DATA PERCOBAAN
A.1
Kalibrasi Pelarut
Pelarut yang digunakan
: Aquadest (H2O)
= 8 ml
= 93 oC
= 0,96323 g/ml
(Geankoplis, 1993)
W (g)
V1 (ml)
V2 (ml)
Td (0C)
Td (0C)
0,4
0,5
0,6
0,8
8,5
8,5
8,5
8,5
13
13
14,5
14,5
94
94
95
95
1
1
2
2
W (g)
V1 (ml)
V2 (ml)
Td (0C)
Td (0C)
0,4
0,5
0,6
0,8
8,5
8,5
8,5
8,5
11,5
12,5
12,5
13
95
96
96
97
2
3
3
4
W (g)
V1 (ml)
V2 (ml)
Td (0C)
Td (0C)
I
II
III
0,5
0,6
0,7
8
8
8
12
12,5
13
96
97
98
3
4
5
LA-1
Kenaikan Titik Didih
Andri Rizki
LA-2
IV
0,9
13
98
keterangan :
W = massa zat terlarut (g)
V1 = volume larutan akhir (ml)
V2 = volume larutan akhir (ml)
Td = titik didih (oC)
Td = kenaikan titik didih (oC)
m1 = molalitas larutan awal (molal)
m2
LAMPIRAN B
CONTOH PERHITUNGAN
B.1
Kalibrasi Pelarut
Volume pelarut awal = 8 L
Titik didih Kalibrasi = 93oC
Pada Temperatur = 100oC, densitas air (H2O) 1 = 0,9584 g/cm3
(Geankoplis, 1993)
Pada Temperatur = 90oC, densitas air (H2O) 2 = 0,96323 g/cm3
(Geankoplis, 1993)
Universitas Sumatera Utara
Kenaikan Titik Didih
Andri Rizki
LA-3
1
T T1
2 1 T2 T1
- 0,9653
93 90
- 0,0069
10
-0,00207 = 10 9,653
10 = 9,6325
= 0,96325 g/ml
Pada T1 = 100oC, P1 = 101,325 kPa
(Geankoplis, 1993)
(Geankoplis, 1993)
P2 P1 T2 T1
P - 70,10
93 90
31,225
10
93,675 = 10P 701
10P = 794,675
P = 79,4675 kP
Volume pelarut awal (V0)
= 8 mL
= 93oC
= 0,96323 g / mL
= 78,8386 kPa
= (pelarut) x V0
(Geankoplis, 1993)
= 0,96325 g/mL x 8 mL
Universitas Sumatera Utara
Kenaikan Titik Didih
Andri Rizki
LA-4
= 7,706 g
B.2
(Sciencelab, 2013a)
BM H2O
(Sciencelab, 2013d)
n1
n1
= 18,02 g/mol
gram
n2
BM H 2 O
7,706 g
18,02 g/mol
n 1 0,4276 mol
gram
BM C6H12O6
n2
0,4 g
342,30 g/mol
n 2 0,0012 mol
X2
n2
n 2 n1
X2
0,0012 mol
0,0012 mol 0,4276 mol
X 2 0,0028
W (g)
0,4
0,5
P1
7,706
n1
0,4276
n2
0,0012
0,0015
X2
0,0028
0,0035
LA-5
0,6
0,8
III
IV
0,0018
0,0023
0,0042
0,0054
(Sciencelab, 2013b)
BM H2O
(Sciencelab, 2013d)
n1
n1
= 18,02 g/mol
gram
n2
BM H 2 O
7,706 g
18,02 g/mol
n 1 0,4276 mol
n2
gram
BM BaCl2
0,4 g
342,30 g/mol
n 2 0,0012 mol
X2
n2
n 2 n1
X2
0,0012 mol
0,0012 mol 0,4276 mol
X 2 0,0028
W (g)
0,4
0,5
0,6
0,8
P1
n1
7,706
0,4276
n2
0,0012
0,0015
0,0018
0,0023
X2
0,0028
0,0035
0,0042
0,0054
LA-6
n1
= 1560 g/mol
= 18,02 g/mol
gram
BM H 2 O
7,706 g
18,02 g/mol
n 1 0,4276 mol
(Sciencelab, 2006c)
(Sciencelab, 2013d)
n2
gram
BM NaCl
n2
0,5 g
1560 g/mol
n 2 0,0003 mol
X2
n2
n 2 n1
X2
0,0003 mol
0,0003 mol 0,4276 mol
X 2 0,0007
W (g)
0,4
0,5
0,6
0,8
P1
n1
7,706
0,4276
n2
0,0003
0,0004
0,0004
0,0006
X2
0,0007
0,0009
0,0010
0,0013
LA-7
W (g)
0,4
0,5
0,6
0,8
Po
n1
78,8386
0,4276
n2
0,0012
0,0015
0,0018
0,0023
X2
0,0028
0,0035
0,0042
0,0054
P
0,2207
0,2759
0,3311
0,4257
W (g)
0,4
0,5
0,6
0,8
Po
n1
78,8386
0,4276
n2
0,0012
0,0015
0,0018
0,0023
X2
0,0028
0,0035
0,0042
0,0054
P
0,2207
0,2759
0,3311
0,4257
LA-8
Tabel B.6 Hasil Penentuan Penurunan Tekanan Uap Larutan Tri-Natrium Posfat
Dodecahidrat (Na3PO4.12H2O)4NaOH)
Run
I
II
III
IV
W (g)
0,4
0,5
0,6
0,8
Po
n1
78,8386
0,4276
n2
0,0003
0,0004
0,0004
0,0006
X2
0,0007
0,0009
0,0010
0,0013
P
0,0552
0,0709
0,0788
0,1025
= 342,30 g/mol
(Sciencelab, 2013a)
Run I
Konsentrasi larutan awal :
m1
W 1000
x
BM
P1
m1
0,4
1000
x
342,30 7,706
m1 0,1557
LA-9
W 1000
x
BM
P2
m2
0,4
1000
x
342,30 12,0404
m 2 0,0997
W (g)
0,4
0,5
0,6
0,8
Vpelarut
12,5
12,5
14
14
P1
P2
m1
m2
7,706
12,0404
12,0404
13,4845
13,4845
0,1557
0,1946
0,2335
0,2985
0,0997
0,1245
0,1335
0,1706
= 342,30 g/mol
(Sciencelab, 2013b)
Run I
Konsentrasi larutan awal :
m1
W 1000
x
BM
P1
m1
0,4
1000
x
342,30 7,706
m1 0,1557
LA-10
Massa pelarut :
P2 = pelarut x Vpelarut
P2 = 0,96323 x 11
P2 = 10,5955 g
Konsentrasi larutan akhir :
m2
W 1000
x
BM
P2
m2
0,4
1000
x
342,30 10,5955
m 2 0,1133
W (g)
0,4
0,5
0,6
0,8
Vpelarut
11
12
12
12,5
P1
P2
m1
m2
7,706
10,5955
11,0771
11,0771
11,5588
0,1557
0,1946
0,2335
0,2985
0,1133
0,1354
0,1625
0,1989
W 1000
x
BM
P1
m1
0,5 1000
x
1560 7,706
m1 0,0416
LA-11
Vpelarut = V2 (V1-Vo)
Vpelarut = 12 (8 8)
Vpelarut = 12 m
Massa pelarut :
P2 = pelarut x Vpelarut
P2 = 0,96323 x 12
P2 = 11,5588 g
Konsentrasi larutan akhir :
m2
W 1000
x
BM
P2
m2
0,5
1000
x
1560 11,5588
m 2 0,0259
W (g)
0,5
0,6
0,7
0,9
Vpelarut
12
12,5
13
13
P1
P2
m1
m2
7,706
11,5588
12,0404
12,5219
12,5219
0,0416
0,0499
0,0582
0,0749
0,0259
0,0332
0,0399
0,0479
(Geankoplis, 1993)
(Geankoplis, 1993)
Hv 2 Hv 1 T2 T1
LA-12
Hv 2660,1
93 90
Hv 2660,1 3
16
10
Hv 2660,1 4,8
Hv 2664,9
kJ/kg
Kd teori
(Sciencelab, 2013d)
(Geankoplis, 1993)
R(T k ) 2 BM
x
Hv 1000
x
2664,9
1000
Kd i
Kd i
m2 = 0,1321 m
Tdreg pada m2 = 2,0437
LA-13
i
i
Td reg
Kd teori .m 2
2,0437
7,5374 0,1321
i = 2,0525
Kd i
i
15,4147
2,0525
Kd perc
Kd perc
Kdperc= 7,5102 oC / m
% Ralat
% Ralat
Kd teori Kd perc
Kd teori
100 %
7,5374 7,5102
100 %
7,5374
% Ralat = 0,36 %
2. Sampel : Sukrosa (C12H22O11)
Pada T = 93 o C,
Hv 2664,9
kJ/kg
Kd teori
(Geankoplis, 2003)
(Sciencelab, 2013d)
(Geankoplis, 1993)
R(T k ) 2 BM
x
Hv 1000
x
2664,9
1000
LA-14
Kd i
Kd i
Kdi = 20,9708
C/molal
m2
n
0,1133 0,1354 0,1625 0,1989
m2
4
m2
m2 = 0,1525 m
Tdreg pada m2 = 3,0000
i
i
Td reg
Kd teori .m 2
3,0000
7,5374 0,1525
i = 2,6098
Kd i
i
20,9708
2,6098
Kd perc
Kd perc
Kdperc= 8,0354 oC / m
% Ralat
% Ralat
Kd teori Kd perc
Kd teori
100 %
7,5374 8,0354
100 %
7,5374
% Ralat = 6,61 %
3. Sampel : Tri-Natrium Posfat Dodecahidrat (Na3PO4.12H2O)4NaOH)
Universitas Sumatera Utara
Kenaikan Titik Didih
Andri Rizki
LA-15
Pada T = 93 C,
Hv 2664,9
kJ/kg
Kd teori
(Geankoplis, 1993)
(Sciencelab, 2013d)
(Geankoplis, 1993)
R(T k ) 2 BM
x
Hv 1000
x
2664,9
1000
Kd i
Kd i
m2 = 0,0367 m
Tdreg pada m2 = 13,3231
i
i
Td reg
Kd teori .m
13,3231
7,5374 0,0367
i = 48,1674
Kd i
i
306,6591
48,1674
Kd perc
Kd perc
LA-16
Kd teori Kd perc
Kd teori
100 %
7,5374 6,3665
100 %
7,5374
% Ralat = 15,53 %
LA-17