Anda di halaman 1dari 61

Tabel 1.

Asumsi dan koefisien teknis/zooteknis penggemukan sapi potong


Target Penjualan 20 ekor/bulan
No. Asumsi dan koefisien teknis Nilai Satuan
A Asumsi
1. Skala Usaha
Jumlah bakalan 120 ekor/periode
Pembelian bakalan 20 ekor/bulan
2. Harga bakalan 5,000,000 Rp/ekor
3. Harga penjualan 45,500 Rp/kg bobot hidup
4. Harga pakan
Hijauan 500 Rp/kg
Konsentrat 1500 Rp/kg
5. Pembangunan
Kandang 450,000 Rp/m2
Gudang 500,000 Rp/m2
Kantor 1,000,000 Rp/m2
Mess 1,000,000 Rp/m2
Pos keamanan 1,000,000 Rp/m2
Harga air 1.6 Rp/liter
Penanganan Limbah 400,000 Rp/m2
6. Penyusutan
Penyusutan kandang 5,400,000 Rp/tahun
Penyusuan gudang 500,000 Rp/tahun
Penyusutan kantor 1,500,000 Rp/tahun
7. Pembelian obat-obatan dan vitamin 10,000 Rp/ekor/periode
8. Paket peralatan kandang 500,000 Rp/kandang
Sapu lidi 15,000 Rp/unit
Sekop 25,000 Rp/unit
Selang 5,000 Rp/m
Sepatu boat 60,000 Rp/pasang
Timbangan digital 9,000,000 Rp/unit
Kebutuhan timbangan digital 1 unit/5 thn
Kereta dorong 250,000 Rp/unit
Ember 15,000 Rp/unit
9. Sewa lahan 20,000 Rp/m2/tahun
10. Kapasitas kandang penggemukan 20 ekor/kandang
11. Instalasi
Instalasi air 4,000,000 Rp
Instalasi listrik dan telepon 700,000 Rp/bulan
12. Harga feses 1000 Rp/kg
13. Transportasi
Pick-up 70,000,000 Rp/unit
Bensin 6,500 Rp/liter
14. Peralatan kantor
Komputer 4,000,000 Rp/unit
15. Bunga bank 0.1 %
16. Tenaga kerja 1,000,000 orang/bulan
Manajer 3,000,000 Rp/orang/bulan
Pegawai kandang 800,000 Rp/orang/bulan
Sopir 800,000 Rp/orang/bulan
Satpam 800,000 Rp/orang/bulan
Total 5,400,000
17. Biaya lain-lain 5,000,000 Rp/thn
18. Satu periode pemeliharaan 6 bulan/periode
19. Umur ekonomis
Bangunan
Kandang 5 tahun
Gudang 5
Kantor 5
tahun

Pos satpam 5
Penampungan limbah 5
Kendaraan (truk) 10
Peralatan kantor (kantor) 5
Timbangan digital 5
Instalasi 5
23. Umur proyek 5 tahun
24. Harga Listrik 1,350 Rp/Kwh
24 Perizinan Bangunan 500,000 Rp/periode

B. Koefisien Teknis
1. Kebutuhan kandang 3 m2/ekor
2. Kebutuhan hijauan 20 Kg/ekor
3. Kebutuhan konsentrat 9 Kg/ekor
4.Paket peralatan kandang
Timbangan digital 1 unit
Sapu lidi 1 unit/kandang
Sekop 1 unit/kandang
Selang 20 m/kandang
Kereta dorong 1 unit/2 kandang
Ember 1 unit/kandang
Sepatu boat 1 unit/kandang
5 Instalasi
Instalasi air 1 unit
Kebutuhan air 60 litter/hari/ekor
Instalasi listrik 1 kwh/hari
6 Kebutuhan bangunan
Kantor 20 m2
Gudang 30 m2
Mess 15 m2
Pos Keamanan 5 m2
Pengolahan limbah 16 m2
7. Transportasi
Pick up 1 unit
Bensin 75 liter/bln
8 Peralatan kantor
Komputer 1 unit
9 Tenaga kerja
Manajer 1 orang
Anak kandang 3 orang
Sopir 1 orang
Satpam 1 orang
10 Luas lahan 446 m2
11 kebutuhan obat-obtan 1 paket/ekor/periode

C. Koefisien Zooteknis
1. Jenis Sapi sapi bali
2. Rataan bobot badan dewasa 352.4 kg
3. PBB 0.7 kg/hari
4. angka harapan hidup bibit/induk 0.99
5. angka harapan hidup dara 0.98
6. angka harapan hidup pedet 0.95
7. Umur bakalan 24 bulan
8. Berat jual sapi penggemukan 500 Kg/ekor
9. Kotoran sapi 20 Kg/ekor
10. Lama penggemukan 6 Bulan
11. Rataan Persentase karkas 56.9 %
12. Produksi Karkas 200.5 kg

Q=
Keterangan

Populasi maksimal

Tatang Supriadi. 2004. Harga Ternak. ( http://tatangsapi-


kalianda.blogspot.co.id/p/harga-info-harga-jual-berbagai.html)

Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun


Diremehkan. ( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun
sapi-menggiurkan.html)
Diremehkan. ( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
sapi-menggiurkan.html)
puskadagri, bp2kp, kementrian perdagangan, 2015
puskadagri, bp2kp, kementrian perdagangan, 2015

Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun


Diremehkan. ( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun
Diremehkan.
Bambang Siswanto. sapi-menggiurkan.html)
( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun
Diremehkan. sapi-menggiurkan.html)
( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun
Diremehkan.
Bambang Siswanto. sapi-menggiurkan.html)
( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun
sapi-menggiurkan.html)
Diremehkan. ( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
sapi-menggiurkan.html)
Agus Priyono. 2013. Analisa Usaha Budidaya Ternak Sapi Potong.
( http://agoespriyono.blogspot.co.id/2013/04/analisa-usaha-budidaya-ternak-
sapi.html)
http://olx.co.id/mobil/q-pick-up/

Bambang Siswanto. 2015. susongko,


Usaha Sapi2015
Potong, Menggiurkan Namun
Diremehkan. ( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun
sapi-menggiurkan.html)
Diremehkan. ( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
sapi-menggiurkan.html)
Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun
Diremehkan. ( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun
Diremehkan. ( sapi-menggiurkan.html)
http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun
sapi-menggiurkan.html)
Diremehkan. ( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
sapi-menggiurkan.html)
Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun
Diremehkan. ( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
sapi-menggiurkan.html)

Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun


Diremehkan. ( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun
sapi-menggiurkan.html)
Diremehkan. ( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
sapi-menggiurkan.html)
Bambang Siswanto. 2015. Usaha Sapi Potong, Menggiurkan Namun
Diremehkan. ( http://www.usahaternak.com/2015/01/usaha-penggemukan-
sapi-menggiurkan.html)

bambang sugeng & Moran 1979

M, Muklis. 1991
Susilawati,Endang,dkk. 2007
Tabel 2. Dinamika populasi penggemukan sapi potong di kandang dan jumlah penjualan
Bulan
Tahun 1 Tahun 2 Tahun 3 Tahun 4 Tahun 5 Tahun 6 Tahun 7 Tahun 8
Pembelian Periode 1 Periode 2 Periode 1 Periode 2 Periode 1 Periode 2 Periode 1 Periode 2 Periode 1 Periode 2 Periode 1 Periode 2 Periode 1 Periode 2 Periode 1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 49
I 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
II 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
III 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
IV 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
V 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
VI 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
Populasi 20 40 60 80 100 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120
Ket :
Panen
Pembelian Kembali Bakalan
Pembelian Awal Bakalan

feses 400000 8000001200000 160000020000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 24000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 24000002400000
feses/ tahun 22800000 28800000 28800000 28800000 28800000 28800000
Tahun 8 Tahun 9 Tahun 10
Periode 1 Periode 2 Periode 1 Periode 2 Periode 1 Periode 2
50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120

240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 240000024000002400000 24000002400000
TABEL 3. PROYEKSI BIAYA PENGGEMUKAN SAPI POTONG

Komponen Input Periode 1


1 2 3
I. BIAYA INVESTASI

Truk (Rp) 70,000,000 0 0


Sewa Lahan (Rp) 8,920,000 0 0
Bangunan Kandang (Rp) 162,000,000 0 0
Gudang (Rp) 15,000,000 0 0
Mess Pegawai (Rp) 15,000,000 0 0
Kantor (Rp) 20,000,000 0 0
Penapungan Limbah 6,400,000 0 0
Total Investasi (Rp) Rp297,320,000 Rp0 Rp0
II. BIAYA TETAP
Sapi Usaha
Bakalan (Rp) 100,000,000 100,000,000 100,000,000
Kebutuhan listrik (Rp) 21,000,000 21,000,000 21,000,000
Kebutuhan bensin (Rp) 487,500 487,500 487,500
Tenaga Kerja
Manajer Kandang (Rp) 3,000,000 3,000,000 3,000,000
Anak Kandang (Rp) 2,400,000 2,400,000 2,400,000
Sopir (Rp) 800,000 800,000 800,000
Keamanan (Rp) 800,000 800,000 800,000
Peralatan Kandang
Timbangan digital (Rp) 9,000,000 0 0
Sapu lidi (Rp) 90,000 0 0
Sekop (Rp) 150,000 0 0
Selang (Rp) 600,000 0 0
Sepatu boat (Rp) 360,000 0 0
Ember (Rp) 90,000 0 0
Kereta Dorong (Rp) 750,000 0 0
Instalasi Air (Rp) 240,000,000 0 0
Biaya Lain-lain (Rp) 5,000,000
Total Biaya Tetap (Rp) Rp384,527,500 Rp0 Rp0
III. BIAYA VARIABEL
Kebutuhan Pakan
Hijauan
Penggemukan (Rp) 6,000,000 12,000,000 18,000,000
Konsentrat
Penggemukan (Rp) 18,000,000 36,000,000 54,000,000
Obat - obatan (Rp) 200,000 958,333 1,416,667
Air PDAM (Rp) 57,600 115,200 172,800
Total Biaya Variabel (Rp) 24,257,600 49,073,533 73,589,467
JUMLAH BIAYA PENGELUARAN (Rp) Rp706,105,100 Rp49,073,533 Rp73,589,467

Penerimaan
Penjualan Sapi 0
Kotoran 400000 800000 1200000
Jumlah
Net Benefit
TAHUN PERTAMA
Periode 1 Periode 2
4 5 6 7 8 9

0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
Rp0 Rp0 Rp0 Rp0 Rp0 Rp0

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000


2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000

0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0

Rp0 Rp0 Rp0 Rp0 Rp0 Rp0

24,000,000 30,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000

72,000,000 90,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000


1,833,333 2,250,000 2,666,667 3,083,333 3,708,333 4,166,667
230,400 288,000 345,600 345,600 345,600 345,600
98,063,733 122,538,000 147,012,267 147,428,933 148,053,933 148,512,267
Rp98,063,733 Rp122,538,000 Rp147,012,267 Rp147,428,933 Rp148,053,933 Rp148,512,267

910,000
1600000 2000000 2400000
3,310,000
(143,702,267)
Periode 2
10 11 12 13 14 15

0 0 0 0 0 0
0 0 0 8,920,000 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
Rp0 Rp0 Rp0 Rp8,920,000 Rp0 Rp0

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000


2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000

0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
5,000,000
Rp0 Rp0 Rp0 Rp5,000,000 Rp0 Rp0

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000

108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000


4,625,000 5,083,333 5,541,667 5,583,333 5,625,000 5,666,667
345,600 345,600 345,600 345,600 345,600 345,600
148,970,600 149,428,933 149,887,267 149,928,933 149,970,600 150,012,267
Rp148,970,600 Rp149,428,933 Rp149,887,267 Rp163,848,933 Rp149,970,600 Rp150,012,267
TAHUN KEDUA

16 17 18 19 20 21

0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
Rp0 Rp0 Rp0 Rp0 Rp0 Rp0

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000


2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000

0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0

Rp0 Rp0 Rp0 Rp0 Rp0 Rp0

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000

108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000


5,708,333 5,750,000 5,791,667 5,833,333 5,875,000 5,916,667
345,600 345,600 345,600 345,600 345,600 345,600
150,053,933 150,095,600 150,137,267 150,178,933 150,220,600 150,262,267
Rp150,053,933 Rp150,095,600 Rp150,137,267 Rp150,178,933 Rp150,220,600 Rp150,262,267
22 23 24 25 26 27

0 0 0 0 0 0
0 0 0 8,920,000 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
Rp0 Rp0 Rp0 Rp8,920,000 Rp0 Rp0

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000


2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000

0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
5,000,000
Rp0 Rp0 Rp0 Rp5,000,000 Rp0 Rp0

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000

108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000


5,916,667 5,916,667 5,916,667 5,916,667 5,916,667 5,916,667
345,600 345,600 345,600 345,600 345,600 345,600
150,262,267 150,262,267 150,262,267 150,262,267 150,262,267 150,262,267
Rp150,262,267 Rp150,262,267 Rp150,262,267 Rp164,182,267 Rp150,262,267 Rp150,262,267
TAHUN KETIGA

28 29 30 31 32 33

0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
Rp0 Rp0 Rp0 Rp0 Rp0 Rp0

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000 21,000,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000


2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000

0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0

Rp0 Rp0 Rp0 Rp0 Rp0 Rp0

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000

108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000 108,000,000


5,916,667 5,916,667 5,916,667 5,916,667 5,916,667 5,916,667
345,600 345,600 345,600 345,600 345,600 345,600
150,262,267 150,262,267 150,262,267 150,262,267 150,262,267 150,262,267
Rp150,262,267 Rp150,262,267 Rp150,262,267 Rp150,262,267 Rp150,262,267 Rp150,262,267
34 35 36

0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
Rp0 Rp0 Rp0

100,000,000 100,000,000 100,000,000


21,000,000 21,000,000 21,000,000
487,500 487,500 487,500

3,000,000 3,000,000 3,000,000


2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000

0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0

Rp0 Rp0 Rp0

36,000,000 36,000,000 36,000,000

108,000,000 108,000,000 108,000,000


5,916,667 5,916,667 5,916,667
345,600 345,600 345,600
150,262,267 150,262,267 150,262,267
Rp150,262,267 Rp150,262,267 Rp150,262,267
Tabel 2. Proyeksi Biaya Pembibitan Domba
No Uraian
1 2 3 4
A Biaya Investasi
1. Kandang 162,000,000 - - -
2. Mess 15,000,000
3. Kantor 20,000,000 - - -
4. Gudang Peralatan 15,000,000 - - -
5. Penampungan Limbah 6,400,000
6. Timbangan 9,000,000 - - -
7. Komputer 4,000,000 - - -
8. Instalasi Listrik 4,200,000 - - -
9. Instalasi Air 4,000,000 - - -
10. Mobil Pick Up 70,000,000 - - -
11. Perizinan Bangunan 500,000
Sub Total A 310,100,000 - - -

B Biaya Operasional
B.1. Biaya Tetap
1. Bakalan 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000
2. Manajer 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
3. Anak Kandang 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
4. Sopir 800,000 800,000 800,000 800,000
5. Keamanan 800,000 800,000 800,000 800,000
6. Sewa Lahan 8,920,000 - - -
7. Sapu Lidi 90,000 - - -
8. Sekop 150,000 - - -
9. Ember 90,000 - - -
10. Kereta Dorong 750,000
12. Sepatu Boot 180,000 - - -
14. Selang Air 600,000 - - -

B.2. Biaya Variabel


3. Hijauan 6,000,000 12,000,000 18,000,000 24,000,000
4. Konsentrat 8,100,000 16,200,000 24,300,000 32,400,000
8. Obat-obatan 200,000 200,000 200,000 200,000
14. Bahan Bakar 487,500 487,500 487,500 487,500

Sub Total B 132,567,500 135,887,500 149,987,500 164,087,500

C Total Biaya (A+B) 442,667,500 135,887,500 149,987,500 164,087,500


5 6 7 8 9 10

- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -

30,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000


40,500,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000 200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

178,187,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500

178,187,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500


11 12 13 14 15 16

- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
- - 8,920,000 - - -
- - 90,000 - - -
- - - - - -
- - - - -

- - - - - -
- - - - - -

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000


48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000 200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

192,287,500 192,287,500 201,297,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500

192,287,500 192,287,500 201,297,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500


17 18 19 20 21 22

- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000


48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000 200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500


23 24 25 26 27 28

- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
- - 8,920,000 - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - -

- - - - - -
- - - - - -

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000


48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000 200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

192,287,500 192,287,500 201,207,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500

192,287,500 192,287,500 201,207,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500


29 30 31 32 33 34

- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -
- - - - - -

- - - - - -
- - - - - -

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000


48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000 200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500


Bulan
35 36 37 38 39

- - - - -

- - - - -
- - - - -

- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -

- - - - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
- - 8,920,000 - -
- - - - -
- - - - -
- - 90,000 - -

- - - - -
- - - - -

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000


48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

192,287,500 192,287,500 201,297,500 192,287,500 192,287,500

192,287,500 192,287,500 201,297,500 192,287,500 192,287,500


40 41 42 43 44

- - - - -

- - - - -
- - - - -

- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -

- - - - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -

- - - - -
- - - - -

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000


48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500


45 46 47 48 49

- - - - -

- - - - -
- - - - -

- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -

- - - - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
- - - - 8,920,000
- - - - -
- - - - -
- - - - 200,000

- - - - -
- - - - -

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000


48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 201,407,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 201,407,500


50 51 52 53 54

- - - - -

- - - - -
- - - - -

- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -

- - - - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -

- - - - -
- - - - -

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000


48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500


55 56 57 58 59

- - - - -

- - - - -
- - - - -

- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -

- - - - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -

- - - - -
- - - - -

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000


48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500


60 61 62 63 64

- - - - -

- - - - -
- - - - -

- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -

- - - - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
- 8,920,000 - - -
- - - - -
- - - - -
- 200,000 - - -

- - - - -
- - - - -

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000


48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

192,287,500 201,407,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500

192,287,500 201,407,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500


65 66 67 68 69

- - - - -

- - - - -
- - - - -

- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -

- - - - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
- - - - -
- - - - -
- - - - -
- - - - -

- - - - -
- - - - -

36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000


48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500 192,287,500


70 71 72

- - -

- - -
- - -

- - -
- - -
- - -
- - -
- - -

- - -

100,000,000 100,000,000 100,000,000


3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000
- - -
- - -
- - -
- - -

- - -
- - -

36,000,000 36,000,000 36,000,000


48,600,000 48,600,000 48,600,000
200,000 200,000 200,000
487,500 487,500 487,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500

192,287,500 192,287,500 192,287,500


No Uraian Tahun
- 1 2
A Biaya Investasi
1. Kandang 162,000,000
2. Mess 15,000,000
3. Kantor 20,000,000
4. Gudang Peralatan 15,000,000
5. Penampungan Limbah 6,400,000
6. Timbangan 9,000,000
7. Komputer 4,000,000
8. Instalasi Listrik 4,200,000
9. Instalasi Air 4,000,000
10. Mobil Pick Up 70,000,000
11. Perizinan Bangunan 1,000,000
Sub Total A 310,600,000

B Biaya Operasional
B.1. Biaya Tetap
1. Bakalan 1,200,000,000 1,200,000,000
2. Manajer 36,000,000 36,000,000
3. Anak Kandang 28,800,000 28,800,000
4. Sopir 9,600,000 9,600,000
5. Keamanan 9,600,000 9,600,000
6. Sewa Lahan 8,920,000 8,920,000
7. Sapu Lidi 90,000 90,000
8. Sekop 150,000 -
9. Ember 90,000 -
10. Kereta Dorong 750,000 -
12. Sepatu Boot 180,000 -
14. Selang Air 600,000 -

B.2. Biaya Variabel


3. Hijauan 342,000,000 432,000,000
4. Konsentrat 461,700,000 583,200,000
8. Obat-obatan 2,400,000 2,400,000
14. Bahan Bakar 5,850,000 5,850,000

Sub Total B 2,106,730,000 2,316,460,000

C Total Biaya (A+B) 310,600,000 2,106,730,000 2,316,460,000


Tahun
3 4 5 6

1,200,000,000 1,200,000,000 1,200,000,000 1,200,000,000


36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000
28,800,000 28,800,000 28,800,000 28,800,000
9,600,000 9,600,000 9,600,000 9,600,000
9,600,000 9,600,000 9,600,000 9,600,000
8,920,000 8,920,000 8,920,000 8,920,000
90,000 90,000 90,000 90,000
- - - -
- 90,000 - -
- - - -
- - - -
- - - -

432,000,000 432,000,000 432,000,000 432,000,000


583,200,000 583,200,000 583,200,000 583,200,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
5,850,000 5,850,000 5,850,000 5,850,000

2,316,460,000 2,316,550,000 2,316,460,000 2,316,460,000

2,316,460,000 2,316,550,000 2,316,460,000 2,316,460,000


No Uraian Volume Satuan Harga/Satuan Jumlah
(Rp) (Rp)
(3) (4) (5) (6)
A Biaya Investasi
1. Kandang 360 m2 450,000 162000000
2. Mess 15 m2 1,000,000 15000000
3. Kantor 20 m2 1,000,000 20000000
4. Gudang 30 m2 500,000 15000000
5. Penampungan Limbah 16 m2 400,000 6400000
6. Timbangan 1 unit 9,000,000 9000000
7. Komputer 1 unit 4,000,000 4000000
8. Instalasi Listrik 1 unit 700,000 700000
9. Instalasi Air 1 unit 4,000,000 4000000
10. Mobil Pick Up 1 unit 70,000,000 70000000
Sub Total A 91,050,000 306100000
0
B Biaya Operasional 0
B.1. Biaya Tetap 0
1. Bakalan 120 ekor/periode 5,000,000 600000000
2. Manajer 1 orang 3,000,000 3000000
3. Anak Kandang 3 orang 800,000 2400000
4. Sopir 1 orang 800,000 800000
5. Keamanan 1 orang 800,000 800000
6. Sewa Lahan 446 m2 20,000 8920000
7. Sapu Lidi 6 unit 15,000 90000
8. Sekop 6 unit 25,000 150000
9. Ember 6 unit 15,000 90000
10. Kereta Dorong 3 unit 250,000 750000
12. Sepatu Boot 3 unit 60,000 180000
14. Selang Air 20 m/kandang 5,000 100000
0
B.2. Biaya Variabel 0
3. Hijauan 20 Kg/ekor 500 1200000
4. Konsentrat 9 Kg/ekor 1500 1620000
8. Obat-obatan 1 paket/ekor/per 10,000 1,200,000
14. Bahan Bakar 75 liter/bln 6,500 487500

Sub Total B 10,808,500 621787500


C
Total Biaya (A+B) 927887500
Tabel 4.Kebutuhan Investasi Penggemukan Sapi Potong'
No Uraian Volume Satuan Harga/Satuan Jumlah
(Rp) (Rp)
(1) (2) (3) (4) (5) (6)
A. Investasi Tetap
1 Truk 1 unit 70,000,000 70,000,000
2 Sewa Lahan 446 m2 500 2,230,000
3 Bangunan Kandang 360 m2 450,000 162,000,000
4 Gudang Pakan 30 m2 500,000 15,000,000
5 Mess Pegawai 15 m2 1,000,000 15,000,000
6 Kantor 20 m2 1,000,000 20,000,000
7 Penampungn limbah 16 m3 400,000 6,400,000

Sub Total A 290,630,000


B. Modal Kerja Tetap
Modal Kerja Tetap :
1 Sapi Usaha
Bakalan 120 ekor 5,000,000 600,000,000
2 Kebutuhan listrik 180 watt/periode 700,000 126,000,000
3 Kebutuhan bensin 75 liter 6,500 487,500
4 Tenaga Kerja
Manajer Kandang 1 HKP 3,000,000 3,000,000
Anak Kandang 3 HKP 800,000 2,400,000
Sopir 1 HKP 800,000 800,000
Keamanan 1 HKP 800,000 800,000
Total 6
5 Peralatan Kandang
Timbangan digital 1 Unit 9,000,000 9,000,000
Sapu lidi 6 Unit 15,000 90,000
Sekop 6 Unit 25,000 150,000
Selang 120 Unit 5,000 600,000
Sepatu boat 6 Unit 60,000 360,000
Ember 6 Unit 15,000 90,000
kereta dorong 3 Unit 250,000 750,000
6 Instalasi Air 1 unit 4,000,000 4,000,000
7 Biaya Lain-lain 5,000,000 5,000,000
Model Kerja Variabel
1 Pakan Hijauan 432000 kg/1 periode 500 216,000,000
2 Pakan Konsentrat 194400 kg/periode 1,500 291,600,000
3 Obat-obatan 120 paket 10,000 1,200,000
Sub Total B 1,262,327,500
Total Investasi (A+B) 1,552,957,500
Tabel 5. Proyeksi Biaya dan Manfaat Penggemukan Sapi Potong

Tahun 1 tahun 2
No Uraian
periode 1 periode 2 periode 1 periode 2

A Manfaat (benefit)
1. Penjualan Sapi 2,612,064,000 2,612,064,000 2,612,064,000 2,612,064,000
2. Kotoran 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
Total Benefit 2,614,464,000 2,614,464,000 2,614,464,000 2,614,464,000
5,228,928,000
B Biaya
1. Investasi Tetap
a. Truk 70,000,000
b. Sewa lahan 2,230,000
c. Bangunan kandang 162,000,000
d. Gudang pakan 15,000,000
e. Mess pegawai 15,000,000
f. Kantor 20,000,000
g. Pengolahan limbah 6,400,000
Total biaya tetap 290,630,000 0 0 0
2. modal kerja tetap
a. Bakalan 600,000,000 600,000,000 600,000,000 600,000,000
b. Kebutuhan listrik 126,000,000 126,000,000 126,000,000 126,000,000
c. Kebutuhan bensin 487,500 487,500 487,500 487,500
d. Tenaga kerja 0
Manajer kandang 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
Anak Kandang 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
Sopir 800,000 800,000 800,000 800,000
Keamanan 800,000 800,000 800,000 800,000
e. Peralatan kandang
Timbangan digital 9,000,000 0 0 0
Sapulidi 90,000 0 0 0
Sekop 150,000 0 0 0
Selang 600,000 0 0 0
Sepatu Boat 360,000 0 0 0
Ember 90,000 0 0 0
Kereta Dorong 750,000 0 0 0
f. Instalasi air 4,000,000 4,000,000 4,000,000 4,000,000
g. Biaya lain-lain 5,000,000 5,000,000 5,000,000 5,000,000
Model Kerja Variabel
a. Kebutuhan Hijauan 216,000,000 216,000,000 216,000,000 216,000,000
b. Kebutuhan Konsentrat 291,600,000 291,600,000 291,600,000 291,600,000
c. Obat-obatan 1,200,000 1,200,000 1,200,000 1,200,000
Total biaya variabel (B) 1,262,327,500 1,251,287,500 1,251,287,500 1,251,287,500
Total Biaya Variabel Per Tahun 2,513,615,000 2,502,575,000
Total biaya (tetap+variabel) 1,552,957,500 1,251,287,500 1,251,287,500 1,251,287,500
2,804,245,000
C NET BENEFIT (A-B) 1,061,506,500 1,363,176,500 1,363,176,500 1,363,176,500
Benefit Per Tahun 2,424,683,000 2,726,353,000
D NET BENEFIT KUMULATIF 1,061,506,500 2,424,683,000 3,787,859,500 5,151,036,000
Tahun 3 tahun 4 Tahun 5
periode 1 periode 2 periode 1 periode 2 periode 1 periode 2

2,612,064,000 2,612,064,000 2,612,064,000 2,612,064,000 2,612,064,000 2,612,064,000 478


2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 17,700,800
2,614,464,000 2,614,464,000 2,614,464,000 2,614,464,000 2,614,464,000 2,614,464,000 2,124,096,000

0 0 0 0 0 0

600,000,000 600,000,000 600,000,000 600,000,000 600,000,000 600,000,000


126,000,000 126,000,000 126,000,000 126,000,000 126,000,000 126,000,000
487,500 487,500 487,500 487,500 487,500 487,500
0 0 0 0 0
3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000 3,000,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000
800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000

0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
4,000,000 4,000,000 4,000,000 4,000,000 4,000,000 4,000,000
5,000,000 5,000,000 5,000,000 5,000,000 5,000,000 5,000,000

216,000,000 216,000,000 216,000,000 216,000,000 216,000,000 216,000,000


291,600,000 291,600,000 291,600,000 291,600,000 291,600,000 291,600,000
1,200,000 1,200,000 1,200,000 1,200,000 1,200,000 1,200,000
1,251,287,500 1,251,287,500 1,251,287,500 1,251,287,500 1,251,287,500 1,251,287,500
2,502,575,000 2,502,575,000 2,502,575,000
1,251,287,500 1,251,287,500 1,251,287,500 1,251,287,500 1,251,287,500 1,251,287,500

1,363,176,500 1,363,176,500 1,363,176,500 1,363,176,500 1,363,176,500 1,363,176,500


2,726,353,000 2,726,353,000 2,726,353,000
6,514,212,500 7,877,389,000 9,240,565,500 10,603,742,000 ### ###
Tahun
No Uraian
0 1 2

A Manfaat (benefit)
1. Penjualan Sapi 2,612,064,000 5,224,128,000
2. Kotoran 22800000 28800000
Total Benefit 2,634,864,000 5,252,928,000

B Biaya Investasi
1. Kandang 162,000,000
2. Mess 15,000,000
3. Kantor 20,000,000
4. Gudang 15,000,000
5. Penampungan Limbah 6,400,000
6. Timbangan 9,000,000
7. Komputer 4,000,000
8. Instalasi Listrik 4,200,000
9. Instalasi Air 4,000,000
10. Mobil Pick Up 70,000,000
11. Perizinan 1,000,000
Sub Total A 310,600,000

Biaya Operasional
B.1. Biaya Tetap
1. Bakalan 1,200,000,000 1,200,000,000
2. Manajer 36,000,000 36,000,000
3. Anak Kandang 28,800,000 28,800,000
4. Sopir 9,600,000 9,600,000
5. Keamanan 9,600,000 9,600,000
6. Sewa Lahan 8,920,000 8,920,000
7. Sapu Lidi 90,000 90,000
8. Sekop 150,000
9. Ember 90,000
10. Kereta Dorong 750,000
12. Sepatu Boot 180,000
14. Selang Air 600,000

B.2. Biaya Variabel


3. Hijauan 342,000,000 432,000,000
4. Konsentrat 461,700,000 583,200,000
8. Obat-obatan 2,400,000 2,400,000
14. Bahan Bakar 5,850,000 5,850,000

Sub Total B 2,106,730,000 2,316,460,000


Total Biaya (A+B) 310,600,000 2,106,730,000 2,316,460,000

C NET BENEFIT 528,134,000 2,936,468,000


D NET BENEFIT KUMULATIF 528,134,000 3,464,602,000
Tahun
3 4 5 6

5,224,128,000 5,224,128,000 5,224,128,000 5,224,128,000


28800000 28800000 28800000 28800000
5,252,928,000 5,252,928,000 5,252,928,000 5,252,928,000

1,200,000,000 1,200,000,000 1,200,000,000 1,200,000,000


36,000,000 36,000,000 36,000,000 36,000,000
28,800,000 28,800,000 28,800,000 28,800,000
9,600,000 9,600,000 9,600,000 9,600,000
9,600,000 9,600,000 9,600,000 9,600,000
8,920,000 8,920,000 8,920,000 8,920,000
90,000 90,000 90,000 90,000

432,000,000 432,000,000 432,000,000 432,000,000


583,200,000 583,200,000 583,200,000 583,200,000
2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000
5,850,000 5,850,000 5,850,000 5,850,000

2,316,460,000 2,316,460,000 2,316,460,000 2,316,460,000


2,316,460,000 2,316,460,000 2,316,460,000 2,316,460,000

2,936,468,000 2,936,468,000 2,936,468,000 2,936,468,000


6,401,070,000 9,337,538,000 12,274,006,000 15,210,474,000
Tabel 6. Discount Factor Penggemukan Sapi Potong

Tahun Investasi Cost Benefit TC NB DF*


(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)
1 290,630,000 2,513,615,000 2,424,683,000 2,804,245,000 (379,562,000) 0.9091
2 2,502,575,000 2,726,353,000 2,502,575,000 223,778,000 0.8264
3 2,502,575,000 2,726,353,000 2,502,575,000 223,778,000 0.7513
4 2,502,575,000 2,726,353,000 2,502,575,000 223,778,000 0.6830
5 2,502,575,000 2,726,353,000 2,502,575,000 223,778,000 0.6209

Total
PVC PVB PV NB
(8) (9) (10) 3960000000
2,549,313,636.36364 2,204,257,273 (345,056,364)
2,068,243,801.65289 2,253,184,298 184,940,496
1,880,221,637.86627 2,048,349,361 168,127,724
1,709,292,398.06024 1,862,135,783 152,843,385
1,553,902,180.05476 1,692,850,712 138,948,532
10%
Tahun I C B TC NB DF
1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)
0 310,600,000 310,600,000 (310,600,000) 1
1 2,106,730,000 2,634,864,000 2,106,730,000 528,134,000 0.909091
2 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.826446
3 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.751315
4 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.683013
5 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.620921
6 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.564474
Total

PBP 1.1297
NPV 390,965,567 Tahun 1.1297 1 thn
Net B/C -1.2239608278 bulan 1.2756 1 bulan
Gross B/C 1.0382972038 hari 8.268 9 hari

10%
Tahun I C B TC NB DF
1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)
0 310,600,000 310,600,000 (310,600,000) 1
1 2,106,730,000 2,634,864,000 2,106,730,000 528,134,000 0.909091
2 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.826446
3 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.751315
4 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.683013
5 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.620921
6 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.564474
Total -
344%

18%
Tahun I C B TC NB DF
1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)
0 310,600,000 310,600,000 (310,600,000) 1
1 2,106,730,000 2,634,864,000 2,106,730,000 528,134,000 0.847458
2 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.718184
3 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.608631
4 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.515789
5 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.437109
6 2,316,460,000 5,252,928,000 2,316,460,000 2,936,468,000 0.370432
Total

396,247,727
0.9866695495
IRR 0.178933564
IRR 18 %
PV I PV C PV B Cum PV. B PVC
8)
310,600,000 - - 0 310,600,000
1,915,209,091 2,395,330,909 2,395,330,909 1,915,209,091
1,914,429,752 4,341,262,810 6,736,593,719 1,914,429,752
1,740,390,684 3,946,602,554 10,683,196,273 1,740,390,684
1,582,173,349 3,587,820,504 14,271,016,778 1,582,173,349
1,438,339,408 3,261,655,004 17,532,671,781 1,438,339,408
1,307,581,280 2,965,140,912 20,497,812,694 1,307,581,280
310,600,000 9,898,123,564 20,497,812,694 10,208,723,564
10,208,723,564

BEP 2.8798
Tahun 2.8798 2 tahun
bulan 9.3024 9 bulan
hari 9.072 10 hari

PV I PV C PV B Cum PV. B PVC


8)
310,600,000 - - 0 310,600,000
1,915,209,091 2,395,330,909 2,395,330,909 1,915,209,091
1,914,429,752 4,341,262,810 6,736,593,719 1,914,429,752
1,740,390,684 3,946,602,554 10,683,196,273 1,740,390,684
1,582,173,349 3,587,820,504 14,271,016,778 1,582,173,349
1,438,339,408 3,261,655,004 17,532,671,781 1,438,339,408
1,307,581,280 2,965,140,912 20,497,812,694 1,307,581,280
310,600,000 9,898,123,564 20,497,812,694 10,208,723,564

PV I PV C PV B Cum PV. B PVC


8)
310,600,000 - - 0 310,600,000
1,785,364,407 2,232,935,593 2,232,935,593 1,785,364,407
1,663,645,504 3,772,571,100 6,005,506,693 1,663,645,504
1,409,869,071 3,197,094,153 9,202,600,846 1,409,869,071
1,194,804,298 2,709,401,824 11,912,002,671 1,194,804,298
1,012,546,015 2,296,103,241 14,208,105,912 1,012,546,015
858,089,843 1,945,850,204 16,153,956,116 858,089,843
310,600,000 7,924,319,138 16,153,956,116 8,234,919,138
PVB PVNB PV NB Cum.
9) 10) 11)
- (310,600,000) (310,600,000)
480,121,818 (1,435,087,273) (1,745,687,273)
2,426,833,058 512,403,306 (1,233,283,967)
2,206,211,871 465,821,187 (767,462,780)
2,005,647,155 423,473,806 (343,988,973)
1,823,315,596 384,976,188 40,987,214
1,657,559,632 349,978,352 390,965,567
10,599,689,130 390,965,567

PVB PVNB
9) 10)
- (310,600,000)
480,121,818 (1,435,087,273)
2,426,833,058 512,403,306
2,206,211,871 465,821,187
2,005,647,155 423,473,806
1,823,315,596 384,976,188
1,657,559,632 349,978,352
10,599,689,130 390,965,567

PVB PVNB
9) 10)
- (310,600,000)
447,571,186 (1,337,793,220)
2,108,925,596 445,280,092
1,787,225,081 377,356,010
1,514,597,527 319,793,229
1,283,557,226 271,011,211
1,087,760,361 229,670,518
8,229,636,978 (5,282,161)
No Cashflow
0 1
A Inflow
1. Saldo Awal Tahun 927,887,500
2. Modal Pinjaman 927,887,500
3. Modal Sendiri
4. Nilai Jual Produk 2,612,064,000
5. Nilai Jual Produk Sampingan 22,800,000
Total A 927,887,500 3,562,751,500

B Outflow
1. Biaya Tetap 1,294,780,000
2. Biaya Tidak Tetap 811,950,000
3. Kewajiban Bank
a. Bunga Pinjaman 92,788,750
b. Pokok 154,647,917
Total B 2,354,166,667

C Saldo Akhir Tahun (A-B) 927,887,500 1,208,584,833


Tahun
2 3 4 5

1,208,584,833 4,109,756,167 8,232,531,500 12,377,436,833

5,224,128,000 5,224,128,000 5,224,128,000 5,224,128,000


28,800,000 28,800,000 28,800,000 28,800,000
6,461,512,833 9,362,684,167 13,485,459,500 17,630,364,833

1,293,010,000 56,116,000 56,116,000 56,116,000


811,310,000 826,600,000 804,470,000 990,057,500

92,788,750 92,788,750 92,788,750 92,788,750


154,647,917 154,647,917 154,647,917 154,647,917
2,351,756,667 1,130,152,667 1,108,022,667 1,293,610,167

4,109,756,167 8,232,531,500 12,377,436,833 16,336,754,667


6

16,336,754,667

5,224,128,000
28,800,000
21,589,682,667

56,116,000
982,103,250

92,788,750
154,647,917
1,285,655,917

20,304,026,750
Tahun
No Uraian
0 1 2 3
(1) (2) (3) (4) (5) (6)
a Investasi 310,600,000
b Biaya Operasional 2,106,730,000 2,316,460,000 2,316,460,000
c Benefit 2,634,864,000 5,252,928,000 5,252,928,000

d PV Investasi 310,600,000
e PV Biaya Operasional 1,915,209,091 1,914,429,752 1,740,390,684
f PV Benefit 480,121,818 2,426,833,058 2,206,211,871
g Cum. PVB 480,121,818 2,906,954,876 5,113,166,747
4 5 6 Jumlah
(7) (8) (9)

2,316,460,000 2,316,460,000 2,316,460,000 13,689,030,000


5,252,928,000 5,252,928,000 5,252,928,000 28,899,504,000

1,582,173,349 1,438,339,408 1,307,581,280 9,898,123,564


2,005,647,155 1,823,315,596 1,657,559,632 10,599,689,130
7,118,813,902 8,942,129,498 10,599,689,130 21,199,378,260

Anda mungkin juga menyukai