Tujuan:

Untuk mengenal pasti jenis-jenis awan yang dapat mempengaruhi cuaca

Teori

Amali ini adalah berkaitan dengan cuaca dan awan. Amali ini telah dilaksanakan dalam
tempoh masa dua minggu iaitu dari 19 Januari 2015 sehingga 1 Februari 2015 di depan
dewan Raja Rohani pada waktu 10.00 pagi dan 4.30 petang. Awan boleh kategorikan
kepada pelbagai jenis dengan berdasarkan kepada ketinggiannya.

Awan dibahagikan kepada dua kategori umum iaitu

Lapisan

Berlonggok

Awan-awan ini dinamakan sebagai awan stratus (awan berlapis) dan awan kumulus
(awan berlonggok). Dua jenis awan ini kemudian dibahagikan kepada empat kumpulan
dengan mengikut ketinggiannya.
Keluarga A: Awan tinggi (6,000 m ke atas)
Di kawasn tropik awan ini terletak di ketinggian 6-18 km, pada kawasan iklim sederhana pula
awan ini terletak pada ketinggian 5-13 km, sedangkan di kawasan kutub terletak pada 3-8
km. Awan yang tergolong ke dalam awan tinggi adalah :

Sirus (CI)

Awan ini halus, dan berstruktur seperti mirip bulu burung. Awan ini tidak menyebabkan
hujan.

Awan ini terdiri daripada titisan air yang terjadi disebabkan suhu terlalu dingin pada
atmosfer.

Awan Sirus ini ditiupkan dari angin sebelah timur. Awan ini berwarna putih dengan
pinggiran tidak jelas.

Sirostratus (Cs)

Bentuknya seperti kelembu putih yang halus dan rata menutup seluruh langit sehingga
nampak cerah.

Awan ini juga menimbulkan lingkaran yang bulat yang mengelilingi matahari dan bulan
yang biasanya terjadi di musim kemarau.

Sirokumulus (Cc)

Awan ini bentuknya seperti terputus-putus sering menimbulkan bayangan.

Keluarga B: Awan pertengahan (2,000 - 5,000 m)

Altostratus (As)

Awan Altostratus berwarna kekelabuan dan meliputi hampir keseluruhan langit.

Awan ini menghasilkan hujan apabila cukup tebal.

Awan-awan di atas terbentuk pada waktu senja dan malam hari dan menghilang apabila
matahari terbit di awal pagi.

Altokumulus (Ac)

Awan ini kecil-kecil, tapi jumlahnya banyak

Awan Altokumulus berwarna kelabu atau putih dilihat pada waktu senja.

Biasanya berbentuk seperti kabus yang agak tebal.

Keluarga C: Awan rendah (2,000 m ke bawah)

Stratus (St)

Awan ini cukup rendah dan sangat luas. Tingginya di bawah 2000 m.

Lapisannya melebar seperti kabus dan berlapis.

Nimbostratus (Ns)

Bentuk awan yang tidak menentu.

Awan ini hanya menimbulkan hujan rintik-rintik.

Awan ini berwarna putih gelap yang penyebarannya di langit cukup luas.

Stratokumulus (Sc)

Lapisan awan ini nipis dan tidak menghasilkan hujan.

Awan ini berwarna putih kekelabuan yang terjadi pada petang dan senja apabila
atmosfera stabil.

Keluarga D: Awan menegak

Kumulonimbus (dikaitkan dengan hujan lebat dan ribut petir) (Cb)

Boleh Berwarna putih atau putih gelap.

Terletak pada ketinggian kira-kira 1000 lebih dari 3500 kaki.

Awan ini menimbulkan hujan dengan kilat dan guruh.

Awan ini berhubungan rapat dengan berlakunya hujan lebat , petir, tornado, dan ribut.

Kumulus

Merupakan awan tebal dengan puncak yang agak tinggi.

Awan kelihatan seperti tompok putih atau cahaya kelabu yang kelihatan seperti bola
kapas terapung.

Awan ini berbentuk garis besar yang tajam dan dasar yang rata.

Ketinggian awan ini umumnya 1000 m dan lebar 1 km.

Hipotesis:
Kemunculan kelompok jenis awan tertentu dapat mempengaruhi cuaca pada hari tersebut
Bahan dan radas:
kamera
Prosedur:
1. Pelbagai maklumat mengenai awan dikumpulkan daripada sumber yang berbeza seperti
laman internet dan buku rujukan.
2. Lokasi kajian telah ditentukan di mana kajian ini akan dijalankan di depan Dewan Raja
Rohani.
3. Pemerhatian terhadap jenis awan di kawasan tersebut dijalankan dalam jangka masa
dua minggu iaitu pada 19 Januari 2015 sehingga 1 Februari 2015.
4. Masa pemerhatian ditetapkan iaitu pada 10.00 pagi dan 4.30 petang. Masa untuk
menjalankan kajian adalah sama pada setiap hari.
5. Pemerhatian direkodkan di dalam jadual termasuklah perubahan cuaca seperti hujan
atau tidak.
6. Data yang telah diperolehi dianalisis.

Keputusan:
Hari /

Hasil
10.00 pagi

Tarikh
19/1/15

4.30 petang

Jenis Awan

: Stratokumulus

Jenis Awan

: Stratokumulus

Cuaca

: Cerah

Cuaca

: Panas

Kelembapan

: Sederhana lembap(74%)

Kelembapan

: Kering (63%)

Kehadiran hujan

: Tiada

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 26 C

Suhu

: 30 C

Tekanan udara

: 1014.0 hPa

Tekanan udara

: 1010.0 hPa

Jenis Awan

: Stratokumulus

Jenis Awan

: Nimbostratus

Cuaca

: Cerah

Cuaca

: Mendung

Kelembapan

: Sederhana lembap(74%)

Kelembapan

: Sederhana lembap(66%)

20/1/15

Kehadiran hujan : Tiada

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 26 C

Suhu

: 27 C

Tekanan udara

: 1014.0 hPa

Tekanan udara

: 1011 hPa

21/1/15

Jenis Awan

: Tiada awan

Jenis Awan

: Kumulus

Cuaca

: Panas

Cuaca

: Panas

Kelembapan

: Sederhana lembap (69%)

Kelembapan

: Kering (63%)

Kehadiran hujan : Tiada

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 25 C

Suhu

: 32 C

Tekanan udara

: 1016.0 hPa

Tekanan udara

: 1012.0 hPa

Jenis Awan

: Stratus

Jenis Awan

: Sirostratus dan sirus

Cuaca

: Cerah

Cuaca

: Panas

Kelembapan

: Sederhana lembap(74%)

Kelembapan

: Kering(65%)

22/1/15

Kehadiran hujan : Tiada

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 26 C

Suhu

: 28 C

Tekanan udara

:1016.0 hPa

Tekanan udara

: 1011.0 hPa

23/1/15

Jenis Awan

: Sirus

Jenis Awan

: Kumulus

Cuaca

: Panas

Cuaca

: Panas

Kelembapan

: Kering (64%)

Kelembapan

: Kering (55%)

Kehadiran hujan : Tiada

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 26 C

Suhu

: 27 C

Tekanan udara

: 1013.0 hPa

Tekanan udara

: 1008.0 hPa

24/1/15

Jenis Awan

: Sirostratus

Jenis Awan

: Kumulus, sirostratus

Cuaca

: Cerah

Cuaca

: Panas

Kelembapan

: Sederhana lembap(71%)

Kelembapan

: Kering(63%)

Kehadiran hujan : Tiada

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 28 C

Suhu

: 31 C

Tekanan udara

:1014.0 hPa

Tekanan udara

:1010.0 hPa

25/1/15

Jenis Awan

: Altokumulus

Jenis Awan

: Tiada awan

Cuaca

: Cerah

Cuaca

: Panas

Kelembapan

: Sederhana lembap(79%)

Kelembapan

: Kering(64%)

Kehadiran hujan : Tiada

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 26 C

Suhu

: 33 C

Tekanan udara

:1014.0 hPa

Tekanan udara

: 1010.0 hPa

Jenis Awan

: Nimbostratus

Jenis Awan

: Stratokumulus, kumulus

Cuaca

: Mendung

Cuaca

: Panas

Kelembapan

: Lembap (83%)

Kelembapan

: Kering(63%)

26/1/15

Kehadiran hujan : Tiada

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 23 C

Suhu

: 33 C

Tekanan udara

: 1013.0 hPa

Tekanan udara

:1008.0 hPa

27/1/15

Jenis Awan

: Tiada awan

Jenis Awan

: Tiada awan

Cuaca

: Panas

Cuaca

: Panas

Kelembapan

: Kering (63%)

Kelembapan

: Kering(59%)

Kehadiran hujan : Tiada

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 26 C

Suhu

: 31 C

Tekanan udara

:1013.0 hPa

Tekanan udara

:1008.0 hPa

Jenis Awan

: Sirostratus

Jenis Awan

: Sirostratus, sirus

Cuaca

: Panas

Cuaca

: Panas

Kelembapan

: Sederhana lembap(70%)

Kelembapan

: Kering (65%)

28/1/15

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 26 C

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 36 C

Tekanan udara

: 1011.0 hPa

Tekanan udara

: 1007.0 hPa

Jenis Awan

: Stratus, altostratus

Jenis Awan

: Kumulus

Cuaca

: Mendung

Cuaca

: Panas

Kelembapan

: Lembap (84%)

Kelembapan

: Kering (63%)

29/1/15

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 32 C

Tekanan udara :1012.0 hPa

Tekanan udara

:1008.0 hPa

Jenis Awan

: Altokumulus

Jenis Awan

: Nimbostratus

Cuaca

: Cerah

Cuaca

: Mendung

Kelembapan

: Sederhana lembap(79%)

Kelembapan

: Lembap (81%)

Suhu

: 25 C

Kehadiran hujan : Tiada

30/1/15

Kehadiran hujan : Tiada

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 27 C

Suhu

: 25 C

Tekanan udara

: 1013.0 hPa

Tekanan udara

: 1009.0 hPa

Jenis Awan

: Sirostratus, sirokumulus

Jenis Awan

: Kumulus

Cuaca

: Panas

Cuaca

: Panas

Kelembapan

: Kering (64%)

Kelembapan

: Kering (59%)

31/1/15

Kehadiran hujan : Tiada

Kehadiran hujan : Tiada

Suhu

: 28 C

Suhu

: 33 C

Tekanan udara

:1013.0 hPa

Tekanan udara

:1009.0 hPa

Jenis Awan

: Tiada awan

Jenis Awan

: Sirus

Cuaca

: Panas

Cuaca

: Panas

Kelembapan

: Kering (55%)

Kelembapan

: Kering (36%)

1/2/15

Kehadiran hujan : Tiada

Kehadiran hujan : Tiada

: 31 C

Suhu

Tekanan udara : 1013.0 hPa

PERBINCANGAN :

Suhu

:33 C

Tekanan udara

:1008.0 hPa

1. Amali ini telah mendedahkan pengalaman dan pengetahuan baru kepada kami
mengenai cuaca selain daripada mengetahui tentang cuaca mendung, cerah dan hujan
sahaja.
2. Melalui eksperimen ini, kami telah mengenali nama bagi awan dan cuaca yang berlaku
seiring dengan perubahan bentuk awan.
3. Pemerhatian terhadap perubahan awan telah dijalankan sepanjang dua minggu, iaitu
bermula pada 19 Januari 2015 hingga 1 Februari 2015.
4. Sepanjang pemerhatian terhadap kepelbagaian awan yang terbentuk, kami telah
menangkap sembilan jenis awan yang berbeza.
Bilanga

Jenis Awan

n
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Nimbostratus
Stratus
Stratokumulus
Altokumulus
Altostratus
Kumulus
Sirostratus
Sirus
Sirokumulus
Tiada awan

Peringkat Awan

Kekerapan Jenis Awan

Sepanjang Pemerhatian
Rendah
3
Rendah
2
Rendah
4
Sederhana
2
Sederhana
1
Tinggi
6
Tinggi
6
Tinggi
4
Tinggi
1
5
Jadual Kekerapan Jenis Awan

5. Carta pai kekerapan jenis awan telah dihasilkan berdasarkan pemerhatian yang dibuat.
Jenis Awan
Nimbostratus
Stratus
Stratokumulus
Altokumulus
Altostratus
Kumulus
Sirostratus
Sirus
Sirokumulus
Tiada awan

Kekerapan Jenis Awan Sepanjang Pemerhatian (%)

8.82
5.88
11.76
5.88
2.94
17.65
17.65
11.76
2.94
14.71

Kekerapan Jenis Awan Sepanjang Pemerhatian (%)

Nimbostratus
Stratus
15%
3%

9%

Stratokumulus
6%
12%

12%

6%
18%

3%
18%

Altokumulus
Altostratus
Kumulus
Sirostratus
Sirus
Sirokumulus
Tiada awan

Carta Pai Kekerapan Jenis Awan

6. Berdasarkan jadual dan carta pai, awan yang kerap terbentuk adalah awan Kumulus.
Awan Kumulus mencatatkan kekerapan yang paling tinggi iaitu 21.43%, sebanyak enam
kali dalam pemerhatian sepanjang dua minggu.
7. Awan Kumulus merupakan awan pada peringkat tinggi. Ia tebal dengan puncak yang
tinggi dan kelihatan seperti tompok putih. Awan ini berbentuk garis besar yang tajam dan
dasar yang rata. Ketinggian dan kelebaran umumnya ialah 1 kilometer.

8. Awan Altokumulus dan Sirostratus mencatatkan kekerapan kedua tertinggi iaitu 10.71%,
sebanyak tiga kali dalam pemerhatian sepanjang dua minggu.
9. Awan Altokumulus merupakan awan pada peringkat sederhana berbentuk kecil dan
dalam jumlah yang banyak. Biasanya berbentuk seperti kabus yang tebal.
10. Manakala Awan Sirostratus merupakan awan pada peringkat tinggi berbentuk seperti
kelembu putih yang halus dan rata menutup keseluruhan langit. Ia juga menimbulkan
lingkaran bulat yang mengelilingi matahari dan bulan yang biasanya terjadi di musim
kemarau.
11. Seterusnya diikuti dengan Awan Altostratus, Nimbostratus, Stratus dan Sirus dengan
kekerapan sebanyak 7.14%, sebanyak dua kali dalam pemerhatian sepanjang dua
minggu.
12. Awan Altostratus merupakan awan pada peringkat sederhana. Ia berwarna kekelabuan
dan meliputi hampir keseluruhan langit dan menghasilkan hujan apabila ia amat tebal.
Awan ini biasa terbentuk pada waktu senja dan malam dan ia menghilang apabila
matahari terbit di awal pagi.
13. Awan Nimbostratus merupakan awan pada peringkat sederhana. Ia berwarna hitam
putih dan meliputi hampir keseluruhan langit dan menghasilkan hujan. Awan ini tidak
mempunyai bentuk yang tertentu.
14. Awan Stratus merupakan awan pada peringkat rendah. Ia berwarna hitam putih dan
meliputi hampir keseluruhan langit dan menghasilkan hujan. Awan ini tidak mempunyai
bentuk yang tertentu.
15. Awan Sirus merupakan awan pada peringkat tinggi. Ia berwarna putih dan meliputi
hampir keseluruhan langit dan tidak menghasilkan hujan. Awan ini halus dan berstruktur
bulu burung. Awan ini terhasil daripada titisan air yang terjadi disebabkan suhu terlalu
dingin pada atmosfera.
16. Awan Nimbokumulus mencatatkan kekerapan yang paling rendah iaitu 3.57%, sebanyak
sekali dalam pemerhatian sepanjang dua minggu.
17. Awan Nimbokumulus merupakan awan pada peringkat rendah. Kehadiran awan ini
menandakan hari akan hujan dan berangin kencang.
Tarikh
19/1
20/1
21/1
22/1
23/1
24/1
25/1
26/1
27/1
28/1
29/1

Suhu( )

Kelembapan(%)
Pagi
74
74
69
74
64
71
79
83
63
70
84

Petang
63
66
63
65
55
63
64
63
59
65
63

Pagi
26
26
25
26
26
28
26
23
26
26
25

Petang
30
27
32
28
27
31
33
33
31
36
32

30/1
31/1
1/2

79
64
55

81
59
36

27
28
31

25
33
33

Rujukan:

Barbara Brooks Simons. (1938). Science Explorer Weather and Climate. Penerbit: Island Press
Dr.Gustavo Loret de Mola. (2009). Earth and Space Science.Penerbit : McGrawHill.
Edward J.Tarbuck & Frederick K.Lutgens. (1994). Earth Science. London : Penerbit: Pearson
Education.Inc
Glencoe. (2005). Earth
Companies,Inc.

science

National

Geographic.

Penerbit

The

McGraw-Hill

Gambar jenis-jenis awan dan proses terjadinya hujan. Dipetik pada 2015, 29 Januari daripada
http://www.frewaremini.com/2014/09/gambar-jenis-jenis-awan-proses.html
Globe Fearon. (2000). Oceans and Atmosphere. United States Of America ; Penerbit : Pearson
Education, Inc.
Pembentukan dan jenis-jenis awan. Dipetik pada
http://apps.islam.gov.my/efalak/?q=en/erhk-awan
Proses

Januari

daripada

pembentukan awan dan hujan. Dipetik pada 25 Januari

http://www.fisikanet.lipi.go.id/utama.cgi?cetakfenomena&1352896307

daripada

Wikipedia.
(2013, Mac 8).
Awan.
http://ms.wikipedia.org/wiki/Awan

Dipetik

pada

2015,

2015,

30

Januari

27,

daripada

Lampiran