SISTEM PNEUMATIK

Umum.

Pneumatik berasal dari bahasa Yunani

yang bererti udara atau angin.Sistem
yang menggunakan tenaga yang
disimpan dalam bentuk udara yang
dimampatkan untuk menghasilkan suatu
kerja.Sistem pneumatik banyak
digunakan dalam sistem automasi.

KAWALAN PNEUMATIK

Menggunakan media UDARA

BERTEKANAN (air pressure) untuk
permindahan tenaga.
Secara umum Sist. Pneumatik
adalah sama dengan Sist. Hidraulik.
Digunakan utk kerja2 ringan atau
sederhana berat. Cth seperti
kawalan pintu automatik, pendingin
udara, gerudi, tukul udara dsb.

Penggunaan Sistem
Pneumatik
a.
b.
c.
d.

Menanggal tayar
Kawalan pintu automatik
Pelepas dan penarik rodaroda pendarat pesawat.
Kawalan pintu automatik,
pendingin udara, gerudi, tukul
udara dsb.

Kelebihan sistem Pneumatik :

a.
b.
c.
d.

Ringkas
Mudah
Lebih murah dibandingkan dengan
sistem hidraulik.
Lebih selamat

Kekurangan sistem Pneumatik :

1.
2.
3.

Bunyi bising
Sistem kurang cekap
Hanya untuk pergerakkan ringan
dan sederhana berat.

KOMPONEN, SIMBOL DAN FUNGSI

SISTEM PNEUMATIK
Dibahagikan kepada 4 bahagian
1. Bah. Perkhidmatan pembekalan
2. Bah. Pengawalan pneumatik
3. Bah. Penggerak atau penukar
4. Bah. Pemindahan tenaga /
penghantar

1. BAHAGIAN PERKHIDMATAN
PEMBEKALAN

Berfungsi
menyediakan
udara mampat
daripada udara di
atmosfera.
Udara
dimampatkan dan
disimpan dalam
tangki penerima
udara.

Komponen Bah. Perkhidmatan

Pembekalan.
1. Motor Elektrik- Menggerakkan pam
sehingga tangki simpanan udara penuh.
Motor akan terus berputar sehingga
tangki simpanan udara penuh.

2) Compressor (Pemampat)
-menyedut udara bertekanan lebih
tinggi drpd tekanan asalnya.
-2 jenis - Anjakan turbo
- Anjakan positif

Tangki Penerima (Tank)

Menyimpan udara dan dipasang

berhampiran dengan pemampat.
Tugas lain mengasingkan air akibat
proses pemeluwapan udara yang
termampat

Penapis minyak dan air

berfungsi sebagai pemisah minyak
dan air dari udara yang masuk ke
dalam kompresor

penapis udara
udara yang dimampat akan melalui penapis
untuk memisahkan udara dari
kemungkinan mengandungi debu dan
kotoran.

Pelicin
Berfungsi untuk menambahkan
kelancaran perjalanan udara serta
dapat mengurangkan geseran dan
kehausan komponen.
Tolok tekanan
Menunjukkan bacaan kadar tekanan
udara dalam sistem

2. Bahagian Pengawalan pneumatik

Bahagian ni berfungsi mengawal

tekanan, kadar aliran dan arah
udara termampat.

Kawalan ni dilakukan oleh injap

tertentu.

Injap kawalan Tekanan

Mengawal tekanan udara mampat

pada suatu bahagian bagi menjamin
tekanan tidak melebihi had tekanan
komponen

Injap kawalan aliran

Mengehad tetap dengan mengawal

aliran angin mampat ke bahagian
penggerak.
1.Pengehad tetap
2.Pengehad boleh laras
3.Injap penyekat sahala

Injap kawalan Arah

Mengawal arah aliran yang

dikehendaki
Jenis injap ditentukan mengikut
bilangan aliran, bilangan kedudukan
dan cara ia dikendalikan

Injap 2 liang 2 kedudukan (2/2)

Mempunyai

1 arah kawalan keluar

Injap 2/2 lazim tertutup dan injap
lazim terbuka

Injap 3 liang 2 kedudukan (3/2)

Mempunyai

2 arah kawalan keluar

Injap 3/2 mempuyai 2 bentuk iaitu
injap 3/2 lazim tertutup dan injap lazim
terbuka

Injap 4 liang 3 kedudukan (4/3)

Mempunyai 4 arah kawalan keluar dalam
3 kedudukan
Kedudukan lazim berada di tengahtengah
Kedudukan kedua sama ada sebelah kiri
atau kanan
Injap 4/3 mempunyai dua bentuk iaitu
injap lazim terbuka dan lazim tertutup

3. Bahagian Penggerak Atau

Penukar

Penggerak ini dinamakan juga

penukar, iaitu bahagian yang
menukar tenaga pneumatik menjadi
tenaga mekanikal
Terbahagi kepada 2 bahagian iaitu
Penggerak

lelurus (silinder)
Penggerak berputar (motor)

Penggerak Lelurus
Silinder Tindakan Tunggal
Menggerakkan beban pada dua arah
Silinder ini mempunyai satu rod,
liang dan pegas bagi
mengembalikan omboh ke
kedudukan asal setelah digunakan

Silinder dua tindakan

Menggerakkan beban pada dua
arah.Silinder ini mempunyai satu
rod, dua liang tanpa pegas

Penggerak Berputar Motor

Motor pneumatic ini digunakan pada

kerja yang memerlukan gerkan
berputar
Terdapat pelbagai jenis motor, ada
yang berputar 90 darjah dan ada
yang lebih 180 darjah

4. Bahagian Pemindahan Tenaga

Memindahkan udara termampat

yang dialihkan ke dalam litar
perpaipan
Semakin kecil paip bererti semakin
kecil tenaga dihasilkan dan ianya
sesuai digunakan jika tekanan
sederhana

Litar Asas Sistem Pneumatik

Gambarajah Sambungan Sistem

Pneumatik

Perbezaan :
pneumatik
Angin sebagai bahan
utama sistem

hidraulik

Kos penyelenggaran
yang murah

Bendalir (minyak)
sebagai bahan utama
sistem
Kos penyelenggaraan
yang mahal

Untuk kegunaan
kerja-kerja ringan

Untuk kegunaan
kerja-kerja berat

Litar Asas Pneumatik

Rujukan :

Abd Samad Hanif,2003.Teknologi

Kejuruteraan.Kuala Lumpur.Dewan
Bahasa dan Pustaka.
www.wikipedia.com/Pneumatic