MANFAAT NBM :
1. UNTUK MEMANTAPKAN KEBIJAKSANAAN PANGAN SECARA
MENYELURUH.
2. BAGI PERENCANAAN PROGRAM YG BERKAITAN DENGAN MASALAH
PANGAN DAN GIZI UMUMNYA.
PRODUKSI :
JUMLAH HASIL MENURUT JENIS BAHAN MAKANAN YG DIHASILKAN
DARI SEKTOR PERTANIAN (TANAMAN PANGAN, PETERNAKAN,
PERIKANAN DAN PERKEBUNAN) BAIK YG BELUM MENGALAMI PROSES
PENGOLAHAN MAUPUN YG TELAH MENGALAMI PROSES
PENGOLAHAN.
INPUT :
UNSUR PRODUKSI YG ATAU AKAN MENGALAMI TINGKAT
PENGOLAHAN SELANJUTNYA.
OUTPUT :
UNSUR PRODUKSI YG MERUPAKAN HASIL KESELURUHAN ATAU
SEBAGAI HASIL TURUNANNYA YG DIPEROLAH DARI KEGIATAN
BERPRODUKSI. BESARNYA OUTPUT SEBAGAI HASIL DARI INPUT
TERTENTU SANGAT TERGANTUNG OLEH (BESARNYA) DERAJAT
EKSTRAKSI DAN FAKTOR KONVERSI (EXTRACTION
RATE/CONVERSION FACTOR)
PERUBAHAN STOK
STOK ADALAH JUMLAH BAHAN MAKANAN PADA SUATU SAAT
TERTENTU PADA AWAL ATAU AKHIR TAHUN, BAIK YG DIMILIKI
PEMERINTAH MAUPUN SWASTA SEPERTI YG DIDALAM PABRIK2,
GUDANG, DEPO, LUMBUNG, DLL.
PERUBAHAN STOK ADALAH SELISIH ANTARA PERSEDIAAN AKHIR
PERIODE DENGAN PERSEDIAAN AWAL PERIODE, DENGAN DEMIKIAN
PERUBAHAN PERSEDIAAN INI DAPAT POSITIF/NEGATIF.
IMPOR :
ADALAH JUMLAH MENURUT JENIS BAHAN MAKANAN YG
DIMASUKKAN KEDALAM NEGERI YG DIPERDAGANGKAN,
DIEDARKAN , DISIMPAN, BAIK JENIS BAHAN MAKANAN YG BELUM
MENGALAMI PROSES MAUPUN YG SUDAH MENGALAMI PROSES
PENGOLAHAN.
UNTUK PERHITUNGAN NBM DAERAH :
EKSPOR :
JUMLAH MENURUT JENIS BAHAN MAKANAN YG DIKELUARKAN DARI
WILAYAH RI, BAIK JENIS BAHAN MAKANAN YG BELUM MENGALAMI
PROSES MAUPUN YG SUDAH MENGALAMI PROSES PENGOLAHAN.
UNTUK PERHITUNGAN NBM DAERAH :
1942 ------ Inter Allied Committee On Postwar Requirement menggunakan metode FBS
1943 ----- Tim Expert Gabungan (Amerika Serikat, Inggris, Canada) menerbitkan suatu laporan
Food Consumption Level in The United State and The United Kingdom.
1946 ----- FAO (PBB) mulai menggunakan FBS diantara 70 negara anggota.
1948 ----- Sidang keempatFAO membuat rekomendasi agar semua negara anggota membuat neraca
Bahan Makanan menurut model yang uniform serta dikirimkan ke FAO setiap tahun.
1949 dan 1950--FAO mempublikasikan NBM berbentuk loose-leaf booklet pertama untuk 77 negara.
Mencakup tahun 1947/1948 dan 1948/1949
Loose-leaf booklet kedua dipublikasikan tahun 1950/1951, 1951/1952, 1952/1953,
1953/1955 untuk 92 negara.
Berdasarkan teknis penyajian , 1957 diputuskan penerbuatan NBM dalam periode 3 tahun.
Periode 3 tahun ini, set pertama diterbitkan tahun 1958 untuk 30 negara mencakup 1954-1956,
Set kedua tahun 1963 untuk 43 negara mencakup 1957-1959,
Set ketiga tahun 1966 untuk 63 negara mencakup 1960-1962,
Set keempat tahun 1964-1966 yg dipublikasikan tahun 1971 mencakup 132 negara.
BPS menyajikan NBM secara Nasional tahun 1971 dan 1972 dengan bantuan Expert dari FAO.
Untuk keperluan intern disusun pula NBM tahun 1963-1965, 1964-1966 dan 1970.
Mengingat banyak permintaan dari berbagai instansi BPS menyajikan NBM secara Nasional tahun
1968-1974.
Berdasarkan instruksi Menteri Pertanian, tgl 19 Juni 1975 No.12/INS/UM/6/1975 dibentuk tim yang
terdiri dari Staf Departemen Pertanian dan BPS, untuk bersama-sama menyusun buku Pedoman
Penyusunan NBM dan menyajikannya mulai Pelita I.
Selanjutnya 1976 BPS bekerja sama dengan Deptan (cq. UPMMR) melanjutkan perhitungan NBM
tingkat Nasional dari tahun 1973 hingga sekarang.
Dalam penyusunan NBM tingkat regional dibeberapa daerah --- hasilnya belum memuaskan.
Penyebabnya : Kesulitan mendapatkan data perdagangan antara daerah untuk setiap jenis bm.
Kelemahan penyajian NBM tingkat Nasional adalah : belum ada peneliatan mengenai beberapa
konversi bentuk produk tertentu ke bentuk lain dan extraction rate berbagai jenis bahan makanan yang
dimuat dalam NBM. Sehingga banyak dipakai konversi dari negara lain.
Klasifikasi jenis bahan makanan untuk menyusun NBM menurut FAO, yg telah disesuaikan dengan
data jenis bahan makanan yang ada di Indonesia.
1. Padi-padian.
2. Makanan Berpati.
3. Gula
4. Kacang-kacangan, buah (biji) berminyak
5. Buah-buahan
6. Sayur-sayuran
7. Daging
8. Telur
9. Susu
10. Ikan
11. Minyak dan Lemak.