(ikterus obstruktif)
Dr. PONCO A. PRASOJO
Dr.Boediono Soehendro
DEPARTEMEN BEDAH
RSPAD GATOT SOEBROTO
Hemoglobin
METABOLISME
BILIRUBIN
Heme + Globin
Biliverdin
Bilirubin I (in conjugasi)
Bilirubin II (conjugasi)
absorbsi
Reaksi indirek
Reaksi direk
Urobilinogen
oksidasi
PATOGENESIS JAUNDICE
PEMBENTUKAN MENINGKAT (HEMOLISIS
MENINGKAT)
GGN TRANSPORT (KE DLM SEL HATI)
SUMBATAN DLM CANALIKULI
(CHOLESTASIS INTRA HEPATIK)
SUMBATAN DLM SAL EMPEDU
(CHOLESTASIS EXTRA HEPATIK)
PEMBAGIAN JAUNDICE
MEDICAL JAUNDICE (BILIRUBIN I
MENINGKAT)
SURGICAL JAUNDICE (BILIRUBIN II
MENINGKAT)
MEDICAL JAUNDICE
BILE LOAD YG MENINGKAT
CHOLESTASIS INTRA HEPATIK
SURGICAL JAUNDICE
ETIOLOGI
1. INTRA HEPATIK :
- Batu empedu
- keganasan
2. EXTRA HEPATIK : (sering) :
Batu empedu (terbanyak)
Ca kaput pankreas
Ca papila Vateri
Ca saluran empedu
Striktur saluran empedu
Sklerosing post kolangitis
Pankreatitis
Bentuk Obstruksi :
1. Obstruksi Komplit
2. Obstruksi Inkomplit
Obstruksi komplit
a. Permanen/tetap
- Kolangiokarsinoma
- Ca Kaput pankreas
- Ca papila Vateri
b. Intermitent/tidak tetap
- Batu saluran empedu
- Pankreatitis
Obstruksi Inkomplit :
- Batu saluran empedu
- Stenosis papila Vateri
KLINIS :
1. Ikterus
KLINIS :
3. Demam / panas :
Karena adanya infeksi di saluran empedu
(kolangitis), suhu badan makin tinggi
biasanya penyakit makin hebat
4. Pruritus :
Gatal-gatal di kulit biasanya akibat bilirubin
darah yang tinggi, sering akibat keganasan
5. Vesika felea :
Kandung empedu dapat teraba (palpasi),
karena obstruksi di distal duktus koledokus
KLINIS :
Urine :
Warna lebih gelap (urobilinogen meningkat)
7. Feses :
Warna lebih pucat/seperti dempul, karena
obstruksi empedu,
Konsistensi menjadi lembek/diare, karena
masih banyak lemak
8. Sirosis bilier :
Obstruksi empedu lama, terjadi kerusakan
fungsi hepar (kerusakan parenkim)
6.
DIAGNOSA :
a. Laboratorium :
- Bilirubin darah meningkat, terutama
bilirubin direk
- Urobilin meningkat
- Test fungsi hati (LFT)
- Tumor marker (Ca 19 9, CEA)
b. Foto Abdomen
10 15 % gambaran radioopak (batu
kalsium)
DIAGNOSA :
c.
d.
e.
f.
Ultrasonografi (USG)
Sering digunakan untuk diagnostik awal
Endoskopi (ERCP)
Dengan endoskopi fiber optic (fleksible)
CT Scan / MRI (Magnetic Resonant Imaging)
Merupakan alat yang baru untuk diagnostik
Laparoskopi
Invasif, melihat langsung rongga abdomen
(pembesaran vesika felea, duktus koledokus)
TERAPI :
Tujuan : Menjamin kelancaran drainase
empedu ke usus
Cara :
1. Menghilangkan faktor penyumbat
2. Mengalihkan aliran empedu
(by pass)
TEHNIK
TINDAKAN/OPERASI
a. Sfingterotomi + ekstraksi batu
TEHNIK
TINDAKAN/OPERASI
d. Koledokotomi
Membuat drainase dari duktus koledokus
(dengan T-tube)
e. Pankreatikoduodenektomi
Operasi untuk tumor kaput pankreas,
teknik ini sering di sebut prosedure
Whipple
TEHNIK
TINDAKAN/OPERASI
f.
PROGNOSIS
Tergantung dari penyebabnya,
keganasan /malignansi prognosisnya
buruk (kolangiokarsinoma, Ca kaput
pankreas)