Mangka kanthining tumuwuh, selamanya waspada dan ingat,
Salami mung awas eling, Ingat akan pertanda yang ada Eling lukitaning alam, di alam ini, Dadi wiryaning dumadi, Menjadi kekuatannya asal-usul, supaya Supadi nir ing sangsaya, lepas dari sengsara. 83 Yeku pangreksaning urip. Begitulah memelihara hidup. Marma den taberi kulup, Maka rajinlah anak-anakku, Angulah lantiping ati, Belajar menajamkan hati, Rina wengi den anedya, Siang malam berusaha, Pandak panduking pambudi, merasuk ke dalam sanubari, Bengkas kahardaning driya, melenyapkan nafsu pribadi, 84 Supaya dadya utami.` Agar menjadi (manusia) utama. Pangasahe sepi samun, Mengasahnya di alam sepi (semedi), Aywa esah ing salami, Jangan berhenti selamanya, Samangsa wis kawistara, Apabila sudah kelihatan, Lalandhepe mingis mingis, tajamnya luar biasa, Pasah wukir reksamuka, mampu mengiris gunung penghalang, 85 Kekes srabedaning budi. Lenyap semua penghalang budi. Dene awas tegesipun, Awas itu artinya, Weruh warananing urip, tahu penghalang kehidupan, Miwah wisesaning tunggal, serta kekuasaan yang tunggal, Kang atunggil rina wengi, yang bersatu siang malam, Kang mukitan ing sakarsa, Yang mengabulkan segala kehendak, 86 Gumelar ngalam sakalir. terhampar alam semesta. Aywa sembrana ing kalbu, Hati jangan lengah, Wawasen wuwus sireki, Waspadailah kata-katamu, Ing kono yekti karasa, Di situ tentu terasa, Dudu ucape pribadi, bukan ucapan pribadi, Marma den sembadeng sedya, Maka tanggungjawablah, perhatikan 87 Wewesen praptaning uwis. semuanya sampai tuntas. Sirnakna semanging kalbu, Sirnakan keraguan hati, Den waspada ing pangeksi, waspadalah terhadap pandanganmu, Yeku dalaning kasidan, Itulah caranya berhasil, Sinuda saka sethithik, Kurangilah sedikit demi sedikit godaan Pamothahing nafsu hawa, hawa nafsu, 88 Linalantih mamrih titih. Latihlah agar terlatih. Aywa mematuh nalutuh, Jangan terbiasa berbuat aib, Tanpa tuwas tanpa kasil, Tiada guna tiada hasil, Kasalibuk ing srabeda, terjerat oleh aral, Marma dipun ngati-ati, Maka berhati-hatilah, Urip keh rencananira, Hidup ini banyak rintangan, 89 Sambekala den kaliling. Godaan harus dicermati. 90 Umpamane wong lumaku, Seumpama orang berjalan, Marga gawat den liwati, Jalan berbahaya dilalui, Lamun kurang ing pangarah, Apabila kurang perhitungan, Sayekti karendhet ing ri. Tentulah tertusuk duri, Apese kasandhung padhas, celakanya terantuk batu, Babak bundhas anemahi. Akhirnya penuh luka. Lumrah bae yen kadyeku, Lumrahnya jika seperti itu, Atetamba yen wus bucik, Berobat setelah terluka, Duweya kawruh sabodhag, Biarpun punya ilmu segudang, Yen tan nartani ing kapti, bila tak sesuai tujuannya, Dadi kawruhe kinarya, ilmunya hanya dipakai mencari nafkah 91 Ngupaya kasil lan melik. dan pamrih. Baru kelihatan jika keinginannya Meloke yen arsa muluk, muluk-muluk, Muluk ujare lir wali, Muluk-muluk bicaranya seperti wali, Wola wali nora nyata, Berkali-kali tak terbukti, Anggepe pandhita luwih, merasa diri pandita istimewa, Kaluwihane tan ana, Kelebihannya tak ada, 92 Kabeh tandha tandha sepi. Semua bukti sepi. Kawruhe mung ana wuwus, Ilmunya sebatas mulut, Wuwuse gumaib gaib, Kata-katanya di gaib-gaibkan, Kasliring thithik tan kena, Dibantah sedikit saja tidak mau, mata Mancereng alise gathik, membelalak alisnya menjadi satu, Apa pandhita antiga, Apakah yang seperti itu pandita 93 Kang mangkono iku kaki, palsu,..anakku ? Padahal yang disebut laku, sarat menjalankan ilmu sejati tidak suka omong kosong dan tidak suka Mangka ta kang aran laku, memanfaatkan hal-hal sepele yang Lakune ngelmu sejati, bukan haknya, Tan dahwen pati openan, Tidak iri hati dan jail, Tan panasten nora jail, Tidak melampiaskan hawa nafsu. Tan njurungi ing kahardan, Sebaliknya, bersikap tenang agar 94 Amung eneng mamrih ening. menggapai keheningan jiwa. Kaunanging budi luhung, Luhurnya budipekerti, Bangkit ajur ajer kaki, pandai beradaptasi, anakku ! Yen mangkono bakal cikal, Demikian itulah awal mula, Thukul wijining utami, tumbuhnya benih keutamaan, Nadyan bener kawruhira, Walaupun benar ilmumu, 95 Yen ana kang nyulayani. bila ada yang mempersoalkan.. Walau orang yang mempersoalkan itu, Tur kang nyulayani iku, sudah diketahui ilmunya dangkal, Wus wruh yen kawruhe nempil, tetapi secara lahir kita mengalah, Nanging laire angalah, berkesanlah persuasif, Katingala angemori, sekedar menggembirakan hati orang Mung ngenaki tyasing liyan, lain. 96 Aywa esak aywa serik. Jangan sakit hati dan dendam. Yeku ilapating wahyu, Begitulah sarat turunnya wahyu, Yen yuwana ing salami, Bila teguh selamanya, Marga wimbuh ing nugraha, dapat bertambah anugrahnya, Saking heb Kang mahasuci, dari sabda Tuhan Mahasuci, Cinancang pucuking cipta, terikat di ujung cipta, 97 Nora ucul ucul kaki. tiada terlepas-lepas anakku. Begitulah yang digariskan, Untuk mendapat anugrah Tuhan. Mangkono ingkang tinamtu, Maka dari itu anakku, Tampa nugrahaning Widhi, sebisanya, kalian pura-pura menjadi Marma ta kulup den bisa, orang bodoh terhadap perkataan orang Mbusuki ujaring janmi, lain, Pakoleh lair batinnya, nyaman lahir batinnya, 98 Iyeku budi premati. yakni budi yang baik. Pantes tinulat tinurut, Laladane mrih utami, Pantas menjadi suri tauladan yang ditiru, Utama kembanging mulya, Wahana agar hidup mulia, Kamulyan jiwa dhiri, kemuliaan jiwa raga. Ora ta yen ngeplekana, Walaupun tidak persis, seperti nenek 99 Lir leluhur nguni-uni. moyang dahulu. Ananging ta kudu kudu, Tetapi harus giat berupaya, sesuai Sakadarira pribadi, kemampuan diri, Aywa tinggal tutuladan, Jangan melupakan suri tauladan, Lamun tan mangkono kaki, Bila tak berbuat demikian itu anakku, Yekti tuna ing tumitah, pasti merugi sebagai manusia. 100 Poma kaestokna kaki. Maka lakukanlah anakku ! Bait ke 83. Petuah agar dalam hidupnya, orang berbekal ingat dan waspada (eling lan waspada; awas lan eling). Ingat yang dimaksud adalah ingat pada petunjuk atau contoh pelajaran yang diberikan oleh alam (eling lukitaning alam).