Bentuk Akar
Bentuk Akar
2. BENTUK AKAR
Sebelum membahas lebih jauh bentuk akar, mengingat kembali
tentang bilangan rasional dan bilangan irasional yang telah dibahas
sebelumnya.
Bilangan Real
Bilangan Irasional
Bilangan Rasional
Bilangan Pecahan
Bilangan Bulat
4 ,
6 ,
8 ,
9 ,
12 ,
16 ,
20 ,
25 ,
36
6,
8,
20
merupakan bentuk akar, karena
2 ,
12 ,
bilangan-bilangan tersebut tidak dapat dinyatakan dalam bentuk
= 2.4494897427...
= 2.8284271247...
12 = 3.4641016151...
20
= 4.4721359549...
4 = 2,000...
= 3,000...
16 = 4,000...
25 = 5,000...
36 = 6,000...
Bilangan rasional dapat diartikan sebagai bilangan pecahan desimal
tak terbatas tetapi berulang
9
Contoh 11 :
Penyelesaian
misalkan :
x = 0,666...
- - - - - - - - - ( kedua ruas dikalikan dengan 10 )
x = 0,242424...
- - - - - - - - - (kedua ruas dikalikan dengan 100 )
....
....
....
....
....
....
= 24 , ...
= .... + ...
= .... + ...
... = ....
= ....
= ....
am
an
2 = 2
2 x
... ( 1 )
...
Contoh 12 :
Pada bangun persegi di bawah ini, diagonal manakah yang
merupakan bentuk akar, jika diketahui
a. panjang sisi
cm
b. panjang sisi 2 2 cm
Penyelesaian
C
a. AD =
( 3) 2 + ( 3) 2
3 +3
Contoh 12 :
Nyatakan bilangan berpangkat di bawah ini dalam bentuk akar
a.
2
65
b.
2
5a 3
Penyelesaian
2
65
a.
b.
= 5 62 =
22
x 3
:
c.
36
2
5a 3
c.
22
x 3
= x2 x
2
3
= x2 3 x2
5
= 3
2
a3
a2
Contoh 13 :
b.
a3
Penyelesaian
6
a3
c.
b 1
d.
13
9
a2
b 1
d.
1 3
9
1
81
35
= a3 x
b3
a6
= b1 x
=
3
b2
31
3
1
b2
1
1
1
1 3 = 3 2 x 4 3 =
= 3 2 x
3
81
81
LATIHAN 1
4
b3
a. 5 3 2 =
b.
c.
a2
1
3 3
3
1
=
1
33
10
c.
b.
125
d.
0,9
6
9
e.
f.
0,8
g.
1000
8
h. 3
0,08
64
32
2
53
( x2 y )
c.
1
e. 81 3
13
4
d. ( 1 ) 2
1
f.
1
2
g. 7 y 5
h.
2 1
3
a.
b.
4 9
c.
d.
36
e.
5
2 a3
16
f.
x3
g.
p2 4 p
h.
1 3
81
9
b.
16
c.
32
d.
1
2
e.
f. 4
1
32
g.
1
8
h.
1 3
2
1
4
1
2
a
b
5
b. a 6
1
3
e.
1
b3
f.
c.
3x
x2
2
2y
a
1
b
1
3
2
3
1
2
2
1
1
g. x 2 ( x 3 + x 2 )
1
2
d.
a 2 3
b 1
h. x 2 ( 2 + y 2 )
1
a. ( x 1 )
1/ 4
(x 1)
3/ 4
c.
x2
x 3
1
b.
c.
1
x
x +
1
36 x 3
d. 4
1
x5
x +x
f.
4
3
x2
x
Contoh 14 :
48
d.
b.
125
e.
96a 5
f.
Penyelesaian
a.
48
16 x 3
16 x
c.
96a 5
112b 8
54x8
192 y10
:
b.
125
= ... x ...
= ...
4 3
=
=
= ...
16 a 4 x 6a
16a 4 x
d.
= ...
112b 8
= ... x ...
6a
= 4a 2 6a
e.
54x8
=
=
= ...
27 x 6 x 2 x 2
27 x 6 x
f.
192 y10
= ...
= ... x ...
2x 2
= 3x 2 3 2 x 2
= ...
LATIHAN 2
Sederhanakan bentuk akar di bawah ini
1.
20
6.
147
11. 2
40
2.
45
7.
150
12. 5
90
3.
63
8.
180
13. 8
200
4.
98
9.
245
14. 7
5.
108
10.
432
15. 11
216
320
a5
19.
12s 4
22.
27 x 2 y 5
17.
2 p7
20.
6a 3b
23.
64 x 7 y 2
18.
8x 4
21.
32a 8 y 5
24.
80 p 8 q11
Contoh 15 :
+ 7
d. 5 2 + 2 2 4 2
Penyelesaian
+ 4
=( 3 + 4 )
b. 2
+ 7
c. 6
d. 5 2 + 2 2 4 2
= 7
Untuk di ingat :
a +b
dan
a b
maka
axa
a x
a2
a xb
ab
a x
= pq
ab
axb
1. p
(q
2.
)(
) = pq
) =
ab
pr
ac
ad
ac
bc
bd
)2 = (a + b) + 2
) =
)2 = (a + b ) 2
3.
4.
ab
( a +b) +2
ab
ab
( a +b ) 2
, dengan a > b
ab
Contoh 16 :
3 (4
3)
22
g. (
)
Penyelesaian
a.
2 =
5 x
b. 2
7 x
5x 2
2)
h. (
3)
2)
:
=
10
3 2 = (2 x 3) 14 = 6 14
c. 5 2 ( 2 +
3)
d. 3
3 (4
22
e. 2
3 x
5 2 x4
f. ( 2 +
)(
= 10 + 5
) = 12
3
15
= ( 2 x 5 x 4 x 3 ) 2 = 120 2
3)
10
35
g. (
2
2 ) = ( 5 + 2 ) + 2 10 = 7 + 2 10
h. (
2) = (3+2)2
= 52
21
Contoh 17 :
Nyatakan dalam bentuk operasi jumlah atau kurang untuk
setiap bentuk akar di bawah ini
a.
b.
10
15 + 2
18 2
26
72
c.
9 +4
Penyelesaian
:
13
a.
15 + 2
26
26
syarat
Jumlah
15
hasil kali
+ 2 26 = (
15
13
2)
...
b.
18 2
72
72
... +
18
18 2
c.
9 +4
72
= ( ... ... )
9 +2
...
8
... +
9
9 +4
= ( ... + ... )
LATIHAN 3
Sederhanakan operasi penjumlahan dan pengurangan di bawah ini.
1.
1.
2.
3.
5 2 +
2
4 7 + 3 7
5 5 2 5
6 3 3
5.
6.
7.
8.
8 10 + 3 10 10 10
3 6 2 5 6 + 7 5
5 2 2 5 9 2 +7 5
6 3 +4 2 2 3 6 2
+ 3 27
28 10 7
3
12. 3
13. 5
+ 4 20 5 125
63 4 20 2 175 + 5
45
125
11.
128
+5
50
14.
512
243
+ 4
32
+ 5
27
11
2 +2
) 22.
2 x
2 2 ) 23.
8 ( 6 3 )
15 ( 3 + 5 )
25. (
6
19. (
20. (
10
21. (2
5 2)
63 x
3 x
7 x
24. (
5 +
26. (
27. (2
28. (3
)2
8 x
2 2
28 x
+
)(3
27
3
5
112
)( 6 2 )
2 3 )
)( 2 + 2
+ 5 2 )(2
5 2 )
+2
)(3
18 6
30.
32 +5
28
31.
3 + 13 +4
1
, jika
2
2 = 1,4142
1
x
2
2
2
= 2 = (1,4142) = ...
12
a
b
1. Bilangan Berbentuk
a
, kalikan dengan
b
b
b
Contoh 18 :
6
3
b.
Penyelesaian
c.
2 5
5
3
6
6
3
6 3
=
x
=
= 2 3
3
3
3
3
3
3
3
5
3 5
5
b.
=
x
=
=
10
2 5
2 5
5
10
a.
c.
5
3
5 x
3
1
3
15
dan seterusnya
Contoh 19 :
a. 3 + 5
b. 4 2 3
Penyelesaian
2
2
2 5 4
a. 3 + 5 = 3 + 5 x
=
c.
3 5
3 5
2 (3 5 )
9 5
13
2 (3 5 )
4
(3 5 )
2
=
=
6
b. 4 2 3
c.
4 2 3
6 ( 4 +2 3 )
16 4(3)
6 ( 4 +2 3 )
16 12
6 ( 4 +2 3 )
4
6+3
2
2 5 4
2 5 +4
2 5 +4
2 ( 2 5 + 4)
20 16
=
=
4 +2 3
2
2 5 4
4 +2 3
2 10 + 4 2
4
1
2
3. Bilangan Berbentuk
10 +
c
a +
atau
Contoh 20 :
b.
3 + 5
Penyelesaian
a.
4
3 + 5
=
=
=
=
14
5
2 2 3
4
3 + 5
4 ( 3 5)
2
2 ( 3 5 )
2 5 2 3
3 5
3 5
b.
2 2 3
2 +2 3
2 2 3
2 +2 3
5 ( 2 +2 3 )
2 12
10 +2 15
10
1
10
10
1
5
15
LATIHAN 4
Rasionalkan penyebut untuk setiap bilangan pecahan di bawah ini
1.
6
2
6.
2.
7
3
7.
3.
8.
6 5
4.
5.
5
96
9.
10.
2 3
11. 3 5
12. 5 + 2 5
12
5
13.
20
63
14.
72
150
15.
2 500
2
2 3 +
2 3
3 6 4 2
17.
6 +
5 +
19.
20.
2 +3 5
2 +
22.
3 2
5 6
1+
2
1
23.
2
3
1
3
24. 1 + 2 3
25.
13
4 +2 3 3
15
TUGAS 2
1.
a.
(x
1
(x 2
2
y 3 ) 2
1 + 3 + 13 + 4 3
13 2
13 +2
(x
12
b.
c.
2 1
3
1
x 4
y 1 ) 2
3
2
y3
1
2
13 +2
13 2
x= 2
b.
x = 1 + 1 + 1 +x
c.
x=
d. x =
e.
3.
4.
36
36
363 x
2 + 3 +2 + 5 )( 2 + 3 +2 5 )( 10 +2
12 x 2 20 x + 41
12 x 2 20 x 4
Diketahui nilai a = 2 + 2 , b =
Buktikan bahwa nilai c = a 2
2 2
=9
dan c = a + b .
9
y 2 +x + y 3 + y =
4
2
y 2 +x +y 3 y = 1
4
UJI KOMPETENSI
16
3)
B. 1
C. 1
2. Jika x + y 0 maka
A.
x 1 y 1
x 2 y 2
x +y
xy
xy
B. x + y
A. 8ab2
D. 2
senilai dengan .
C.
xy
2 (x + y )
D.
xy
x y2
x y
E. x + y
2
1
3
3
1
4a
x
b
1
3
2a b
B. 4ab2
E. 3
adalah .
C. 2ab2
D. ab2
5
3 5 1
4
4 a 3 x ( a 4 ) 2
4. Bentuk pangkat dari a
E.
1
2
ab2
a
A.
35
a 24
5. Jumlah dari
A. 7
1
2
B.
30
1
10
C.
a 24
10
+1
a a
10
25
D.
+1
+ ... +
C. 10
B. 10
a 24
1
9
adalah .
1
9
10 + 1
1
2
20
E.
a 24
+
1
10
10
+1
15
a 24
adalah .
E. 11
D. 11
1
2
ke
dalam
bentuk
a
,
b
dimana
a,b
merupakan
B. 349
C. 347
D. 345
E. 343
( a 3 +b 3 + c 3 )( a 1 +b 1 + c 1 )
a 2 +b 2 + c 2
A. 3/2
B. 2/3
= ....
C. 1/3
D. 2/3
3 + 2
9 + 56 3 )(
A. 14
= ....
E. 112 2
Bentuk
sederhana
7 ) adalah ....
E. 7 14
35 + 5 )(
C. 14
B. 14 2 + 2 2
11 +6
2 +
10 +
6)
D. 14 2
C. 11 6 2
D. 11 3 2
12 2
+ 2
E. 3/2
10 + 2 (
15 +
C. (
3)
3)
D. (
+ 2)
adalah ....
E. (
2)
B. (
2 3
11. Jika
2+ 3
.
A. 5
B. 3
C. 2
B.
2
2
D. 2
3+ 3+ 3+
...
13
+7)
C.
13
+1)
D.
2
2
13
E.
14.
C. ( 1+
D. ( 1+
Nilai
x + 2x
1
A. 3
18
)
6)
7
x 2x
1
B. 2
yang
1
2
)
3)
2
6 + 20 2
E . ( 1+ 2 )
memenuhi
persamaan
=2
C. 3/2
1)
7)
E. 3
D. 2/3
E. 1/3
1
8
10
B.
10
2)
C.
10
2)
D.
10
2)
10
2)
E.
2)
1
6
TUGAS KHUSUS
19
Nama
: ...................................
Kelas
: ...................................
No. Absen
: ...................................
PETUNJUK :
1. Potong lembar jawaban ini pada bagian yang diberi tanda.
2. Kerjakan soal-soal di bawah ini sesuai perintah pada tempat yang
tersedia, kemudian hasil akhir dari masing-masing soal tersebut di
tulis pada kotak yang disediakan.
3. Serahkan lembar jawaban ini kepada guru sebelum ulangan harian
dilaksanakan.
1. Diketahui a =
a
1
3
.b
1
4
.c
1
, b = 16 dan c = 4 . Nilai
8
1
1
2
=....
Penyelesaian :
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
2. Sederhanakan
5 . 2 n ( 5 2n 1 2 n + 1 ) 3
( 53n 1 2 2n 1 ) 2
Penyelesaian :
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
20
........................................................................................................
6
2
3 +3 2
Penyelesaian :
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
3
2
x
x
x
Penyelesaian :
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
21
6. Diketahui
p =
1 2
1+ 2
dan
q =
1+ 2
1 2
, tentukan nilai p + q
Penyelesaian :
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
TELAH DIPERIKSA :
Tanggal, .........................................
Nilai
: .................................
22