PENGURUSAN

Menerangkan Pengurusan Proses.

Menerangkan keadaan-keadaan
proses seperti RUNNING, READY ,
BLOCKED dll.

Pengurusan
Melakukan
banyak kerja
serentak

Diuruskan oleh
satu individu

Berkemampuan

Tempoh selesai

Pengenalan

Sistem pengoperasian boleh ditakrifkan sebagai satu set rutin atau

aturcara yang setiap satunya boleh digunakan bagi satu tujuan yang
tertentu.
Satu proses boleh melibatkan pelaksanaan satu atau lebih aturcara.
Perlaksanaan rutin-rutin ini menghasilkan satu atau lebih aktiviti
yang boleh digunakan bagi melaksanakan sesuatu tugas.
Misalnya apabila pengguna ingin mengkompilasikan satu aturcara,
sistem pengoperasian perlu menggerakkan aktiviti pengkompilasian.
Begitu juga bila pengguna ingin mencetak sesuatu, sistem
pengoperasian perlu menggerakkan aktiviti bagi mengendalikan
pencetak.
Aktiviti jenis ini disebut sebagai Proses .

Konsep pengurusan dalam sistem

pengoperasian

Definisi :
1.

Proses :
Melakukan operasi atau siri operasi pada sesuatu supaya menghasilkan
kesudahan.

2.

Program :
Set kenyataan atau arahan yang sesuai untuk pemprosesan oleh
komputer.

3.

Pemproses :
Perkakasan yang mentafsir dan melaksanakan arahan.

Faktor proses hilang

kawalan ke atas
pemproses :
input output
oleh proses itu
 Sampukan dari manamana sumber
 Kehabisan masa yang
diperuntukkan

FAKTOR

 Permintaan

PERMINTAAN

SAMPUKAN

PERUNTUKAN
MASA

Rajah 4.1a : Sistem Multiuser

ingatan

CPA
CPC

CPB
CPD

Dalam ingatan mungkin terdapat beberapa program yang sama

pada satu masa atau mungkin satu program melalui perlaksanaan
lebih daripada sekali serentak.
Tidak effisien kerana setiap pengguna memuatkan program
(compiler yang sama) dalam ingatan.
Sepatutnya program itu dimuatkan sekali dan pengguna berkongsi
menggunakannya.
Iaitu cara compiler itu compiling adalah serentak . ( Rajah 4.1b )

Rajah 4.1b : Kongsi Program

O.S
PA
PB
PC
PD

Compiler C
(berkongsi)
Data Pengguna A
Data Pengguna B
Data Pengguna C
Data Pengguna D

re-entrant :
satu program dilaksanakan
sebanyak dua kali atau
lebih secara serentak
Syarat :
1. Kod-kod arahan mesin dalam
ingatan mesti tidak boleh diubah
semasa perlaksanaan.
2. Kawasan data berasingan mesti
dikekalkan semasa perlaksanaan.

Pengurusan proses
Apa yang berlaku?

1.
2.

Sistem pengoperasian membina struktur data yang dipanggil

Process Control Block (PCB).
Sistem pengoperasian menyediakan ruang alamat untuk
digunakan oleh proses itu.

Konsep proses :
untuk menyelaraskan kawalan dan perwakilan
kepada program-program yang dilaksanakan.
Setiap program dan setiap perlaksanaan program
yang berasingan adalah ditentukan oleh satu proses
unik dalam sistem pengoperasian.

Rajah 4.2a : Prosidur pengenalpastian proses dan memperuntukkan

PCB kepada proses.

Mod Pelaksanaan

Sebuah sistem pengoperasian yang

selamat, akan membahagikan ingatan
maya kepada dua mod utama semasa
pelaksanaan proses, iaitu:
1.
2.

Mod pengguna
Mod sistem / mod kawalan / mod kernell

Mod pengguna
Kebiasaannya program-program pengguna dilaksanakan dalam
mod ini.
 Cth :
Ms Word : File
Print;


Mod sistem / mod kawalan / mod kernell

Disimpan sepenuhnya untuk pelaksanaan kernel, pemandu
peranti (device drivers) dan kernel extension
 Perisian mempunyai kawalan yang lengkap terhadap pemproses
dan segala arahan-arahannya, register dan ingatan.
 Cth :
Cucuk Pendrive : Akan secara automatik cari device
drivers untuk install


Process Control Block (PCB)

Struktur data yang mengandungi maklumat penting

mengenai pengurusan proses yang terdiri daripada:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Keaadaan semasa proses

Pengenalan yang unik terhadap proses
Penunjuk kepada induk proses
Penunjuk kepada anak proses
Keutamaan proses
Penunjuk yang menunjuk proses dalam ingatan
Penunjuk yang menentukan sumberbahan
Pendaftar yang mempunyai kawasan selamat.

Keadaan Proses

Terbahagi kepada tiga :

1.

Running

: Program sedang dilaksanakan

2.

Ready

: Boleh dilaksanakan tetapi kena tunggu

sementara proses lain dilaksanakan

3.

Blocked

: Tidak boleh dilaksanakan sehingga

mendapat i/o dari luar

Kitaran bagi sebuah model tiga

proses
CREATE
READY
RUNNING
BLOCKED
TERMINATE
Rajah 4.3 : Kitaran bagi model tiga proses

Created






Dipanggil juga new.

Apabila sesebuah proses diterima, ia memerlukan keadaan
dicipta (create).
Keadaan ini menunggu giliran kemasukan pada keadaan ready.
Keadaan ini boleh diberi terus atau ditangguhkan kerana banyak
kemasukan kerja.
Dalam situasi ini, sesebuah proses boleh :

Mendapat terus keadaan ready.

Menunggu untuk dilayan kerana terlalu banyak kemasukan kerja.

Running
Dipanggil juga active atau executing.
 Melarikan proses yang sedang dilaksanakan dalam CPU.
 Dalam situasi ini, sesebuah proses boleh :


Terus memegang CPU.

Memulangkan CPU (setelah tamat slice time) dan kembali pada
keadaan ready.
Mengisytiharkan proses telah selesai dan dihapuskan (terminated).
Dihentikan (blocked) kerana sumber digunakan diperlukan di
tempat lain.

Ready
Dipanggil juga waiting.
 Proses yang telah dimasukkan dalam main memory dan
menanti arahan pelaksanaan oleh CPU.
 Dalam situasi ini, sesebuah proses boleh :


Mendapat layanan CPU.

Menunggu untuk dilayan oleh CPU.

Blocked
Dipanggil juga sleeping.
 Proses yang disekat sumbernya (seperti fail / peranti / etc) akan
dikeluarkan terus dari CPU.
 Dalam situasi ini, sesebuah proses boleh :


Menunggu sementara sehingga sumber yang diperlukan available

semula.
Menemui jalan buntu (deadlock) kerana sumber diperlukan tidak
diperoleh.

Terminated
Sebuah proses boleh dihapuskan (terminate) dari keadaan
running sebelum atau selepas kerja diselesaikan.
 Dalam dua-dua keadaan, proses tetap akan dihapuskan.


10

Rajah 4.2.3a : Model Tiga Keadaan

Proses
Created

Terminated
Main Memory

1. RUNNING

BLOCKED

2. RUNNING

READY

3. READY

RUNNING

4. BLOCKED

READY

Running
1

2
3

Ready

Blocked
4

Proses (1) berlaku apabila proses mendapati ianya tidak boleh

dilaksanakan. (Sampukan / ralat)
Proses (2) berlaku apabila penjadualan mendapati proses tersebut
telah berlangsung terlalu lama dan membenarkan proses lain
menggunakan CPU. (Sampukan)
Proses (3) berlaku apabila proses lain sudah melaksanakan
program mereka dan membenarkan program yang pertama
dilaksanakan.(Kerja masuk selesai)
Proses (4) berlaku apabila masukan dari luar untuk proses yang
sedang menunggu terjadi. Apabila tiada proses yang sedang
dilaksanakan ketika itu program akan terus dilaksanakan.(Ralat /
sampukan selesai)

11

Rajah 4.2.3b : menunjukkan model lima

keadaan proses dalam sistem operasi
i/o selesai

Ready

Masuk

Blocked

dispatch
timeout

i/o tunggu

resume

Running
resume
suspend
suspend
Istilah :
resume semula
suspend ditahan

suspend
Keluar

Ready
Suspended

i/o selesai

Blocked
Suspended

Dua keadaan proses suspend dan resume

penting kerana ia melancarkan / melicinkan lagi
perlaksanaan / perjalanan sistem.


Suspend :

proses terhenti dan menunggu sehingga ianya dipanggil oleh

sistem atau pengguna.

Resume

proses yang terhenti tidak boleh aktif sehingga proses lain

resume.

12

Proses suspend dan resume perlu ada kerana;

i.
Jika sistem bermasalah
i.

ii.
iii.
iv.
v.

ketika masalah sedang dibaiki sistem berada di dalam keadaan

suspended dan resume.

Pengguna suspend proses kerana keputusan proses diragui.

Sistem terlampau digunakan.
Ingatan terpaksa dikosongkan untuk proses yang lain yang
mempunyai lebih keutamaan.
Proses suspend mungkin diperlukan kerana terdapat proses
yang dicipta untuk memantau sistem pada masa-masa tertentu.

Proses-proses yang di dalam keadaaan Ready, Running atau

Blocked boleh suspended dan ianya mungkin berada di dalam
keadaan Ready Suspended dan Blocked Suspended.
Bagi proses yang sedang Running yang disuspended akan berada
di dalam keadaan Ready Suspended.
Proses yang Suspended akan dipulihkan semula dan masuk ke
keadaan Resume.
Sistem Unipemproses :
Proses yang running mungkin suspend dirinya.
Sistem multipemproses :
Proses yang running mungkin disuspend oleh proses yang lain
pada satu masa daripada pemproses yang lain.

13