Anda di halaman 1dari 224

Soal 1 :

Tentukan berat lepas landas yang diizinkan pada suatu lapangan terbang dengan kondisi sebagai be
Pesawat Lockheed L-1011-385-1 (RB, 221-22B)
Temperatur Harian rata- rata
=
Elevasi lapangan terbang
=
Kemiringan landasan pacu
=
Panjang Landasan yang ada
=

87.4
374
0.74
7274

F
feet
%
feet

7y,x
3yx
o,yx%
72yx

Penyelesaian : (Gunakan table 3.8)


a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Refence Field Lengt
Kemiringan : FS =
1
+
0.1
S
=
1
+
0.1
x
0.74 =
7274
Panjang pada ARFL =
=
6772.81 feet 6770.00
feet
1.074
b.

Dari table 3.8 dengan Flap 27


Berat lepas landas maksimum yang diizinkan (MTOW) dan faktor reference "R" dihitung untuk
Temperatur =
87.4 F dan elevasi
374
feet, sebagai berikut :
Interpolasi :
54.3 -

52.5

58.4

56.4

57.4

53.4

( 87.4
( 90
( 87.4
( 90
( 374
( 1000

85 )
85 )
85 )
85 )
0)
0)

52.5

53.36

56.4

57.36

53.4

54.86

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


411.50 420.50 x
( 87.4
85 )
+
420.5 =
( 90
85 )
395.80 404.60 x
( 87.4
85 )
+
404.6 =
( 90
85 )
400.38 416.18 x
( 374
0)
+
416.2 =
( 1000
0)
Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =
410,269 lbs

416.18
400.38
410.27

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :


7.35 6.98 x
( 410.3
410 )
+
6.98 =
6.99
( 420
410 )
8.94 8.47 x
( 410.3
410 )
+
8.47 =
8.48
( 420
410 )
8.48 6.99 x
( 54.9
50 )
+
6.99 =
7.72
( 60
50 )
Maka, berat imit pada ARFL (B), adalah :
=
410,000
+
7,715
=
417,715 lbs
>
410,269 lbs
Kesimpulan :
Oleh karena ARFL < MTOW,
( 417715
>
410269 ) maka, diambil yang terkecil
Berat lepas landas bagi lapangan terbang yang ada =
410,269 lbs

atu lapangan terbang dengan kondisi sebagai berikut :

80
300
0.00
7200

1.074

(MTOW) dan faktor reference "R" dihitung untuk

(Faktor reference "R")

lbs

lbs

7,715 lbs

maka, diambil yang terkecil, yaitu :

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

Soal 2 :

Tentukan berat lepas landas yang diizinkan pada suatu lapangan terbang dengan kondisi sebagai be
Pesawat Boeing 707 - seri 300C
Temperatur Harian rata- rata
Elevasi lapangan terbang
Kemiringan landasan pacu
Panjang Landasan yang ada

=
=
=
=

87.4
674
0.74
8374

F
feet
%
feet

7y,x
3yx
o,yx%
72yx

Penyelesaian : (Gunakan table 3.8)


a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Refence Field Lengt
Kemiringan : FS =
1
+
0.1
S
=
1
+
0.1
x
0.74 =
8374
Panjang pada ARFL =
=
7797.02 feet 7790.00
feet
1.074
b.

Tabel 3.2 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (Boeing 707- Seri 300 C) Mesin JT 3D
Berat lepas landas maksimum yang diizinkan (MTOW) dan faktor reference "R" dihitung untuk
Temperatur =
87.4 F dan elevasi
674
feet, sebagai berikut :
Interpolasi :
67.5 -

67.2

72.2

70.7

71.4

67.3

( 87.4
( 90
( 87.4
( 90
( 674
( 1000

85 )
85 )
85 )
85 )
0)
0)

67.2

67.34

70.7

71.42

67.3

70.09

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


336.00 336.00 x
( 87.4
85 )
+
336.0 =
( 90
85 )
331.60 334.50 x
( 87.4
85 )
+
334.5 =
( 90
85 )
333.11 336.00 x
( 674
0)
+
336.0 =
( 1000
0)
Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =
334,051 lbs

336.00
333.11
334.05

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :


12.79 11.95 x
( 334.1
330 )
+
11.95 =
12.29
( 340
330 )
14.67 13.67 x
( 334.1
330 )
+
13.67 =
14.08
( 340
330 )
14.08 12.29 x
( 70.09
70 )
+
12.29 =
12.31
( 80
70 )
Maka, berat imit pada ARFL (B), adalah :
=
270,000
+
12,307
=
282,307 lbs
<
334,051 lbs
Kesimpulan :
Oleh karena ARFL < MTOW,
( 282307
<
334051 ) Oke!!!
Berat lepas landas bagi lapangan terbang yang ada =
282,307 lbs

atu lapangan terbang dengan kondisi sebagai berikut :

80
600
0.00
8300

1.074

andas (Boeing 707- Seri 300 C) Mesin JT 3D-3B


(MTOW) dan faktor reference "R" dihitung untuk

(Faktor reference "R")

lbs

lbs

12,307 lbs

Tabel 3.2 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (Boeing 707- Seri 300 C) Mesin JT 3D-3B
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.2
325.9

1000
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.5
331.6
328.7
325.8
321.7
315.3

2000
336.0
336.0
336.0
333.4
330.7
328.1
325.5
322.8
320.2
317.6
315.0
310.1
304.7

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
328.6
316.5
305.1
326.1
314.2
302.8
323.7
311.8
300.5
321.2
309.5
298.2
318.8
307.2
295.9
316.3
304.8
293.7
313.8
302.5
291.4
311.4
300.1
289.1
308.9
297.8
286.8
306.5
295.4
284.5
304.0
293.3
282.3
299.2
288.7
278.5
294.2
283.8
273.2

6000
294.0
291.8
289.6
287.3
285.1
282.8
280.6
278.4
276.1
273.9
271.7
268.3
262.6

2000
67.5
68.6
69.8
71.0
72.3
73.6
75.0
76.5
78.1
79.9
81.7
83.7
85.9

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
73.0
79.2
86.0
74.3
80.7
87.7
75.7
82.1
89.3
77.0
83.6
90.8
78.3
85.0
92.4
79.8
86.5
94.0
81.3
88.1
95.7
82.9
89.8
97.6
84.6
91.7
99.5
86.4
93.6
101.7
88.4
95.8
104.1
90.6
98.2
106.7
93.0
100.8
109.6

6000
93.6
95.4
97.2
98.9
100.6
102.4
104.2
106.2
108.4
110.7
113.4
116.3
119.6

Reference Factor R
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
61.0
62.4
63.6
64.6
65.5
66.2
66.8
67.2
67.5
68.3
60.7
71.4
73.2

1000
65.0
65.7
66.3
66.8
67.1
68.0
69.3
70.7
72.2
73.8
75.5
77.4
79.4

Panjang Landasan Untuk Lepas Landas (Take Off)


Berat
1000 lbs
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280

Reference Factor R
60
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.25
4.66
5.10
5.58
6.09
6.64
7.23

70
4.00
4.00
4.00
4.00
4.08
4.49
4.93
5.40
5.91
6.45
7.02
7.62
8.25

80
4.00
4.00
4.00
4.15
4.61
5.09
5.60
6.15
6.72
7.33
7.98
8.66
9.39

90

100

110

120

4.00
4.00
4.13
4.62
5.14
5.69
6.27
6.88
7.54
8.23
8.97
9.75
10.59

4.00
4.04
4.56
5.11
5.68
6.29
6.94
7.62
8.36
9.14
9.98
10.88
11.84

4.00
4.44
5.00
5.60
6.22
6.89
7.60
8.36
9.18
10.05
10.99
12.00
13.09

4.25
4.83
5.44
6.08
6.76
7.49
8.27
9.10
10.00
12.00
13.00
13.12
14.32

290
300
310
320
330
340

7.84
8.49
9.16
9.87
10.59
11.35

8.92
9.63
10.37
11.14
11.95
12.79

10.15
10.96
11.82
12.72
13.67
14.67

11.48
12.43
13.43
14.50

12.86
12.96
15.13

14.25

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


7000
283.4
281.2
279.0
276.8
274.6
272.4
270.2
268.0
265.8
263.6
261.4
258.0
251.8

8000
273.0
270.8
268.7
266.5
264.4
262.2
260.1
257.9
255.8
253.7
251.5
247.4
--

7000
101.8
103.9
105.9
107.8
109.7
111.7
113.7
115.9
118.3
120.9
123.9
127.2
130.9

8000
110.8
113.2
115.5
117.7
119.8
122.0
124.3
126.8
129.5
132.4
135.8
139.5
--

130

140

4.53
5.17
5.84
6.55
7.30
8.09
8.94
9.85
10.82
12.87
12.99
14.20
15.49

4.72
5.45
6.21
7.00
7.83
8.70
9.62
10.60
11.65
12.76
13.95
15.22

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

SOAL I
Tentukan Berat Lepas Landas yang diperbolehkan untuk pesawat jenis Lockheed L-1011-385-1
(RB, 221-22B), pada lapangan terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
87.4
F
Elevasi lapangan terbang
=
374
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.74
%
Panjang landasan yang ada
=
7274
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.74
=
1.074
Panjang pada ARFL =

b.

7,274 =
1.074

6,773 - - - -

6,770

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
87.4
F
dan elevasi
374 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
54.3
52.5 1.8
0.48 x
0.864
52.5 +
53.4

Elevasi 1000
58.4
56.4
2.0
0.48
x
0.96
56.4
+
57.36
57.36
53.4
4.0
0.37
1.49
53.4
54.86

87.4
90.0

374
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

54.86

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
411.5
420.5 -9.0
0.48 x
-4.32
420.5 +
416.2

Elevasi 1000
395.8
404.6
-8.8
0.48
x
-4.224
404.6
+
400.376

87.4
90.0

400.376
416.2
-15.8
0.37
-5.91
416.2
410.27
Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

374
1000

x
+

410.27

0
-

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
60
50 10

Berat 410
8.47
6.98 1.49
0.49 x
0.72392
6.98 +
7.70

Berat 420
8.94
7.35
1.59
0.486
0.77
7.35
8.12

0.42

10

6.77

8.12

Sehingga :

6.8
8.12

410

0.49

7.7

ARFL

54.86
60.0

420

X =
10

0.49
0.419

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
410,000 +
11606.97

X=

10 x
0.419

421,607 Lbs

Oleh Karena ARFL > MTOW , Maka diambil nilai yang terkecil, yaitu :
Berat Lepas Landas Bagi Lapangan Terbang yang ada =

0.49 =

>

11.607

410.27

410.269

Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

2.4 =
5.0

0.48

2.4 =
5.0

0.48

0.37

85 =
85

0.37

50 =
50

7.7
-

11.607

4.859 =
10.0

=
7.7

410.27 Lbs

Lbs

0.486

X
420 -

11,607 lbs

410

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

SOAL 2
Tentukan Berat Lepas Landas yang dibolehkan untuk pesawat jenisBoeing 707 - seri 300C, pada lapangan
terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
87.4
F
Elevasi lapangan terbang
=
674
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.74
%
Panjang landasan yang ada
=
8374
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.74
=
1.074
Panjang pada ARFL =

b.

8,374 =
1.074

7,797 - - - -

7,790

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
87.4
F
dan elevasi
674 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
67.5
67.2 0.3
0.48 x
0.144
67.2 +
67.3

Elevasi 1000
72.2
70.7
1.5
0.48
x
0.72
70.7
+
71.42
71.42
67.3
4.1
0.67
2.75
67.3
70.09

87.4
90.0

674
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

70.09

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
336.0
336.0 0.0
0.48 x
0
336.0 +

Elevasi 1000
331.6
334.5
-2.9
0.48
x
-1.392
334.5
+

87.4
90.0

336.0

333.108
333.108
336.0
-2.9
0.67
-1.95
336.0
334.05

Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

674
1000

0
-

x
+

334

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
80
70 10

Berat 330
13.67
11.95 1.72
0.009 x
0.016
11.95 +
11.97

Berat 340
14.67
12.79
1.88
0.009
0.02
12.79
12.81

x
+

11.97
0.84

10

7.79

12.81

Sehingga :

7.79
12.81

330

-4.18
ARFL

70.09
80.0

340

X =
10

-4.18
0.84146

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
330,000 +
-49624.37421 =

X=

10 x
0.841

280,376 Lbs

KESIMPULAN :
ARFL < MTOW (
280,376 <
334 )
Maka Berat Lepas Landas bagi lapangan terbang yang ada =

-4.18 =

<

OKE !!!!!!!!!!
280,376

7,790 Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

2.4 =
5.0

0.48

2.4 =
5.0

0.48

0.67

70.09

85 =
85

=
0

0.67

70 =
70

12.81

12.0
=
12.0

-49.624

334 Lbs

OKE !!!!!!!!!!
lbs

0.091224 =
10.0

0.009

X
340 -

(49,624.37) lbs

330

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

Tabel 3.2 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (Boeing 707- Seri 300 C) Mesin JT 3D-3B
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.2
325.9

1000
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.5
331.6
328.7
325.8
321.7
315.3

2000
336.0
336.0
336.0
333.4
330.7
328.1
325.5
322.8
320.2
317.6
315.0
310.1
304.7

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
328.6
316.5
305.1
326.1
314.2
302.8
323.7
311.8
300.5
321.2
309.5
298.2
318.8
307.2
295.9
316.3
304.8
293.7
313.8
302.5
291.4
311.4
300.1
289.1
308.9
297.8
286.8
306.5
295.4
284.5
304.0
293.3
282.3
299.2
288.7
278.5
294.2
283.8
273.2

6000
294.0
291.8
289.6
287.3
285.1
282.8
280.6
278.4
276.1
273.9
271.7
268.3
262.6

2000
67.5
68.6
69.8
71.0
72.3
73.6
75.0
76.5
78.1
79.9
81.7
83.7
85.9

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
73.0
79.2
86.0
74.3
80.7
87.7
75.7
82.1
89.3
77.0
83.6
90.8
78.3
85.0
92.4
79.8
86.5
94.0
81.3
88.1
95.7
82.9
89.8
97.6
84.6
91.7
99.5
86.4
93.6
101.7
88.4
95.8
104.1
90.6
98.2
106.7
93.0
100.8
109.6

6000
93.6
95.4
97.2
98.9
100.6
102.4
104.2
106.2
108.4
110.7
113.4
116.3
119.6

Reference Factor R
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
61.0
62.4
63.6
64.6
65.5
66.2
66.8
67.2
67.5
68.3
60.7
71.4
73.2

1000
65.0
65.7
66.3
66.8
67.1
68.0
69.3
70.7
72.2
73.8
75.5
77.4
79.4

Panjang Landasan Untuk Lepas Landas (Take Off)


Berat
1000 lbs
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280

Reference Factor R
60
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.25
4.66
5.10
5.58
6.09
6.64
7.23

70
4.00
4.00
4.00
4.00
4.08
4.49
4.93
5.40
5.91
6.45
7.02
7.62
8.25

80
4.00
4.00
4.00
4.15
4.61
5.09
5.60
6.15
6.72
7.33
7.98
8.66
9.39

90

100

110

120

4.00
4.00
4.13
4.62
5.14
5.69
6.27
6.88
7.54
8.23
8.97
9.75
10.59

4.00
4.04
4.56
5.11
5.68
6.29
6.94
7.62
8.36
9.14
9.98
10.88
11.84

4.00
4.44
5.00
5.60
6.22
6.89
7.60
8.36
9.18
10.05
10.99
12.00
13.09

4.25
4.83
5.44
6.08
6.76
7.49
8.27
9.10
10.00
12.00
13.00
13.12
14.32

290
300
310
320
330
340

7.84
8.49
9.16
9.87
10.59
11.35

8.92
9.63
10.37
11.14
11.95
12.79

10.15
10.96
11.82
12.72
13.67
14.67

11.48
12.43
13.43
14.50

12.86
12.96
15.13

14.25

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


7000
283.4
281.2
279.0
276.8
274.6
272.4
270.2
268.0
265.8
263.6
261.4
258.0
251.8

8000
273.0
270.8
268.7
266.5
264.4
262.2
260.1
257.9
255.8
253.7
251.5
247.4
--

7000
101.8
103.9
105.9
107.8
109.7
111.7
113.7
115.9
118.3
120.9
123.9
127.2
130.9

8000
110.8
113.2
115.5
117.7
119.8
122.0
124.3
126.8
129.5
132.4
135.8
139.5
--

130

140

4.53
5.17
5.84
6.55
7.30
8.09
8.94
9.85
10.82
12.87
12.99
14.20
15.49

4.72
5.45
6.21
7.00
7.83
8.70
9.62
10.60
11.65
12.76
13.95
15.22

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

SOAL I
Tentukan Berat Lepas Landas yang diperbolehkan untuk pesawat jenis Lockheed L-1011-385-1
(RB, 221-22B), pada lapangan terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
89.4
F
Elevasi lapangan terbang
=
394
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.94
%
Panjang landasan yang ada
=
7294
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.94
=
1.094
Panjang pada ARFL =

b.

7,294 =
1.094

6,667 - - - -

6,660

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
89.4
F
dan elevasi
394 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
54.3
52.5 1.8
0.88 x
1.584
52.5 +
54.1

Elevasi 1000
58.4
56.4
2.0
0.88
x
1.76
56.4
+
58.16
58.16
54.1
4.1
0.39
1.61
54.1
55.69

89.4
90.0

394
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

55.69

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
411.5
420.5 -9.0
0.88 x
-7.92
420.5 +
412.6

Elevasi 1000
395.8
404.6
-8.8
0.88
x
-7.744
404.6
+
396.856

89.4
90.0

396.856
412.6
-15.7
0.39
-6.20
412.6
406.38
Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

394
1000

x
+

406.38

0
-

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
60
50 10

Berat 410
8.47
6.98 1.49
0.57 x
0.8478
6.98 +
7.83

Berat 420
8.94
7.35
1.59
0.569
0.90
7.35
8.25

0.43

10

6.66

8.25

Sehingga :

6.7
8.25

410

0.57

7.8

ARFL

55.69
60.0

420

X =
10

0.57
0.427

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
410,000 +
13328.5347 =

X=

10 x
0.427

423,329 Lbs

Oleh Karena ARFL > MTOW , Maka diambil nilai yang terkecil, yaitu :
Berat Lepas Landas Bagi Lapangan Terbang yang ada =

0.57 =

>

13.329

406.38

406.385

Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

4.4 =
5.0

0.88

4.4 =
5.0

0.88

0.39

85 =
85

0.39

50 =
50

7.8
-

13.329

5.69 =
10.0

=
7.8

406.38 Lbs

Lbs

0.569

X
420 -

13,329 lbs

410

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

SOAL 2
Tentukan Berat Lepas Landas yang dibolehkan untuk pesawat jenisBoeing 707 - seri 300C, pada lapangan
terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
89.4
F
Elevasi lapangan terbang
=
694
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.94
%
Panjang landasan yang ada
=
8394
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.94
=
1.094
Panjang pada ARFL =

b.

8,394 =
1.094

7,673 - - - -

7,670

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
89.4
F
dan elevasi
694 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
67.5
67.2 0.3
0.88 x
0.264
67.2 +
67.5

Elevasi 1000
72.2
70.7
1.5
0.88
x
1.32
70.7
+
72.02
72.02
67.5
4.6
0.69
3.16
67.5
70.63

89.4
90.0

694
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

70.63

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
336.0
336.0 0.0
0.88 x
0
336.0 +

Elevasi 1000
331.6
334.5
-2.9
0.88
x
-2.552
334.5
+

89.4
90.0

336.0

331.948
331.948
336.0
-4.1
0.69
-2.81
336.0
333.19

Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

694
1000

0
-

x
+

333

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
80
70 10

Berat 330
13.67
11.95 1.72
0.063 x
0.108
11.95 +
12.06

Berat 340
14.67
12.79
1.88
0.063
0.12
12.79
12.91

x
+

12.06
0.85

10

7.67

12.91

Sehingga :

7.67
12.91

330

-4.39
ARFL

70.63
80.0

340

X =
10

-4.39
0.85001

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
330,000 +
-51618.55589 =

X=

10 x
0.850

278,381 Lbs

KESIMPULAN :
ARFL < MTOW (
278,381 <
333 )
Maka Berat Lepas Landas bagi lapangan terbang yang ada =

-4.39 =

<

OKE !!!!!!!!!!
278,381

7,670 Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

4.4 =
5.0

0.88

4.4 =
5.0

0.88

0.69

70.63

85 =
85

=
0

0.69

70 =
70

12.91

12.1
=
12.1

-51.619

333 Lbs

OKE !!!!!!!!!!
lbs

0.625864 =
10.0

0.063

X
340 -

(51,618.56) lbs

330

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

Tabel 3.2 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (Boeing 707- Seri 300 C) Mesin JT 3D-3B
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.2
325.9

1000
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.5
331.6
328.7
325.8
321.7
315.3

2000
336.0
336.0
336.0
333.4
330.7
328.1
325.5
322.8
320.2
317.6
315.0
310.1
304.7

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
328.6
316.5
305.1
326.1
314.2
302.8
323.7
311.8
300.5
321.2
309.5
298.2
318.8
307.2
295.9
316.3
304.8
293.7
313.8
302.5
291.4
311.4
300.1
289.1
308.9
297.8
286.8
306.5
295.4
284.5
304.0
293.3
282.3
299.2
288.7
278.5
294.2
283.8
273.2

6000
294.0
291.8
289.6
287.3
285.1
282.8
280.6
278.4
276.1
273.9
271.7
268.3
262.6

2000
67.5
68.6
69.8
71.0
72.3
73.6
75.0
76.5
78.1
79.9
81.7
83.7
85.9

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
73.0
79.2
86.0
74.3
80.7
87.7
75.7
82.1
89.3
77.0
83.6
90.8
78.3
85.0
92.4
79.8
86.5
94.0
81.3
88.1
95.7
82.9
89.8
97.6
84.6
91.7
99.5
86.4
93.6
101.7
88.4
95.8
104.1
90.6
98.2
106.7
93.0
100.8
109.6

6000
93.6
95.4
97.2
98.9
100.6
102.4
104.2
106.2
108.4
110.7
113.4
116.3
119.6

Reference Factor R
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
61.0
62.4
63.6
64.6
65.5
66.2
66.8
67.2
67.5
68.3
60.7
71.4
73.2

1000
65.0
65.7
66.3
66.8
67.1
68.0
69.3
70.7
72.2
73.8
75.5
77.4
79.4

Panjang Landasan Untuk Lepas Landas (Take Off)


Berat
1000 lbs
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280

Reference Factor R
60
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.25
4.66
5.10
5.58
6.09
6.64
7.23

70
4.00
4.00
4.00
4.00
4.08
4.49
4.93
5.40
5.91
6.45
7.02
7.62
8.25

80
4.00
4.00
4.00
4.15
4.61
5.09
5.60
6.15
6.72
7.33
7.98
8.66
9.39

90

100

110

120

4.00
4.00
4.13
4.62
5.14
5.69
6.27
6.88
7.54
8.23
8.97
9.75
10.59

4.00
4.04
4.56
5.11
5.68
6.29
6.94
7.62
8.36
9.14
9.98
10.88
11.84

4.00
4.44
5.00
5.60
6.22
6.89
7.60
8.36
9.18
10.05
10.99
12.00
13.09

4.25
4.83
5.44
6.08
6.76
7.49
8.27
9.10
10.00
12.00
13.00
13.12
14.32

290
300
310
320
330
340

7.84
8.49
9.16
9.87
10.59
11.35

8.92
9.63
10.37
11.14
11.95
12.79

10.15
10.96
11.82
12.72
13.67
14.67

11.48
12.43
13.43
14.50

12.86
12.96
15.13

14.25

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


7000
283.4
281.2
279.0
276.8
274.6
272.4
270.2
268.0
265.8
263.6
261.4
258.0
251.8

8000
273.0
270.8
268.7
266.5
264.4
262.2
260.1
257.9
255.8
253.7
251.5
247.4
--

7000
101.8
103.9
105.9
107.8
109.7
111.7
113.7
115.9
118.3
120.9
123.9
127.2
130.9

8000
110.8
113.2
115.5
117.7
119.8
122.0
124.3
126.8
129.5
132.4
135.8
139.5
--

130

140

4.53
5.17
5.84
6.55
7.30
8.09
8.94
9.85
10.82
12.87
12.99
14.20
15.49

4.72
5.45
6.21
7.00
7.83
8.70
9.62
10.60
11.65
12.76
13.95
15.22

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

SOAL I
Tentukan Berat Lepas Landas yang diperbolehkan untuk pesawat jenis Lockheed L-1011-385-1
(RB, 221-22B), pada lapangan terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
86.4
F
Elevasi lapangan terbang
=
364
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.64
%
Panjang landasan yang ada
=
7264
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.64
=
1.064
Panjang pada ARFL =

b.

7,264 =
1.064

6,827 - - - -

6,820

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
86.4
F
dan elevasi
364 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
54.3
52.5 1.8
0.28 x
0.504
52.5 +
53.0

Elevasi 1000
58.4
56.4
2.0
0.28
x
0.56
56.4
+
56.96
56.96
53.0
4.0
0.36
1.44
53.0
54.44

86.4
90.0

364
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

54.44

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
411.5
420.5 -9.0
0.28 x
-2.52
420.5 +
418.0

Elevasi 1000
395.8
404.6
-8.8
0.28
x
-2.464
404.6
+
402.136

86.4
90.0

402.136
418.0
-15.8
0.36
-5.77
418.0
412.21
Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

364
1000

x
+

412.21

0
-

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
60
50 10

Berat 410
8.47
6.98 1.49
0.44 x
0.66215
6.98 +
7.64

Berat 420
8.94
7.35
1.59
0.444
0.71
7.35
8.06

0.41

10

6.82

8.06

Sehingga :

6.8
8.06

410

0.44

7.6

ARFL

54.44
60.0

420

X =
10

0.44
0.414

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
410,000 +
10722.86873 =

X=

10 x
0.414

420,723 Lbs

Oleh Karena ARFL > MTOW , Maka diambil nilai yang terkecil, yaitu :
Berat Lepas Landas Bagi Lapangan Terbang yang ada =

0.44 =

>

10.723

412.21

412.213

Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

1.4 =
5.0

0.28

1.4 =
5.0

0.28

0.36

85 =
85

0.36

50 =
50

7.6
-

10.723

4.444 =
10.0

=
7.6

412.21 Lbs

Lbs

0.444

X
420 -

10,723 lbs

410

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

SOAL 2
Tentukan Berat Lepas Landas yang dibolehkan untuk pesawat jenisBoeing 707 - seri 300C, pada lapangan
terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
86.4
F
Elevasi lapangan terbang
=
664
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.64
%
Panjang landasan yang ada
=
8364
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.64
=
1.064
Panjang pada ARFL =

b.

8,364 =
1.064

7,861 - - - -

7,860

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
86.4
F
dan elevasi
664 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
67.5
67.2 0.3
0.28 x
0.084
67.2 +
67.3

Elevasi 1000
72.2
70.7
1.5
0.28
x
0.42
70.7
+
71.12
71.12
67.3
3.8
0.66
2.55
67.3
69.83

86.4
90.0

664
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

69.83

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
336.0
336.0 0.0
0.28 x
0
336.0 +

Elevasi 1000
331.6
334.5
-2.9
0.28
x
-0.812
334.5
+

86.4
90.0

336.0

333.688
333.688
336.0
-2.3
0.66
-1.54
336.0
334.46

Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

664
1000

0
-

x
+

334

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
80
70 10

Berat 330
13.67
11.95 1.72
-0.017 x
-0.029
11.95 +
11.92

Berat 340
14.67
12.79
1.88
-0.017
-0.03
12.79
12.76

x
+

11.92
0.84

10

7.86

12.76

Sehingga :

7.86
12.76

330

-4.06
ARFL

69.83
80.0

340

X =
10

-4.06
0.8373

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
330,000 +
-48500.67142 =

X=

10 x
0.837

281,499 Lbs

KESIMPULAN :
ARFL < MTOW (
281,499 <
334 )
Maka Berat Lepas Landas bagi lapangan terbang yang ada =

-4.06 =

<

OKE !!!!!!!!!!
281,499

7,860 Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

1.4 =
5.0

0.28

1.4 =
5.0

0.28

0.66

69.83

85 =
85

=
0

0.66

70 =
70

12.76

11.9
-

-48.501

-0.017

=
11.9

334 Lbs

OKE !!!!!!!!!!
lbs

-0.1689 =
10.0

X
340 -

(48,500.67) lbs

330

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

Tabel 3.2 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (Boeing 707- Seri 300 C) Mesin JT 3D-3B
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.2
325.9

1000
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.5
331.6
328.7
325.8
321.7
315.3

2000
336.0
336.0
336.0
333.4
330.7
328.1
325.5
322.8
320.2
317.6
315.0
310.1
304.7

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
328.6
316.5
305.1
326.1
314.2
302.8
323.7
311.8
300.5
321.2
309.5
298.2
318.8
307.2
295.9
316.3
304.8
293.7
313.8
302.5
291.4
311.4
300.1
289.1
308.9
297.8
286.8
306.5
295.4
284.5
304.0
293.3
282.3
299.2
288.7
278.5
294.2
283.8
273.2

6000
294.0
291.8
289.6
287.3
285.1
282.8
280.6
278.4
276.1
273.9
271.7
268.3
262.6

2000
67.5
68.6
69.8
71.0
72.3
73.6
75.0
76.5
78.1
79.9
81.7
83.7
85.9

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
73.0
79.2
86.0
74.3
80.7
87.7
75.7
82.1
89.3
77.0
83.6
90.8
78.3
85.0
92.4
79.8
86.5
94.0
81.3
88.1
95.7
82.9
89.8
97.6
84.6
91.7
99.5
86.4
93.6
101.7
88.4
95.8
104.1
90.6
98.2
106.7
93.0
100.8
109.6

6000
93.6
95.4
97.2
98.9
100.6
102.4
104.2
106.2
108.4
110.7
113.4
116.3
119.6

Reference Factor R
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
61.0
62.4
63.6
64.6
65.5
66.2
66.8
67.2
67.5
68.3
60.7
71.4
73.2

1000
65.0
65.7
66.3
66.8
67.1
68.0
69.3
70.7
72.2
73.8
75.5
77.4
79.4

Panjang Landasan Untuk Lepas Landas (Take Off)


Berat
1000 lbs
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280

Reference Factor R
60
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.25
4.66
5.10
5.58
6.09
6.64
7.23

70
4.00
4.00
4.00
4.00
4.08
4.49
4.93
5.40
5.91
6.45
7.02
7.62
8.25

80
4.00
4.00
4.00
4.15
4.61
5.09
5.60
6.15
6.72
7.33
7.98
8.66
9.39

90

100

110

120

4.00
4.00
4.13
4.62
5.14
5.69
6.27
6.88
7.54
8.23
8.97
9.75
10.59

4.00
4.04
4.56
5.11
5.68
6.29
6.94
7.62
8.36
9.14
9.98
10.88
11.84

4.00
4.44
5.00
5.60
6.22
6.89
7.60
8.36
9.18
10.05
10.99
12.00
13.09

4.25
4.83
5.44
6.08
6.76
7.49
8.27
9.10
10.00
12.00
13.00
13.12
14.32

290
300
310
320
330
340

7.84
8.49
9.16
9.87
10.59
11.35

8.92
9.63
10.37
11.14
11.95
12.79

10.15
10.96
11.82
12.72
13.67
14.67

11.48
12.43
13.43
14.50

12.86
12.96
15.13

14.25

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


7000
283.4
281.2
279.0
276.8
274.6
272.4
270.2
268.0
265.8
263.6
261.4
258.0
251.8

8000
273.0
270.8
268.7
266.5
264.4
262.2
260.1
257.9
255.8
253.7
251.5
247.4
--

7000
101.8
103.9
105.9
107.8
109.7
111.7
113.7
115.9
118.3
120.9
123.9
127.2
130.9

8000
110.8
113.2
115.5
117.7
119.8
122.0
124.3
126.8
129.5
132.4
135.8
139.5
--

130

140

4.53
5.17
5.84
6.55
7.30
8.09
8.94
9.85
10.82
12.87
12.99
14.20
15.49

4.72
5.45
6.21
7.00
7.83
8.70
9.62
10.60
11.65
12.76
13.95
15.22

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

SOAL I
Tentukan Berat Lepas Landas yang diperbolehkan untuk pesawat jenis Lockheed L-1011-385-1
(RB, 221-22B), pada lapangan terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
80.5
F
Elevasi lapangan terbang
=
305
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.05
%
Panjang landasan yang ada
=
7205
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.05
=
1.005
Panjang pada ARFL =

b.

7,205 =
1.005

7,169 - - - -

7,160

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
80.5
F
dan elevasi
305 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
54.3
52.5 1.8
-0.90 x
-1.62
52.5 +
50.9

Elevasi 1000
58.4
56.4
2.0
-0.90
x
-1.8
56.4
+
54.6
54.6
50.9
3.7
0.31
1.13
50.9
52.01

80.5
90.0

305
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

52.01

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
411.5
420.5 -9.0
-0.90 x
8.1
420.5 +
428.6

Elevasi 1000
395.8
404.6
-8.8
-0.90
x
7.92
404.6
+
412.52

80.5
90.0

412.52
428.6
-16.1
0.31
-4.90
428.6
423.70
Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

305
1000

x
+

423.70

0
-

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
60
50 10

Berat 410
8.47
6.98 1.49
0.20 x
0.30018
6.98 +
7.28

Berat 420
8.94
7.35
1.59
0.201
0.32
7.35
7.67

0.39

10

7.16

7.67

Sehingga :

7.2
7.67

410

0.20

7.3

ARFL

52.01
60.0

420

X =
10

0.20
0.39

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
410,000 +
5163.707945 =

X=

10 x
0.390

415,164 Lbs

Oleh Karena ARFL > MTOW , Maka diambil nilai yang terkecil, yaitu :
Berat Lepas Landas Bagi Lapangan Terbang yang ada =

0.20 =

>

5.164

423.70

423.696

Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

-4.5 =
5.0

-0.90

-4.5 =
5.0

-0.90

0.31

85 =
85

0.31

50 =
50

7.3
-

5.164

2.015 =
10.0

=
7.3

423.70 Lbs

Lbs

0.201

X
420 -

5,164 lbs

410

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

SOAL 2
Tentukan Berat Lepas Landas yang dibolehkan untuk pesawat jenisBoeing 707 - seri 300C, pada lapangan
terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
80.5
F
Elevasi lapangan terbang
=
605
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.05
%
Panjang landasan yang ada
=
8305
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.05
=
1.005
Panjang pada ARFL =

b.

8,305 =
1.005

8,264 - - - -

8,260

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
80.5
F
dan elevasi
605 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
67.5
67.2 0.3
-0.90 x
-0.27
67.2 +
66.9

Elevasi 1000
72.2
70.7
1.5
-0.90
x
-1.35
70.7
+
69.35
69.35
66.9
2.4
0.61
1.46
66.9
68.39

80.5
90.0

605
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

68.39

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
336.0
336.0 0.0
-0.90 x
0
336.0 +

Elevasi 1000
331.6
334.5
-2.9
-0.90
x
2.61
334.5
+

80.5
90.0

336.0

337.11
337.11
336.0
1.1
0.61
0.67
336.0
336.67

Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

605
1000

0
-

x
+

337

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
80
70 10

Berat 330
13.67
11.95 1.72
-0.161 x
-0.276
11.95 +
11.67

Berat 340
14.67
12.79
1.88
-0.161
-0.30
12.79
12.49

x
+

11.67
0.81

10

8.26

12.49

Sehingga :

8.26
12.49

330

-3.41
ARFL

68.39
80.0

340

X =
10

-3.41
0.81431

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
330,000 +
-41922.6541 =

X=

10 x
0.814

288,077 Lbs

KESIMPULAN :
ARFL < MTOW (
288,077 <
337 )
Maka Berat Lepas Landas bagi lapangan terbang yang ada =

-3.41 =

<

OKE !!!!!!!!!!
288,077

8,260 Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

-4.5 =
5.0

-0.90

-4.5 =
5.0

-0.90

0.61

68.39

85 =
85

=
0

0.61

70 =
70

12.49

11.7
-

-41.923

-0.161

=
11.7

337 Lbs

OKE !!!!!!!!!!
lbs

-1.6059 =
10.0

X
340 -

(41,922.65) lbs

330

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

Tabel 3.2 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (Boeing 707- Seri 300 C) Mesin JT 3D-3B
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.2
325.9

1000
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.5
331.6
328.7
325.8
321.7
315.3

2000
336.0
336.0
336.0
333.4
330.7
328.1
325.5
322.8
320.2
317.6
315.0
310.1
304.7

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
328.6
316.5
305.1
326.1
314.2
302.8
323.7
311.8
300.5
321.2
309.5
298.2
318.8
307.2
295.9
316.3
304.8
293.7
313.8
302.5
291.4
311.4
300.1
289.1
308.9
297.8
286.8
306.5
295.4
284.5
304.0
293.3
282.3
299.2
288.7
278.5
294.2
283.8
273.2

6000
294.0
291.8
289.6
287.3
285.1
282.8
280.6
278.4
276.1
273.9
271.7
268.3
262.6

2000
67.5
68.6
69.8
71.0
72.3
73.6
75.0
76.5
78.1
79.9
81.7
83.7
85.9

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
73.0
79.2
86.0
74.3
80.7
87.7
75.7
82.1
89.3
77.0
83.6
90.8
78.3
85.0
92.4
79.8
86.5
94.0
81.3
88.1
95.7
82.9
89.8
97.6
84.6
91.7
99.5
86.4
93.6
101.7
88.4
95.8
104.1
90.6
98.2
106.7
93.0
100.8
109.6

6000
93.6
95.4
97.2
98.9
100.6
102.4
104.2
106.2
108.4
110.7
113.4
116.3
119.6

Reference Factor R
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
61.0
62.4
63.6
64.6
65.5
66.2
66.8
67.2
67.5
68.3
60.7
71.4
73.2

1000
65.0
65.7
66.3
66.8
67.1
68.0
69.3
70.7
72.2
73.8
75.5
77.4
79.4

Panjang Landasan Untuk Lepas Landas (Take Off)


Berat
1000 lbs
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280

Reference Factor R
60
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.25
4.66
5.10
5.58
6.09
6.64
7.23

70
4.00
4.00
4.00
4.00
4.08
4.49
4.93
5.40
5.91
6.45
7.02
7.62
8.25

80
4.00
4.00
4.00
4.15
4.61
5.09
5.60
6.15
6.72
7.33
7.98
8.66
9.39

90

100

110

120

4.00
4.00
4.13
4.62
5.14
5.69
6.27
6.88
7.54
8.23
8.97
9.75
10.59

4.00
4.04
4.56
5.11
5.68
6.29
6.94
7.62
8.36
9.14
9.98
10.88
11.84

4.00
4.44
5.00
5.60
6.22
6.89
7.60
8.36
9.18
10.05
10.99
12.00
13.09

4.25
4.83
5.44
6.08
6.76
7.49
8.27
9.10
10.00
12.00
13.00
13.12
14.32

290
300
310
320
330
340

7.84
8.49
9.16
9.87
10.59
11.35

8.92
9.63
10.37
11.14
11.95
12.79

10.15
10.96
11.82
12.72
13.67
14.67

11.48
12.43
13.43
14.50

12.86
12.96
15.13

14.25

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


7000
283.4
281.2
279.0
276.8
274.6
272.4
270.2
268.0
265.8
263.6
261.4
258.0
251.8

8000
273.0
270.8
268.7
266.5
264.4
262.2
260.1
257.9
255.8
253.7
251.5
247.4
--

7000
101.8
103.9
105.9
107.8
109.7
111.7
113.7
115.9
118.3
120.9
123.9
127.2
130.9

8000
110.8
113.2
115.5
117.7
119.8
122.0
124.3
126.8
129.5
132.4
135.8
139.5
--

130

140

4.53
5.17
5.84
6.55
7.30
8.09
8.94
9.85
10.82
12.87
12.99
14.20
15.49

4.72
5.45
6.21
7.00
7.83
8.70
9.62
10.60
11.65
12.76
13.95
15.22

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

SOAL 2
Tentukan Berat Lepas Landas yang dibolehkan untuk pesawat jenisBoeing 707 - seri 300C, pada lapangan
terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
88.4
F
Elevasi lapangan terbang
=
684
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.84
%
Panjang landasan yang ada
=
8384
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.84
=
1.084
Panjang pada ARFL =

b.

8,384 =
1.084

7,734 - - - -

7,730

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
88.4
F
dan elevasi
684 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
67.5
67.2 0.3
0.68 x
0.204
67.2 +
67.4

Elevasi 1000
72.2
70.7
1.5
0.68
x
1.02
70.7
+
71.72
71.72
67.4
4.3
0.68
2.95
67.4
70.36

88.4
90.0

684
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

70.36

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
336.0
336.0 0.0
0.68 x
0
336.0 +

Elevasi 1000
331.6
334.5
-2.9
0.68
x
-1.972
334.5
+

88.4
90.0

336.0

332.528
332.528
336.0
-3.5
0.68
-2.37
336.0
333.63

Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

684
1000

0
-

x
+

334

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
80
70 10

Berat 330
13.67
11.95 1.72
0.036 x
0.061
11.95 +
12.01

Berat 340
14.67
12.79
1.88
0.036
0.07
12.79
12.86

x
+

12.01
0.85

10

7.73

12.86

Sehingga :

7.73
12.86

330

-4.28
ARFL

70.36
80.0

340

X =
10

-4.28
0.8457

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
330,000 +
-50623.9252 =

X=

10 x
0.846

279,376 Lbs

KESIMPULAN :
ARFL < MTOW (
279,376 <
334 )
Maka Berat Lepas Landas bagi lapangan terbang yang ada =

-4.28 =

<

OKE !!!!!!!!!!
279,376

7,730 Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

3.4 =
5.0

0.68

3.4 =
5.0

0.68

0.68

70.36

85 =
85

=
0

0.68

70 =
70

12.86

12.0
=
12.0

-50.624

334 Lbs

OKE !!!!!!!!!!
lbs

0.356144 =
10.0

0.036

X
340 -

(50,623.93) lbs

330

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

Tabel 3.2 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (Boeing 707- Seri 300 C) Mesin JT 3D-3B
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.2
325.9

1000
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.5
331.6
328.7
325.8
321.7
315.3

2000
336.0
336.0
336.0
333.4
330.7
328.1
325.5
322.8
320.2
317.6
315.0
310.1
304.7

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
328.6
316.5
305.1
326.1
314.2
302.8
323.7
311.8
300.5
321.2
309.5
298.2
318.8
307.2
295.9
316.3
304.8
293.7
313.8
302.5
291.4
311.4
300.1
289.1
308.9
297.8
286.8
306.5
295.4
284.5
304.0
293.3
282.3
299.2
288.7
278.5
294.2
283.8
273.2

6000
294.0
291.8
289.6
287.3
285.1
282.8
280.6
278.4
276.1
273.9
271.7
268.3
262.6

2000
67.5
68.6
69.8
71.0
72.3
73.6
75.0
76.5
78.1
79.9
81.7
83.7
85.9

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
73.0
79.2
86.0
74.3
80.7
87.7
75.7
82.1
89.3
77.0
83.6
90.8
78.3
85.0
92.4
79.8
86.5
94.0
81.3
88.1
95.7
82.9
89.8
97.6
84.6
91.7
99.5
86.4
93.6
101.7
88.4
95.8
104.1
90.6
98.2
106.7
93.0
100.8
109.6

6000
93.6
95.4
97.2
98.9
100.6
102.4
104.2
106.2
108.4
110.7
113.4
116.3
119.6

Reference Factor R
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
61.0
62.4
63.6
64.6
65.5
66.2
66.8
67.2
67.5
68.3
60.7
71.4
73.2

1000
65.0
65.7
66.3
66.8
67.1
68.0
69.3
70.7
72.2
73.8
75.5
77.4
79.4

Panjang Landasan Untuk Lepas Landas (Take Off)


Berat
1000 lbs
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280

Reference Factor R
60
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.25
4.66
5.10
5.58
6.09
6.64
7.23

70
4.00
4.00
4.00
4.00
4.08
4.49
4.93
5.40
5.91
6.45
7.02
7.62
8.25

80
4.00
4.00
4.00
4.15
4.61
5.09
5.60
6.15
6.72
7.33
7.98
8.66
9.39

90

100

110

120

4.00
4.00
4.13
4.62
5.14
5.69
6.27
6.88
7.54
8.23
8.97
9.75
10.59

4.00
4.04
4.56
5.11
5.68
6.29
6.94
7.62
8.36
9.14
9.98
10.88
11.84

4.00
4.44
5.00
5.60
6.22
6.89
7.60
8.36
9.18
10.05
10.99
12.00
13.09

4.25
4.83
5.44
6.08
6.76
7.49
8.27
9.10
10.00
12.00
13.00
13.12
14.32

290
300
310
320
330
340

7.84
8.49
9.16
9.87
10.59
11.35

8.92
9.63
10.37
11.14
11.95
12.79

10.15
10.96
11.82
12.72
13.67
14.67

11.48
12.43
13.43
14.50

12.86
12.96
15.13

14.25

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


7000
283.4
281.2
279.0
276.8
274.6
272.4
270.2
268.0
265.8
263.6
261.4
258.0
251.8

8000
273.0
270.8
268.7
266.5
264.4
262.2
260.1
257.9
255.8
253.7
251.5
247.4
--

7000
101.8
103.9
105.9
107.8
109.7
111.7
113.7
115.9
118.3
120.9
123.9
127.2
130.9

8000
110.8
113.2
115.5
117.7
119.8
122.0
124.3
126.8
129.5
132.4
135.8
139.5
--

130

140

4.53
5.17
5.84
6.55
7.30
8.09
8.94
9.85
10.82
12.87
12.99
14.20
15.49

4.72
5.45
6.21
7.00
7.83
8.70
9.62
10.60
11.65
12.76
13.95
15.22

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

SOAL I
Tentukan Berat Lepas Landas yang diperbolehkan untuk pesawat jenis Lockheed L-1011-385-1
(RB, 221-22B), pada lapangan terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
88.4
F
Elevasi lapangan terbang
=
384
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.84
%
Panjang landasan yang ada
=
7284
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.84
=
1.084
Panjang pada ARFL =

b.

7,284 =
1.084

6,720 - - - -

6,710

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
88.4
F
dan elevasi
384 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
54.3
52.5 1.8
0.68 x
1.224
52.5 +
53.7

Elevasi 1000
58.4
56.4
2.0
0.68
x
1.36
56.4
+
57.76
57.76
53.7
4.0
0.38
1.55
53.7
55.27

88.4
90.0

384
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

55.27

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
411.5
420.5 -9.0
0.68 x
-6.12
420.5 +
414.4

Elevasi 1000
395.8
404.6
-8.8
0.68
x
-5.984
404.6
+
398.616

88.4
90.0

398.616
414.4
-15.8
0.38
-6.05
414.4
408.33
Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

384
1000

x
+

408.33

0
-

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
60
50 10

Berat 410
8.47
6.98 1.49
0.53 x
0.7858
6.98 +
7.77

Berat 420
8.94
7.35
1.59
0.527
0.84
7.35
8.19

0.42

10

6.71

8.19

Sehingga :

6.7
8.19

410

0.53

7.8

ARFL

55.27
60.0

420

X =
10

0.53
0.423

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
410,000 +
12475.38903 =

X=

10 x
0.423

422,475 Lbs

Oleh Karena ARFL > MTOW , Maka diambil nilai yang terkecil, yaitu :
Berat Lepas Landas Bagi Lapangan Terbang yang ada =

0.53 =

>

12.475

408.33

408.327

Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

3.4 =
5.0

0.68

3.4 =
5.0

0.68

0.38

85 =
85

0.38

50 =
50

7.8
-

12.475

5.274 =
10.0

=
7.8

408.33 Lbs

Lbs

0.527

X
420 -

12,475 lbs

410

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

SOAL I
Tentukan Berat Lepas Landas yang diperbolehkan untuk pesawat jenis Lockheed L-1011-385-1
(RB, 221-22B), pada lapangan terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
82.5
F
Elevasi lapangan terbang
=
325
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.25
%
Panjang landasan yang ada
=
7225
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.25
=
1.025
Panjang pada ARFL =

b.

7,225 =
1.025

7,049 - - - -

7,040

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
82.5
F
dan elevasi
325 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
54.3
52.5 1.8
-0.50 x
-0.9
52.5 +
51.6

Elevasi 1000
58.4
56.4
2.0
-0.50
x
-1
56.4
+
55.4
55.4
51.6
3.8
0.33
1.24
51.6
52.84

82.5
90.0

325
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

52.84

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
411.5
420.5 -9.0
-0.50 x
4.5
420.5 +
425.0

Elevasi 1000
395.8
404.6
-8.8
-0.50
x
4.4
404.6
+
409

82.5
90.0

409
425.0
-16.0
0.33
-5.20
425.0
419.80
Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

325
1000

x
+

419.80

0
-

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
60
50 10

Berat 410
8.47
6.98 1.49
0.28 x
0.42242
6.98 +
7.40

Berat 420
8.94
7.35
1.59
0.284
0.45
7.35
7.80

0.40

10

7.04

7.80

Sehingga :

7.0
7.80

410

0.28

7.4

ARFL

52.84
60.0

420

X =
10

0.28
0.398

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
410,000 +
7116.857035 =

X=

10 x
0.398

417,117 Lbs

Oleh Karena ARFL > MTOW , Maka diambil nilai yang terkecil, yaitu :
Berat Lepas Landas Bagi Lapangan Terbang yang ada =

0.28 =

>

7.117

419.80

419.800

Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

-2.5 =
5.0

-0.50

-2.5 =
5.0

-0.50

0.33

85 =
85

0.33

50 =
50

7.4
-

7.117

2.835 =
10.0

=
7.4

419.80 Lbs

Lbs

0.284

X
420 -

7,117 lbs

410

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

SOAL 2
Tentukan Berat Lepas Landas yang dibolehkan untuk pesawat jenisBoeing 707 - seri 300C, pada lapangan
terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
82.2
F
Elevasi lapangan terbang
=
625
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.25
%
Panjang landasan yang ada
=
8325
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.25
=
1.025
Panjang pada ARFL =

b.

8,325 =
1.025

8,122 - - - -

8,120

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
82.2
F
dan elevasi
625 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
67.5
67.2 0.3
-0.56 x
-0.168
67.2 +
67.0

Elevasi 1000
72.2
70.7
1.5
-0.56
x
-0.84
70.7
+
69.86
69.86
67.0
2.8
0.63
1.77
67.0
68.80

82.2
90.0

625
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

68.80

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
336.0
336.0 0.0
-0.56 x
0
336.0 +

Elevasi 1000
331.6
334.5
-2.9
-0.56
x
1.624
334.5
+

82.2
90.0

336.0

336.124
336.124
336.0
0.1
0.63
0.08
336.0
336.08

Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

625
1000

0
-

x
+

336

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
80
70 10

Berat 330
13.67
11.95 1.72
-0.120 x
-0.206
11.95 +
11.74

Berat 340
14.67
12.79
1.88
-0.120
-0.23
12.79
12.56

x
+

11.74
0.82

10

8.12

12.56

Sehingga :

8.12
12.56

330

-3.62
ARFL

68.80
80.0

340

X =
10

-3.62
0.82079

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
330,000 +
-44146.55601 =

X=

10 x
0.821

285,853 Lbs

KESIMPULAN :
ARFL < MTOW (
285,853 <
336 )
Maka Berat Lepas Landas bagi lapangan terbang yang ada =

-3.62 =

<

OKE !!!!!!!!!!
285,853

8,120 Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

-2.8 =
5.0

-0.56

-2.8 =
5.0

-0.56

0.63

68.80

85 =
85

=
0

0.63

70 =
70

12.56

11.7
-

-44.147

-0.120

=
11.7

336 Lbs

OKE !!!!!!!!!!
lbs

-1.2005 =
10.0

X
340 -

(44,146.56) lbs

330

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

Tabel 3.2 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (Boeing 707- Seri 300 C) Mesin JT 3D-3B
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.2
325.9

1000
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.5
331.6
328.7
325.8
321.7
315.3

2000
336.0
336.0
336.0
333.4
330.7
328.1
325.5
322.8
320.2
317.6
315.0
310.1
304.7

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
328.6
316.5
305.1
326.1
314.2
302.8
323.7
311.8
300.5
321.2
309.5
298.2
318.8
307.2
295.9
316.3
304.8
293.7
313.8
302.5
291.4
311.4
300.1
289.1
308.9
297.8
286.8
306.5
295.4
284.5
304.0
293.3
282.3
299.2
288.7
278.5
294.2
283.8
273.2

6000
294.0
291.8
289.6
287.3
285.1
282.8
280.6
278.4
276.1
273.9
271.7
268.3
262.6

2000
67.5
68.6
69.8
71.0
72.3
73.6
75.0
76.5
78.1
79.9
81.7
83.7
85.9

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
73.0
79.2
86.0
74.3
80.7
87.7
75.7
82.1
89.3
77.0
83.6
90.8
78.3
85.0
92.4
79.8
86.5
94.0
81.3
88.1
95.7
82.9
89.8
97.6
84.6
91.7
99.5
86.4
93.6
101.7
88.4
95.8
104.1
90.6
98.2
106.7
93.0
100.8
109.6

6000
93.6
95.4
97.2
98.9
100.6
102.4
104.2
106.2
108.4
110.7
113.4
116.3
119.6

Reference Factor R
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
61.0
62.4
63.6
64.6
65.5
66.2
66.8
67.2
67.5
68.3
60.7
71.4
73.2

1000
65.0
65.7
66.3
66.8
67.1
68.0
69.3
70.7
72.2
73.8
75.5
77.4
79.4

Panjang Landasan Untuk Lepas Landas (Take Off)


Berat
1000 lbs
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280

Reference Factor R
60
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.25
4.66
5.10
5.58
6.09
6.64
7.23

70
4.00
4.00
4.00
4.00
4.08
4.49
4.93
5.40
5.91
6.45
7.02
7.62
8.25

80
4.00
4.00
4.00
4.15
4.61
5.09
5.60
6.15
6.72
7.33
7.98
8.66
9.39

90

100

110

120

4.00
4.00
4.13
4.62
5.14
5.69
6.27
6.88
7.54
8.23
8.97
9.75
10.59

4.00
4.04
4.56
5.11
5.68
6.29
6.94
7.62
8.36
9.14
9.98
10.88
11.84

4.00
4.44
5.00
5.60
6.22
6.89
7.60
8.36
9.18
10.05
10.99
12.00
13.09

4.25
4.83
5.44
6.08
6.76
7.49
8.27
9.10
10.00
12.00
13.00
13.12
14.32

290
300
310
320
330
340

7.84
8.49
9.16
9.87
10.59
11.35

8.92
9.63
10.37
11.14
11.95
12.79

10.15
10.96
11.82
12.72
13.67
14.67

11.48
12.43
13.43
14.50

12.86
12.96
15.13

14.25

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


7000
283.4
281.2
279.0
276.8
274.6
272.4
270.2
268.0
265.8
263.6
261.4
258.0
251.8

8000
273.0
270.8
268.7
266.5
264.4
262.2
260.1
257.9
255.8
253.7
251.5
247.4
--

7000
101.8
103.9
105.9
107.8
109.7
111.7
113.7
115.9
118.3
120.9
123.9
127.2
130.9

8000
110.8
113.2
115.5
117.7
119.8
122.0
124.3
126.8
129.5
132.4
135.8
139.5
--

130

140

4.53
5.17
5.84
6.55
7.30
8.09
8.94
9.85
10.82
12.87
12.99
14.20
15.49

4.72
5.45
6.21
7.00
7.83
8.70
9.62
10.60
11.65
12.76
13.95
15.22

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

SOAL 2
Tentukan Berat Lepas Landas yang dibolehkan untuk pesawat jenisBoeing 707 - seri 300C, pada lapangan
terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
85.5
F
Elevasi lapangan terbang
=
655
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.55
%
Panjang landasan yang ada
=
8355
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.55
=
1.055
Panjang pada ARFL =

b.

8,355 =
1.055

7,919 - - - -

7,910

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
85.5
F
dan elevasi
655 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
67.5
67.2 0.3
0.10 x
0.03
67.2 +
67.2

Elevasi 1000
72.2
70.7
1.5
0.10
x
0.15
70.7
+
70.85
70.85
67.2
3.6
0.66
2.37
67.2
69.60

85.5
90.0

655
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

69.60

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
336.0
336.0 0.0
0.10 x
0
336.0 +

Elevasi 1000
331.6
334.5
-2.9
0.10
x
-0.29
334.5
+

85.5
90.0

336.0

334.21
334.21
336.0
-1.8
0.66
-1.17
336.0
334.83

Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

655
1000

0
-

x
+

335

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
80
70 10

Berat 330
13.67
11.95 1.72
-0.040 x
-0.069
11.95 +
11.88

Berat 340
14.67
12.79
1.88
-0.040
-0.07
12.79
12.72

x
+

11.88
0.83

10

7.91

12.72

Sehingga :

7.91
12.72

330

-3.97
ARFL

69.60
80.0

340

X =
10

-3.97
0.83362

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
330,000 +
-47640.4193 =

X=

10 x
0.834

282,360 Lbs

KESIMPULAN :
ARFL < MTOW (
282,360 <
335 )
Maka Berat Lepas Landas bagi lapangan terbang yang ada =

-3.97 =

<

OKE !!!!!!!!!!
282,360

7,910 Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

0.5 =
5.0

0.10

0.5 =
5.0

0.10

0.66

69.60

85 =
85

=
0

0.66

70 =
70

12.72

11.9
-

-47.640

-0.040

=
11.9

335 Lbs

OKE !!!!!!!!!!
lbs

-0.3989 =
10.0

X
340 -

(47,640.42) lbs

330

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

Tabel 3.2 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (Boeing 707- Seri 300 C) Mesin JT 3D-3B
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.2
325.9

1000
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
336.0
334.5
331.6
328.7
325.8
321.7
315.3

2000
336.0
336.0
336.0
333.4
330.7
328.1
325.5
322.8
320.2
317.6
315.0
310.1
304.7

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
328.6
316.5
305.1
326.1
314.2
302.8
323.7
311.8
300.5
321.2
309.5
298.2
318.8
307.2
295.9
316.3
304.8
293.7
313.8
302.5
291.4
311.4
300.1
289.1
308.9
297.8
286.8
306.5
295.4
284.5
304.0
293.3
282.3
299.2
288.7
278.5
294.2
283.8
273.2

6000
294.0
291.8
289.6
287.3
285.1
282.8
280.6
278.4
276.1
273.9
271.7
268.3
262.6

2000
67.5
68.6
69.8
71.0
72.3
73.6
75.0
76.5
78.1
79.9
81.7
83.7
85.9

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
73.0
79.2
86.0
74.3
80.7
87.7
75.7
82.1
89.3
77.0
83.6
90.8
78.3
85.0
92.4
79.8
86.5
94.0
81.3
88.1
95.7
82.9
89.8
97.6
84.6
91.7
99.5
86.4
93.6
101.7
88.4
95.8
104.1
90.6
98.2
106.7
93.0
100.8
109.6

6000
93.6
95.4
97.2
98.9
100.6
102.4
104.2
106.2
108.4
110.7
113.4
116.3
119.6

Reference Factor R
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
61.0
62.4
63.6
64.6
65.5
66.2
66.8
67.2
67.5
68.3
60.7
71.4
73.2

1000
65.0
65.7
66.3
66.8
67.1
68.0
69.3
70.7
72.2
73.8
75.5
77.4
79.4

Panjang Landasan Untuk Lepas Landas (Take Off)


Berat
1000 lbs
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280

Reference Factor R
60
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.25
4.66
5.10
5.58
6.09
6.64
7.23

70
4.00
4.00
4.00
4.00
4.08
4.49
4.93
5.40
5.91
6.45
7.02
7.62
8.25

80
4.00
4.00
4.00
4.15
4.61
5.09
5.60
6.15
6.72
7.33
7.98
8.66
9.39

90

100

110

120

4.00
4.00
4.13
4.62
5.14
5.69
6.27
6.88
7.54
8.23
8.97
9.75
10.59

4.00
4.04
4.56
5.11
5.68
6.29
6.94
7.62
8.36
9.14
9.98
10.88
11.84

4.00
4.44
5.00
5.60
6.22
6.89
7.60
8.36
9.18
10.05
10.99
12.00
13.09

4.25
4.83
5.44
6.08
6.76
7.49
8.27
9.10
10.00
12.00
13.00
13.12
14.32

290
300
310
320
330
340

7.84
8.49
9.16
9.87
10.59
11.35

8.92
9.63
10.37
11.14
11.95
12.79

10.15
10.96
11.82
12.72
13.67
14.67

11.48
12.43
13.43
14.50

12.86
12.96
15.13

14.25

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)


7000
283.4
281.2
279.0
276.8
274.6
272.4
270.2
268.0
265.8
263.6
261.4
258.0
251.8

8000
273.0
270.8
268.7
266.5
264.4
262.2
260.1
257.9
255.8
253.7
251.5
247.4
--

7000
101.8
103.9
105.9
107.8
109.7
111.7
113.7
115.9
118.3
120.9
123.9
127.2
130.9

8000
110.8
113.2
115.5
117.7
119.8
122.0
124.3
126.8
129.5
132.4
135.8
139.5
--

130

140

4.53
5.17
5.84
6.55
7.30
8.09
8.94
9.85
10.82
12.87
12.99
14.20
15.49

4.72
5.45
6.21
7.00
7.83
8.70
9.62
10.60
11.65
12.76
13.95
15.22

Ketinggian Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

SOAL I
Tentukan Berat Lepas Landas yang diperbolehkan untuk pesawat jenis Lockheed L-1011-385-1
(RB, 221-22B), pada lapangan terbang dengan data sebagai berikut :
0
Temperatur harian rata-rata
=
85.5
F
Elevasi lapangan terbang
=
355
feet
Kemiringan landasan pacu
=
0.55
%
Panjang landasan yang ada
=
7255
feet

Penyelesaian :
a.
Konversikan panjang landasan kepada ARFL (Aeroplane Reference Field Length)
Kemiringan :
Fs
=
1+
0.1 S
=
1+
0.1 x
0.55
=
1.055
Panjang pada ARFL =

b.

7,255 =
1.055

6,877 - - - -

6,870

Dari table 3.8 dengan flap 270


Berat lepas landas maksimum yang diinginkan (MTOW) dan faktor reference "R"
0
dihitung untuk temperatur
85.5
F
dan elevasi
355 feet, sebagai berikut :
Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
54.3
52.5 1.8
0.10 x
0.18
52.5 +
52.7

Elevasi 1000
58.4
56.4
2.0
0.10
x
0.2
56.4
+
56.6
56.6
52.7
3.9
0.36
1.39
52.7
54.07

85.5
90.0

355
1000

0
-

x
+
Maka, factor "R" =

54.07

Interpolasi berat lepas landas maksimum (table 3.8)


Temperatur
90
85 5

Elevasi 0
411.5
420.5 -9.0
0.10 x
-0.9
420.5 +
419.6

Elevasi 1000
395.8
404.6
-8.8
0.10
x
-0.88
404.6
+
403.72

85.5
90.0

403.72
419.6
-15.9
0.36
-5.64
419.6
413.96
Maka, berat lepas landas maksimum (MTOW) =

355
1000

x
+

413.96

0
-

Interpolasi berat limit pada ARFL, adalah :

Faktor "R"
60
50 10

Berat 410
8.47
6.98 1.49
0.41 x
0.60667
6.98 +
7.59

Berat 420
8.94
7.35
1.59
0.407
0.65
7.35
8.00

0.41

10

6.87

8.00

Sehingga :

6.9
8.00

410

0.41

7.6

ARFL

54.07
60.0

420

X =
10

0.41
0.411

Maka, berat limit pada ARFL (B),dalah :


=
410,000 +
9913.419492 =

X=

10 x
0.411

419,913 Lbs

Oleh Karena ARFL > MTOW , Maka diambil nilai yang terkecil, yaitu :
Berat Lepas Landas Bagi Lapangan Terbang yang ada =

0.41 =

>

9.913

413.96

413.963

Feet

feet, sebagai berikut :

85 =
85

0.5 =
5.0

0.10

0.5 =
5.0

0.10

0.36

85 =
85

0.36

50 =
50

7.6
-

9.913

4.072 =
10.0

=
7.6

413.96 Lbs

Lbs

0.407

X
420 -

9,913 lbs

410

Tabel 3.8 : Kemampuan Pesawat Lepas Landas (L-1011-385-1) Mesin RB 211- 22 B, Flap 27 0
Berat Lepas Landas Maksimum Yang Diizinkan (1000 lbs)
Temp
0
F
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110

0
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
422.3
420.5
411.5
402.3
393.1
384.0
375.2

1000
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
412.3
404.6
395.8
386.9
378.0
369.4
361.0

2000
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
402.4
397.5
389.2
380.7
372.1
363.6
355.2
347.2

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


3000
4000
5000
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
383.0
373.4
392.7
382.8
368.4
390.3
375.6
361.4
382.5
368.0
354.0
374.2
360.1
346.4
366.1
352.1
338.6
357.8
344.1
330.8
349.6
336.1
323.1
341.6
328.4
315.6
333.9
320.9
308.4

6000
363.9
363.9
363.9
361.0
354.5
347.7
340.5
333.1
325.6
318.1
310.6
303.4
296.4

Reference Factor R
Temp

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

1000

2000

3000

4000

5000

6000

50

49.3

52.2

55.5

59.1

63.0

67.2

71.9

55

49.8

52.8

56.1

59.7

63.6

67.9

72.7

60

50.1

53.2

56.6

60.2

64.2

68.6

73.3

65

50.5

53.6

56.9

60.6

64.7

69.1

74.4

70

50.8

53.9

57.3

61.1

64.9

70.7

77.0

75

51.1

54.3

57.7

61.8

67.1

73.1

79.7

80

51.6

54.8

58.9

63.9

69.6

75.8

82.7

85

52.5

56.4

61.0

66.2

72.1

78.6

85.8

90

54.3

58.4

63.3

68.7

74.8

81.6

89.1

Panjang Landasan (1000 feet)


Berat

Reference Factor R

1000 lbs

40

50

60

70

80

90

100

260

4.00

4.00

4.00

4.00

4.27

4.74

5.22

270

4.00

4.00

4.00

4.11

4.61

5.14

5.66

280

4.00

4.00

4.00

4.41

4.97

5.55

6.12

290

4.00

4.00

4.12

4.72

5.35

5.98

6.61

300

4.00

4.00

4.39

5.06

5.74

6.43

7.11

310

4.00

4.00

4.68

5.41

6.15

6.90

7.64

320

4.00

4.19

4.98

5.78

6.58

7.39

8.19

330

4.00

4.45

5.31

6.17

7.04

7.90

8.76

340

4.00

4.72

5.65

6.58

7.51

8.44

9.36

350

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

9.99

360

4.21

5.30

6.38

7.45

8.51

9.58

10.65

370

4.44

5.61

6.77

7.91

9.05

10.19

11.34

380

4.68

5.93

7.17

8.39

9.61

10.83

12.06

390

4.92

6.27

7.59

8.89

10.19

11.49

12.81

400

5.18

6.62

8.02

9.41

10.79

12.18

13.59

410

5.44

6.98

8.47

9.45

11.42

12.90

14.41

420

5.71

7.35

8.94

10.50

12.07

13.65

430

5.98

7.73

9.42

11.08

12.74

14.43

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)


7000
354.3
354.3
354.3
347.5
341.2
334.5
327.5
320.3
313.0
305.7
298.5
291.5
284.8

8000
344.8
344.8
340.4
334.6
328.4
321.8
315.0
308.0
300.9
293.8
286.8
280.1
--

7000

8000

77.1

82.7

77.9

83.6

78.3

85.3

81.0

88.2

83.9

91.3

86.9

94.7

90.1

98.2

93.6

101.9

97.2

106.0

110

120

5.70

6.16

6.18

6.69

6.69

7.25

7.23

7.83

7.78

8.44

8.37

9.09

Elevasi Lapangan Terbang (Feet)

Reference Factor R

8.98

9.76

9.62

10.47

10.29

11.21

10.99

11.90

11.73

12.82

12.50

13.68

13.31

14.59

14.16

Anda mungkin juga menyukai