Anda di halaman 1dari 46

LAMPIRAN

LAMPIRAN A DATA PERCOBAAN

A. Silinder Berlubang Lingkaran

Berat bahan kering = 100 gram


Berat bahan basah = 102,45 gram
Diameter Luar = 4,83 cm
Diameter Dalam = 2,22 cm
Tinggi = 9,8 cm
Luas Permukaan Aktif = 245,8314 cm2
Twet mula-mula = 25 °C
Tdry mula-mula = 29 °C
Suhu oven = 82 °C

Tabel 1. Data waktu dan berat pengeringan silinder berlubang lingkaran


Waktu Berat Bahan Twet Tdry
No. (Detik) (Gram) (°C) (°C)
1 90 101,89 31 31,5
2 180 101,87 31 31,5
3 270 101,52 32 32,5
4 360 101,24 32 33
5 450 100,98 31,5 33
6 540 100,8 30 33,5
7 630 100,62 30,5 34
8 720 100,52 31 34,5
9 810 100,37 30,5 35

10 900 100,24 30 35,5

11 990 100,14 29,5 36

12 1080 100,05 29 36

13 1170 100 29,5 36


B. Silinder Pejal
Berat bahan kering = 44,83 gram
Berat bahan basah = 47,87 gram
Diameter Luar = 3,2 cm
Tinggi = 9,9 cm
Luas Permukaan Aktif = 115,552 cm2
Twet mula-mula = 25 °C
Tdry mula-mula = 29 °C
Suhu oven = 82 °C

Tabel 2. Data waktu dan berat pengeringan silinder pejal

Waktu Berat Bahan Twet Tdry


No. (Detik) (gram) (°C) (°C)
1 90 47,47 31 31,5
2 180 47,3 31 31,5
3 270 47,07 32 32,5
4 360 46,79 32 33
5 450 46,52 31,5 33
6 540 46,32 30 33,5
7 630 46,19 30,5 34
8 720 46,03 31 34,5
9 810 45,84 30,5 35
10 900 45,67 30 35,5
11 990 45,54 29,5 36
12 1080 45,44 29 36
13 1170 45,35 29,5 36
14 1260 45,25 29 36
15 1350 45,15 29 37
16 1440 45,03 28,5 37,5
17 1530 44,93 28,5 37,5
18 1620 44,88 28 38
19 1710 44,84 27 37
20 1800 44,83 27,5 37,5

C. Bola Pejal
Berat bahan kering = 59,6 gram
Berat bahan basah = 61,81 gram
Diameter = 5,2 cm
Luas Permukaan Aktif = 84,9056 cm2
Twet mula-mula = 25 °C
Tdry mula-mula = 29 °C
Suhu oven = 82 °C

Tabel 3. Data waktu dan berat pengeringan bola pejal


Waktu Berat Bahan Twet Tdry
No. (Detik) (gram) (°C) (°C)
1 90 61,67 31 31,5
2 180 61,56 31 31,5
3 270 61,42 32 32,5
4 360 61,19 32 33
5 450 60,97 31,5 33
6 540 60,81 30 33,5
7 630 60,68 30,5 34
8 720 60,54 31 34,5
9 810 60,33 30,5 35
10 900 60,19 30 35,5
11 990 60,06 29,5 36
12 1080 59,95 29 36
13 1170 59,89 29,5 36
14 1260 59,75 29 36
15 1350 59,64 29 37
16 1440 59,6 28,5 37,5

D. Silinder Berlubang Kotak


Berat bahan kering = 127,21 gram
Berat bahan basah = 134,77 gram
Diameter Luar = 5,8 cm
Panjang Sisi Dalam = 1,9 cm
Tinggi = 7,8 cm
Luas Permukaan Aktif = 246,9284 cm2
Twet mula-mula = 25 °C
Tdry mula-mula = 29 °C
Suhu oven = 82 °C

Tabel 4. Data waktu dan berat pengeringan silinder berlubang kotak

Waktu Berat Bahan Twet Tdry


No. (Detik) (gram) (°C) (°C)
1 90 134,37 31 31,5
2 180 133,97 31 31,5
3 270 133,77 32 32,5
4 360 133,61 32 33
5 450 133,07 31,5 33
6 540 132,64 30 33,5
7 630 132,32 30,5 34
8 720 132 31 34,5
9 810 131,54 30,5 35
10 900 131,19 30 35,5
11 990 130,92 29,5 36
12 1080 130,66 29 36
13 1170 130,38 29,5 36
14 1260 130,1 29 36
15 1350 129,85 29 37
16 1440 129,6 28,5 37,5
17 1530 129,35 28,5 38
18 1620 129,15 28 38
19 1710 128,95 27 37
20 1800 128,79 27,5 37,5
21 1890 128,59 28 37,5
22 1980 128,36 28 38
23 2070 128,11 28 39
24 2160 127,92 28 40
25 2250 127,75 28 40,5
26 2340 127,6 28 41
27 2430 127,46 28 41
28 2520 127,32 27,5 41
29 2610 127,21 27,5 41
LAMPIRAN B PERHITUNGAN

1. Hubungan Kadar air ( X ) dan kecepatan pengeringan ( R ).


a. Silinder Berlubang Lingkaran

Berat bahan kering = 100 gram


Berat bahan basah = 102,45 gram
Diameter Luar (D) = 4,83 cm
Diameter Dalam (d) = 2,22 cm
Tinggi (L) = 9,8 cm
Luas Permukaan Aktif (A) = 2π (R2-r2)+ (2πRL) + (2πrL)
= 2 x 3.14 (2,4152-1,112) + (2 x 3.14 x 2,415
x9,8) + (2 x 3.14 x 1,11 x 9,8)
= 245,8314 cm2

Wn -Wn+1
Kecepatan pengeringan (R) =
Axt

102,45-101,89
=
245,8314 x 90

= 2,5311x 10-5 gr/cm menit


2

Wn+1 th
Kadar air (X) = 1tt
th

101,89-100 x 100%
=
100

= 1,89 %

Dengan cara yang sama maka diperoleh data sebagai berikut :

BERAT % KADAR
NO WAKTU R (Y) X2 XY
BAHAN AIR (X)
1 90 101,89 1,89 2,5311x 10-5 3,5721 4,7838x 10-5
2 180 101,87 1,87 1,3107x 10-5 3,4969 2,4511x 10-5
3 270 101,52 1,52 1,4011x 10-5 2,3104 2,1297x 10-5
4 360 101,24 1,24 1,3672x 10-5 1,5376 1,6954x 10-5
5 450 100,98 0,98 1,3288x 10-5 0,9604 1,3022x 10-5
6 540 100,8 0,8 1,2429x 10-5 0,64 9,9436x 10-5
7 630 100,62 0,62 1,1816x 10-5 0,3844 7,3260x 10-6
8 720 100,52 0,52 1,0904x 10-5 0,2704 5,6701x 10-6
9 810 100,37 0,37 1,0446x 10-5 0,1369 3,8649x 10-6
10 900 100,24 0,24 9,9888x 10-6 0,0576 2,3973x 10-6
11 990 100,14 0,14 9,4916x 10-6 0,0196 1,3288x 10-6
12 1080 100,05 0,05 9,0396x 10-6 0,0025 4,5198x 10-7
13 1170 100 0 8,5181x 10-5 0 0
∑ 10,24 1,6202x 10-4 13,3888 1,5460x 10-4

Menghitung persamaan garis dengan metode Least Square

∑Y = ∑Xa + nb
∑XY = ∑X2a + ∑Xb

x 10,24
1,6202 x 10-4 = 10,24a + 13b
x 13
1,5460x 10-4 = 13,3888a + 10,24b

0,001659 = 104,8576a + 133,12b


0,002010 = 174,0544a + 133,12b
(-)
-0,0003507 = -69,1968a
a = 5,0687 x 10-5
b = 8,4708 x 10-5

Didapat persamaan garis Y = 5,0687 x 10-5 X + 8,4708 x 10-5

Menghitung Y hitung
Untuk data pertama x = 1,89
Y hitung = 5,0687 x 10-5 (1,89) + 8,4708 x 10-5
= 1,8051 x 10-5
Menghitung % kesalahan

%kesalahan = Ydata - Yhitung x 100%


Ydata

= 2,5311x 10-5 – 1,8051x 10-5 x 100%


2,5311x 10-5

= 28,68 %

Dengan metode yang sama didapatkan data yang lain


NO X Y Data Y Hitung %kesalahan
1 1,89 2,5311x 10-5 1,8051x 10-5 28,68
2 1,87 1,3107x 10-5 1,7949x 10-5 36,94
3 1,52 1,4011x 10-5 1,6175x 10-5 15,44
4 1,24 1,3672x 10-5 1,4756x 10-5 7,93
5 0,98 1,3288x 10-5 1,3438x 10-5 1,13
6 0,8 1,2429x 10-5 1,2526x 10-5 0,77
7 0,62 1,1816x 10-5 1,1613x 10-5 1,72
8 0,52 1,0904x 10-5 1,1107x 10-5 1,86
9 0,37 1,0446x 10-5 1,0346x 10-5 0,95
10 0,24 9,9888x 10-6 9,6873x 10-6 3,02
11 0,14 9,4916x 10-6 9,1804x 10-6 3,28
12 0,05 9,0396x 10-6 8,7242x 10-6 3,49
13 0 8,5181x 10-5 8,4708x 10-6 0,56
% KESALAHAN RATA-RATA 8,14 %

b. Silinder Pejal

Berat bahan kering = 44,83 Gram


Berat bahan basah = 47,87 Gram
Diameter Luar (D) = 3,2 Cm
Tinggi (L) = 9,9 Cm
Luas Permukaan Aktif (A) = (2πrL) + 2πr2
= ( 2 x 3,14 x 1,6 x 9,9) + ( 2 x 3,14 x 1,62 )
= 115,552 cm2
Wn -Wn+1
Kecepatan pengeringan (R) =
Axt

47,87-47,47
=
115,552 x 90

= 3,8463 x 10-5 gr/cm2 menit


Wn+1 th
Kadar air (X) = 1tt
th

47,47-44,83 x 100%
=
44,83

= 5,89 %

Dengan cara yang sama maka diperoleh data sebagai berikut :

BERAT %KADAR
NO WAKTU R (Y) X2 XY
BAHAN AIR (X)
1 90 47,47 5,8889 3,8463x10-5 34,6793 2,2650x10-4
2 180 47,3 5,5097 2,7405x10-5 30,3568 1,5099x10-4
3 270 47,07 4,9967 2,5642x10-5 24,9666 1,2812x10-4
4 360 46,79 4,3721 2,5962x10-5 19,1150 1,1351x10-4
5 450 46,52 3,7698 2,5962x10-5 14,2114 9,7873x10-5
6 540 46,32 3,3237 2,4840x10-5 11,0468 8,2562x10-5
7 630 46,19 3,0337 2,3078x10-5 9,2032 7,0010x10-5
8 720 46,03 2,6768 2,2116x10-5 7,1651 5,920x10-5
9 810 45,84 2,2530 2,1689x10-5 5,0758 4,8864x10-5
10 900 45,67 1,8737 2,1154x10-5 3,5109 3,9638x10-5
11 990 45,54 1,5838 2,0368x10-5 2,5083 3,2258x10-5
12 1080 45,44 1,3607 1,9472x10-5 1,8515 2,6495x10-5
13 1170 45,35 1,1599 1,8640x10-5 1,3455 2,1621x10-5
14 1260 45,25 0,9369 1,7995x10-5 0,8777 1,6859x10-5
15 1350 45,15 0,7138 1,7436x10-5 0,5095 1,2446x10-5
16 1440 45,03 0,4461 1,7068x10-5 0,1990 7,6145x10-6
17 1530 44,93 0,2231 1,6629x10-5 0,0498 3,7094x10-6
18 1620 44,88 0,1115 1,5973x10-5 0,0124 1,7815x10-6
19 1710 44,84 0,0223 1,5334x10-5 0,0005 3,4206x10-7
20 1800 44,83 0 1,4616x10-5 0 0
∑ 44,2561 0,0004 166,6852 0,0011
Menghitung persamaan garis dengan metode Least Square

∑Y = ∑Xa + nb
∑XY = ∑X2a + ∑Xb

x 44,2561
0,0004 = 44,2561a + 20b
x 20
0,0011 = 166,6852a + 44,2561b

0,0190 = 1958,6005a + 885,1216b


0,0228 = 3333,7034a + 885,1216b
(-)
-0,0038 = -1375,103
a = 2,752 x 10-6
b = 1,54 x 10-5

Didapat persamaan garis Y = 2,752 x 10-6 X + 1,54 x 10-5

Menghitung Y hitung
Untuk data pertama x = 5,8889
Y hitung = 2,752 x 10-6 (5,8889) + 1,54 x 10-5
= 3,1610 x 10-5

Menghitung % kesalahan

%kesalahan = Ydata - Yhitung x 100%


Ydata

= 3,8463x10-5 – 3,1610x10-5 x 100%


3,8463x10-5

= 17,82 %

Dengan metode yang sama didapatkan data yang lain

NO X Y Data Y Hitung %kesalahan


1 5,8889 3,8463x10 -5
3,1610x10-5
17,82
2 5,5097 2,7405x10-5 3,0567x10-5 11,54
3 4,9967 2,5642x10-5 2,9154x10-5 13,70
4 4,3721 2,5962x10-5 2,7435x10-5 5,67
5 3,7698 2,5962x10-5 2,5778x10-5 0,71
6 3,3237 2,4840x10-5 2,4550x10-5 1,17
7 3,0337 2,3078x10-5 2,3752x10-5 2,92
8 2,6768 2,2116x10-5 2,2769x10-5 2,95
9 2,2530 2,1689x10-5 2,1603x10-5 0,40
10 1,8737 2,1154x10-5 2,0559x10-5 2,82
11 1,5838 2,0368x10-5 1,9761x10-5 2,98
12 1,3607 1,9472x10-5 1,9147x10-5 1,67
13 1,1599 1,8640x10-5 1,8594x10-5 0,24
14 0,9369 1,7995x10-5 1,7980x10-5 0,08
15 0,7138 1,7436x10-5 1,7366x10-5 0,40
16 0,4461 1,7068x10-5 1,6629x10-5 2,57
17 0,2231 1,6629x10-5 1,6015x10-5 3,69
18 0,1115 1,5973x10-5 1,5709x10-5 1,65
19 0,0223 1,5334x10-5 1,5463x10-5 0,84
20 0 1,4616x10-5 1,5402x10-5 5,38
% KESALAHAN RATA-RATA 3,96 %

c. Bola Pejal

Berat bahan kering = 59,6 Gram


Berat bahan basah = 61,81 Gram
Diameter Luar (D) = 5,2 Cm
Luas Permukaan Aktif (A) = 4π r2
= 4 x 3.14 x (2,62)
= 84,9056 cm2

Wn -Wn+1
Kecepatan pengeringan (R) =
Axt

61,81- 61,67
=
84,9056 x 90

= 1,832 x 10-5 gr/cm2 menit


Wn+1 th
Kadar air (X) = 1tt
th
61,67 - 59,6 x100%
=
59,6

= 3,47 %

Dengan cara yang sama maka diperoleh data sebagai berikut :

BERAT %KADAR
NO WAKTU R (Y) X2 XY
BAHAN AIR (X)
1 90 61,67 3,4732 1,8321x10-5 12,0628 6,3632x10-5
2 180 61,56 3,2886 1,6358x10-5 10,8148 5,3795x10-5
3 270 61,42 3,0537 1,7012x10-5 9,3250 5,1950x10-5
4 360 61,19 2,6678 2,0284x10-5 7,1171 5,4113x10-5
5 450 60,97 2,2987 2,1985x10-5 5,2838 5,0536x10-5
6 540 60,81 2,0302 2,1811x10-5 4,1217 4,4280x10-5
7 630 60,68 1,8121 2,1125x10-5 3,2836 3,8281x10-5
8 720 60,54 1,5772 2,0775x10-5 2,4875 3,2765x10-5
9 810 60,33 1,2248 2,1520x10-5 1,5002 2,6358x10-5
10 900 60,19 0,9899 2,1200x10-5 0,9800 2,0987x10-5
11 990 60,06 0,7718 2,0819x10-5 0,5957 1,6069x10-5
12 1080 59,95 0,5872 2,0284x10-5 0,3449 1,1912x10-5
13 1170 59,89 0,4866 1,9328x10-5 0,2368 9,4044x10-6
14 1260 59,75 0,2517 1,9256x10-5 0,0633 4,8462x10-6
15 1350 59,64 0,0671 1,8932x10-5 0,0045 1,2706x10-6
16 1440 59,6 0 2,8421x10-6 0 0
∑ 24,5805 3,0185x10-4 58,2218 4,8020x10-4

Menghitung persamaan garis dengan metode Least Square

∑Y = ∑Xa + nb
∑XY = ∑X2a + ∑Xb

x 24,5805
3,0185x10-4 = 24,5805a + 16b
x 16
4,8020x10-4 = 58,2218a + 24,5805b

7,4197x10-3 = 604,2028a + 393,2886b


7,6832x10-3 = 931,5481a + 393,2886b
(-)
-2,6352x10-4 = -327,3453
a = 8,05 x 10-7
b = 1,763 x10-5

Didapat persamaan garis Y = 8,05 x 10-7 X + 1,763 x10-5

Menghitung Y hitung
Untuk data pertama x = 3,4732
Y hitung = 8,05 x 10-7 (3,4732) + 1,763 x10-5
= 2,0425 x10-5

Menghitung % kesalahan

%kesalahan = Ydata - Yhitung x 100%


Ydata

= 1,8321x10-5 – 2,0425x10-5 x 100%


1,8321x10-5

= 11,48 %

Dengan metode yang sama didapatkan data yang lain

NO X Y Data Yhitung %kesalahan


1 3,4732 1,8321x10 -5
2,0425x10 -5
11,48
2 3,2886 1,6358x10 -5
2,0276x10-5 23,95
3 3,0537 1,7012x10-5 2,0087x10-5 18,07
4 2,6678 2,0284x10-5 1,9777x10-5 2,50
5 2,2987 2,1985x10-5 1,9479x10-5 11,40
6 2,0302 2,1811x10-5 1,9263x10-5 11,68
7 1,8121 2,1125x10-5 1,9088x10-5 9,64
8 1,5772 2,0775x10-5 1,8899x10-5 9,03
9 1,2248 2,1520x10-5 1,8615x10-5 13,50
10 0,9899 2,1200x10-5 1,8426x10-5 13,09
11 0,7718 2,0819x10-5 1,8250x10-5 12,34
12 0,5872 2,0284x10-5 1,8102x10-5 10,76
13 0,4866 1,9328x10-5 1,8021x10-5 6,76
14 0,2517 1,9256x10-5 1,7832x10-5 7,40
15 0,0671 1,8932x10-5 1,7683x10-5 6,60
16 0 2,8421x10-6 1,7629x10-5 83,88
% Kesalahan Rata-Rata 15,75 %
d. Silinder Berlubang Kotak

Berat bahan kering = 127,21 Gram


Berat bahan basah = 134,77 Gram
Diameter Luar (D) = 5,8 Cm
Panjang Sisi Dalam (s) = 1,9 Cm
Tinggi (L) = 7,8 Cm
Luas Permukaan Aktif (A) = 2π r2 -2s2 +4Ls +2πrL
2 x 3.14 x (2,92) - (2 x1,92) + (4 x 7,8 x 1,9) +
=
(2 x 3,14 x 2,9 x7,8)
= 246,9284 cm2

Wn -Wn+1
Kecepatan pengeringan (R) =
Axt

134,77-134,37
=
246,9284 x 90

= 1,7999 x 10-5 gr/cm2 menit


Wn+1 th
Kadar air (X) = 1tt
th

134,37-127,21 x 100%
=
127,21

= 5,63 %

Dengan cara yang sama maka diperoleh data sebagai berikut :

BERAT %KADAR
NO WAKTU R (Y) X2 XY
BAHAN AIR (X)
1 90 134,37 5,6285 1,800x10-5 31,6799 1,013x10-4
2 180 133,97 5,3140 1,800x10-5 28,2391 9,565x10-5
3 270 133,77 5,1568 1,500x10-5 26,5929 7,735x10-5
4 360 133,61 5,0311 1,305x10-5 25,3115 6,565x10-5
5 450 133,07 4,6066 1,530x10-5 21,2204 7,048x10-5
6 540 132,64 4,2685 1,597x10-5 18,2204 6,819x10-5
7 630 132,32 4,0170 1,575x10-5 16,1361 6,326x10-5
8 720 132 3,7654 1,558x10-5 14,1784 5,867x10-5
9 810 131,54 3,4038 1,615x10-5 11,5860 5,497x10-5
10 900 131,19 3,1287 1,611x10-5 9,7887 5,040x10-5
11 990 130,92 2,9164 1,575x10-5 8,5056 4,593x10-5
12 1080 130,66 2,7121 1,54x10-5 7,3552 4,180x10-5
13 1170 130,38 2,4919 1,520x10-5 6,2098 3,787x10-5
14 1260 130,1 2,2718 1,501x10-5 5,1612 3,410x10-5
15 1350 129,85 2,0753 1,476x10-5 4,3069 3,063x10-5
16 1440 129,6 1,8788 1,454x10-5 3,5298 2,732x10-5
17 1530 129,35 1,6823 1,435x10-5 2,8300 2,413x10-5
18 1620 129,15 1,5250 1,405x10-5 2,3257 2,143x10-5
19 1710 128,95 1,3678 1,378x10-5 1,8709 1,885x10-5
20 1800 128,79 1,2420 1,345x10-5 1,5427 1,671x10-5
21 1890 128,59 1,0848 1,324x10-5 1,1768 1,437x10-5
22 1980 128,36 0,9040 1,311x10-5 0,8172 1,185x10-5
23 2070 128,11 0,7075 1,303x10-5 0,5005 9,218x10-6
24 2160 127,92 0,5581 1,284x10-5 0,3115 7,168x10-6
25 2250 127,75 0,4245 1,264x10-5 0,1802 5,364x10-6
26 2340 127,6 0,3066 1,241x10-5 0,0940 3,804x10-6
27 2430 127,46 0,1965 1,218x10-5 0,0386 2,394x10-6
28 2520 127,32 0,0865 1,197x10-5 0,0075 1,035x10-6
29 2610 127,21 0 1,173x10-5 0 0
∑ 68,7525 4,184x10-4 249,7176 1,060x10-3

Menghitung persamaan garis dengan metode Least Square

∑Y = ∑Xa + nb
∑XY = ∑X2a + ∑Xb

x 68,7525
4,184x10-4 = 68,7525a + 29b
x 29
1,060x10-3 = 249,7176a + 68,7525b

0,0288 = 4726,9003a + 1993,8212b


0,0307 = 7241,8102a + 1993,8212b
(-)
-1,97x10-3 = -2514,9099
a = 7,85 x 10-7
b = 1,26 x10-5
Didapat persamaan garis Y = 7,85 x 10-7 X + 1,26 x10-5

Menghitung Y hitung
Untuk data pertama x = 5,6285
Y hitung = 7,85 x 10-7 (5,6285) + 1,26 x10-5
= 1,6982 x10-5

Menghitung % kesalahan

%kesalahan = Ydata - Yhitung x 100%


Ydata

= 1,800x10-5 – 1,6982x10-5 x 100%


1,800x10-5

= 5,65 %

Dengan metode yang sama didapatkan data yang lain

NO X Y Data Y Hitung % kesalahan


1 5,6285 1,800x10 -5
1,6982x10 -5
5,65
2 5,3140 1,800x10-5 1,6736x10-5 7,02
3 5,1568 1,500x10-5 1,6612x10-5 10,75
4 5,0311 1,305x10-5 1,6513x10-5 26,55
5 4,6066 1,530x10-5 1,6180x10-5 5,76
6 4,2685 1,597x10-5 1,5915x10-5 0,37
7 4,0170 1,575x10-5 1,5718x10-5 0,20
8 3,7654 1,558x10-5 1,5520x10-5 0,38
9 3,4038 1,615x10-5 1,5237x10-5 5,65
10 3,1287 1,611x10-5 1,5021x10-5 6,76
11 2,9164 1,575x10-5 1,4854x10-5 5,68
12 2,7121 1,54x10-5 1,4694x10-5 4,66
13 2,4919 1,520x10-5 1,4521x10-5 4,44
14 2,2718 1,501x10-5 1,4349x10-5 4,41
15 2,0753 1,476x10-5 1,4194x10-5 3,83
16 1,8788 1,454x10-5 1,4040x10-5 3,44
17 1,6823 1,435x10-5 1,3886x10-5 3,21
18 1,5250 1,405x10-5 1,3763x10-5 2,04
19 1,3678 1,378x10-5 1,3639x10-5 1,05
20 1,2420 1,345x10-5 1,3541x10-5 0,64
21 1,0848 1,324x10-5 1,3417x10-5 1,32
22 0,9040 1,311x10-5 1,3275x10-5 1,26
23 0,7075 1,303x10-5 1,3121x10-5 0,70
24 0,5581 1,284x10-5 1,3004x10-5 1,25
25 0,4245 1,264x10-5 1,2899x10-5 2,09
26 0,3066 1,241x10-5 1,2807x10-5 3,20
27 0,1965 1,218x10-5 1,2720x10-5 4,41
28 0,0865 1,197x10-5 1,2634x10-5 5,52
29 0,0000 1,173x10-5 1,2566x10-5 7,12
% Kesalahan Rata-Rata 4,46 %

2. Hubungan waktu pengeringan (t) dengan kadar air (X)

a. Silinder Berlubang Lingkaran

Wn+1 th
Kadar air (X) = 1tt
th

101,89-100 x 100%
=
100

= 1,89 %

Dengan cara yang sama maka diperoleh data sebagai berikut :

WAKTU %KADAR
NO (X) AIR (Y) Ln X (Ln X)2 Y Ln X
1 90 1,89 4,4998 20,2483 8,5046
2 180 1,87 5,1930 26,9668 9,7108
3 270 1,52 5,5984 31,3423 8,5096
4 360 1,24 5,8861 34,6462 7,2988
5 450 0,98 6,1092 37,3229 5,9871
6 540 0,8 6,2916 39,5838 5,0333
7 630 0,62 6,4457 41,5473 3,9963
8 720 0,52 6,5793 43,2865 3,4212
9 810 0,37 6,6970 44,8503 2,4779
10 900 0,24 6,8024 46,2726 1,6326
11 990 0,14 6,8977 47,5783 0,9657
12 1080 0,05 6,9847 48,7863 0,3492
13 1170 0 7,0648 49,9108 0
∑ 10,24 81,0497 512,3425 57,8871
Menghitung persamaan garis dengan metode Least Square

∑Y = ∑LnXa + nb
∑YLnX = ∑LnX2a + ∑LnXb

x 81,0497
10,24 = 81,0497a + 13b
x 13
57,8871 = 512,3425a + 81,0497b

829,9488 = 6569,0522a + 1053,6460b


752,5324 = 6660,4524a + 1053,6460b
(-)
77,4164 = -91,4002
a = -0,8470
b = 6,0684

Didapat persamaan garis Y = -0,8470 LnX + 6,0684

Menghitung Y hitung
Untuk data pertama x = 90
Y hitung = -0,8470 Ln (90) + 6,0684
= 2,2571

Menghitung % kesalahan

%kesalahan = Ydata - Yhitung x 100%


Ydata

= 1,89 – 2,2571 x 100%


1,89

= 28,68 %

Dengan metode yang sama didapatkan data yang lain

NO X Y Data Y Hitung % Kesalahan


1 90 1,89 2,2571 19,42
2 180 1,87 1,6700 10,70
3 270 1,52 1,3265 12,73
4 360 1,24 1,0829 12,67
5 450 0,98 0,8939 8,79
6 540 0,8 0,7394 7,57
7 630 0,62 0,6089 1,80
8 720 0,52 0,4958 4,66
9 810 0,37 0,3960 7,03
10 900 0,24 0,3068 27,82
11 990 0,14 0,2260 61,45
12 1080 0,05 0,1523 204,67
13 1170 0 0,0845 0
% Kesalahan Rata-Rata 29,18 %

b. Silinder Pejal

Wn+1 th
Kadar air (X) = 1tt
th

47,47-44,83 x 100%
=
44,83

= 5,89 %

Dengan cara yang sama maka diperoleh data sebagai berikut :

WAKTU %KADAR
NO (X) AIR (Y) Ln X (Ln X)2 Y Ln X
1 90 5,8889 4,4998 20,2483 26,4990
2 180 5,5097 5,1930 26,9668 28,6117
3 270 4,9967 5,5984 31,3423 27,9734
4 360 4,3721 5,8861 34,6462 25,7345
5 450 3,7698 6,1092 37,3229 23,0306
6 540 3,3237 6,2916 39,5838 20,9111
7 630 3,0337 6,4457 41,5473 19,5543
8 720 2,6768 6,5793 43,2865 17,6112
9 810 2,2530 6,6970 44,8503 15,0881
10 900 1,8737 6,8024 46,2726 12,7460
11 990 1,5838 6,8977 47,5783 10,9243
12 1080 1,3607 6,9847 48,7863 9,5041
13 1170 1,1599 7,0648 49,9108 8,1947
14 1260 0,9369 7,1389 50,9634 6,6882
15 1350 0,7138 7,2079 51,9532 5,1450
16 1440 0,4461 7,2724 52,8878 3,2444
17 1530 0,2231 7,3330 53,7732 1,6357
18 1620 0,1115 7,3902 54,6148 0,8242
19 1710 0,0223 7,4442 55,4168 0,1661
20 1800 0 7,4955 56,1831 0
∑ 44,2561 132,3318 888,1349 264,0865

Menghitung persamaan garis dengan metode Least Square

∑Y = ∑LnXa + nb
∑YLnX = ∑LnX2a + ∑LnXb

x 132,331
44,2561 = 132,3318a + 20b
x 20
264,0865 = 888,1349a + 132,331b

5856,4870 = 17511,7079a + 2646,6362b


5281,7305 = 17762,6987a + 2646,6362b
(-)
574,7565 = -250,9908
a = -2,29
b = 17,3645

Didapat persamaan garis Y = -2,29 LnX + 17,3645

Menghitung Y hitung
Untuk data pertama x = 90
Y hitung = -2,29 Ln (90) + 17,3645
= 7,0601

Menghitung % kesalahan

%kesalahan = Ydata - Yhitung x 100%


Ydata

= 5,8889 – 7,0601 x 100%


5,8889

= 19,89 %
Dengan metode yang sama didapatkan data yang lain

NO X Y Data Y Hitung % Kesalahan


1 90 5,8889 7,0601 19,89
2 180 5,5097 5,4729 0,67
3 270 4,9967 4,5444 9,05
4 360 4,3721 3,8856 11,13
5 450 3,7698 3,3746 10,48
6 540 3,3237 2,9571 11,03
7 630 3,0337 2,6041 14,16
8 720 2,6768 2,2983 14,14
9 810 2,2530 2,0286 9,96
10 900 1,8737 1,7873 4,61
11 990 1,5838 1,5691 0,93
12 1080 1,3607 1,3698 0,67
13 1170 1,1599 1,1865 2,29
14 1260 0,9369 1,0168 8,53
15 1350 0,7138 0,8588 16,89
16 1440 0,4461 0,7110 37,26
17 1530 0,2231 0,5722 61,02
18 1620 0,1115 0,4413 74,73
19 1710 0,0223 0,3175 92,97
20 1800 0 0,2000 0
% Kesalahan Rata-Rata 20,02 %

c. Bola Pejal

Wn+1 th
Kadar air (X) = 1tt
th

61,67 - 59,6 x100%


=
59,6

= 3,47 %

Dengan cara yang sama maka diperoleh data sebagai berikut :

WAKT %KADAR
NO U (X) AIR (Y) Ln X (Ln X)2 Y Ln X
1 90 3,4732 4,4998 20,2483 15,6285
2 180 3,2886 5,1930 26,9668 17,0775
3 270 3,0537 5,5984 31,3423 17,0959
4 360 2,6678 5,8861 34,6462 15,7029
5 450 2,2987 6,1092 37,3229 14,0431
6 540 2,0302 6,2916 39,5838 12,7732
7 630 1,8121 6,4457 41,5473 11,6802
8 720 1,5772 6,5793 43,2865 10,3767
9 810 1,2248 6,6970 44,8503 8,2027
10 900 0,9899 6,8024 46,2726 6,7339
11 990 0,7718 6,8977 47,5783 5,3237
12 1080 0,5872 6,9847 48,7863 4,1018
13 1170 0,4866 7,0648 49,9108 3,4376
14 1260 0,2517 7,1389 50,9634 1,7967
15 1350 0,0671 7,2079 51,9532 0,4837
16 1440 0 7,2724 52,8878 0
∑ 24,5805 102,6688 668,1469 144,4580

Menghitung persamaan garis dengan metode Least Square

∑Y = ∑LnXa + nb
∑YLnX = ∑LnX2a + ∑LnXb

x 102,6688
24,5805 = 102,6688a + 16b
x 16
144,4580 = 668,1469a + 102,6688b

2523,6546 = 10540,8855a + 1642,7010b


2311,3273 = 10690,3510a + 1642,7010b
(-)
212,3272 = -149,4655
a = -1,4206
b = 10,6518

Didapat persamaan garis Y = -1,4206 LnX + 10,6518

Menghitung Y hitung
Untuk data pertama x = 90
Y hitung = -1,4206 Ln (90) + 10,6518
= 4,2595
Menghitung % kesalahan

%kesalahan = Ydata - Yhitung x 100%


Ydata

= 3,4732– 4,2595 x 100%


3,4732

= 22,64 %

Dengan metode yang sama didapatkan data yang lain

NO X Y Data Y Hitung % Kesalahan


1 90 3,4732 4,2595 22,64
2 180 3,2886 3,2748 0,42
3 270 3,0537 2,6989 11,62
4 360 2,6678 2,2902 14,15
5 450 2,2987 1,9732 14,16
6 540 2,0302 1,7142 15,57
7 630 1,8121 1,4952 17,49
8 720 1,5772 1,3055 17,23
9 810 1,2248 1,1382 7,07
10 900 0,9899 0,9885 0,14
11 990 0,7718 0,8531 10,53
12 1080 0,5872 0,7295 24,23
13 1170 0,4866 0,6158 26,56
14 1260 0,2517 0,5105 50,70
15 1350 0,0671 0,4125 83,73
16 1440 0 0,3208 0
% Kesalahan Rata-Rata 19,77 %

d. Silinder Berlubang Kotak

Wn+1 th
Kadar air (X) = 1tt
th

134,37-127,21 x 100%
=
127,21

= 5,63 %
Dengan cara yang sama maka diperoleh data sebagai berikut :

WAKTU %KADAR
NO (X) AIR (Y) Ln X (Ln X)2 Y Ln X
1 90 5,6285 4,4998 20,2483 25,3271
2 180 5,3140 5,1930 26,9668 27,5956
3 270 5,1568 5,5984 31,3423 28,8701
4 360 5,0311 5,8861 34,6462 29,6133
5 450 4,6066 6,1092 37,3229 28,1426
6 540 4,2685 6,2916 39,5838 26,8558
7 630 4,0170 6,4457 41,5473 25,8923
8 720 3,7654 6,5793 43,2865 24,7737
9 810 3,4038 6,6970 44,8503 22,7955
10 900 3,1287 6,8024 46,2726 21,2825
11 990 2,9164 6,8977 47,5783 20,1167
12 1080 2,7121 6,9847 48,7863 18,9429
13 1170 2,4919 7,0648 49,9108 17,6050
14 1260 2,2718 7,1389 50,9634 16,2183
15 1350 2,0753 7,2079 51,9532 14,9585
16 1440 1,8788 7,2724 52,8878 13,6633
17 1530 1,6823 7,3330 53,7732 12,3360
18 1620 1,5250 7,3902 54,6148 11,2703
19 1710 1,3678 7,4442 55,4168 10,1824
20 1800 1,2420 7,4955 56,1831 9,3098
21 1890 1,0848 7,5443 56,9169 8,1842
22 1980 0,9040 7,5909 57,6210 6,8623
23 2070 0,7075 7,6353 58,2979 5,4019
24 2160 0,5581 7,6779 58,9496 4,2853
25 2250 0,4245 7,7187 59,5781 3,2765
26 2340 0,3066 7,7579 60,1851 2,3784
27 2430 0,1965 7,7956 60,7721 1,5320
28 2520 0,0865 7,8320 61,3404 0,6772
29 2610 0 7,8671 61,8913 0
∑ 68,7525 201,7515 1423,6875 438,3497

Menghitung persamaan garis dengan metode Least Square

∑Y = ∑LnXa + nb
∑YLnX = ∑LnX2a + ∑LnXb
x 201,7515
68,7525 = 201,7515a + 29b
x 29
438,3497 = 1423,6875a + 201,7515b

13870,9126 = 40703,6756a + 5850,7941b


12712,1406 = 41286,9370a + 5850,7941b
(-)
1158,7719 = -583,2615
a = -1,9867
b = 19,1922

Didapat persamaan garis Y = -1,9867 LnX + 19,1922

Menghitung Y hitung
Untuk data pertama x = 90
Y hitung = -1,9867 Ln (90) + 19,1922
= 7,2524

Menghitung % kesalahan

%kesalahan = Ydata - Yhitung x 100%


Ydata

= 5,6285 – 7,2524 x 100%


5,6285

= 28,85 %

Dengan metode yang sama didapatkan data yang lain

NO X Y Data Y Hitung % Kesalahan


1 90 5,6285 7,2524 28,85
2 180 5,3140 5,8753 10,56
3 270 5,1568 5,0698 1,69
4 360 5,0311 4,4982 10,59
5 450 4,6066 4,0549 11,98
6 540 4,2685 3,6927 13,49
7 630 4,0170 3,3864 15,70
8 720 3,7654 3,1212 17,11
9 810 3,4038 2,8871 15,18
10 900 3,1287 2,6778 14,41
11 990 2,9164 2,4885 14,67
12 1080 2,7121 2,3156 14,62
13 1170 2,4919 2,1566 13,46
14 1260 2,2718 2,0094 11,55
15 1350 2,0753 1,8723 9,78
16 1440 1,8788 1,7441 7,17
17 1530 1,6823 1,6236 3,49
18 1620 1,5250 1,5101 0,98
19 1710 1,3678 1,4027 2,55
20 1800 1,2420 1,3007 4,73
21 1890 1,0848 1,2038 10,97
22 1980 0,9040 1,1114 22,94
23 2070 0,7075 1,0231 44,61
24 2160 0,5581 0,9385 40,53
25 2250 0,4245 0,8574 50,49
26 2340 0,3066 0,7795 60,67
27 2430 0,1965 0,7045 72,11
28 2520 0,0865 0,6323 86,32
29 2610 0 0,5626 0
% Kesalahan Rata-Rata 21,08 %

3. Hubungan waktu pengeringan ( t ) dengan Kecepatan Pengeringan ( R )

a. Silinder Berlubang Lingkaran

Wn -Wn+1
Kecepatan pengeringan (R) =
Axt

102,45-101,89
=
245,8314 x 90

= 2,5311x 10-5 gr/cm menit


2

Dengan cara yang sama maka diperoleh data sebagai berikut :

WAKTU
NO R (Y) Ln X (Ln X)2 Y Ln X
(X)
1 90 2,5311x10-5 4,4998 20,2483 1,1389x10-4
2 180 1,3107x10-5 5,1930 26,9668 6,8066x10-5
3 270 1,4011x10-5 5,5984 31,3423 7,8442x10-5
4 360 1,3672x10-5 5,8861 34,6462 8,0477x10-5
5 450 1,3288x10-5 6,1092 37,3229 8,1181x10-5
6 540 1,2429x10-5 6,2916 39,5838 7,8201x10-5
7 630 1,1816x10-5 6,4457 41,5473 7,6163x10-5
8 720 1,0904x10-5 6,5793 43,2865 7,1740x10-5
9 810 1,0446x10-5 6,6970 44,8503 6,9956x10-5
10 900 9,9888x10-5 6,8024 46,2726 6,7948x10-5
11 990 9,4916x10-5 6,8977 47,5783 6,5470x10-5
12 1080 9,0396x10-5 6,9847 48,7863 6,3139x10-5
13 1170 8,5181x10-5 7,0648 49,9108 6,0178x10-5
∑ 1,6202x10-4 81,0497 512,3425 9,7486x10-4

Menghitung persamaan garis dengan metode Least Square

∑Y = ∑LnXa + nb
∑YLnX = ∑LnX2a + ∑LnXb

x 81,0497
1,6202x10-4 = 81,0497a + 13b
x 13
9,7486x10-4 = 512,3425a + 81,0497b

0,0131 = 6569,0522a + 1053,6460b


0,0127 = 6660,4524a + 1053,6460b
(-)
0,0005 = -91,4002
a = -5,0203 x10-6
b = 4,3763x10-5

Didapat persamaan garis Y = -5,0203x10-6 LnX + 4,3763x10-5

Menghitung Y hitung
Untuk data pertama x = 90
Y hitung = -5,0203x10-6 Ln (90) + 4,3763x10-5
= 2,1172 x10-5
Menghitung % kesalahan

%kesalahan = Ydata - Yhitung x 100%


Ydata

= 2,5311x10-5– 2,1172x10-5 x 100%


2,5311x10-5

= 16,35 %

Dengan metode yang sama didapatkan data yang lain

NO X Y Data Y Hitung % Kesalahan


1 90 2,5311x10 -5
2,1172x10-5 16,35
2 180 1,3107x10-5 1,7693x10-5 34,98
3 270 1,4011x10-5 1,5657x10-5 11,75
4 360 1,3672x10-5 1,4213x10-5 3,95
5 450 1,3288x10-5 1,3093x10-5 1,47
6 540 1,2429x10-5 1,2177x10-5 2,03
7 630 1,1816x10-5 1,1403x10-5 3,49
8 720 1,0904x10-5 1,0733x10-5 1,57
9 810 1,0446x10-5 1,0142x10-5 2,91
10 900 9,9888x10-5 9,6129x10-5 3,76
11 990 9,4916x10-5 9,1344x10-6 3,76
12 1080 9,0396x10-5 8,6976x10-6 3,78
13 1170 8,5181x10-5 8,2957x10-6 2,61
% Kesalahan Rata-Rata 7,11 %

b. Silinder Pejal

Wn -Wn+1
Kecepatan pengeringan (R) =
Axt

47,87-47,47
=
115,552 x 90

= 3,8463 x 10-5 gr/cm2 menit


Dengan cara yang sama maka diperoleh data sebagai berikut :

WAKTU
R (Y) Ln X (Ln X)2 Y Ln X
NO (X)
1 90 3,8463x10-5 4,4998 20,2483 1,7307x10-4
2 180 2,7405x10-5 5,1930 26,9668 1,4231x10-4
3 270 2,5642x10-5 5,5984 31,3423 1,4355x10-4
4 360 2,5962x10-5 5,8861 34,6462 1,5282x10-4
5 450 2,5962x10-5 6,1092 37,3229 1,5861x10-4
6 540 2,4841x10-5 6,2916 39,5838 1,5629x10-4
7 630 2,3078x10-5 6,4457 41,5473 1,4875x10-4
8 720 2,2116x10-5 6,5793 43,2865 1,4551x10-4
9 810 2,1689x10-5 6,6970 44,8503 1,4525x10-4
10 900 2,1154x10-5 6,8024 46,2726 1,4390x10-4
11 990 2,0368x10-5 6,8977 47,5783 1,4049x10-4
12 1080 1,9472x10-5 6,9847 48,7863 1,3600x10-4
13 1170 1,8640x10-5 7,0648 49,9108 1,3168x10-4
14 1260 1,7995x10-5 7,1389 50,9634 1,2846x10-4
15 1350 1,7436x10-5 7,2079 51,9532 1,2568x10-4
16 1440 1,7068x10-5 7,2724 52,8878 1,2412x10-4
17 1530 1,6629x10-5 7,3330 53,7732 1,2194x10-4
18 1620 1,5973x10-5 7,3902 54,6148 1,1804x10-4
19 1710 1,5334x10-5 7,4442 55,4168 1,1415x10-4
20 1800 1,4616x10-5 7,4955 56,1831 1,0955x10-4
132,33
∑ 4,2984x10-4 888,1349 2,7602x10-3
18

Menghitung persamaan garis dengan metode Least Square

∑Y = ∑LnXa + nb
∑YLnX = ∑LnX2a + ∑LnXb

x 132,331
4,2984x10-4 = 132,3318a + 20b
x 20
2,7602x10-3 = 888,1349a + 132,331b

0,0569 = 17511,7079a + 2646,6362b


0,0552 = 17762,6987a + 2646,6362b
(-)
1,6777x10-3 = -250,9908
a = -6,68 x10-6
b = 6,572 x10-5

Didapat persamaan garis Y = -6,68 x10-6 LnX + 6,572 x10-5

Menghitung Y hitung
Untuk data pertama x = 90
Y hitung = -6,68 x10-6 Ln (90) + 6,572 x10-5
= 3,564 x10-5

Menghitung % kesalahan

%kesalahan = Ydata - Yhitung x 100%


Ydata

= 3,8463x10-5– 3,5641x10-5 x 100%


3,8463x10-5

= 7,33 %

Dengan metode yang sama didapatkan data yang lain

NO X Y Data Y hitung % Kesalahan


1 90 3,8463x10-5 3,5641x10-5 7,33
2 180 2,7405x10-5 3,1008x10-5 13,15
3 270 2,5642x10-5 2,8298x10-5 10,36
4 360 2,5962x10-5 2,6375x10-5 1,59
5 450 2,5962x10-5 2,4883x10-5 4,16
6 540 2,4841x10-5 2,3665x10-5 4,73
7 630 2,3078x10-5 2,2634x10-5 1,92
8 720 2,2116x10-5 2,1742x10-5 1,69
9 810 2,1689x10-5 2,0954x10-5 3,39
10 900 2,1154x10-5 2,0250x10-5 4,28
11 990 2,0368x10-5 1,9613x10-5 3,71
12 1080 1,9472x10-5 1,9031x10-5 2,26
13 1170 1,8640x10-5 1,8496x10-5 0,77
14 1260 1,7995x10-5 1,8001x10-5 0,03
15 1350 1,7436x10-5 1,7540x10-5 0,59
16 1440 1,7068x10-5 1,7108x10-5 0,24
17 1530 1,6629x10-5 1,6703x10-5 0,44
18 1620 1,5973x10-5 1,6321x10-5 2,18
19 1710 1,5334x10-5 1,5960x10-5 4,08
20 1800 1,4616x10-5 1,5617x10-5 6,85
% Kesalahan Rata-Rata 3,69 %

c. Bola Pejal

Wn -Wn+1
Kecepatan pengeringan (R) =
Axt

61,81- 61,67
=
84,9056 x 90

= 1,832 x 10-5 gr/cm2 menit

Dengan cara yang sama maka diperoleh data sebagai berikut :

WAKTU
NO (X) R (Y) Ln X (Ln X)2 Y Ln X
1 90 1,8321x10-5 4,4998 20,2483 8,2441x10-5
2 180 1,6358x10-5 5,1930 26,9668 8,4947x10-5
3 270 1,7012x10-5 5,5984 31,3423 9,5242x10-5
4 360 2,0284x10-5 5,8861 34,6462 1,1939x10-4
5 450 2,1985x10-5 6,1092 37,3229 1,3431x10-4
6 540 2,1811x10-5 6,2916 39,5838 1,3722x10-4
7 630 2,1125x10-5 6,4457 41,5473 1,3617x10-4
8 720 2,0775x10-5 6,5793 43,2865 1,3668x10-4
9 810 2,1520x10-5 6,6970 44,8503 1,4412x10-4
10 900 2,1200x10-5 6,8024 46,2726 1,4421x10-4
11 990 2,0819x10-5 6,8977 47,5783 1,4361x10-4
12 1080 2,0284x10-5 6,9847 48,7863 1,4168x10-4
13 1170 1,9328x10-5 7,0648 49,9108 1,3655x10-4
14 1260 1,9256x10-5 7,1389 50,9634 1,3746x10-4
15 1350 1,8932x10-5 7,2079 51,9532 1,3646x10-4
16 1440 2,8421x10-6 7,2724 52,8878 2,0669x10-4
∑ 3,0185x10-4 102,6688 668,1469 1,9312x10-3
Menghitung persamaan garis dengan metode Least Square

∑Y = ∑LnXa + nb
∑YLnX = ∑LnX2a + ∑LnXb

x 102,6688
3,0185x10-4 = 102,6688a + 16b
x 16
1,9312x10-3 = 668,1469a + 102,6688b

0,0310 = 10540,8855a + 1642,7010b


0,0309 = 10690,3510a + 1642,7010b
(-)
9,2212x10 -5
= -149,4655
a = -6,17x10-7
b = 2,282x10-5

Didapat persamaan garis Y = -6,17x10-7 LnX + 2,282x10-5

Menghitung Y hitung
Untuk data pertama x = 90
Y hitung = -6,17x10-7 Ln (90) + 2,282x10-5
= 2,005 x10-5

Menghitung % kesalahan

%kesalahan = Ydata - Yhitung x 100%


Ydata

= 1,8321x10-5– 2,0045x10-5 x 100%


1,8321x10-5

= 9,43 %

Dengan metode yang sama didapatkan data yang lain

NO X Y Data Y Hitung % Kesalahan


1 90 1,8321x10-5 2,0045x10-5 9,43
2 180 1,6358x10-5 1,9621x10-5 19,95
3 270 1,7012x10-5 1,9371x10-5 13,86
4 360 2,0284x10-5 1,9193x10-5 5,38
5 450 2,1985x10-5 1,9055x10-5 13,33
6 540 2,1811x10-5 1,8943x10-5 13,15
7 630 2,1125x10-5 1,8848x10-5 10,78
8 720 2,0775x10-5 1,8765x10-5 9,67
9 810 2,1520x10-5 1,8693x10-5 13,14
10 900 2,1200x10-5 1,8628x10-5 12,13
11 990 2,0819x10-5 1,8569x10-5 10,81
12 1080 2,0284x10-5 1,8515x10-5 8,72
13 1170 1,9328x10-5 1,8466x10-5 4,46
14 1260 1,9256x10-5 1,8420x10-5 4,34
15 1350 1,8932x10-5 1,8378x10-5 2,93
16 1440 2,8421x10-6 1,8338x10-5 84,50
% Kesalahan Rata-Rata 14,79 %

d. Silinder Berlubang Kotak

Wn -Wn+1
Kecepatan pengeringan (R) =
Axt

134,77-134,37
=
246,9284 x 90

= 1,7999 x 10-5 gr/cm2 menit

Dengan cara yang sama maka diperoleh data sebagai berikut :

WAKTU
R (Y)
NO (X) Ln X (Ln X)2 Y Ln X
1 90 1,800x10 -5
4,4998 20,2483 8,0992x10-5
2 180 1,800x10-5 5,1930 26,9668 9,3468x10-5
3 270 1,500x10-5 5,5984 31,3423 8,3971x10-5
4 360 1,305x10-5 5,8861 34,6462 7,6809x10-5
5 450 1,530x10-5 6,1092 37,3229 9,3466x10-5
6 540 1,597x10-5 6,2916 39,5838 1,0050x10-5
7 630 1,575x10-5 6,4457 41,5473 1,0151x10-4
8 720 1,558x10-5 6,5793 43,2865 1,0251x10-4
9 810 1,615x10-5 6,6970 44,8503 1,0815x10-4
10 900 1,611x10-5 6,8024 46,2726 1,0958x10-4
11 990 1,575x10-5 6,8977 47,5783 1,0863x10-4
12 1080 1,54x10-5 6,9847 48,7863 1,0765x10-4
13 1170 1,520x10-5 7,0648 49,9108 1,0735x10-4
14 1260 1,501x10-5 7,1389 50,9634 1,0715x10-4
15 1350 1,476x10-5 7,2079 51,9532 1,0638x10-4
16 1440 1,454x10-5 7,2724 52,8878 1,0574x10-4
17 1530 1,435x10-5 7,3330 53,7732 1,0520x10-4
18 1620 1,405x10-5 7,3902 54,6148 1,0383x10-4
19 1710 1,378x10-5 7,4442 55,4168 1,0261x10-4
20 1800 1,345x10-5 7,4955 56,1831 1,0085x10-4
21 1890 1,324x10-5 7,5443 56,9169 9,9903x10-5
22 1980 1,311x10-5 7,5909 57,6210 9,9520x10-5
23 2070 1,303x10-5 7,6353 58,2979 9,9485x10-5
24 2160 1,284x10-5 7,6779 58,9496 9,8607x10-5
25 2250 1,264x10-5 7,7187 59,5781 9,7527x10-5
26 2340 1,241x10-5 7,7579 60,1851 9,6267x10-5
27 2430 1,218x10-5 7,7956 60,7721 9,4971x10-5
28 2520 1,197x10-5 7,8320 61,3404 9,3769x10-5
29 2610 1,173x10-5 7,8671 61,8913 9,2284x10-5
∑ 4,184x10-4 201,7515 1423,6875 2,8787x10-3

Menghitung persamaan garis dengan metode Least Square

∑Y = ∑LnXa + nb
∑YLnX = ∑LnX2a + ∑LnXb

x 201,7515
4,184 x10-4 = 201,7515a + 29b
x 29
2,8787 x10-3 = 1423,6875a + 201,7515b

0,0844 = 40703,6756a + 5850,7941b


0,0835 = 41286,9370a + 5850,7941b
(-)
9,2302 x10 -4
= -583,2615
a = -1,5825 x10-6
b = 2,5436 x10-5

Didapat persamaan garis Y = -1,5825 x10-6 LnX + 2,5436x10-5


Menghitung Y hitung
Untuk data pertama x = 90
Y hitung = -1,5825 x10-6 Ln (90) + 2,5436x10-5
= 1,831 x10-5

Menghitung % kesalahan

%kesalahan = Ydata - Yhitung x 100%


Ydata

= 1,800x10-5– 1,8321x10-5 x 100%


1,800x10-5

= 1,75 %

Dengan metode yang sama didapatkan data yang lain

NO X Y Data Y Hitung % Kesalahan


1 90 1,800x10-5 1,831x10-5 1,75
2 180 1,800x10-5 1,722x10-5 4,34
3 270 1,500x10-5 1,658x10-5 10,51
4 360 1,305x10-5 1,612x10-5 23,54
5 450 1,530x10-5 1,577x10-5 3,06
6 540 1,597x10-5 1,548x10-5 3,10
7 630 1,575x10-5 1,524x10-5 3,26
8 720 1,558x10-5 1,502x10-5 3,57
9 810 1,615x10-5 1,484x10-5 8,12
10 900 1,611x10-5 1,467x10-5 8,93
11 990 1,575x10-5 1,452x10-5 7,80
12 1080 1,54x10-5 1,438x10-5 6,68
13 1170 1,520x10-5 1,426x10-5 6,18
14 1260 1,501x10-5 1,414x10-5 5,81
15 1350 1,476x10-5 1,403x10-5 4,95
16 1440 1,454x10-5 1,393x10-5 4,21
17 1530 1,435x10-5 1,383x10-5 3,59
18 1620 1,405x10-5 1,374x10-5 2,20
19 1710 1,378x10-5 1,366x10-5 0,93
20 1800 1,345x10-5 1,357x10-5 0,89
21 1890 1,324x10-5 1,350x10-5 1,92
22 1980 1,311x10-5 1,342x10-5 2,38
23 2070 1,303x10-5 1,335x10-5 2,48
24 2160 1,284x10-5 1,329x10-5 3,44
25 2250 1,264x10-5 1,322x10-5 4,63
26 2340 1,241x10-5 1,316x10-5 6,04
27 2430 1,218x10-5 1,310x10-5 7,52
28 2520 1,197x10-5 1,304x10-5 8,93
29 2610 1,173x10-5 1,299x10-5 10,70
% Kesalahan Rata-Rata 5,75 %

4. Perhitungan Konstanta Kecepatan Pengeringan (KG).

a. Silinder Berlubang Lingkaran

% KADAR
NO WAKTU T wet (°C) T Dry (°C) R (Y)
AIR (X)
1 90 31 31,5 1,89 2,5311x 10-5
2 180 31 31,5 1,87 1,3107x 10-5
3 270 32 32,5 1,52 1,4011x 10-5
4 360 32 33 1,24 1,3672x 10-5
5 450 31,5 33 0,98 1,3288x 10-5
6 540 30 33,5 0,8 1,2429x 10-5
7 630 30,5 34 0,62 1,1816x 10-5
8 720 31 34,5 0,52 1,0904x 10-5
9 810 30,5 35 0,37 1,0446x 10-5
10 900 30 35,5 0,24 9,9888x 10-6
11 990 29,5 36 0,14 9,4916x 10-6
12 1080 29 36 0,05 9,0396x 10-6
13 1170 29,5 36 0 8,5181x 10-5
∑ 8190 397,5 442 10,24 1,6202x 10-4
Rata2 630 30,5769 34 0,7877 1,2463x 10-5

Kadar air rata-rata = 0.7877%

Kecepatan pengeringan rata-rata = 1,2463x 10-5 gr/cm2menit


Twet rata-rata = 30,56 oC = 87oF
Tdry rata-rata = 34oC =93,2 oF
Dari grafik kelembaban udara-uap air diperoleh Ys’= 0,025 lb uap air/lb udara
Maka Molal humidity :

媀 t
Ya r
媀 tth
t
tt 5
1t t
t th tth
tt t
t htht ᙦht䔀

Pa rt t

1t 5 hhcm
tt t 1 tth
1 tth

15 䂥 hhcm

Dari tabel Appendiks:

T (oF) P (Psia)

90 0.6982

95 0.8153

Dengan menggunakan metode interpolasi, pada suhu 93.2 oF didapat P sebesar 0.7731
psia

0.8153 tt 䂥 t t
P t t15 t䂥 t 5 t
t䂥 t
0.6982
t 11 1 5

95 93.2 90
t 1
1 tth 1t 5 hhcm
Pai t 1 tt
1 tt 1 tth

5 5 hhcm

httt httt
KG
tt t
t tttt1 5
5 5 15 䂥

5 1t hhᙦ䔀tt

b. Silinder Pejal
%KADAR
NO WAKTU T wet (°C) T Dry (°C) R (Y)
AIR (X)
1 90 31 31,5 5,8889 3,8463x10-5
2 180 31 31,5 5,5097 2,7405x10-5
3 270 32 32,5 4,9967 2,5642x10-5
4 360 32 33 4,3721 2,5962x10-5
5 450 31,5 33 3,7698 2,5962x10-5
6 540 30 33,5 3,3237 2,4840x10-5
7 630 30,5 34 3,0337 2,3078x10-5
8 720 31 34,5 2,6768 2,2116x10-5
9 810 30,5 35 2,2530 2,1689x10-5
10 900 30 35,5 1,8737 2,1154x10-5
11 990 29,5 36 1,5838 2,0368x10-5
12 1080 29 36 1,3607 1,9472x10-5
13 1170 29,5 36 1,1599 1,8640x10-5
14 1260 29 36 0,9369 1,7995x10-5
15 1350 29 37 0,7138 1,7436x10-5
16 1440 28,5 37,5 0,4461 1,7068x10-5
17 1530 28,5 37,5 0,2231 1,6629x10-5
18 1620 28 38 0,1115 1,5973x10-5
19 1710 27 37 0,0223 1,5334x10-5
20 1800 27,5 37,5 0 1,4616x10-5
∑ 18900 595 702,5 44,2561 0,0004
Rata2 945 29,75 35,125 2,2128 2,14921x10-5
Kadar air rata-rata = 2,2128%

Kecepatan pengeringan rata-rata = 2,1492x10-5 gr/cm2menit


Twet rata-rata = 29,75 oC =85,55 oF
Tdry rata-rata = 35,15oC =95,27 oF

Dari grafik kelembaban udara-uap air diperoleh Ys’= 0,025 lb uap air/lb udara
Maka Molal humidity :

媀 t
Ya r
媀 tth
t
tt 5
1t
t th tth
tt t
t htht ᙦht䔀

Pa rt t

1t 5 hhcm
tt t 1 tth
1 tth

15 hhcm

Dari tabel Appendiks:

T (oF) P (Psia)

90 0.6982

95 0.8153

Dengan menggunakan metode interpolasi, pada suhu 95.27 oF didapat P sebesar


0.9383 psia
t t15 t䂥 t 5 t
P
P t䂥 t 5 t
0,8153
33333 t 11 1 5
0,6982 t䂥 t 5
t t
95,27 95 90
1 tth 1t 5 hhcm
Pai t t tt
1 tt 1 tth

䂥5 5 hhcm

httt httt
KG
tt t
t tttt
䂥5 5 15

t 1t 1t hhᙦ䔀tt

c. Bola Pejal

%KADAR
NO WAKTU T wet T Dry R (Y)
AIR (X)
1 90 31 31,5 3,4732 1,8321x10-5
2 180 31 31,5 3,2886 1,6358x10-5
3 270 32 32,5 3,0537 1,7012x10-5
4 360 32 33 2,6678 2,0284x10-5
5 450 31,5 33 2,2987 2,1985x10-5
6 540 30 33,5 2,0302 2,1811x10-5
7 630 30,5 34 1,8121 2,1125x10-5
8 720 31 34,5 1,5772 2,0775x10-5
9 810 30,5 35 1,2248 2,1520x10-5
10 900 30 35,5 0,9899 2,1200x10-5
11 990 29,5 36 0,7718 2,0819x10-5
12 1080 29 36 0,5872 2,0284x10-5
13 1170 29,5 36 0,4866 1,9328x10-5
14 1260 29 36 0,2517 1,9256x10-5
15 1350 29 37 0,0671 1,8932x10-5
16 1440 28,5 37,5 0 2,8421x10-6
∑ 12240 484 552,5 24,5805 3,0185x10-4
Rata2 765 30,25 34,5313 1,5363 1,8866x10-5

Kadar air rata-rata = 1,5363%


Kecepatan pengeringan rata-rata = 1,8866x10-5 gr/cm2menit
Twet rata-rata = 20.25 oC = 86.45oF
Tdry rata-rata = 34.5 oC =94.1 oF
Dari grafik kelembaban udara-uap air diperoleh Ys’= 0,021 lb uap air/lb udara
Maka Molal humidity :

媀 t
Ya r
媀 tth
t
tt 1
1t t
t th tth
tt t
t htht ᙦht䔀

Pa rt t

1t 5 hhcm
tt t 1 tth
1 tth

hhcm

Dari tabel Appendiks:

T (oF) P (Psia)

90 0.6982

95 0.8153

Dengan menggunakan metode interpolasi, pada suhu 94.1 oF didapat P sebesar 0.7942
psia

0.8153 t䂥 t 1 t
tt t15 t䂥 t 5 t
P
0.6982 t䂥 t 1
t 11 1 5

t
95 94.1 90
1 tth 1t 5 hhcm
Pai t tt
1 tt 1 tth

55 tt hhcm

httt httt
KG
tt t
t tttt
55 tt
5 5 1t hhᙦ䔀tt

d. Silinder berlubang kotak


%KADAR
NO WAKTU T wet T Dry R (Y)
AIR (X)
1 90 31 31,5 5,6285 1,800x10-5
2 180 31 31,5 5,3140 1,800x10-5
3 270 32 32,5 5,1568 1,500x10-5
4 360 32 33 5,0311 1,305x10-5
5 450 31,5 33 4,6066 1,530x10-5
6 540 30 33,5 4,2685 1,597x10-5
7 630 30,5 34 4,0170 1,575x10-5
8 720 31 34,5 3,7654 1,558x10-5
9 810 30,5 35 3,4038 1,615x10-5
10 900 30 35,5 3,1287 1,611x10-5
11 990 29,5 36 2,9164 1,575x10-5
12 1080 29 36 2,7121 1,54x10-5
13 1170 29,5 36 2,4919 1,520x10-5
14 1260 29 36 2,2718 1,501x10-5
15 1350 29 37 2,0753 1,476x10-5
16 1440 28,5 37,5 1,8788 1,454x10-5
17 1530 28,5 38 1,6823 1,435x10-5
18 1620 28 38 1,5250 1,405x10-5
19 1710 27 37 1,3678 1,378x10-5
20 1800 27,5 37,5 1,2420 1,345x10-5
21 1890 28 37,5 1,0848 1,324x10-5
22 1980 28 38 0,9040 1,311x10-5
23 2070 28 39 0,7075 1,303x10-5
24 2160 28 40 0,5581 1,284x10-5
25 2250 28 40,5 0,4245 1,264x10-5
26 2340 28 41 0,3066 1,241x10-5
27 2430 28 41 0,1965 1,218x10-5
28 2520 27,5 41 0,0865 1,197x10-5
29 2610 27,5 41 0 1,173x10-5
∑ 39150 846 1062 68,7525 4,184x10-4
Rata2 1350 29,1724 36,6207 2,3708 1,4426x10-5

Kadar air rata-rata = 2,37088%

Kecepatan pengeringan rata-rata = 1,4426x10-5 gr/cm2menit


Twet rata-rata = 29.17oC =84.5 oF
Tdry rata-rata = 36.62oC = 97.916oF

Dari grafik kelembaban udara-uap air diperoleh Ys’= 0.018 lb uap air/lb udara
Maka Molal humidity :

媀 t
Ya r
媀 tth
t
t t1t
1t t
t th tth
tt t
t htht ᙦht䔀

Pa rt t

1t 5 hhcm
tt t 1 tth
1 tth

1 hhcm

Dari tabel Appendiks:

T (oF) P (Psia)

86 0.61597

88 0.65637
Dengan menggunakan metode interpolasi, pada suhu 97.916 oF didapat P sebesar
0.8836 psia

P t t15 t䂥 t 5 t
0.8153 P t䂥 t 1䂥 t
0.6982 t t 11 1 5
t䂥 t 1䂥

97.91 95 90 t tt 䂥
616

1 tth 1t 5 hhcm
Pai t tt 䂥 tt
1 tt 1 tth

䂥 1 5 hhcm

httt httt
KG
tt t
t tttt1
䂥 1 5 t 5

t 1 1t hhᙦ䔀tt
LAMPIRAN C TABEL APPENDIX
LAMPIRAN D GRAFIK HUMIDITY

Anda mungkin juga menyukai