2.

0 LAPORAN PERKEMBANGAN KOGNITIF KANAK-KANAK

2.1 Pendahuluan
Kemahiran kognitif merupakan kebolehan individu berfikir, memberi
pendapat, memahami, dan mengingati perkara-perkara yang berlaku di
persekitaran masing-masing. Kemahiran ini melibatkan operasi mental seperti
ingatan, mengkategori, merancang, menaakul, menyelesaikan masalah,
mencipta, berimaginasi dan lain-lain.
Perkembangan kognitif kanak-kanak pula merupakan suatu proses
peningkatan keupayaan pemikiran, pengetahuan dan keintelektualan kanak-
kanak serta kemampuan mereka menjana akal budi dalam pelbagai aktiviti
penyelesaian masalah, menganalisa dan membentuk pengetahuan baharu
terhadap pengalaman yang dilaluinya. Perkembangan kognitif ini juga sering
dikaitkan dengan perkembangan intelektual seseorang kanak-kanak.
Proses ini dilalui oleh semua kanak-kanak kerana perkembangan kognitif
merupakan salah satu proses tumbesaran yang amat penting kerana ia akan
mempengaruhi kehidupan dan masa depan seseorang kanak-kanak. Menurut
Jean Piaget (!"#-"!$% pemikiran merupakan suatu proses yang disedari dan
berkembang secara berperingkat-peringkat iaitu peringkat pra operasi (kanak-
kanak &-' tahun%, peringkat operasi konkrit ('- tahun%, dan peringkat operasi
formal ( tahun sehingga de(asa%.
2.2 Pengenalan
Kajian perkembangan kognitif ini dijalankan untuk melihat perkembangan
kognitif kanak-kanak sama ada selari atau tidak dengan teori-teori
perkembangan kognitif yang dikemukakan oleh ahli-ahli psikologi. Kajian telah
dijalankan di )ekolah Jenis Kebangsaan *amil +lu )epetang, *aiping, Perak
yang mempunyai seramai ,- orang pelajar.
)eramai tiga orang murid yang merupakan kanak-kanak berusia antara '-&
tahun di sekolah tersebut telah dipilih sebagai responden kajian iaitu responden
pertama ..Pavithirakaala (tahun / % responden kedua 0.)ri 1isha (tahun ,% dan
responden ketiga P.Mathuraveeran (tahun %. Pemilihan responden tersebut
dibuat setelah pemerhatian dan pengenalpastian latar belakang murid dan
persekitaran sekolah dilakukan secara keseluruhan.
)ebagai analisa, tiga orang responden tersebut telah menjalani ujian
konservatif Piaget untuk melihat perkembangan kognitif mereka. 2ntara ujian
yang dijalankan adalah seperti ujian kekekalan isipadu yang mempunyai ukuran
air, kekekalan nombor yang mengukur bilangan roti ta(ar, kekekalan pepejal
yang mengenal sai3 sebuah epal dan kekekalan ruang mengenal jarak antara
kon-kon dalam gelang getah. 2lasan yang dikemukakan oleh responden
direkodkan untuk melihat perbe3aan kognitif responden mengikut peringkat
umur.
2.3 Analisis a!a
2.3.1 Pengenalan "#ian K$nse%&a!i' Piage!
)etiap responden telah melaksanakan empat jenis ujian konservasi Piaget
yang terdiri daripada ujian isipadu, ujian nombor, ujian pepejal dan ujian ruang.
*erdapat empat stesen yang berlainan yang mempunyai jenis ujian yang
berlainan.
)ebelum memulakan ujian saya telah menyediakan empat sampul yang
ber(arna (arni dan nombor giliran. )aya meminta murid-murid memilih nombor
dan sampul seorang satu. 4agi ujian yang pertama iaitu u#ian (e(e(alan
n$)*$%, prinsip transformasi telah digunakan. 4iskut ta(ar telah disusun secara
sama banyak pada permulaan ujikaji dan kemudian keadaan biskut ta(ar
tersebut telah ditransformasikan kepada keadaan yang lain tanpa menambah
bilangan biskut ta(ar tersebut. 5esponden telah ditanya adakah bilangan biskut
ta(ar selepas diselerakkan sama bilangannya dengan jumlah biskut ta(ar
sebelum diselerakkan.
+jian kedua yang dijalankan pula ialah u#ian (e(e(alan isi+adu. 6alam
ujian ini, dua bekas air yang mempunyai air yang berlainan (arna digunakan dan
dilabel sebagai bekas 2 dan bekas 4. Kedua-dua bekas tersebut mempunyai
sai3 dan ketinggian yang sama. 6alam situasi 2, responden ditanya sama ada
kedua-dua bekas tersebut mempunyai isipadu air yang sama banyak atau tidak.
)elepas responden memberikan ja(apan mereka, transformasi akan dilakukan.
*ransformasi dibuat dengan menggantikan bekas 4 dengan bekas yang
mempunyai sai3 dan ketinggian yang berbe3a yang ditandai dengan bekas 7.
)emasa melakukan transformasi ini, responden memerhatikan prosedur
tersebut. 4ekas 2 dan 7 diletakkan secara bersebelahan dan responden akan
ditanya semula adakah isipadu air antara kedua bekas sama atau tidak.
4agi ujian yang ketiga pula iaitu u#ian (e(e(alan +e+e#al, proses
transformasi juga digunakan. 4agi ujian ini, dua buah epal yang sama besar
digunakan. Pada permulaan ujian ini, kedua-dua buah epal yang sama besar itu
diletakkan di atas meja dan responden mengenalpasti sama ada sai3 kedua-dua
buah epal tersebut sama atau tidak. )etelah itu, salah satu buah epal tersebut
telah dipotong kepada dua bahagian iaitu diubah sai3nya agar menjadi kecil.
)eterusnya, bagi ujian keempat pula iaitu u#ian (e(e(alan %uang, proses
transformasi juga digunakan. 4agi ujian ini, segulung gelang getah dan empat
buah kon yang sama dari segi sai3 dan ketinggian digunakan. Pada permulaan
ujian ini, keempat-empat buah kon disusun rapi dalam gelang getah dan
responden mengenalpasti ruang yang meliputi kon-kon tersebut sama ada sama
atau tidak. )etelah itu, responden memerhatikan transformasi kesemua kon-kon
tersebut yang telah diubah tempat. Kemudian responden telah ditanya baha(a
adakah ruang dalam gelang getah itu sama ataupun tidak.
)etiap alasan yang diberikan responden telah direkodkan dalam borang ujian
yang telah disediakan. Kemudian setiap alasan yang diberikan oleh responden
diulas dan dibincangkan berdasarkan setiap ujian sama ada selari atau tidak
selari teori perkembangan kognitif kanak-kanak yang dikemukakan oleh Jean
Piaget.
2.3.2 a!a Res+$nden "#ian Pe%(e)*angan K$gni!i'
5esponden bagi ujian perkembangan kognitif ini adalah sama dengan
responden bagi ujian perkembangan fi3ikal kanak-kanak. 5esponden yang dipilih
adalah berumur ' tahun, $ tahun dan tahun iaitu mengikut peringkat umur
perkembangan kognitif kanak-kanak.
2.3.2.1 a!a Res+$nden Pe%ing(a! P%a O+e%asi an Pe%*in-angan
RE.PONEN PERTAMA /PERINGKAT PRA OPERA.I0
1ama 8 Mathuraveeran 29. Parmes(aran
+mur 8 ' *ahun
Kelas 8
1ama 0uru Kelas 8 7ik. *hilagavathy 29P *hamilarasu
*arikh .ahir 8 $&.$'.&$$#
*empat .ahir 8 :ospital Manjong, Perak
*inggi 8 &&cm
4erat 8 &,kg
4angsa 8 ;ndia
Jantina 8 .elaki
2lamat 5umah 8 *aman .ela Kamunting, *aiping
1ama 4apa 8 Parmes(aran 29. Kalidassan
+mur 8 ,/ *ahun
Pekerjaan 8 Pemandu .ori
1ama ;bu 8 *hilagavati 29P )upramaniam
+mur 8 -" *ahun
Pekerjaan 8 )uri 5umah
4il. 2dik-beradik 8 ' <rang
2nak Ke 8 '
1ama Ka(an 4aik 8 Jeeventhiran, 2cchuthan
Makanan Kegemaran 8 1asi .emak, Mee 0oreng
Minuman Kegemaran 8 Milo
2dakah Komputer 6i 5umah 8 *iada
Pernakah 4ermain Komputer 8 Pernah
0ame (Permainan Komputer =ang 6iminati% 8 4ola )epak
1enis "#ian K$nse%&asi Piage! Alasan 2ang i*e%i(an Res+$nden
+jian Kekekalan 1ombor
.e*elu) !%ans'$%)asi3
Jumlah bilangan roti ta(ar di baris 2 dan baris 4
adalah sama.
.ele+as !%ans'$%)asi3
Jumlah bilangan roti ta(ar di baris 2 dan baris 4
adalahsama kerana bilangan roti tidak berkurangan
(alaupun ditranformasikan.
+jian Kekekalan ;sipadu
.e*elu) !%ans'$%)asi3
;sipadu air dalam bekas 2 dan 4 sama banyak.
.ele+as !%ans'$%)asi3
;sipadu air dalam bekas 2 dan 7 tidak sama banyak
kerana air dalam bekas 7 sudah menjadi banyak.
+jian Kekekalan Pepejal
.e*elu) !%ans'$%)asi3
)ai3 buah epal 2 buah epal 4 adalah sama.
.ele+as !%ans'$%)asi3
)ai3 buah epal 2 dan buah epal 4 adalah sama
(alaupun dipotong.
+jian Kekekalan 5uang
.e*elu) !%ans'$%)asi3
5uang dalam gelang getang 2 dan gelang getah 4
adalah sama.
.ele+as !%ans'$%)asi3
5uang dalam gelang getah 2 dan gelang getah 4
tidak sama kerana ruang antara kon-kon dalam
gelang gelah 4 kelihatan lebih luas selepas
ditranformasikan.
Pe%*in-angan Res+$nden Pe%!a)a
5esponden pertama telah menjalani keempat-empat ujian berdasarkan ujian
konservatif Piaget iaitu ujian duit kekekalan nombor, ujian kekekalan isipadu,
ujian kekekalan pepejal dan ujian kekekalan ruang. )egala ja(apan dan alasan
yang diberikan oleh responden pertama telah direkodkan.
2lasan yang diberikan oleh responden pertama yang berusia ' tahun dalam
ujian kekekalan nombor ialah jumlah bilangan roti ta(ar di baris 2 dan baris 4
adalah sama kerana bilangan roti tidak berkurangan. Keadaan ini membuktikan
responden pertama sudah berupaya berfikir secara logik dan rasional. :al ini
sekaligus menolak teori yang dikemukakan oleh Jean Piaget yang mana beliau
menyatakan pada peringkat umur pra operasi (&-' tahun%, kanak-kanak masih
belum berupaya berfikir secara logik dan rasional. 7iri ini dikatakan sebagai
centered atau pemusatan. Menurut Piaget juga, pada peringkat ini kanak-kanak
masih tidak dapat menguasai proses transformasi yang dijalankan ke atas
dirinya. <leh itu, tahap perkembangan kognitif responden pertama bagi ujian
kekekalan nombor ini adalah tinggi kerana mampu mengingat semula peristi(a
yang sudah berlaku dan boleh membanding dua peristi(a yang sudah berlaku.
Perkara bertentangan dengan ujian kekekalan nombor telah berlaku ke atas
responden pertama yang mana bagi ujian kekekalan isipadu, responden tidak
menguasai proses transformasi yang telah dilakukan. 5esponden pertama yang
berusia ' tahun ini telah memberikan alasan baha(a isipadu air dalam gelas dan
bekas tidak sama apabila air dalam gelas dituangkan ke dalam bekas yang
berbentuk lain. 1amun apabila isipadu tersebut ditransformasikan ke dalam
bekas , isipadu menjadi lebih. 2lasan yang diberikan oleh responden pertama
ialah isipadu dalam gelas dan bekas tidak sama lagi kerana bekas kelihatan
lebih besar berbanding dengan gelas. 4erdasarkan alasan yang diberikan,
responden pertama ini tiada keupayaan untuk menggambarkan proses
transformasi yang telah dilakukan terhadap isipadu tersebut kerana responden
melihat sai3 sebagai satu bentuk yang besar dan bukan ukuran isipadu yang
lama.
2lasan responden ini menunjukkan keselarian dengan teori yang
dikemukakan oleh Piaget yang mana beliau menyatakan baha(a pada peringkat
umur &-' tahun, kanak-kanak masih belum mampu melihat perubahan yang
berlaku dalam sesuatu proses transformasi. Kanak-kanak hanya mampu
memerhati satu keadaan sahaja pada satu-satu ketika. 4ukti yang dapat
ditunjukkan di sini ialah responden pertama tidak berkebolehan untuk membuat
perbandingan antara proses yang telah diubah dengan yang asal. :al ini kerana
kanak-kanak hanya dapat menumpukan perhatiannya kepada satu situasi sahaja
dalam satu masa tertentu.
Prinsip identiti juga masih belum dikuasai oleh responden melalui ujian
isipadu. Prinsip identiti yang dimaksudkan ialah mereka tahu sekiranya tiada
bilangan yang ditambah atau dikurangkan, bilangan objek adalah sama
(alaupun bentuknya sudah berubah. 5esponden tidak dapat mengenalpasti
kedua-dua ukuran isipadu masih sama (alaupun isipadu tersebut
ditransformasikan ke dalam bekas yang berbentuk dan bersai3 lain.
4agi ujian kekekalan pepejal pula, responden pertama telah mengatakan
baha(a sai3 buah epal 2 dan buah epal 4 adalah sama. 5esponden pertama
memberi alasan, sai3 buah epal 2 sama dengan sai3 buah epal 4 setelah buah
epal 4 itu dipotong dua. Kenyataan ini ditolak dengan pendapat yang diberikan
oleh Jean Piaget iaitu kanak-kanak pada peringkat umur &-' tahun tidak dapat
menguasai prinsip identiti. *etapi responden pertama berjaya membuktikan
baha(a responden mempunyai kemahiran menaakul dengan tepat sekali.
)elain itu, responden pertama ini turut tidak menguasai prinsip kebalikan
yang mana prinsip ini telah memba(a perubahan kepada keadaan kon dalam
gelang getah. :al ini telah menyebabkan ruang antara kon-kon di dalam gelang
getah 4 kelihatan lebih luas berbanding dengan kon-kon dalam gelang getah 2.
Prinsip keterbalikan ini tidak dikuasai oleh responden pertama oleh kerana
responden pertama tidak mencuba untuk selerakkan kon-kon tersebut di dalam
gelang getah itu (alaupun telah diberi peluang.
Keadaan ini menunjukkan baha(a kanak-kanak pada peringkat umur &-'
tahun ini lebih menumpukan kepada keadaan fi3ikal daripada konsep yang lebih
abstrak. Pada peringkat umur ini juga kanak-kanak tidak dapat melaksanakan
transformasi dan tidak dapat melakukan proses balik semula secara mental iaitu
membalikkan proses kepada asal seperti yang dikemukakan oleh Jean Piaget.
<leh itu, kesimpulan daripada perbincangan hasil kajian terhadap responden
pertama mendapati baha(a & jenis ujian selari dengan teori yang dikemukakan
oleh Jean Piaget terhadap kanak-kanak peringkat umur pra operasi (&-' tahun%.
& lagi ujian pula tidak selari dengan teori yang dikemukakan oleh Jean Piaget.
Keadaan ini mungkin sahaja berlaku kerana ujian isipadu dan ujian kekekalan
runag yang dijalankan terhadap kanak-kanak kini sudah tidak lagi sesuai. 1amun
untuk mendapatkan kepastian tentang relevenan ujian ini dengan peringkat umur
pra operasi (&-' tahun%, ujian nombor dan ujian pepejal ini seharusnya dijalankan
kepada responden yang lebih ramai agar keputusan ujian menjadi lebih tepat.
2.3.2.2 a!a Res+$nden Pe%ing(a! O+e%asi K$n(%i! an Pe%*in-angan
RE.PONEN KE"A /PERINGKAT OPERA.I KONKRIT0
1ama 8 )ri 1isha 29P 0unalan
+mur 8 $ *ahun
Kelas 8 ,
1ama 0uru Kelas 8 7ik.4rendadevi 29P Muniandy
*arikh .ahir 8 $.$!.&$$-
*empat .ahir 8 :ospital *aiping, Perak
*inggi 8 -cm
4erat 8 -&kg
4angsa 8 ;ndia
Jantina 8 Perempuan
2lamat 5umah 8 Kampung *elegapathy, +lu )epetang, *aiping
1ama 4apa 8 0unalan 29. *hannirmalai
+mur 8 -/ *ahun
Pekerjaan 8 4uruh Kasar
1ama ;bu 8 Malarvi3hi 29P Muniandy
+mur 8 -- *ahun
Pekerjaan 8 )uru 5umah
4il. 2dik-beradik 8 ' <rang
2nak Ke 8 -
1ama Ka(an 4aik 8 .oges(ary, *eresa, Mishalini
Makanan Kegemaran 8 1asi 2yam, 1asi .emak
Minuman Kegemaran 8 Milo
2dakah Komputer 6i 5umah 8 *iada
Pernakah 4ermain Komputer 8 Pernah
0ame (Permainan Komputer =ang 6iminati% 8 2ngry 4ird, )pider
1enis "#ian K$nse%&asi Piage! Alasan 2ang i*e%i(an Res+$nden
+jian Kekekalan 1ombor
.e*elu) !%ans'$%)asi3
Jumlah bilangan roti ta(ar di baris 2 dan baris 4
adalah sama.
.ele+as !%ans'$%)asi3
Jumlah bilangan roti ta(ar di baris 2 dan baris 4
adalah sama kerana bilangan roti tidak berkurangan
(alaupun diselerakkan.
+jian Kekekalan ;sipadu
.e*elu) !%ans'$%)asi3
;sipadu air dalam bekas 2 dan 4 sama banyak
kerana paras air adalah sama.
.ele+as !%ans'$%)asi3
;sipadu air dalam bekas 2 dan 7 tetap sama kerana
air yang dituang dalam bekas 7 merupakan
sejumlah air yang sama dalam bekas 2.
+jian Kekekalan Pepejal
.e*elu) !%ans'$%)asi3
)ai3 dan bentuk buah epal 2 dan buah epal 4
adalah sama.
.ele+as !%ans'$%)asi3
)ai3 buah epal 2 dan buah epal 4 adalah sama
(alaupun dipotong kerana masih mempunyai sai3
yang sama jika tengok sai3 asal.
+jian Kekekalan 5uang
.e*elu) !%ans'$%)asi3
5uang dalam gelang getang 2 dan gelang getah 4
adalah sama.
.ele+as !%ans'$%)asi3
5uang dalam gelang getah 2 dan gelang getah 4
adalah sama kerana kon-kon masih ada di dalam
gelang getah (alaupun diselerakkan.
Pe%*in-angan Res+$nden Kedua
4erdasarkan hasil keempat-empat ujian yang telah dijalankan terhadap
responden kedua yang berusia $ tahun ini, responden telah menguasai empat
prinsip asas yang telah dikemukakan oleh Jean Piaget. >mpat prinsip asas
tersebut ialah prinsip identiti, prinsip ganti rugi, prinsip keterbalikan dan prinsip
pennakulan. <leh itu, ujian konservatif Piaget yang dijalankan ke atas responden
kedua selari dengan teori yang dibuat oleh Jean Piaget. 4agi mengenalpasti
adakah responden kedua ini sudah menguasai keempat-empat prinsip asas
semasa peringkat umur operasi konkrit, ujian kekekalan nombor, ujian
kekekakan isipadu, ujian kekekalan pepejal dan ujian kekekalan ruang telah
dijalankan.
:asil keempat-empat ujian mendapati baha(a responden kedua yang
berusia $ tahun ini sudah menguasai prinsip identiti. :al ini kerana beliau faham
sekiranya tiada bilangan yang ditambah atau dikurangkan, bilangan sesuatu
objek adalah sama (alaupun bentuknya sudah berubah. )ebagai bukti, alasan
yang diberikan oleh responden bagi ujian kekekalan nombor, isipadu, pepejal
dan ruang adalah sama (alaupun kedudukan roti ta(ar, bentuk air dalam bekas
7, sai3 buah epal dan ruang antara kon di dalam gelang getah sudah berubah
bentuk.
)elain itu, responden kedua ini juga sudah menguasai prinsip ganti rugi. :al
ini kerana alasan yang diberikan oleh responden semasa menjalani ujian isipadu
ialah isipadu air dalam bekas 2 dan 7 tetap sama kerana air yang dituang dalam
bekas 7 merupakan sejumlah air yang sama dalam bekas 2. :al ini
menunjukkan responden memahami baha(a bentuk bekas 7 yang lebih pendek
dan lebarlah yang menyebabkan isipadu air kelihatan lebih berbanding isipadu
dalam bekas 2.
4agi memastikan semula ja(apan dan alasannya, responden telah menuang
semula air dalam bekas 7 ke dalam gelas 4 untuk memastikan baha(a paras air
masih sama dengan air di dalam bekas 2. Proses yang dilakukan oleh
responden membuktikan baha(a beliau juga telah memahami prinsip
keterbalikan seperti mana yang dikemukakan oleh Jean Piaget.
<leh itu, kesimpulan daripada perbincangan hasil kajian terhadap responden
kedua mendapati baha(a keempat-empat ujian yang telah dijalani menepati teori
yang dikemukakan oleh Jean Piaget iaitu pada peringkat umur operasi konkrit ini,
kanak-kanak sudah boleh menguasai konsep pengekalan (conservation% yang
mana dalam konsep ini kanak-kanak perlu menguasai empat konsep asas iaitu
prinsip identiti, prinsip ganti rugi , prinsip penaakulan dan prinsip keterbalikan.
)elain itu, responden juga sudah boleh berfikir secara logik kerana sudah
memahami proses transformasi yang dilakukan.
2.3.2.3 a!a Res+$nden Pe%ing(a! O+e%asi F$%)al an Pe%*in-angan
RE.PONEN KETIGA /PERINGKAT OPERA.I FORMAL 0
1ama 8 Pavithiraakala 29P .oganathan
+mur 8 *ahun
Kelas 8 /
1ama 0uru Kelas 8 >n.0igilan 29. 5amu
*arikh .ahir 8 $.$/.&$$&
*empat .ahir 8 :ospital *aiping, Perak
*inggi 8 ,/cm
4erat 8 ,$kg
4angsa 8 ;ndia
Jantina 8 Perempuan
2lamat 5umah 8 *aman .ela Kamunting, *aiping
1ama 4apa 8 .oganathan 29. )upramaniam
+mur 8 -! *ahun
Pekerjaan 8 Pemandu .ori
1ama ;bu 8 ?anamalar 29P )angaran
+mur 8 -- *ahun
Pekerjaan 8 Pembantu Kedai *elefon
4il. 2dik-beradik 8 / <rang
2nak Ke 8 &
1ama Ka(an 4aik 8 *hamilarashee, *harshini, *hanusia
Makanan Kegemaran 8 *hosai
Minuman Kegemaran 8 Milo
2dakah Komputer 6i 5umah 8 *iada
Pernakah 4ermain Komputer 8 Pernah
0ame (Permainan Komputer =ang 6iminati% 8 2ngry 4ird
1enis "#ian K$nse%&asi Piage! Alasan 2ang i*e%i(an Res+$nden
+jian Kekekalan 1ombor
.e*elu) !%ans'$%)asi3
Jumlah bilangan roti ta(ar di baris 2 dan baris 4
adalah sama.
.ele+as !%ans'$%)asi3
Jumlah roti ta(ar pada garis 2 dan garis 4 sama
kerana jumlahnya tidak berubah hanya
kedudukannya yang diubah.
+jian Kekekalan ;sipadu
.e*elu) !%ans'$%)asi3
;sipadu air dalam gelas 2 dan 4 adalah sama
kerana paras air dalam setiap gelas sama rata.
.ele+as !%ans'$%)asi3
;sipadu air dalam gelas 2 dan bekas 7 masih sama
kerana jumlah air daripada gelas 4 dituangkan
semula dalam bekas 7 tanpa air tertumpah.
+jian Kekekalan Pepejal
.e*elu) !%ans'$%)asi3
)ai3 dan bentuk buah epal 2 dan buah epal 4
adalah sama.
.ele+as !%ans'$%)asi3
)ai3 buah epal 2 dan buah epal 4 adalah sama
kerana hanya bentuk buah yang berubah tetapi
tidak jisim buah tersebut. (Pelajar ini telah
mencantumkan semula buah epal yang telah
dibelah dua kepada keadaan asal%
+jian Kekekalan 5uang
.e*elu) !%ans'$%)asi3
5uang dalam gelang getang 2 dan gelang getah 4
adalah sama.
.ele+as !%ans'$%)asi3
5uang dalam gelang getah 2 dan gelang getah 4
adalah sama kerana kon-kon masih ada di dalam
gelang getah (alaupun diselerakkan. (pelajar ini
telah mencuba selerakkan kon-kon tersebut
mengikut suka hatinya%
Pe%*in-angan Res+$nden Ke!iga
4erdasarkan hasil keempat-empat ujian yang telah dijalankan terhadap
responden ketiga yang berusia & tahun ini, responden juga telah menguasai
empat prinsip asas sama seperti responden kedua seperti yang telah
dikemukakan oleh Jean Piaget. >mpat prinsip asas tersebut ialah prinsip identiti,
prinsip ganti rugi, prinsip penaakulan dan prinsip keterbalikan. <leh itu, ujian
konservasi Piaget yang dijalankan ke atas responden ketiga ini juga selari
dengan teori yang dibuat oleh Jean Piaget. 4agi mengenalpasti adakah
responden ketiga ini sudah menguasai keempat-empat prinsip asas semasa
peringkat umur operasi formal, ujian kekekalan nombor, ujian kekekalan isipadu
air, ujian kekekalan pepejal dan ujian kekekalan ruang telah dijalankan.
:asil keempat-empat ujian mendapati baha(a responden ketiga yang
berusia & tahun ini sudah menguasai prinsip identiti. )ebagai bukti, semasa
menjalani ujian kekekalan nombor, dengan memerhati sahaja responden dapat
mengetahui baha(a jumlah roti ta(ar tetap sama (alaupun keadaan asal roti
ta(ar telah berubah bentuk. Keadaan ini berlaku kerana pada peringkat umur
operasi formal, kanak-kanak sudah mampu melakukan proses mental ke atas
idea-idea dan membuat jangkaan dan andaian. Keadaan ini disokong lagi
dengan pendapat Piaget yang mana beliau menyatakan baha(a kanak-kanak
pada peringkat umur ini sudah boleh faham sekiranya tiada bilangan yang
ditambah atau dikurangkan, bilangan sesuatu objek adalah sama (alaupun
bentuknya sudah berubah.
)elain itu, responden ketiga juga sudah menguasai prinsip keterbalikan
kerana semasa menjalani ujian kekekalan pepejal, beliau telah mencantumkan
semula buah epal yang telah dibelah dua dan memerhati kan semula sai3 dan
bentuk kedua-dua buah epal tersebut. )etelah itu, beliau telah memberikan
alasan baha(a perubahan bentuk buah epal itu tidak mempengaruhi jisim buah
epal tersebut jikalau dipotong. 2lasan yang telah diberikan membuktikan baha(a
pemikiran responden ini tidak lagi terikat kepada bahan-bahan konkrit yang
mana beliau sudah mampu memikirkan idea-idea secara abstrak dan membuat
hipotesis. Membuat hipotesis di sini bermaksud responden sudah boleh mencari
alternatif penyelesaian masalah iaitu boleh menaakul secara induktif atau
deduktif.
<leh itu, kesimpulan daripada perbincangan hasil kajian terhadap responden
ketiga mendapati baha(a keempat-empat ujian yang telah dijalani menepati teori
yang dikemukakan oleh Jean Piaget iaitu pada peringkat umur operasi formal ini,
kanak-kanak sudah boleh menaakul secara induktif atau deduktif. Penaakulan
induktif bermaksud berfikir daripada aspek khusus kepada aspek yang lebih luas
manakala penaakulan deduktif pula bermaksud berfikir daripada pemikiran yang
am kepada khusus.
2.3.3 Ru)usan La+$%an Pe%(e)*angan K$gni!i'
)ecara keseluruhan mendapati baha(a perkembangan kognitif kanak-kanak
juga meningkat mengikut umur. Menurut Jean Piaget (!"#-"!$%, kanak-kanak
akan melalui peringkat-peringkat perkembangan kognitif yang sama tetapi pada
usia yang berbe3a-be3a. 4eliau berpendapat persekitaran tidak membentuk
kognitif kanak-kanak, sebaliknya, kanak-kanak membina pengetahuan mereka
secara aktif untuk memahami persekitarannya. Keadaan ini berlaku melalui
pelbagai proses penerokaan, manipulasi dan menilai persekitaran fi3ikalnya.
@alaupun ujian kekekalan isipadu dan ujian kekekalan ruang yang dilakukan
ke atas responden pertama yang berusia ' tahun bertentangan dengan teori
yang dikemukakan Jean Piaget, namun bagi mendapatkan kepastian tentang
relevenan ujian ini dengan peringkat umur pra operasi (&-' tahun%, kedua ujian
ini seharusnya dijalankan kepada responden yang lebih ramai agar keputusan
ujian menjadi lebih tepat. Proses transformasi nombor dan pepejal yang
dijalankan ke atas responden pertama juga mempunyai ja(apan yang berbe3a.
<leh itu, penerimaan yang boleh diambil di sini ialah kanak-kanak pada peringkat
umur pra operasi masih belum boleh menguasai proses transformasi kerana
mereka masih belum mampu berfikir secara logik dan rasional.
4erdasarkan perbincangan dengan guru di sekolah kajian dijalankan, setiap
orang guru harus sedar baha(a pengaruh rakan sebaya adalah penting dalam
perkembangan kanak-kanak, khasnya dari perkembangan intelek, sahsiah,
emosi dan sosial. Misalnya, kanak-kanak bergaul dengan rakan sebaya yang
rajin belajar akan mendorong perkembangan intelek dan potensinya ke tahap
optimum. Kanak-kanak yang bersosialisasi dengan rakan sebaya yang
bersopan santun akan menyerap nilai-nilai murni yang positif daripada mereka.
Menurut 12>=7 (1ational 2ssociation Aor the >ducation of =oung 7hildren%,
perkembangan kognitif kanak-kanak dipengaruhi oleh persekitaran yang
melingkunginya, seperti rumah dan sekolah.
<leh itu, guru haruslah bijak dalam mengenalpasti potensi setiap pelajar
berdasarkan perkembangan kognitif mereka mengikut peringkat umur. 7ara guru
mengajar di dalam kelas amat mempengaruhi pelajar agar dapat menguasai
sesuatu kemahiran yang baharu. 4agi proses pengajaran dan pembelajaran
terhadap pelajar yang berumur tahun ke atas, guru boleh menggunakan
bahan yang konkrit untuk mengillustrasikan konsep yang lebih kompleks
misalnya penggunaan bahan -6, model, rajah dan pengalaman pelajar sendiri
sebagai permulaan kepada pengajaran yang lebih kompleks.