0
+
+
+
+
+
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 33
0 3 2
2
= y y
( )( ) 0 1 3 = + y y
3 = y 1 = y
HP { } 3 , 1 , 1 =
2. ( )
3 2 1
2 3
, , 0 2 7 2 x x x x nx x x f = + =
Berkebalikan :
1
2
1
x
x =
0 2 7 2
1
2
1
3
1
= + x nx x .. (1)
0 2
1
7
1 1
2
1
2
1
3
1
=
|
|
.
|

\
|
+
|
|
.
|

\
|

|
|
.
|

\
|
x x
n
x
0 2 7 2
1
2
1
3
1
= + nx x x .. (2)
Dari (1) dan (2) :
7 = n
1
2 7
2
7
5
2
2
2 5 2 0
0 2 5 2
2
= + x x
( )( ) 0 2 1 2 = x x
2
1
= x 2 = x
HP
)
`

= 2 , 1 ,
2
1
3. ( )
3 2 1
2 3
, , 0 7 5 x x x p x x x x f = + + + =
Akar kembar :
2 1
x x =
( ) ( ) 0
3
2
1
= x x x x
( )( ) 0 2
3
2
1 1
2
= + x x x x x x
( ) ( ) 0 2 2
3
2
1 3 1
2
1
2
1 3
3
= + + + x x x x x x x x x x
5 2
1 3
= x x
5 2
1 3
= x x ..(1)
7 2
3 1
2
1
= + x x x
( ) 7 5 2 2
1 1
2
1
= + x x x
7 10 4
1
2
1
2
1
= x x x
0 7 10 3
1
2
1
= + + x x
( )( ) 0 1 7 3
1 1
= + + x x
3
7
1
= x 1
1
= x
(tidak memenuhi)
Dari (1)
( ) 3 5 1 2 1
3 1
= = = x x
( ) ( ) 3 3 1
2
3
2
1
= = = x x p
( ) 3 7 5
2 3
+ + + = x x x x f
4. ( )
3 2 1
2 3
, , 0 3 x x x n mx x x x f = + + =
2 1
x x =
1 3
x x =
( ) ( )( )( ) 0
3 2 1
= = x x x x x x x f
( )( )( ) 0
1 1 1
= + = x x x x x x
0
3
1
2
1
2
1
3
= + = x x x x x x
3 3
1 1
= = x x
9 3
2 2
1
= = = m x m
27 3
3 3
1
= = = n x n
( ) 27 9 3
2 3
+ = x x x x f
Akar akar : 3
2 1
= = x x
3
1 3
= = x x
5. ( ) 0 5 4 21
2 3 4
= + + + = p px x px x x f
Memiliki akar akar , , ,
3 2 1
x x x dan
4
x
2 1
x x = (akar kembar)
3 4
x x = (akar berlawanan)
+ + + +
3 2 4 1 3 1 2 1
x x x x x x x x
21
4 3 4 2
= + x x x x
( ) + + + +
3 1 3 1 3 1 1 1
x x x x x x x x
( ) ( ) 21
3 3 3 1
= + x x x x
21
2
3
2
1
= x x
21
2
1
2
3
= x x
p x x x x = + + +
4 3 2 1
( ) p x x x x = + + +
3 3 1 1
p x =
1
2
2
1
p
x =
p x x x 5
3 2 1
=
2 3
3
2
2
2
1
25p x x x =
( )
2 2
1
2
1
2
1
25 21 p x x x =
2
2 2 2
25 21
2 2 2
p
p p p
=
|
|
.
|

\
|

|
.
|

\
|

|
.
|

\
|

|
.
|

\
|

2
2 4
25 21
4 16
p
p p
=
|
|
.
|

\
|
(kalikan
2
64
p
)
600 . 1 84
2 4
= p p
0 600 . 1 84
2 4
= p p
10
1 0
10
84
100
0
160
1600
1600
1 10 16 160 0
10 10 0 160
1 0 16 0
+
dikalikan
3
1
x
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 34
16
2
+ p (tidak memiliki akar)
Jadi, 10 = p atau 10 = p
10 = p 10 = p
5
2
1
= =
p
x 5
2
1
= =
p
x
5
1 2
= = x x 5
1 2
= = x x
21
2
1 3
= x x 21
2
1 3
= x x
4 21 25 = = 4 21 25 = =
2
3
= x 2
3
= x
2
4
= x 2
4
= x
5 , 5
2 1
= = x x 5 , 5
2 1
= = x x
2 , 3
4 3
= = x x 2 , 3
4 3
= = x x
6. a. Misal
x
x y
log
=
0 12
11 9
11
2
2
= + +
y y
y y (kalikan
2
y )
0 9 11 12 11
2 3 4
= + + y y y y
1
1 11
1
12
10
11
2
9
9
1 10 2 9 0
x x
x x
log log
log 1 log 1 = =
( )
2
log 1 log x =
( )
2
log 0 x =
1 10 = =

x
Jadi, 1 = x
b. 0 35 2 , 3 2 . 3 4
2 2
= +
+ + x x x
0 35 2 . 12 2 . 12 2
2
= +
x x x
0 2 . 12 35 2 . 12 2
2
= +
x x x
Misal :
x
y 2 =
0
12
35 12
2
= +
y
y y (kalikan
2
y )
0 12 35 12
2 3 4
= + y y y y
4
1 12
4
35
32
12
12
0
0
1 8 3 0 0
( ) 3 8 3 8
2 2 3
+ = + y y y y y y
0 = y atau 13 2 4 = y
x
y 2 4 = =
2 = x
x
y 2 0 = = (tidak memenuhi)
x
y 2 13 2 4 = + = (tidak memenuhi)
x
y 2 13 2 4 = = (tidak memenuhi)
Jadi, 2 = x
7. Luas karton
2
dm 448 dm 28 dm 16 = =
Volume kardus
2
dm 640 =
Luas karton = luas kardus
( ) at at a + + =
2
2 448
at a 2 224
2
+ =
a
a
1280
224
2
+ =
1280 224 0
3
+ = a a
8
1 0
8
224
64
1280
1280
1 8 160 0
= + 0 160 8
2
a a penyelesaian
bukan bilangan
bulat
10
640
8
2
= = =
a
t a
Jadi, ukuran kardus dm 10 dm 8 dm 8 =
8. 4 12 3 0
2 2
+ = t t t
Faktor rasional yang mungkin :
3
4
,
3
2
,
3
1
, 4 , 2 , 1
2
3 1
6
12
10
4
4
3 5 2 0
( )( ) 2 1 3 2 5 3
2
+ = + t t t t
3
1
= t 2 = t
(tidak memenuhi)
Jadi,
3
1
= t atau 2 = t
9. ( )m t r 5 =
t 375 , 1 = V
( ) t t 375 , 1 5
2
= = t t
( ) t t 375 , 1 25 10
2 3
= + t t t
0 375 , 1 25 10
2 3
= + t t t
5,5
1 10
5,5
25
24,75
1,375
1,375
1 4,5 0,25 0
( ) 1 18
4
1
4
1
2
9
2 2
+ = + t t t t
2
320 18
= t
5 4 9 =
+
+
a = 8
+
+
+
Volume t a
2
640 = =
2
640
a
t =
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 35
5 , 5 = t 5 = t r m
m 5 , 0 =
( ) 5 5 4 9 = + t r m t
( )m 45 4 + =
( ) 5 5 4 9 = = t r m t
( ) 5 4 4 =
(tidak memenuhi)
10.
Volume t l p =
( )( )x x x 2 7 2 10 36 =
( )( )
2
2 7 2 10 36 x x x =
3 2 2
4 14 20 70 36 x x x x + =
2
4 34
8
70
52
36
36
4 26 18 0
18 26 4
2
+ x x
8
288 676 26
2 , 1

= x
8
388 26
=
Untuk = 2 x ukuran kotak :
cm 6 2 10 = = x p
cm 3 2 7 = = x l
cm 2 = = x t
A. Evaluasi Pengertian atau Ingatan
1. B.
| o , , 0 28 12
2 3
= + + n t t t
12 = + + | o
12 = +o o (karena | o + = )
12 2 = o
6 = o
0 6 . 28 6 . 12 6 6
3
= + + = n o
0 168 432 216 = + + n
48 = n
2. C.
C B A x x x , , 0 10 4 5
2 3
= + +
2
3
3 1
2
2
2 2 2
2
a
a a a
C B A

= + +
( )
17
1
1 . 4 . 2 5
3
2
=

=
3. D.
0 8 2 4 4 8 2 = + + + + = n n n x
2 = n
( ) 8
3 2 1
+ = n x x x
( ) 6 8 2 2
3 2
= + = x x
3
3 2
= x x
4. A.
3 2 1
2 3
, , 0 3 x x x n x x x = +
( )
3 2 2 3 2 1
x x x x x x + + = + +
3
3
= = x
1
3 2 3 1 2 1
= + + x x x x x x
1 3 3
2 2
2
2
= + x x x
1 1
2
2
2
= = x x
1
2 1
= = x x
3
3 2 1
= x x x
5. A.
| o , , 0 44 12
2 3
= + + t x x x
| o + =
12 = + + | o
12 2 = o
6 = o
| | o = + = = 6 6
44 = + + | o o|
44 6 6 36 6
2
= + + | | | |
( )( ) 0 2 4 0 8 6
2
= = + | | | |
4 = | 2 = |
2 = 4 =
Akar terkecil 2 =
6. A.
| o , , 0
2 3
= + + + c bx ax x
2
3
3 1
2
2
2 2 2
2
a
a a a
= + + | o
b a
b a
2
1
1 . 2
2
2
2
=

=
Latihan Kompetensi Siswa 11
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 36
7. E.
| o , , 0 6 13 2
2 3
= + x nx x
Kebalikan :
|
o
1
=
( )
3
2
6
. .
1
=

= = = |
|
o|
2
13
= + + | o o|
2
13
3
3
1 = + + |
|
0 6 15 6 0 3
2
15
3
2 2
= + + = + + | | | |
( )( ) 0 3 6 2 = + + | |
2 = |
2
1
= |
2
1
= o 2 = o
2
n
= + + | o
1
2
3 2
2
1
= = + n
n
8. E.
3
4
3 2 1
= + + x x x
9. A.
| o , , 0 6 17 14
2 3
= + x x tx
3 0 6 51 12 27 3 = = + = t b t |
3
3 14
9
17
15
6
6
3 5 2 0
0 2 5 3
2
= + x x
( )( ) 0 1 2 3 = x x
3
2
= =o x 1 = = o x
3
2
= o
( )
3
6
= + + | o
2 3
3
2
= + +
3
5
=
3
10
3
5
. 3 .
3
2
= = o|
10. C.
2
1
2 7
1
2
4
3
3
2 8 6 0
0 6 8 2
2
= + + x x
3
2
6
2 1
= = x x
B. Evaluasi Pemahaman dan Penguasaan
Materi
1. a.
2
3
3 2 1
= + + x x x
4
3 2 3 1 2 1
= + + x x x x x x
2
3
3 2 1
= x x x
b.
4
19
3 2 1
= + + x x x
2
3 2 3 1 2 1
= + + x x x x x x
4
15
3 2 1
= x x x
c. 0
3 2 1
= + + x x x
2
3 2 3 1 2 1
= + + x x x x x x
6
3 2 1
= x x x
d. 4
3 2 1
= + + x x x
0
3 2 3 1 2 1
= + + x x x x x x
25
3 2 1
= x x x
2. | o , , 0 2 4 3 2
2 3
= + + + x x x
a.
o|
o| o o|
| o
+ +
= + +
1 1 1
2
1
2
=

=
b.
o|
| o
o | o|
+ +
= + +
1 1 1
2
3
2
2
2
3
=

=
c.
3
3
3 1
2
2
2 2 2
2
a
a a a
= + + | o
8
7
8
8 . 2 9
=

=
d. ( )( )
4
4
.
2
3
= + + + + | o o| | o
3 =
+
+
1 = o
( )
3
6
= + + | o
2 3 1 = + +
2 =
6 2 . 3 . 1 = = o|
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 37
3. | o , , 0 24 26 9
2 3
= + x x x
a. 9 = + + | o
b. ( ) 216 9 . 24 = = + + | o o|
c. 29
1
26 . 2 81 2
3
3
3 1
2
2
=

a
a a a
4.
4 3 2 1
2 3 4
, , , 0 8 x x x x c bx ax x x = + +
1 2
2 x x + =
1 2 3
4 2 x x x + = + =
1 3 4
6 2 x x x + = + =
8 4 12
1 4 3 2 1
= + = + + + x x x x x
1
1
= x
5 , 2 , 1
4 3 2
= = = x x x
a x x x x x x x x x x x x = + + + + +
4 3 4 2 3 2 4 1 3 1 2 1
( ) ( ) a = + + + + + 15 5 3 5 3 1
14 = a
b x x x x x x x x x x x x = + + +
4 3 2 4 3 1 4 2 1 3 2 1
( ) ( ) ( ) b = + + + 5 . 3 . 1 5 . 3 1 5 . 1 1 3 . 1 1
8 = b
c x x x x =
4 3 2 1
( )( )( )( ) 15 5 3 1 1 = = c c
5. | o , , 0 5 9 5
2 3
= + px px x
Kebalikan :
|
o
1
=
a. 5 = o|
5 5 . .
1
= = |
|
= + + p 5 | o
p 5 5
1
= + + |
|
dikalikan 5
p 25 25 5 . 5 .
1
= + + |
|
..(1)
p 9 = + + | o o|
p 9 5 . 5 .
1
1 = + + |
|
..(2)
Dari (1) dan (2)
p p 9 25 24 =
2
3
16
24
16 24 = = = p p
b. ( ) ( )
2 2
5 p = + + | o
4
225
2
15
2
=
|
.
|

\
|
=
c.
( ) ( )
3
2
2 2 2
1
1 9 2 5 p p
= + + | o
4
117
27
4
225
= =
6. | o , , 0 3
2 3
= + a x x x
a. berlawanan : | o =
3 = + + | o
3 3 = = + + | |
1 = + + | o |
1 3 3
2
= + | | |
1 1
2
= = | | 1 = |
1 = o 1 = o
Hasil kali ( ) 3 1 1 . 3 = = o|
b.
3
1
3
1
1
1
1
1 1 1 1
= +

+ = + +
| o
c. ( ) 11 3 1 1
2
2
2 2 2 2
= + + = + + | o
7.
3 2 1
2 3
, , 0 6 6 x x x ax x x = +
a. 6
3 2 1
= + + x x x
2 6 2
2 2 2
= = + x x x
0 6 2 . 2 . 6 2 2
2 3
2
= + = a x
a 2 22 =
11 = a
b.
( )
14
1
11 . 1 . 2 6
3
2
2
3
2
2
2
1
=

= + + x x x
c. 11
3 2 3 1 2 1
= = + + a x x x x x x
8. | o , , 0 8 6
2 3
= + + x ax x
o | =
2
8 .
2
= = | | o|
2 8
3
= = | |
= 2 |
( ) ( ) ( ) 0 8 2 6 2 2
2 3
= + + a
12 4 = a
3 = a
a. 3 = = + + a | o
b.
( ) ( )
21
1
6 1 . 2 3
3
2
2 2 2
=

= + + | o
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 38
c.
o|
| o o|
| o
+ +
= + +
1 1 1
4
3
8
6
=

=
9. q p l b ax x x , , 0 2 7
2 3
= + +
a. q p =
2
0 6 7
2
= + = + + p p q p l
( )( ) 0 2 3 = + p p
3 = p 2 = p
9 = q 4 = q
Akarakar 9 , 3 , 1 = atau 4 , 2 , 1
Akarakar 24 , 1 =
a x x x x x x 2
3 2 3 1 2 1
= + +
a 2 8 4 2 = + +
7 = a
b x x x =
3 2 1
8 8 = = b b
1 = + b a
Akarakar 9 , 3 , 1 =
a x x x x x x 2
3 2 3 1 2 1
= + +
a 2 27 9 3 = +
a 2 21=
2
21
= a
b x x x =
3 2 1
27 27 = = b b
2
1
16 = + b a
b. 6 4 2 = + = + q p atau 6 9 3 = +
c. 8 4 . 2 . = = q p atau 27 9 . 3 =
d. 20 4 2
2 2 2 2
= + = + q p atau
( ) 90 9 3
2
2
= +
10. | o , , 0 7
2 3
= + + b ax x x
n n n = = = | o , 2 , 4
7 = + + | o
7 7 7 2 4 = = + + n n n n
1 = n
1 , 2 , 4 = = = | o
a. 1 =
b. a = + + | o o|
14 2 4 8 = = + + a a
b = o|
8 8 = = b b
6 = + b a
c. 14 = = + + a | o o|
d. 21 1 4 16
2 2 2
= + + = + + | o
C. Evaluasi Kemampuan Analisis
1. a. | o , , 0 3 5 2
2 3
= + + x x x
0 3 5 2
2 2
= + + o o o
0 3 5 2
2 3
= + + | | |
0 3 5 2
2 3
= + +
( ) ( ) + + + + +
2 2 2 3 3 3
2 | o | o
( ) 0 9 5 = + + + | o
( ) ( ) + + + + +
2
3 3 3
2 | o | o
( ) ( ) 0 9 5 2 = + + + + + | o | o o|
( )
|
.
|

\
|
+ + +
2
3 3 3
2
1
2 | o
0 9
2
1
5
2
5
2 = +
|
.
|

\
|

|
.
|

\
|

( ) 0 9
2
5
5
4
1
2
3 3 3
= + + + + + + | o
( )
4
67
2
3 3 3
= + + | o
8
67
3 3 3
= + + | o
b. ( ) ( ) ( ) 0 3 1 5 1 1 2
2 3
= + + x x x
( )
0 3 5 5 1 2 1 3 3 2
2 2 3
= + + + + + x x x x x x
0 7 5 2
2 3
= + x x x
2. 0 1 5 3 2
2 3 4
= + + + + x x x x
( ) + + + + = + + +
2 2 2 2
2
o | o o | o
( ) o |o | oo o o| + + + + + 2
( )
|
.
|

\
|
+ + + + =
|
.
|

\
|

1
3
2
1
2
2 2 2 2
2
o | o
6 4
2 2 2 2
+ + + + = o | o
6 2
2 2 2 2
+ + + + = o | o
3. a. y xy x
x
x
y 2
2
+ =
+
=
( ) y y x 2 1 =
y
y
x

=
1
2
0 2 2
2 3
= + + x x x
( ) ( )
( ) ( )
3
2
2
3
2
1 ; 0 2
1
4
1
4
1
8
y x
y
y
y
y
y
y
=

+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 39
( ) ( ) ( ) 0 1 2 1 4 1 54 8
3 2 2 2
= + + y y y y y y
( ) ( ) ( ) 0 1 1 2 1 2 4
3 2 2 2
= + + y y y y y y
b. dari (a)
+ + + + 1 2 4 2 2 2 4
3 2 3 2 2
y y y y y y
0 3 3
3 2
= + y y y
3 2 1
2 3
, , 0 1 5 y y y y y = +
3
,
2
,
2
3 2 1
+
=
+
=
+
=


|
|
o
o
y y y
( ) + + = + +
2
3 2 1
2
3
2
2
2
1
y y y y y y
( )
3 2 3 1 2 1
2 y y y y y y + +
9
1
5
2
1
1
2
=
|
.
|

\
|

|
.
|

\
|
=
4. 0 1984 200 18
2 3 4
= + + y ay y y
1
1984
4 3 2 1
= y y y y
984 . 1 32
4 3
= y y
62
4 3
= y y
18
4 3 2 1
= + + + y y y y
200
4 3 2 4 3 1 4 2 1 3 2 1
= + + + y y y y y y y y y y y y
5. a. 0 0
3
= + + = + + | o q px x
p = + + | o o|
q = o|
y
q
x
x
q
y = =
p y y y q py y = + + =
3 2 1
2 3
0
( ) p = + + | o o|
q y y y =
3 2 1
( )
2
. . o| | o o| =
( ) q q = =
2
0
3 2 3 1 2 1
= + + y y y y y y
2 2 2
o| o| | o + +
( ) | o o| + + =
0 0 . = = q
Terbukti
b.
2 2 2 2 2 2
| o o | + +
( ) ( ) ( )
2 2 2
o| o | + + =
| |
| | o| o o| | o |
o| o |
. . . 2
2
+ +
+ + =
( )
| |
2
0 2
1
p
p
=
(


=
A. Evaluasi Pengertian atau Ingatan
1. E
( ) ( )
x x x
c x c b a x c b a
x x x
x x
2
2 2
2
8 3
2 3
2
2 3
2
+
+ + + + +
=
+
+ +
8 2 = c
4 = c
1 = + + c b a
+
= +
= + +
4 2 3
3 2
c b
c b a
12 3 = b
4 = b
1 = + + c b a
( ) 1 4 4 = + + a
1 = a
2. B.
( )( )
( )( )
( )( )
( )( )
( )( )
( )( )
1
4 6
5 2
.
2 3
7 6
.
5 7
3 4
=

+ +
+

+

x x
x x
x x
x x
x x
x x
3. C.
( )
( )( )
( )
( )( )
( )
( )( ) 2 3
6 2
3 1 2
1 2
2 3
3
+ +
+

+
+
+
+

x x
x
x x
x
x x
x
2
2
3
1
1
1
+

+
+
=
x x x
( ) ( ) ( )
( )( ) 3 2
3 2 2 3
+
+ +
=
x x
x x x
6
6 2 1 2
2

+
=
x x
x x
6
5
2

=
x x
4. C.
( ) ( )
2
2
4 2
2
2
2
2 2
1
2 1
1
4
T
T T
T
T
y x
+
+
+
+
= +
1
2 1
2 1
4 2
4 2
=
+ +
+ +
=
T T
T T
5. B.
( )( ) ( )( ) 1 1
1 2 1
1 1
1 2
1
1
+
+ +
=
+
+
+
+ a a
a a
a a
a
a
1
3
2

=
a
a
( )
( )
( )
1
3
2
2
2
1
2
1

+

+
x
x
x
x
Uji Kompetensi Akhir BAB 1
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 40
( )( )
( ) ( )
2 2
4 4 2 1
2 1 3
x x x x
x x
+ + +
+
=
( )( )
( ) 1 2 3
2 1 3

+
=
x
x x
( )( )
( ) 1 2
2 1

+ +
=
x
x x
6. B.
( ) ( )
( ) 9653 , 0 . 0347 , 0 9653 , 0 . 0347 , 0 . 2 9653 , 0 0347 , 0
9653 , 0 0347 , 0 9653 , 0 . 0347 , 0 . 3 9653 , 0 0347 , 0
2
2
+
+ +
1
9653 , 0 . 0347 , 0 . 3 1
9653 , 0 . 0347 , 0 . 3 1
=

=
7. A.
2 2
3 3
3 , 0 3 , 0 . 3 , 2 3 , 2
3 , 0 3 , 2
+ +

( ) ( )
( ) 3 , 0 . 3 , 2 3 , 0 . 3 , 2 . 2 3 , 0 3 , 2
3 , 0 3 , 3 , 0 . 3 , 2 . 3 3 , 0 3 , 2
2
3
+ +
+
=
2
07 , 6
14 , 12
69 , 0 76 , 6
69 , 0 . 6 8
= =

+
=
8. D.
|
|
.
|

\
|
+
|
|
.
|

\
|

|
|
.
|

\
|
=
|
|
.
|

\
|

2
1
2
1
2
1
2
1
4
2
1
2 4
f
2
1
2 2
1
2
1
2 2
1
1 = + =
9. C.
( )( ) 1 1 1
2
+ = x x x
( ) ( ) 3 3 1 6 1 = + = p
b a + = 5 3 2
b a + = 3 ..(1)
( ) 9 3 1 . 6 1 = + = P
b a + + + = 5 3 2
b a + = 5 ..(2)
Dari (1) dan (2)
a 2 2 =
1 = a
4 = b
4 = ab
10. E.
( ) 0 2 0 1 = + = b a f
1 = + b a ..(1)
( ) = 36 2 f
36 2 2 4 8 = b a
26 2 4 = b a
13 2 = b a ..(2)
Dari (1) dan (2)
12 3 = a
4 = a
5 = b
9 = + b a
11. B.
( ) 0 2 1 2 2 1 = + + + = p f
3 = p
1
2 2
2
3
4
1
1
2
2
2 4 1 2 0
2 4 0 2
2 0 1 0
12. A.
( ) 3 3
2
= x x x x
( ) 7 1 3 . 2 3 = + = R
( ) 3 3
2
+ = + x x x x
( ) ( ) 6 3 3 3 = = R
Sisa b ax + =
7 3 = + b a

=
= +
1 6
6 3
a
b a
6
1
= a dan
2
13
= b
sisa
2
13
6
+ =
x
13. D.
0 2 19 25 8
2 3
= + x x x
1 8 17 2
8 17 2 0
2 16 2
8 1 0
1 8 x
Akar bulat 1 = dan 2
14. E.
( ) = 0 1 f habis dibagi ( ) 1 x
( ) = 0 2 f habis dibagi ( ) 2 x
( ) x f habis dibagi ( )( ) 2 1 x x atau
( ) x f habis dibagi 2 3
2
+ x x
15. C.
( ) 3 2 8 7 3
2 3 4
+ + = x x x x x f
( ) 3 3 2 8 7 3 1 = + + = f
+
+
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2 | Page 41
16. C.
1 6 3 12 12 3 8 12 6
2 2 3
+ + + + + x x x x x x
( )
3
2 3
1 1 3 3 + = + + + = x x x x
17. D.
18. E.
( ) ( ) oo |o o|o o| o | o + + + + + + +
( ) ( )
3
3
4
3
5
3
4
3
5
= + =

=
19. C.
3
3 2 1
= + + x x x
20. D.
21. E.
o|
| o| o|
| o
+ +
= + +
1 1 1
c
b
c
b
=

=
22. C.
23. C.
( )
3 2 1
2 3
, , 0 12 3 x x x kx k x x f = + + =
2 1 2 1
x x x x = =
3
3 2 1
= + + x x x
3 3
3 3 2 2
= = + + x x x x
( ) 12
3 2 1
= x x x
2 12 3 .
2
2
2
= = x x
2
1
= x
k x x x x x x = + +
3 2 3 1 2 1
4 6 6 4 = = + k k
24. D.
( ) 8 4 3
1 2 2 2 3 2
+ + =
+ + + n n n
x x x x f
( ) ( ) ( ) ( ) 8 1 1 4 1 3 1
1 2 2 2 3 2
+ + =
+ + + n n n
f
0 8 1 4 3 = + =
25. D.
( ) 0 1 4 3
3 4
= + + = x x x x f
+ + + 1 akar real positif
( ) 1 4 3
3 4
= x x x x f
+ 1 akar real positif
26. B.
| o , , 0 14
2 3
= + + q px x x
4 : 2 : 1 : : = | o
n n n 4 , 2 , = = = | o
14 7 = = + + n | o
2 = n
8 , 4 , 2 = = = | o
p = + + | o o|
p = + + 32 16 8
56 = p
q q = = 64 o|
64 = q
120 = q p
27. A.
( ) 5
3 7
+ + = ct bt at t R
( ) 10 5 7 . 7 . 7 . 7
3 7
= + + = c b a R
5 10 7 . 7 . 7 .
3 7
= c b a
15 =
( ) 5 7 . 7 . 7 . 7
3 7
= c b a R
20 5 15 = =
28. D.
( )( ) 1 1 1 2
3 2 3 4
+ = + x x x x x x x
( ) 1 8 + = x
8 8 + = x
29. D.
0 1
2 3
= + x x x
1
1 1
1
1
0
1
1
1 0 1 0
1 1 1
1 1 0
1 1
1 0
0 1
2 3
= + x x x
1
1 1
1
1
2
1
1
1 2 1 0
1 1 1
1 1 0
1 1
1 0
30. E.
2
3

4 4
6
7
3
6
6
4 2 4 0
Akar akar :
1 , 1 , 1
1 = = | o
1 =
Akar akar :
1 , 1 , 1
o | o| , , =
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2 | Page 42
( ) ( ) 4 2 4
2
1
2
= x x x H
2 2
2
= x x
31. D.
2 3 \ 3 6 / 2 2
2 3 2
+ + x x x x x

+ +
+
3 6 4
6 3 6
2
2 3
x x
x x x

+
1 8
4 2 4
2
x
x x
32. C.
2 2 \ 6 2 / 3
2 3 2
+ + + + + + a x bx ax x x x
( ) ( )

+ +
+ +
6 6 2
6 2 2
2
2 3
x b x a
x x x
( ) ( )
( )

+
+ +
a a a b
a x a x a
3 . 12 4
6 3 2 2
2
( ) 0 3 12 0 = = a x S
4 = a
0 4 = a b
8 = b
2
4
8
= =
a
b
33. C.
0 5 4 3
2 3
= + + o o o
0 5 4 3
2 3
= + + | | |
0 5 4 3
2 3
= + +
( ) ( ) ( ) 0 15 4 3
2 2 2 3 3 3
= + + + + + + + + | o | o | o
( ) ( ) ( ) | |+ + + + + + + | o o| | o | o 2 3
2 3 3 3
( ) 0 15 4 = + + + | o
( ) | | 0 15 3 . 4 4 . 2 3 3
2 3 3 3
= + + + + | o
( ) 0 15 12 3
3 3 3
= + + + + | o
24
3 3 3
= + + | o
34. E.
0 2 1 1 = + = a t
1 = a
1
1 1
1
0
2
2
2
1 2 2 0
0 2 2
2
= + + t t
0 2 . 1 . 4 2
2
< = D
Akar akar = tidak ada
35. B.
( ) 3 1 = P ( ) ( ) ( ) x S x P x T =
( ) 6 2 = P ( ) 12 4 . 3 1 = = T
( ) 4 1 = S ( ) 6 1 . 6 2 = = T
( ) 1 2 = P
sisa
( )
( )
( ) 2 1
12 2 6 . 1
2 1
6 12


+


= x
10 2 + = x
36. A.
( ) ( )
3
1
3
1
3
1
3
1
3
1
3
1
3 9
3 9
3 9
12
3 3
+
+
=
+
( ) ( ) ( )
2 2 2
3
1
3
1
3
1
3
1
3 3 . 9 9 + =
( )
3
1
3
1
3
4
2
3 27 3 + =
3 3
9 3 3 3 + =
37. B.
0 3 1 1 = + + = a b a x
1 2 = +b a ..(1)
0 3 3 9 27 3 = + + = a b a x
27 3 6 = + b a
9 2 = + b a ..(2)
Dari (1) dan (2)
8 4 = a
2 = a
a x x x = + +
3 2 1
3 3 1
3
= + + x
2
3
= x
38. C.
15 cos 15 cos 15 sin 15 sin
15 cos 15 sin
15 cos 15 sin
2 2
3 3
+ + =

30 cos
2
1
1 + =
4
5
4
1
1 = + =
39. E.
( )( ) 4 4 16 9
2 2 2 4
+ = + x x x x x x
40. E.
( )( )( ) 3 1 1 3 3
2 3
+ + = + x x x x x x
( )( )( ) 3 2 1 6 4
2 3
+ + = + + x x x x x x
FPB ( )( ) 3 1 + = x x
3 2
2
+ = x x
+
Kunci Penyelesaian Matematika SMA Jilid2B - Sukino Bab 2| Page 43
B. Evaluasi Pemahaman dan Penguasaan
Materi
1. ( ) 1
2
= x x x x
( ) b a bx ax x x f + + + + = 2
3 6 9
( ) 0 2 0 0 = + = b a f ..(1)
( ) 0 2 1 0 1 = + + + + = b a b a f
1 2 3 = + b a ..(2)
Dari (1) dan (2)
1 = a dan 2 = b
( )
3 6 9
2x x x x f + =
( ) x x x x x =
2 3
( )( ) 1 1 + = x x x
( )( )+ + + + + = + 1 2
2 3 4 6 3 3 6 9
x x x x x x x x x x
( )
2
x x
sisa
2
x x =
2. a. 5 2 3
2
+ x x
( ) c a c b x c ab ax 2 2 1
2
+ + + + =
3 = a
2 1 3 = + c b
1 3 = + c b ..(1)
5 2 6 = + c b c b
5 3 7 = c b ..(2)
Dari (1) dan (2)
8 16 = b
2
1
= b
2
1
= c
b.
( ) ( )
6 5
4 6 15 2 8 5 3
2
2 2
6 5 2
2
+ +
+ +


+ +
x x
c x x b x x a
x
x x
x
( ) ( ) c b a x b a x b a x x 4 6 15 2 8 5 3
2 2
+ + +
3 = + b a
+
=
=
2
5 2
a
b a
2 = a
1 = b
8 4 6 15 = + c b a
8 4 6 30 = + c
28 4 = c
7 = c
3. a. ( ) ( ) 1 2 : 4 8 3 2
2 2 3 4
+ + + x x x x x x
1
2
1
*
*
2
*
2
3
1
0
8
0
8
4
4
*
1 0 4 0 0
Hasil bagi 4
2
= x
b. ( ) ( ) 1 : 18 9 2
2 2 4
+ x x x x x
1
1
1
*
*
0
*
1
2
1
1
9
1
4
18
4
*
1 1 4 4 14
Hasil bagi 4
2
+ + = x x
4.
( )( )( )
( )( )( )( ) 1 1 2 2
2 5 1
4 5
10 13 2
2 4
2 3
+ +
+ +
=
+
+ +
x x x x
x x x
x x
x x x
( )( )
1 2
5
+
+
=
x x
x
5. ( ) 0 15 53 25 3
2 3 4 5
= + + + = x nx mx x x x f
= 1 x
( ) 0 15 53 25 3 1 = + + + = n m f
60 = + n m ..(1)
= 5 x
( ) 0 15 265 25 125 15625 9375 5 = + + + = n m f
6500 25 125 = + n m
260 5 = + n m ..(2)
Dari (1) dan (2)
200 4 = m
50 = m
10 = n
( )( ) 5 6 5 1
2
+ + = + + x x x x
5
6
3
*
*
25
*
18
50
15
42
10
35
42
53
35
18
15
15
*
3 7 7 3 0 0
1 * 3 10 3
3 10 3 0
0 3 10 3
2
= + + x x
( )( ) 0 3 1 3 = + + x x
3
1
= x 3 = x
Akar akar yang lain 1 ,
3
1
, 3 =
+
+
+

Anda mungkin juga menyukai