7 Matematika I
7 Matematika I
S1- MATEMATIKA I
BAHAN 7
1/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
Bahan 7.1.
TURUNAN FUNGSI
(FUNCTION DERIVATIVES OR
DIFFERENTIATIONS)
y f ( x1 ) f ( x0 ) f ( x0 x) f ( x0 ) change in y
x X x change in x
y y = f (x)
y
∆y
f (x + ∆x) − f (x) = ∆y
∆x ∆x
f (x + ∆x)
f (x)
0 ∆x x 0 ∆x x
x0 x1 = x0 + ∆x x0 x1= x0 +∆x
2/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
Contoh :
6 x0 ∆x + 3 (∆x)2
= −−−−−−−−−−−−− = 6 x0 + 3 ∆x = 6.3 + 3.4 =30
∆x apabila x0 = 3 dan ∆x = 4
2. The Derivative
y f ( x0 x) f ( x0 )
lim x lim
x 0 x 0 x
Dibaca :
Apabila, perubahan x mendekati 0 atau ∆x → 0, limit dari the
difference quotient terjadi (exist) atau mendekat nilai fungsi pada x0,
maka limit itu disebut derivative (the derviative).
Contoh :
y f ( x0 x) f ( x0 )
lim x
x 0
lim
x 0 x
lim 6 x0 + 3 ∆x = 6 x0
x 0
= 6. 3 =
18
3/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
Penjelasan :
The derivative terjadi (exist) apabila y = f (x) merupakan fungsi
yang kontinyu (continuous) pada nilai variabel x sebesar x 0. Jadi
differentiable berarti kontinyu, sebaliknya tidak berlaku.
Atau suatu fungsi yang differentiable pada titik x = x0, apabila fungsi
mempunyai derivatif dan berarti kontinyu pada titik itu.
Notasi derivatif :
dy d ' ' d
dx
,
dx
y, D x y, y, f ( x),
dx
f ( x)
4/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
A B
y, dy/dx y, dy/dx
50
y=1+½x y = 1/6 x3 − 10 x + 50
(total)
dy
1 1 / 2 (marginal)
dx
20
dy
½ 1 / 2 x2 − 10
dx
(marginal)
x | | | | x
0 0 2 4 6 8
− 10
y, dy/dx C
4 y 5 x , ( x 3)
x 1, ( x 3)
dy
dx
1, ( x 3)
1, ( x 3)
2 (marginal)
1—
0 ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ x
1 2 3 4 5 6 7
−1
5/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
2 . (x + 1) (2x – 3) . 1 5
= =
2
(x + 1) (x + 1)2
6/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
dy
f ' ( x) f(y).g(x) = 17y16.g(x) = 17(x2+3x–2)16.(2x+ 3)
dx
5. Inverse-function rule y y
0 a bx 0 a b x
dy
y = ef(t) f ' (t ) e f (t )
dt
dy
Misal : y = A ert r A e rt
dt
dy
y = f(t) = bf(t) f ' (t ) b f (t ) ln b
dt
dy
Misal : y = f(t) = A brt r A b rt ln b
dt
7/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
dy 1
y = ln f(t) f ' (t )
dt f (t )
dy 1 1
y = logb f(t) f ' (t )
dt f (t ) ln b
Contoh :
dy 1 k
y = k ln at k a
dt at t
dy ct c 1 c
y = ln t c
c
dt t t
dy
y = bt = e t ln b
(ln b) (e t ln b ) b t ln b
dt
dy 1
y = logb t
dt t ln b
8/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
7. Elastisitas
y
%Y y y x
Formula elastisitas y terhadap x = εyx :
%X x x y
x
1 ( dy )
d ln y y dx dy x
εyx = Elastisitas y terhadap x
d ln x 1 dx y
x
Contoh :
εyx = b. (x/y)
1 dy a dy a
k k x a e kx c εyx = ?
y dx x dx x
dA
2. The rate of growth of A = rt = dt
A
9/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
8. Soal latihan
1). y = x3 + 2x ─ 3
2x 1
2). y
2x 1
1
3). y
2 x
5). s = t3 ─ 3t2 dimana s adalah velocity diukur dalam ms-1 atau dalam
meter dan detik
6). f ( x)
xe
0,
1 / x 2
x 0
x 0
Buktikan :
f(x) continuous pada x = 0
f(x) punya derivatif pada x = 0
7). f ( x)
2 x 3, 0 x 2
x 2 3, 2 x 4
Buktikan :
Continuity
Differentiability
10/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
11/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
Bahan 7.2.
∂y
Derivatives : fj =
∂xj
Contoh :
y = 3(x1)2 + x1x2 + 4(x2)2
f1 = 6x1 + x2 ; f2 = x1 + 8x2
12/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
Contoh :
dy dx1 dxn
= f1 + f2 + … fn
dx2 dx2 dx2
Contoh :
13/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
Bahan 7.3.
dF = 0
∂y Fj
maka fj = =-
∂xj Fy
dy Fx
maka =-
14/15
S1-MATEMATIKA I (MATEMATIKA EKONOMI)
dx Fy
Contoh : F(y,x) = x2 + y2 + 9 = 0
dy Fx 2x x
maka =- =- =-
dx Fy 2y y
15/15