Edunation Sejarah Ebook 180104073013 PDF

Hak cipta terpelihara.
Untuk kegunaan bukan-komersial sahaja.

Kandungan
TINGKATAN 4 TINGKATAN 5
BAB 1 BAB 1
Kemunculan Tamadun Awal 1 Kemunculan Dan Perkembangan 109
Manusia Nasionalisme Di Asia Tenggara
BAB 2 BAB 2
Peningkatan Tamadun 15 Nasionalisme Di Malaysia 122
Sehingga Perang Dunia Kedua
BAB 3 BAB 3
Tamadun Awal Asia Tenggara 28 Kesedaran Pembinaan Negara 136
Dan Bangsa
BAB 4 BAB 4
Kemunculan Tamadun Islam Dan 41 Pembinaan Negara Dan Bangsa 152
Perkembangannya Di Makkah Malaysia
BAB 5 BAB 5
Kerajaan Islam Di Madinah 51 Pembinaan Negara Dan Bangsa 162
Yang Merdeka
BAB 6 BAB 6
Pembentukan Kerajaan Islam Dan 63 Pengukuhan Negara Dan Bangsa 166
Sumbangannya Malaysia
BAB 7 BAB 7
Islam di Asia Tenggara 69 Sistem Pemerintahan Dan 177
Pentadbiran Negara Malaysia
BAB 8 BAB 8
Pembaharuan Dan Pengaruh Islam 82 Pembangunan Dan Perpaduan 193
Di Malaysia Sebelum Kedatangan Untuk Kesejahteraan
Barat
BAB 9 BAB 9
Perkembangan Di Eropah 94 Malaysia Dalam Kerjasama 2016
Antarabangsa
BAB 10
Dasar British Dan Kesannya 101
Terhadap Ekonomi Negara
Cara Menggunakan eBook EduNation
Peperiksaan dah hampir dan

masa semakin suntuk?
YA. SPM bermula esok! Arghh!!! TIDAK, ada masa lagi kut, tapi
saya nak mula belajar sekarang.
Belajar nota ringkas dan padat

dalam eBook ini. Ah, anak murid cemerlang ni! Klik link
atau imbas kod QR di sudut kanan atas
dalam eBook ini dan tontonilah video
EduNation. Gunakan nota dalam buku
ini sebagai panduan.
(Panduan lanjut boleh didapati di muka
Ada masalah memahami sesuatu surat sebelah.)
topik?
YA, tak paham lagi topik ni

huhuhu... Saya tak akan TIDAK, saya OK jerr...
cemerlang dalam subjek ini :(
Jangan risau!
Klik link atau imbas kod QR di sudut kanan
atas pada muka surat topik tersebut dan
tontonilah video EduNation yang berkaitan.
(Panduan lanjut boleh didapati di muka surat

sebelah.)
Terima kasih, EduNation! Saya dah pakar

dalam subjek ini sekarang!
i
Panduan Lanjut untuk Menonton Video EduNation
Anda boleh menonton video EduNation sejarah melalui EMPAT cara-cara di bawah:
CARA 1: Dengan menggunakan ‘link’ atau pautan

1. Halakan tetikus (mouse) pada pautan (link) di sudut kanan atas setiap topik.
2. Tekan Ctrl dan klik pautan itu pada masa yang sama
ATAU
Copy dan Paste pautan itu pada browser.
ATAU
Taipkan pautan dalam browser.
3. Video yang berkenaan akan terpapar pada browser anda.
CARA 2: Dengan menggunakan kod QR untuk menonton video

menggunakan telefon bimbit
1. Turun muat (download) app ‘QR Code Reader’ dalam telefon bimbit anda.
2. Halakan pengesan (scanner) pada kod QR di sudut kanan atas setiap topik.
3. Buka link yang dikesan.
4. Video yang berkenaan akan terpapar pada browser anda.
CARA 3: Melalui laman web EduNation

1. Pergi ke www.edunation.my.
2. Pada bahagian kiri atas skrin, pilih ‘Videos’.
3. Pada bahagian kotak-kotak yang berwarna-warni, klik ‘SEJARAH’
4. Pilih Tingkatan yang berkenaan.
5. Pilih Bab yang berkenaan.
6. Video akan terpapar pada browser anda.
7. Anda juga boleh menonton video EduNation untuk subjek-subjek yang lain.
Secara PERCUMA!
CARA 4: Melalui Youtube

1. Pergi ke www.youtube.com.
2. Taipkan ‘EduNation sejarah’ pada search bar.
3. Pilih playlist Tingkatan 4 atau Tingkatan 5.
4. Anda juga boleh mengakses playlist Sejarah Form 4 di sini: http://goo.gl/npmDkR
dan playlist Sejarah Form 5 di sini: http://goo.gl/dB3EQv.
8. Pilih video yang berkenaan.
9. Tontonlah juga video EduNation untuk subjek-subjek yang lain melalui
Youtube. Secara PERCUMA!
ii
Tips menonton video EduNation
1. Jika anda ingin mempercepatkan atau memperlahankan video,
tekan butang setting di sudut kanan bawah skrin video Youtube

tersebut. Klik ‘speed’ dan seterusnya pilih kelajuan yang dikehendaki.
Semakin besar nombor, semakin tinggi kelajuannya.
2. Jika anda ingin menonton video pada skrin penuh, klik butang
fullscreen Selepas itu, tekan butang Esc pada keyboard atau klik
butang exit fullscreen .
3. Klik http://goo.gl/cJI9Os dan tontonilah juga video-video The Sejarah

Show, di mana topik-topik Sejarah diperkenalkan melalui lukisan!
iii
BAB 1 KEMUNCULAN TAMADUN AWAL MANUSIA
1.0 - Zaman Pra-Sejarah

Tonton video di sini:
goo.gl/8WkYOy
Zaman Pra-
Sejarah Ciri-ciri
Zaman 1. Manusia hidup secara nomad (berpindah-randah)

Paleolitik 2. Tempat tinggal mereka di tepi tasik, lembah sungai & dalam gua
dan Mesolitik 3. Hidup secara berkumpulan dalam kelompok keluarga
4. Menyara hidup dengan memburu binatang, menangkap ikan & memungut hasil hutan
5. Peralatan diperbuat daripada batu yang mengutamakan fungsi daripada nilai seni.
1. Membina penempatan kekal

2. Hidup bermasyarakat dalam kelompok besar
3. Menyara hidup dengan bercucuk tanam seperti padi di China sejak 8000 tahun lalu
4. Padi juga ditanam di Non Nok Tha & Ban Kao di Thailand serta di Gua Sireh di Sarawak
Zaman 5. Penternakan binatang seperti biri-biri di Iraq
Neolitik 6. Tembikar dicipta melalui teknik putar di Gua Musang
7. Wujudnya pengkhususan kerja
8. Keupayaan mengeluarkan barang dan makanan yang berlebihan telah membawa
kepada sistem barter.
9. Di akhir zaman ini munculnya kumpulan yang mampu yang mampu menghasilkan
barangan logam.
1. Penggunaan logam besi menyebabkan manusia mampu mencipta perahu dan rumah
2. Dengan adanya perahu, manusia mula menerokai lautan dan meningkatkan kegiatan
Zaman perdagangan.
3. Di peringkat awal, kegiatan perdagangan hanya di kawasan pinggir pantai
Logam
4. Sesetengah kawasan telah berkembang menjadi bandar atau kota.
5. Contoh dua bandar purba: Jericho di Jordan (8000 Sebelum Masihi) dan Catal Huyuk di
Turki (6500 Sebelum Masihi)
Soalan
1. Di manakah tempat tinggal manusia pada Zaman Paleolitik dan Mesolitik?

2. Bagaimanakah cara manusia pada Zaman Paleolitik dan Mesolitik menyara hidup?
3. Bagaimanakah kehidupan manusia pada Zaman Neolitik?
4. Mengapakah manusia Zaman Neolitik ini mampu membina penempatan kekal?
5. Berikan contoh bandar purba yang muncul pada Zaman Logam.
bercucuk tanam dan menternak binatang. 5) Jericho di Jordan dan Catal Huyuk di Turki.
tembikar dan mempunyai pengkhususan kerja. 4) Mereka tidak perlu berpindah-randah untuk mencari makanan kerana mereka boleh
penempatan kekal, hidup bermasyarakat dalam kelompok besar, bercucuk tanam dan menternak binatang. Mereka juga mencipta
1) Di tepi tasik, lembah sungai dan dalam gua. 2) Memburu binatang, menangkap ikan & memungut hasil hutan. 3) Mereka membina
Jawapan:
TINGKATAN 4 1
1.1 – Makna-makna Tamadun
goo.gl/6SYhpH
Aspek Huraian
1. Asal: Perkataan Arab (mudun, madain, madana)
2. Maksud: tinggi budi bahasa (akhlak yang baik) dan pembukaan Bandar (kemajuan)
Maksud
3. Dalam bahasa Inggeris, tamadun disebut sebagai ‘civilisation’ yang berasal dari bahasa
Tamadun
Greek iaitu citivas yang bermaksud bandar.
1. Tamadun dikaitkan dengan pembangunan lahiriah seperti penulisan, undang-undang,

kesenian dan pembandaran.
2. Golden Cheldia : Pencapaian lahiriah menjadi kayu ukur kemajuan tamadun dalam
Pandangan
sesebuah masyarakat.
Barat
3. Riberio dan R.A.Buchanan : Pembangunan lahiriah adalah proses perkembangan
tamadun.
1. Tamadun merangkumi pembangunan lahiriah dan rohaniah (akhlak yang baik).

2. Syed Naquib al-Atas : Pencapaian tahap tatasusila yang tinggi dan kebudayaan yang
luhur.
Pandangan
3. Richard Sulivan : Unsur rohaniah sangat penting dalam konsep tamadun
Islam
4. Kesimpulan : Tamadun merangkumi pencapaian lahiriah seperti kesenian dan
pembukaan kota serta pencapaian rohaniah seperti tatasusila dan moral.
Soalan
1. Apakah maksud tamadun menurut Bahasa Arab?

2. Apakah pandangan orang Barat mengenai tamadun manusia?
3. Apakah maksud tamadun menurut pandangan Islam?
3) Tamadun merangkumi pembangunan lahiriah dan rohaniah.

1) tinggi budi bahasa dan pembukaan Bandar. 2) pembangunan lahiriah seperti penulisan, undang-undang, kesenian dan pembandaran.
Jawapan:
TINGKATAN 4 2
1.2 – Ciri-ciri Tamadun
goo.gl/dFuYro
Ciri-ciri
Tamadun Huraian
1. Cara hidup yang sistematik.

Penempatan 2. Peralatan baru membawa perkembangan pertanian.
kekal 3. Pengeluaran makanan meningkat.
4. Pertambahan penduduk berlaku.
1. Kehidupan lebih teratur.

Kehidupan
2. Setiap lapisan masyarakat mempunyai peranan masing-masing.
berorganisasi
3. Contoh : raja, bangsawan, rakyat, hamba
1. Raja : Ketua pemerintahan, wakil Tuhan di muka bumi.

Sistem 2. Wujudnya sistem perundangan.
pemerintahan 3. Panduan kepada masyarakat untuk menjaga keamanan dan kemakmuran
masyarakat.
1. Lahirnya pekerja mahir.

Pengkhususan
2. Bawa kepada peningkatan hasil.
kerja
3. Berlakunya perkembangan perdagangan dengan negara luar.
(Pembahagian
4. Bawa kepada pertukaran barang, pertukaran ilmu pengetahuan, teknologi dan budaya
kerja)
dengan masyarakat luar.
1. Manusia percaya ada kuasa ghaib yang menguasai alam.

Agama dan
2. Kepercayaan animisme (karut)
Kepercayaan
3. Kemudiannya dikenali sebagai politeisme: banyak tuhan.
1. Bahasa terawal : Yunani, Sanskrit

2. Alat perhubungan dan penyebaran ilmu.
Bahasa dan
3. Tulisan terawal : hiegrolif, cuneiform, ideogram, piktograf
tulisan
4. Tujuan pentadbiran : menyimpan rekod, penulisan undang-undang, hal-hal
keagamaan.
Soalan
1. Nyatakan enam ciri-ciri tamadun manusia.

2. Mengapakah penempatan kekal manusia merupakan ciri penting dalam sesebuah tamadun?
3. Apakah jenis bahasa dan tulisan zaman tamadun awal manusia?
4. Apakah kepentingan bahasa dan tulisan kepada masyarakat?
pentadbiran seperti menyimpan rekod, penulisan undang-undang dan hal-hal keagamaan.

bahasa Sanskrit; Tulisan hiegrolif, cuneiform, ideogram, piktograf. 4) Sebagai alat perhubungan dan penyebaran ilmu serta untuk tujuan
kepada perkembangan pertanian. Sehubungan ini, pengeluaran makanan meningkat dan pertambahan penduduk berlaku. 3) Bahasa Yunani dan
penempatan kekal membawa kehidupan manusia yang sistematik dan bermasyarakat. Dengan ini idea-idea baharu muncul yang membawa
1) Penempatan kekal, kehidupan berorganisasi, sistem pemerintahan, pengkhususan kerja, agama dan kepercayaan, Bahasa dan tulisan. 2)
Jawapan
TINGKATAN 4 3
1.3 – Tamadun Mesopotamia (Bahagian 1)
goo.gl/hepNK2
Aspek Huraian
1. Terbentuk antara Sungai Tigris dengan Sungai Euphrates
Pembentukan 2. Maksud tamadun Mesopotamia : Tanah di antara dua sungai.
1. Dua bahagian : utara Bahgdad, selatan Baghdad

Kedudukan 2. Tamadun bermula di bahagian selatan : wilayah Sumer
1. Membina penempatan kekal.

2. Menjalankan kegiatan pertanian.
3. Menebus guna tanah dengan membina sistem pengairan.
4. Menghasilkan makanan yang banyak.
5. Dapat menampung keperluan penduduk yang ramai.
Ciri-ciri
Kesan
 Wujudnya perkampungan, kemudian membentuk bandar
 Terbentuknya negara kota yang terletak di sepanjang sungai.
Negara Kota Kish, Nippur, Lagash, Uruk, Ur, Eridu, Assur, Mari
Soalan
1. Apakah maksud Tamadun Mesopotamia?

2. Di manakah Tamadun Mesopotamia bermula?
3. Apakah aktiviti yang dijalankan oleh masyarakat dalam tamadun Mesopotamia?
1) tanah antara dua sungai. 2) Bahagian selatan iaitu wilayah Sumer. 3) pertanian
Jawapan:
TINGKATAN 4 4
goo.gl/5Gp3Pm
Aspek Huraian
1. Mempunyai ciri-ciri fizikal sendiri seperti kawasan utama iaitu pusat kota, tembok kota,
luar kota dan pelabuhan.
2. Negara kota mempunyai kubu pertahanan dan pintu gerbang.
3. Di dalam kota terdapat istana, rumah kediaman, rumah ibadat, rumah kedai dan pasar.
Ciri-ciri 4. Mempunyai jalan raya yang lebar dan lurus memisahkan dengan kawasan rumah
Negara Kota kediaman.
5. Pusat sesebuah kota ialah rumah ibadat yang menjadi tumpuan anggota masyarakat.
6. Setiap kota mempunyai unit politik dan agama tersendiri.
7. Alat pengangkutan ialah kapal, pedati dan keldai.
1. Raja sebagai ketua pemerintah.

2. Raja dianggap sebagai tuhan atau wakil tuhan.
3. Raja juga sebagai pemilik negara kota.
4. Menjadi ketua tentera.
5. Menjadi ketua pendeta dan berkuasa dalam hal keagamaan.
6. Raja berkuasa melantik ahli keluarganya untuk memegang jawatan di zigurat dan
Kedudukan
menentukan pentadbirannya.
raja
7. Di bidang ekonomi, raja berkuasa menentukan cukai tanah, hasil pertanian dan
perniagaan.
8. Masyarakat Mesopotamia tidak menyembah raja sebagai tuhan, kecuali semasa
pemerintahan Raja Naramsin di Akad.
9. Beliau menggelarkan dirinya sebagai “Raja Empat Penjuru Alam”.
1. Raja Hamurabi Memperkenalkan Kod Undang-undang Hamurabi.

2. Undang-undang ini berteraskan hak rakyat terhadap keadilan.
3. Menurut undang-undang ini, hukuman hendaklah setimpal dengan kesalahan tetapi
berbeza mengikut susun lapis masyarakat.
Sumbangan 4. Sekiranya seseorang bangsawan mematahkan tulang bangsawan yang lain, maka
Bidang tulangnya akan dipatahkan.
Perundangan 5. Sekiranya seseorang bangsawan mencederakan mata rakyat atau mematahkan
tulangnya maka bangsawan akan didenda satu wang perak.
(Raja 6. Kod ini mengandungi 282 undang-undang yang dipahat pada tembok dan tiang besar.
Hamurabi ) 7. Kod Undang-undang ini berjaya mengelakkan wujudnya permasalahan dalam
kalangan rakyat pelbagai kaum.
8. Kod ini dikatakan dapat membantu peradaban Mesopotamia bertahan dalam jangka
masa panjang iaitu dari tahun 3500 SM hingga 539 SM.
TINGKATAN 4 5
6 TINGKATAN 4
Jawapan:
1) pusat kota, tembok kota, luar kota dan pelabuhan. 2) istana, rumah kediaman, rumah ibadat, rumah kedai dan pasar. 3) kapal, pedati
dan keldai. 4) ahli keluarga Raja. 5) Raja Empat Penjuru Alam 6) Sekiranya seserang bangsawan mematahkan tulang bangsawan yang
lain, maka tulangnya akan dipatahkan. Sekiranya seseorang bangsawan mencederakan mata rakyat atau mematahkan tulangnya maka
bangsawan akan didenda satu wang perak.
Berikan contoh hukuman menurut Kod Undang-undang Hamurabi 6.
Apakah gelaran kepada Raja Naramsin? 5.
Siapakah yang dilantik oleh raja untuk mengetuai zigurat? 4.
Apakah jenis alat pengangkutan yang digunakan oleh masyarakat tamadun Mesopotamia? 3.
Apakah yang terdapat di bahagian dalam negara kota tamadun Mesopotamia? 2.
Apakah kawasan utama dalam negara kota tamadun Mesopotamia? 1.
Soalan
goo.gl/FCgw6F
Aspek Huraian
1. Tamadun Mesopotamia memberi sumbangan dalam bidang astronomi dan ilmu
matematik.
2. Penguasaan astronomi membolehkan mereka menggunakan jalan laut untuk belayar.
3. Penciptaan solar membolehkan mereka mencipta kalender yang mengandungi 12
bulan dalam setahun.
4. Perkembangan ilmu perubatan kerana kerajaan Assyria sangat mementingkan
Sumbangan
kesihatan anggota tenteranya.
Sains dan
5. Penciptaan roda membawa kepada penciptaan kereta kuda dan kincir air.
Teknologi
6. Kincir air boleh digunakan untuk menyalurkan air ke kawasan tandus dan mengawal
banjir.
7. Menggunakan kapal untuk pengangkutan laut.
8. Memperkenalkan cara pembuatan batu bata daripada tanah liat yang digunakan
dalam pembinaan zigurat, dan seni bina terkenal seperti arca patung Raja Gudea dan
Taman Tergantung di Babylon.
Soalan
1. Apakah kepentingan penciptaan roda?

2. Bagaimanakah cara pembuatan batu-bata oleh masyarakat tamadun Mesopotamia?
3. Seni bina yang terkenal dalam tamadun Mesopotamia ialah?
tanah liat. 3) arca patung Raja Gudea dan Taman Tergantung di Babylon.
kepada penciptaan kincir air yang boleh digunakan untuk menyalurkan air ke kawasan tandus dan mengawal banjir. 2) Menggunakan
1) Penciptaan roda membawa kepada penciptaan kereta kuda yang telah menjadi satu pengangkutan. Penciptaan roda juga membawa
Jawapan:
TINGKATAN 4 7
1.4 – Tamadun Mesir Purba (Bahagian 1)
goo.gl/sqcmUB
Aspek Huraian
1. Manusia mula mendiami Lembah Sungai Nil pada zaman Logam.
2. Mereka menjalankan kegiatan pertanian dengan membina terusan.
Proses 3. Penempatan tetap di Lembah Sungai Nil telah berkembang menjadi kampung.
Pembentukan 4. Gabungan kampung telah mewujudkan beberapa bandar.
5. Bandar bergabung kemudiannya membentuk nome atau daerah.
6. Firaun Menes menyatukan daerah-daerah membentuk kerajaan.
1. Firaun merupakan raja yang berkuasa mutlak dan dianggap suci.

2. Jawatan Firaun diwarisi secara turun-temurun.
3. Zaman kerajaan lama Firaun dianggap jelmaan tuhan Horus.
4. Zaman pemerintahan dinasti ke-3 dan ke-4 Firaun digelar Raja Matahari atau Amon-Re.
5. Firaun juga ketua pendeta, pemilik tanah, ketua hakim dan ketua pahlawan.
Peranan Firaun 6. Beliau dibantu oleh golongan bangsawan dalam menjalankan pentadbiran seperti
menjaga keamanan, mengurus dan mengagihkan makanan (ketika berlaku banjir).
7. Rahib dipertanggungjawabkan oleh Firaun untuk mentadbir hal keagamaan.
8. Jurutulis dilantik untuk menulis rekod kerajaan (hasil-hasil pertanian dan cukai).
9. Seorang Firaun wanita iaitu Hatshepsut telah membina terusan dan menukar padang
pasir menjadi kawasan tanah yang subur untuk pertanian.
Soalan
1. Apakah punca terbentuknya tamadun Mesir Purba?

2. Apakah aktiviti yang dijalankan oleh masyarakat dalam tamadun Mesir Purba?
3. Apakah gelaran firaun pada zaman dinasti ketiga dan keempat?
4. Apakah jawatan yang dipegang oleh firaun?
5. Nyatakan peranan bangsawan dalam tamadun Mesir Purba.
pemilik tanah, ketua hakim dan ketua pahlawan 5) membantu Firaun dalam menjaga keamanan, mengurus dan mengagihkan makanan.
1) Manusia mula mendiami Lembah Sungai Nil pada zaman Logam. 2) Pertanian. 3) Raja Matahari atau Amon-Re 4) ketua pendeta,
Jawapan:
TINGKATAN 4 8
1.4 – Tamadun Mesir Purba (Bahagian 2)
goo.gl/5EOx6w
Aspek Huraian
1. Pembinaan piramid bermula daripada ilham Imhotep iaitu penasihat Firaun Djoser.
2. Pembinaan pembangunan menggunakan batu bata.
3. Penciptaan kertas dari pokok papyrus.
4. Penciptaan kertas memudahkan penyimpanan rekod.
5. Melahirkan pengamal perubatan yang mendapat status tinggi dalam masyarakat.
Sumbangan
6. Kemajuan dalam proses memumiakan mayat.
Bidang Sains
7. Kemahiran dalam bidang fizik, kimia, perubatan dan pembedahan.
dan Teknologi
8. Perkembangan ilmu matematik dan astronomi telah digunakan untuk mengawal
keadaan banjir Sungai Nil yang berlaku setahun sekali.
9. Penukaran padang pasir menjadi kawasan pertanian dengan adanya terusan,
10. Penciptaan kalendar 365 hari berdasarkan 12 tahun setahun.
1. Masyarakat Mesir Purba mempercayai politeisme.

2. Tuhan orang Mesir Purba dikaitkan dengan unsur alam seperti Re (Tuhan Matahari), Ra-
Atum (tuhan Langit), Amun (Tuhan Angin).
Bentuk
3. Mereka percaya kepada kehidupan selepas mati.
Kepercayaan
4. Mayat perlu disimpan dan dijaga dengan teliti.
5. Makam (kubur) mayat akan dibekalkan dengan barang kelengkapan untuk kehidupan
selepas mati. Barang kelengkapan tersebut bergantung kepada status mayat tersebut.
Soalan
1. Siapakah Imhotep?
2. Berikan contoh Tuhan orang Mesir Purba.
3. Apakah bukti masyarakat Mesir Purba percaya kepada kehidupan selepas mati?
selepas mati. Barang kelengkapan tersebut bergantung kepada status mayat tersebut.
mayat perlu disimpan dan dijaga dengan teliti. Makam (kubur) mayat akan dibekalkan dengan barang kelengkapan untuk kehidupan
1) Penasihat Firaun Djoser yang membina piramid. 2) Re (Tuhan Matahari), Ra-Atum (tuhan Langit), Amun (Tuhan Angin) 3) Selepas mati,
Jawapan:
TINGKATAN 4 9
1.5 – Tamadun Indus (Bahagian 1)
goo.gl/njdGq8
Aspek Huraian
1. Masyarakat terbahagi kepada dua golongan iaitu golongan atasan dan golongan
bawahan.
Golongan atasan Pendeta : ada kuasa dan pengaruh besar dalam mengawal aktiviti
Organisasi  Pendeta masyarakat, terutamanya hal keagamaan. Pendeta
sosial  Pedagang memegang tampuk pemerintahan.
masyarakat
Golongan bawahan Petani : menjalani aktiviti pertanian dan menyalurkan sebahagian
 Petani hasil tersebut kepada pihak berkuasa.
 Buruh Buruh : Jaga kebersihan bandar, membina tembok dan terusan.
1. Mempunyai bandar yang sistematik. Bandar dikelilingi tembok (untuk tujuan

keselamatan) dan terbahagi kepada dua bahagian.
2. Bahagian utama: Pusat pentadbiran dan keagamaan. Terdapat bangunan pentadbiran,
tempat mandi awam yang digunakan untuk upacara ritual dan pembersihan.
Ciri-ciri
3. Bahagian kedua bandar: kawasan perumahan. Disusun berdasarkan blok bentuk segi
istimewa
empat. Setiap blok dipisahkan oleh satu rangkaian jalan raya yang lurus.
bandar
4. Pembinaan bandar terancang diterapkan dari tamadun Mesopotamia dan tamadun
Mohenro-Daro
Mesir Purba.
dan Harappa
5. Pembinaan bangunan menggunakan batu-bata dari tanah liat melalui suhu
pembakaran yang tinggi.
6. Setiap bandar mempunyai sistem kumbahan.
7. Bandar boleh dihubungi melalui sungai.
Soalan
1. Apakah peranan golongan buruh dalam Tamadun Indus?

2. Sebutkan dua buah bandar Tamadun Indus yang paling terkenal.
3. Apakah yang terdapat pada bahagian utama kedua-dua bandar tersebut?
Terdapat bangunan pentadbiran, tempat mandi awam yang digunakan untuk upacara ritual dan pembersihan.
1) Jaga kebersihan bandar, membina tembok dan terusan. 2） Mohenro-Daro dan Harappa 3） Pusat pentadbiran dan keagamaan.
Jawapan:
TINGKATAN 4 10
1.5 – Tamadun Indus (Bahagian 2)
goo.gl/X3qyMw
Aspek Huraian
1. Mereka mempunyai kepakaran dari segi perletakkan bandar (meletakkan bandar di
lembah sungai) dan pengisinya (bandar utama sebagai pusat keagamaan dan
pentadbiran manakala bandar kedua sebagai kawasan perumahan).
Kebijaksanaan
2. Kemahiran dalam bidang geometri.
dalam
3. Kemahiran dalam bidang kesenian.
melahirkan
4. Kemahiran dalam bidang matematik.
bandar yang
5. Kemahiran dalam bidang pembinaan.
dikagumi
6. Pertembungan dengan tamadun Mesopotamia dan tamadun Mesir Purba.
7. Kemampuan menghasilkan bata yang kukuh melalui suhu pembakaran yang tinggi.
1. Masyarakat Indus dikatakan telah mempunyai agama dengan penemuan patung

Proto-Siva.
 Patung ini menunjukkan seseorang yang sedang duduk bersila dengan stail yoga.
 Terdapat tiga tanduk di kepada yang melambangkan Dewa Brahma, Dewa Vishnu
Agama dan dan Dewa Siva.
kepercayaan  Penemuan patung Proto-Siva sangat penting dari sudut kaitannya dengan agama
Hindu.
2. Masyarakat juga percaya kepada Tuhan Ibu.
 Ini dapat dibuktikan dengan penemuan patung wanita.
1. Kegiatan ekonomi: Perdagangan, pertanian, pertukangan, pembuatan.

2. Kegiatan perdagangan melibatkan negara luar seperti dengan tamadun Mesopotamia.
Jenis Ini dapat dibuktikan dengan penemuan cop mohor Indus di Mesopotamia.
Pekerjaan Hasil perdagangan: emas, gading gajah, manik, hasil pertanian.
3. Hasil pertanian utama: Barli, kacang
4. Ada yang terlibat dalam pembinaan, pembuatan barangan logam dan tembikar.
Soalan
1. Apakah bukti yang menunjukkan masyarakat Tamadun Indus telah mempunyai agama?
2. Senaraikan kegiatan ekonomi masyarakat dalam Tamadun Indus.
3. Apakah bukti masyarakat Indus telah menjalankan perdagangan dengan negara luar?
cop mohor Indus di Mesopotamia

1) penemuan patung Proto-Siva. 2) Kegiatan perdagangan, kegiatan pertanian, kegiatan pertukangan, kegiatan pembuatan 3) penemuan
Jawapan:
TINGKATAN 4 11
1.6 – Tamadun Hwang Ho (Bahagian 1)
goo.gl/ec5N36
Aspek Huraian
1. Penduduk nomad telah membina penempatan kekal di lembah Sungai Hwang Ho
kerana tanahnya subur.
2. Penempatan awal bermula di Tapak Banpo, berhampiran Bandar Sian. Aktiviti
Proses
pertanian, penternakan, memburu dan memungut hasil hutan dijalankan.
Pembentukan
3. Perkembangan penempatan awal mewujudkan beberapa bandar. Bandar Anyang :
Pusat pemerintahan kerajaan Dinasti Shang.
4. Dinasti Chou : Tamadun tersebar hingga ke bahagian selatan Sungai Yangtze.
1. Sistem pemerintahan beraja.

2. Pengganti raja: dilantik dalam kalangan saudara lelaki yang lebih muda atau anak
lelaki raja.
3. Raja: berkuasa secara langsung dalam kawasan pusat pentadbiran.
Sistem
4. Kepercayaan masyarakat : raja dapat mandat dari Tuhan.
pemerintahan
5. Raja dianggap mempunyai kewibawaan politik, ekonomi, sosial dan agama.
Dinasti Shang
6. Raja-raja Shang tidak perlu mendapat pengesahan politik kerana mereka dari
keturunan pemerintah agama.
7. Raja dibantu oleh golongan bangsawan. Bangsawan berhak mewujudkan sistem
pemerintahan sendiri seperti pungutan cukai, pertahanan dan undang-undang.
1. Kepercayaan animisme (karut).

2. Kepercayaan politeisme (banyak tuhan): tuhan Syurga, tuhan bumi, menyembah
sungai, bukit dan gunung.
3. Penyembahan roh nenek moyang dan melibatkan permainan muzik, tarian dan
Agama dan
upacara korban. Upacara diketuai oleh bomoh.
kepercayaan
4. Bomoh juga terlibat dalam upacara penilikan dengan menggunakan tulang oracle.
Tulang oracle akan diletakkan di atas unggun api hingga menampakkan rekahan dan
rekahan tersebut akan ditafsir dengan sesuatu kejadian. (Mempercayai ramalan
bomoh)
Soalan
1. Apakah kegiatan ekonomi masyarakat dalam Tamadun Hwang Ho?
2. Apakah nama bandar yang telah menjadi pusat pentadbiran semasa zaman pemerintahan Dinasti
Shang?
3. Bagaimanakan cara pemilihan raja semasa pemerintahan Dinasti Shang?
4. Apakah peranan golongan bangsawan semasa pemerintahan Dinasti Shang?
5. Bagaimanakah cara bomoh melakukan upacara penilikan?
tersebut akan ditafsir dengan sesuatu kejadian.

dengan menggunakan tulang oracle. Tulang oracle akan diletakkan di atas unggun api hingga menampakkan rekahan dan rekahan
sistem pemerintahan sendiri seperti pungutan cukai, pertahanan dan undang-undang. 5) Upacara penilikan dijalankan oleh bomoh
lelaki yang lebih muda atau anak lelaki raja. 4) golongan bangsawan membantu raja dalam pentadbiran. Bangsawan berhak mewujudkan
1) pertanian, penternakan, memburu dan memungut hasil hutan. 2) Bandar Anyang 3) Pengganti raja dilantik dalam kalangan saudara
Jawapan:
TINGKATAN 4 12
1.6 – Tamadun Hwang Ho (Bahagian 2)
goo.gl/86STj3
Aspek Huraian
Pemerintahan  Pemerintahan monarki

 Gelaran raja ditukar kepada maharaja (gelaran raja masih
digunakan oleh negara Jepun).
 Raja dikaitkan dengan anak syurga dan mandat dari syurga.
(Thailand)
Pertanian Sistem pengairan dibina untuk memajukan pertanian dan mengelakkan

banjir.
Teknologi  Teknologi pembajakan dan penciptaan cangkul dan sabit untuk

Sumbangan pertanian.
kepada  Petani menggunakan batas untuk tujuan penanaman.
peradaban  Penggunaan alat pertanian daripada kayu kepada besi.
manusia hari
ini Tulisan  Sistem tulisan digunakan oleh orang Cina sehingga kini.
 Berkembang dengan penggunaan orang Jepun dan Korea.
Kepercayaan  Pemujaan roh nenek moyang

 Konsep Yin (kuasa aktif) dan Yang (kuasa pasif) serta Feng Shui.
Kalendar  Penciptaan kalendar 30 hari sebulan dan 360 hari setahun.

 Raja menggunakan kalendar untuk menentukan musim menanam
dan menuai.
Falsafah  Pengamalan falsafah perang Sun Tzu dalam karyanya “The Art of
War” yang membincangkan selok belok perang.
Soalan
1. Senaraikan sumbangan Tamadun Hwang Ho dalam bidang pertanian.

2. Apakah sumbangan Tamadun Hwang Ho dalam bidang falsafah?
3. Apakah kepentingan kalendar kepada raja?
3) digunakan untuk menentukan musim menanam dan menuai.

pembajakan. 2) Pengamalan falsafah perang Sun Tzu dalam karyanya “The Art of War” yang membincangkan selok belok perang.
1) Sistem pengairan dibina untuk memajukan pertanian dan mengelakkan banjir, dan penciptaan cangkul dan sabit dan teknologi
Jawapan:
TINGKATAN 4 13
Untuk mendapatkan eBook lengkap
secara PERCUMA,
sila layari:
www.edunation.my
Apakah pandangan anda tentang eBook Sejarah ini?
Bantulah kami untuk menambah baikkan kualitinya dengan menjawab survey

kami di: https://goo.gl/forms/iPAttk9k9VbDebNk1
TINGKATAN 4 14
BAB 2 PENINGKATAN TAMADUN
2.0 – TAMADUN YUNANI (BAHAGIAN 1)

goo.gl/ixsF4a
Aspek Ciri-ciri
1. Dalam Tamadun Yunani terdapat banyak negara kota.
2. Negara kota terbentuk daripada gabungan beberapa buah kampung dan bandar.
Ciri-ciri negara 3. Antara negara kota yang terkenal ialah Athens, Corinth dan Sparta.
kota 4. Setiap negara kota mempunyai acropolis and agora.
a. Acropolis ialah tempat penempatan bangunan kerajaan dan kegamaan.
b. Agora ialah tempat pertemuan rakyat dan pusat ekonomi.
5. Di luar setiap negara kota terdapat kawasan pertanian.
6. Setiap negara kota mempunyai sistem pemerintahan dan undang-undang tersendiri.
Sistem pemerintahan di Yunani telah mengalami empat perubahan sebelum sistem
demokrasi diperkenalkan.
Sistem
Oligarki Aristokrasi Tirani Demokrasi
Beraja
1. Sistem Beraja – raja merupakan ketua hakim, ketua tentera dan ketua agama. Raja
Sistem dibantu oleh konsul.
pemerintahan 2. Oligarki – sistem pemerintahan dikuasai oleh konsul yang terdiri dari golongan kaya
Athens semasa kuasa raja semakin merosot.
3. Aristokrasi – sistem pemerintahan oleh golongan bangsawan yang kaya daripada
kalangan konsul di mana mereka mempunyai kuasa yang besar dalam pemerintahan.
4. Tirani – sistem pemerintahan zalim yang menggunakan kuasa sewenang-wenangnya
oleh rakyat dan angkatan tentera yang menuntut rampasan kuasa apabila tertimbul
rasa tidak puas hati terhadap pemerintahan aristokrasi.
5. Demokrasi – sistem pemerintahan yang ditadbir oleh wakil rakyat yang dipilih oleh
rakyat melalui pilihan raya.
Soalan
1. Bagaimanakah negara kota terbentuk?

2. Apakah maksud acropolis?
3. Apakah maksud agora?
4. Apakah peranan raja dalam tamadun Yunani.
5. Apakah maksud pemerintahan oligarki?
6. Apakah maksud pemerintahan tirani?
sewenang-wenangnya.
terdiri dari golongan kaya semasa kuasa raja semakin merosot; 6) Pemerintahan yang zalim, iaitu kekuasaan digunakan dengan
pertemuan rakyat dan pusat ekonomi; 4) Ketua hakim, ketua tentera dan ketua agama; 5) Sistem pemerintahan dikuasai oleh konsul yang
1) Hasil gabungan beberapa buah kampung dan bandar; 2) Tempat penempatan bangunan kerajaan dan keagamaan; 3) Tempat
Jawapan:
TINGKATAN 4 15
2.0 – TAMADUN YUNANI (BAHAGIAN 2)
goo.gl/K05xPc
Aspek Ciri-ciri
1. Terdiri daripada Dewan Perhimpunan dan Majlis.
Sistem 2. Semua warganegara lelaki dewasa boleh menjadi Ahli Dewan Perhimpunan antara
Pentadbiran enam bulan sehingga satu tahun.
Demokrasi di 3. Dewan perhimpunan bersidang tiga kali sebulan.
Athens 4. Ahli Dewan Perhimpunan boleh mengemukakan cadangan tentang dasar kerajaan.
5. Ahli Majlis mengendalikan segala keputusan Dewan Perhimpunan.
6. Ahli Dewan Perhimpunan berkuasa melantik ahli Majlis, Majstret and Juri.
Perbandingan Sistem demokrasi di Athens Sistem demokrasi di Malaysia

antara sistem Berbentuk penyertaan langsung Berbentuk penyertaan tidak langsung, iaitu
demokrasi di demokrasi berparlimen.
Athens dengan
Semua warganegara lelaki dewasa Semua warganegara lelaki dan perempuan
sistem
boleh menjadi Ahli Dewan Perhimpunan dewasa berumur 21 tahun ke atas boleh
demokrasi di
menjadi Ahli Dewan Rakyat yang dipilih
Malaysia
melalui pilihan raya.
Tamadun Yunani telah melahirkan banyak ahli-ahli falsafah yang mengemukakan soal nilai
individualism, kehidupan manusia dan demokrasi.
Ahli falsafah Ketokohan
Socrates 1. Pakar dalam perbincangan melalui kaedah soal jawab.

2. Beliau sentiasa mencari kebahagian masyarakat.
3. Beliau dituduh merosakkan pemikiran masyarakat dan dijatuhi
hukuman bunuh dengan cara meminum racun.
Perkembangan Plato 1. Menegaskan masyarakat yang sempurna merupakan masyarakat
Falsafah yang diperintah oleh ahli falsafah (melalui karyanya Republic)
2. Mengasaskan akademi falsafah.
Aristotle 1. Mendalami ilmu sains dan falsafah untuk membaiki dunia dalam
karyanya Politics.
Heredotus 1. Dikenali sebagai Bapa Sejarah
2. Menghasilkan karya History of Persian Wars.
Thucydides 1. Dianggap sebagai Pengasas Sejarah Saintifik
2. Merupakan penulis sejarah yang berteraskan penyelidikan.
3. Menghasilkan karya History of the Peloponnesian War.
Soalan
1. Berapa kalikah Dewan Perhimpunan perlu bersidang dalam sebulan?

2. Apakah kata-kata Plato yang terkenal?
3. Mengapakah Thucydides digelar Pengasas Sejarah Saintifik?
1) 3 kali; 2) Masyarakat yang sempurna ialah masyarakat yang diperintah oleh ahli falsafah; 3) Penulisan sejarah berteraskan penyelidikan
Jawapan:
TINGKATAN 4 16
2.1 – TAMADUN ROM (BAHAGIAN 1)
goo.gl/eTvA4X
Aspek Ciri-ciri
1. Rom membentuk sebuah negara Republik pada tahun 509 S.M.
2. Kuasa tertinggi dipegang oleh 2 orang konsul dengan tujuan untuk mengimbangi
kuasa.
Ciri-ciri 3. Di bawah 2 orang konsul terdapat 2 dewan: Dewan Senat dan Dewan Perhimpunan.
Pemerintahan a. Konsul dipilih dari ahli Dewan Senat dan dilantik oleh Dewan Senat. Sebelum
Republik Rom seseorang ahli Dewan Senat dilantik menjadi konsul, beliau ialah praeotor
(pemerintah tentera).
b. Dewan Senat yang diwakili oleh golongan bangsawan berperanan
membincangkan hal-hal pentadbiran negara dan merangka perundangan.
c. Dewan Perhimpunan yang diwakili oleh rakyat Rom berperanan meluluskan semua
keputusan yang dibuat oleh Dewan Senat.
1. Undang-undang terawal Rom adalah dikenali sebagai Hukum Kanun 12 atau Papan
Dua Belas. Undang-undang dipahat pada kayu dan ditempatkan di tempat awam
untuk dibaca oleh rakyat Rom.
2. Maharaja Justinian mengumpul, menyatukan dan membukukan undang-undang Rom
yang kemudian dikenali sebagai Kod Undang-Undang Rom atau Undang-undang
Justinian.
Sistem
3. Undang-Undang Justinian:
Perundangan
a. Terdiri daripada 3 cabang, iaitu undang-undang sivil, undang-undang rakyat dan
Tamadun Rom
undang-undang natural (natural law).
b. Prinsip-prinsip:
i. Semua manusia sama di sisi undang-undang
ii. Seseorang tidak bersalah sehingga terbukti bersalah
iii. Keadilan terhadap setiap individu
iv. Hukuman berasaskan bukti yang cukup.
Soalan
1. Apakah tujuan kerajaan Rom memperkenalkan jawatan dua konsul?

2. Bagaimana cara perlantikan konsul dilakukan?
3. Apakah peranan Dewan Senat?
4. Mengapa undang-undang tamadun Rom dikenali sebagai Papan Dua Belas?
5. Siapakah tokoh yang membukukan undang-undang Rom?
6. Sebutkan jenis undang-undang yang terdapat dalam tamadun Rom?
di tempat awam untuk bacaan rakyat; 5) Maharaja Justinian; 6) Undang-undang sivil, undang-undang rakyat dan undnag-undang natural
konsul, membincangkan hal-hal pentadbiran negara dan merangka perundangan; 4) Undang-undang dipahat pada kayu dan ditempatkan
1) untuk mengelakkan salah seorang daripada konsul mempunyai pengaruh yang lebih kuat; 2) dilantik oleh Dewan Senat; 3) melantik
Jawapan:
TINGKATAN 4 17
2.1 – TAMADUN ROM (BAHAGIAN 2)
goo.gl/iAquYA
Sumbangan dalam
bidang Teknologi Huraian
1. Penciptaan layar yang lebih kukuh dan perahu yang lebih besar.
Pengangkutan 2. Kesan peningkatan ilmu pelayaran:
a. Meningkatkan aktiviti perdagangan laut
b. Perahu layar mejadi alat pengangkutan penting, khasnya dalam peperangan
dan perluasan kuasa.
Antara pembinaan monumen yang agung di Rom termasuk:
Binaan di Ciri-ciri
Rom
Pantheon 1. Merupakan binaan berbentuk kubah.

2. Berfungsi sebagai tempat memuja dan menyimpan patung
Seni bina dewa dan tempat menjalankan kerja-kerja awam.
Colloseum 1. Merupakan binaan berbentuk kubah.
2. Dapat memuatkan 50,000-80,000 penonton
3. Berfungsi sebagai tempat pahlawan Rom bertarung dan juga
sebagai teater.
Aqueduct 1. Merupakan saluran air dalam tanah dan dalam pintu gerbang
yang disalurkan kepada bandar Rom.
2. Teknologi aqueduct berasaskan sistem graviti.
Soalan
1. Apakah kepentingan kapal layar dalam tamadun Rom?

2. Apakah peranan senibina Pantheon?
3. Apakah peranan senibina Colloseum?
4. Apakah peranan senibina Aqueduct?
teater; 4) saluran air dalam tanah dan pintu gerbang yang disalurkan kepada bandar.
tempat memuja, tempat penyimpanan patung dewa dan tempat menjalankan kerja-kerja awam; 3) tempat pahlawan Rom bertarung dan
1) meningkatkan aktiviti perdagangan laut, menjadi pengangkutan penting, terutamanya dalam peperangan dan perluasan kuasa; 2)
Jawapan:
TINGKATAN 4 18
2.2 – TAMADUN INDIA (BAHAGIAN 1)
goo.gl/m3iJ3P
Aspek Huraian
1. Latar belakang:
a. Kemuculan tamadun India bermula selepas kejatuhan tamadun Indus
disebabkan serangan orang Aryan.
b. Orang Aryan menduduki Lembah Indus dan membawa satu budaya dan
tahap baru kepada masyarakat Lembah Indus. Tahap ini dipanggil Zaman
Vedik sempena kelahiran kitab-kitab Veda.
c. Pada zaman Vedik, agama Hindu dilahirkan.
Pembentukan 2. Perkembangan:
Tamadun India a. Menjelang abad ke-7, perhatian masyarakat Indus beralih ke Lembah Ganges.
b. Pada zaman ini, dua bentuk kerajaan wujud, iaitu kerajaan kecil (janapada)
dan kerajaan besar (mahajanapada) dan semuanya mengamalkan sistem
pemerintahan beraja.
3. Penyatuan: Chandragupta Maurya menyatukan kerajaan-kerajaan kecil di India
Utara pada zaman pemerintahannya yang dikenali sebagai Dinasti Maurya.
4. Kegemilangan: Dinasti Maurya mencapai kemuncak kegemilangan pada masa
pemerintahan maharaja Asoka setelah berjaya menakluki negeri Kalinga.
Zaman Perluasan empayar

pemerintahan
Chandragupta 1. Perluasan empayar bermula.

Maurya 2. Kejayaan adalah disebabkan pasukan tenteranya yang
besar (600 ekor gajah, 1,000 orang tentera berkuda dan
Kejayaan Dinasti
10,000 orang infantri)
Maurya dalam
3. Berjaya menguasai seluruh India Utara hingga ke Punjab.
pembinaan
4. Berjaya menewaskan Seleceus yang memerintah empayar
empayar
Seleucid di Syria dan kawasan sempadan India Barat.
Bindasura (anak Berjaya meluaskan empayar Maurya ke Mysore di bahagian
Chandragupta) selatan India.
Asoka (anak 1. Berjaya menakluki Kalinga selepas Perang Kalinga.

Bindasura) 2. Selepas Perang Kalinga, Asoka meluaskan kuasanya secara
lembut dengan menekankan agama Buddha.
1. Perang Kalinga menyebabkan 100,000 orang terkorban dan 150,000 orang

tercedera.
Peristiawa Perang 2. Peristiwa tersebut menyedihkan Asoka dan memberi kesedaran kepada Asoka
Kalinga tentang akibat peperangan yang membawa penderitaan dan kematian.
3. Asoka kemudian memeluk agama Buddha dan menekankan kedamaian dan
kemajuan sosial serta menjalankan penaklukan melalui penyebaran agama
Buddha dan tidak lagi menerusi ketenteraan.
Soalan
1. Apakah maksud Zaman Vedik?
2. Apakah kejayaan besar yang dicapai oleh Asoka?
1) Nama Zaman Vedik diambil sempena kelahiran kitab-kitab Veda; 2) berjaya menakluki Kalinga.
Jawapan:
TINGKATAN 4 19
2.2 – TAMADUN INDIA (BAHAGIAN 2)
goo.gl/e53Svi
Aspek Huraian
1. Kitab Dharma Sastra merupakan asas sistem perundangan tamadun India.
2. Raja bertanggungjawab memelihara kedaulatan undang-undang.
3. Denda dikenakan terhadap sesiapa yang melakukan kesalahan berdasarkan
betapa beratnya kesalahan berkenaan.
4. Golongan Brahmin mahir tentang hukum-hakam agama dan memainkan peranan
Sistem
penting dalam urusan undang-undang.
Perundangan
5. Undang-undang maharaja disampaikan sebagai titah perintah raja pada zaman
Tamadun India
Dinasti Maurya. Semua titah perintah tersebut diukir pada tiang batu yang
diletakkan di tepi jalan supaya boleh dibaca oleh raykat. Tiang tersebut dikenali
sebagai Tiang Asoka.
6. Maharaja Asoka ialah pemimpin yang adil kerana sentiasa berpegang kepada
konsep kesejahteraan rakyat.
1. Dalam tamadun India, kegiatan perdagangan dalaman dan perdagangan luar
berkembang pesat.
2. Perdagangan luar berlaku:
a. antara kerajaan Maurya dengan negara luar seperti Sri Lanka, Macedonia,
Asia Tenggara dan Asia Tengah,
b. di pelabuhan utama seperti Tamralipti, Kadura, Ghantashala, Broach, Chaul,
Cambay dan Kalyan.
3. Perdagangan dalaman:
Kemajuan a. Berlaku di pusat perdagangan termasuklah Anga, Kalinga da Karusa.
Tamadun India b. Melibatkan perdagangan hasil-hasil seperti berlian, emas, gading gajah,
dalam Bidang mutiara dan senjata.
Ekonomi 4. Persatuan perdagangan diwujudkan di setiap bandar, contohnya persatuan
tukang kayu, tukang kulit dan tukang logam. Tujuan kelahiran persatuan adalah
untuk mengawal harga, kualiti barang dan gaji pekerja. Persatuan dikawal oleh
undang-undang dan pelaksanaan undang-undang tersebut diawasi oleh raja.
5. Mata wang emas diunakan dalam urusan jual-beli.
6. Bidang perusahaan yang mengeluarkan tekstil, kain kapas, sutera, barangan emas,
batu permata dan mutiara juga berkembang.
7. Cukai yang dikenakan terhadap pelbagai jenis hasil perdagangan seperti hasil
buah-buahan dan hasil pertanian digunakan untuk menyara raja, para pentadbir
dan ahli tentera.
Soalan
1. Apakah nama kitab perundangan dalam tamadun India?

2. Apakah itu Tiang Asoka?
3. Apakah matlamat persatuan pedagang diwujudkan?
4. Apakah hasil perusahaan yang terkenal semasa Tamadun India?
5. Mengapakah cukai dipungut?
untuk menyara raja, para pentadbir dan ahli tentera.

3) Untuk mengawal harga, kualiti barang dan gaji pekerja; 4) tekstil, kain kapas, sutera, barangan emas, batu permata dan mutiara; 5)
1) Kitab Dharma Sutra; 2) tiang batu yang diukir titah perintah maharaja Asoka dan ditempatkan di tepi jalan untuk dibaca oleh rakyat;
Jawapan:
TINGKATAN 4 20
2.3 – TAMADUN CHINA (BAHAGIAN 1)
goo.gl/Qkorzy
Aspek Huraian
1. Kawasan tamadun China adalah dari kawasan Lembah Hwang Ho hingga ke
bahagian selatan China.
2. Perluasan kawasan bermula pada zaman pemerintahan Dinasti Chin.
Pembentukan 3. Pengasas Dinasti Chin ialah Maharaja Shih Huang Ti. Beliau meluaskan jajahan
Tamadun China takluknya sehingga ke Sungai Merah di Vietnam.
4. Zaman empayar merupakan zaman berlakunya banyak peperangan dan
perluasan kuasa. Jajahan takluk yang luas dapat disatukan di bawah sebuah
pentadbiran pusat.
1. Sistem perundangan berteraskan dua prinsip utama: hukuman berat dan bercorak
kolektif.
2. Undang-undang berteraskan falsafah legalisme dan digubal oleh ahli falsafah
yang bernama Han Fei Tzu pada zaman Dinasti Chin.
3. Menurut falsafah legalisme Han Fei Tzu,
Sistem a. Undang-undang tegas dapat mengawal tingkah laku manusia.
Perundangan b. Undang-undang dilaksanakan tanpa rasa belas kasihan.
Dinasti Chin c. Raja memiliki kuasa yang utuh untuk menguatkuasakan undang-undang
tanpa mengira dalam apa juga keadaan. Ini bertujuan untuk membendung
tindakan liar manusia.
4. Pada zaman Dinasti Han, undang-undang berteraskan ajaran Confucius
diamalkan. Ajaran Confucius menekankan keperluan raja mempunyai pekerti baik
dan mejaga keharmonian manusia serta masyarakat.
Peningkatan ekonomi berlaku akibat daripada kemajuan dalam bidang pertanian,
perdagangan dalam negeri dan maritim, perusahaan, pembentukan persatuan
perniagaan dan perhubungan.
Bidang Ciri-ciri
Peralatan 1. Tenggala diperkenalkan untuk membuat batas tanaman.

Pertanian 2. Kolar kuda diperkenalkan untuk membolehkan kuda menarik
tenggala kayu, kereta kuda dan kereta sorong beroda, serta
penyisir tanah.
Sistem 1. Sistem penanaman secara bergilir diperkenalkan untuk
penanaman menjaga kesuburan tanah.
2. Kawasan bukit diteres untuk dijadikan kawasan pertanian pada
Kemajuan
zaman Dinasti Shang.
Tamadun China
Sistem Pembinaan terusan dibina untuk memperoleh sumber air dalam
dalam Ekonomi
pengairan pertanian terkawal dan mengawal banjir.
Perusahaan, 1. Perusahaan tembikar dan logam berkembang sejak zaman

perdagangan Dinast Han.
dalam negeri 2. Hasil perusahaan diperdagangkan di dalam negeri sendiri dan
dan maritim, didagangkan ke kawasan di luar China (Alam Melayu, India,
pembentukan Timur Tengah dan Barat), mula-mulanya melalui jalan darat
persatuan (Jalan Sutera Darat) dan kemudian melalui Jalan Laut.
perdagangan 3. Di negeri China, persatuan perdagnagan terbentuk.
Sistem Pembinaan jalan raya, jambatan dan alat pengangkutan juga

perhubungan menyumbang kepada perkembangan ekonomi yang pesat.
TINGKATAN 4 21
22 TINGKATAN 4
Jawapan:
1) zaman berlakunya banyak peperangan dan perluasan kuasa. Jajahan takluk yang luas dapat disatukan di bawah sebuah pentadbiran
pusat; 2) prinsip hukuman berat dan bercorak kolektif; 3) Ahli falsafah yang menggubal dan memperkenalkan undang-undang pada zaman
Dinasti Chin; 4) Undang-undang tegas dapat mengawal tingkah laku manusia, Undang-undang dilaksanakan tanpa rasa belas kasihan,
Raja memiliki kuasa yang utuh untuk menguatkuasakan undang-undang tanpa mengira apa juga keadaan. Ini bertujuan untuk
membendung tindakan liar manusia; 5) untuk membolehkan kuda menarik tenggala kayu, kereta kuda dan kereta sorong beroda, serta
penyisir tanah.
Apakah kegunaan kolar kuda? 5.
Apakah kata-kata Han Fei Tzu dalam bidang perundangan? 4.
Siapakah tokoh Han Fei Tzu? 3.
Apakah prinsip undang-undang tamadun China? 2.
Apakah yang dimaksudkan dengan zaman empayar? 1.
Soalan
2.3 – TAMADUN CHINA (BAHAGIAN 2)
goo.gl/NQklQT
Aspek Huraian
1. Tujuan utama pendidikan di China adalah untuk lulus peperiksaan awam kerajaan.
2. Terdapat 3 peringkat pendidikan di China, iaitu:
a. Pendidikan rendah: tertumpu pada kegiatan mengenal dan menghafal tulisan
ideogram dan 9 buah buku suci tanpa memahami maknanya.
b. Pendidikan menengah: tertumpu pada karangan dan sastera.
c. Pendidikan tinggi: tertumpu pada penterjemahan buku suci.
3. Terdapat 3 tahap peperiksaan awam:
a. Tahap pertama: Hsiu Tai (ijazah pertama)
b. Tahap kedua: Chun-Jen (sarjana)
Sistem c. Tahap ketiga: Chin Shih (doktor falsafah)
Pendidikan 4. Cara peperiksaan awam dilaksanakan:
dalam a. Peperiksaan dikendalikan dengan ketat. Jika didapati sesiapa yang meniru, hukuman
Tamadun mati akan dikenakan.
China b. Calon ditempatkan di dalam bilik dengan disediakan makanan dan dikurung selama
3 hari untuk menulis jawapan.
c. Pemeriksa dikurung sebelum tiba hari peperiksaan.
5. Tempat peperiksaan awam:
a. Tahap pertama dijalankan di daerah.
b. Tahap kedua diadaka di ibu kota daerah.
c. Tahap ketiga dijalankan di ibu kota empayar yang bertempat di istana, iaitu di
hadapan maharaja.
6. Tempoh peperiksaan awam:
a. Tahap pertama: 2 kali dalam tempoh 3 tahun.
b. Tahap kedua dan ketiga: 3 tahun sekali.
Seni bina Ciri-ciri
Tembok 1. Dibina oleh Shih Huang Ti untuk mempertahankan wilayah China daripada
Besar serangan orang Hun (nomad).
China: 2. Panjangnya adalah kira-kira 5,000 kilometer dan lebarnya antara 4.5 meter
hingga 9 meter dan ketinggiannya 7.5 meter.
3. Pada zaman Dinasti Ming, tembok ini disambung sehingga 6,400 kilometer.
4. Menggunakan tenaga lebih daripada 30,000 orang.
Tembok- 1. Tembok-tembok di kawasan bandar Anyang, Changan, Loyang dan Peking
Seni Bina tembok dibuat daripada batu.
dalam Bandar 2. Setiap tembok mempunyai pintu gerbang yang dikelilingi oleh parit yang
Tamadun besar dan menara.
China 3. Kawasan di dalam tembok adalah kawasan tempat tinggal maharaja
China.
Istana 1. Istana maharaja yang masih kekal sehingga hari ini ialah Kota Larangan.
2. Di istana tersebut terdapat banyak dewan dan taman.
3. Dewan berfungsi sebagai balai penghadapan serta tempat keraian,
perjumpaan dan tempat hukuman.
Kuil Terdiri daripada beberapa buah bangunan yang merangkumi tempat tinggal,
pusat pemujaan dan ruang tetamu.
Pagoda Binaan setinggi 15 tingkat dan berbentuk oktagon atau segi empat sama.
TINGKATAN 4 23
24 TINGKATAN 4
Jawapan:
1) untuk lulus peperiksaan awam kerajaan; 2) untuk mengenal dan menghafal tulisan ideogram dan 9 buah buku suci tanpa memahami
maknanya; 3) Peperiksaan dikendalikan dengan ketat. Jika didapati sesiapa yang meniru, hukuman mati akan dikenakan. Calon
ditempatkan di dalam bilik dengan disediakan makanan dan dikurung selama 3 hari untuk menulis jawapan. Pemeriksa dikurung sebelum
tiba hari peperiksaan; 4) peperiksaan tahap pertama diadakan 2 kali dalam tempoh 3 tahun manakala peperiksaan tahap kedua dan
ketiga diadakan sekali setiap 3 tahun; 5) Dbina oleh Shih Huang Ti untuk mempertahankan wilayah China daripada serangan orang Hun
(nomad); panjangnya kira-kira 5,000 km dan lebarnya antara 4.5m hingga 9m dan ketinggiannya 7.5m.
Apakah tujuan Tembok Besar China dibina dan apakah ciri-cirinya? 5.
Bilakah peperiksaan dijalankan? 4.
Bagaimana peperiksaan dijalankan? 3.
Apakah tumpuan pendidikan peringkat rendah? 2.
Apakah tujuan pendidikan diperkenalkan? 1.
Soalan
2.4 – AGAMA DAN KEPERCAYAAN DUNIA
(BAHAGIAN 1) Tonton video di sini:
goo.gl/68FYGX
Aspek Huraian
1. Agama Hindu muncul sejak zaman Tamadun Indus.
2. Perkataan ‘Hindu’ merujuk kepada masyarakat yang tiggal di Sungai Sindhu.
3. Zaman Vedik merupakan zaman apabila wujud kitab suci Veda yang menjadi
kitab kepada agama Hindu.
4. Agama Hindu percaya bahawa Tuhan mempunyai 3 fungi utama:
a. Mencipta (Brahman)
b. Memelihara (Vishnu)
Sejarah c. Membinasa (Siva)
Perkembangan 5. Agama Hindu mempunyai 6 aliran, iaitu Saivisme, Vaishnavisme, Saktham,
Agama Hindu Ganapathyam, Kaumaram dan Saura.
6. Agama Hindu didominasi oleh golongan Brahmin sejak zaman empayar Maurya.
7. Masyatakat Hindu percaya kepada Hukum Karma yang berkaitan dengan
kelakuan manusia semasa hidup dan kelahiran semula selepas mati.
8. Kelahiran semula adalah bergantung pada Karma dan tujuan hidup adalah untuk
mencapai Moksya, iaitu untuk mencapai tahap kebebasan mutlak dan bersatu
dengan Tuhan dan tidak akan lahir lagi ke dunia. Untuk mencapai tahap ini,
seseorang ini perlu berbuat baik semasa hidupnya.
1. Pengasas agama Buddha ialah Siddharta Gautama dan juga dikenali sebagai
Gautama Buddha.
2. Agama Buddha muncul sebagai satu penentangan golongan Ksyatria terhadap
penguasaan golongan Brahmin dalam soal agama dan kehidupan.
3. Sistem kasta dianggap menjadikan masyarakat tidak teratur.
4. Hal ini menyebabkan Gautama Buddha cuba untuk mencari kebenaran.
5. Beliau menemui kebenaran ketika bertapa di bawah pokok bodhi di kampung
Uruveda.
6. Kebenaran yang ditemui oleh Gautama dipercayai akan melepaskan diri manusia
daripada kesengsaraan.
Sejarah 7. “Empat Kebenaran Mulia” menjadi asas agama Buddha dan termasuklah:
perkembangan a. Dukka (penderitaan)
Buddha b. Samudaya (sebab penderitaan)
c. Nirodha (nafsu yang membawa penderitaan)
d. Marga (cara memadamkan nafsu dan keinginan)
8. Empat kebenaran mulia dalam agama Buddha boleh dicapai melalui 8 jalan:
kepercayaan yang betul, tujuan yang betul, pertuturan yang baik, perbuatan
yang baik, hidup yang baik, usaha yang baik, fikiran yang baik dan renungan yang
baik.
9. Agama Buddha menjadi agama rasmi kerajaan Maurya pada zaman
pemerintahan Asoka.
10. Agama Buddha berkembang pesat di China, Tibet, Sri Lanka dan negeri-negeri
Asia Tenggara kerana tindakan kerajaan menghantar mubaligh ke luar negara.
Soalan
1. Apakah yang dimaksudkan dengan 'Hukum Karma'?
2. Nyatakan empat asas ajaran Buddha.
(sebab penderitaan), Nirodha (nafsu yang membawa penderitaan) dan Marga (cara memadamkan nafsu dan keinginan)
1) Hukum yang berkaitan dengan kelakuan manusia semasa hidup dan kelahiran semula selepas mati; 2) Dukka (penderitaan), Samudaya
Jawapan:
TINGKATAN 4 25
2.4 – AGAMA DAN KEPERCAYAAN DUNIA
(BAHAGIAN 2) Tonton video di sini:
goo.gl/tdCFlh
Aspek Huraian
1. Agama Kristian diasaskan oleh Jesus Christ yang berasal dari Jerusalem.
2. Tarikh 25 Disember dianggap sebagai Hari Natal oleh penganut Kristia.
3. Bible merupakan kitab agama suci Kristian yag terdiri daripada Old Testament dan
New Testament.
4. Dalam perkembangan Kristian di Eropah, penganut agama mengharungi
tentangan daripada pemerintah Rom sendiri.
Sejarah
5. Agama Kristian mula bertapak di Eropah pada zaman Rom, iaitu semasa
Perkembangan
pemerintahan Constantine. Beliau mengiktiraf agama Kristian sebagai satu ajaran
Agama Kristian
yang bebas dipraktikkan oleh masyarakat Rom.
6. Sebelum kedatangan Kristian, masyarakat Rom mengamalkan pagan, iaitu
mereka tidak mempercayai atau menganut sebarang agama utama dunia.
7. Individu yang terlibat dengan perancangan dan kegiatan agama dikecualikan
daripada dikenakan kerja berat.
8. Hari Ahad dijadikan hari aktiviti agama.
1. Agama Islam diwahyukan oleh Allah s.w.t. kepada Nabi Muhammad s.a.w pada 6
Ogos tahun 610M. Bersamaan 17 Ramadan melalui malaikat Jibril di Gua Hira.
2. Nabi Muhammad s.a.w. berhijrah ke Madinah pada 12 September tahun 622M.
Bersamaan 1 Rabiulawal untuk melindungi Islam daripada terus ditekan oleh orang
Quraisy Makkah.
3. Terdapat dua teras dalam agama Islam:
a. Akidah: keyakinan sepenuhnya terhadap keesaan Allah
b. Syariah: undang-undang yang terkandung dalam al-Quran dan al-Sunnah
(hadis)
4. Penganut Islam wajib meyakini Rukun Iman dan Rukun Islam:
Sejarah Rukun Kandungan
perkembangan Rukun 1. Percaya kepada Allah s.w.t
Agama Islam Iman 2. Percaya kepada malakat.
3. Percaya kepada kitab-kitab.
4. Percaya kepada para nabi dan rasul.
5. Percaya kepada hari kiamat.
6. Percaya kepada qadha dan qadar (ketetapan dan pelaksanaan).
Rukun 1. Pengakuan “Tiada Tuhan yang disembah melainkan Allah dan Nabi
Islam Muhammad itu pesuruh Allah”
2. Wajib menunaikan solat lima waktu sehari semalam.
3. Wajib mengeluarkan zakat.
4. Wajib berpuasa pada bulan Ramadhan.
5. Menunaikan fardu haji di Makkah bagi yang mampu.
1. Confucius lahir pada sekitar tahun 551 S.M. di negeri Lu dan merupakan pengasas
ajaran Confucianisme.
Sejarah 2. Confucius pernah menjadi pegawai kerajaan negeri Lu tetapi beliau kemudian
Perkembangan meletakkan jawatan dan mengembara untuk menyebarkan ajarannya.
Ajaran 3. Ajaran Confucius menenekankan prinsip moral yang tinggi termasuk
Confucianisme perikemanusiaan (ren), kesusilaan (li) dan ketaatan kepada ibu bapa (xiao).
4. Menurut Confucius, seseorang haruslah mendapat pendidikan untuk mencapai
ketinggian moral.
TINGKATAN 4 26
Sejarah 1. Pengasas ajaran Taoisme ialah Lao Tze yang lahir di negeri Chu pada sekitat tahun
Perkembanga 604 S.M.
Ajaran Taoisme 2. Lao Tze menghasilkan buku yang bertajuk Tao Te Ching yang mengandungi idea
falsafah Taoisme.
3. Ajaran Taoisme menumpukan konsep Tao yang bermaksud jalan.
4. Setiap tindakan akan ditentukan oleh Tao dan manusia tidak harus bertindak
terhadap apa-apa yang berlaku (wu-wei) dan mengubah sesuatu ke arah
kebaikan kerana perkara ini adalah bertentangan dengan prinsip wu-wei dan
akan merosakkan dunia.
Soalan
1. Bagaimanakah agama Kristian boleh berkembang di Eropah?

2. Apakah yang dimaksudkan dengan 'pagan'?
3. Dimanakah Nabi Muhammad s.a.w. menerima wahyu pertama?
4. Apakah yang dimaksudkan dengan 'syariah'?
5. Apakah konsep yang ditekankan oleh konsep confucianisme?
termasuk perikemanusiaan (ren), kesusilaan (li) dan ketaatan kepada ibu bapa (xiao).
utama dunia; 3) di Gua Hira; 4) undang-undang yang terkandung dalam al-Quran dan al-Sunnah (hadis); 5) prinsip moral yang tinggi
sebagai satu ajaran yang bebas dipraktikkan oleh masyarakat Rom; 2) orang yang tidak mempercayai atau menganut sebarang agama
1) Agama Kristian mula bertapak di Eropah pada zaman Rom, iaitu semasa pemerintahan Constantine. Beliau mengiktiraf agama Kristian
Jawapan:
TINGKATAN 4 27
BAB 3 TAMADUN AWAL ASIA TENGGARA
3.0 – Kerajaan Agraria (Part 1)

https://goo.gl/84VYLu
Ciri-ciri Kerajaan Agraria

 Kerajaan yang berasaskan pertanian, penternakan dan pemungutan hasil hutan dan
Maksud
sungai
 Kawasan tanah subur seperti di lembah sungai, kawasan bukit dan lereng gunung
Kedudukan
berapi.
Kegiatan  Penanaman padi sawah di kawasan rendah yang memerlukan sumber air
 Penanaman padi huma di lereng bukit yang kurang mendapatkan sumber air,
Utama
e.g teres, relong
Tanaman  Jagung, pisang, keledek, sayur-sayuran
Sampingan  Rempah  cengkeh, lada hitam
 Kayu gaharu, kayu cendana, kapur baru, tanduk, gading, damar, buah-buahan,
Hasil Hutan
sarang burung
Perikanan  Di sawah, paya dan sungai serta mendapatkan kulit kura-kura
Penternakan  Lembu, kerbau, kambing, ayam
Pasaran  Hasil yang berlebihan akan dipasarkan di bandar
Faktor  Sistem pengairan yang baik, penglibatan raja dan kerajaan dalam pengurusan sistem
Perkembangan pengairan
Soalan
1. Apakah yang dimaksudkan dengan kerajaan Agraria?

2. Dimanakah kedudukan kerajaan Agraria?
3. Dimanakah kawasan penangkapan ikan dijalankan oleh masyarakat Agraria?
4. Sebutkan jenis-jenis binatang ternakan masyarakat Agraria.
5. Apakah faktor perkembangan kerajaan Agraria?
kambing, ayam. 5) Sistem pengairan yang baik, penglibatan raja dan kerajaan dalam pengurusan sistem pengairan.
sungai, kawasan bukit dan lereng gunung berapi. 3) Di sawah, paya dan sungai serta mendapatkan kulit kura-kura 4) Lembu, kerbau,
1) Kerajaan yang berasaskan pertanian, penternakan dan pemungutan hasil hutan dan sungai 2) Kawasan tanah subur seperti di lembah
Jawapan:
TINGKATAN 4 28
3.0 - Kerajaan Agraria (Part 2)
goo.gl/o2eCCO
Bagaimanakah kerajaan agraria berupaya berkembang sebagai kerajaan pertanian yang ulung?
1. Tanah yang subur
2. Iklim yang panas dan lembap sepanjang tahun
3. Bekalan air yang mencukupi
4. Sistem pengairan yang baik
5. Peranan raja dalam membina sistem pengairan
6. Mempunyai sistem pengangkutan yang baik
7. Terdapat sumber ikan dari sungai dan tasik
Soalan
1. Apakah jenis iklim yang sesuai untuk kegiatan pertanian?

2. Apakah peranan raja dalam membantu perkembangan kerajaan Agraria?
3. Dimanakah masyarakat kerajaan awal menangkap ikan?
1) panas dan lembap sepanjang tahun 2) membina sistem pengairan. 3) sungai dan tasik
Jawapan:
TINGKATAN 4 29
3.0 – Kerajaan Agraria (Part 3)
goo.gl/WEKI9x
Faktor yang menyebabkan kerajaan Angkor menjadi kerajaan agraria yang terkenal
Sistem  Mempunyai sistem pengairan yang baik
pengairan  Mendapatkan sumber air daripada Sungai Mekong dan Tasek
 Bertanggungjawab dalam pengurusan sistem pengairan

Peranan raja  e.g. Raja Indrabbarnam I telah membina “baray” yang mampu mengairi tanah padi
seluas 12.3 juta ekar tanah pada musim kemarau
Kesuburan  Tasik Tonle Sap dan Lembah Sungai Mekong berperanan untuk menyubur tanah
Tanah  Terutamanya selepas musim banjir disebabkan mendapatkan lumpur
 Panas dan lembap sepanjang tahun

Iklim
 Sesuai untuk tanaman padi
 Sungai Mekong merupakan alat perhubungan dan pengangkutan dengan kawasan

Perhubungan
luar
Soalan
1. Dari manakah sumber air diambil untuk memajukan kegiatan pertanian?

2. Siapakah yang bertanggungjawab membina ‘baray’?
3. Apakah kepentingan ‘baray’?
4. Apakah kepentingan Sungai Mekong selain dari membekalkan sumber air?
pengangkutan dengan kawasan luar

1) Sungai Mekong dan Tasek 2) Raja 3) mengairi tanah padi seluas 12.3 juta ekar tanah pada musim kemarau 4) alat perhubungan dan
Jawapan:
TINGKATAN 4 30
3.1 – Kerajaan Maritim (Part 1)
goo.gl/49ideo
Ciri-ciri Kerajaan Maritim

Maksud  Kerajaan yang menjalankan kegiatan perdagangan
Kedudukan  Kawasan persisiran pantai, lembah sungai dan kepulauan
Jenis  Pelabuhan pembekal

 Pelabuhan kerajaan
Pelabuhan
 Pelabuhan entrepot
 Orang tempatan
Penduduk  Orang laut
 Pedagang luar
Bahasa  Bahasa Melayu (Bahasa lingua franca)
 Membaiki kapal
 Penyimpanan barang
Kemudahan  Penginapan
Pelabuhan  Tempat berdagang
 Bekalan air
 Makanan
Kemahiran  Pembuatan perahu dan kapal yang mampu belayar jauh
 Rempah ratus
 Damar
Barang  Rotan
Dagangan  Beras
 Emas
 Bijih timah
Soalan
1. Apakah yang dimaksudkan dengan kerajaan maritim?

2. Dimanakah kedudukan kerajaan maritim?
3. Sebutkan jenis-jenis pelabuhan kerajaan maritim?
4. Apakah kemudahan pelabuhan yang boleh mempengaruhi perkembangan kerajaan maritim?
5. Apakah jenis barang yang diperdagangkan?
air, Makanan 5) Rempah ratus, Damar, Rotan, Beras, Emas, Bijih timah
pembekal, Pelabuhan kerajaan, Pelabuhan entrepot 4) Membaiki kapal, Penyimpanan barang, Penginapan, Tempat berdagang, Bekalan
1) Kerajaan yang mengjalankan kegiatan perdagangan 2) Kawasan persisiran pantai, lembah sungai dan kepulauan 3) Pelabuhan,
Jawapan:
TINGKATAN 4 31
goo.gl/PL7vMx
Peranan Pelabuhan
 Membekalkan hasil tempatan
Pelabuhan Cth: logam, emas, timah, hasil hutan dan sumber makanan
Pembekalan  Tempat persinggahan pedagang yang ingin mendapat barang tempatan,
Cth: Jenderam hilir dan Klang di Selangor, Kuala Terengganu dan Kuala Selinsing, Perak
 Menjadi pelabuhan kerajaan apabila wujudnya menjadi sebuah kerajaan di

pelabuhan itu
Pelabuhan  Masih lagi menjadi pelabuhan pembekal dan tempat berdagang dengan kawasan
Kerajaan berhampiran
 Pedagang: Champa, Langkasuka
 Pelabuhan Kerajaan: Kedah Tua, Srivijaya
 Berasal dari pelabuhan kerajaan

 Berkembang menjadi pusat perdagangan
Pelabuhan  Pusat pengumpulan barang dagangan dari sekitarnya dan dijual kepada pedagang
Entrepot antarabangsa
 Membeli barang dagangan antarabangsa dan diedarkan kepada pedagang dari
pelabuhan yang berhampiran
Soalan
1. Apakah peranan pelabuhan pembekal?

2. Berikan contoh pelabuhan pembekal kerajaan awal di Asia Tenggara.
3. Apakah yang dimaksudkan dengan pelabuhan kerajaan?
4. Apakah yang dimaksudkan dengan pelabuhan entrepot?
menjadi sebuah negeri 4) pelabuhan yang berasal dari pelabuhan kerajaan dan berkembang menjadi pusat perdagangan
di Selangor, Kuala Terengganu dan Kuala Selinsing, Perak 3) Pelabuhan yang berasal dari pelabuhan kerajaan pembekalan dan telah
1) Membekalkan hasil tempatan dan tempat persinggihan pedagang yang ingin mendapat barang tempatan 2) Jenderam hilir dan Klang
Jawapan:
TINGKATAN 4 32
goo.gl/MWBc2x
Faktor yang Mempengaruhi Perkembangan Kerajaan Kedah Tua sebagai Pusat Perdagangan Penting
Kedudukan  Terlindung dari tiupan angin Monsun Barat Daya dan Monsun Timur Laut
 Gunung Jerai menjadi panduan kepada kapal pada waktu malam melalui nyalaan
Gunung
api
Strategik  Berduduk di Selat Melaka yang merupakan laluan utama barat dan timur
Kemudahan  Terdapat kemudahan menyimpan barang untuk para pedagang
 Menyediakan hasil keluaran tempatan
Hasil tempatan Cth: rotan, damar dan bijih timah
 Dapat menarik minat pedagang luar
Pengumpulan  Tempat pengumpulan barangan luar
barangan luar Cth: kain, kapas, teh, kaca, manik, tembikar dan pelita
Soalan
1. Apakah kepentingan Gunung Jerai kepada kerajaan Kedah Tua?

2. Apakah hasil barangan tempatan yang terdapat di pelabuhan Kedah Tua yang menarik minat
kedatangan pedagang luar?.
3. Pelabuhan Kedah Tua juga menjadi tempat pengumpulan barangan luar seperti?
dan pelita
1) panduan kepada kapal pada waktu malam melalui nyalaan api 2) rotan, damar dan bijih timah 3) kain, kapas, teh, kaca, manik, tembikar
Jawapan:
TINGKATAN 4 33
goo.gl/wLXLNZ
Sebab-sebab Srivijaya Mampu Menjadi

Kerajaan Maritim yang Terkenal pada Abad ke-7 hingga Abad ke-15
 Mempunyai angkatan tentera laut yang besar
Tentera
 Mengumpul anggota dari rakyat dan orang laut yang boleh menggerunkan musuh
 Tentera laut digunakan untuk mengawal keselamatan pedagang yang
Keselamatan
menggunakan Selat Melaka
 Kedudukan berstrategik di Selat Melaka
Strategik
 Laluan utama pedagang dari China dan India
 Menyediakan barangan keperluan pedagang luar yang dikumpul dari kawasan
Barang
pemerintahnya dan dari negeri jajahan takluknya
Kapal  Mampu membaiki dan menghasilkan kapal yang besar
Soalan
1. Apakah kepentingan memiliki angkatan tentera yang besar kepada kerajaan Srivijaya?
2. Mengapakah kedudukan Srivijaya dikatakan amat strategik?
3. Dari manakah barang-barang keperluan barangan luar dikumpul?
kawasan pemerintahnya dan dari negeri jajahan takluknya

1) untuk mengawal keselamatan pedagang yang menggunakan Selt Melaka 2) Laluan utama pedagang dari China dan India 3) dari
Jawapan:
TINGKATAN 4 34
goo.gl/mO6Jxk
Sebab-sebab Srivijaya Mampu Menjadi

Kerajaan Maritim yang Terkenal pada Abad ke-7 hingga Abad ke-15
 Mempunyai angkatan tentera laut yang besar
Tentera
 Mengumpul anggota dari rakyat dan orang laut yang boleh menggerunkan musuh
 Tentera laut digunakan untuk mengawal keselamatan pedagang yang menggunakan
Keselamatan
Sel Melaka
 Kedudukan berstrategik di Selat Melaka
Strategik
 Laluan utama pedagang dari China dan India
 Menyediakan barangan keperluan pedagang luar yang dikumpul dari kawasan
Barang
pemerintahnya dan dari negeri jajahan takluknya
Kapal  Mampu membaiki dan menghasilkan kapal yang besar
Soalan
1. Apakah kepentingan memiliki angkatan tentera yang besar kepada kerajaan Srivijaya?
2. Mengapakah kedudukan Srivijaya dikatakan amat strategik?
3. Dari manakah barang-barang keperluan barangan luar dikumpul?
utama pedagang dari China dan India 3) dari kawasan pemerintahnya dan dari negeri jajahan takluknya
1) untuk mengawal keselamatan pedagang yang menggunakan Selat Melaka 2) Kedudukannya di Selat Melaka yang merupakan laluan
Jawapan:
TINGKATAN 4 35
https://goo.gl/j7tjFm
Bagaimanakah Penduduk Maritim Berjaya Menjadi Pelaut yang Hebat

1. Kemahiran membina kapal
2. Mampu menghasilkan layar yang kukuh untuk membolehkan pelayaran jarak jauh
3. Mempunyai semangat yang tinggi untuk menerokai lautan luas
4. Mengetahui kaedah untuk sampai sesuatu tempat dengan berpandukan bintang di langit
Bukti Kerajaan Agraria dan Kerajaan Maritim Saling Bergantung antara Satu Sama Lain
1. KA membekalkan makanan seperti beras kepada KM
2. KA membekalkan tenaga kerja kepada KM
3. KA membekalkan kayu untuk membuat perahu atau kapal
4. KA menyediakan tukang yang mahir
5. KA mendapatkan binatang kenderaan seperti gajah
6. KM memasarkan lebihan hasil KA ke luar negeri
7. KM membantu untuk mendapatkan barangan mewah dari luar negara seperti China dan India
8. KM bertindak sebagai orang tengah dalam pemasaran sehingga KA mampu membuka ladang yang
luas dan penggunaan teknologi moden
Soalan
1. Apakah kepentingan penciptaan layar yang kukuh?

2. Apakah kaedah yang digunakan untuk menuju ke sesuatu tempat?
3. Dari manakah barangan mewah diperolehi?
4. Mengapakah kerajaan Agraria mampu membuka ladang yang luas?
bertindak sebagai orang tengah dalam pemasaran

1) untuk membolehkan pelayaran jarak jauh 2) berpandukan bintang di langit 3) dari luar negara seperti China dan India 4) kerana KM
Jawapan:
TINGKATAN 4 36
3.2 – Pengaruh Hindu dan Buddha dalam
Pentadbiran
https://goo.gl/5zaxwM
Pendapat tentang kedatangan pengaruh Hindu Buddha ke Asia Tenggara

1. Dibawa oleh golong ksyatria atau tentera melalui kaedah penaklukan
2. Dibawa oleh golongan vausya oleh pedagang melalui aktiviti perdagangan antara Asia tenggara
dengan India
3. Dibawa oleh golongan Brahmin atau pendeta melalui upacara keagamaan di istana raja kerajaan awal
4. Pengambilan unsur kebudayaan India yang menarik oleh masyarakat tempatan, lalu disesuaikan
dengan budaya tempatan dan diamalkan
Sistem pentadbiran Srivijaya dalam kerajaan awal di Asia Tenggara
Raja
Datu Daerah
4 Kumpulan Anak Raja (dilantik oleh raja)
1. Yuvaraja 3. Raja Kumara
2. Partiyuvaraja 4. Raja Putra
(Salah seorang daripada anak raja boleh
menggantikan raja kecuali raja putra kerana dia
merupakan anak gundik)
Dilantik daripada Datu Parvanda
(Keturunan raja) dan Datu Bhupati
(Bukan Keturunan Raja)
(Datu dikehendaki mengangkat

sumpah di sebuah tempat suci
Parvada/Senapati bernama Telaga Batu di
(ketua pentadbir pusat) Palembang)
Pegawai
(Hakim Temenggung, Penghulu)
Hamba
TINGKATAN 4 37
Pengaruh Hindu-Buddha dalam sistem pemerintahan dan pentadbiran kerajaan awal di Asia Tenggara
1. Gelaran raja kepada pemerintah
2. Di bawah raja terdapat golongan Brahmin
3. Raja berkuasa mutlak dalam pentadbiran
4. Perintah raja dianggap undang-undang
5. Wujudnya kepercayaan raja merupakan bayangan tuhan
6. Raja dikatakan memilik kesaktian dengan konsep Dewa-Raja
7. Pertabalan raja diketuai oleh Brahmin
8. Raja membina kompleks kota yang melambangkan kekuasaan
9. Raja dibantu oleh pembesar seperti pegawai tentera, hakim, dan gabenor daerah
10. Brahmin mengetuai upacara keagamaan
Bagaimana raja kerajaan awal di Asia Tenggara mengukuhkan kedudukannya

1. Raja menjadi ketua pemerintah yang berkuasa mutlak
2. Bertindak sebagai pemegang khazanah negara
3. Raja bertindak sebagai ketua tentera
4. Berkuasa membuat dan melaksanakan undang-undang
5. Menggunakan Brahmin untuk meyakinkan rakyat bahawa raja adalah bayangan tuhan.
6. Raja dikatakan memiliki kesaktian
7. Menggunakan unsur mitos dan legenda dikaitkan dengan asal usul raja
8. Upacara pertabalan diadakan dengan penuh istiadat
9. Menjadikan kompleks kota sebagai pusat alam atau orde kosmos
Soalan
1. Apakah peranan Brahmin dalam menjaga kedudukan raja?

2. Dalam sistem pentadbiran Srivijaya, raja dibantu oleh empat kumpulan anak raja iaitu?
3. Apakah tugas parvanda atau senapati?
4. Siapakah pegawai yang membantu Parvanda?
5. Jawatan di peringkat daerah diketuai oleh datu yang terdiri dari dua golongan iaitu?
6. Dimanakah datu yang dilantik perlu mengangkat sumpah jawatan?
pusat 4) hakim, temenggung dan penghulu 5) Telaga Batu di Palembang

1) meyakinkan rakyat bahawa raja adalah bayangan tuhan 2) yuvaraja, pratiyuvaraja, raja kumara dan raja putra. 3) ketua pentadbir
Jawapan:
TINGKATAN 4 38
3.2 – Pengaruh Hindu dan Buddha dalam Seni bina
https://goo.gl/u4ylqD
Ciri-ciri seni bina Candi Angkor Wat

Kepentingan candi kepada kerajaan awal di
Asia Tenggara 1. Dibina untuk agama Hindu di Kemboja
1. Merupakan monumen untuk agama Hindu
2. Dibina oleh Raja Suryavarnam II
dan Buddha
3. Melambangkan orde kosmos
2. Berperanan sebagai rumah ibadat
4. Mempunyai ketinggian 213 meter dan
3. Tempat menyimpan abu mayat raja dan
keluasan kawasannya 208 hektar
keluarganya
5. Di bahagian tengah mempunyai tempat
4. Tempat menyimpan patung dewa
pemujaan setinggi 39 meter
5. Lambang keagungan seseorang pemerintah
6. Mempunyai empat tingkat. Setiap sudut
berdasaran kehebatan seni binanya
mempunyai menara
6. Melambangkan orde kosmos iaitu raja dan
7. Ukuran bahagian luarnya ialah 850 meter
ibu kota sebagai pusat alam
lebar dan 1000 meter panjang
7. Melambangkan kehebatan ahli seni binanya
8. Tembok luarnya dibina dari batu laterit dan
batu pasir
9. Pada dindingnya terdapat ukiran
menggambarkan epik Ramayana dan
Mahabrata
Ciri-ciri seni bina Candi Borobudur

1. Siap dibina dalam masa 75 tahun
2. Dibina di Jawa Tengah untuk agama Buddha Mahayana
3. Mempunyai sembilan tingkat. Setiap tingkat melambangkan satu tahap kehidupan yang diwakili oleh
patung stupa dan patung Buddha
4. Tingkat pertama terdapat ukiran cerita kehidupan Gautama Buddha
5. Bahagian teratas menggambarkan tahap nirwana iaitu tahap manusia bebas dari nafsu
6. Stupa Candi Borobudur terbahagi kepada tiga tingkat yang melambangkan kehidupan iaitu sila
(moral), Samadhi (penumpuan) dan panna (kebijaksanaan)
Soalan
1. Apakah yang dimaksudkan dengan monumen?

2. Apakah yang dimaksudkan dengan orde kosmos?
3. Siapakah yang membina candi Angkor Wat?
4. Apakah cerita yang diukir pada dinding candi Angkor Wat?
5. Apakah yang dimaksudkan dengan nirwana?
6. Stupa candi Borobudur terbahagi kepada tiga tingkat yang melambangkan?
dan panna (kebijaksanaan)

alam 4) Raja Suryavarnam II 5) epik Ramayana dan Mahabrata 6) tahap manusia bebas dari nafsu 7) sila (moral), Samadhi (penumpuan)
1) bangunan yang diperbuat daripada batu untuk memperingati orang atau peristiwa yang penting 2) raja dan ibu kota sebagai pusat
Jawapan:
TINGKATAN 4 39
3.3 – Pengaruh Hindu dan Buddha dalam Bahasa
dan Kesusasteraan Tonton video di sini:
https://goo.gl/C75O2B
Kepentingan bahasa Sanskrit dalam kerajaan awal di Asia Tenggara

1. Pada batu bersurat kerajaan awal mengandungi maklumat tentang agama, pemerintahan beraja dan
undang-undang
 Batu bersurat di Kutei, Kedah menjelaskan tentang keturunan raja
 Batu bersurat di Lembah Bujang menunjukkan arahan dan pemberitahuan yang ditunjukan oleh
pemerintah kepada rakyat
 Batu bersurat di Sg, Mas, Kedah berkaitan dengan agama Buddha
2. Kesusasteraan India seperti Ramayana, Mahabrata dan Puranas ditulis dalam bahasa Sanskrit
3. Puisi Jawa seperti Negarakertagamam Sutasoma, Arjunwiwaha dan Kunjarkama juga ditulis dalam
bahasa Sanskrit
4. Terdapat beberapa perkataan Sanskrit yang mengalami pengubahsuaian ke dalam bahasa Melayu
seperti dosa, duka, derhaka, manusia, rupa, pahala, sengsara dan huruf
Pengaruh Hindu Buddha dalam bidang kesusasteraan

1. Epik Ramayana, Mahabrata dan Puranas telah menyumbang kepada unsur mitos dalam
kesusasteraan klasik di Asia Tenggara
2. Epik Ramayana dan Mahabrata juga telah mempengaruhi penceritaan lisan dan teater seperti
wayang kulit
3. Epik Mahabrata telah melahirkan naskah hikayat yang diadun dengan unsur tempatan seperti Hikayat
Pendawa Jaya dan Hikayat Sang Samba
4. Epik Ramayana telah melahirkan Hikayat Seri Rama
5. Pengaruh kesusasteraan India juga telah mempengaruhi puisi dan prosa Jawa seperti
Negarakertagamam Sutasoma, Arjunwiwaha dan Kunjarkama
Soalan
1. Apakah yang tercatat pada batu bersurat yang dijumpai di Lembah Bujang?
2. Berikan contoh perkataan Sanskrit yang telah mengalami perubahan dalam bahasa Melayu
3. Apakah epik tempatan yang dihasilkan oleh Epik Mahabrata?
4. Apakah epik tempatan yang dihasilkan oleh Epik Ramayana?
5. Pengaruh kesusasteraan ini juga mempengaruhi puisi dan prosa Jawa seperti?
dan Kunjarkana
dan huruf 3) seperti Hikayat Pendawa Jaya dan Hikayat Sang Samba 4) Hikayat Seri Rama 5) Negarakertagamam Sutasoma, Arjunwiwaha
1) arahan dan pemberitahuan yang ditunjukan oleh pemerintah kepada rakyat 2) dosa, duka, derhaka, manusia, rupa, pahala, sengsara
Jawapan:
TINGKATAN 4 40
KEMUNCULAN TAMADUN ISLAM DAN PERKEMBANGANNYA DI
BAB 4 MAKKAH
4.1 - Masyarakat Arab Jahiliah Part 1

https://goo.gl/S53KLq
Aspek Huraian
1. Jahiliah: Berasal daripada perkataan Arab – Jahala iaitu Jalil dan tidak mengetahui atau
tidak berilmu pengetahuan
Definisi 2. Masyarakat Arab Jahiliah: Masyarakat yang hidup di Semenanjung Tanah Arab selepas
runtuhnya Empangan Maarib di Sabak sehingga turunnya wahyu Allah kepada Nabi
Muhammad s.a.w.
Golongan 1. Masyarakat Badwi: Tinggal di kawasan gurun dan pedalaman di bahagian tengah
masyarakat Semenanjung Tanah Arab
Arab Jahiliah 2. Masyarakat Hadari: Menetap di kawasan pesisiran pantai Semenanjung Tanah Arab
1. Mereka tidak menerima kebenaran dan tidak mengikut ajaran para Nabi dan Rasul
Asal gelaran 2. Mereka tidak menyembah Allah Yang Maha Esa tetapi meyembah berhala dan
masyarakat kepercayaan Animisme
Arab Jahiliah 3. Kehidupan mereka kucar-kacir kerana tiada Nabi dan kitab suci untuk dijadikan panduan
4. Akhlak mereka rendah seperti bersikap kejam, angkuh, dan degil
1. Segi Politik:
 Mengamalkan sistem Kabilah: Hidup berpuak-puak
 Semangat Assabiyah: Semangat kesukuan yang amat tebal di kalangan masyarakat
 Peperangan sering berlaku antara Kabilah walaupun disebabkan oleh perkara kecil
2. Segi Ekonomi:
 Asas perniagaan: Riba dan penindasan
 Mementingkan keuntungan dan kekayaan segera
 Punca pencarian: Merompak dan merampas harta Kafilah lain di padang pasir
 Merompak: satu kewajipan yang harus dilakukan oleh setiap individu dalam sesebuah
Kabilah
3. Segi Sosial:
Ciri-ciri  Amalan: Berjudi, meminum arak, dan berzina
 Seseorang lelaki yang meminum arak sehingga mabuk dianggap lelaki yang
masyarakat
sempurna
Arab Jahiliah
 Kedudukan wanita adalah rendah dan mereka tidak boleh mewarisi harta pusaka
 Sesetengah keluarga menanam bayi perempuan hidup-hidup kerana mereka
dianggap menjatuhkan maruah keluarga
 Lelaki boleh berkahwin dengan beberapa wanita sekaligus atau sesiapa yang
disukainya
 4 jenis agama
i. Watani: Menyembah berhala
ii. Animisme: Memuja alam seperti pokok
iii. Samawi: Agama Kristian dan Yahudi
iv. Agama Hanif: Mempunyai nilai moral yang tinggi
 Kepercayaan kepada Khurafat (karut/tahyul): Menilik nasib, sihir, dan mempercayai
roh orang mati akan menjadi burung
TINGKATAN 4 41
42 TINGKATAN 4
Jawapan:
1) Masyarakat Badwi dan Masyarakat Hadari. 2) Semangat kesukuan yang amat tebal ataupun melampau di kalangan masyarakat. 3)
Orang yang melalui padang pasir sama ada bertujuan untuk berniaga ataupun berpindah. 4) Kerana bayi perempuan dianggap
menjatuhkan maruah keluarga. 5) Agama Watani, Animisme, Agama Samawi, dan Agama Hanif. 6) Mempercayai perkara-perkara yang
tidak logik seperti menilik nasib, sihir, dan mempercayai roh orang mati menjadi burung.
Apakah yang dimaksudkan dengan Khurafat? 6.
Nyatakan agama dan kepercayaan masyarakat Arab Jahiliah. 5.
Mengapakah masyarakat zaman Arab Jahiliah menanam anak bayi perempuan? 4.
Siapakah orang Khafilah? 3.
Apakah yang dimaksudkan dengan semangat Assabiyah? 2.
Nyatakan dua golongan masyarakat Arab Zaman Jahiliah. 1.
Soalan
4.1 – Masyarakat Arab Jahiliah Part 2
https://goo.gl/C6B7Iz
Ciri-ciri Sistem Kabilah yang menjadi amalan masyarakat Arab Jahiliah
Ciri-ciri
1. Hidup secara berpuak-puak dan berkelompok
2. Ahli Kabilah terdiri daripada suku yang sama dan tinggal dalam sesebuah kawasan
3. Setiap Kabilah mempunyai identiti dan peraturannya sendiri
4. Ahli Kabilah sangat taksub terhadap kabilah masing-masing
5. Ketua Kabilah digelar Syeikh yang menjadi lambang pepaduan
6. Antara syarat-syarat untuk menjadi Syeikh adalah mesti disukai oleh ahli Kabilah, dilantik atas persetujuan
orang ramai
7. Selain itu, Syeikh mestilah berfikiran matang, dan bersifat gagah
Punca-punca pembentukan semangat Assabiah dalam kehidupan masyarakat Arab Jahiliah
Punca-punca
1. Mereka hidup dalam Kabilah yang berasaskan keturunan
2. Setiap puak tinggal dalam kelompok masing-masing dan terikat dengan peraturan Kabilah
3. Mereka sering berkerjasama semasa menyelesaikan masalah kerana tempat tinggal mereka adalah
panas dan kering kontang
4. Sikap masyarakat yang suka berperang dan bersama-sama membuat perancangan seperti peristiwa
perang al-Basus
5. Setiap Kabilah ditanamkan sikap taksub terhadap Kabilah masing-masing
Soalan
1. Apakah gelaran yang diberikan kepada ketua Kabilah?

2. Apakah syarat-syarat untuk menjadi ketua Kabilah?
3. Bagaimanakah semangat Assabiyah boleh terbentuknya dalam kehidupan masyarakat Arab Jahiliah?
taksub terhadap Kabilah oleh ketua Kabilah itu sendiri.

sering berkerjasama untuk menyelesaikan masalah, sering membuat perancangan apabila mereka ingin berperang, dan ditanamkan sikap
orang ramai, berfikiran matang, dan bersifat gagah. 3) Mereka hidup berasaskan keturunan, tinggal dalam kelompok masing-masing,
1) Syeikh. Syeikh merupakan lambang perpaduan bagi ahli Kabilahnya. 2) Mestilah disukai oleh ahli Kabilah, dilantik atas persetujuan
Jawapan:
TINGKATAN 4 43
4.2 - Kehidupan Nabi Muhammad s.a.w Sebelum
Dilantik Menjadi Rasul Part 1 Tonton video di sini:
https://goo.gl/BQfvA2
Perkara Huraian
1. Nama: Muhammad bin Abdullah
2. Maksud Muhammad: Terpuji
3. Tarikh Lahir: 20 April 570 M bersamaan 12 Rabiulawal, Tahun Gajah
Biodata
4. Tempat Lahir: Rumah datuknya
5. Name Ibu: Siti Aminah binti Wahab
6. Ibu Susu: Halimatus Saadiah
1. Bapanya meninggal dunia ketika baginda masih di dalam kandungan ibunya

Cabaran 2. Ibunya meninggal dunia semasa baginda berusia 6 tahun
3. Kemudian, baginda dipelihara oleh datuknya Abdul Muttalib
hidup
4. Datuknya meninggal dunia semasa baginda berusia 12 tahun
5. Kemudian, baginda dipelihara oleh bapa saudaranya Abu Talib
1. Penggembala kambing
2. Semasa usia 12 tahun, baginda seringkali mengikut bapa saudaranya berniaga di Syam
Pekerjaan
3. Semasa usia 20 tahun, baginda bekerja dengan seorang wanita yang kaya iaitu Siti
Khadijah
1. Menjalankan perniagaan bersama dengan Maisara iaitu hamba Siti Khadijah

2. Kemuliaan budi pekerti, amanah, dan kebolehan baginda dalam perniagaan
Perniagaan
menyebabkan Siti Khadijah memberikannya modal yang besar
3. Perniagaan baginda semakin berkembang
1. Ketinggian budi pekerti dan kebijaksanaan dalam berniaga baginda telah menimbulkan
rasa hormat Siti Khadijah terhadapnya
Perkahwinan
2. Oleh itu, ini telah membawa kepada perkahwinan mereka berdua
3. Semasa usia 25 tahun, baginda berkahwin dengan Siti Khadijah yang berusia 40 tahun
Soalan
1. Dimanakah tempat Nabi Muhammad s.a.w. dilahirkan?

2. Siapakah nama ibu susuan Nabi Muhammad s.a.w.?
3. Siapakah yang memelihara Nabi Muhammad s.a.w. setelah ibunya meninggal dunia?
4. Ketika berusia 12 tahun, dimanakah Nabi Muhammad pergi berniaga?
1) Rumah datuknya. 2) Halimatus Saadiah. 3) Datuknya, Abdul Muttalib. 4) Syam.
Jawapan:
TINGKATAN 4 44
4.2 - Kehidupan Nabi Muhammad s.a.w Sebelum
Dilantik Menjadi Rasul Part 2 Tonton video di sini:
https://goo.gl/fHKkz7
Sifat-sifat terpuji Nabi Muhammad s.a.w
Sifat Huraian
1. Siddiq: Berkata benar
2. Amanah: Boleh dipercayai
Sifat
3. Tabliq: Menyampaikan
4. Fatanah: Bijaksana
Gelaran 1. al-Amin: Baginda sentiasa dipercayai dan tidak pernah berbohong
1. Semasa usia 35 tahun, baginda telah menyelesaikan suatu peristiwa mengenai

perletakan Batu Hajar Aswad (batu hitam) di tempat asal
Kewibawaan
2. Batu ini berada di salah sebuah penjuru kaabah yang jatuh ketika Kota Mekah ditimpa
banjir
Ketua 1. Bersifat pengasih dan bertimbang rasa

2. Membantu isteri memasak, menampal pakaian yang koyak, melayan anak, dan
Keluarga
membersihkan rumah
1. Sentiasa merendah diri

Pergaulan 2. Bergaul dengan semua lapisan masyarakat tanpa mengira miskin atau kaya
3. Penyayang terhadap orang tua dan kanak-kanak
1. Mudah memaafkan kesilapan orang lain

Pemaaf 2. Contoh: Semasa baginda menawan dan membuka Kota Makkah, baginda
mengampunkan dan membebaskan orang Quraisy yang menyerah diri
1. Perjanjian Hudaibiyah: Perjanjian damai yang dirangka oleh baginda

Bijaksana
2. Kesan: Baginda berjaya menyebarkan Islam di Kota Makkah
1. Baginda sering mengasingkan diri untuk mencari ketenangan

Bersendirian
2. Beribadat di Gua Hira di puncak Bukit Thur
1. 6 Ogos 610 M bersamaan 17 Ramadhan: Allah menurunkan Wahyu kepada Nabi

Muhammad s.a.w. melalui malaikai Jibril di Gua Hira
Wahyu
2. Ketika itu, baginda berusia 40 tahun
3. Wahyu ini menjadi tanda pemisahan di antara Zaman Jahiliah dengan Zaman Islam
Soalan
1. Sebutkan empat sifat terpuji Nabi Muhammad s.a.w.

2. Apakah maksud al-Amin?
3. Nabi Muhamamad s.a.w. seorang yang bertimbang rasa terhadap keluarga. Buktikan.
4. Di manakah tempat Nabi Muhammad s.a.w. mengasingkan diri?
5. Bilakah Nabi Muhammad s.a.w. menerima wahyu pertama?
5) 6 Ogos 610 M bersamaan 17 Ramadhan.

memasak, menampalkan pakaian yang koyak, melayan anak, dan membersihkan rumah. 4) Gua Hira yang terletak di puncak Bukit Thur.
1) Siddiq, Amanah, Tabliq, dan Fatanah. 2) Sentiasa dipercayai dan tidak pernah berbohong. 3) Baginda sering membantu isterinya
Jawapan:
TINGKATAN 4 45
4.3 - Kerasulan Nabi Muhamaad s.a.w.
goo.gl/1D2CfA
Wahyu pertama yang diturunkan kepada Nabi Muhammad s.a.w.
Ciri-ciri
1. Surah al-Alaq, ayat 1-5 yang memerintahkan umat Islam supaya membaca
 Kepentingan membaca dalam Islam:
i. Mendapat dan menambah ilmu
ii. Melalui pembacaan, kajian terhadap sesuatu perkara dapat dilakukan kerana sesetengah sumber-
sumber bacaan mengandungi teori-teori
iii. Dengan membaca dan mengkaji, bangsa akan mencapai kecemerlangan
iv. Ilmu yang dituntut mestilah untuk kebaikan masyarakat
2. Diturunkan pada 6 Ogos 610 M bersamaan dengan 17 Ramadhan melalui malaikat Jibril
Wahyu kedua yang diturunkan kepada Nabi Muhammad s.a.w.
Ciri-ciri
1. Surah al-Muddasir ayat 1-7 mengisytiharkan Nabi Muhammad s.a.w. sebagai Rasul atau pesuruh Allah
2. Pengisytiharan ini merupakan satu rahmat
3. Nabi Muhammad s.a.w. mula menyampaikan ajaran Islam dengan cara bijaksana dan terancang
4. Nabi Muhammad s.a.w. mula menanamkan keimanan terhadap Allah Yang Maha Esa
5. Baginda menggesa masyarakat meninggalkan amalan keji seperti menindas sesama manusia,
membunuh, dan amalan suka mencuri
Soalan
1. Apakah tujuan wahyu pertama yang diturunkan kepada Nabi Muhammad s.a.w.?.
2. Apakah kepentingan membaca menurut pandangan Islam?
3. Apakah tujuan wahyu kedua diturunkan?
4. Apakah penekanan Nabi Muhammad s.a.w. di awal penyebaran Islam?
yang keji seperti menindas sesama manusia, membunuh, dan amalan suka mencuri.
menyakinkan manusia Allah itu adalah Tuhan yang satu. Selain itu, Nabi Muhammad s.a.w. menggesa masyarakat meninggalkan amalan
Rasul atau pesuruh Allah. 4) Nabi Muhammad s.a.w. mula menanam keimanan/keyakinan terhadap Allah Yang Maha Esa iaitu
akan mencapai kecermerlangan, dan ilmu dapat dituntut untuk kebaikan masyarakat. 3) Mengisytiharkan Nabi Muhammad s.a.w. sebagai
1) Memerintah umat Islam supaya membaca. 2) Mendapat dan menambah ilmu, kajian terhadap sesuatu perkara dapat dilakukan, bangsa
Jawapan:
TINGKATAN 4 46
4.4 - Penyebaran Islam Di Makkah
goo.gl/uVfWBP
Cara-cara Nabi Muhammad s.a.w. berdakwah di Makkah
Cara-cara Huraian
1. Selama 3 tahun
2. Di kalangan keluarga dan sahabat yang terdekat sahaja
3. Abu Bakar al-Siddiq merupakan sahabat awal yang memeluk Islam
4. Kemudian, Abu Bakar menarik dan menyebarkan agama Islam kepada tokoh-tokoh
Secara
seperti Uthman bin Affan, Zubair bin Awam, dan al-Arqam bin Abu Arqam
berahsia
5. Rumah al-Arqam bin Abu Arqam dijadikan pusat kegiatan Islam kerana rumahnya berada
di kawasan yang agak pedalaman
6. Tokoh bangsawan yang memeluk Islam pada peringkat awal ialah Siti Khadijah binti
Khuwailid dan Abu Bakar al-Siddiq
1. Sebaik sahaja Nabi Muhammad s.a.w. mendapat perintah Allah

2. Nabi Muhammad s.a.w. mengadakan ceramah di rumah Ali bin Abu Talib iaitu sepupu
baginda
3. Tokoh yang kuat menentang ialah Abu Lahab iaitu bapa saudara baginda
Secara 4. Ceramah kedua diadakan di Bukit Safa setelah baginda mendapat perintah Allah melalui
surah al-Hijr, ayat 94
terbuka
5. Ceramah tersebut dihadiri oleh ketua-ketua pentadbir Makkah dan orang ramai
6. Perbahasan berlaku di antara Nabi Muhammad s.a.w. dengan bapa saudaranya Abu
Lahab
7. Abu Lahab telah menghina Nabi Muhammad s.a.w. sehingga keterangan ajaran Islam
oleh Nabi Muhammad s.a.w. telah terganggu
Soalan
1. Kepada siapakah Nabi Muhammad s.a.w. berdakwah secara rahsia?

2. Siapakah tokoh sahabat terawal memeluk agama Islam?
3. Sebaik sahaja menerima Islam, Abu Bakar al-Siddiq berjaya mengislamkan tiga orang sahabatnya iaitu?
4. Di manakah Nabi Muhammad s.a.w. berdakwah secara terbuka peringkat pertama?
5. Di manakah ceramah kedua diadakan oleh Nabi Muhammad s.a.w?
6. Siapakah tokoh Quraisy yang mengganggu Nabi Muhammad s.a.w. berceramah?
Lahab.
Arqam. 4) Di rumah sepupu Nabi Muhammad s.a.w., Ali bin Abu Talib. 5) Di Bukit Safa. 6) Bapa Saudara Nabi Muhammad s.a.w., Abu
1) kepada keluarga dan sahabat yang terdekat. 2) Abu Bakar al-Siddiq. 3) Uthman bin Affan, Zubair bin Awam, dan al-Arqam bin Abu
Jawapan:
TINGKATAN 4 47
4.5 - Reaksi Masyarakat Arab Terhadap Islam Part 1
goo.gl/6k6H4d
Pendekatan yang digunakan oleh Nabi Muhammad s.a.w. dalam penyebaran Islam di Makkah
Pendekatan
1. Menjelaskan bahawa Islam memberi layanan yang sama kepada semua manusia
2. Berdakwah dengan cara lemah lembut dan berhemah
3. Tidak memaksa tetapi memujuk mereka dengan menggunakan akal yang dianugerahi Allah
4. Membandingkan nilai akhlak masyarakat Arab Jahiliah dengan nilai akhlak ajaran Islam
5. Membaca ayat al-Quran untuk menjawab pertanyaan sahabat
6. Menunjukkan contoh-contoh teladan yang baik kepada masyarakat
7. Menanamkan keimanan yang kukuh kepada pengikutnya
Sebab-sebab penentangan orang Arab Quraisy terhadap ajaran Islam
Ajaran Islam Aspek Ajaran Arab Quraisy

 Menyembah Allah Yang Maha  Menyembah berhala dan kepercayaan
Kepercayaan
Esa Animism
 Menganjurkan prinsip Taraf

persamaan taraf sesama  Mengamalkan sistem darjat
manusia
 Menekankan konsep  Suka menindas terutamanya terhadap

Persaudaraan
persaudaraan golongan wanita
 Sering bersaing untuk merebut jawatan

ketua atau pentadbir Kota Makkah
 Beranggapan memeluk agama Islam
sama seperti terpaksa mengiktiraf Nabi
- Jawatan
Muhammad s.a.w. sebagai pemimpin
Makkah
 Oleh itu, ini akan menggugat peluang
mereka untuk menjadi pemimpin
 Menyembah Allah Yang Maha  Penghalangan penyembahan patung

Esa berhala akan menggugat perniagaan
Ekonomi
 Melarang penyembahan patung patung mereka
berhala
Soalan
1. Berikan 3 contoh pendekatan dakwah yang digunakan oleh Nabi Muhammad s.a.w.
2. Apakah kepercayaan masyarakat Quraisy sebelum kedatangan Islam?
3. Dari segi politik, mengapakah masyarakat Quraisy menentang dakwah Nabi Muhammad s.a.w.?
4. Dari segi ekonomi, mengapakah mereka menentang dakwah Nabi Muhammad s.a.w.?
berhala dan ini akan menggugat perniagaan patung mereka.

pemimpin Makkah dan ini akan menggugat peluang mereka untuk menjadi pemimpin. 4) Ajaran Islam melarang penyembahan patung
Animism. 3) Mereka beranggapan bahawa menerima/memeluk agama Islam sama seperti mengiktiraf Nabi Muhammad s.a.w. sebagai
dan tidak memaksa tetapi memujuk mereka dengan menggunakan akal yang dianugerahi Allah. 2) Menyembah berhala dan kepercayaan
1) Menjelaskan bahawa Islam memberi layanan yang sama kepada semua manusia, berdakwah dengan cara lemah lembut dan berhemah,
Jawapan:
TINGKATAN 4 48
goo.gl/9KUhyE
Sebab-sebab penerimaan ajaran Islam oleh sebahagian masyarakat Arab pada peringkat awal
Sebab-sebab
1. Ajaran Islam diterima oleh keluarga dan sahabat terdekat Nabi Muhammad s.a.w. pada peringkat awal
2. Di peringkat masyarakat, ajaran Islam diterima oleh golongan bawahan terutamanya golongan hamba
kerana Islam memberi layanan yang sama kepada semua manusia
3. Ajaran Islam juga diterima kerana kemurnian ajarannya yang merangkumi semua bidang
4. Pendekatan yang dibawa oleh Nabi Muhammad s.a.w. iaitu melakukan penyebaran secara berlembut
Golongan hamba yang diseksa oleh tuannya kerana memeluk Islam

ame
Nama Hukuman
Bilal bin Dijerut leher dengan tali, dijemur, diselar dengan besi panas, dan ditindih dadanya dengan
Rabah batu
Keluarga Dijemur di padang pasir sehingga Yassir dan isterinya Sumaiyyah mati Syahid
Yassir
Amir bin Diseksa sehingga menjadi gila

Fuhairah
Zunainah Diseksa oleh Abu Lahab sehingga menjadi buta
Cara-cara orang Arab Quraisy menentang dakwah Islam
Cara-cara
1. Mencemuh baginda dengan kata-kata nista atau penghinaan
2. Golongan hamba yang memeluk Islam diseksa dengan kejam
3. Menganggu baginda semasa beribadat seperti meletakkan benda-benda kotor di atas tenguk baginda
4. Penyair Arab mengejek baginda dengan puisi mereka
5. Memujuk baginda dengan menawarkan kedudukan, perempuan cantik, dan harta
6. Melakukan pemulauan terhadap baginda dan keluarga dengan menghebahkan melalui tulisan yang
digantung pada Kaabah
7. Membuat pakatan membunuh baginda
Soalan
1. Di peringkat masyarakat, siapakah golongan awal yang menerima Islam?
2. Mengapakah golongan bawahan mudah menerima Islam?
3. Sebaik sahaja menerima Islam, dengan cara apakah Bilal b. Rabah diseksa oleh tuannya?
4. Bagaimanakah cara masyarakat Arab Quraisy mengganggu Nabi Muhamamad s.a.w. beribadat?
5. Apakah tawaran yang diberi oleh Nabi Muhammad s.a.w. sekiranya berhenti berdakwah?
6. Bagaimanakah cara mereka melakukan pemulauan?
cantik, dan harta. 6) Menghebahkan melalui tulisan yang digantung pada Kaabah.
semua manusia 4) Mereka meletakkan benda-benda kotor di atas tengkuk baginda. 5) Kedudukan yang tinggi seperti ketua, perempuan
1) Golongan hamba. 2) Islam memberi layanan yang sama kepada semua manusia. 3) Kerana Islam memberi layanan yang sama kepada
Jawapan:
TINGKATAN 4 49
goo.gl/XNTX7Z
Tindakan-tindakan Nabi Muhammad s.a.w. terhadap ancaman puak Quraisy Makkah
Tindakan-tindakan
1. Penentangan terhadap Nabi Muhammad s.a.w. semakin meningkat setelah kematian bapa saudaranya
Abu Talib dan isterinya Siti Khadijah
2. Nabi Muhammad s.a.w. membenarkan orang Islam berpindah ke Habsyah untuk mengurangkan tekanan
3. Baginda dan anak angkatnya Zahid bin Harith berpindah ke Taif untuk menyebarkan Islam di tempat baru
tetapi dihalang oleh pemimpin Taif
4. Baginda kemudiannya telah menerima wahyu Allah untuk berhijrah ke Madinah
5. Masyarakat Madinah yang terdiri daripada suku Aus dan Kharaj menjemput Nabi Muhammad s.a.w ke
Madinah untuk dilantik sebagai ketua bagi menyatukan kedua-dua suku ini. Perpindahan baginda dari
Makkah ke Madinah berlaku pada tahun 622 M.
Kebaikan-kebaikan perlantikkan Nabi Muhammad s.a.w. kepada masyarakat
Kebaikan-kebaikan
1. Nabi Muhammad s.a.w. telah mencorakkan tamadun Islam kepada masyarakat Arab Jahiliah
2. Mengubah cara hidup masyarakat Arab Jahiliah kepada kehidupan yang lebih teratur
3. Menerapkan nilai-nilai murni seperti bekerjasama antara satu sama lain
4. Membawa kepada perubahan politik, ekonomi, dan sosial kepada masyarakat Arab Jahiliah
Soalan
1. Mengapakah ancaman terhadap Nabi Muhammad s.a.w. semakin meningkat?

2. Untuk mengurangkan tekanan terhadap penganut Islam, Nabi Muhammad s.a.w membenarkan
mereka berhijrah ke…?
3. Nabi Muhammad s.a.w. dan anak angkatnya Zaid b. Harith berhijrah ke…?
4. Mengapakah Nabi Muhammad s.a.w. kemudiannya berpindah ke Madinah?
5. Mengapakah perlantikan Nabi Muhammad s.a.w. sebagai rasul dianggap satu rahmat kepada
masyarakat?
dan sosial kepada masyarakat Arab Jahiliah.

nilai murni seperti sikap bekerjasama antara satu sama lain. Akhir sekali, baginda telah membawa kepada perubahan politik, ekonomi,
mengubah cara hidup masyarakat Arab Jahiliah kepada kehidupan yang lebih teratur. Tambahan pula, baginda telah menerapkan nilai-
mereka. 5) Nabi Muhammad s.a.w. telah mencorakkan tamadun Islam kepada masyarakat Arab Jahiliah. Lebih-lebih lagi, baginda telah
wahyu Allah untuk berhijrah ke Madinah. Tambahan pula, masyarakat Madinah telah menjemput Nabi Muhammad s.a.w. ke negeri
1) Kerana kematian bapa saudaranya Abu Talib dan isterinya Siti Khadijah. 2) Habsyah. 3) Taif. 4) Nabi Muhammad s.a.w. telah menerima
Jawapan:
TINGKATAN 4 50
BAB 5 KERAJAAN ISLAM DI MADINAH
5.1 - Perjanjian Aqabah

goo.gl/6W4nKX
Perjanjian Aqabah I & II
Perjanjian
Aqabah Kandungan
1. Suku Aus dan Khazraj berjanji akan:

Perjanjian a. Beriman dengan Allah dan Rasul
Aqabah I b. Membantu perjuangan Nabi Muhammad s.a.w.
c. Tidak akan melakukan amalan seperti mencuri, minum arak, dan membunuh
bayi perempuan
1. Suku Aus dan Khazraj berjanji akan memeluk Islam dan mengukuhkan taat setia kepada
Perjanjian Nabi Muhammad s.a.w.
Aqabah II 2. Suku Aus dan Khazraj menjemput Nabi Muhammad s.a.w. dan orang Islam berhijrah ke
Madinah
3. Mereka berjanji akan menyediakan tempat tinggal, keselamatan, dan kesediaan
mempertahankan Islam
Maksud Hijrah
Maksud
Hijrah Maksud
Dalam 1. Hijrah merupakan perpindahan orang Islam dari Kota Mekah ke Kota Madinah dalam
Konteks usaha untuk memperkukuhkan Islam serta strategi baru untuk menyebarkan Islam
Islam
Dalam 1. Perjuangan untuk menegakkan kebenaran dan meninggalkan keburukan dan kejahatan
Konteks 2. Hijrah boleh dilambangkan dengan semangat ingin berubah seperti perubahan sikap,
yang Lebih cara berfikir, dan tingkah laku
Luas
Menurut 1. Hijrah merupakan satu pelarian

Orientalis
Barat
TINGKATAN 4 51
Empat Hujah daripada Sarjana Islam yang Menyangkal Pendapat Orientalis Barat yang
Menyatakan Hijrah Merupakan Satu Pelarian
Hujah
1. Hijrah adalah kerana jemputan separti yang tercatat dalam Perjanjian Aqabah II
2. Ketibaan orang Islam Mekah disambut dengan meriah dan rela oleh orang Madinah
3. Orang Islam Mekah telah diberi tempat tinggal yang sewajarnya selain dijamin tentang keselamatan
mereka di Madinah
4. Nabi Muhammad s.a.w. telah dilantik sebagai pemimpin Madinah dan diterima oleh semua golongan
termasuk orang bukan Islam
Sebab-sebab Penghijrahan Nabi Muhammad s.a.w. dari Mekah ke Madinah
Sebab Huraian
Wahyu 1. Nabi Muhammad s.a.w. menerima wahyu dari Allah dalam surah al-Anfal
2. Allah telah menyatakan niat dan pakatan Quraisy untuk membunuh baginda
Ancaman 1. Orang Quraisy Mekah sering mengancam dan mengganggu Nabi Muhammad s.a.w.
2. Aktiviti penyebaran Islam telah tergendala
Jemputan 1. Masyarakat Madinah menjemput Nabi Muhammad s.a.w. ke negeri mereka

2. Madinah menghadapi masalah kepimpinan kerana perebutan jawatan antara suku Aus
dan Khazraj
Strategi 1. Hijrah juga merupakan satu strategi untuk menyebarkan Islam ke tempat baru yang lebih
aman
Bersatu 1. Hijrah boleh mewujudkan sebuah masyarakat Islam yang bersatu dan sempurna
Soalan
1. Sebutkan isi kandungan perjanjian Aqabah I

2. Apakah maksud hijrah dalam konteks Islam?
3. Apakah maksud hijrah dalam konteks yang lebih luas?
4. Beri satu contoh sebab utama Nabi Muhammad s.a.w. berhijrah ke Madinah.
5. Mengapakah masyarakat Madinah menjemput Nabi Muhammad s.a.w.?
6. Senaraikan lima sebab Nabi Muhamamd s.a.w. berhijrah ke Madinah.
bersatu dan sempurna.

Allah, ancaman orang Quraisy, jemputan masyarakat Madinah, strategi untuk menyebarkan Islam, mewujudkan masyarakat Islam yang
dalam surah al-Anfal. 5). Madinah menghadapi masalah kepimpinan kerana perebutan jawatan antara suku Aus dan Khazraj. 6) Wahyu
semangat ingin berubah seperti perubahan sikap, cara berfikir, dan tingkah laku. 4) Nabi Muhammad s.a.w. menerima wahyu dari Allah
merupakan perjuangan untuk menegakkan kebenaran dan meninggalkan keburukan dan kejahatan. Hijrah boleh dilambangkan dengan
Kota Mekah ke Kota Madinah dalam usaha untuk memperkukuhkan Islam serta strategi baru untuk menyebarkan Islam. 3) Hijrah
melakukan amalan seperti mencuri, minum arak, dan membunuh bayi perempuan. 2) Hijrah merupakan perpindahan orang Islam dari
1) Suku Aus dan Khazraj berjanji akan beriman dengan Allah dan Rasul, membantu perjuangan Nabi Muhammad s.a.w., dan tidak akan
Jawapan:
TINGKATAN 4 52
5.2 - Hijrah
goo.gl/8yyHdV
Rentetan peristiwa hijrah Nabi Muhammad s.a.w. ke Madinah
Peristiwa Huraian
Aqabah I 1. Nabi Muhammad s.a.w. memeterai Perjanjian Aqabah Pertama dengan orang Madinah
Aqabah II 1. Nabi Muhammad s.a.w. memeterai Perjanjian Aqabah Kedua dengan orang Madinah
Tentangan 1. Nabi Muhammad s.a.w. mendapat tahu tentang pakatan untuk membunuhnya daripada
Orang wahyu Allah
Quraisy
Perintah 1. Nabi Muhammad s.a.w. ke rumah Abu Bakar al-Siddiq memberi tahu beliau tentang
Hijrah wahyu Allah memerintahkan baginda supaya berhijrah
Bersembunyi 1. Nabi Muhammad s.a.w. dan Abu Bakar al-Siddiq bersembuyi di Gua Thur selama tiga
di Gua Thur malam
Madinah 1. Nabi Muhammad s.a.w. mendirikan Masjid al-Nabawi, mempersaudarakan golongan

Muhajirin dan Ansar serta membentuk Piagam Madinah
Kepentingan Hijrah Nabi Muhammad s.a.w. dari Mekah ke Madinah
Kepentingan
1. Islam boleh disebarkan dengan bebas tanpa berselindung
2. Nabi Muhammad s.a.w. berjaya mendamaikan suku Aus dan Khazraj yang sering bersengketa
3. Mempersaudarakan orang Islam dari Mekah dengan orang Islam Madinah
4. Memberi gelaran Muhajirin kepada orang Mekah dan Ansar kepada orang Madinah
5. Nabi Muhammad s.a.w. mendirikan Masjid Nabawi dan dijadikan tempat beribadat, belajar, bertemu,
dan membincangkan masalah orang Islam
6. Di persekitaran masjid dibenarkan menjalankan aktiviti berjual beli
7. Tarikh hijrah dijadikan kalendar (takwim) orang Islam oleh Khalifah Umar al-Khatab
8. Nabi Muhammad s.a.w. telah menukar nama Yatrib kepada Madinah al-Munawarah atau Kota
Bercahaya
9. Hijrah menampakkan toleransi kaum dan tolong-menolong dan telah melahirkan masyarakat yang
cemerlang
10. Hijrah juga menggambarkan pengorbanan sahabat-sahabat.
a. Abu Bakar al-Siddiq sanggup bergadai nyawa dan harta
b. Ali b. Abu Talib sanggup tidur di tempat baginda
c. Abdul Rahman b. Auf mengorbankan harta
11. Hijrah memperlihatkan keberanian wanita seperti Asma iaitu anak Abu Bakar al-Siddiq yang menghantar
makanan ke Gua Thur
12. Memperlihatkan kecekapan Nabi Muhammad s.a.w. mengatur strategi
a. Semasa berhijrah baginda tidak terus ke Madinah tetapi bersembunyi di Gua Thur dan memilih
jalan selatan yang jarang digunakan oleh orang ramai
TINGKATAN 4 53
Soalan
1. Apakah tujuan Nabi Muhammad s.a.w. pergi ke rumah Abu Bakar al-Siddiq?
2. Berapa lamakah Nabi Muhammad s.a.w. bersembunyi dalam Gua Thur?
3. Sebaik sahaja sampai ke Madinah, apakah yang telah dilakukan oleh Nabi Muhammad s.a.w.?
4. Siapakah tokoh yang menjadikan tarikh hijrah sebagai kalendar orang Islam?
5. Nabi Muhammad s.a.w. telah menukar nama Yatrib kepada Madinah al-Munawwarah. Apakah maksud
nama Madinah al-Munawwarah?
Ansar serta membentuk Piagam Madinah. 4) Khalifah Umar al-Khatab. 5) Kota Bercahaya.
berhijrah. 2) Selama tiga malam. 3) Nabi Muhammad s.a.w. mendirikan Masjid al-Nabawi, mempersaudarakan golongan Muhajirin dan
1) Nabi Muhammad s.a.w. ke rumah Abu Bakar al-Siddiq memberi tahu beliau tentang wahyu Allah memerintahkan baginda supaya
Jawapan:
TINGKATAN 4 54
5.3 - Piagam Madinah
goo.gl/3T0aXL
Maksud Piagam Madinah
Maksud
1. Merupakan sebuah perlembagaan bertulis yang dirangka oleh Nabi Muhammad s.a.w. pada tahun
622M. Ianya ditulis dengan berpandukan wahyu Allah.
2. Piagam Madinah menjadi asas pemerintahan kerajaan Islam Madinah yang terdiri dari masyarakat Islam
dan bukan Islam
3. Piagam ini mencatat tentang peraturan dan tanggungjawab ketua negara dan rakyatnya. Ianya dirangka
berdasarkan persetujuan orang Islam (Muhajirin & Ansar) & bukan Islam (Yahudi).
Maksud Piagam Madinah
Aspek Huraian
Politik 1. Nabi Muhammad s.a.w. sebagai pemimpin Madinah dan baginda juga sebagai hakim
yang akan menyelesaikan masalah orang Islam dan bukan Islam
Agama 1. Masyarakat Madinah bebas mengamalkan agama masing-masing

2. Bebas mengamalkan adat mereka selagi tidak bertentangan dengan Islam
Sosial 1. Masyarakat Madinah dianggap sebagai satu ummah

2. Mempunyai tanggungjawab yang sama terhadap negara
3. Tidak boleh bermusuh sesama sendiri
Perundangan 1. Undang-undang Islam diguna pakai secara menyeluruh

2. Peraturan keluarga di dalam sesuatu kabilah boleh diamalkan selagi tidak bertentangan
dengan Islam
Ekonomi 1. Kerjasama antara masyarakat Madinah dituntut demi memajukan ekonomi negara
2. Penipuan dan riba dihapuskan dalam perniagaan
Pertahanan 1. Semua anggota masyarakat dikehendaki mempertahankan Madinah dari ancaman

musuh
Yahudi 1. Keselamatan orang bukan Islam khususnya Yahudi terjamin selagi mereka mematuhi
Piagam Madinah
TINGKATAN 4 55
Kepentingan Piagam Madinah
Peristiwa
1. Merupakan model kerajaan Islam yang unggul
a. Merupakan perlembagaan yang lengkap
b. Diterima pakai oleh semua masyarakat
2. Perlembagaan merangkumi peraturan yang berkaitan dengan dunia dan akhirat
3. Amalan riba, penipuan, rasuah, dan penindasan tidak dibenarkan
a. Sifat bertimbang rasa dan bersedekah digalakkan
b. Mementingkan keadilan dan ketelusan dalam perniagaan
4. Berjaya mewujudkan masyarakat yang bersatu & aman
a. Taraf dan kedudukan rakyat sama
b. Konsep keadilan sosial dipraktikkan
5. Setiap kaum mematuhi peraturan yang ditetapkan
a. Mereka bertanggungjawab mempertahankan Madinah daripada serangan luar
6. Sistem pemerintahan yang diasaskan oleh Nabi Muhammad s.a.w. meletakkan Allah sebagai kuasa
tertinggi
Soalan
1. Bagaimanakah Piagam Madinah dibentukkan?

2. Apakah yang tercatat dalam Piagam Madinah?
3. Apakah peranan Nabi Muhammad s.a.w. menurut Piagam Madinah?
4. Apakah maksud masyarakat dianggap sebagai satu ummah?
5. Apakah bentuk kegiatan ekonomi yang tidak dibenarkan dalam Piagam Madinah?
6. Bagaimanakah kedudukan orang bukan Islam menurut Piagam Madinah?
7. Mengapakah Piagam Madinah dikatakan model kerajaan Islam yang unggul?
Madinah. 7) Ia merupakan perlembagaan yang lengkap, dan diterima pakai oleh semua masyarakat.
tanggungjawab yang sama terhadap negara 5) Penipuan dan riba. 6) Mereka dijamin keselamatan selagi mereka mematuhi Piagam
sebagai hakim yang akan menyelesaikan masalah orang Islam dan bukan Islam 4) Maksudnya masyarakat Madinah mempunyai
peraturan dan tanggungjawab ketua negara dan rakyatnya. 3) Nabi Muhammad s.a.w. sebagai pemimpin Madinah dan baginda juga
1) Piagam Madinah dirangka dan ditulis oleh Nabi Muhammad s.a.w. berpandukan wahyu Allah. 2) Piagam Madinah mencatat tentang
Jawapan:
TINGKATAN 4 56
5.4 - Perang Menurut Islam
goo.gl/RLqUgj
Peperangan yang berlaku antara orang Islam Madinah dengan puak Quraisy Mekah
Peperangan
1. Perang Badar tahun 624M/2H
2. Perang Uhud tahun 625M/3H
3. Perang Khandak tahun 627M/5H
4. Perang Tabuk tahun 630M/8H
Peristiwa Perang Khandak (627M/5H)
Peristiwa
1. Berlaku antara orang Islam dengan orang Quraisy Mekah yang bergabung dengan Yahudi
2. Dalam peperangan ini, pihak Islam telah menggunakan strategi menggali parit di sekeliling kota
3. Pihak Islam memperolehi kemenangan kerana tenteranya mempunyai kesabaran dan ketahanan diri
yang tinggi
Prinisp-prinsip perang mengikut ajaran Islam
Peristiwa
1. Berperang bertujuan mempertahankan agama, maruah diri, dan negara
2. Boleh dilakukan dengan keizinan Allah, setelah wahyu diturunkan
3. Berperang apabila diserang musuh
4. Berperang untuk mencari keamanan agar rumah ibadat terpelihara
5. Berperang untuk menentang kezaliman dan mempertahankan diri
6. Hendaklah berdamai sekiranya musuh inginkan perdamaian
7. Semasa perang, dilarang membunuh orang lemah seperti orang tua, kanak-kanak, wanita, orang yang
sakit, dan orang yang menyerah diri.
8. Tidak dibenarkan memusnahkan tumbuh-tumbuhan, tanaman, dan binatang ternakan
9. Dilarang merobohkan tempat ibadat musuh
10. Tawanan wanita dan kanak-kanak perlu dibebaskan manakala tawanan lelaki dibebaskan dengan
bersyarat
Soalan
1. Sebutkan nama perang yang pertama antara Makkah dengan Madinah.
2. Perang Khandak atau Perang Parit berlaku pada tahun 627M/3H, mengapakah ia dinamakan Perang
Khandak atau Perang Parit?
3. Mengapakah pihak Islam memperolehi kemenangan dalam Perang Khandak?
4. Apakah tujuan perang yang dibenarkan oleh Islam?
5. Berikan contoh larangan terhadap orang Islam semasa berperang
merobohkan tempat ibadat musuh.

dan orang yang menyerah diri. Mereka juga dilarang memusnahkan tumbuh-tumbuhan, tanaman dan binatang ternakan, serta
diri, dan negara. 5) Tentera orang Islam dilarang membunuh orang yang lemah seperti orang tua, kanak-kanak, wanita, orang yang sakit,
Arab. 3) Kerana tentera pihak Islam mempunyai kesabaran dan ketahanan diri yang tinggi. 4) Demi mempertahankan agama, maruah
1) Perang Badar. 2) Tentera Madinah menggunakan taktik menggali parit dalam perang tersebut. “Parit” adalah “Khandak” dalam Bahasa
Jawapan:
TINGKATAN 4 57
5.5 - Perjanjian Hudaibiyah
goo.gl/VTd476
Peristiwa yang membawa kepada termeterainya Perjanjian Hudaibiyah
Peristiwa
1. Pada tahun 628M, rombongan orang Islam telah ke Mekah kerana ingin menunaikan umrah
2. Mereka telah disekat di Hudaibiyah. Nabi Muhammad s.a.w. menghantar Uthman bin Affan ke Mekah
untuk menerangkan tujuan kedatangan mereka
3. Orang Islam yang mendengar khabar angin tentang kematian Uthman telah bersumpah setia yang
dikenali sebagai “Baiah al-Ridwan”
4. Orang Arab Quraisy berasa bimbang terhadap kata sepakat orang Islam, lalu mereka menemui Nabi
Muhammad s.a.w.
5. Baginda mengadakan perjanjian dan termeterailah Perjanjian Hudaibiyah antara Nabi Muhammad
s.a.w. mewakili orang Islam dengan Suhail b. Amru mewakili orang Quraisy.
Perjanjian Hudaibiyah
Isi
1. Bersetuju untuk mengadakan gencatan senjata selama 10 tahun
2. Kabilah Arab yang lain bebas memihak sama ada kepada orang Islam Madinah atau orang Quraisy
Mekah
3. Orang Islam Madinah yang memihak ke Mekah tanpa kebenaran penjaganya tidak perlu dipulangkan
4. Orang Quraisy Mekah yang memihak ke Madinah tanpa kebenaran penjaganya perlu dipulangkan
semula
5. Umat Islam hanya boleh mengerjakan umrah pada tahun berikutnya
Kepentingan Perjanjian Hudaibiyah
Peristiwa
1. Orang Islam berpeluang menunaikan ibadat haji pada tahun berikutnya iaitu tahun 629M
2. Orang Islam bebas memasuki Kota Mekah dan beribadat di Kaabah
3. Nabi Muhammad s.a.w. berpeluang berdakwah ke seluruh Semenanjung Arab
4. Agama Islam berkembang dengan pesat terutama selepas 2 tahun Perjanjian Hudaibiyah
5. Pengislaman tokoh Arab Quraisy seperti Khalid b. Al-Walid, Amru b. Al-As dan Uthman b. Talha
6. Perjanjian ini dianggap satu pengikhtirafan pemimpin Mekah terhadap kerajaan Islam Madinah
7. Memperlihatkan kebijaksanaan Nabi Muhammad s.a.w. merangka perjanjian yang akhirnya membawa
kepada perkembangan Islam khususnya di Mekah
TINGKATAN 4 58
Soalan
1. Apakah tujuan orang Islam ingin ke Makkah?

2. Siapakah yang dihantar oleh Nabi Muhammad s.a.w. untuk menerangkan tujuan kedatangan mereka
ke Makkah?
3. Apakah maksud Baiah al-Ridwan?
4. Siapakah yang mewakili pemimpin Makkah untuk bertemu Nabi Muhammad s.a.w. sehingga
termeterainya Perjanjian Hudaibiyah?
5. Berapa lamakah gencatan senjata yang dipersetujui antara Makkah dengan Madinah?
6. Beri contoh kesan penting Perjanjian Hudaibiyah terhadap agama Islam.
7. Siapakah tokoh Quraisy yang memeluk Islam selepas Perjanjian Hudaibiyah?
b. Al-Walid, Amru b. Al-As, Uthman b. Talha

Mekah and beribadat di Kaabah, dan agama Islam berkembang dengan pesat terutama selapas 2 tahun Perjanjian Hudaibiyah. 7) Khalid
tahun. 6) Orang Islam berpeluang menunaikan ibadat haji pada tahun berikutnya iaitu tahun 629M, orang Islam bebas memasuki Kota
1) Tujuan mereka adalah untuk menunaikan umrah. 2) Uthman bin Affan. 3) Bersumpah setia beramai-ramai. 4) Suhail b. Amru. 5) 10
Jawapan:
TINGKATAN 4 59
5.6 - Pembukaan Kota Mekah – Part 1
goo.gl/AkrbTt
Faktor Nabi Muhammad s.a.w. ingin membuka Kota Mekah
Sebab Huraian
Sekat Pihak Quraisy telah langgar Perjanjian Hudaibiyah dengan menyekat hak kebebasan
yang dipersetujui bersama
Strategi Pembukaan Kota Mekah merupakan satu strategi jangka panjang bagi menentukan
penyebaran Islam
Kukuhkan Pembukaan Kota Mekah boleh mengukuhkan kerajaan Islam Madinah kerana tiada
lagi ancaman dari orang Quraisy Mekah.
Kota Mekah merupakan tempat kelahiran Nabi Muhammad s.a.w. dan tempat
Kelahiran
lahirnya agama Islam
Pembunuhan orang Beberapa orang Bani Khuzaah yang menyebelahi Islam telah dibunuh oleh orang
Bani Khuzaah Quraisy
Cara pembukaan Kota Mekah oleh Nabi Muhammad s.a.w.
Isi
1. Nabi Muhammad s.a.w. telah menyediakan empat pasukan tentera yang dianggotai oleh 10,000 orang
2. Empat pasukan ini diketuai oleh Khalid bin al-Walid, Abu Ubaidah al-Jarrah, Saad bin Ubadah, dan Zubair
b. al-Awwam
3. Mereka masuk ke Kota Mekah melalui empat arah iaitu utara, selatan, barat, dan barat daya Mekah
4. Sebaik sahaja memasuki Kota Mekah, mereka tidak mendapat tentangan besar. Penentangan kecil
hanya berlaku terhadap tentera Khalid b. al-Walid
5. Kota Mekah berjaya ditawan pada tahun 630M bersama 8 Hijrah.
Sebab Kota Mekah mudah ditawan
Peristiwa
1. Ketika Kota Mekah dikepung berlakunya pengislaman oleh tokoh Quraisy iaitu Abu Sufian dan Abas
2. Dengan pengislaman kedua pembesar ini, orang Arab Quraisy turut memeluk Islam
3. Nabi Muhammad s.a.w. telah memberi jaminan keselamatan kepada mereka yang terkepung sekiranya
mereka menyerah diri
4. Jaminan ini telah menjadi faktor utama kepada kejayaan ini
TINGKATAN 4 60
Soalan
1. Apakah sebab serta-merta Nabi Muhammad s.a.w. membuka Kota Makkah?

2. Apakah bentuk pelanggaran perjanjiaan Hudaibiyah oleh pihak Quraisy Makkah?
3. Siapakah yang dibunuh oleh pihak Quraisy Makkah?
4. Berapa ramaikah tentera Madinah yang mengepong Kota Makkah?
5. Sebutkan nama 4 orang ketua pasukan tentera Madinah ketika mengepong Kota Makkah.
6. Siapakah tokoh Quraisy yang memeluk Islam ketika Kota Makkah dikepong?
7. Apakah faktor utama kejayaan Nabi Muhammad s.a.w. menawan Kota Makkah?
terkepung sekiranya mereka menyerah diri.

Zubair b. al-Awwam. 6) Abu Sufian dan Abas. 7) Nabi Muhammad s.a.w. telah memberi jaminan keselamatan kepada mereka yang
Khuzaah. 4) Empat pasukan tentera yang dianggotai 10,000 orang. 5) Khalid bin al-Walid, Abu Ubaidah al-Jarrah, Saad bin Ubadah, dan
1) Pihak Quraisy telah langgar Perjanjian Hudaibiyah 2) Pihak Quraisy menyekat hak kebebasan yang dipersetujui. 3) Beberapa orang Bani
Jawapan:
TINGKATAN 4 61
5.6 - Pembukaan Kota Mekah – Part 2
goo.gl/A9AEe9
Apa yang dilakukan oleh Nabi Muhammad s.a.w. sebaik sahaja menakluki Kota Mekah
Huraian
1. Nabi Muhammad s.a.w. bertawaf sebanyak tujuh kali mengelilingi kaabah
2. Nabi Muhammad berpidato dengan membaca al-Quran di mana baginda menekankan kepentingan
perpaduan kaum
Kepentingan pembukaan semula Kota Mekah
Huraian
1. Pembukaan Kota Mekah menyebabkan kaabah terpelihara dari unsur-unsur jahiliah
2. Agama menyembah berhala di Kota Mekah dihapuskan selama-lamanya
3. Masyarakat mula mendalami ilmu pengetahuan Islam
4. Kota Mekah menjadi kota suci umat Islam seluruh dunia kerana terdapatnya kaabah
5. Pembukaan Kota Mekah membuktikan kerajaan Islam yang dibentuk di Madinah begitu kukuh
6. Pembukaan Kota Mekah juga menjadi pembuka jalan ke arah penyebaran Islam ke seluruh dunia
Soalan
1. Apakah tindakan pertama yang dilakukan oleh Nabi Muhammad s.a.w. setelah membuka Kota Mekah?
2. Bagaimanakah kedudukan kaabah setelah pembukaan Kota Makkah?
3. Apakah kesan pembukaan Kota Makkah oleh Nabi Muhammad s.a.w.?
terpelihara dari unsur-unsur jahiliah. 3) Kota Mekah menjadi kota suci umat Islam seluruh dunia kerana terdapatnya kaabah
1) Nabi Muhammad s.a.w. bertawaf sebanyak tujuh kali mengelilingi kaabah. 2) Pembukaan Kota Mekah menyebabkan kaabah
Jawapan:
TINGKATAN 4 62
BAB 6 PEMBENTUKAN KERAJAAN ISLAM DAN SUMBANGANNYA
6.1 - Kerajaan Khulafah Al-Rashidin (Bahagian 1)

goo.gl/H2xRsb
Konsep Khalifah
Maksud Khalifah
Bahasa Asal dari perkataan Arab yang membawa maksud pengganti (kata jamak:
khulafah)
Maksud yang lebih Pengganti yang melaksanakan tanggungjawab pemerintahan dan pentadbiran
luas kerajaan
Konteks Islam Tanggungjawab memelihara kemurnian agama Islam yang disampaikan oleh
Nabi Muhammad s.a.w.
Tanggungjawab seorang Khalifah
Tanggungjawab – tanggungjawab
Politik 1. Memastikan kelicinan pentadbiran

2. Mempertahankan agama dan negara Islam
3. Melantik pegawai pentadbir negara
4. Memecat pegawai pentadbir jika perlu
5. Memantapkan sistem perundangan Islam berdasarkan al- Quran dan Hadis
Sosial 1. Menjaga kebajikan rakyat

2. Menjaga dan meneruskan perintah Allah yang disampaikan melalui Nabi
Muhammad s.a.w
3. Mewujudkan perpaduan ummah melalui musyawarah
Ekonomi 1. Menguruskan kewangan, perbendaharaan negara dan baitulmal

2. Mengatur pungutan zakat, kharaj dan jizyah
Syarat- syarat untuk menjadi seorang Khalifah
Syarat – syarat
1. Lelaki yang merdeka
2. Beragama Islam
3. Berpengetahuan tentang Islam
4. Warak iaitu mematuhi perintah Allah
5. Sanggup melaksanakan perintah Allah
6. Bersifat adil
7. Mempunyai akhlak yang baik
8. Mempunyai tubuh badan yang sihat dan sempurna
9. Berfikiran cerdas
10. Pandai mentadbir
TINGKATAN 4 63
64 TINGKATAN 4
Jawapan:
1) Maksud khalifah dalam konteks Islam ialah tanggungjawab memelihara kemurnian agama Islam yang disampaikan oleh Nabi
Muhammad s.a.w. 2) memastikan kelicinan pentadbiran, mempertahankan agama dan negara Islam, dan melantik pegawai pentadbir
negara. 3) Tugas khalifah dari segi ekonomi ialah menguruskan kewangan, perbendaharaan negara dan baitulmal. 4) 3 contoh syarat
untuk menjadi khalifah ialah menjadi lelaki yang merdeka, beragama Islam dan bersifat adil.
Berikan 3 contoh syarat untuk menjadi Khlifah. 4.
Apakah tugas Khalifah dari segi ekonomi? 3.
Berikan 3 contoh tugas khalifah dari segi politik. 2.
Apakah maksud Khalifah dalam konteks Islam? 1.
Soalan
6.1 - Kerajaan Khulafah Al-Rashidin (Bahagian 2)
goo.gl/6kcjjM
Pemerintah-pemerintah Kerajaan Khulafah al – Rashidin

Nama Khalifah Keturunan Masa Pemerintahan
Khalifah Abu Bakar al- Siddiq Bani Tamim 632M- 634M
Khalifah Umar al- Khatab Bani Adi 634M – 644M
Khalifah Uthman b. Affan Bani Umaiyyah 644M – 656M
Khalifah Ali b. Abu Talib Bani Hasyim 656M – 661M
Cara- cara pemilihan Khulafah al- Rashidin

Cara – cara Huraian
Musyawarah/ mesyuarat Contoh: perlantikan Khalifah Abu Bakar
Dicadangkan oleh Syadina Umar dan mendapat persetujuan orang ramai
Cadangan satu nama dari Contoh: perlantikan Syadina Umar
Khalifah terdahulu Dicadangkan oleh Khalifah Abu Bakar sebelum beliau meninggal dunia
Pencalonan beberapa nama Contoh: Perlantikan Saidina Uthman
Enam calon dicadangkan dan Uthman dipilih
Pencalonan dari sekelompok Contoh: perlantikan Saidina Ali
masyarakat
Soalan
1. Bagaimanakah cara Abu Bakar al-Siddiq menaiki jawatan Khalifah?
2. Siapakah yang mencadangkah Umar al-Khatab sebagai Khalifah?
3. Perlantikan Uthman b. al-Affan sebagai Khalifah melalui pencalonan beberapa nama. Berapa
namakah yang dicalonkan?
Umar al- Khatab sebagai khalifah 3) Enam nama yang dicalonkan.

1) Abu Bakar al- Siddiq menaiki jawatan khalifah dengan cara musyawarah/ mesyuarat. 2) Khalifah Abu Bakar yang mencadangkan
Jawapan:
TINGKATAN 4 65
6.2 - Khalifah Abu Bakar Al-Siddiq
goo.gl/caJdQe
Latar belakang Khalifah Abu Bakar al- Siddiq

Nama sebenar Abdullah b. Abu Quhafah
Tahun lahir 573M
Keturunan Bani Tamim
Gelaran “al- Siddiq” (bermaksud yang membenarkan)
Gelaran ini diberi kerana beliau sentiasa meyakini kebenaran kata- kata Nabi
Muhammad s.a.w
Cara pelantikan Dicadangkan oleh Saidina Umar al- Khatab dan mendapat persetujuan dari Majlis
Musyawarah
Sumbangan Saidina Abu Bakar al- Siddiq sebaik sahaja dilantik sebagai Khalifah al-
Rashidin yang pertama
Sumbangan – sumbangan
1. Berjaya mengatasi masalah perpecahan umat Islam selepas kewafatan Nabi Muhammad s.a.w
2. Memerangi golongan al- Riddah iaitu golongan nabi palsu, golongan murtad dan golongan yang
enggan membayar zakat
3. Mempertahankan Madinah dari ancaman Parsi dan Rom Timur
4. Membahagikan tanah Arab kepada 10 wilayah
5. Setiap wilayah diketuai oleh seorang ‘amir’
6. Memperkenalkan bayaran gaji tentera melalui hasil harta rampasan perang
7. Mempertahankan undang- undang tanah
8. Memberi hak kepada golongan mawali seperti orang Islam Arab
9. Memerintahkan Zaid b. Thabit untuk mengumpulkan semula tulisan ayat al- Quran
10. Digelar penyelamat umat Islam
Soalan
1. Siapakah nama sebenar Khalifah Abu Bakar al-Siddiq?
2. Apakah maksud al-Siddiq?
3. Siapakah yang dimaksudkan dengan golongan al-Riddah?
4. Bagi melicinkan pentadbiran, apakah pembaharuan yang dilakukan oleh Khalifah Abu Bakar al-
Siddiq?
5. Bagaimanakah cara Khalifah Abu Bakar al-Siddiq membayar gaji tentera?
6. Siapakah yang diperintahkan untuk mengumpul semula tulisan al-Quran?
Zaid b. Thabit telah diperintahkan untuk mengumpul semula tulisan al- Quran.
ialah membahagikan tanah Arab kepada 10 wilayah. 5) Cara beliau membayar gaji tentera ialah melalui hasil harta rampasan perang. 6)
al- Riddah ialah golongan nabi palsu, golongan murtad dan golongan yang enggan membayar zakat. 4) Pembaharuan yang dilakukan
1) Nama sebenar Khalifah Abu Bakar al- Siddiq ialah Abdullah b. Abu Quhafah. 2) Maksud al- siddiq ialah yang membenarkan. 3) Golongan
Jawapan:
TINGKATAN 4 66
6.3 - Khalifah Umar Al-Khatab
goo.gl/GcMKVj
Latar belakang Khalifah Umar b. al- Khatab

Nama sebenar Umar b. Naufal
Sikap Berani, tegas
Keturunan Bani Adi
Cara pelantikan Dicadangkan oleh Khalifah Abu Bakar ketika beliau sedang sakit dan mendapat
persetujuan dari orang ramai
Perubahan yang dilakukan oleh beliau setelah dilantik sebagai seorang Khalifah
Perubahan Bukti
Majlis Syura Menubuhkan Majlis Syura yang dianggotai oleh golongan Muhaijirin dan Ansar
Tanah jajahan Membahagikan tanah jajahan kepada beberapa buah wilayah. Setiap wilayah
diketuai oleh gabenor (wali) yang bertindak sebagai pentadbir awam dan panglima
tentera
Jabatan Menubuhkan Jabatan Tentera, Jabatan Polis, Jabatan Percukaian dan Jabatan
Perbendaharaan Negara
Kehakiman Jabatan Kehakiman ditubuhkan dan dipisahkan dari jabatan lain. Hakim diberi gaji
yang tinggi iaitu 500 dirham. Tujuan: mengelakkan salah laku hakim
Pendidikan Mengembangkan ajaran al- Quran. Tempat belajar di persekitaran masjid

disediakan. Menghantar guru agama ke pedalaman.
Contoh: Abu Sufian dihantar mengajar orang Badwi di pedalaman
Kalender Menjadikan tarikh hijrah sebagai kalender orang islam
Ketenteraan Membentuk tentera tetap dan sukarela. Tentera tetap berpakaian seragam dan
dibayar gaji. Markas tentera di bandar, manakala kubu tentera di sempadan
menghadap musuh.
Terusan Membina terusan untuk meningkatkan pertanian yang dikenali sebagai Terusan
Amirulmukminin di Mesir dan Empangan Abu Musa di Basrah
Cukai Memperkenalkan cukai jizyah kepada golongan zimmi. Cukai khazraj berdasarkan
jenis tanaman dan kesuburan tanah
TINGKATAN 4 67
68 TINGKATAN 4
Jawapan:
1) Anggota Majlis Syura yang diperkenalkan ialah golongan Muhaijirin dan Ansar. 2) Tugas wali atau gabenor ialah memikul jawatan
pentadbir awam dan panglima tentera. 3) Beberapa contoh jabatan yang ditubuhkan bagi memantapkan pentadbiran ialah Jabatan
Tentera, Jabatan Polis, Jabatan Percukaian dan Jabatan Perbendaharaan Negara. 4) Khalifah Umar mengelakkan salahlaku hakim dengan
memberi hakim gaji yang tinggi. 5) Tindakan Khalifah Umar untuk mengembangkan ajaran al-Quran adalah dengan menyediakan tempat
belajar di persekitaran masjid dan menghantar guru agama ke pedalaman. 6) Antara terusan yang terkenal ialah Terusan
Amirulmukminin.
ialah...?
6. Bagi meningkatkan pertanian, Khalifah Umar telah membina terusan. Antara terusan yang terkenal
5. Apakah tindakan Khalifah Umar untuk mengembangkan ajaran al-Quran?
4. Bagaimanakah cara Khalifah Umar mengelakkan salahlaku hakim?
pentadbiran.
3. Berikan beberapa contoh jabatan yang ditubuhkan oleh Khalifah Umar bagi memantapkan
2. Setiap wilayah adalah diketuai oleh wali atau gabenor. Apakah tugas wali atau gabenor?
1. Siapakah anggota Majlis Syura yang diperkenalkan oleh Khalifah Umar al-Khatab?
Soalan
6.4 - Khalifah Uthman Bin Al-Affan
goo.gl/hs1yLa
Latar belakang Khalifah Uthman bin al- Affan

Nama sebenar Uthman b. Affan.
Sikap Hartawan yang bersikap dermawan, lemah lembut, bertolak ansur dan mudah simpati.
Keturunan Bani Umaiyah.
Gelaran Zun Nurain (bermaksud mempunyai dua cahaya)
Beliau diberi gelaran tersebut kerana berkahwin dengan dua puteri Nabi Muhammad
s.a.w setelah seorang darinya meninggal dunia.
Cara pelantikan Majlis Syura
Enam tokoh telah dicalonkan. Uthman dan Ali mendapat undi yang tertinggi yang
sama. Abdul Rahman b. Auf yang mempengerusikan mesyuarat akhirnya mendapat
persetujuan orang ramai melantik Uthman.
Pembaharuan yang dilakukan oleh beliau setelah dilantik sebagai Khalifah

Pembaharuan Bukti
Tentera Membina angkatan tentera laut. Merupakan pemimpin Islam pertama yang
melakukan demikian.
Empayer Meluaskan empayer Islam hingga ke Afghanistan, Samarkhan, Cyprus dan Tripoli.
Baitulmal Mengukuhkan peranan baitulmal. Dipergunakan untuk pembangunan negara,

memperkuatkan tentera laut dengan membeli kapal dan senjata.
Cukai Cukai jizyah yang dikenakan terhadap orang bukan islam dikekalkan.
Al- Quran Menyelaraskan cara bacaan al- Quran yang selama ini berbeza dari pelbagai
wilayah. Mengistiharkan naskah al- Quran yang dikenali sebagai “Mushaf
Uthmani”.
Kemudahan Membina jalan raya dan jambatan. Mendirikan rumah rehat bagi kemudahan
pengembara.
Soalan
1. Khalifah Uthman dikenali sebagai ‘Zun Nurain’. Apa maksud Zun Nurain?
2. Mengapakah beliau digelar ‘Zun Nurain”?
3. Apakah sikap Khalifah Uthman yang terkenal?
4. Berikan contoh empayar Islam yang terkenal pada zaman Khalifah Uthman.
5. Sumbangan terbesar Khalifah Uthman ialah menyelaraskan bacaan al-Quran dengan cara…?
6. Apakah kemudahan yang disediakan oleh Khalifah Uthman kepada para pengembara?
para pengembara ialah rumah rehat.

mengistiharkan naskah al- Quran yang dikenali sebagai “Mushaf Uthmani”. 6) Kemudahan yang disediakan oleh Khalifah Uthman kepada
Uthman ialah Afghanistan, Samarkhan, Cyprus dan Tripoli. 5) Khalifah Uthman menyelaraskan bacaan al-Quran dengan cara
dermawan, lemah lembut, bertolak ansur dan mudah simpati. 4) Contoh- contoh empayar Islam yang terkenal pada zaman Khalifah
Muhammad s.a.w setelah seorang darinya meninggal dunia. 3) Sikap Khalifah Uthman yang terkenal ialah hartawan yang bersikap
1) Maksud Zun Nurain ialah mempunyai dua cahaya. 2) Beliau digelar Zun Nurain kerana beliau berkahwin dengan dua orang puteri Nabi
Jawapan:
TINGKATAN 4 69
6.5 - Khalifah Ali Bin Abu Talib
goo.gl/H5rStL
Latar belakang Khalifah Ali bin Abu Talib

Nama sebenar Ali b. Abu Talib
Tahun lahir 602M
Keturunan Bani Hasyim
Sikap Kepahlawanan, tegas, berpengetahuan luas tentang Islam
Cara pelantikan Cadangan dari sekelompok masyarakat
Tindakan- tindakan yang dilakukan oleh beliau setelah dilantik sebagai seorang Khalifah
Tindakan Keterangan
Ketenteraan Memperkuatkan tentera Islam. Membina markas tentera di Parsi dan sempadan Syria
Keharmonian Mementingkan keharmonian negara.

Dalam peristiwa Perang Siffin, tenteranya hampir menang, tetapi pihak lawan
mengangkat al- Quran untuk berdamai. Beliau bersetuju
Ekonomi Meneruskan kutipan jizyah.

Beliau menghantar al- Asytar iaitu Gabenor Mausli dan meminta beliau mengikat
perjanjian dengan golongan zimmi agar membayar cukai.
Soalan
1. Bagaimanakah cara pelantikan Ali bin Abu Talib sebagai khalifah?
2. Apakah tindakan Khalifah Ali untuk memperkukuhkan keselamatan negara?
3. Khalifah Ali dikatakan sangat mementingkan keharmornian negara. Buktikan kenyataan ini.
4. Siapakah tokoh yang dihantar oleh Khalifah Ali untuk memungut jizyah kepada golongan zimmi?
Gabenor Mausli.
menang, tetapi pihak lawan mengangkat al- Quran untuk berdamai dan beliau bersetuju. 4) Tokoh yang dihantar oleh Khalifah Ali ialah
memperkukuhkan keselamatan negara ialah memperkuatkan tentera islam. 3) Buktinya, dalam peristiwa Perang Siffin, tenteranya hampir
1) Cara pelantikan Ali bin Abu Talib sebagai khalifah adalah dengan cadangan dari sekelompok masyarakat. 2) Tindakan Khalifah Ali untuk
Jawapan:
TINGKATAN 4 70
6.6 - Kerajaan Bani Umaiyah (Bahagian 1)
goo.gl/Mi32ri
Sistem pentadbiran Kerajaan Bani Umaiyah di Damsyik

Jawatan Keterangan/ contoh
Khalifah Pemerintah tertinggi
Wazir Mengetuai pentadbiran pusat, dikenali sebagai sistem wazarah
Gabenor Mengetuai pentadbiran wilayah
Urus Setia Diketuai oleh “Pegawai Utama”, membahagikan pentadbiran kepada

beberapa bahagian seperti surat menyurat, cukai, ketenteraan, polis,
kehakiman dan pegawai urusan
Hijabah Diketuai oleh seorang “Pegawai”, tugas memeriksa orang yang ingin
menemui khalifah, mengawal keselamatan khalifah dan pemegang
amanah
Jabatan Jabatan Cukai, Jabatan Surat Menyurat, Jabatan Urusan Am, Jabatan
Urusan Cap Mohor Pemerintah
Ketenteraan Diperkemaskan dengan penubuhan Diwanul Jundi (Jabatan Ketenteraan),

pembentukan angkatan tentera darat dan tentera laut
Perundangan Hakim menjatuhkan hukuman berpandukan al- Quran, hadis, ijmak dan
ijtihad. Hakim hendaklah bertindak adil tanpa dipengaruhi oleh mana-
mana pihak
Soalan
1. Apakah tugas wazir dalam sistem pentadbiran Bani Umaiyyah?
2. Siapakah yang mengetuai pentadbiran wilayah?
3. Sistem hijabah diperkenalkan dan diketuai oleh seorang pegawai. Apakah tugas hijabah?
4. Jabatan ketenteraan pula diperkukuhkan dan diperkemaskan dengan penubuhan…?
5. Sistem perundangan Islam dilaksanakan. Hakim menjatuhkan hukuman berdasarkan…?
6. Sistem pentadbiran dibahagi kepada beberapa bahagian yang diketuai oleh pegawai utama.
Berikan contoh.
7. Untuk meningkatkan pentadbiran, beberapa jabatan diwujudkan. Apakah jabatan-jabatan tersebut?
Surat Menyurat, Jabatan Urusan Am dan Jabatan Urusan Cop Mohor Perintah.
ijmak dan ijtihad. 6) Bahagian surat menyurat, cukai, ketenteraan, polis, kehakiman dan pegawai pengurusan. 7) Jabatan Cukai, Jabatan
menemui khalifah, mengawal keselamatan khalifah dan pemegang amanah. 4) Diwanul Jundi (Jabatan Ketenteraan). 5) al- Quran, hadis,
1) Mengetuai pentadbiran pusat. 2) Gabenor yang mengetuai pentadbiran wilayah. 3) Tugas hijabah ialah memeriksa orang yang ingin
Jawapan:
TINGKATAN 4 71
6.6 - Kerajaan Bani Umaiyah (Bahagian 2)
goo.gl/fWv2eV
Sumbangan- sumbangan Kerajaan Bani Umaiyah di Sepanyol
Bidang Keterangan
Pendidikan 1. Pembinaan pusat pengajian tinggi di Cordova oleh Abdul Rahman III
2. Pembinaan perpustakaan diasaskan oleh al-Hakam II
3. 17 buah pusat pengajian tinggi dan 70 perpustakaan didirikan di Andalusia
4. Pusat Keilmuan di bandar Toledo, Seville dan Granada
5. Pusat penterjemahan didirikan di Toledo untuk menterjemahkan karya Yunani
ke dalam Bahasa Arab
6. Cordova menjadi penghubung antara dunia Islam dan bukan Islam dalam
pertukaran ilmu pengetahuan
Senibina 1. Senibina terkenal Masjid Cordova, mempunyai menara, kubah beralaskan kayu
berukir dan tiang dibuat dari batu marmar
2. Mempunyai 4700 buah lampu yang menggunakan 11 tan minyak setahun
Ekonomi 1. Baitumal didirikan bagi mengimbangi pendapatan dan perbelanjaan negara

2. Pendapatan dari pungutan khazraj, zakat, usyur dan ghanimah
3. Cordova menjadi pusat ekonomi
4. Perusahaan tembikar, perhiasan dari perak dan emas
5. Memproses kulit dan membuat senjata
6. Pertanian: sistem saliran dibina serta penyelidikan untuk mendapat benih yang
berkualiti
Soalan
1. Di manakah pusat pengajian tinggi didirikan di Sepanyol oleh Khalifah Abdul Rahman III?
2. Apakah sumbangan Khalifah al-Hakam II dalam bidang ilmu pengetahuan?
3. Dalam bidang senibina, masjid yang terkenal ialah Masjid Cordova. Sebutkan ciri-ciri senibina masjid
tersebut.
4. Dari segi ekonomi, apakah tujuan baitulmal didirikan?
5. Bidang perusahaan yang terkenal ialah...
6. Dari manakah pendapatan baitulmal diperolehi?
usyur dan ghanimah.

perhiasan dari emas dan perak, memproses kulit dan membuat senjata. 6) Pendapatan baitulmal diperolehi dari pungutan khazraj, zakat,
adalah untuk mengimbangi pendapatan dan perbelanjaan negara. 5) Bidang perusahaan yang terkenal ialah perusahaan tembikar,
mempunyai menara, kubah beralaskan kayu berukir dan tiang dibuat dari batu marmar. 4) Dari segi ekonomi, tujuan baitumal didirikan
II dalam bidang ilmu pengetahuan ialah pembinaan pusat pengajian tinggi dan perpustakaan. 3) Ciri- ciri senibina masjid tersebut ialah
1) Pusat pengajian tinggi yang didirikan di Sepanyol oleh Khalifah Abdul Rahman III berada di Cordova. 2) Sumbangan Khalifah al- Hakam
Jawapan:
TINGKATAN 4 72
6.7 - Kerajaan Bani Abbasiyah (Bahagian 1)
goo.gl/7gOXPX
Penubuhan Kerajaan Bani Abbasiyah

Penubuhan
1. Gerakan Bani Abbasiyah ditajakan oleh Ali bin Abdullah yang bergerak secara sulit
2. Nama Abbasiyah diambil sempena nama al- Abbas iaitu bapa saudara Nabi Muhammad s.a.w
3. Berkempen atas nama Ahlul Bait iaitu keluarga Nabi Muhammad
4. Pusat gerakan, Khufah, Khurasan dan Humaimah
5. Gerakan ini diperkukuhkan lagi dengan penyertaan dua tokoh pahlawan iaitu Abu Salamah al- Khalal
yang mengetuai gerakan di Kufah dan Abu Muslim al- Khurasani yang mengetuai gerakan di Khurasan
6. Gerakan Abbasiyah berjaya menggulingkan Bani Umaiyah pada tahun 750M
Sumbangan Bani Abbasiyah dalam perkembangan ilmu pengetahuan

1. Kota Baghdad dijadikan pusat kegiatan intelektual semasa pemerintahan Khalifah Harun al- Rashid dan
Khalifah al- Makmun
2. Mendirikan Baitulhikmah sebagai institusi keilmuan oleh Khalifah Harun al- Rashid
3. Menterjemahkan karya Yunani ke dalam bahasa Arab
4. Kegiatan penulisan pula dilakukan melalui tiga tahap iaitu;
Pertama: mencatat idea atau percakapan
Kedua: mengumpul hadis Nabi Muhammad s.a.w di dalam sebuah buku
Ketiga: megarang dan disusun mengikut bab
5. Ulama juga melibatkan diri dalam penulisan seperti menyusun hadis, fikah, tafsir dan sejarah
6. Ulama terkenal: Imam Malik, Ibn Ishaq, Imam Syafie, Imam Ahmad Hanbal
7. Mereka membuat pemisahan antara ilmu tafsir, ilmu sirah dan ilmu hadis
8. Penubuhan institusi pengajian tinggi telah mempertingkatkan penyelidikan dan membolehkan hasil
kajian sarjana Islam sampai ke Eropah
Soalan
1. Nama Abbasiyah diambil sempena nama…?
2. Bagaimanakah cara Bani Abbasiyah mencari sokongan masyarakat?
3. Dimanakah pusat gerakan mereka?
4. Gerakan Bani Abbasiyah semakin kukuh dengan penyertaan dua orang tokoh pahlawan iaitu...?
5. Semasa pemerintahan Khalifah Harun al-Rashid, mereka telah mendirikan baitulhikmah. Apakah itu
baitulhikmah?
6. Untuk memperbanyakkan sumber ilmu pengetahuan, kegiatan penulisan dilakukan melalui tiga cara,
iaitu…
7. Ulama memainkan peranan dalam penulisan kitab agama seperti…?
disusun mengikut bab. 7) Peranan ulama dalam penulisan kitab agama seperti menyusun hadis, fikah, tafsir dan sejarah.
keilmuan. 6) Mencatat idea atau percakapan, mengumpul hadis Nabi Muhammad s.a.w di dalam sebuah buku dan mengarang dan
Khufah, Khurasan dan Humaimah. 4) Abu Salamah al- Khalal dan Abu Muslim al- Khurasani. 5) Baitulhikmah ialah pusat atau institusi
sokongan masyarakat ialah berkempen atas nama Ahlul Bait iaitu keluarga Nabi Muhammad s.a.w. 3) Pusat gerakan mereka berada di
1) Nama Abbasiyah diambil sempena nama al- Abbas iaitu bapa saudara Nabi Muhammad s.a.w. 2) Cara Bani Abbasiyah mencari
Jawapan:
TINGKATAN 4 73
6.7 - Kerajaan Bani Abbasiyah (Bahagian 2)
goo.gl/QnFVhT
Sebab- sebab kejatuhan Bani Umaiyah kepada Bani Abbasiyah

Sebab – sebab Huraian
Diskriminasi 1. Golongan mawali seperti bangsa Parsi dan Babar didiskriminasikan

2. Mereka tidak diberi hak mendapat jawatan yang dianggap layak
3. Dikenakan cukai yang lebih tinggi dari orang Islam Arab
4. Golongan ini menyokong gerakan Abbasiyah menentang Bani Umaiyah
Sikap Khalifah 1. Di akhir pemerintahan Bani Umaiyah, terdapat khalifah mengabaikan tanggungjawab
terhadap rakyat
2. Terdapat khalifah yang mengabaikan ajaran Islam
3. Perlantikan khalifah secara warisan
4. Menimbulkan penentangan dari golongan Syiah dan Khuwarij
Abbasiyah Kemunculan Gerakan Abbasiyah mendapat sokongan kerana menggunakan kempen

atas nama Ahlul Bait (keluarga Nabi Muhammad s.a.w)
Soalan
1. Salah satu sebab kejatuhan Bani Umaiyah kepada gerakan Bani Abbasiyah adalah kerana dasar
diskriminasi kepada golongan mawali. Buktikan.
2. Perlantikan jawatan khalifah Bani Umaiyah dilakukan secara warisan telah menimbulkan penentangan
dari golongan...?
3. Kemenangan gerakan Abbasiyah di tangan Bani Umaiyah adalah kerana mereka berkempen atas
nama…?
2) Syiah dan Khuwarij. 3) Ahlul Bait iaitu keluarga Nabi Muhammad s.a.w.
1) Golongan mawali tidak diberi hak mendapat jawatan yang dianggap layak dan dikenakan cukai yang lebih tinggi dari orang Islam Arab.
Jawapan:
TINGKATAN 4 74
6.8 - Kerajaan Turki Uthmaniah
goo.gl/azoxww
Faktor- faktor yang menyebabkan kerajaan Turki Uthmaniah menyebarkan Islam ke

Eropah
Faktor – faktor Huraian
Ketenteraan 1. Mereka mempunyai akidah yang kukuh dan akhlak yang tinggi
2. Mereka mempunyai semangat ghazi
3. Memiliki senjata moden seperti Meriam besar
4. Mempunyai tentera berkuda dan kumpulan infantri
5. Memiliki 300 buah kapal untuk mengawal Laut Mediteranean
6. Mempunyai kumpulan janisari
Politik Eropah 1. Kerajaan kecil Eropah berperang sesama mereka

2. Kejatuhan kerajaan Byzantine memudahkan penyebaran Islam ke di kawasan
Balkan
3. Berlakunya penyalahgunaan kuasa dan pergaduhan pemimpin
4. Kekurangan kewangan institusi gereja menyebabkan masyarakat Kristian memeluk
Islam
Dasar Kerajaan 1. Penyebaran Islam secara diplomasi

Turki
2. Menekankan kejayaan berdasarkan kecemerlangan bukan keturunan
3. Penghijrahan orang Turki termasuk pendakwah telah menarik ramai orang Kristian
memeluk Islam
Sumbangan- sumbangan Kerajaan Turki Uthmaniyah

1. Sultan Selim menguasai Kota Mekah. Beliau dianggap pelindung umat Islam seluruh dunia
2. Sultan Suleiman I memperkenalkan “Kanun Suleiman” yang membela nyawa, harta, kehormatan setiap
individu tanpa mengira bangsa dan agama
3. Jawatan Kadi dan Mufti diwujudkan sebagai sebahagian organisasi pentadbiran Islam
4. Memperkenalkan jawatan Sheikh-ul Islam iaitu ketua ulama untuk mengeluarkan fatwa berkaitan
agama, sains dan undang- undang.
5. Membentuk Jalinan Perdagangan Dunia Islam yang berpusat di Istanbul.
6. Istanbul juga menjadi pusat perdagangan antara dunia Islam dan bukan Islam serta antara Timur dan
Barat.
7. Menggalakkan kejayaan melalui kecemerlangan.
8. Memperkembangkan pendidikan, kebudayaan, penerbitan dan penterjemahan.
9. Memperkembangkan sistem madrasah, sekolah pengetahuan akademik, sekolah sastera, maktab
tentera, maktab teknik dan kolej perubatan.
10. Menubuhkan perpustakaan di masjid, hospital dan rumah.
11. Senibina terkenal ialah Masjid Sultan Ahmad (Masjid Biru) di Istanbul.
TINGKATAN 4 75
Soalan
1. Antara faktor kejayaan Turki meluaskan empayar adalah kerana tenteranya mempunyai semangat
gazi. Apakah yang dimaksudkan dengan semangat gazi?
2. Kekuatan tentera Turki juga adalah kerana mereka boleh menguasai Laut Mediterranean. Ini adalah
disebabkan tentera Turki mempunyai…?
3. Apakah yang dimaksudkan dengan kumpulan Janissari?
4. Kejayaan Turki menyebarkan Islam di Eropah disebabkan tumbangnya sebuah kerajaan Eropah yang
kuat iaitu...?
5. Berikan contoh cara orang Turki menyebarkan Islam di Eropah.
6. Sebaik sahaja Sultan Selim menguasai Kota Mekah, beliau digelarkan sebagai?
7. Apakah keistimewaan Kanun Suleiman?
8. Sheikhul Islam adalah ketua ulama. Beliau berkuasa untuk...?
9. Apakah peranan penting bandar Istanbul?
10. Dalam bidang pendidikan, apakah yang telah diperkenalkan oleh kerajaan Turki Uthmaniah?
10) Sistem madrasah, sekolah pengetahuan akademik, sekolah sastera, maktab tentera, maktab teknik dan kolej perubatan.
9) Menjadi pusat perdagangan antara dunia Islam dan bukan Islam serta antara timur dan barat.
8) Mengeluarkan fatwa berkaitan agama, sains dan undang-undang.
7) Membela nyawa, harta, kehormatan setiap individu tanpa mengira bangsa dan agama.
6) Pelindung umat Islam seluruh dunia.
5) Penghijrahan orang Turki termasuk pendakwah telah menarik ramai orang Kristian memeluk Islam.
4) Kerajaan Byzantine.
kanak lagi.
3) Kumpulan Janissari bermaksud kumpulan tentera elit yang sangat terlatih di mana mereka telah diberi latihan sejak zaman kanak-
2) 300 buah kapal.
1) Semangat gazi ialah semangat kepahlawanan yang sangat tinggi.
Jawapan:
TINGKATAN 4 76
6.9 - Pertembungan Tamadun Islam Dengan
Tamadun Lain Di Dunia (Bahagian 1) Tonton video di sini:
goo.gl/FGIc6L
Cara- cara pertembungan tamadun Islam dengan tamadun lain di dunia
Cara-cara Keterangan
Perdagangan Nabi Muhammad s.a.w berdagang hingga ke Syam, melihat tamadun Rom.
Perdagangan hingga ke Teluk Parsi, Laut Merah dan timur Laut Mediteranean
menyebabkan pertembungan dengan tamadun Parsi dan Rom.
Akhir abad ke-7M, orang Islam berdagang ke Canton, berlaku pertembungan dengan
tamadun China.
Diplomatik Kerajaan Bani Umaiyah menghantar peneroka ke Utara Selat Gibralta di Selatan
Sepanyol bertemu dengan orang bukan Islam di Cordova, Velencia dan Rhonda
Penaklukan & Khalifah Umar menakluki Mesir, berlaku pertembungan dengan Yunani dan Rom.
Ketenteraan Perluasan kuasa Islam ke Baghdad, berlaku pertembungan dengan tamadun Parsi.
Penaklukan Bani Umaiyah ke atas Qayrawan di Afrika Utara hingga ke pantai Sepanyol
menyebabkan pertembungan dengan tamadun Eropah.
Penguasaan tentera Islam ke atas Iraq dan Iran membawa kepada pertembungan
dengan tamadun Parsi.
Kebudayaan Kemasukan Islam ke Sepanyol telah membawa kepada kemunculan kebudayaan baru.
Lahirnya golongan Mozarab iaitu orang tempatan yang beragama Kristian tetapi
mengamalkan kebudayaan Islam dan berbahasa Arab.
Intelektual Penyebaran Islam ke Eropah menyebabkan ilmuan Islam mendalami keilmuan tamadun
Eropah.
Ilmuan Islam memperkembangkan keilmuan tersebut menurut pandangan Islam.
Soalan
1. Pertembungan tamadun Islam dengan tamadun lain berlaku melalui perdagangan dengan
negara…?
2. Melalui cara diplomatik, tamadun Islam bertembung dengan tamadun…?
3. Kemasukan Islam ke Sepanyol menyebabkan lahirnya golongan mozarab. Siapakah golongan
mozarab?
4. Pertembungan tamadun Islam juga berlaku melalui cara intelektual. Apakah kesan dari
pertembungan tersebut?
tersebut menurut pandangan Islam.

kebudayaan Islam dan berbahasa Arab. 4) Ilmuan Islam mendalami keilmuan tamadun Eropah dan memperkembangkan keilmuan
1) Parsi, Rom dan China. 2) Sepanyol 3) Golongan mozarab ialah orang tempatan yang beragama Kristian tetapi mengamalkan
Jawapan:
TINGKATAN 4 77
6.9 - Pertembungan Tamadun Islam Dengan
Tamadun Lain Di Dunia (Bahagian 2) Tonton video di sini:
goo.gl/wjWV8v
Kesan- kesan pertembungan tamadun Islam dengan tamadun lain di dunia
Kesan-kesan
1. Kehidupan penganut Islam di bawah jajahan takluk berpegang kepada satu aqidah iaitu kepercayaan
kepada Allah Yang Maha Esa.
2. Sistem perundangan berasaskan kitab al- Quran dan Hadis.
3. Penerimaan Islam tidak terbatas kepada bangsa, budaya dan kedudukan geografi.
4. Perluasan kawasan penyebaran Islam dan kawasan yang diperintah oleh Islam.
5. Melahirkan pelbagai bentuk kerajaan dan masyarakat dunia Islam seperti kerajaan Delhi Mughal di
India.
6. Penguasaan kawasan yang luas membolehkan penguasaan ekonomi oleh orang Islam.
7. Perkembangan Islam di Eropah telah membawa kepada proses urbanisasi dan organisasi di bandar
dan sekitarnya.
8. Lahirnya golongan mudegar di Sepanyol iaitu orang bukan Islam mengamalkan cara hidup orang Islam.
9. Cendekiawan orang Islam dan bukan Islam bertukar maklumat dan menghasilkan teks penulisan.
10. Cendekiawan Islam menterjemahkan hasil karya penulis Greek seperti Aristotle, Gelen dan Hipocrates.
11. Penubuhan baitulhikmah membolehkan penterjemahan karya asing dihasilkan.
12. Bahan tulisan tamadun lain disimpan dan dikaji oleh orang Islam.
Soalan
1. Kehidupan penganut Islam di bawah jajahan takluk berpegang kepada aqidah apa?
2. Apakah golongan mudegar di Sepanyol?
3. Apakah kesan penubuhan baitulhikmah?
baitulhikmah ialah penterjemahan karya asing dihasilkan.

1) Kepercayaan kepada Allah Yang Maha Esa. 2) Orang bukan Islam mengamalkan cara hidup orang Islam. 3) Kesan penubuhan
Jawapan:
TINGKATAN 4 78
BAB 7 ISLAM DI ASIA TENGGARA
7.1 – KEDATANGAN ISLAM KE ASIA TENGGARA

Video akan datang
Aspek Ciri-ciri
1. Tokoh: John Crawford dan disokong oleh Profesor Syed Muhammad Naquib Al-Attas.
2. Bukti John Crawford:-

 Catatan China mengatakan bahawa orang Arab mempunyai banyat pusat
pedagangan dan petempatan di Canton (Amoy) sejak tahun 300M.
 Pedagong Arab menguasai perdagangan laut hingga ke China.
 Pedagang Arab akan bersinggah di Melaka untuk menunggu pertukaran angin
monsun.
 Mereka akan membina perkampungan dan dalam kampung tersebut mereka
Teori & bukti
akan berniaga, mengumpul barangan dan berbincang tentang agama mereka.
Islam datang
dari Arab
3. Bukti Professor Syed Muhammad Naquib Al-Attas:-
 Tulisan jawi dalam perkataan Arab.
 Wujudnya persamaan antara bahan penulisan dan kesusasteraan di Tanah Arab
dan Asia Tenggara.
 Munurut karya tempatan, syeikh-syeikh yang berasal daripada Tanah Arab
melakukan pengislaman raja di Asia Tenggara.
 Adat resam dan kebudayaan tempatan dipengaruhi budaya Arab.
 Kitab tempatan seperti tauhid, tafsir al-Quran dan hadis menggunakan Bahasa
Arab.
1. Tokoh: Emanuel Gadinho Eredia dan disokong oleh S.Q.Fatimi.
2. Bukti Emanuel Gadinho Eredia:-

 Canton (Guang Zhou) adalah pusat perniagaan pedagang Islam yang
berdagang di Asia Tenggara dan menyebarkan agama Islam.
Teori & bukti
Islam datang 3. Bukti S.Q.Fatimi:-
dari China  Ramai pedagang Islam telah berpindah ke Asia Tenggara pada tahun 876
Masihi.
 Batu Bersurat Terengganu telah menjelaskan bahawa Islam datang dari China
dan kerajaan tua di Terengganu menjalani kegiatan perdagangan.
 Terdapat persamaan unsur seni bina di China dan masjid-masjid di Kelantan,
Melaka dan Pulau Jawa
1. Tokoh: Snouck Hurgronje (Belanda)
2. Bukti Snouck Hurgronje:-

 Pedagang yang beragama Islam dari Gujerat dan Koronmandel di India
Teori & bukti menjalani kegiatan perdagangan dengan Asia Tenggara dan ia sudah lama
Islam datang wujud hubungan tersebut. Oleh itu, mereka akan menyebarkan Islam ke Asia
dari India Tenggara semasa datang ke Asia Tenggara.
 Batu nisan dan batu bersurat yang ditemui di Asia Tenggara mempunyai ciri-ciri
buatan India yang mempunyai persamaan dengan yang terdapat di Gukerat
(India) dan Koromandel.
TINGKATAN 4 79
7.2 – PENYEBARAN ISLAM DI ASIA TENGGARA
Video akan datang
Cara perkembangan Islam di Asia Tenggara
Aspek Ciri-ciri
1. Pelabuhan utama di Selat Melaka, Teluk Siam, Laut Jawa menjadi tumpuan
pedagang beragama Islam dari Arab, China dan India.
2. Mereka akan menetap di Asia Tenggaa semasa menunggu perubahan angin
monsun.
Perdagangan
3. Mereka akan membina perkampungan dan kampung tersebut menjadi pusat
perniagaan dan pusat untuk menyebar agama Islam.
4. Pedagang yang beragama Islam mempunyai sikap yang murni dan tingkah laku
yang baik telah menarik penduduk tempatan beragama Islam.
1. Perkahwinan Siasah: perkahwinan di kalangan kerabat diraja. Sultan Muzaffar Syah
dan Sultan Mansur Syah telah mengahwinkan puteri-puteri mereka dengan raja
Kampar, Pahang, Kedah dan lain-lain lagi dan negeri tersebut telah diislamkan.
Perkahwinan
2. Perkahwinan biasa: perkahwinan antara wanita tempatan dan pedagang Islam dari
Arab dan India. Islam tersebar dalam keluarga wanita dan sekeliling keluarga wanita
tersebut.
Pengislaman 1. Raja dan golongan bangsawan mempunyai pengaruh yang sangat kuat terhadap
raja dan rakyat.
golongan 2. Apabila Raja mengamalkan agama Islam maka negeri tersebut akan diislamkan.
bangsawan
1. Perlak: Sultan Perlak pertama ialah Sultan Sayyid Maulana Abdul Aziz Syahdan.
Kesultanan Perlak merupakan kesultanan Islam yang pertama di Asia Tenggara.
2. Melaka: Bendahara Tun Perak telah menguasai Siak, Kampar, Aru di persisiran pantai
Kelahiran Sumatera. Keistimewaan daripada Melaka mendorong penyebaran Islam kepada
kerajaan Islam penduduk tempatan dengan menghantar ulama.
3. Acheh: Mempunyai kuasa yang kuat semasa pemerintahan Sultan Iskandar Muda
Mahkota Alam dan menjadi pusat perdagangan yang penting di Asia Tenggara.
1. Kemurnian Islam termasuk konsep Tuhan, hak individu dan masyarakat, kehidupan
Keistimewaan dengan harmoni, keadilan dan bersifat mulia.
Islam 2. Mudah difahami -> mudah diterima.
3. Mengamalkan konsep liberal dan universal
4. Tidak mempunyai sistem kasta yang membezakan manusia.
TINGKATAN 4 80
7.3 – PENGARUH ISLAM DI ASIA TENGGARA
Video akan datang
Profesor Syed Muhammad Naquib Al-Attas (tokoh yang menyokong kedatangan Islam dari Arab)
menyatakan bahawa kedatangan Islam telah menjadikan Asia Tenggara mengalami Zaman Baru.
Aspek Ciri-ciri
1. Institusi kesultanan diperkenalkan. Raja dikenalkan sebagai Sultan.
 Ini mengukuhkan kedudukan kerajaan Islam dan menjamin kewibawaan raja.
 Sultan berperanan sebagai ketua negara dan bertanggungjawab untuk melantik
penasihat sultan dalam hal-ehwal agama Islam.
Pemerintahan  Raja Melaka diberi gelaran seperti Khalifatul Mukminin dan Zillulah fil’ Alam. Mata
dan wang syiling kerajaan Melayu Melaka juga tercatat dengan perkataan ‘ Khalifatul
pentadbiran Mukminin’.
 Sultan merupakan khalifah Allah atau wakil Allah dalam kerajaan Islam.
2. Kerajaan Islam menjadikan agama Islam sebagai agama rasmi.
3. Sultan menggunakan nama berunsur Islam. Sebagai contoh: Sultan Mansur Syah
bermakna oemerintah yang dibantu oleh Allah.
4. Kerajaan mengamalkan undang-undang syariah.
1. Sebelum kedatangan Islam, pendidikan hanya untuk golongan bangsawan dan
rakyat biasa tidak mempunyai peluang untuk belajar.
2. Selepas kedatangan Islam, semua orang berpeluang untuk belajar kerana Islam tidak
mempunyai sistem kasta yang membezakan manusia.
3. Istana: tempat untuk membicarakan hukum Islam
Sistem 4. Madrasah: tempat menyampaikan pendidikan secara formal.
pendidikan 5. Surau: tempat untuk mengajar al-Quran secara tidak formal.
6. Pondok: pusat pengajian Islam dengan menggunakan bahasa Melayu dan Arab.
7. Pendidikan di Acheh terdiri daripada peringkat rendah, peringkat menengah dan
peringkat pengajian tinggi. Kaum wanita digalakkan belajar dan berpeluang untuk
memegang jawatan dalam pentadbiran. Seramai 22 orang wanita menganggotai
Majlis Rakyat Acheh dan 9 orang wanita menjadi ahli Jawatan kuasa Kerja
Mahkamah Rakyat.
1. Tulisan jawi telah menjadi tulisan Rasmi dalam pentadbiran kerajaan Islam supaya
masyarakat Melayu boleh membaca dan menulis.
Bahasa dan 2. Bahasa Melayu bertambah mantap dan cerita panji jawa disampaikan dalam
kesusasteraan bahasa Melayu dan ia menjadi sebagai bahasa ilmu.
3. Bahasa Melayu digunakan dalam surat-menyurat, limu pengetahuan, berdakwah,
bahasa untuk mengajar dan pembelajaran.
1. Sebelum kedatangan Islam, masyarakat terpengaruh dengan agama Hindu-Buddha
dan kepercayaan Animisme.
Cara hidup 2. Selepas kedatangan Islam, cara hidup Islam diasimilasikan ke budayanya dan
menjadikan cara hidup yang lengkap dan menyeluruh.
3. Cara berpakaian: bersongkok dan bertudung.
4. kepercayaan lama seperti mempercayai keramat semakin hilang.
1. Di Acheh, Sultan Iskandar Muda Mahkota Alam memperkenalkan baitulmal yang
berfungsi sebagai perbendaharaan negara.
Ekonomi 2. Sumber baitulmal seperti harta milik negara dan sumber kekayaan alam seperti
minyak, zakat dan pelaburan dan saham.
3. Islam menggalakkan orang mencari rezeki yang halal dan rajin bekerja.
4. Islam memastikan orang berdagong secare halal dan berjimat cermat.
5. Islam melarang orang mengemis, mengamalkan riba dan melaku kegiatan penipuan.
TINGKATAN 4 81
BAB 8 PEMBAHARUAN DAN PENGARUH ISLAM DI MALAYSIA
SEBELUM KEDATANGAN BARAT
8.0 - Soalan KBKK Kepentingan Perundangan

goo.gl/3uX4GW
Kepentingan undang-undang dalam kehidupan masyarakat
Ciri-ciri
1. Menjamin keselamatan masyarakat
2. Mengawal perilaku individu dalam masyarakat
3. Menentukan hak perwarisan harta dalam masyarakat
4. Menentukan bidang tugas setiap individu
5. Mewujudkan masyarakat yang bersistem dan berorganisasi
6. Dapat merapatkan tali persaudaraan
s
8.1 – Pengaruh Islam Terhadap Sistem Pemerintahan

Dan Pentadbiran Tonton video di sini:
goo.gl/U78pyD
Pengaruh Islam dalam sistem pemerintahan dan pentadbiran di Tanah Melayu
Pengaruh
1. Penggunaan gelaran sultan yang bermaksud bayangan Allah di muka bumi
2. Sultan Mahmud Syah, Melaka, dan Sultan Abdul Ghafur Muhyidin, Pahang menggunakan geleran
“Khalifatul Mukminin”, yang bermaksud pemimpin orang mukmin.
3. Nasab keturunan sultan dirujuk kepada Iskandar Zulkarnain yang sebelum ini dikatakan dari titisan dewa.
4. Ulamak merupakan penasihat Sultan
5. Antara ulamak terkenal ialah Makhdum Sayid Abdul Aziz, Maulana Abu Bakar, Maluala Sadar Jahan,
Maulana Jalaluddin, Qadi Yusof di Kelantan, dan Tok Ku Pulau Manis di Terengganu.
6. Konsep daulat telah mengangkat kedudukan sultan ke tahap yang lebih tinggi dan menimbulkan
penghormatan rakyat terhadap institusi tersebut.
Soalan
1. Penggunaan gelaran sultan di awal nama pemerintah bermaksud…?

2. Apakah yang dimaksudkan dengan “Khalifatul Mukminin”?
3. Selepas kedatangan Islam, nasab keturunan sultan dirujuk kepada…?
4. Berikan 3 contoh ulamak terkenal yang pernah menjadi penasihat kepada sultan.
yang sebelum ini dikatakan dari titisan dewa. 4) Makhdum Sayid Abdul Aziz, Maulana Abu Bakar, Maulana Sadar Jahan.
1) Bayangan Allah di muka bumi. 2) Maksudnya pemimpin orang mukmin. 3) Nasab keturunan sultan dirujuk kepada Iskandar Zulkarnain
Jawapan:
TINGKATAN 4 82
8.2 - Undang-undang Tidak Bertulis (Adat Perpatih &
Adat Temenggung) Tonton video di sini:
goo.gl/UWbGzJ
Perbezaan antara Adat Perpatih dan Adat Temenggung
Adat Perpatih Adat Temenggung
Datuk Perpatih Nan Sebatang dari Diasaskan Datuk Ketemenggungan dari Palembang
Pagar Ruyung oleh
Diamalkan di Negeri Sembilan dan Diamalkan di

Diamalkan di Melaka dan negeri lain
Naning
Pemilihan
Dari peringkat bawah Secara warisan
ketua
Dibenarkan dengan sesiapa sahaja selagi tidak

Perkahwinan sesama suku dilarang Perkahwinan
bertentangan dengan hukum syarak
Memberi keutamaan kepada anak Pembahagian Memberi keutamaan kepada anak lelaki
perempuan harta bertepatan dengan hukum syarak
Lebih bersifat pemulihan iaitu

dikenakan denda sekiranya Hukuman Bersifat pembalasan
membunuh dengan tidak sengaja
Soalan
1. Siapakah yang mengasaskan Adat Perpatih?

2. Siapakah yang mengasaskan Adat Temenggung?
3. Di Tanah Melayu, dimanakah Adat Perpatih diamalkan?
4. Bagaimanakah cara pembahagian harta menurut Adat Perpatih?
5. Bagaimanakah cara pembahagian harta menurut Adat Temenggung?
perempuan. 5) Memberi keutamaan kepada anak lelaki bertepatan dengan hukum syarak.
1) Datuh Perpatih Nan Sebatang. 2) Datuk Ketemenggungan. 3) Negeri Sembilan dan Naning. 4) Memberi keutamaan kepada anak
Jawapan:
TINGKATAN 4 83
8.3 - Undang-undang Bertulis
goo.gl/zmon4w
Faktor-faktor undang-undang bertulis digubal
Hukum Kanun Melaka dan Undang Laut Melaka merupakan undang-undang bertulis yang awal yang digubal
oleh pemerintah Melaka.
Faktor
1. Merupakan peraturan dan hukuman bagi menjaga keadilan dalam masyarakat.
2. Buku undang-undang ini menjadi panduan kepada perjalanan pemerintahan dan pentadbiran kerajaan.
3. Menjadikan kehidupan masyarakat lebih tersusun kerana segala perlakuan, tanggungjawab, serta
hukuman tentang kesalahan yang dilakukan telah ditentukan.
4. Hukum Kanun Melaka menjelaskan tanggungjawab raja dan pembesar, pantang larang dalam kalangan
anggota masyarakat, hukuman terhadap kesalahan jenayah, undang-undang keluarga, permasalahan
ibadat, serta jenis-jenis hukuman terhadap kesalahan tertentu.
5. Undang-undang Laut Melaka menerangkan bahawa seseorang nakhoda (kapten) dalam sesebuah
kapal diertikan sebagai imam dan anak buahnya sebagai makmum.
Soalan
1. Apakah tujuan undang-undang dicipta?

2. Mengapakah undang-undang perlu ditulis atau dibukukan?
3. Apakah kebaikan terciptanya undang-undang?
4. Berikan contoh perkara yang terdapat dalam Undang-undang Laut Melaka.
buahnya sebagai makmum.

kesalahan yang dilakukan telah ditentukan. 4) Seseorang nakhoda (kapten) dalam sesebuah kapal diertikan sebagai imam dan anak
pentadbiran kerajaan. 3) Kehidupan masyarakat lebih tersusun kerana segala perlakuan, tanggungjawab, serta hukuman tentang
1) Untuk menjaga keadilan dalam masyarakat. 2) Kerana buku undang-undang menjadi panduan kepada perjalanan pemerintahan dan
Jawapan:
TINGKATAN 4 84
8.4 - Pengaruh Islam Dalam Bidang Kesenian
goo.gl/8FJfcv
Pengaruh Islam dalam bidang kesenian masyarakat Melayu
Pengaruh
1. Senibina masjid mempunyai dewan sembahyang, mihrab, mimbar, pancur air dan bumbung yang khusus
seperti masjid di Kelantan dan Melaka
2. Senibina istana pula dilengkapi dengan balairung, tempat persemayaman raja dan balai istiadat.
3. Rumah pula dihiasi dengan ukiran bermotifkan tumbuh-tumbuhan, bunga-bungaan dan geometri.
4. Seni khat epigrafi terdapat pada batu bersurat dan batu nisan seerti Batu Bersurat di Terengganu.
5. Seni khat kaligrafi digunakan sebagai hiasan di masjid, madrasah, batu nisan, barangan tembikar,
matawang & pakaian
6. Terdapat juga seni khat kufi dan nasakh
7. Seni muzik seperti daus merupakan tarian yang terkenal di Perak yang mempamerkan kepahlawanan
Syaidana Ali.
8. Mak Inang ialah sejenis tarian yang dipersembahkan di Istana Melaka.
9. Dikir, senikatanya bercampur, senikata bahasa Melayu dengan bahasa Arab
10. Ghazal sejenis puisi Arab yang memuji-muji kebesaran Islam yang terkenal di Johor
11. Nazam merupakan syair yang mengisahkan riwayat hidup Nabi Muhammad s.a.w. dan para sabahat.
Soalan
1. Berikan contoh apakah yang terdapat dalam senibina istana.

2. Apakah hiasan yang mula digunakan oleh masyarakat Melayu selepas kedatangan Islam?
3. Seni khat kaligrafi kebiasaanya digunakan untuk hiasan…?
4. Seni muzik dabus terkenal di negeri Perak. Seni ini mempamerkan…?
5. Mak Inang merupakan sejenis tarian yang dipersembahkan di…?
6. Ghazal sejenis puisi Arab dimana senikatanya bertujuan…?
7. Nazam pula merupakan syair yang mengisahkan…?
muji kebesaran Islam. 7) riwayat hidup Nabi Muhammad s.a.w. dan para sahabat.
masjid, madrasah, batu nisan, barangan tembikar, matawang & pakaian. 4) kepahlawanan Syaidana Ali. 5) Istana Melaka. 6) memuji-
1) Balairung, tempat persemayam raja dan balai istiadat. 2) Ukiran bermotifkan tumbuh-tumbuhan, bunga-bungaan dan geometri. 3) di
Jawapan:
TINGKATAN 4 85
8.5 - Pengaruh Islam Dalam Pendidikan Tidak Formal
goo.gl/mBuWP5
Pendidikan Tidak Formal
Huraian
1. Merupakan pendidikan awal yang melibatkan institusi kekeluargaan
2. Penekanan pendidikan ialah nilai moral serta pembelajaran melalui pendengaran
3. Kanak-kanak mempelajari kemahiran ibu bapa melalui pemerhatian dan latihan
4. Mereka juga diajar hal agama, kelakuan baik, cara menjaga maruah diri
5. Nilai-nilai murni diterapkan melalui cerita-cerita lisan seperti cerita binatang dan cerita jenaka
6. Kanak-kanak juga diajar pantang larang dan adat istiadat melalui pergaulan sosial
7. Kanak-kanak disnasihatkan supaya tunduk sambil menghulurkan tangan apabila lalu di hadapan orang
tua
8. Pantun, peribahasa, dan teka-teki juga digunakan untuk menyampaikan pendidikan tidak formal
Soalan
1. Apakah yang dimaksudkan dengan pendidikan tidak formal?

2. Berikan 1 contoh pendidikan tidak formal.
3. Bagaimanakah nilai-nilai murni diterapkan kepada kanak-kanak?
4. Bagaimanakah kanak-kanak diajar menghormati orang tua?
4) Kanak-kanak disnasihatkan supaya tunduk sambil menghulurkan tangan apabila lalu di hadapan orang tua.
1) Maksudnya pendidikan awal yang melibatkan institusi kekeluargaan. 2) Pemerhatian dan latihan. 3) Cerita binatang dan cerita jenaka.
Jawapan:
TINGKATAN 4 86
8.6 - Pengaruh Islam Dalam Bidang Pendidikan
Formal Tonton video di sini:
goo.gl/GOZEGN
Cara-cara masyarakat Melayu menerima pendidikan agama di Tanah Melayu
Lokasi Huraian
Rumah 1. Diadakan di rumah guru al-Quran atau Tok Guru.
2. Murid-murid terdiri daripada kanak-kanak yang berusia 7-15 tahun.
Masjid 1. Kanak-kanak diajar pelajaran tajwid, fikah, dan cara sembahyang dan bacaan dalam
sembahyang.
atau Surau
2. Orang dewasa belajar pada waktu malam pelajarannya ialah fikah, usulluddin hadis, dan
tasawuf.
Madrasah 1. Terbahagi kepada 3 tahap iaitu permulaan, pertengahan, dan pengkhususan

2. Pendidikan diawasi oleh mudir
1. Pendidikan di pondok untuk menyediakan guru agama

2. Pelajar akan menamatkan pelajaran selama 10 tahun
3. Sekolah pondok banyak terdapat di Perlis, Kedah, Patani, Kelantan dan Terengganu.
4. Contoh:
Pondok a. Kelantan – “Pondok Pulau Condong”
b. Kelantan – “Pondok Kutan”
c. Terengganu – “Pondok Pulau Manis”
d. Terengganu – “Pondok Titi Gajah”
e. Terengganu – “Pondiok Langgar”
Peranan istana sebagai pusat kegiatan intelektual dalam kerajaan Melayu tradisional
Huraian
1. Sultan Mansur Shah menerima pengajaran Islam dari Maulana Abu Bakar
2. Sultan Mahmud Shah dan Raja Ahmad berguru dengan Maulana Sadar Johan
3. Pemerintahan Melaka memberi perhatian dalam perkembangan ilmu pengetahuan, menyebabkan
ramai ulamak menetap di Melaka
4. Pemerintah Melaka amat berminat dalam ilmu pengetahuan buktinya kitab al-Dur al-Manzum karangan
Maulana Abu Bakar, telah diarak hingga ke balairung seri istana Melaka
5. Sultan Mansur Shah dikatakan sangat berminat dalam pengajian tasawuf
6. Istana berperanan sebagai tempat simpan buku hikayat; seperti Hikayat Amir Hamzah dan Hikayat
Muhammad Ali Hanafiah disimpan di istana Melaka.
7. Istana sebagai pusat pendidikan yang berkaitan dengan hal pentadbiran negara.
TINGKATAN 4 87
Soalan
1. Apakah pembelajaran yang diajar kepada kanak-kanak di masjid atau surau?

2. Pendidikan di Madrasah terbahagi kepada 3 tahap iaitu…?
3. Apakah matlamat pendidikan pondok diperkenalkan dan berapa lamakah tempoh pembelajaran?
4. Dari siapakkah Sultan Mansur Syah menerima pengajaran Islam?
5. Apakah bukti yang menyatakan pemerintah Melaka amat berminat dalam bidang ilmu pengetahuan?
6. Istana juga dikatakan tempat menyimpan buku-buku hikayat seperti…?
Hikayat Amir Hamzah dan Hikayat Muhammad Ali Hanafiah

Maulana Abu Bakar. 5) Kitab al-Dur al-Manxum karangan Maulana Abu Bakar, telah diarak hingga ke balairung seri istana Melaka. 6)
pengkhususan. 3) Tujuannya adalah untuk menyediakan guru agama. Pelajar akan menamatkan pelajaran selama 10 tahun. 4) Dari
1) Kanak-kanak diajar pelajaran tajwid, fikah, dan cara sembahyang dan bacaan dalam sembahyang. 2) Permulaan, pertengahan,
Jawapan:
TINGKATAN 4 88
8.7 - Pengaruh Islam Terhadap Bahasa Dan
Kesusasteraan Tonton video di sini:
goo.gl/dbyHLW
Pengaruh Islam dari segi bahasa dalam masyarakat Melayu tradisional
Pengaruh
1. Pengenalan tulisan jawi yang berasal dari huruf Arab
2. Terdapat istilah Arab yang dijadikan Bahasa Melayu seperti adat, adil, daulat, hakim dan hukum
3. Terdapat juga istilah Arab yang berkaitan dengan bidang ilmu pengetahuan seperti fikah, tauhid, dan
tafsir
4. Bahasa Melayu berkembang menjadi bahasa ilmu dan menjadi bahasa lingua-franca di kawasan
Kepulauan Melayu
Bentuk kesusasteraan Melayu sebelum kedatangan Islam
Huraian
1. Kesusasteraan rakyat disebar secara lisan daripada satu generasi kepada satu generasi yang lain
2. Cerita yang menggunakan watak binatang seperti Sang Kancil sangat popular dalam masyarakat Melayu
3. Cerita-cerita jenaka seperti:
a. Pak Kadok dan Lebai Malang – menunjukkan kebodohan
b. Pak Pandir – menunjukkan watak lurus bendul
c. Pak Belalang dan Si Luncai – menggambarkan kecerdikan dan kepintaran
4. Terdapat juga cerita dongeng tetapi berunsur pengajaran seperti Batu Belah Batu Bertangkup, dan
Bawang Putih Bawang Merah.
5. Kesusasteraan lisan yang berbentuk puisi seperti pantun, teka-teki, dan gurindam
Pengaruh Islam dalam bidang kesusasteraan
Pengaruh
1. Karya kesusasteraan Melayu dipengaruhi bentuk sastera Islam seperti syair, gurindam, dan cerita hikayat
2. Peranan sastera telah berubah daripada tujuan berhibur kepada tujuan mengkritik dan berunsur
pengajaran
3. Memperkenalkan hikayat para nabi dan sahabat baginda seperti Hikayat Nur Muhammad dan Hikayat
Bulan Berbelah
4. Hikayat Amir Hamzah dan Hikayat Muhammad Ali Hanafiah menjadi karya yang penting dan disimpan di
istana Melaka
5. Hikayat sadoran Arab-Parsi pula seperti Hikayat Abu Nawas dan Hikayat Hasan Damsyik
6. Terdapat juga karya yang berbentuk puisi seperti Syair Dahulu Kala yang ditulis oleh Tengku Ampuan
Mariam di Terengganu
TINGKATAN 4 89
Soalan
1. Berikan contoh istilah bahasa Arab yang dijadikan bahasa Melayu oleh orang Melayu.
2. Berikan contoh istilah Arab yang berkaitan dengan ilmu pengetahuan.
3. Terdapat kesusasteraan Melayu tradisional yang berunsur jenaka seperti…?
4. Berikan satu contoh cerita dongeng yang berunsur pengajaran.
5. Apakah peranan sastera Melayu selepas kedatangan Islam?
6. Berikan contoh hikayat yang berunsur pengajaran.
7. Terdapat juga karya berbentuk puisi seperti...?
6) Hikayat Nur Muhammad dan Hikayat Bulan Berbelah. 7) Syair Dahulu Kala
Belah Batu Bertangku 5) Peranan sastera Melayu telah berubah dari tujuan berhibur kepada tujuan mengkritik dan berunsur pengajaran.
1) adat, adil, daulat, hakim, hukum. 2) fikah, tauhid, tafsir. 3) Pak Kadok dan Lebai Malang, Pak Pandir, Pak Belalang dan Si Luncai. 4) Batu
Jawapan:
TINGKATAN 4 90
8.8 - Pengaruh Islam Terhadap Gaya Hidup
goo.gl/BfZXhR
Cara masyarakat Melayu tradisional mengekalkan kehidupan bermasyarakat setelah

kedatangan Islam
Cara
1. Masyarakat mula mementingkan hubungan persaudaraan yang dapat menjamin kesejahteraan hidup
2. Ibu bapa dan orang tua hendaklah dihormati
3. Jiran dianggap seperti keluarga sendiri
4. Memanggil orang tua dengan panggilan pangkat seperti pak long dan mak long
5. Apabila bercakap dengan orang tua hendaklah merendahkan suara
6. Tetamu hendaklah dilayan dengan hormat dan hendaklah dihidang dengan makanan dan minuman
7. Makan dimulakan dengan bacaan bismillah (dengan nama Allah)
8. Apabila datang berziarah hendaklah memberi salam dan tuan rumah pula wajib menjawabnya
9. Apabila masuk ke rumah, tetamu dan tuan rumah hendaklah bersalaman
10. Kanak-kanak dikehendaki mencium tangan orang yang lebih tua
11. Semangat gotong-royong dalam kalangan masyarakat digalakkan seperti dalam majlis perkahwinan,
majlis berkhatan, dan majlis tamat membaca al-Quran
12. Ahli masyarakat dikehendaki berpegang kepada konsep bersatu teguh, bercerai roboh yang diibaratkan
“seikat seperti sirih”, “serumpun seperti serai”, dan “sedincing seperti besi”.
Soalan
1. Berikan contoh cara memanggil orang yang lebih tua.

2. Bagaimanakah cara kita bercakap dengan orang tua?
3. Bagaimanakah cara masyarakat Melayu melayan tetamu?
4. Apakah yang perlu dilakukan sebelum makan atau minum?
5. Dalam masyarakat Melayu tradisional, sikap bergotong-royong menjadi amalan mereka seperti
majlis…?
6. Ahli masyarakat sering berpegang kepada peribahasa seperti…?
“Seikat seperti sirih”, “serumpun seperti serai”, “sedincing seperti besi”.

minuman. 4) Bacaan bismillah (dengan nama Allah). 5) Majlis perkahwinan, majlis berkhatan, dan majlis tamat membaca al-Quran. 6)
1) Pak long, Mak long. 2) Dengan merendahkan suara. 3) Tetamu dilayan dengan hormat dan hendaklah dihidang dengan makanan dan
Jawapan:
TINGKATAN 4 91
8.9 - Pengaruh Islam Terhadap Matawang
goo.gl/gtYZre
Ciri-ciri matawang yang terdapat pengaruh Islam dalam kerajaan Melayu tradisional
Cara
1. Di Melaka, penggunaan matawang timah tercatat nama Sultan yang memerintah dan tarikh Islam.
 Berbentuk bulat dan beratnya 1 kati 8 tahil.
2. Matawang asing yang boleh digunakan di Melaka ialah matawang Pasai, Hormuz, dan Cambay.
3. Di Johor, matawang timah dikenali sebagai matawang katun.
 Berbentuk bulat atau segi enam dan mempunyai tulisan jawi.
4. Matawang tertua dihasilkan semasa pemerintahan Sultan Alauddin Riayat Syah.
5. Matawang emas dikenali sebagai kupang dan mengandungi emas seberat 10 grains (0.65gram) dan 40
grains (2.6gram).
 Setiap matawang mempunyai nama dan pangkat Sultan yang memerintah
6. Di Kedah, matawang timah berbentuk seekor ayam jantan yang hinggap di atas beberapa cincin dan
boleh dipatah dan diguna secara berasingan.
 Matawang emas juga digunakan secara meluas.
Soalan
1. Apakah ciri-ciri matawang tradisional di negeri Melaka?

2. Apakah ciri-ciri matawang negeri Johor?
3. Bagaimanakah bentuk matawang negeri Kedah?
berasingan.
dan mempunyai tulisan jawi. 3) Berbentuk seekor ayan jantan yang hinggap di atas beberapa cincin, dan boleh dipatah dan diguna secara
1) Matawang timah tercatat nama Sultan yang memerintah dan tarikh Islam dan juga berbentuk bulat. 2) Berbentuk bulat atau segi enam
Jawapan:
TINGKATAN 4 92
8.10 - Pengaruh Islam Terhadap Kegiatan
Perdagangan Tonton video di sini:
goo.gl/q9KgbB
Cara perkembangan perdagangan di Melaka sejak kedatangan Islam
Cara
1. Ajaran Islam menggalakkan perniagaan sebagai sumber rezeki yang besar
2. Aktiviti perdagangan menjadi saluran penting kepada proses perkembangan pengislaman di Melaka
3. Kedudukan Melaka yang strategik menyebabkan ramai pedagang yang datang berdagang
terutamanya pedagang Islam dari seluruh dunia
4. Wujudnya jawatan Syahbandar dan Laksamana bagi melicinkan aktiviti perdagangan
5. Wujudnya peraturan seperti termaktub dalam Undang-undang Laut Melaka yang menentukan tugas
nakhoda dan jurumudi.
6. Terdapat 84 jenis bahasa yang dipertuturkan, menunjukkan kepesatan perdagangan
7. Terdapat sistem sukat dan timbang yang diperkenalkan di bawah tanggungjawab Syahbandar
Kegiatan perdagangan yang dijalankan pada zaman kesultanan Melayu Melaka
Huraian
1. Semua pedagang diwajibkan membayar cukai terlebih dahulu sebelum barang diperdagangkan
2. Pedagang yang datang dari India, Ceylon, Arab, Siam, dan Pego dikenakan cukai sebanyak 6%
daripada jumlah barang yang dibawa
3. Pedagang dari Jepun dan China dikenakan cukai sebanyak 5%
4. Beras dan makanan tidak dikenakan cukai
5. Setelah cukai dibayar, urusan perniagaan dijalankan di bazaar-bazaar yang disediakan di sepanjang
Sungai Melaka
6. Orang asing dari kepulauan Melayu yang menetap di Melaka dikenakan cukai diraja sebanyak 3%
manakala dari kawasan lain cukainya 6%
7. Amalan riba dilarang dalam perniagaan dalam kalangan orang Islam
8. Golongan ceti dibenarkan memberi pinjaman
9. Orang kaya dikehendaki membayar zakat harta dan disimpan dalam baitulmal
Soalan
1. Apakah faktor datangnya ramai pedagang Islam ke Melaka?

2. Apakah bukti yang menunjukkan ramai pedagang luar datang ke Melaka?
3. Apakah yang perlu dilakukan oleh pedagang sebelum memulakan kegiatan perdagangan di Melaka?
4. Orang asing yang menetap di Melaka dikenakan cukai sebanyak…?
5. Orang kaya pula dikehendaki membayar zakat harta dan hasil yang disimpan di…?
pedagang diwajibkan membayar cukai terlebih dahulu semelum barang diperdagangkan. 4) 3%. 5) dalam baitulmal.
1) Kedudukan Melaka yang strategik. 2) Terdapat 84 jenis bahasa yang dipertuturkan, menunjukkan kepesatan perdagangan. 3) Semua
Jawapan:
TINGKATAN 4 93
BAB 9 PERKEMBANGAN DI EROPAH
9.1 – Zaman Gelap Eropah

goo.gl/N0Zvlo
Peranan Ciri-ciri
Kedudukan dan kuasa
Memberi perlindungan
Membayar cukai kepada raja
kepada baron (tuan tanah). Raja
Kuasa: sebagai balasan
Raja > Baron >

Petani Baron
Memberi perlindungan Membayar cukai yang tinggi
kepada petani kepada baron. Sekiranya gagal,
tanah petani akan dirampas and
Petani petani akan menjadi hamba.
- Institusi yang sangat berpengaruh dan memiliki hartanah yang banyak.

Gereja - Mementingkan kegiatan amalan agama dan aspek keakhiratan sahaja
- Dianggap mengongkong kehidupan rakyat di Eropah.
- Kegiatan perdagangan tidak meluas.

Perdagangan - Di kawasan perairan utara sering diganggu oleh orang Viking dan Magyar
- Ekonomi di Eropah merosot.
Soalan
1. Apakah peranan raja pada Zaman Gelap Eropah?

2. Apabila raja melindungi baron, maka sebagai balasan baron dikehendaki untuk…?
3. Baron bertanggungjawab untuk melidungi petani, maka sebagai balasan petani dikehendaki untuk…?
4. Apakah akan berlaku kepada petani sekiranya gagal membayar cukai kepada baron?
5. Bagaimanakah sikap gereja pada zaman gelap?
6. Kegiatan perdagangan tidak meluas kerana sering diganggu oleh?
Eropah. 6) Orang gasar seperti orang Viking dan Magyar.

amalan agama dan pembelajaran ilmu keakhiratan sahaja. Oleh itu, Gereja Katolik dianggap mengongkong kehidupan masyarakat
4) terpaksa menyerahkan tanah kepada baron atau menjadi hamba. 5)Gereja Katolik amat berkuasa dan menitikberatkan kegiatan
baron. 2) memberi khidmat atau membayar cukai kepada raja. 3) memberi khidmat dan membayar cukai yang tinggi kepada baron.
1) Raja menduduki tempat yang tertinggi dan boleh menyerahkan wilayah untuk ditadbir oleh baron dan memberi perlindungan kepada
Jawapan:
TINGKATAN 4 94
9.2 – Zaman Kemuncak Pertengahan (Bahagian 1)
https://goo.gl/h7TlZY
Zaman Gelap  Zaman Kemuncak Pertengahan
Perubahan yang berlaku pada Zaman Kemuncak Pertengah
Aspek Ciri-ciri
- Gereja bertindak sebagai ajen penyatuan dan tidak lagi mementingkan ilmu
keakhiratan sahaja.
- Menasihati pembesar dan Baron supaya tidak lagi mengenakan cukai-cukai yang
Gereja tinggi terhadap petani.
- Pembesar dan Baron merasa takut kerana tindakan tersebut dikatakan berdosa
dalam ajaran agama. Oleh itu pembesar pun menurunkan cukai-cukai petanian.
- Pertambahan penduduk  Ekonomi bertambah baik
Ekonomi
Cukai pertanian rendah  kegiatan pertanian meningkat  perdagangan
berkembang  kemunculan bandar di Itali (Venice, Milan, Florence)
Golongan Perkembangan bandar melahirkan golongan pertengahan -- (artisan, pedagang,

pertengahan ahli perbankan)
Status sosial Berasaskan kekayaan dan bukan lagi pemilikan tanah.
- Rakyat mula melibatkan diri dalam bidang politik  wujudkan parlimen untuk
membolehkan rakyat menyuarakan pandangan.
Bidang politik
- Rakyat diberi hak politik dan menyebabkan hubungan terjalin antara pemimpin
dengan rakyat.
Soalan
1. Apakah peranan gereja pada zaman kemuncak pertengahan?

2. Pada zaman kemuncak pertengahan telah munculnya beberapa bandar seperti...?
3. Bagaimanakah status sosial masyarakat pada zaman kemuncak pertengahan?
4. Apakah peranan parlimen?
5. Apakah kesan dari kewujudan parlimen?
pemimpin dengan rakyat.

mereka apabila rakyat mula melibatkan diri dalam bidang politik. 5) Rakyat diberi hak politik dan menyebabkan hubungan terjalin antara
seseorang berasaskan kekayaan dan tidak lagi berasaskan pemilikan tanah. 4) Untuk membolehkan rakyat menyuarakan pandangan
Baron supaya tidak lagi mengenakan cukai-cukai yang tinggi terhadap petani. 2) Venice, Milan dan Florence. 3) Kedudukan sosial
1) Gereja bertindak sebagai ajen penyatuan dan tidak lagi mementingkan ilmu keakhiratan sahaja. Ahli gereja menasihati pembesar dan
Jawapan:
TINGKATAN 4 95
9.3 – Zaman Kemuncak Pertengahan (Bahagian 2)
Video Akan datang
Perkembangan Renaissance ( bermula di Itali )
Aspek Ciri-ciri
1. Perkembangan intelektual
 kebudayaan Eropah bertembung dengan tamadun Islam (kurun ke-12)
 Pertumbuhan universiti -> ilmu pengetahuan -> keyakinan kepada diri sendiri
2. Semangat inkuiri
Faktor  keyakinan dan bersedia untuk menggunakan daya intelek -> berani
mempersoalkan tentang kepercayaan dan berani menghadapi cabaran.
3. Teknik percetakan (bermula di Mainz)

 teknik -> buku dicetak -> senang mendapat ilmu pengetahuan.
1. Perkembangan aktiviti sekular – aktiviti bukan bersifat keagamaan.

 Humanisme: Aliran pemikiran yang mementingkan keupayaan manusia berfikir untuk
menyelesaikan masalah-masalah yang berhubung dengan manusia.
Bapa humanisme: Francesco Petrarch.
2. Perkembangan ilmu: sejarah, sastera, sains, undang-undang.

 Hasil kesenian: lukisan, seni arca, seni bina yang menggambarkan alam semula jadi
Pencapaian
melalui perasaan atau naluri ahli seni.
3. Tokoh:-
 Seni lukis: Leonardo da Vinci (Itali, lukisan: potret Mona Lisa), Machiavelli (Itali)
 Sains: Nicholas Copernicus, Galileo Galilei (matahari adalah pusat alam)
 Seni Ukir: Ghiberti, Leonardo da Vinci, Michelangelo
1. Politik:-
 Wujud Monarki Baru – kekuasaan berasaskan kewujudan kerajaan pusat, kesatuan
kebangsaan & amalan pembayaran cukai kepada kerajaan pusat.
 ii. Kuasa raja menyebabkan kuasa golongan bangsawan
 Terdapat di Portugal, Sepanyol, England, Perancis & Belanda.
2. Ekonomi:-
 Aktiviti perdagangan tempatan dan antarabangsa berkembang dengan pesat
menyebabkan kegiatan ekonomi sara diri semakin pupus.
 Pembukaan lombong emas di Afrika Utara membangunkan ekonomi -> golongan
peniaga & pedagang
Kesan  Penggunaan mata wang dalam urus niaga
 Raja menyatukan ekonomi dengan menyelaraskan sistem mata wang, menjalankan
sistem cukai yang seragam dan menyelaraskan sistem timbang dan ukur.
3. Sosial:-
 Mendorong perkembangan ilmu sains – fizik, kimia, biologi dan perubatan.
 Manusia lebih bersedia menzahirkan emosi mereka melalui bidang muzik, lukisan &
ukiran.
 Zaman Renaissance melahirkan manusia yang boleh belajar pelbagai bidang ilmu
pengetahuan dan memupuk semangat inkuiri dan berani untuk meneroka bidang
baru dan cabaran baru.
TINGKATAN 4 96
9.4 – Zaman Gerakan Reformation
https://goo.gl/FeTyD0
Aspek Ciri-ciri
1. Berasalkan dari perkataan ‘reform’. Maksud: Melaksanakan perubahan untuk
menghasilkan sesuatu yang baru atau yang lebih baik.
Zaman 2. Berkaitan dengan agama Kristian.
Reformation 3. Tokoh: Martin Luther, Zwingli, John Calvin
4. Berkembang hingga ke Sweden, Denmark, Norway, England.
1. Semangat inkuiri sedang berkembang dalam Eropah.

2. Penolakan unsur tradisi oleh masyarakat Eropah.
3. Tidak puas hati terhadap kepincangan dalam pentadbiran dan amalan gereja.
4. Gereja lebih mementingkan usaha pembangunan keduniaan.
Sebab
5. Berlakunya kepincangan seperti rasuah dan penyelewengan seperti penjualan Sijil
kemunculan
Indulgences – surat pengampunan dosa.
Zaman
6. Penciptaan mesin cetak oleh Johann Gutenberg.
Reformation
 Bible dapat dijual dengan harga yang murah.
7. Kemunculan tokoh Reformation iaitu Martin Luther.
 mencabar kedudukan gereja dan menentang penjualan indulgences.
 memperkenalkan Mazhab Protestant yang berasal dari perkataan protesting.
1. Perpecahan agama Kristian kepada Katholik dan Protestant.

2. Mazhab Protestant berkembang ke Sweden, Denmark, Norway & England.
3. Perang keagamaan berlaku di Perancis.
4. Berlakunya perang 30 tahun dan negara yang terlibat adalah Sepanyol, Jerman,
Kesan
Bohemia, Denmark & Sweden. Peperangan membawa kemusnahan.
kemunculan
5. Kuasa gereja mula dicabar secara terbuka.
Zamn
 kuasa gereja semakin kurang apabila negara-negara membebaskan diri dari
Reformation
penguasaan gereja Rom.
6. Pendidikan dipergiatkan untuk menyebarkan fahaman mereka.
7. Di England, Raja Hendry VIII menjadi ketua kerohanian Gereja Protestant Anglican dan
memutuskan hubungan dengan gereja Rom.
Soalan
1. Apakah yang dimaksudkan dengan reformation?

2. Siapakah tokoh gerakan ini?
3. Dimanakah gerakan reformation berkembang?
4. Apakah faktor utama berlakunya gerakan reformation?
5. Berikan contoh penyelewengan yang dilakukan oleh pihak gereja.
6. Siapakah tokoh yang memperkenalkan mesin cetak?
7. Kesan perpecahan agama Kristian telah membawa kepada perang 30 tahun yang melibatkan negara?
5) penjualan Sijil Indulgences iaitu surat pengampunan dosa. 6) Johann Gutenberg 7) Sepanyol, Jerman, Bohemia, Denmark & Sweden.
3) Sweden, Denmark, Norway, England. 4) Perasaan tidak puas hati terhadap kepincangan dalam pentadbiran dan amalan gereja.
1) Melaksanakan perubahan untuk menghasilkan sesuatu yang baru atau yang lebih baik. 2) Martin Luther, Zwingli, John Calvin.
Jawapan:
TINGKATAN 4 97
9.5 – Zaman Penjelajahan dan Penerokaan
https://goo.gl/Ru1pn0
Aspek Ciri-ciri
1. Mereka ingin mendapatkan bahan mentah dari Timur– emas, sutera, rempah ratus.
Rempah ratus menyedapkan makanan, memanaskan badan, menyebabkan
makanan tahan lama.
2. Mendapat galakan dan bantuan dari pemerintah seperti pemerintah Portugis (Putera
Henry) dan Raja Sepanyol (Ratu Isabella).
3. Mereka berjaya menyelesaikan persaingan untuk mendapat tanah jajahan dengan
termeterainya Perjanjian Tordesillas dimana bahagian Timur diagihkan kepada Portugal
manakala Barat diagihkan kepada Sepanyol.
Sebab-sebab
i. Portugal dan Sepanyol bersaing dalam bidang penjelajahan
berlakunya
ii. Paus di Rom campur tangan untuk mengelakkan pergaduhan dan peperangan
penjelajahan
antara Portugal dan Sepanyol yang beragama Katolik.
orang Eropah
4. Perdaganan rempah ratus dan sutera telah memberi keuntungan yang besar kepada
ke Timur.
para pedagang Eropah.
5. Orang Eropah ingin menyebarkan agama Kristian seperti yang ditekankan oleh
pengusaha gereja.
6. Kemunculan Monarki Baru di England, Perancis dan Belanda telah menggalakkan
penjelajahan dan penerokaan ke seberang laut.
7. Pemilikan tanah jajahan merupakan simbol kebanggaan kepada bangsa Eropah.
8. Kejayaan menjelajah tanah akan membawa kebanggaan kepada bangsa dan
negara.
1. Pemimpin tempatan dikehendaki menandatangani perjanjian, mengikhtiraf kekuatan

dan kekuasaan orang Eropah.
2. Penubuhan Syarikat Berpiagam bagi menjalankan perdagangan dari Eropah hingga
ke Amerika Latin, Afrika dan Asia.
Kesan 3. Kawasan luar Eropah menjadi pembekal bahan mentah untuk negara Eropah.
penjelajahan 4. Barang yang dibawa dari timur telah memperkayakan ekonomi negara Eropah.
Eropah 5. Berlakunya penyebaran agama Kristian di beberapa negara Asia Tenggara.
terhadap – Sepanyol telah menaluki Filipina lebih 300 tahun.
masyarakat 6. Sepanyol menaluki Mexciko dan Peru.
setempat. 7. Berlakunya penghijrahan orang Sepanyol ke Amerika Latin.
8. Para pemodal Sepanyol mengeksploitasi buruh peribumi untuk bekerja di lombang dan
di ladang mereka.
9. Bermulanya petempatan Portugis di Goa, India dan Melaka serta petempatan Sepanyol
di Filipina.
Soalan
1. Antara faktor kedatangan orang Eropah ke Timur ialah untuk mandapat bahan mentah seperti…?
2. Apakah nama perjanjian yang telah menghasilkan pembahagian laluan ke Timur antara Portugis
dengan Sepanyol?
3. Apakah tujuan orang Eropah datang ke Timur selain daripada untuk mendapatkan bahan mentah?
4. Apakah kesan ekonomi kepada orang Eropah dengan penjelajahan mereka ke Timur?
5. Apakah kesan sosial kepada masyarakat Amerika Latin dengan kedatangan orang Sepanyol?
mengeksplotasi buruh peribumi untuk bekerja di lombang dan di ladang mereka untuk mendapat perak dan emas.
oleh pengusaha gereja. 4) Penjelajahan orang Eropah ke Timur telah memperkayakan ekonomi negara Eropah. 5) Para pemodal Sepanyol
1) Emas, sutera dan rempah ratus. 2) Perjanian Tordesillas. 3) Orang Eropah ingin menyebarkan agama Kristian seperti yang ditekankan
Jawapan:
TINGKATAN 4 98
9.6 – Revolusi Pertanian
https://goo.gl/iKfvLo
Revolusi: Perubahan dalam bidang pertanian secara besar-besaran - meningkatkan hasil pertanian.
Aspek Ciri-ciri
1. Penduduk
Britain menghadapi pertambahan penduduk yang membawa peningkatan
permintaan makanan dan menyebabkan harga gandum meningkat.
2. Akta Pemagarah Tanah Awam (1761)
Petani kecil yang tidak mampu menanggung kos pemagaran tanah terpaksa
menjual tanah mereka kepada orang kaya.
Orang kaya menggunakan kos yang rendah untuk membeli tanah petani kecil.
3. Ladang
Orang kaya mengusahakan tanah tersebut secara besar-besaran yang
Sebab
dinamakan ladang. Pada tahun 1792, hampir 500,000 ekar tanah telah dipagar.
berlakunya
4. Baja
Revolusi
Penggunaan baja asli secara meluas menjadikan tanaman lebih subur.
Pertanian di
5. Alat
Britain.
Penciptaan alat menggali dan menugal oleh Jetro Tul telah membolehkan banyak
lubang digali secara serentak dan penanaman bijih benih menjadi lebih pantas.
6. Giliran
Pengenalan sistem tanaman bergilir menyebabkan tanah sentiasa subur kerana
sistem ini melibatkan penggunaan nutrien yang berbeza.
7. Perdagangan
Peningkatan kuantiti dan kualiti hasil telah membawa kepada lebihan makanan
dan lebihan ini kemudiannya diperdagangkan.
1. Pertanian menjadi punca ekonomi negara.

2. Kelebihan hasil pertanian telah diperdagangkan dan dieksport (cukai telah dikena)
3. Para peladang besar menjadi pedagang antarabangsa
Kesan revolusi 4. Keperluan makanan mencukupi untuk menampung keperluan tenaga buruh dalam
Pertanian di bidang industri.
Britain 5. Bermulanya perkembangan industri sebagai salah satu punca ekonomi.
(abad ke-18) 6. Kedudukan tuan tanah menjadi tokoh penting dalam masyarakat
7. Tuan tanah telah dihormati kerana mereka membolehkan makanan mudah didapati.
8. Kemunculan sistem ekonomi skala yang besar dengan pembukaan ladang dan
mengwujudkan golongan buruh dan majikan.
Soalan
1. Apakah kesan dari penambahan penduduk yang berlaku di Britain?
2. Apakah kesan apabila parlimen British meluluskan Akta Pemagaran Tanah Awam kepada petani
miskin?
3. Apakah yang berlaku akibat penciptaan peralatan menggali dan menugal oleh Jetro Tull?
4. Pengenalan sistem tanaman bergilir telah menyebabkan tanah sentiasa subur. Ini disebabkan oleh…?
5. Apakah kesan peningkatan kuantiti dan kualiti hasil?
punca ekonomi negara.

kualiti hasil telah membawa kepada lebihan makanan dan lebihan ini kemudiannya diperdagangkan dan akhirnya pertanian menjadi
penanaman bijih benih menjadi lebih pantas. 4. Sistem ini melibatkan penggunaan nutrien yang berbeza. 5. Peningkatan kuantiti dan
tanah petani kecil. 3. Penciptaan alat menggali dan menugal oleh Jetro Tul telah membolehkan banyak lubang digali secara serentak dan
pemagaran tanah terpaksa menjual tanah mereka kepada orang kaya dan orang kaya menggunakan kos yang rendah untuk membeli
1. Peningkatan permintaan makanan dan menyebabkan harga gandum meningkat. 2. Petani kecil yang tidak mampu menanggung kos
Jawapan:
TINGKATAN 4 99
9.6 – Imperialisme Barat di Asia
https://goo.gl/kC2WRl
Imperialisme Baru: Penjajahan pada Zaman Revolusi Perindustrian
Aspek Ciri-ciri
1. Kuasa Barat ingin mendapat bahan mentah (rempah ratus, emas, perak) yang banyak
dan berterusan.
2. Mereka ingin memasarkan hasil industri mereka ke Asia.
3. Kesan Revolusi Perindustrian mendorong kuasa Eropah seperti Britain, Jerman, Belanda,
Perancis dan Italy menjadi kuasa imperialis.
4. Penciptaan kapal wap menyebabkan kuasa Eropah berlumba-lumba untuk

mendapatkan tanah jajahan.
 kapal wap perjalanannya adalah cepat, lebih selamat dan kos rendah.
 memudahkan perhubungan dan mencepatkan perjalanan.
5. Kedatangan Britain didorang oleh tindakan Amerika yang mengenakan tarif untuk
melindungi industri mereka.
 Revolusi perindustrian yang berlaku dalam Amerika menyebabkan persaingan
antara Britain dan Amerika kerana rakyat Amerika boleh pilih untuk membeli
pakaian tempatan atau pakaian yang datang dari Britain.
 Pada tahap awal, rakyat Amerika memilih untuk membeli pakaian dari Britain
kerana kualiti lebih baik dan murah berbanding dengan pakaian yang dihasilkan
dalam tempatan.
Faktor yang
 Hasil pengeluaran dalam tempatan akan merosot kerana kurang keperluan dalam
mendorong
pasaran.
kedatangan
 Amerika mengenakan cukai pelabuhan yang tinggi -> harga barang
penjajah Barat
terutamannya pakaian dari Britain akan meningkat -> rakyat akan membeli barang
ke Asia
tempatan (pakaian).
 Britain hilang market yang besar dalam Amerika yang mendorong kedatangan
Britain ke Asia.
6. Terdapat di antara mereka yang datang untuk menyebarkan agama Kristian kerana
mereka mendapati di Asia ini tidak dipengaruhi agama Kristian dan Asia beragama
Hindu, Buddha dan Islam.
7. Wujudnya semangat perlumbaan kerana pemilikan tanah jajahan yang luas akan
meningkatkan status mereka.
 mereka akan berasa bangga sekiranya mereka memiliki tanah jajahan yang luas.
 mereka akan dipuji oleh negara-negara Eropah lain sekiranya menguasai tanah
jajahan yang luas.
 mempertingkatkan imej mereka sekiranya menguasai tanah jajahan yang luas.
8. Kedatangan kuasa Barat juga dikaitkan dengan kata-kata “the white man’s burden”
oleh orang Inggeris, “mission civilisatrice” oleh Perancis, tugas menyebarkan budaya
oleh orang Jerman dan “the blessings of the Anglo-Saxon protection” oleh orang
Amerika.
 membawa makna masyarakat Eropah merasakan mereka bertanggungjawab
untuk meningkatkan tamadun dunia
TINGKATAN 4 100
BAB 10 Dasar British dan Kesannya terhadap Ekonomi Negara
10.1 – Maksud Ekonomi Tradisional dan Maksud

Ekonomi Dagang Tonton video di sini:
https://goo.gl/EH2TsE
Aspek Ciri-ciri
1. Ekonomi tradisional merupakan ekonomi sara diri yang diamalkan oleh masyarakat
Melayu.
2. Kegiatan ekonomi seperti melombong, bercucuk tanam, memungut hasil hutan,
Kegiatan menternak dan menangkap ikan.
ekonomi 3. Lebihan hasil digunakan untuk pertukaran barang, kenduri kendara, zakat dan
tradisonal yg sedekah.
4. Tanaman utamanya seperti padi, pisang, ubi dan kelapa.
diamalkan
5. Penternakan seperti ayam, itik, lembu dan kerbau.
oleh
6. Peralatan pertanian seperti tajak, cangkul, tugal dan tenggala.
masyarakat 7. Kegiatan pertanian dilakukan dengan menggunakan tenaga manusia dan binatang.
Melayu 8. Di bidang perikanan peralatan seperti tali, kail, bubu dan jala.
9. Kawasan tangkapan ikan: di sungai, tasik, sawah dan pinggir pantai.
10. Aktiviti pertanian biasanya dilakukan secara bersama dalam sebuah ahli keluarga.
1. Menjalankan kegiatan pertanian dan perlombongan secara besar-besaran.

2. Menggunakan tenaga buruh yang ramai.
Kegiatan
3. Buruh diambil dari China untuk perlombongan dan dari India untuk perladangan.
ekonomi
4. Ekonomi dagang memerlukan modal yang besar kerana penggunaan teknologi yang
dagang yang
tinggi. Contoh penggunaan kapal korek untuk perlombongan bijih timah.
diperkenalkan
5. Pasarannya agak luas terutamanya di Eropah untuk memenuhi keperluan industri
oleh British
mereka.
6. Oleh itu ekonomi dagang memerlukan modal yang besar.
1. Kegiatan ekonomi tradisional di luar bandar terpinggir.

Kesan 2. Terbentuknya dua jenis ekonomi iaitu ekonomi sara diri dan ekonomi dagang.
kedatangan 3. Tumpuan ekonomi hanya di pantai Barat manakala pembangunan pantai Timur
British terhadap terabai.
ekonomi di 4. Pembukaan lombang bijih timah dan ladang getah secara besar-besaran.
Tanah Melayu 5. Kemasukan buruh Cina dan India untuk memenuhi keperluan sektor perlombongan
dan perladangan.
Soalan
1. Apakah yang dimaksudkan dengan ekonomi tradisional?

2. Berikan contoh kegiatan ekonomi masyarakat Melayu tradisional.
3. Apakah jenis tanaman utama yang diusahakan?
4. Di bidang pertanian, antara peralatan yang digunakan adalah seperti…?
5. Ikan ditangkap di kawasan apa?
6. Apakah maksud ekonomi dagangan?
7. Dari manakah tenaga buruh diambil oleh British untuk memajukan ekonomi dagang?
dan India
pantai. 6. Ekonomi dagangan ialah aktiviti yang menjalankan kegiatan pertanian dan perlombongan secara besar-besaran. 7. Dari China
dalam bidang pertanian ialah tajak, cangkul, tugal dan tenggal. 5. Kawasan tangkapan ikan ialah di sungai, tasik, sawah dan pinggir
hutan, menternak dan menangkap ikan. 3. Tanaman utama yang diusahakan ialah padi, pisang, ubi dan kelapa. 4. Alat yang digunakan
1. Ekonomi sara diri yang diamalkan oleh masyarakat Melayu. 2. Contoh adalah seperti melombong, bercucuk tanam, memungut hasil
Jawapan:
TINGKATAN 4 101
10.2 – Kegiatan Perlombongan Bijih Timah
https://goo.gl/rKane0
Aspek Ciri-ciri
1. Pembesar Melayu:-
 Kawasan perlombongan bijih timah oleh pembesar Melayu dikerjakan oleh buruh
tempatan.
 Antara pembesar tersebut ialah Long Jaafar, Ngah Ibrahim, Raja Jumaat, Datuk
Kelana dan Datuk Bandar.
 Bijih timah dilombong dengan menggunakan teknik mendulang di kawasan
sungai yang berhampiran.
 Masyarakat Melayu menggunakan bijih timah untuk peralatan senjata, alat muzik
seperti gendang dan gong.
 Sekiranya terdapat lebihan bijih timah dipasarkan ke China, Jepun dan India.
2. Pengusaha Cina:-
Sejarah
 Penglibatan pengusaha Cina bermula sekitar abad ke-19.
perkembangan
 Kegiatan perlombongan dipantau oleh pembesar Melayu.
perlombongan  Pengusaha dara China dikehendaki mendapat kebenaran dari pembesar Melayu
bijih timah di untuk mengusahakan perlombongan.
Tanah Melayu  Pembesar Melaya akan memastikan hasil bijih timah yang dilombong dijual
sehingga kepada mereka.
kedatangan  Harga bijih timah ditentukan oleh pembesar Melayu.
British  Namun begitu terdapat pembesar Melayu memajakkan lombong bijih timah
kepada pengusaha Cina untuk mendapat keuntungan mudah.
3. British:-
 Pada awal abad ke-20, industri perlombongan bijih timah mula dikuasai oleh
orang Eropah.
 Pemodal Cina tidak mampu bersaing dengan pemodal Eropah.
 British memperkenalkan enakmen bagi memonopoli perusahaan bijih timah.
 British kemudiannya memperkenalkan kapal korek sebagai teknologi baru
kerana ia tidak memerlukan banyak tenaga pekerja dan membolehkan
pengeluaran bijih timah menjadi lebih banyak.
 Pengusaha Cina terus merosot kerana tidak mampu bersaing.
 Perusahaan bijih timah mula berubah dari insentif buruh kepada insentif modal.
Soalan
1. Berikan contoh tokoh pembesar tempatan yang mempunyai lombong bijih timah di Tanah Melayu.
2. Bagaimanakah cara orang Melayu melombong bijih timah?
3. Bagaimanakah cara pengusaha Cina melibatkan diri dalam perlombongan bijih timah?
4. Berikan 2 contoh tindakan British untuk memonopolikan perusahaan bijih timah.
5. Apakah kesan perusahaan bijih timah dengan kedatangan British?
insentif buruh kepada insentif modal.

enakmen dan memperkenalkan kapal korek bagi memonopoli perusahaan bijih timah. 5. Perusahaan bijih timah mula berubah dari
untuk mengusahakan perlombongan kerana kegiatan perlombongan dipantau oleh pembesar Melayu. 4. British memperkenalkan
mendulang di kawasan sungai yang berhampiran. 3. Pengusaha dara China dikehendaki mendapat kebenaran dari pembesar Melayu
1. Long Jaafar, Ngah Ibrahim, Raja Jumaat, Datuk Kelana dan Datuk Bandar. 2. Bijih timah dilombong dengan menggunakan teknik
Jawapan:
TINGKATAN 4 102
10.3 – Perusahaan Getah (Bahagian 1 & 2) Tonton video di sini:
https://goo.gl/4tuddy
(Part 1)

https://goo.gl/0KUilQ
(Part 2)
Aspek Ciri-ciri
1. Permintaan getah yang tinggi akibat revolusi perindustrian.
2. H.N. Ridley, Pengarah Botanical Garden di Singapura, berperanan menyakinkan

peladang mengenai masa depan getah.
 Oleh sbab getah adalah tanaman baru, para petani terutamanya orang-orang
Melayu pada waktu itu tidak berminat untuk menanam getah kerana tidak yakin
masa depan getah.
 H.N. Ridley menjelaskan kepada para petani bahawa masa depan mereka akan
menjadi lebih baik sekiranya mereka menanam getah kerana harga getah
sangat tinggi dan boleh dijual kepada Eropah.
3. Beliau mengadakan pameran dan mengagihkan benih getah secara percuma.

 Tindakan tersebut menyebabkan sebahagian para petani berminat untuk
menanam getah.
 Namun berikut para petani tidak tahu caru untuk menoreh getah tanpa
Faktor merosakkan pokok getah apabila pokok getah sudah dewasa.
perkembangan
penanaman 4. Beliau memperkenalkan teknik torehan yang dikenali sebagai sistem ibedem yang
getah di Tanah berbentuk seperti tulang ikan kering. Sistem torehan ini tidak merosakkan pokok
getah.
Melayu
 Pokok getah boleh mengeluarkan getah dengan hayat yang panjang.
(abad ke-20)
5. Perkembangan industri pembuatan barang - kasut getah, tayar basikal & peralatan
elektrik.
6. Kemasukan pelabur Eropah seperti syarikat Crosfield, Sime Darby & Boustead Buttery
Estate Agency mendorang perkembangan perusahaan getah.
7. Galakan dari kerajaan Bristish dengan menyediakan kadar sewa tanah dan tarif
cukai yang rendah.
 Menarik para pelabuh Eropah datang untuk menanam getah.
8. Penyediaan kemudahan infrastruktur seperti jalan raya dan jalan kereta api yang
menghubungkan kawasan ladang ke pelabuhan.
9. Bristish membawa masuk buruh dari selatan India untuk bekerja dengan bayaran gaji
yang rendah.
1. British memperkenalkan Rancangan Sekatan Stevenson pada tahun 1922 untuk

menghadkan pengeluaran getah.
2. Memperkenalkan system kupon yang menghadkan jumlah hari menoreh getah.
Langkah-  Secara tidak langsung hasil getah akan mengurangkan.
langkah untuk 3. Melaksanakan Rancangan Peraturan Getah Antarabangsa pada tahun 1934.
menstabilkan 4. Memperkenalkan kuota yang rendah kepada pekebun kecil getah. Pekebun kecil
harga getah menanam tanaman lain.
5. Menaikkan premium tanah untuk penanaman getah.
6. Mengelakkan penglibatan orang Melayu dalam penanaman getah.
7. Pekebun kecil tidak dibenarkan menanam getah di atas tanah sawah.
TINGKATAN 4 103
104 TINGKATAN 4
Jawapan:
1. Permintaan getah begitu tinggi di Eropah kerana revolusi perindustrian dan perkembangan industri pembuatan barang seperti kasut
getah, tayar basikal dan peralatan elektrik.
2. H.N. Ridley ialah Pengarah Botanical Garden di Singapura dan beliau berperanan menyakinkan peladang mengenai masa depan
getah.
3. Beliau mengadakan pameran dan mengagihkan benih getah secara percuma. Beliau juga memperkenalkan teknik torehan untuk
menoreh getah.
4. Perkembangan penanaman getah juga berlaku dengan kedatangan pelabur-pelabur Eropah seperti syarikat Crosfield, Sime Darby &
Boustead Buttery Estate Agency.
5. Kerajaan menggalakkan pelabur Eropah membuka ladang getah di Tanah Melayu dengan cara-cara seperti dengan menyediakan
kadar sewa tanah dan tarif cukai yang rendah.
6. Untuk menghadkan pengeluaran getah.
7. Untuk menghadkan pengeluaran getah.
8. British memperkenalkan kuota yang rendah kepada pekebun kecil getah.
9. Pekebun kecil tidak dibenarkan menanam getah di atas tanah sawah
Apakah tindakan British untuk menghalang pekebun kecil menanam getah? 9.
Berikan 1 contoh tindakan British di bawah Rancangan Peraturan Getah Antarabangsa. 8.
Mengapakah British memperkenalkan sistem kupon kepada penoreh getah? 7.
Apakah tujuan utama Rancangan Sekatan Stevenson diperkenalkan? 6.
Tanah Melayu?
Bagaimanakah cara kerajaan menggalakkan pelabur-pelabur Eropah membuka ladang getah di 5.
seperti…?
Perkembangan penanaman getah juga berlaku dengan kedatangan pelabur-pelabur Eropah 4.
Berikan contoh tindakan HN Ridley untuk menggalakkan penanaman getah. 3.
Siapakah tokoh HN. Ridley? 2.
Mengapakah permintaan getah begitu tinggi di Eropah pada abad ke-20? 1.
Soalan
10.4 – Kemasukan Imigran Cina dan India ke Tanah
Melayu (Bahagian 1) Tonton video di sini:
https://goo.gl/yaX6aR
Aspek Ciri-ciri
1. Kepesatan pembanguan sector pertanian dan perlombongan oleh British.

 British membuka lombong bijih timah secara besar-besaran dan membuka ladang
getah secara besar-besaran dan tindakan tersebut memerlukan tenaga buruh
yang banyak.
Faktor yang  pada tahap awal masyarakat Melayu tidak mempunyai minat dalam bidang
mendorong penanaman getah dan perlombongan dan lebih berminat dalam bidang
kemasukan petanian.
buruh Cina dan  British mencari buruh Cina dan buruh India yang banyak untuk memenuhi
keperluan ekonomi mereka dalam T.Melayu.
India ke
2. Kekurangan buruh tempatan untuk memenuhi keperluan ekonomi di Tanah Melayu.
T.Melayu
3. Galakan dari kerajaan British agar mereka berhijrah. British menggalakkan sesiapa
yang ingin mendapat peluang untuk mendapat pekerjaan untuk datang ke T.Melayu.
4. Penghijrahan tidak ditentang oleh masyarakat Melayu.
5. Kestabilan politik di T.Melayu.
6. Peluang pekerjaan yang luas dalam perusahaan bijih timah dan getah.
1. Sistem tiket kredit

 Bakal imigran dikumpul oleh kheh-tau (ketua).
 Kheh-tau akan dibayar dengan sejumlah wang bagi setiap imigran yang dibawa.
 Mereka dibekalkan dengan tiket ke pelabuhan yang dituju.
Cara 2. System pengambilan kakitangan

kemasukan  Majikan menghantar pegawai ke China untuk mendapatkan buruh.
buruh Cina ke  Segala perbelanjaan akan dibayar oleh majikan.
T.Melayu
3. Sistem Pengambilan Rumah Kongsi
 Pengambilan buruh dilakukan oleh pegawai di Negara China yang dilantik oleh
rumah kongsi.
 Pegawai akan membiayai perbelanjaan buruh hingga sampai ke rumah kongsi.
 Pembawa buruh akan dibayar dengan kadar yang dipersetujui oleh tuan punya
rumah kongsi.
Soalan
1. Apakah faktor utama kemasukan buruh Cina dan India ke Tanah Melayu?
2. Mengapakah British menggalakkan kemasukan buruh Cina dan India ke Tanah Melayu?
3. Bagaimanakah cara kemasukan buruh Cina ke Tanah Melayu?
4. Jelaskan cara kemasukan buruh Cina melalui sistem pengambilan kakitangan.
majikan sehingga buruh sampai ke tempat majikan.

4) Majikan akan menghantar pegawai ke China untuk mendapatkan buruh Cina dan segala perbelanjaan pegawai akan dibayar oleh
buruh Cina ke Tanah Melayu ialah melalui sistem tiket kredit, system pengambilan kakitangan dan system pengambilan rumah kongsi.
menggalakkan buruh Cina dan buruh India ke T.Melayu untuk memenuhi keperluan ekonomi mereka dalam T.Melayu. 3) Cara kemasukan
tidak mempunyai minat dalam bidang penanaman getah dan perlombongan dan lebih berminat dalam bidang petanian. Oleh itu British
secara besar-besaran oleh British dan tindakan tersebut memerlukan tenaga buruh yang banyak. 2) Pada tahap awal masyarakat Melayu
1) Faktor utama kemasukan buruh Cina dan India ke Tanah Melayu ialah kepesatan pembanguan sector pertanian dan perlombongan
Jawapan:
TINGKATAN 4 105
10.4 – Kemasukan Imigran Cina dan India ke Tanah
Melayu (Bahagian 2) Tonton video di sini:
https://goo.gl/bBDH2f
Aspek Ciri-ciri
1. Sistem buruh bebas,
 Mereka datang ke T.Melayu dengan perbelanjaan sendiri (menggunakan wang
simpanan mereka).
 Kebaikan: Mereka bebas memilih tempat dan pekerjaan yang mereka kehendaki
di T.Melayu.
2. Sistem Kontrak – kepada buruh yang tiada wang simpanan.

Cara  Majikan membiayai tambang mereka ke T.Melayu.
kemasukan  Buruh bekerja dengan majikan dalam tempoh tertentu.
buruh India ke  Bayaran gaji antara 9 – 13 sen sehari.
T.Melayu
3. Sistem Kangani
 Kangani (ketua) dihantar pulang ke India untuk mencari buruh apabila majikan
memerlukan buruh tambahan.
 Kangani diberi wang pendahuluan untuk perbelanjaan buruh dari India ke
T.Melayu.
 Sistem ini diharamkan (1938) – penyelewangan di kalangan kangani itu sendiri.
1. Wujudnya masyarakat majmuk – masyarakat yang mempunyai pelbagai kaum.

2. Penempatan berbeza mengikut kaum.
 apabila buruh Cina dan buruh India datang ke T.Melayu, British pun
mengasingkan tempat tinggal di mana orang Melayu tinggal di kawasan
kampung, orang Cina tinggal di kawasan bandar dan orang India tinggal di
Kesan sosial
kawasan ladang.
dengan
3. Perbezaan budaya dan cara hidup.
kemasukan
4. Jenis pekerjaan berbeza mengikut kaum.
buruh China
 orang Melayu terlibat dalam bidang pertanian atau menjadi nelayan.
dan India
 orang Cina terlibat dalam bidang perlombongan dan perdagangan.
 orang India terlibat dalam bidang perladangan terutamanya menoreh getah.
5. Tidak terdapat interaksi antara kaum.
 bahasa yang berbeza dan tempat tinggal yang berbeza.
6. Perpaduan sukar dicapai.
Soalan
1. Bagaimanakah cara kemasukan buruh India ke Tanah Melayu?

2. Apakah maksud kedatangan buruh India melalui sistem buruh bebas?
3. Sistem kontrak merupakan satu sistem dimana majikan membiayai tambang buruh ke Tanah Melayu
dimana buruh tersebut dikehendaki…?
4. Berapakah bayaran gaji yang diterima oleh buruh yang datang melalui sistem kontrak?
5. Apakah yang dimaksudkan dengan Kangani?
6. Berikan 2 contoh kesan sosial kemasukan imigran Cina dan India ke Tanah Melayu.
Jawapan:
1. Melalui sistem buruh bebas, sistem Kontrak dan sistem Kangani. 2. Mereka datang ke T.Melayu dengan perbelanjaan sendiri. Oleh itu
mereka bebas memilih tempat dan pekerjaan yang mereka kehendaki di T.Melayu. 3. Buruh dikehendaki bekerja dengan majikan dalam
tempoh tertentu. 4. Bayaran gaji antara 9 – 13 sen sehari. 5. Kangani adalah ketua yang dihantar pulang ke India oleh majikan untuk
mencari buruh apabila majikan memerlukan buruh tambahan. 6. Wujudnya masyarakat Majmuk dan perbezaan budaya dan cara hidup.
TINGKATAN 4 106
10.9 – Kemunculan Bandar
http://goo.gl/X44SAV
Bandar: kawasan yang mempunyai penduduk yang ramai, terdapat kemudahan yang mencukupi
seperti hospital, sekolah, bekalan air dan sebagainya.
Bagaimanakah Kuala Lumpur menjadi bandar?
Kawasan Kuala Lumpur mempunyai bijih timah yang banyak -> kedatangan buruh Cina untuk bekerja
untuk perlombongan bijih timah -> British kemudiannya buka lombong-lombong bijih timah yang
banyak -> peluang bekerja semakin luas -> semakin banyak orang datang ke Kuala Lumpur -> British
membina beberapa pusat kilang untuk memproseskan bijih timah supaya mudah dibawa ke
perlabuhan -> peluang pekerjaan menjadi lebih banyak di kawasan kilang -> Kebanyakan pekerja di
kilang terdiri daripada wanita -> wujudnya perkahwinan -> penduduk menjadi ramai -> sistem
kemudahan seperti jalan raya/ kereta api, hospital, sekolah -> sumber air dan elektric -> Kuala Lumpur
menjadi bandar.
Aspek Ciri-ciri
1. Perkembangan perlombongan bijih timah, mengwujudkan bandar – Kuala Lumpur,

Taiping dan Seremban.
Faktor yang 2. Perkembangan petroleum mengwujudkan bandar Miri, Sarawak.
mempengaruhi 3. Perkembangan pertanian komersial mengwujudkan bandar Johor Baru.
kemunculan 4. Peningkatan pengeluaran bijih timah dan getah menjadikan Melaka, Pulau Pinang
dan Klang bandar pelabuhan.
bandar baru di
5. Pengumpulan & pengeksportan gambir serta lada hitam, mengwujudkan bandar
T.Melayu
Kuching.
6. Perkembangan sistem pengangkutan menjadikan K.L, bandar yang berkembang
maju.
Soalan
1. Perkembangan apakah yang mendorong kemunculan bandar Kuala Lumpur?

2. Perkembangan petroleum mendorong kewujudkan bandar ... .
3. Perkembangan pertanian komersial mengwujudkan bandar ... .
4. Apakah yang mendorong Kuala Lumpur menjadikan bandar yang berkembang maju?
5. Apakah definisi bandar?
sekolah, hospital, Klinik dan sebagainya yang memenuhi kehidupan asas penduduk.
5. Kawasan yang mempunyai penduduk yang ramai dan terdapat kemudahan-kemudahan yang cukupi seperti bekalan air, elektric,
4. Perkembangan sistem pengangkutan seperti kereta api telah menjadikan Kuala Lumpur sebagai bandar yang berkembang maju.
3. Perkembangan pertanian komersial telah mengwujudkan bandar Johor Baru.
2. Perkembangan petroleum telah wujudnya bandar Miri, Sarawak.
1. Perkembangan perlombongan bijih timah telah mendorong kemunculan bandar Kuala Lumpur.
Jawapan:
TINGKATAN 4 107
10.13 – Perusahaan Kilang dan Perkhidmatan
Kesihatan Tonton video di sini:
http://goo.gl/aX2XU5
Aspek Ciri-ciri
1. Perusahaan kilang oleh British kurang diberi tumpuan.

2. Kilang awal yang didirikan ialah Syarikat Shum Yip Leong, mendirikan dua buah kilang
kasut getah untuk dieksport ke China.
Sejarah 3. Syarikat Kasut Bata mendirikan kilang di Klang, Selangor.
perkembangan 4. Syarikat Fung Keong di Klang dan Kinta Rubber Works di Ipoh Perak menghasilkan
perkilangan di barangan getah.
T.Melayu 5. Syarikat United Engineers telah mendirikan kilang membina kapal korek, kapal kecil
dan mesin memproses getah.
(abad ke-20) 6. Perusahaan mengetin nanas telah diusahakan oleh orang Perancis yang berpusat di
Johor.
- Nanas yang ditinkan telah dieksport ke Eropah.
7. Pemodal Cina kemudiannya mengambil alih perusahaan mengetin nanas di Johor.
1. Hospital pertama didirikan ialah Hospital Taiping dan Hospital Kuala Lumpur.
2. Pusat kesihatan didirikan di luar bandar untuk mengawal penyakit berjangkit.
3. Di Selangor terdapat 14 buah pusat kesihatan, Pahang 2 buah dan N.Sembilan 3
Langkah yang buah.
diambil untuk 4. Di Sarawak terdapat pusat perubatan di Kuching, serta klinik Sri Aman dan Sibu.
meningkatkan 5. Hospital swasta yang pertama ialah Hospital Tung Shin di Kuala Lumpur.
6. Hospital ini hanya memberi rawatan kepada pekerja lombong Cina.
perkhidmatan
- Kerana pekerja lombong cina agak ramai dan untuk membolehkan rawatan
kesihatan
segera.
(T.Melayu, - Hospital ini didirikan hasil sumbangan orang perseorangan.
Sabah, 7. Institusi Penyelidikan Perubatan didirikan di Kuala Lumpur untuk mencari punca
Sarawak) penyakit dan langkah-langkah pencegahan.
8. Lembaga Sanitary Board ditubuhkan untuk menitik-beratkan kesihatan awam dan
kebersihan di bandar Kuala Lumpur.
9. Jabatan Kesihatan kemudiannya ditubuhkan untuk mengambil alih sebahagian dari
tugas Sanitary Board dalam aspek kesihatan.
Soalan
1. Berikan contoh kilang yang pertama didirikan di Tanah Melayu.

2. Dimanakah Syarikat Kasut Bata didirikan?
3. Syarikat United Engineers telah mendirikan kilang yang mengeluarkan…?
4. Sebutkan hospital yang pertama didirikan di Tanah Melayu.
5. Apakah tujuan pusat kesihatan didirikan di luar bandar?
6. Berikan contoh pusat kesihatan yang terdapat di Sarawak.
7. Apakah peranan Institusi Penyelidikan Perubatan?
8. Apakah tujuan Lembaga Sanitary Board ditubuhkan?
Kuala Lumpur.
langkah-langkah pencegahan. 8. Lembaga Sanitary Board ditubuhkan untuk menitik-beratkan kesihatan awam dan kebersihan di bandar
mengawal penyakit berjangkit. 6. Klinik Sri Aman. 7. Peranan Institusi Penyelidikan Perubatan ialah untuk mencari punca penyakit dan
yang mengeluarkan kapal korek, kapal kecil dan mesin memproses getah. 4. Hospital Taiping dan Hospital Kuala Lumpur. 5. Untuk
1. kilang Syarikat Shum Yip Leong. 2. Syarikat Kasut Bata didirikan di Klang, Selangor. 3. Syarikat United Engineers telah mendirikan kilang
Jawapan:
TINGKATAN 4 108
KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI
BAB 1 ASIA TENGGARA
1.0 Faktor Berlakunya Imperialisme Barat

goo.gl/PKojfR
Aspek Huraian
1. Imperialisme merupakan dasar sesebuah negara meluaskan pengaruh dan wilayahnya
dengan menjajah negara lain.
2. Di peringkat awal, imperialisme barat berlaku secara tidak langsung dan bertujuan untuk
menguasai perdagangan rempah.
Maksud 3. Apabila berlakunya revolusi perindustrian, di Eropah persaingan semakin sengit untuk
Imperialisme mendapatkan bahan mentah dan pasaran.
4. Portugal, Sepanyol, Belanda merupakan kuasa imperialisme Barat di Asia Tenggara.
5. Portugal mendahului kuasa imperialisme Barat apabila menguasai Melaka pada tahun
1511.
1. Kedudukan Asia Tenggara strategik, berada di antara benua China dan India.
2. Tanahnya subur untuk tanaman tebu, kopi, getah kelapa sawit dan tembakau.
3. Kaya dengan bahan mentah seperti rempah, bijih timah, kayu jati dan petroleum.
4. Bahan mentah ini diperlukan untuk memenuhi revolusi perindustrian.
5. Penggunaan kapal wap, menjimatkan kos dan mempercepatkan perjalanan.
Faktor yang 6. Pembukaan terusan Suez (1869) dapat memendekkan jarak perjalanan Barat ke Timur.
mendorong 7. Penciptaan telegraf memudahkan perhubungan, terutamanya urusan perdagangan.
imperialisme 8. Perluasan tanah jajahan sebagai simbol kekayaan.
Barat di Asia 9. Orang barat merasakan bertanggungjawab untuk meningkatkan tamadun dunia.
Tenggara 10. Mereka menggunakan slogan “beban orang putih” oleh Belanda dan British manakala
“tugas menyebarkan tamadun” oleh orang Perancis.
11. Mubaligh Kristian juga menggalakkan imperialisme untuk menyebarkan agama Kristian.
* Penyataan 1-4 merupakan keistimewaan Asia Tenggara yang mendorong berlakunya

imperialisme Barat.
Soalan
1. Apakah yang dimaksudkan dengan imperialisme?

2. Sebutkan kuasa imperialisme Barat di Asia Tenggara.
3. Apakah kekayaan bahan mentah yang terdapat di Asia Tenggara?
4. Apakah keistimewaan kapal wap?
5. Apakah slogan yang digunakan oleh orang Barat yang mendorong berlakunya imperialisme?
digunakan oleh orang Perancis dalam menjalankan imperialisme.

menggunakan arang batu. 5) Slogan “beban orang putih” digunakan oleh Belanda dan British manakala “tugas menyebarkan tamadun”
Sepanyol, Belanda 3) rempah, bijih timah, kayu jati dan petroleum 4) menjimatkan kos dan mempercepatkan perjalanan kerana ia
1) Imperialisme merupakan dasar sesebuah negara meluaskan pengaruh dan wilayahnya dengan menjajah negara lain. 2) Portugal,
Jawapan:
TINGKATAN 5 109
1.2 Pentadbiran dan Nasionalisme Filipina
goo.gl/kRR1Ib
Aspek Huraian
Sebelum 1. Filipina terdiri daripada daerah-daerah kecil yang dikenali sebagai

Penjajahan barangay.
Sepanyol 2. Setiap daerah diperintah oleh datu.
3. Di selatan Filipina pula wujudnya kerajaan Islam.
1. Selepas kedatangan Sepanyol, pentadbiran diketuai oleh Gabenor
Jeneral.
Bentuk
2. Di peringkat wilayah pula diketuai oleh Ketua Batuk Bandar.
Pentadbiran
3. Di peringkat bandar diketuai oleh Gabenor Kecil.
Filipina Selepas
4. Pentadbiran peringkat tempatan diketuai oleh Encomiendero ianya
Penjajahan
dikenali sebagai Sistem Encomienda.
Sepanyol
5. Tugas encomiendero ialah menjaga keamanan, mengutip cukai dan
mengkristiankan penduduk barangay.
6. Penyatuan barangay menyebabkan kemerosotan pemerintahan
tempatan.
Soalan
1. Apakah tugas Encomiendero dalam pentadbiran Sepanyol?

2. Apakah tuntutan Jose Rizal di peringkat awal perjuangannya?
3. Apakah tuntutan pertubuhan Liga Filipina?
4. Apakah bentuk perjuangan pertubuhan Katipunan pimpinan Andres Bonifasio?
5. Bagaimanakah cara perjuangan yang dilakukan oleh Aguinaldo?
6. Apakah nama pertubuhan yang ditubuhkan oleh Sergio Osmena?
Sepanyol. 6) Parti Nasionalista

melakukan pembaharuan politik, ekonomi dan sosial. 4) Gerakan radikal 5) Beliau bekerjasama dengan Amerika Syarikat untuk mengusir
dan bangsa Filipina diberi hak yang sama seperti bangsa Sepanyol serta pemberian kebebasan. 3) mendesak kerajaan Sepanyol
1) menjaga keamanan, mengutip cukai dan mengkristiankan penduduk barangay. 2) Beliau menuntut Filipina menjadi wilayah Sepanyol
Jawapan:
TINGKATAN 5 110
1.3 Pentadbiran dan Nasionalisme Indonesia
goo.gl/qreGTM
Aspek Huraian
1. Indonesia terdiri daripada beberapa buah kerajaan yang

berasingan. Contoh: Kerajaan Bantam dan Kerajaan Mataram.
Sebelum
2. Kerajaan ini diperintah oleh raja dan dibantu oleh golongan
dijajah oleh
pembesar.
Belanda
3. Pentadbiran peringkat tempatan diketuai oleh bhupati (Pembesar
daerah).
1. Pentadbiran dibahagi kepada dua iaitu pentadbiran pusat dan

Sistem
tempatan.
Pentadbiran
2. Pentadbiran pusat diketuai oleh Gabenor Jeneral.
Indonesia
3. Pentadbiran tempatan diketuai oleh pembesar tempatan tetapi
Semasa
diawasi oleh pegawai Belanda.
Zaman
4. Dewan tempatan ditubuhkan untuk menasihati pentadbiran Belanda
Penjajahan
tetapi tiada kuasa perundangan.
Belanda
5. Jabatan Pelajaran dan Jabatan Pertanian diwujudkan.
6. Majlis Rakyat (Volksraad) ditubuhkan oleh Belanda yang dianggap
sebagai langkah untuk menyediakan kemerdekaan.
1. Nasionalisme tahap awal lebih menekankan soal pendidikan.

2. Raden Adjeng Kartini berusaha memajukan pendidikan untuk kaum
wanita.
3. Beliau telah menerbitkan novel yang mendedahkan penindasan
Belanda.
Tahap 4. Contoh novel, ‘Habis Gelap Terbitlah Terang’ dan ‘Penulisan Seorang
Pertama Puteri Jawa’.
5. Sebuah pertubuhan Islam telah ditubuhkan iaitu Muhammadiyah.
6. Tujuan untuk menyebarkan ajaran Islam sebenar dan menghindar
ancaman sekularisme Barat dan agama Kristian.
Gerakan 7. Pertubuhan ini banyak mendirikan sekolah, klinik dan masjid.
Nasionalisme
1. Nasionalisme tahap kedua bersifat lebih radikal.
2. Antara pertubuhan yang muncul ialah Sarekat Islam, Parti Komunis
Indonesia dan Parti Nasionalis Indonesia.
3. Tujuan pertubuhan ini ialah untuk menuntut kemerdekaan.
4. Parti Nasionalis Indonesia di bawah pimpinan Soekarno berjaya
Tahap
mempengaruhi rakyat.
Kedua
5. Beliau telah ditangkap dan dipenjarakan oleh Belanda pada tahun
1929-1931.
6. Beliau kemudiannya dibuang ke Flores (Indonesia) pada tahun 1934.
7. Belanda telah bertindak mengharamkan Parti Nasionalis Indonesia.
TINGKATAN 5 111
112 TINGKATAN 5
Jawapan:
1) Pembesar tempatan kehilangan kuasa mentadbir kerana pentadbirannya diawasi oleh pegawai Belanda. 2) Majlis Rakyat (Volksraad)
ditubuhkan oleh Belanda yang dianggap sebagai langkah untuk menyediakan kemerdekaan. 3) memajukan pendidikan untuk kaum
wanita. 4) menyebarkan ajaran Islam sebenar dan menghindar ancaman sekularisme Barat dan agama Kristian. 5) Sarekat Islam, Parti
Komunis Indonesia dan Parti Nasionalis Indonesia
Sebutkan pertubuhan-pertubuhan radikal yang ingin menuntut kemerdekaan. 5.
Apakah matlamat perjuangan pertubuhan Muhammadiyah? 4.
Apakah yang diperjuangkan oleh Raden Adjeng Kartini? 3.
Apakah tujuan Majlis Rakyat atau Volksraad ditubuhkan? 2.
Bagaimanakah kedudukan pembesar tempatan di zaman pemerintahan Belanda? 1.
Soalan
1.4 Pentadbiran dan Nasionalisme Burma
goo.gl/LBWL3s
Aspek Huraian
1. Sebelum kedatangan British, Burma mengamalkan sistem

pemerintahan beraja di bawah Dinasti Kongbaung.
2. Raja adalah ketua pemerintah dan menjadi penaung kepada sami
Buddha.
3. Di bawah raja terdapat Majlis Diraja dikenali sebagai Hluttaw.
Sebelum
4. Di peringkat pusat, terdapat pegawai tinggi kerajaan atau Wun
penjajahan
yang bertanggungjawab membantu raja.
British
5. Di peringkat bandar diketuai oleh Ketua Bandar atau Myothugyi
yang menjalankan pentadbiran di bandar.
Sistem 6. Terdapat pegawai khas raja dikenali sebagai Ahmadun.
pentadbiran 7. Pentadbiran daerah diketuai oleh pembesar tradisional dikenali
Burma sebagai Athi.
1. Pentadbiran diketuai oleh Pesuruhjaya Tinggi British.
2. Pemerintahan beraja di bawah Dinanti Kongbaung dihapuskan.
3. Jawatan pembesar tradisional di peringkat pusat juga dihapuskan.
4. Pengenalan Akta Kampung Ulu Burma 1887 dan Akta
Semasa
Perkampungan Burma 1889, telah melenyapkan terus sistem
Penjajahan
pentadbiran tradisional.
British
5. Pentadbiran daerah diambil alih oleh Myo-ok atau pegawai
bandaran.
6. Sistem perundangan Barat diperkenalkan dengan penubuhan Majlis
Perundangan.
1. Penentangan di peringkat awal dipimpin oleh golongan sami dan

golongan berpendidikan Barat.
2. Mereka menubuhkan Persatuan Belia Buddha pada tahun 1906.
3. Persatuan ini bertujuan untuk mengekalkan tradisi Buddha dan
Tahap memajukan pendidikan.
Pertama 4. Untuk membangkitkan semangat nasionalisme, mereka
menggunakan isu pemakaian kasut dalam kuil oleh orang British.
5. U Ba Pe yang memimpin Persatuan Belia Buddha kemudiannya
menubuhkan Majlis Am Kesatuan-kesatuan Burma (1920) yang
bersifat lebih radikal.
1. Nasionalisme tahap kedua bermula apabila Laporan Montagu-
Celford menyatakan Burma belum bersedia memerintah sendiri.
Gerakan 2. Ianya telah membawa kepada Revolusi Pelajar menuntut
Nasionalisme penubuhan universiti.
3. Golongan sami melalui Majlis Am Songha Sametgi melancarkan
pemberontakan yang diketuai oleh Saya San, iaitu bekas pongi dan
pemimpin Tharawady.
4. Liga Anti Pemisahan ditubuhkan kerana membantah pemisahan
Tahap Kedua dengan India kerana pemisahan dianggap akan melewatkan
kemerdekaan.
5. Golongan bekas siswazah menubuhkan Parti Dobama Asiayone
untuk menuntut kemerdekaan dan menggelarkan diri mereka
sebagai Thakin (Tuan).
6. Pemimpinnya ialah Aung San, Kyaw Nein dan U Nu.
7. British telah mengadakan pilihanraya pada tahun 1937.
8. Dr. Ba Maw menjadi perdana menteri pertama setelah memenangi
pilihanraya.
TINGKATAN 5 113
Soalan
1. Bagaimanakah kedudukan raja Burma sebelum kedatangan penjajah British?

2. Apakah tindakan British yang menyebabkan terhapusnya pentadbiran tradisional Burma sepenuhnya?
3. Apakah tujuan penubuhan Persatuan Belia Buddha?
4. Apakah isu yang digunakan untuk membangkitkan semangat nasionalisme dikalangan rakyat
tempatan?
5. Apakah tujuan Liga Anti Pemisahan ditubuhkan?
British 5) membantah pemisahan dengan India kerana pemisahan tersebut dianggap akan melewatkan kemerdekaan
Akta Perkampungan Burma 1889. 3) mengekalkan tradisi Buddha dan memajukan pendidikan 4) isu pemakaian kasut dalam kuil oleh orang
1) Raja adalah ketua pemerintah dan menjadi penaung kepada sami Buddha. 2) British memperkenalkan Akta Kampung Ulu Burma 1887 dan
Jawapan:
TINGKATAN 5 114
1.5 Pentadbiran dan Nasionalisme Vietnam
goo.gl/tifLX7
Aspek Huraian
1. Sebelum kedatangan penjajah, Vietnam mengamalkan sistem

pentadbiran pusat yang berkuasa mutlak.
Sebelum
2. Setiap birokrasi diketuai oleh golongan Mandarin.
penjajahan
3. Sistem ini dipengaruhi oleh sistem pentadbiran Tanah Besar China.
Perancis
4. Golongan ini dipilih melalui peperiksaan dalam bidang bahasa dan
kesusasteraan Cina.
Sistem 1. Semasa penjajahan Perancis , pentadbiran diketuai oleh Gabenor
Pentadbiran General.
Vietnam 2. Gabenor General bertanggungjawab terus kepada pejabat tanah
Selepas
jajahan di Paris.
Penjajahan
3. Perancis kemudiannya menggabungkan Vietnam dengan Kemboja
Perancis
dan Laos atas nama Union Indo-China.
4. Pentadbiran kerajaan tempatan tidak dicampuri oleh kerajaan
pusat tetapi dikehendaki membayar cukai.
1. Di peringkat awal, gerakan nasionalisme dipelopori oleh golongan

bangsawan dan pegawai dari golongan Mandarin.
2. Mereka memperjuangkan pemulihan sistem pemerintahan beraja.
3. Golongan menengah yang berpendidikan barat pula
Tahap memperjuangkan pendidikan barat dalam kalangan rakyat.
Pertama 4. Phan Boi Chou memimpin revolusi dengan melancarkan
pemberontakan di Tonkin, tetapi gagal.
5. Beliau menubuhkan pertubuhan Viet Nam Quang Phu Hoi.
6. Beliau melancarkan gerakan dakyah, tetapi ditangkap.
Gerakan
Nasionalisme
1. Gerakan nasionalisme tahap kedua bersikap lebih radikal.
di Indo-
2. Nguen Thai Hock menubuhkan Parti Viet Nam Quoc Dang Dang
China
(NQDD).
3. Ho Chi Minh pula menubuhkan Parti Komunis Vietnam (PKV).
4. Kedua-dua parti ini melancarkan pemberontakan tetapi gagal.
Tahap Kedua 5. Nguen Thai Hock telah ditangkap dan dijatuhi hukuman mati.
6. Ho Chi Minh pula melarikan diri ke Hong Kong.
7. Gerakan nasionalisme kemudiannya bercorak sederhana bawah
pimpinan Maharaja Bao Dai.
8. Baginda dilarang terlibat dalam gerakan nasionalisme radikal.
Soalan
1. Siapakah yang mengetuai pentadbiran Vietnam sebelum dijajah?

2. Apakah syarat untuk menjadi golongan Mandarin?
3. Apakah peranan Gabenor Jeneral Perancis di Vietnam?
4. Apakah perjuangan golongan bangsawan dan golongan Mandarin?
5. Siapakah tokoh gerakan nasionalisme radikal tahap kedua?
TINGKATAN 5 115
116 TINGKATAN 5
Jawapan:
1) Golongan Mandarin 2) Golongan ini dipilih melalui peperiksaan dalam bidang bahasa dan kesusasteraan Cina. 3) Gabenor General
mentadbir Vietnam dan bertanggungjawab terus kepada pejabat tanah jajahan di Paris. 4) pemulihan sistem pemerintahan beraja 5)
Nguen Thai Hock dan Ho Chi Minh.
1.6 Pentadbiran Barat di Tanah Melayu dan Kesan
Pentadbiran Barat Tonton video di sini:
goo.gl/2rzJxy
Aspek Huraian
1. Semasa pentadbiran British, Melaka, Pulau Pinang dan Singapura digabungkan dikenali
sebagai Negeri-negeri Selat.
2. Ianya diketuai oleh Gabenor dan dibantu oleh Residen Kaunselor bagi ketiga-tiga negeri
tersebut.
3. Sistem Residen diperkenalkan di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang dikenali
sebagai Negeri-negeri Melayu Bersekutu.
Bentuk
4. Sistem Penasihat diperkenalkan di Kedah, Kelantan, Terengganu, Perlis dan Johor dikenali
Pentadbiran
sebagai Negeri-negeri Tidak Bersekutu.
British di
5. Tugas residen dan penasihat ialah untuk menasihati sultan dalam semua perkara kecuali
Tanah
agama Islam dan adat istiadat orang Melayu sahaja.
Melayu
6. Sistem pentadbiran Barat juga diperkenalkan.
7. Pentadbiran negeri dibahagi kepada beberapa daerah.
8. Raja dan pembesar Melayu hanya berkuasa dalam hal agama dan adat istiadat orang
Melayu.
9. Pentadbiran peringkat kampung yang diketuai oleh penghulu dikekalkan.
1. Terhapusnya sistem pemerintahan beraja seperti di Burma dan Indonesia dan diganti
dengan Gabenor Jeneral.
2. Di Tanah Melayu, sistem pemerintahan beraja dikekalkan tetapi peranan raja hanya
berkuasa dalam bidang agama Islam dan adat istiadat orang Melayu sahaja.
3. Berlakunya penyatuan daerah dan wilayah di bawah kerajaan pusat.
4. Ketua kerajaan pusat ialah Gabenor Jeneral atau Pesuruhjaya Tinggi.
Kesan 5. Pegawai Barat mengetuai pentadbiran daerah, mengambil alih dari pembesar tempatan.
pengenalan 6. Di sesetengah negara, jawatan penghulu dan pembesar tempatan dikekalkan, tetapi
Sistem tugas mereka diawasi oleh pegawai Barat.
Birokrasi 7. Tugas pembesar di peringkat pusat diganti dengan biro atau jabatan yang diketuai oleh
terhadap pegawai Barat.
pentadbiran 8. Sistem perundangan tradisional terhapus.
tradisional 9. Perundangan Barat diperkenalkan dan wujudnya Badan Kehakiman atau mahkamah.
10. Pegawai Barat mengambil alih tugas memungut cukai dari pembesar tempatan.
11. Pelbagai jenis cukai diperkenalkan oleh Penjajah Barat.
12. Balai polis ditubuhkan untuk menjaga keamanan, mengganti tugas pembesar daerah.
13. Sistem perhambaan yang dimiliki oleh raja dan pembesar dihapuskan.
14. Sistem pentadbiran Barat yang diperkenalkan akhirnya membawa kepada kemunculan
semangat nasionalisme.
Soalan
1. Apakah yang dimaksudkan dengan Negeri-negeri Selat?
2. Apakah yang dimaksudkan dengan Negeri-negeri Melayu Bersekutu?
3. Di negeri manakah British memperkenalkan sistem penasihat?
4. Bagaimanakah kedudukan raja dan pembesar Melayu semasa zaman pemerintahan British?
5. Apakah nama jawatan ketua pentadbir pusat di Asia Tenggara pada zaman penjajahan Barat?
bidang agama Islam dan adat istiadat orang Melayu. 5)Gabenor Jeneral
Johor, Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu 4) Raja dan pembesar Melayu kehilangan kuasa memerintah dan hanya berkuasa dalam
1) 3 buah negeri iaitu Melaka, Singapura dan Pulau Pinang. 2) Empat buah negeri iaitu Perak, Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan. 3)
Jawapan:
TINGKATAN 5 117
1.7 Pentadbiran Thailand 1
goo.gl/I2q7PZ
Aspek Huraian
Semasa pentadbiran Raja Mongkut dan Raja Chulalongkom
1. Raja Mongkut telah melantik 80 orang penasihat British untuk mengetuai jabatan-jabatan.
2. Penasihat kewangan dan pelabuhan dari Britain.
3. Penasihat kastam dari Amerika.
4. Penasihat ketenteraan dari Perancis.
5. Semasa Raja Chulalongkom, baginda memperkenalkan Majlis Penasihat Rendah dan
Majlis Mesyuarat Tertinggi.
Sistem 6. Majlis ini merupakan penasihat raja dalam pentadbiran negara.
Pentadbiran 7. Kabinet Menteri dibentuk dan dianggotai oleh golongan bangsawan yang berpendidikan
barat.
8. Mereka mengetuai kementerian tertentu.
9. Juruaudit dilantik dari Britain untuk berkhidmat dalam perbendaharaan negara.
10. Sistem raja berperlembagaan diperkenalkan bagi menggantikan sistem raja berkuasa
mutlak.
11. Pemodenan pentadbiran inilah antara faktor penting dalam mengekalkan kemerdekaan
Thailand.
1. Nasionalisme berpunca kerana kebimbangan rakyat terhadap sistem raja berkuasa

mutlak.
2. Pendidikan barat telah mendedahkan tentang fahaman liberal, demokrasi dan raja
Gerakan berperlembagaan.
Nasionalisme 3. Sikap boros raja Vajiravudh dan kelemahan pentadbirannya menyebabkan rakyat tidak
Tahap puas hati.
Pertama 4. Pada tahun 1932, Nai Pridi Phanomyong dan Field Marshall Phibul Songgram menubuhkan
Parti Rakyat.
5. Beliau melancarkan revolusi serta dan berjaya menamatkan sistem raja berkuasa mutlak.
Soalan
1. Apakah pembaharuan pentadbiran Thailand semasa pemerintahan Raja Mongkut?
2. Apakah punca berlakunya gerakan nasionalisme tahap pertama?
3. Apakah kesan sistem pendidikan Barat?
4. Jelaskan mengenai Parti Rakyat?
sistem raja berkuasa mutlak.

Nai Pridi Phanomyong dan Field Marshall Phibul Songgram pada tahun 1932. Beliau melancarkan revolusi serta dan berjaya menamatkan
3)Pendidikan barat telah mendedahkan tentang fahaman liberal, demokrasi dan raja berperlembagaan. 4) Parti Rakyat ditubuhkan oleh
penasihat kastam dari Amerika dan penasihat ketenteraan dari Perancis. 2) kebimbangan rakyat terhadap sistem raja berkuasa mutlak.
1) Baginda telah melantik 80 orang penasihat British untuk mengetuai jabatan-jabatan, penasihat kewangan dan pelabuhan dari Britain,
Jawapan:
TINGKATAN 5 118
1.7 Pentadbiran Thailand 2
goo.gl/ASnr6o
Aspek Huraian
1. Nasionalisme tahap kedua memperlihatkan rasa tidak puas hati rakyat terhadap
penguasaan ekonomi oleh orang Barat dan orang Cina.
2. Phibul Songgram, meluluskan undang-undang untuk menyekat penguasaan ekonomi
orang Cina sebaik sahaja beliau menjadi Perdana Menteri.
Gerakan 3. Sekolah Cina dan akhbar Cina dibubarkan.
Nasionalisme 4. Peribumi digalakkan melibatkan diri dalam aktiviti ekonomi.
Tahap Kedua 5. Jawatan tertinggi kerajaan hanya untuk penganut agama Buddha.
6. Nama Siam ditukar kepada Thailand, bermaksud Tanah Bebas.
7. Thailand berjaya mendapatkan semula wilayah di Indo-China dan Tanah Melayu hasil
kerjasama dengan Jepun.
Soalan
1. Mengapakah munculnya semangat nasionalisme tahap kedua di Thailand?

2. Apakah tindakan Phibul Songgram terhadap orang Cina sebaik sahaja menjadi Perdana Menteri?
3. Apakah faedah yang diperolehi oleh kerajaan Thai daripada hasil kerjasama dengan Jepun?
menyekat penguasaan ekonomi orang Cina. 3)mendapatkan semula wilayah di Indo-China dan Tanah Melayu
1) Perasaan tidak puas hati rakyat terhadap penguasaan ekonomi oleh orang Barat dan orang Cina. 2) meluluskan undang-undang untuk
Jawapan:
TINGKATAN 5 119
1.8 Faktor Kemunculan Semangat Nasionalisme Di
Asia Tenggara Tonton video di sini:
goo.gl/zflM2c
Aspek Huraian
1) Penjajah tidak memberi peluang rakyat tempat dalam pentadbiran moden.
2) Dasar Ekonomi yang menindas rakyat seperti Sistem Tanaman Paksa di Indonesia dan
Dasar Sistem Polo di Filipina.
Penjajah 3) Dasar keterbukaan terhadap kemasukan imigran juga menimbulkan rasa tidak puas hati
penduduk tempatan.
1) Agama berjaya menyatukan rakyat untuk menghadapi penindasan dan pengaruh

Pengaruh kebudayaan Barat dan agama Kristian.
Agama 2) Contoh, Gerakan Islah di Indonesia dan Persatuan Belia Buddha di Burma.
Merupakan media untuk menyampaikan mesej kesengsaraan dan penindasan

penjajah.
Contoh
Karya
 Di Filipina novel Noli Me Tangere, karya Jose Rizal.
Kesusasteraan
 Di Indonesia, Kerikil-kerikil Tajam dan Ke Makan Bonda.
 Di Tanah Melayu, Putera Gunung Tahan.
1) Penjajah mengamalkan sikap pilih kasih.

2) Sekolah yang menggunakan bahasa penjajah diberi kemudahan.
Sistem 3) Pendidikan hanya terhad peringkat rendah dan terhad kepada golongan elit sahaja.
Pendidikan 4) Di Burma pendidikan sekular, mengancam sekolah agama Buddha.
5) Di Tanah Melayu, lepasan sekolah vernakular sukar mendapatkan pekerjaan.
1) Akhbar dan majalah menanamkan semangat anti-penjajah.

2) Contoh
Pengaruh
 Tanah Melayu – al-Ikhwan, Saudara, Warta Malaya dan Majlis.
media
 Vietnam – Tribune dan Cloche.
1) Perkhidmatan telefon dan telegraf memudahkan hubungan para nasionalis.

Perhubungan
2) Perkhidmatan jalan kereta api dan jalan raya memudahkan pada nasionalis bertemu
dan
dan berbincang.
Pengangkutan
1) Kejayaan Jepun menewaskan Cina 1896 dan Rusia 1905, telah membuka mata para
nasionalisme di Asia Tenggara tentang kekuatan negara Kecil.
Pengaruh Luar 2) Perjuangan Mahatma Ghandi menentang British di India juga memberi inspirasi kepada
para nasionalis di Asia Tenggara.
1) Golongan ini mendapat pendedahan falsafah Barat dan Islam.

Kemunculan 2) Mereka sedar penjajah Barat mentadbir tanah jajahan tidak seperti mentadbir negara
Golongan mereka.
intelektual 3) Golongan inilah yang memimpin nasionalisme setelah kembali ke tanah air.
TINGKATAN 5 120
121 TINGKATAN 5
Jawapan:
1) Agama berjaya menyatukan rakyat untuk menghadapi penindasan dan pengaruh kebudayaan Barat dan agama Kristian. 2) Gerakan
Islah di Indonesia dan Persatuan Belia Buddha di Burma. 3) Noli Me Tangere, Kerikil-kerikil Tajam. Ke Makan Bonda dan Putera Gunung
Tahan 4) al-Ikhwan, Saudara, Warta Malaya, Majlis, Tribune dan Cloche 5) memudahkan para nasionalis berhubung dan berbincang
berkenaan perkara-peraka nasionalisme.
nasionalisme?
Mengapakah alat perhubungan dan pengangkutan penting dalam pembangkitan semangat 5)
Berikan contoh media yang menanamkan semangat anti penjajah. 4)
Berikan contoh karya kesusasteraan yang mempunyai unsur nasionalisme di Asia Tenggara. 3)
Berikan contoh kumpulan agama yang muncul di Asia Tenggara. 2)
Apakah kesan pengaruh pendidikan agama? 1)
Soalan
BAB 2 NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA
2.1 – PENENTANGAN DI NANING

https://goo.gl/xEhAPJ
Keterangan
1. Dol Said di Naning tidak bersetuju dengan tindakan British meletakkan Naning sebagai
sebahagian wilayah takluknya.
2. Dol Said mengingkari arahan British, iaitu untuk menghantar 1/10 daripada hasil sebagai
ufti ke Melaka.
3. Ini menyebabkan British menghantar tentera untuk menakluk Naning pada tahun 1831.
Sebab-sebab 4. Dol Said menentang British dengan bantuan ketenteraan daripada:
penentangan a. Yam Tuan Ali (Rembau)
di Naning b. Dato Kelana (Sg. Ujong)
terhadap c. Syed Shaaban (Penghulu Remai dan Recat.
British d. Penghulu Gemencheh
5. Pasukan Dol Said berjaya menewaskan 150 orang tentera British pimpinan Kapten Wyllie
yang cuba menawan Taboh yang terletak di dalam daerah Naning.
6. Pada akhir tahun 1832, British dengan 1,200 orang tentera sekali lagi menyerang Naning.
7. Pada kali ini, British berjaya mengalahkan Dol Said dan pengikut-pengikutnya kerana
beliau tidak lagi mendapatkan bantuan daripada pembesar tempatan.
8. Akhirnya, Dol Said menyerahkan diri dan dibawa ke Melaka oleh British.
Soalan
1. Mengapakah Dol Said enggan membayar ufti kepada British?

2. Mengapakah Dol Said berjaya menewaskan British dalam perang pada tahun 1831?
3. Apakah faktor kekalahan Dol Said dalam perang tahun 1832?
4. Apakah yang berlaku kepada Dol Said sebaik sahaja tewas dalam peperangan dengan British?
tempatan. 4) Beliau menyerahkan diri dan dibawa ke Melaka.

Shaaban (Penghulu Remai dan Recat) dan Penghulu Gemencheh. 3) Beliau tidak lagi mendapatkan bantuan daripada pembesar-pembesar
Beliau mendapatkan bantuan daripada pembesar-pembesar tempatan termasuklah Yam Tuan Ali (Rembau), Dato Kelana (Sg. Ujong), Syed
1) Penghulu Dol Said di Naning tidak bersetuju dengan tindakan British meletakkan Naning sebagai sebahagian wilayah takluknya. 2)
Jawapan:
TINGKATAN 5 122
2.2 – PENENTANGAN DI SARAWAK
https://goo.gl/aot4BI
Keterangan
1. Linggir merupakan pemimpin kaum Iban di Saribas.

Penentangan 2. Beliau menentang penaklukan James Brooke pada tahun 1849.
oleh Linggir 3. Beliau menyerang Kapal Nemesis dekat Batang Lupar kerana James Brooke dan Kapten
Farquhar menghalang pelayarannya di Sungai Saribas.
4. Namun, Linggir dan pengikutnya tewas dalam pertempuran tersebut.
1. Rentap ialah pemimpin Iban di wilayah Sungai Skrang.

2. Pada tahun 1853, beliau menentang kezaliman James Brooke yang cuba
menghapuskan orang Iban di kawasan Sungai Skrang yang dianggap sebagai lanun.
Penentangan 3. Rentap menyerang James Brooke di Kubu Nanga dan berjaya mengusir James Brooke.
oleh Rentap 4. James Brooke bertindak balas dengan membakar kampung Rentap.
5. Rentap dan pengikutnya berundur ke Bukit Sadok.
6. Pada tahun 1961, tentera James Brooke menyerang dan berjaya menawan Bukit Sadok
dan mengalahkan Rentap dan pengikutnya.
7. Rentap berundur ke Sungai Entabai dan perjuangannya semakin lemah.
1. Syarif Masyahor ialah pemimpin di wilayah Sungai Rejang.

2. Pada tahun 1857, Syarif Masyahor menentang James Brooke kerana menguasai wilayah
di Sungai Rejang. Hal ini menyebabkan Syarif Masyahor kehilangan hak memungut
cukai daripada rakyat tempatan.
3. James Brooke telah membina sebuah kubu di Kanowit pada tahun 185 yang
kemudiannya telah diserang oleh Syarif Masahor.
Syarif 4. Syarif Masyahor dibantu oleh Datu Patinggi Abdul Ghafur dan berjaya menyerang kubu
Masahor tersebut.
5. Seterusnya, Syarif Masyahor dan Datu Patinggi Abdul Ghafur menyerang Kuching tetapi
tentangan mereka gagal.
6. Syarif Masyahor melarikan diri ke Brunei tetapi kemudian diserahkan oleh Sultan Brunei
kepada British di Singapura.
7. Datu Patinggi Abdual Ghafur melarikan diri ke Betawi, Pulau Jawa tetapi beliau ditahan
oleh Belanda dan diserahkan kepada British.
Soalan
1. Mengapakah Linggir menyerang Kapal Nemesis?

2. Mengapakah Rentap menyerang James Brooke?
3. Mengapakah Syarif Masyahor menentang James Brooke?
4. Apakah tindakan Syarif Msyahor setelah berjaya menawan Kanowit?
5. Apakah kesan kekalahan Syarif Masyahor?
di Singapura oleh Sultan Brunei.

Kuching dengan bantuan Datu Patinggi Abdul Ghafur; 5) Syarif Masyahor melarikan diri ke Brunei tetapi diserahkan kemudian ke British
Sungai Rejang. Hal ini menyebabkan Syarif Masyahor kehilangan hak memungut cukai daripada rakyat tempatan; 4) Beliau menyerang
cuba menghapuskan orang Iban di kawasan Sungai Skrang yang dianggap sebagai lanun; 3) James Brooke cuba menguasai wilayah di
1) James Brooke dan Kapten Farquhar menghalang pelayarannya di Sungai Saribas; 2) Beliau menentang kezaliman James Brooke yang
Jawapan:
TINGKATAN 5 123
2.3 – PENENTANGAN DI SABAH
https://goo.gl/8brgzQ
Keterangan
1. Mat Salleh merupakan pemerintah daerah Sungai Sugut dan Tambunan.

2. Syarikat Borneo Utara British (SBUB) tidak menghiraukan kedudukan Mat Salleh
dengan melaksanakan sistem cukai kepala dan surat perahu di kawasan
pengaruh beliau.
3. Pegawai-pegawai SBUB juga memberi layanan buruk kepada penduduk
Penentangan oleh tempatan.
Mat Salleh di Sahah 4. Mat Salleh ke Sandakan untuk berbincang dengan pegawai SBUB tetapi beliau
terhadap Syarikat tidak dilayan, malah Gabenor Beaufort bertindak menyerang dan membakar
Borneo Utara British kampung Mat Salleh dan beliau terpaksa melarikan diri.
(SBUB) 5. Pada tahun 1897, Mat Salleh dan pengikutnya melakukan serangan mengejut
ke atas kubu SBUB di Pulau Gaya.
6. SBUB kemudiannya menawarkan pelan damai kepada Mat Salleh dan
menyerahkan Tambunan kepada beliau.
7. SBUB telah mungkir janji dan menyebabkan Mat Salleh menyerang kubu SBUB
sekali lagi. Serangan ini dibalas oleh SBUB dengan menyerang kubu Mat Salleh.
8. Mat Salleh ditewaskan dan telah meninggal dunia pada 31hb Januari 1900.
Soalan
1. Mengapakah Mat Salleh menentang SBUB?

2. Ke manakah Mat Saleh pergi untuk berbincang dengan pegawai SBUB?
3. Apakah tindakan Gabenor Beaufort terhadap Mat Saleh?
4. Apakah tindak balas Mat Saleh terhadap SBUB?
5. Apakah tawaran perdamaian oleh Gabenor kepada Mat Saleh?
serangan mengejut terhadap kubu SBUB di Pulau Gaya; 5) Menyerahkan Tambunan kepada beliau.
beliau; 2) Sandakan; 3) Menyernag dan membakar kampong Mat Salleh dan menyebabkannya terpaksa melarikan diri; 4) Melakukan
1) SBUB tidak menghiraukan kedudukan Mat Salleh dengan melaksanakan sistem cukai kepala dan surat perahu di kawasan pengaruh
Jawapan:
TINGKATAN 5 124
2.4 – PENENTANGAN DI PERAK (BAHAGIAN 1)
https://goo.gl/R9wZoG
Keterangan
1. Residen memungkiri fungsinya sebagai penasihat seperti yang termaktub dalam

Perjanjian Pangkor.
Sebab-sebab 2. Pembesar menolak sistem cukai yang menghapuskan hak mereka.
penentangan 3. Pembesar menolak penguasaan British terhadap kawasan mereka.
terhadap residen 4. Pembesar menolak campur tangan British dalam adat resam dan hal-ehwal
British di Perak tempatan.
5. J. W. W Birch tidak menghormati sistem sosial tempatan dan tidak tahu
berbahasa Melayu.
Soalan
1. Apakah bukti residen hanya berperanan sebagai penasihat?

2. Pada pendapat anda, mengapakah pembesar menolak sistem cukai yang diperkenalkan oleh residen?
3. Senaraikan sebab-sebab berlakunya penentangan terhadap residen di Perak?
dan J.W.W Birch tidak menghormati sistem sosial tempatan dan tidak tahu berbahasa Melayu.
penguasaan British terhadap kawasan mereka, pembesar menolak campur tangan British dalam adat resam dan hal-ehwal tempatan,
memungkiri fungsinya sebagai penasihat, pembesar menolak sistem cukai yang menghapuskan hak mereka, pembesar menolak
1) Perjanjian Pangkor; 2) Pembesar kehilangan sumber pendapat mereka iaitu sebahagian daripada hasil pungutan cukai; 3) residen
Jawapan:
TINGKATAN 5 125
2.4 – PENENTANGAN DI PERAK (BAHAGIAN 2)
http://goo.gl/tpngAf
Keterangan
1. Pada 20hb Januari 1874, Perjanjian Pangkor ditandatangani oleh Sultan Abdullah
dengan Andre Clarke.
2. Pada Februari 1875, bantahan terbuka oleh Sultan Abdullah, Dato Maharaja Lela
dan pembesar Melayu Perak terhadap campur tangan British. Dato Maharaja
Lela membina kubu di Pasir Salak.
3. Pada 21hb Julai 1875, mesyuarat antara Dato Maharaja Lela dengan pembesar
Melayu Perak di Durian Sebatang untuk menentang undang-undang British.
4. Pada 12hb Sep 1875, Dato Maharaja Lela bersetuju mengambil tanggungjawab
untuk membunuh Birch selepas bermesyuarat dengan Sultan Abdullah dan
pembesar di Belanja. Sultan Ismail juga diberitahu tentang rancangan ini oleh
Kronologi peristiwa Sultan Abdullah.
penentangan oleh 5. Pada 31hb Okt 1875, Sultan Abdullah terpaksa menyerahkan Perak kepada
Dato Maharaja Lela British. Mat Arshad, orang suruhan British dibunuh oleh penduduk tempatan
terhadap J.W.W semasa menampal poster cukai di Pasir Salak.
Birch di Perak 6. Pada 2hb Nov 1875, J.W.W Birch dibunuh oleh Sepuntum dan Pandak Lam atas
arahan Dato Maharaja Lela di Pasir Salak.
7. Pada 13hb Nov 1876, pihak British dengn 500 orang tenteranya melancarkan
serangan ke atas Pasir Salak dan kawasan yang terlibat. Dato Maharaja Lela
dan Dato Sagor melarikan diri ke Kota Lama.
8. Pada 20hb Nov 1877, perbicaraan diadakan di Matang, Perak. Hakimnya ialah
Raja Idris dan Frank Swettenham sebagai penasihat perbicaraan.
a. Dato Maharaja Lela, Pandak Lam, Sepuntum dan Pandak Indut dijatuhi
hukuman mati.
b. Sultan Abdullah, menterinya Ngah Ibrahim, Syahbandar dan Laksamana
dibuang negeri ke Pulau Seychelles. Sultan Ismail pula dibuang negeri
ke Johor.
Soalan
1. Mengapakah para pembesar Perak menentang Residen J.W.W. Birch?

2. Mengapakah Mat Arshad dibunuh oleh penduduk tempatan?
3. Berapa ramaikah tentera British menyerang kubu di Pasir Salak?
4. Apakah hukuman terhadap pembesar Perak yang terlibat dalam pembunuhan Birch?
dan laksamana kepada Sultan Abdullah dibuang negeri ke Pulau Seychelles.

Salak; 3) 500 orang tentera; 4) Dato Maharaja Lela, Pandak Lam, Sepuntum dan Pandak Indut dijatuhi hukuman mati; menteri, syahbandar
1) Sultan Abdullah terpaksa menyerahkan Perak kepada British 2) Mat Arshad disuruh oleh British untuk menampal poster cukai di Pasir
Jawapan:
TINGKATAN 5 126
2.6 – PENENTANGAN DI PAHANG
https://goo.gl/LCR9C3
Keterangan
1. Penentangan di Pahang dimulakan oleh Dato Bahaman dan penentangan

berlaku selama 5 tahun.
2. Dato Bahaman dibantu oleh Tok Gajah dan Imam Rasul.
3. Penentangan berlaku kerana Dato Bahaman menentang perlaksanaan
undang-undang British yang bertentangan dengan adat resam dan sistem politik
Kronologi peristiwa tempatan (sistem kehakiman, pemungutan hasil tanah, sistem cukai dan
penentangan oleh penubuhan pasukan polis luar) yang menghakis kuasa beliau sebagai Orang
Dato Bahaman Kaya Setia Perkasa Pahlawan Semantan.
terhadap British di 4. Beliau menentang pembinaan balai polis dalam kawasan pengaruhnya. Beliau
Pahang menyerang balai polis Lubuk Trua, apabila polis menangkap anak buahnya.
5. Dato Bahaman menyerang dan menguasai Kuala Tembeling dan Jeram Ampai.
6. British bertindak menyerang Jeram Ampai.
7. Dato Bahaman berundur ke Kelantan.
8. Pada tahun 1896, Dato Bahaman berpindah ke Bangkok dan mendapatkan
perlindungan daripada Raja Chulalongkorn.
9. Dato Bahaman kemudian menetap di Chieng Mai dan meninggal dunia di sana.
Soalan
1. Siapakah yang membantu Dato Bahaman dalam penentangannya terhadap British di Pahang?
2. Mengapakah Dato Bahaman menyerang balai polis Lubuk Trua?
3. Apakah yang berlaku selepas Dato Bahaman dikalahkan oleh British?
sana.
Bangkok dan mendapatkan perlindungan daripada Raja Chulalongkorn. Beliau akhirnya mentap di Chieng Mai dan meninggal dunia di
1) Tok Gajah dan Imam Rasul; 2) Polis menangkap anak buahnya; 3) Dato Bahaman berundur ke Kelantan dan kemudian berpindah ke
Jawapan:
TINGKATAN 5 127
2.7 – PENENTANGAN DI KELANTAN
https://goo.gl/UL6l7T
Keterangan
1. Tok Janggut membantah pengenalan cukai tanah dan padi oleh penasihat
British.
2. Tok Janggut pergi ke Pasir Puteh untuk membantah perlaksanaan cukai tersebut
kepada Pegawai Daerah Pasir Puteh tetapi beliau tidak dilayan.
3. Polis dihantar untuk menangkap Tok Janggut tetapi tidak berjaya.
4. Pada tahun 1915, Tok Janggut memimpin rakyat menyerang dan menawan Pasir
Kronologi peristiwa Puteh.
penentangan oleh 5. Tok Janggut membentuk kerajaan di Pasir Puteh.
Tok Janggut 6. Engku Besar Jeram diisytiharkan sebagai Raja manakala Tok Janggut menjadi
terhadap British di Perdana Menteri dan Che Ishak sebagai pegawai daerah.
Kelantan 7. Pada Mei 1915, British membawa tentera dari Negeri Selat dengan Kapal Perang
HMS Cadmus menyerang Saring.
8. Perjuangan Tok Janggut telah dilumpuhkan oleh serangan British yang tersusun
dan penggunaan senjatanya yang lebih moden.
9. Tok Janggut telah terkorban dalam serangan tgersebut. Mayatnya diarak
sekeliling Kota Bharu dan kemudiannya digantung di sebuah pasar dengan
kepala ke bawah dan kaki ke atas.
Soalan
1. Mengapakah Tok Janggut menentang British di Kelantan?

2. Mengapakah Tok Janggut pergi ke Pasir Puteh?
3. Apakah yang dilakukan oleh Tok Janggut setelah menawan daerah Pasir Puteh?
4. Apakah tindakan British terhadap mayat Tok Janggut?
Janggut diarak sekeliling Kota Bharu dan digantung di sebuah pasar dengan kepala ke bawah dan kaki ke atas.
Daerah Pasir Puteh; 3) Tok Janggut membentuk kerajaan di Pasir Puteh. Beliau telah dilantik sebagai Perdana Menteri. 4) Mayat Tok
1) Membantah pengenalan cukai tanah dan padi oleh penasihat British; 2) untuk membantah perlaksanaan cukai tersebut kepada Pegawai
Jawapan:
TINGKATAN 5 128
2.8 – PENENTANGAN DI TERENGGANU
https://goo.gl/rL9MZJ
Keterangan
1. Haji Abdul Rahman Limbong merupakan seorang ulama yang menentang British
kerana kurang berpuas hati dengan sistem cukai dan undang-undang tanah
British.
2. Beliau mengetuai penduduk membersihkan tanah di Kuala Telemong tanpa
menghiraukan peraturan tanah British.
3. Beliau seterusnya bersama 300 orang penduduk membuka tanah Tengku Nik
Maimunah Ibn Sultan Zainal Abidin III dari Lubuk Batu hingga Kpg Pelam.
Kronologi peristiwa 4. British meminta jasa baik Tengku Nik Maimunah untuk menyuraikan mereka.
penentangan oleh 5. Pada Mei 1928, penduduk tempatan menyerang dan berjaya menduduki
Tok Janggut bangunan kerajaan di Kuala Berang. Di Kuala Telemong, penduduk telah
terhadap British di bersiap sedia menerima arahan untuk menyerang.
Kelantan 6. British menggunakan nama Sultan dan membawa tiga orang pembesar Sultan
untuk menawan semula Kuala Berang. Cara ini memudahkan British kerana
rakyat Melayu tidak akan menderhaka kepada Sultan.
7. British menghantar 25 orang polis untuk menyerang Kuala Telemong dan berjaya
menumpaskan kebangkitan penduduk dan mengorbankan 11 orang.
8. British juga menghantar 50 orang polis dari Singapura untuk menangkap Haji
Abdul Rahman Limbong. Beliau berjaya ditangkap dan dibuang negeri ke
Makkah.
Soalan
1. Siapakah dia Hj Abdul Rahman Limbong?

2. Mengapakah beliau menentang British?
3. Berapa ramaikah bersama Hj. Abdul Rahaman Limbong membuka tanah Tengku Nik Maimunah?
4. Apakah tindakan British untuk menawan Kuala Berang?
5. Apakah tindakan British Di Kuala Telemong?
kuasa dan nama Sultan; 5) Menghantar 25 orang polis untuk menyerang Kuala Telemong.
1) Seorang ulama; 2) tidak berpuas hati dengan sistem cukai dan undang-undang British; 3) 300 orang penduduk; 4) Dengan menggunakan
Jawapan:
TINGKATAN 5 129
2.9 – SOALAN-SOALAN BERUNSUR PENDAPAT
https://goo.gl/aURYWT
Keterangan
1. Penentangan pemimpin tempatan bercorak setempat.

2. Pemimpin tempatan tidak mendapat bantuan dari luar manakala British
Sebab-sebab mendapat bantuan luar seperti dari Singapura, Burma dan India.
kegagalan 3. Terdapat persengketaan antara pemimpin-pemimpin seperti di Sungai Ujong.
perjuangan 4. Terdapat rakyat tempatan yang bekerjasama dengan British seperti di Perak dan
pemimpinan Di Kelantan.
tempatan 5. British menggunakan nama Sultan untuk mendapat kemenangan mudah seperti
menentang British yang berlaku di Terengganu.
6. Senjata moden digunakan oleh British. Masyarakat tempatan tidak mempunyai
senjata moden.
Soalan
1. Apakah maksud bantuan luar?

2. Siapakah pembesar yang berseketa di daerah Sungai Ujong?
3. Apakah tindakan British untuk mendapat kemenangan mudah?
4. Dari manakah British mendapat bantuan luar?
Singapura, Burma dan India.

Dato’ Kelana Sungai Ujong; 3) British menggunakan nama Sultan untuk mendapat kemenangan mudah; 4) tentera British dibawa dari
1) bantuan daripada pembesar-pembesar daripada negeri-negeri lain ataupun negara jiran; 2) antara Dato’ Syahbandar Sungai Ujong dan
Jawapan:
TINGKATAN 5 130
2.11 – GERAKAN NASIONALISME MELALUI
MAJALAH Tonton video di sini:
http://goo.gl/oVUH3a
Keterangan
Nama Majalah Guru Majalah Pengasuh Majalah Bulan Melayu

majalah
Dikarangkan Mohammad Dato Dato Nik Muhammad Zainon Sulaiman
oleh Muda Linggi, Yusof
Ahmad, Muhammad
Siddin Rashid
Isu yang  Pendidikan untuk  Membincangkan  Menggalakkan
dibangkitkan anak Melayu soal pentafsiran perpaduan
 Menyeru Islam yang dalam kalangan
perpaduan progresif bagi guru perempuan
dalam kalangn kemajuan ummah Melayu Johor.
Isu-isu yang orang Melayu  Menggalakkan  Menggalakkan
dibangitkan  Meniupkan pendidikan dalam wanita
oleh Majalah- semangat cinta kalangan orang mendapatkan
Majalah di akan negara dan Melayu pendidikan untuk
Tanah Melayu penentangan  Memperluas ilmu kemajuan diri
sebelum terhadap dalam semua  Mendorong
Perang Dunia penjajahan bidang wanita menjaga
Ke-2  Membaiki taraf  Memberi kesopanan
hidup orang pentafsiran dengan nilai-nilai
Melayu kepada persoalan Islam dan budaya
 Memajukan orang Islam Timur.
bahasa dan  Menggesa orang  Menggalakkan
sastera Melayu Melayu wanita menjadi
 Mengglakkan menjauhkan diri obor untuk
perpaduan daripada sifat memajukan
dalam kalangan buruk bangsa.
guru sebagai
pemimpin
bahasa.
Soalan
1. Apakah mesej yang ingin disampaikan oleh Majalah Guru?

2. Apakah mesej perjuangan Majalah Pengasuh?
orang Islam; Menggesa orang Melayu menjauhkan diri daripada sifat buruk
Menggalakkan pendidikan dalam kalangan orang Melayu; Memperluas ilmu dalam semua bidan; Memberi pentafsiran kepada persoalan
kalangan guru sebagai pemimpin bahasa; 2) Membincangkan soal pentafsiran Islam yang progresif bagi kemajuan ummah;
terhadap penjajahan; membaiki taraf hidup orang Melayu; memajukan bahasa dan sastera Melayu; menggalakkan perpaduan dalam
1) pendidikan untuk orang Melayu; perpaduan dalam kalangan orang Melayu; memupuk semangat cinta akan negara dan penentangan
Jawapan:
TINGKATAN 5 131
2.12 – GERAKAN NASIONALISME MELALUI NOVEL
https://goo.gl/b09Vrc
Keterangan
Novel Keris Melaka Anak Mat Lela Putera Gunung Melor Kuala
Gila Tahan Lumpur
Dikarang- Ahmad Bakhtiar Ishak Hj. Ishak Hj. Harun
kan oleh Muhammad Muhammad Aminurrashid
Tema  Semangat  Semangat  Semangat  Kebebasan
semangat perjuangan menentang wira wanita
kebang- menentang penjajah pemuda dalam
saan penjajah oleh anak tempatan menentukan
Barat seperti muda dalam hala tuju
Portugis tempatan menjaga kehidupan-
 Menghargai  Menghargai maruah nya
sumbangan warisan bangsa  Wanita yang
Tema tokoh seperti bangsa  Mencintai mementing-
semangat Hang Tuah sendiri tanah air kan
kebangsa  Menggunak  Mencintai  Berasa pendidikan
an yang an sejarah tanah air bangga moden
dibangkitk sebagai  Menolak dengan untuk
an melalui inspirasi kesenangan kebolehan kebaikan
novel untuk demi sendiri dirinya
mendorong maruah  Seorang  Membuang
semangat bangsa gadis pandangan
perjuangan tempatan negatif yang
bangsa bagi yang boleh meng-
generasi menolak halang
muda cinta kemajuan
pegawai bangsa
penjajah
kerana tidak
mahu
menjatuh-
kan maruah
bangsa
Soalan
1. Apakah tema novel Keris Melaka?

2. Apakah tema novel Putera Gunung Tahan?
boleh meng-halang kemajuan bangsa.

hala tuju kehidupan-nya; Wanita yang mementing-kan pendidikan moden untuk kebaikan dirinya; Membuang pandangan negatif yang
sejarah sebagai inspirasi untuk mendorong semangat perjuangan bangsa bagi generasi muda; 2) Kebebasan wanita dalam menentukan
1) Semangat perjuangan menentang penjajah Barat seperti Portugis; Menghargai sumbangan tokoh seperti Hang Tuah; Menggunakan
Jawapan:
TINGKATAN 5 132
2.13 – GERAKAN NASIONALISME MELALUI
PERSATUAN Tonton video di sini:
https://goo.gl/D4hcnT
Keterangan
Persatuan Persoalan
Kesatuan  Bertujuan untuk menjaga kepentingan sosioekonomi orang Melayu di
Melayu Singapura.
Singapura  Mohammad Eunos Abdullah menjadi wakil KMS dalam pentadiran
(KMS) British.
 Beliau dilantik sebagai Ahli Majlis Perundangan Negeri-Negeri Selat
sebagai wakil orang Melayu. Beliau mendesak bahawa kebajikan
orang Melayu Singapura mendapat perhatian British.
 Beliau berjaya memperoleh sebuah kawasan penempatan khas bagi
orang Melayu di Singapura.
Persatuan  Bertujuan menggalakkan ahlinya berkenal-kenal dan bertukar-tukar

Sahabat pendapat bagi memajukan diri sendiri dan bangsa.
Pena  Menggalakkan perpaduan dan persaudaraan dalam kalangan orang
Malaysia Melayu di seluruh Semenanjung Tanah Melayu.
(PASPAM)  Menggabungkan tenaga intelektual Melayu bagi membincangkan
nasib orang Melayu dalam soal ekonomi, pendidikan dan
Persatuan- perkhidmatan kerajaan.
persatuan
dalam Persatuan  Mewujudkan perpaduan Melayu
gerakan Melayu  Menggalakkan pendidikan
nasionalisme Sarawak  Menjaga budaya dan maruah bangsa
 Menegakkan ajaran agama Islam
Persatuan  Mewujudkan perpaduan dalam kalangan peniaga kecil, pegawai

Sahabat rendah kerajaan dan guru sekolah Melayu.
Pena
Sabah
Kesatuan  Menggalakkan perpaduan dalam kalangan pemuda Melayu

Melayu Semenanjung dan meningkatkan pendidikan orang Melayu
Muda  Menubuhkan Melayu Raya atau Indonesia Raya dan
menggabungkan dengan Indonesia.
Kongres  Membincangkan soal kemunduran orang Melayu dalam pendidikan

Melayu dan ekonomi
 Membincangkan dasar pilih kasih British terhadap anak negeri
 Mengatasi masalah sosioekonomi dan politik
 Mengatasi masalah perasaan kenegerian yang memisahkan orang
Melayu
Soalan
1. Apakah matlamat perjuangan KMS?
2. Beri contoh kejayaan yang dicapai oleh KMS?
3. Apakah perbincangan yang dibuat oleh PASPAM?
4. Apakah matlamat penubuhan Persatuan Sahabat Pena Sabah?
perpaduan dalam kalangan peniaga kecil, pegawai rendah kerajaan dan guru sekolah Melayu.
intelektual Melayu bagi membincangkan nasib orang Melayu dalam soal ekonomi, pendidikan dan perkhidmatan kerajaan. 4) Mewujudkan
Menggalakkan perpaduan dan persaudaraan dalam kalangan orang Melayu di seluruh Semenanjung Tanah Melayu; Menggabungkan tenaga
Melayu di Singapura; 3) Bertujuan menggalakkan ahlinya berkenal-kenal dan bertukar-tukar pendapat bagi memajukan diri sendiri dan bangsa;
1) Kebajikan orang Melayu Singapura mendapat perhatian British; 2) Beliau berjaya memperoleh sebuah kawasan penempatan khas bagi orang
Jawapan:
TINGKATAN 5 133
2.14 – GERAKAN NASIONALISME OLEH KESATUAN
MELAYU MUDA Tonton video di sini:
https://goo.gl/0vQYkn
Keterangan
1. Pada tahun 1939, KMM ditubuhkan dan diipimpin oleh Ibrahim Haji Yaakob.
2. KMM ditubuhkan untuk:
a. Menggalakkan perpaduan dalam kalangan pemuda Melayu di seluruh
Semenanjung.
b. Meningkatkan tahap pendidikan orang Melayu.
c. Menubuhkan negara “Melayu Raya” atau “Indonesia Raya”
d. Menggabungkan Tanah Melayu dengan Indonesia untuk mendapat
Perkembangan
kemerdekaan.
Kesatuan Melayu
3. Cara perjuangan KMM:
Muda (KMM) dalam
a. KMM bekerjasama dengan Jepun untuk menghalau British.
memperjuangkan
b. KMM menjadi sebuah badan propaganda anti-British.
semangat
c. KMM mengelilingi Tanah Melayu untuk mendapat sokongan.
nasionalisme
d. KMM menubuhkan cawangan di seluruh Tanah Melayu bagi meluaskan
propaganda anti-British.
4. Sokongan diterima daripada Maahad II Ihya Assyariff menyediakan kadet-kadet
yang dikenali sebagai tentera semut untuk menentang British
5. Ibrahim Yaakob, Ishak Hj. Mohammad dan lebih kurang 150 orang ditangkap
oleh British pada akhir tahun 1941 kerana kegiatan tersebut dan dipenjarakan di
Changi, Singapura.
Soalan
1. Apakah matlamat utama KMM menubuhkan negara Melayu Raya atau Indonesia Raya?
2. Apakah cara perjuangan Ibrahim Yaakob untuk menghalau British?
3. KMM telah mendapat sokongan dari…?
4. Apakah tindakan British terhadap KMM?
ditangkap oleh British pada akhir tahun 1941 kerana kegiatan tersebut dan dipenjarakan di Changi, Singapura
dikenali sebagai tentera semut untuk menentang British; 4) 5. Ibrahim Hj. Yaakob, Ishak Hj. Mohammad dan lebih kurang 150 orang
cawangan di seluruh Tanah Melayu bagi meluaskan propaganda anti-British; 3) Maahad II Ihya Assyariff menyediakan kader-kader yang
British; menjadikan KMM sebuah propaganda anti-British; KMM mengelilingi Tanah Melayu untuk mencari sokongan; menubuhkan
1) Menggabungkan Tanah Melayu dengan Indonesia untuk mendapat kemerdekaan; 2) Bekerjasama dengan Jepun untuk menghalau
Jawapan:
TINGKATAN 5 134
2.15 – GERAKAN NASIONALISME SEMASA JEPUN
https://goo.gl/JxLTWI
Keterangan
Gerakan Aktiviti
Parti Komunis  PKM menubuhkan Malayan Peoples Anti-Japanese Army

Malaya (PKM) untuk menentang Jepun melalui gerakan bawah tanah.
Malayan  Mereka bekerjasama menjalankan perang gerila
People’s Anti- terhadap Jepun.
Japanese Army  Mereka mendapat bantuan senjata dan sokongan
(MPAJA) daripada pihak British.
Bintang Tiga  Ditubuhkan dengan ahlinya terdiri daripaada tiga kaum

Gerakan
penting di Tanah Melayu, iaitu Melayu, China dan India.
nasionalisme yang
 Mereka menjalankan perang gerila terhadap Jepun.
menentang Jepun
Force 136  Terdiri daripada pegawai-pegawai tadbir Melayu yang
bekerjasama dengan tentera British.
 Pasukan ini bergerak secara gerila di hutan.
 Aktif di Kedah, Johor dan Pahang.
Pasukan  Pasukan sukarelawan yang menentang Jepun.

Wataniah  Anggotanya terdiri daripada guru, pegawai tadbir
Pahang kerajaan dan orang kampung yan sedar tentang
penindasan Jepun.
Soalan
1. Bagaimanakah cara PKM berjuang menetang Jepun?

2. Sebutkan keanggotaan kumpulan Bintang Tiga.
3. Siapakah anggota kumpulan Force 136?
4. Bagaimanakah cara Force 136 berjuang untuk menentang Jepun?
5. Siapakah anggota Pasukan Wataniah Pahang?
Anggotanya terdiri daripada guru, pegawai tadbir kerajaan dan orang kampung yan sedar tentang penindasan Jepun.
China dan India; 3) Pegawai-pegawai tadbir Melayu yang bekerjasama dengan tentera British; 4) Bergerak secara gerila di hutan; 5)
1) Mendapat bantuan senjata dan sokongan daripada pihak British; 2) terdiri daripaada tiga kaum penting di Tanah Melayu, iaitu Melayu,
Jawapan:
TINGKATAN 5 135
BAB 3 KESEDARAN PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA
3.0 - Faktor Pemangkin Nasionalisme

https://goo.gl/yfEU6R
Faktor Huraian
1. Pengenalan sistem politik Barat yang telah memusnahkan sistem politik tempatan
2. Residen mengambil alih pentadbiran
Politik
3. Di peringkat daerah, pembesar hanya diberi pencen dan tempat mereka diambil alih
oleh pegawai British
1. Lahirnya golongan intelektual Melayu yang berpendidikan di luar negeri

Perkembangan
2. Oleh itu, golongan ini menyedarkan orang Melayu untuk menolak penjajah agar tidak
Pendidikan
memonopoli pentadbiran dan ekonomi negara
1. Menggalakkan kemasukan orang dagang tanpa sekatan dan diberi peluang untuk
melibatkan diri dalam ekonomi dagang
Dasar British 2. Ekonomi dagang seperti kegiatan perlombongan bijih timah dan perladangan getah
yang boleh dikomersialkan
3. Orang Melayu hanya kekal sebagai penanam padi
1. Menekankan kebebasan negara Asia dengan memperkenalkan konsep “Kawasan

Kemakmuran Asia”
2. Juga terkenal dengan cogan kata yang lain seperti “Asia untuk orang-orang Asia”
Pendudukan 3. Meyakinkan orang Melayu bahawa mereka akan diberi kebebasan daripada penjajah
Jepun Barat dan berjanji untuk memberi kemerdekaan kepada orang Melayu
4. Tetapi, penjajah Jepun merupakan pemerintah yang zalim
5. Kekejaman Jepun menimbulkan perasaan benci oleh orang Melayu terhadap penjajah
tidak kira Timur atau Barat dan melakukan penindasan secara fizikal atau ekonomi
1. Ditubuhkan oleh orang Cina yang telah dizalimi oleh penjajah Jepun
Parti Komunis 2. 1945: Penguasaan di Tanah Melayu selama 14 hari
Malaya 3. Membalas dendam dan membunuh sesiapa yang pernah menyokong Jepun
4. Ramai orang Melayu yang telah dibunuh dan rumah mereka juga dibakar
1. Memudahkan penyebaran ilmu

2. Kemunculan buku atau novel yang berunsur nasionalisme, akhbar, majalah, dan kitab
Mesin cetak
agama yang boleh diterbitkan dengan banyak
3. Hasil-hasil penerbitan ini digunakan untuk menyebarkan idea nasionalisme
1. Gerakan intelektual Islam untuk menentang penjajah di seluruh dunia

2. Dimulakan oleh Sheikh Muhammad Abduh, pensyarah Universiti al-Azhar
Gerakan Pan- 3. Penulisannya disebarkan melalui majalah Al-Manar
Islam 4. Murid-murid di University al-Azhar menerjemahkan penulisannya di dalam majalah Al-
Manar ke bahasa Melayu atau bahasa tempatan dan diedarkan kepada masyarakat di
Tanah Melayu
1. Indonesia: Hasil karya penulis-penulis besar yang menjadi sumber bacaan masyarakat
di Tanah Melayu
2. Masyarakat di Tanah Melayu yang membaca hasil karya tersebut telah menimbulkan
Kesedaran perasaan untuk menentang penjajah dengan menggunakan kaedah yang digunakan
politik serantau oleh rakyat Indonesia
3. Kemasukan anak-anak muda Indonesia ke Tanah Melayu untuk memberi semangat
anak-anak muda di Tanah Melayu agar bangkit menentang penjajah
4. Ini telah memudahkan penyebaran semangat nasionalisme Indonesia ke Tanah Melayu
TINGKATAN 5 136
137 TINGKATAN 5
Jawapan:
1) Menyedarkan orang-orang Melayu untuk menolak penjajah agar tidak memonopolikan pentadbiran dan ekonomi negara. 2)
Perlombongan bijih timah dan perladangan getah. 3) “Kawasan Kemakmuran Asia” dan “Asia untuk Orang Asia”. 4) Membunuh sesiapa
yang pernah menjadi penyokong Jepun pada masa dahulu dan membakar rumah-rumah mereka. 5) Gerakan intelektual Islam di seluruh
dunia dan dimulakan oleh Sheikh Muhammad Abduh.
Apakah yang dimaksudkan dengan gerakan Pan-Islam? 5.
Apakah tindakan PKM yang menguasai Tanah Melayu selama 14 hari? 4.
Apakah cogan kata Jepun ketika ingin menjajah Negara-negara Asia Tenggara? 3.
Apakah jenis ekonomi yang dikuasai oleh orang dagang? 2.
Apakah peranan golongan intelektual Melayu? 1.
Soalan
3.0 - Pembinaan Negara Dan Bangsa (Bahagian 1)
https://goo.gl/8C4xxe
Konsep kerajaan menurut masyarakat Melayu tradisional
Konsep Huraian
Maksud 1. Kemunculan kerajaan apabila terdapat raja

Kerajaan 2. Raja: Kedudukan yang tinggi dan istimewa
1. Memberi perlindungan politik (ancaman luar) kepada rakyat

Peranan raja
2. Menjamin keselamatan rakyat (ancaman dalam negeri)
Peranan 1. Menerima dan mengakui kekuasaan raja: Taat setia kepada raja yang memerintah dan
rakyat kerajaan
Sempadan 1. Kesetiaan rakyat kepada raja penentu sempadan sesebuah wilayah yang diperintah
kerajaan
1. Kerajaan yang kuat akan menaungi/menakluki kerajaan yang lemah

Perluasan 2. Tujuan: Mengembangkan empayar untuk mendapatkan sumber di tanah jajahan
empayar 3. Contoh: Kesultanan Melayu Melaka pernah memiliki tanah jajahan yang luas seperti
seluruh Tanah Melayu dan kawasan Sumatera TImur
1. Maksud “Negeri” menurut masyarakat Melayu tradisional: Kawasan

Istilah
2. Contoh: Negeri Larut, Negeri Bernam, Negeri Kerian
Soalan
1. Apakah maksud kerajaan menurut masyarakat Melayu tradisional?

2. Apakah peranan rakyat kepada raja?
3. Bagaimanakah sempadan sesebuah kerajaan ditentukan?
4. Apakah tujuan kerajaan yang kuat menakluki kerajaan yang lemah?
5. Apakah maksud negeri menurut masyarakat Melayu tradisional?
empayar agar mendapat sumber daripada tanah jajahan. 5) Kawasan.

yang memerintah. 3) Kesetiaan rakyat kepada raja penentu sempadan sesebuah wilayah yang diperintah. 4) Untuk mengembangkan
1) Kemunculan kerajaan apabila adanya raja. 2) Menerima dan mengakui kekuasaan raja. Rakyat seharusnya taat setia kepada raja
Jawapan:
TINGKATAN 5 138
https://goo.gl/JRhlSm
Konsep negara yang diperkenalkan oleh British
Konsep Huraian
1. Merujuk setiap kerajaan Melayu sebagai “negeri” e.g. Negeri Melaka
Istilah 2. Oleh itu, istilah “kerajaan” semakin meluput
Malayan 1. Penyatuan negeri-negeri Melayu

Union (1946) 2. Usaha British untuk membina sebuah negara dan bangsa yang moden
Persekutuan 1. Menggabungkan negeri-negeri Melayu di bawah satu pentadbiran pusat

Tanah 2. Melibatkan negeri Selat: Melaka, Pulau Pinang kecuali Singapura
Melayu
(1948)
Persekutuan 1. Tuntutan yang hebat daripada rakyat dan para pemimpin menyebabkan British bersetuju
Tanah untuk memberi kemerdekaan
Melayu 2. Oleh itu, negara ini dikenali sebagai Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka
(1957)
Penubuhan 1. Sabah dan Sarawak bersetuju untuk bergabung dengan Persekutuan Tanah Melayu
Malaysia 2. Oleh itu, negara ini telah dikenali sebagai Malaysia
(1963)
Soalan
1. Mengapakah British memperkenalkan Negara Malayan Union?

2. Apakah maksud Negara Persekutuan Tanah Melayu yang diperkenalkan oleh British?
3. Penubuhan Negara Malaysia berlaku pada tahun 1963 telah menggabungkan...
pentadbiran pusat yang melibatkan negeri Selat: Melaka, Pulau Pinang kecuali Singapura. 3) Sabah dan Sarawak.
1) Usaha British untuk membina sebuah negara dan bangsa yang moden. 2) Negeri-negeri Melayu digabungkan di bawah satu
Jawapan:
TINGKATAN 5 139
https://goo.gl/Xe6UaT
Konsep bangsa dalam konteks negara Malaysia
Konsep Huraian
1. Sekumpulan manusia dalam satu ikatan ketatanegaraan
2. Warganegara dalam sesebuah negara
Maksud bangsa
3. Bangsa Malaysia terdiri daripada beberapa kaum e.g. Melayu, Cina, India, Iban,
Kadazan
1. 31 Ogos 1957: Kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu dan pembentukan bangsa

Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka
Tarikh
2. 16 September 1963: Penggabungan Sabah dan Sarawak dengan Persekutuan Tanah
Melayu telah membentuk negara Malaysia, maka terbentuknya bangsa Malaysia
Kedudukan 1. Terdiri daripada masyarakat pelbagai kaum

2. Bangsa Malaysia mempunyai perbezaan dari segi bahasa, budaya, kepercayaan,
bangsa Malaysia
dan pendapat terhadap keduniaan
1. Penggunaan satu bahasa iaitu bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan

Cara bangsa 2. Amal kebudayaan kebangsaan e.g. kesenian orang Melayu dalam bidang muzik
atau tarian
Malaysia
3. Kerajaan telah memilih budaya setiap kaum yang mempunyai nilai-nilai moral dan
dibentuk/disatukan
dicantumkan untuk dikenali sebagai budaya kebangsaan
4. Pegangan kepada prinsip Rukun Negara
Cara terbentuknya 1. Hasil dari perjuangan kemerdekaan

2. Pengisian kemerdekaan
bangsa Malaysia
3. Pengekalan kemerdekaan
Soalan
1. Apakah dimaksudkan dengan bangsa Malaysia?

2. Bilakah bangsa Malaysia dibentuk?
3. Bagaimanakah kedudukan bangsa Malaysia?
4. Bagaimana cara terbentuknya bangsa Malaysia?
kemerdekaan, dan pengekalan kemerdekaan.

Berlainan dari segi bahasa, budaya, kepercayaan dan pendapat terhadap keduniaan. 4) Hasil dari perjuangan kemerdekaan, pengisian
1) Sekumpulan manusia dalam satu ikatan ketatanegaraan ataupun warganegara dalam sesebuah negara 2) 16 September 1963. 3)
Jawapan:
TINGKATAN 5 140
3.1 - Gerakan Islah
https://goo.gl/QbLLdo
Gerakan Islah oleh Kaum Muda yang merupakan sebuah gerakan pembaharuan atau gerakan
Reformation
Aspek Huraian
Maksud 1. Golongan yang berpendidikan Arab yang merupakan pelajar Universiti Al-Azhar di Mesir
Kaum Muda 2. Terpengaruh dengan gerakan Islah Islamiah di Timur Tengah
Tokoh-tokoh 1. Sheikh Tahir Jalaludin 4. Mohd Yunus bin Abdul Hamid

2. Syed Sheikh al-Hadi 5. Haji Abbas Mohd Taha
Kaum Muda
3. Dr. Burhanuddin al-Helmy 6. Sheikh Mohd Salim al-khalili
Akhbar dan 1. Menyebarkan atau menyampaikan perjuangan mereka
majalah 2. Al-Imam, Neraca, Idaran Zaman, Saudara, Majalah Pengasuh, dan al-Ikhwan
Kaum Muda
1. Menyeru orang Melayu supaya membetulkan pandangan mereka terhadap ajaran Islam
2. Menyampaikan ajaran Islam dari sudut kemajuan dunia
Matlamat 3. Menanamkan semangat berani mengkritik penjajah
perjuangan 4. Mengkritik raja dan pembesar kerana tidak memainkan peranan untuk memajukan orang
Melayu
5. Menggesa orang Melayu memajukan diri dari segi pendidikan, politik, dan ekonomi
1. Penentangan dari Kaum Tua yang menyatakan ajaran Islam hanya mementingkan
perkara yang berkaitan dengan akhirat dan fardu ain (ibadat) sahaja
Masalah 2. Kaum Tua: Guru-guru agama yang mengajar di peringkat sekolah pondok
yang 3. Kaum Tua telah berjaya mempengaruhi masyarakat untuk menolak fahaman Kaum Muda
dihadapi 4. Tentangan daripada British: Menggubal undang-undang agar dakwah Islam tidak boleh
dilakukan tanpa kebenaran Sultan
5. Risalah dan buku Kaum Muda dilarang dibawa masuk ke negeri-negeri Melayu
1. Hanya menumpukan dakwah Islam di negeri-negeri Selat (Negeri Melaka, Pulau Pinang,
Tindakan dan Singapura) sahaja kerana tiada Raja
2. Menubuhkan Madrasah (tempat beribadat dan belajar) untuk pengajaran pendidikan
yang diambil
Islam, pendidikan ilmu Hisab (Matematik) dan bahasa Inggeris
3. Kaum perempuan diberi peluang untuk menuntut ilmu di Madrasah
Soalan
1. Apakah maksud gerakan Islah?

2. Apakah yang dimaksudkan dengan Kaum Muda?
3. Di manakah tumpuan dakwah Kaum Muda dilakukan?
4. Apakah peranan madrasah yang didirikan oleh Kaum Muda?
bahasa Inggeris. Selain itu, kaum perempuan diberi peluang untuk menuntut ilmu di Madrasah.
negeri selat iaitu Negeri Melaka, Pulau Pinang, dan Singapura. 4) Untuk pengajaran pendidikan Islam, pendidikan ilmu Hisab, dan
merupakan pelajar di Universiti Al-Azhar, Mesir, dan mereka juga dipengaruhi oleh gerakan Islah Islamiah di Timur Tengah. 3) Di negeri-
1) Gerakan pembaharuan (bahasa Arab) atau Gerakan Reformation (bahasa Inggeris). 2) Golongan yang berpendidikan Arab yang
Jawapan:
TINGKATAN 5 141
3.1 - Penyatuan Itali
https://goo.gl/zCIMCo
Pembentukan negara bangsa Itali oleh Count Camilo Benso di Cavour pada abad ke-19
Aspek Huraian
1. Itali terdiri daripada beberapa buah wilayah
Latar
2. Bahagian utara: Lombardy dan Venitia berada di bawah kekuasaan Austria
belakang
3. Rom: Berada di bawah kekuasaan Perancis
1. Count Camilo Benso di Cavour mendapat sokongan rakyat untuk menyatukan Itali
Mandat
2. Taktik: Realpolitik
Pengambilan 1. 1860: Count Camilo Benso di Cavour bekerjasama dengan Perancis untuk menentang
Lombardy Austria dan telah berjaya memperolehi wilayah Lombardy
Pengambilan 1. 1866: Count Camilo Benso di Cavour bekerjasama dengan Prusia untuk menentang
Venitia Austria dan Prusia menyerahkan Venetia kepada beliau sebagai balasan
Pengambilan 1. 1870: Secara sukarela, Perancis mengundurkan tentaranya dari Rom

2. Count Camilo Benso di Cavour mengambil peluang untuk menyatukan Itali
Rom
3. Terbentuknya sebuah negara bangsa Itali
Soalan
1. Apakah yang dimaksudkan dengan “realpolitik”?

2. Bagaimana cara Count Camilo Benso di Cavour berjaya mendapatkan wilayah Lombardy?
3. Bagaimana cara Count Camilo Benso di Cavour berjaya memperolehi wilayah Venitia?
4. Bagaimanakah Count Camilo Benso di Cavour berjaya memperolehi wilayah Rom?
Camilo Benso di Cavour mengambil peluang untuk menyatukan Itali.

menyerahkan Venetia kepada beliau sebagai balasan. 4) Secara sukarela, Perancis telah mengundurkan tenteranya dari Rom dan Count
masa itu menguasai Lombardy. 3) Bekerjasama dengan Prusia untuk menyerang Austria. Setelah berjaya menyerang Austria, Prusia
1) Menggunakan apa cara sekalipun untuk mencapai matlamat. 2) Bekerjasama dengan Perancis untuk menentang Austria yang pada
Jawapan:
TINGKATAN 5 142
3.2 - Penyatuan Jerman
https://goo.gl/z1B0Xn
Pembentukan negara Jerman oleh Otto Eduard Von Bismarck
Aspek Huraian
1. Jerman terdiri daripada beberapa buah wilayah dan pada suatu masa dahulu ia hanya
Latar dikenali sebagai bangsa
belakang 2. Prusia: Wilayah yang terbesar di Jerman
3. Bismarck berasal daripada wilayah Prusia
Tindakan 1. Bercita-cita untuk menyatukan wilayah-wilayah ini menjadi sebuah negara
Bismarck 2. Taktik: Realpolitik, politik darah dan besi (menggunakan kekerasan)
Penyatuan 1. Taktik: Tipu helah, pemalsuan dokumen, provokasi, penipuan, dan ugutan untuk
rakyat mencetuskan peperangan
Kesan 1. Rakyat bersedia untuk menerima satu sistem pentadbiran yang diperkenali oleh Bismarck
Soalan
1. Bagaimanakah kedudukan Jerman sebelum disatukan oleh Otto Edward Von Bismarck?
2. Bagaimanakan cara Otto Edward Von Bismack menyatukan wilayah?
3. Bagaimana cara Otto Edward Von Bismack menyatukan rakyat?
dokumen, provokasi, penipuan, dan ugutan untuk mencetuskan peperangan.

merupakan wilayah Prusia. 2) Menggunakan taktik realpolitik dan politik darah dan besi. 3) Menggunakan taktik tipu helah, pemalsuan
1) Terdiri daripada beberapa buah wilayah dan ia hanya merupakan sebuah bangsa pada suatu masa dahulu. Wilayah yang terbesar
Jawapan:
TINGKATAN 5 143
3.3 - Penyatuan Madinah
https://goo.gl/MLgQji
Cara-cara Nabi Muhammad s.a.w. membentuk negara Islam Madinah
Cara-cara Huraian
Prinsip 1. Prinsip agama Islam
1. Apabila Nabi Muhammad s.a.w. tiba di Madinah, baginda menyusun sebuah

perlembagaan bertulis iaitu perlembagaan Madinah
2. Perlembagaan ini mempunyai 47 fasal: Menjelaskan mengenai tugas pemimpin dan
rakyat, dan segala jenis undang-undang
Perlembagaan 3. Setelah perlembagaan ini disiapkan, baginda mula membentuk kerajaan
4. Di bawah kerajaan Madinah terdapat beberapa kaum iaitu kaum Arab, Kristian, dan
Yahudi
5. Sebagai ketua kerajaan Madinah, baginda memberi peluang kepada kaum-kaum ini
untuk memilih ketua mereka masing-masing
1. Nabi Muhammad s.a.w. menyampaikan perlembagaan yang telah dibentuk kepada

semua kaum Madinah
Penyatuan
2. Perlembagaan tersebut telah berjaya menyatukan pelbagai kaum kerana penerimaan
mereka terhadap isi kandungan perlembagaan itu
1. Secara Perundingan atau perbincangan

Musyawarah
2. Nabi Muhammad s.a.w. membentuk kerajaan melalui Musyawarah dan diplomasi
1. Madinah telah menjadi sebuah kerajaan yang gemilang kerana wujudnya kerjasama di
Kegemilangan
antara pemimpin dengan pengikutnya
Soalan
1. Bagaimanakah Nabi Muhammad S.A.W. menyatukan rakyat?

2. Apakah kesan dari pembentukan perlembagaan Madinah?
3. Apakah yang dimaksudkan dengan Musyawarah?
4. Apakah faktor yang menyebabkan Madinah menjadi sebuah kerajaan Islam yang gemilang?
pemimpin dengan pengikutnya.

pelbagai kaum kerana mereka menerima isi kandungannya. 3) Perundingan atau perbincangan. 4) Kewujudan kerjasama di antara
pemimpin dan rakyat, dan undang-undang. Dengan itu, perlembagaan ini telah berjaya menyatukan rakyat yang terdiri daripada
melihat perlembagaan Madinah dan mereka berpuas hati dengan perlembagaan ini yang mempunyai tugas dan tanggungjawab
1) Baginda mencipta perlembagaan dahulu dan kemudian membentuk kerajaan. 2) Kaum-kaum di Madinah diberi peluang untuk
Jawapan:
TINGKATAN 5 144
3.5 - Ciri-ciri Negara Dan Bangsa
https://goo.gl/K8yL30
Ciri-ciri negara dan bangsa Malaysia
Ciri-ciri Huraian
1. Maksud: Kawasan yang mempunyai wilayah yang terdiri daripada penduduk, sempadan,
dan pemerintah
2. Institusi pemerintahan yang tersusun
Negara
3. Tanggungjawab institusi pemerintahan:
i. Membuat dan melaksanakan keputusan politik
ii. Menguatkuasakan undang-undang, dan peraturan kerajaan
1. Maksud: Sekumpulan manusia yang mendiami sesebuah wilayah

2. Mempunyai persamaan dari segi bahasa, adat resam, kesenian, dan pengalaman
Bangsa sejarah
3. Pengalaman sejarah: Penjajahan bangsa Malaysia oleh beberapa penjajah seperti
Portugis, Belanda, British, dan Jepun
1. Maksud: Institusi pemerintahan yang bertanggungjawab untuk melaksanakan dasar

sesebuah negara
2. Peranan: Pengaman dan penentu arah kehidupan masyarakat
3. Terdiri daripada Badan Perundangan (Parlimen), Badan Pelaksana (Jemaah Menteri atau
Kabinet), dan Badan Kehakiman (Mahkamah)
Kerajaan
4. Contoh: Program Latihan Khidmat Negara (PLKN) dibincang dan diluluskan oleh Badan
Perundangan, dan kemudian dijadikan undang-undang. Seterusnya, Badan Pelaksana
iaitu Kementerian Pertahanan melaksanakan program PLKN. Jika seseorang enggan
menyertai PLKN, ini akan dianggap sebagai melanggar undang-undang dan akan
dibicarakan di mahkamah.
1. Peraturan bertulis yang merangkumi tugas-tugas dan tanggungjawab pemimpin dan

rakyat
Perlembagaan
2. Peraturan tertinggi yang menjadi rujukan atau panduan dalam pentadbiran negara
3. Tujuan: Memberi jaminan dan perlindungan kepada rakyat
Soalan
1. Apakah yang dimaksudkan dengan negara?

2. Apakah tanggungjawab institusi pemerintahan?
3. Apakah yang dimaksudkan dengan bangsa?
4. Di negara Malaysia, siapakah yang dikatakan kerajaan?
5. Apakah itu perlembagaan?
rujukan atau panduan dalam pentadbiran negara. Ia juga bertujuan untuk member jaminan dan perlindungan kepada rakyat.
(Parlimen), Badan Pelaksana (Jemaah Menteri atau Kabinet), dan Badak Kehakiman (Mahkamah). 5) Peraturan tertinggi yang menjadi
wilayah. Bangsa juga mempunyai persamaan dari segi bahasa, adat resam, kesenian, dan pengalaman sejarah. 4) Badan Perundangan
keputusan politik serta menguatkuasakan undang-undang , dan peraturan kerajaan. 3) Sekumpulan manusia yang mendiami sesebuah
1) Kawasan yang mempunyai wilayah yang terdiri daripada penduduk, sempadan, dan pemerintah. 2) Membuat dan melaksanakan
Jawapan:
TINGKATAN 5 145
3.6 - Ciri-ciri Kesultanan Melayu Melaka
https://goo.gl/Fn0vIR
Ciri-ciri negara dan bangsa kesultanan Melaka
Ciri-ciri Huraian
1. Kesultanan Melayu Melaka mempunyai kawasan lingkungan pengaruh yang luas
Wilayah
2. Empayar Melaka: Meliputi seluruh semenanjung Tanah Melayu dan Pantai Timur Sumatera
1. Raja/Sultan yang mempunyai kuasa yang mutlak untuk memerintah

Kedaulatan
2. Raja juga mewakili negeri atau kawasan pemerintahannya
1. Hanya boleh dimiliki/digunakan oleh raja

2. Contoh: Alat Regalia (alat-alat kebesaran), Nobat (alat-alat muzik), warna (kuning
Lambang
merupakan lambang diraja), bahasa (bahasa istana), undang-undang, protokol, dan
adat istiadat
1. 2 sumber undang-undang bertulis yang dipengaruhi oleh:

i. Adat: Dicipta oleh sultan dengan kerjasama para pembesar
Undang- ii. Agama: Sebahagian undang-undang Melaka mengikut undang-undang Islam
undang 2. 2 buku undang-undang yang terkenal
i. Hukum Kanun Melaka
ii. Undang-undang Laut Melaka
1. Bertanggungjawab untuk menunjukkan taat setia kepada raja kerana raja adalah
pemerintah yang tertinggi
Rakyat 2. Bersedia untuk mempertahankan negara (negeri Melaka), menghadiri adat istiadat
kerajaan, bergotong-royong, dan sentiasa bersedia untuk mengadakan kerahan tenaga
(berkerja tanpa balasan dari segi bayaran)
1. Sultan: Pemerintah tertinggi

Kerajaan 2. Sultan dibantu oleh 4 orang pembesar di bawahnya iaitu Bendahara, Penghulu
Bendahari, Temenggung, dan Laksamana dalam pemerintahan
Soalan
1. Apakah maksud wilayah dalam Kesultanan Melayu Melaka?

2. Apakah sumber perundangan yang digunakan oleh Kesultanan Melayu Melaka?
3. Beri contoh undang-undang bertulis zaman Kesultanan Melayu Melaka?
4. Apakah yang dikatakan sebagai kerajaan dalam Kesultanan Melayu Melaka?
Bendahara, Penghulu Bendahari, Temenggung, dan Laksamana.

Melaka dan Undang-Undang Laut Melaka. 4) Sultan dan pembantunya yang terdiri daripada 4 orang pembesar di bawahnya iaitu
sultan dengan kerjasama para pembesar, dan sebahagian undang-undangMelaka mengikuti undang-undang Islam. 3) Hukum Kanun
1) Meliputi seluruh semenanjung Tanah Melayu dan seluruh bahagian Pantai Timur Sumatera.2) Undang-undang adat yang dicipta oleh
Jawapan:
TINGKATAN 5 146
3.7 - Warisan Kesultanan Melayu Melaka
https://goo.gl/MvHwZB
Bukti-bukti sistem pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka yang telah diwarisi di beberapa buah
negeri
Aspek Huraian
Negeri yang 1. Negeri Johor, Perak, Pahang
diwarisi 2. Sebab: Kerajaan bagi ketiga-tiga negeri tersebut diasaskan oleh kerabat diraja Melaka
1. Sultan: Ketua negeri dan pemerintah yang tertinggi

2. Negeri Johor, Perak, dan Pahang juga menggunakan istilah “Sultan” di awal nama
pemerintah
Istilah
3. Pewaris: Sekiranya sultan mangkat, maka Putera sulung daripada isteri permaisuri akan
menggantinya
4. Sekiranya sultan tidak mempunyai putera, adik lelaki baginda akan menaiki takhta
1. Mengamalkan Sistem Pembesar Empat Lipatan: Sultan dibantu oleh 4 orang pembesar
iaitu Bendahara, Penghulu Bendahari, Temenggung, dan Laksamana
Pembesar
2. Negeri Johor, Perak, Pahang juga mengamalkan sistem ini, tetapi mempunyai perbezaan
dari segi gelaran pembesar
Undang- 1. Undang-undang Pahang dipengaruhi oleh Hukum Kanun Melaka yang telah disusun
semula oleh Sultan Abdul Ghafur Muhiuddin Shah
undang
2. Juga disalin dan dipinda oleh negeri Johor dan Perak
Soalan
1. Berikan contoh beberapa negeri yang mewarisi sistem pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka.
2. Siapakah yang akan dilantik sebagai sultan sekiranya baginda mangkat?
3. Sultan yang memerintah negeri dibantu oleh sekumpulan pembesar yang dikenali sebagai...
4. Berikan contoh undang-undang negeri Melayu yang telah dipinda dari Hukum Kanun Melaka.
Temenggung dan Laksamana. 4) Undang-undang Pahang,

baginda akan dilantik. 3) Sistem Pembesar Empat Lipatan yang terdiri daripada 4 orang pembesar iaitu Bendahara, Penghulu Bendahari,
1) Negeri Johor, Perak, dan Pahang. 2) Putera sulong daripada isteri pemaisuri. Sekiranya sultan tidak mempunyai putera, adik lelaki
Jawapan:
TINGKATAN 5 147
3.8 - Pentadbiran Negeri Sembilan
https://goo.gl/8B6NIE
Bukti-bukti sistem pentadbiran Negeri Sembilan bercorak demokrasi
•Pemerintah tertinggi
•Dilantik oleh Undang (Ketua daerah/luak): 4 jawatan utama di bawah Yang Di Pertuan Besar
Yang Di •Undang harus melantik pengganti di kalangan anak Yang Di Pertuan Besar (putera-putera)
Pertuan •Baginda akan membincang segala urusan pentadbiran dengan undang/luak
Besar
•Ketua daerah atau luak

•Berkuasa untuk melantik Yang Di Pertuan Besar dari kalangan putera baginda
•Undang dilantik dari daerah Rembau, Sg. Ujong, Jelebu, dan Johol
Undang •Undang dilantik oleh Lembaga
•Ketua suku anggota masyarakat

•Melantik undang
Lembaga •Bertanggungjawab menjaga suku-suku di bawahnya
•Ketua Perut
•Anggota perut dikenali sebagai anak buah
•Menjadi rujukan kepada setiap masalah terutamanya berkaitan dengan adat e.g.
Buapak perkahwinan
Soalan
1. Yang Di Pertuan Besar adalah pemerintah tertinggi. Bagaimanakah cara perlantikan baginda?
2. Beri contoh daerah yang diketuai oleh Undang.
3. Apakah peranan Lembaga?
4. Apakah peranan Buapak?
Menjadi rujukan kepada setiap masalah terutamanya berkaitan dengan adat.

putera baginda. 2) Daerah Rembau, Sg. Ujong, Jelebu, dan Johol. 3) Menentukan perlantikkan undang dang menjaga suku-sukunya. 4)
mengadakan mesyuarat untuk melantik penggantinya. Pengganti haruslah dilantik di kalangan anak Yang Di Pertuan Besar iaitu putera-
1) Baginda dilantik oleh Undang. Sekiranya Yang Di Pertuan Besar mangkat/meninggal dunia, 4 para undang tersebut akan
Jawapan:
TINGKATAN 5 148
3.9 - Pentadbiran Johor
https://goo.gl/2XoNXv
Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor iaitu perlembagaan bertulis yang diperkenalkan oleh Sultan
Abu Bakar pada tahun 1985
Perkara Huraian
1. Hendaklah berbangsa Melayu
2. Berjantina lelaki
Raja 3. Beragama Islam
4. Merupakan waris pemerintah Johor: Pengganti haruslah dilantik di antara ahli keluarga
5. Berkuasa memilih Menteri Besar
1. Pengerusi: Menteri Besar

Majlis Negeri 2. Mempunyai kuasa perundangan: Membentuk undang-undang Negeri Johor
3. Membantu Raja dan Jemaah Menteri untuk mentadbir negeri
1. Bertanggungjawab melantik Naib Menteri Besar (Timbalan Menteri Besar) yang

diperkenankan oleh Raja
Jemaah 2. Mempunyai kuasa pelaksana seperti melaksanakan keputusan yang dilakukan oleh
Majlis Negeri
Menteri
3. Dilantik di kalangan pegawai kanan kerajaan yang menjadi ahli Majlis Negeri
4. Haruslah berbangsa Melayu, beragama Islam, dan merupakan rakyat negeri Johor
5. Jumlah Jemaah Menteri yang dilantik: 8-12 orang sahaja
1. Setiap pegawai yang dilantik menjadi Menteri diwajibkan mengikuti upacara angkat
Setia
sumpah taat setia kepada Raja dan Kerajaan
1. Jemaah Menteri akan mengadakan persidangan/mesyuarat pada:

i. Sebulan sekali
Bersidang
ii. Apabila dikehendaki oleh Raja, Menteri Besar, Naib Menteri Besar atau 3 di
antara Jemaah Menteri
Soalan
1. Apakah syarat untuk menjadi raja menurut Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor?
2. Apakah kuasa Majlis Negeri?
3. Berikan tiga contoh syarat untuk menganggotai Jemaah Menteri.
4. Bilakah Jemaah Menteri perlu bersidang?
atau 3 di antara Jemaah Menteri.

beragama Islam, dan rakyat negeri Johor. 4) Sebulan sekali, ataupun apabila dikehendaki oleh Raja, Menteri Besar, Naib Menteri Besar
1) Berbangsa Melayu, berjantina lelaki, beragama Islam, dan waris pemerintah Johor. 2) Kuasa perundangan. 3) Berbangsa Melayu,
Jawapan:
TINGKATAN 5 149
3.10 - Pentadbiran Kelantan
https://goo.gl/NYvuBh
Sistem pentadbiran Jemaah Menteri yang diperkenalkan oleh Sultan Muhammad II untuk
melicinkan pentadbiran dan pemerintahan negeri Kelantan
Jemaah Tugasan
Jemaah Menteri Mengurus perkara-perkara penting dan urusan yang bukan sulit (tidak melibatkan hal-hal
Penasihat Raja dalaman istana)
Mengurus istiadat diraja dan istiadat rasmi yang melibatkan seluruh negeri Kelantan
Jemaah Menteri
Istana e.g. Majlis Pertabalan Raja, Perkahwinan Putera atau Putera Raja, memaklumkan lawatan
Raja ke dalam negeri atau kampung-kampung
Jemaah Menteri Mengendalikan urusan yang melibatkan keadilan dan kehakiman (undang-undang dalam
Keadilan dan negeri Kelantan)
Kehakiman
Jemaah Menteri Menjaga keamanan dalam negeri

Dalam Negeri
Mengurus dasar dan hal ehwal luar negeri

Jemaah Menteri
Luar e.g. Menasihati Raja/Sultan dengan negeri/negara luar apa yang perlu diadakan
hubungan, memaklumkan lawatan Raja ke luar negeri
Jemaah Menteri Mengendalikan harta benda dan hasil mahsul/pendapatan negeri

Perbendaharaan
Jemaah Menteri Mengurus urusan pertahanan dan keamanan negeri

Peperangan
Jemaah Menteri Mengurus kemajuan dan pembangunan negeri

Pentadbir dan
Pengimarah
Negeri
Soalan
1. Apakah tugas Jemaah Menteri Penasihat Raja?

2. Apakah tugas Jemaah Menteri Perbendaharaan?
3. Apakah tugas Jemaah Menteri Pentadbir dan Pengimarah Negeri?
3) Mengurus kemajuan dan pembangunan negeri.

1) Mengurus perkara-perkara penting dan urusan yang bukan sulit. 2) Mengendalikan harta benda dan hasil mahsul/pendapatan negeri.
Jawapan:
TINGKATAN 5 150
3.11 - Pentadbiran Terengganu
https://goo.gl/i6BUEY
Undang-undang Tubuh Kerajaan Terengganu (Ittiqan-ilmuluk bi-ta'dil il-suluk) yang diluluskan oleh
Sultan Zainal Abidin III pada tahun 1911 telah membawa perubahan penting dalam pentadbiran
Aspek Huraian
1. Syarat: Berbangsa Melayu, berjantina lelaki, beragama Islam, merupakan waris Sultan
Sultan yang memerintah iaitu anak ataupun adik
2. Dibantu oleh Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri atau Jemaah Menteri
1. Diketuai oleh Menteri Besar

Majlis Mesyuarat 2. Tugas: Membantu Sultan dan Jemaah Menteri dalam menjalankan urusan pentadbiran
3. e.g. Mentadbir negeri, menggubal undang-undang dan peraturan negeri, menjaga
Kerajaan Negeri
kebajikan rakyat, menjaga keamanan negeri, dan menjalinkan hubungan dengan
negeri/negara luar
1. Syarat: Menganggotai Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri, beragama Islam, berbangsa

Jemaah Menteri Melayu, dan merupakan rakyat Terengganu
2. Tugas: Berhak melantik Naib Menteri Besar dengan perkenan-perkenan Sultan
1. Menteri yang dilantik dikehendaki mengangkat sumpah taat setia kepada Sultan dan
Setia
kerajaan
1. Waris Sultan dilarang mengkhianati pemerintah negeri dan ditegah daripada

Larangan
menyerahkan negeri kepada kuasa lain
Soalan
1. Apakah syarat untuk menjadi Sultan Terengganu?

2. Berikan contoh tugas Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri?
3. Apakah bidang kuasa Jemaah Menteri?
4. Berikan tiga contoh syarat untuk menganggotai Jemaah Menteri.
berbangsa Melayu, dan merupakan rakyat Terengganu.

hubungan dengan negeri/negara luar. 3) Melantik Naib Menteri Besar dengan perkenan-perkenan Sultan. 4) Beragama Islam,
negeri, menggubal undang-undang dan peraturan engeri, menjaga kebajikan rakyat, menjaga keamanan negeri, dan menjalinkan
1) Berbangsa Melayu, berjantina lelaki, beragama Islam, dan merupakan waris Sultan yang memerintah (anak atau adik). 2) Mentadbir
Jawapan:
TINGKATAN 5 151
BAB 4 PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA
4.1 – Malayan Union Part 1

goo.gl/d84UOr
Faktor-faktor Kerajaan British Memperkenalkan Pentadbiran Malayan Union
Faktor-faktor
1. Untuk menyediakan Tanah Melayu ke arah pemerintahan sendiri
2. Melahirkan sistem pentadbiran yang licin di bawah satu pentadbiran
3. Menjimatkan kos pentadbiran
a. Sebelum ini wujudnya tiga unit politik, iaitu Negeri-negeri Selat, Negeri-negeri Melayu Bersekutu,
Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu
b. Untuk mengawal politik orang Melayu
c. Menjamin penguasaan ekonomi secara berterusan
4. Membentuk bangsa Malayan Union, supaya golongan imigran melupakan negara asal dan
menumpukan taat setia kepada Malayan Union
Ciri-ciri Pentadbiran Malayan Union
Ciri-ciri
1. Negeri-negeri Melayu Bersekutu, Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu, dan Negeri-negeri Selat kecuali
Singapura disatukan di bawah satu pentadbiran.
2. Gabenor British dilantik mengetuai Malayan Union
a. Perlantikan dibuat oleh Ratu England
3. Majlis Eksekutif dan Majlis Undangan Malayan Union dibentuk
4. Raja-raja Melayu menjadi Ahli Majlis Raja-raja Melayu
a. Membincangkan soal agama dan adat istiadat sahaja
5. Seorang Pesuruhjaya Negeri dilantik bagi setiap negeri sebagai ketua pentadbir
6. Singapura diasingkan kerana kepentingannya sebagai pelabuhan bebas
7. Kewarganegaraan sama rata
a. Prinsip jus soli yang menjadi asas kerakyatan Malayan Union
TINGKATAN 5 152
goo.gl/Bb6zmy
Faktor-faktor Orang Melayu Menentang Malayan Union Yang Diperkenalkan Oleh British pada tahun
1946
Aspek Huraian
Tindakan 1. Membantah tindakan Harold Mac Michael yang mengugut Raja-raja Melayu, bahawa
mereka akan diturunkan takhta sekiranya enggan menerima Malayan Union
2. Seperti yang terjadi kepada Sultan Badiishah, Kedah
Masa 1. Sultan tidak diberi masa yang cukup untuk berbincang dengan Majlis Mesyuarat Negeri
2. Seperti yang berlaku kepada Sultan Perak
Setia Kawan 1. Terdapat Sultan yang menandatangani Malayan Union atas dasar setia kawan dengan
British
2. Seperti Sultan Selangor dan Sultan Johor
1. Penghakisan kuasa Raja-raja Melayu

Penghakisan 2. Raja-raja Melayu hanya menjadi Ahli Majlis Raja-raja
3. Bertanggungjawab ke atas adat dan agama Islam sahaja
1. Kerakyatan yang longgar kepada orang dagang ditolak oleh orang Melayu
Kerakyatan
2. Dasar ini akan mengancam status quo orang melayu sebagai gologan pribumi
Soalan
1. Apakah bentuk ugutan Harold Mac Michael kepada Raja-raja Melayu sekiranya enggan
menandatangani pentadbiran Malayan Union?
2. Siapakah Sultan yang menandatangani Malayan Union atas dasar setiakawan?
3. Mengapakah orang Melayu menentang pemberian kerakyatan yang longgar?
4. Sebutkan mengapakah orang Melayu menentang pentadbiran Malayan Union.
dan melonggarkan kerakyatan bagi orang dagang.

tidak memberi masa yang cukup kepada Sultan untuk berbincang dengan Majlis Mesyuarat Negeri, penghakisan kuasa Raja-raja Melayu,
akan mengancam status quo orang Melayu sebagai golongan pribumi. 4) Tindakan Harold Mac Michael yang mengugut Raja-raja Melayu,
1) Akan diturunkan takhta sekiranya enggan menerima Malayan Union. 2) Sultan Selangor dan Sultan Johor. 3) Ia kerana dasar tersebut
Jawapan:
TINGKATAN 5 153
goo.gl/oIWyZp
Faktor-faktor Orang Dagang dan Golong Melayu Radikal Menyokong Tindakan British
Memperkenalkan Malayan Union
Aspek Huraian
Penyatuan 1. Bersetuju dengan dasar penyatuan negeri-negeri Melayu menjadi sebuah unit politik
2. Untuk melicinkan pentadbiran
Sama rata 1. Menyokong dasar sama rata Malayan Union yang menghapuskan hak-hak
perlindungan orang Melayu
Kerakyatan 1. Kerakyatan terbuka juga disokong

2. Mereka boleh mengekalkan kerakyatan Negara asal masing-masing
Kemerdekaan 1. Mempercayai janji British akan memberi kemerdekaan Tanah Melayu
1. Penyatuan pentadbiran Islam juga disokong

Agama
2. Hal ehwal pentadbiran dipermudahkan
Fahaman 1. PKMM menyokong kerana pemimpinnya berfahaman Barat

Barat
1. Angkatan Pemuda Insaf pimpinan Ahmad Boestamama

2. Angkatan Wanita Sedar (AWAS)
Kuasa Raja 3. Barisan Tani Malaya (BATAS)
4. Menyokong Malayan Union yang menghapuskan kuasa raja
5. Mahukan konsep republik seperti di Indonesia dapat dijalankan
Soalan
1. Mengapakah orang dagang menyokong kerakyatan terbuka?

2. Mengapakah Parti Kebangsaan Melayu Malaya menyokong pentadbiran Malayan Union?
3. Berikan contoh pertubuhan yang menyokong penghapusan kuasa Raja-raja Melayu.
4. Sebutkan sebab-sebab orang dagang dan golongan Melayu radikal menyokong pentadbiran Malayan
Union.
Angakatan Pemuda Insaf, Angkatan Wanita Sedar, dan Barisan Tani Malaya.
pentadbiran Islam, Parti Kebangsaan Melayu Melaya pemimpinnya berfahaman Barat, dan menyokong kuasa Raja-raja dihapuskan oleh
kerakyatan yang sama rata, kerakyatan yang terbuka, percaya kepada janji British akan beri kemerdekaan, dapat menyatukan
Pemuda Insaf, Angkatan Wanita Sedar, Barisan Tani Malaya. 4) Kerana penyatuan negeri-negeri Melayu sebagai unit politik, pemberian
1) Ia kerana mereka boleh mengekalkan kerakyatan Negara asal masing-masing. 2) Kerana pemimpinnya berfahaman Barat. 3) Angkatan
Jawapan:
TINGKATAN 5 154
goo.gl/nSlUA2
Cara-cara Orang Melayu Menentang Malayan Union
Aspek Huraian
Akhbar 1. Utusan Melayu, Majlis, Warta Negara
2. Menyuarakan bantahan secara berterusan
1. Diadakan ketika Harold Mac Michael mendapatkan tandatangan Raja-raja Melayu

Demokrasi
2. Contoh di Kelantan 10,000 orang dan di Kedah 50,000 orang
1. Melayu dihidupkan semula

Persatuan
2. Mereka menghantar telegram dan surat bantahan ke Penjabat Tanah Jajahan London
1. Pada 23 Januari 1946, Dato Onn Jaafar menyeru orang Melayu berkongres
Kongres
2. Menubuhkan United Malays Organization (U.M.O)
1. Kongres Melayu 1946 dihadiri 41 persatuan seluruh Tanah Melayu

Persatuan 2. Diadakan pada 1-4 Mac 1946 di Kelab Sultan Sulaiman Kg. Baru, K.L.
3. Kongres bersetuju menubuhkan UMNO untuk menentang Malayan Union
1. Kongres kedua diadakan dari 30-31 Mac 1946

Membantah
2. Keputusan membantah pengisytiharan Malayan Union pada 1 April 1946
1. Orang Melayu mengadakan rapat umum di setiap bandar besar

Rapat Umum 2. Menunjukkan bantahan kepada ahli-ahli Parlimen British, iaitu L.D. Gammans dan David
Reese Williams
1. Raja-raja Melayu berkumpul di Kuala Kangsar pada 28 April 1946

Raja-raja
2. Menyatakan bantahan mereka kepada ahli-ahli Parlimen tersebut
Soalan
1. Berikan contoh akhbar yang menyuarakan bantahan terhadap Malayan Union.

2. Berapa ramaikah jumlah orang Melayu yang berdemonstrasi menentang Malayan Union?
3. Berapakah jumlah persatuan Melayu yang menyertai kongres Melayu 1946?
4. Di manakah kongres Melayu diadakan?
5. Apakah keputusan yang dicapai oleh kongres tersebut?
6. Siapakah nama wakil ahli parlimen British yang datang ke Tanah Melayu?
untuk menentang Malayan Union 6) L.D. Gammans dan David Reese Williams.
1) Utusan Melayu, Majlis, Warta Negara. 2) 60,000 orang. 3) 41 persatuan. 4) Di Kelab Sultan Sulaiman Kg. Baru, K.L. 5) UMNO ditubuhkan
Jawapan:
TINGKATAN 5 155
4.2 – Persekutuan Tanah Melayu Part 1
goo.gl/K9Xfnc
Faktor-faktor Pembentukan Persekutuan Tanah Melayu 1948
Faktor-faktor
1. Ketegasan orang Melayu menentang Malayan Union di bawah pimpinan Dato Onn Jaafar
2. Perpaduan dalam kalangan orang Melayu melibatkan raja dan rakyat
3. Sokongan daripada bekas pegawai British seperti Frank Swettenham, R.O. Winstedt, George Maxwell dan
Cecil Clementi
4. Sokongan daripada pegawai-pegawai tinggi British seperti Malcolm Mac Donald, Edward Gent dan L.D
Gammans
5. Sikap orang Melayu yang sederhana
a. Hanya menulis di akhbar, berdemonstrasi dan memujuk Raja-raja menolak Malayan Union
6. Mereka menuntut rundingan untuk menolak Malayan Union dan tidak menuntut kemerdekaan
7. British bimbang orang Melayu akan terpengaruh dengan politik Indonesia yang dikuasai oleh golongan
radikal seperti PKMM, API, AWAS dan BATAS
8. Piagam Atlantik PBB 1945 tidak menggalakkan penjajahan baru. Sebaliknya menggalakkan diberi latihan
berkerajaan sendiri kepada penduduk tempatan.
Soalan
1. Siapakah bekas pegawai British di Tanah Melayu yang menyokong Persekutuan Tanah Melayu?
2. Siapakah pegawai tinggi British yang menyokong Pesekutuan Tanah Melayu?
3. Bagaimanakah cara orang Melayu menentang pentadbiran Malayan Union?
4. Sebutkan nama pertubuhan-pertubuhan Melayu yang dianggap radikal oleh British.
5. Apakah keputusan Piagam Atlantik PBB 1945?
6. Senaraikan faktor penubuhan Persekutuan Tanah Melayu.
terpengaruh dengan politik Indonesia yang dikuasai oleh golongan radikal.

pegawai dan pegawai-pegawai tinggi British, sikap orang Melayu yang sederhana, dan kebimbangan British bahawa orang Melayu akan
menentang Melayu Union di bawah pimpinan Dato Onn Jaafar, perpaduan dalam kalangan orang Melayu, sokongan daripada bekas
penjajahan baru. Sebaliknya menggalakkan diberi latihan berkerajaan sendiri kepada penduduk tempatan. 6) Ketegasan orang Melayu
menolak Malayan Union dan tidak menuntut kemerdekaan 4) PKMM, API, AWAS, dan BATAS. 5) Piagam tersebut tidak menggalakkan
Orang Melayu hanya menulis di akhbar, berdemonstrasi, dan memujuk Raja-raja menolak Malayan Union, menuntuk rudingan untuk
1) Frank Swettenham, R.O. Windstedt, George Maxwell dan Cecil Clementi. 2) Malcolm Mac Donald, Edward Gent dan L.D. Gammans. 3)
Jawapan:
TINGKATAN 5 156
goo.gl/VsQYR7
Tuntutan Orang Melayu terhadap British dalam Jawatankuasa Eksekutif bagi Pembentukan
Persekutuan Tanah Melayu
Tuntutan
1. Raja-raja Melayu dan UMNO menolak semua prinsip Malayan Union
2. Mereka mahukan sebuah persekutuan seperti konsep Negeri-negeri Melayu Bersekutu
3. Mereka menolak kerakyatan terbuka Malayan Union
4. Meminta dasar perlindungan terhadap negeri-negeri Melayu dan orang Melayu dipulihkan
5. Menuntut pemulihan Raja-raja Melayu sebagai ketua orang Melayu
Soalan
1. Apakah tuntutan utama orang Melayu kepada Jawatankuasa Eksekutif?

2. Apakah maksud kerakyatan terbuka Malayan Union?
3. Apakah tuntutan terakhir orang Melayu dalam Jawatankuasa Esekutif?
mengekalkan kerakyatan negara asal. 3) Mereka menuntut Raja-raja Melayu sebagai ketua orang Melayu dipulihkan.
pemulihan Raja-raja Melayu sebagai ketua orang Melayu. 2) Golongan imigran boleh dapat kerakyatan secara mudah, maka boleh
kerakyatan terbuka Malayan Union, meminta dasar perlindungan terhadap negeri-negeri Melayu dan orang Melayu dipulihkan, dan
1) Menolak semua prinsip Malayan Union, mahukan sebuah persekutuan seperti konsep Negeri-negeri Melayu Bersekutu, menolak
Jawapan:
TINGKATAN 5 157
goo.gl/Dtwqkr
Tindakan yang Diambil oleh AMCJA-PUTERA Setelah Diketepikan dari Jawatankuasa

Eksekutif dalam Rundingan Pembentukan Persekutuan Tanah Melayu
Tindakan
1. AMCJA-PUTERA menentang British dan UMNO kerana jawatankuasa ini tidak mewakili orang dagang dan
Melayu Radikal
2. Mereka bertindak dengan mengadakan ceramah politik, demonstrasi , dan mogok.
3. Mereka mencadangkan Perlembagaan Rakyat iaitu:
a. Singapura disatukan dengan Tanah Melayu
b. Sebuah Kerajaan Pusat dan Majlis Negeri-negeri dipilih
c. Raja-raja Melayu mempunyai kuasa sebenar dan bertanggungjawab terhadap rakyat
d. Kedudukan istimewa orang Melayu dikembalikan
e. Adat istiadat dan agama Islam dikawal oleh orang Melayu
f. Kerakyatan yang sama
g. Merah dan putih menjadi bendera Tanah Melayu
h. Bahasa Melayu menjadi bahasa kebangsaan
i. Pertahanan dan hal ehwal luar negeri, tanggungjawab bersama British dan Tanah Melayu
j. Warganegara Tanah Melayu harus dinamai Melayu
Soalan
1. Mengapakah AMCJA dan PUTERA menentang British dan UMNO dalam Jawatankuasa Esekutif?
2. Apakah tindakan AMCJA dan PUTERA untuk menentang British?
3. Apakah cadangan yang dikemukakan oleh AMCJA dan PUTERA?
4. Berapa perkara yang telah dituntut oleh AMCJA dan PUTERA dalam perlembagaan rakyat?
politik, demonstrasi dan mogok. 3) Mereka mencadangkan Perlembagaan Rakyat. 4) 10 perkara.

1) Ia kerana Jawatankuasa Eksekutif tidak mewakili orang dagang dan Melayu Radikal. 2) Mereka bertindak dengan mengadakan ceramah
Jawapan:
TINGKATAN 5 158
goo.gl/eWvvLQ
Kandungan Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948
Tindakan
1. Sebuah persekutuan dibentuk dengan gabungan 11 buah negeri.
2. Persekutuan Tanah Melayu diketuai oleh Pesuruhjaya Tinggi British
3. Konsep Raja Berperlembagaan diwujudkan
4. Senarai Persekutuan dan Senarai Negeri dibentuk
5. Pesuruhjaya Tinggi British menjaga kedudukan istimewa orang Melayu
Soalan
1. Persekutuan Tanah Melayu 1948 adalah gabungan…?

2. Siapakah yang mengetuai pentadbiran Persekutuan Tanah Melayu?
3. Apakah maksud Senarai Persekutuan dan Senarai Negeri?
4. Siapakah yang menjaga kedudukan istimewa orang Melayu?
British.
bidang kuasa pemimpin peringkat pusat, manakala Senarai Negeri menentukan bidang kuasa kerajaan negeri. 4) Pesuruhjaya Tinggi
1) 11 buah negeri. 2) Pesuruhjaya Tinggi British. 3) Senarai Persekutuan menentukan apakah bidang kuasa kerajaan persekutuan ataupun
Jawapan:
TINGKATAN 5 159
goo.gl/HI9lNG
Sistem Pentadbiran Persekutuan Tanah Melayu yang Diperkenalkan oleh British pada tahun
1948
Tindakan
1. Perkongsian kuasa antara Pesuruhjaya Tinggi British dan Majlis Raja-raja di peringkat pusat
2. Sultan menjadi ketua negeri dan berkuasa melantik Menteri Besar sebagai ketua pentadbir negeri
3. Terdapat pembahagian kuasa antara Kerajaan Pusat dengan Kerajaan Negeri yang dikenali sebagai
Senarai Persekutuan dan Senarai Negeri.
4. Syarat kerakyatan diperketatkan
5. British mengiktiraf semula ketuanan Melayu
6. Institusi Raja Melayu dikekalkan dengan bidang kuasa dan kedudukannya yang jelas dalam pentadbiran
7. Setiap negeri mempunyai undang-undang bertulis dengan British dikenali sebagai Undang-undang Tubuh
Negeri
8. Kedudukan istimewa orang Melayu, kedudukan Negeri-negeri Melayu, agama Islam, dan adat istiadat
Melayu dilindungi sebagai teras ketuanan Melayu
9. Prinsip-prinsip yang dicadang oleh UMNO dan Raja-raja Melayu dimasukkan ke dalam Perjanjian
Persekutuan
Faktor-faktor Orang Melayu Menyokong Persekutuan Tanah Melayu

Tindakan
1. Dasar perlindungan terhadap negeri Melayu dipulihkan
2. Dasar kerakyatan terbuka dimansuhkan
3. Syarat kerakyat diketatkan
4. Kedaulatan Raja-raja Melayu dipulihkan
5. Konsep Raja Berperlembagaan diperkenalkan
6. Perkongsian kuasa antara Majlis Raja-raja dengan Pesuruhjaya Tinggi British
7. Wujudnya pembahagian kuasa antara Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri
8. British mengikhtirafkan orang Melayu sebagai penduduk pribumi
9. Kedudukan agama Islam terpelihara
Soalan
1. Siapakah yang berkuasa di peringkat pusat dalam pentadbiran Persekutuan Tanah Melayu?
2. Siapakah yang berkuasa melantik Menteri Besar?
3. Setiap negeri mempunyai undang-undang bertulis sendiri. Ini dikenali sebagai?
4. Senaraikan lima sistem pentadbiran Persekutuan Tanah Melayu yang diperkenalkan oleh British.
5. Bagaimanakah kedudukan orang Melayu dalam pentadbiran Persekutuan Tanah Melayu?
dikekalkan. 5) Orang Melayu diikhtiraf sebagai penduduk pribumi.

Kerajaan Pusat dan Kerajaan Negeri, syarat kerakyatan yang diperketatkan, konsep Raja Berperlembagaan, institusi Raja Melayu
Tinggi British dengan Majlis Raja-raja, Sultan sebagai ketua negeri dan diberi kuasa melantik Menteri Besar, pembahagian kuasa antara
1) Pesuruhjaya Tinggi British dan Majlis Raja-raja. 2) Sultan. 3) Undang-undang Tubuh Negeri. 4) Perkongian kuasa antara Pesuruhjaya
Jawapan:
TINGKATAN 5 160
4.3 – Pergerakan Politik Di Sarawak
goo.gl/jgHNsK
Penentangan Rakyat Sarawak Akibat Penyerahan Sarawak oleh Vyner Brooke kepada
Kerajaan British
Aspek Huraian
Penyerahan 1. Vyner Brooke menyerahkan Sarawak kepada kerajaan British pada 8 Feb 1946
2. Tindakan ini bercanggah dengan Perlembagaan 1941
Bantahan 1. Tindakan ini dibantah oleh Datu Patinggi Abang Hj. Abdillah (Ketua Melayu Sarawak)
2. Persatuan Dayak Sarawak (PDS)
3. Persatuan Melayu Sarawak (PMS)
Isytihar 1. British mengisytiharkan Sarawak sebagai Tanah Jajahan Mahkota British pada 1 Julai 1946
Penentangan 1. Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS)

2. Barisan Pemuda Sarawak (BPS)
3. Barisan Pemuda Melayu (BPM) Sibu
4. Parti Dayak Sarawak (PDS)
Demonstrasi 1. Kaum Ibu dalam Persatuan Melayu Sarawak mengadakan demonstrasi

2. Menghantar surat bantahan kepada kerajaan British
Amaran 1. British mengeluarkan Surat Pekeliling Bil 9 yang memberi arahan akan mengambil
tindakan kepada kakitangan kerajaan yang terlibat
Jawatan 1. Seramai 338 orang kakitangan awam meletak jawatan sebagai melahirkan bantahan
Bunuh 1. Kemuncak penentangan berlaku apabila Rosli Dhobi membunuh Gabenor Sarawak,
Duncan Stewart pada 3 Disember 1949
Tindakan 1. British menjatuhkan hukuman gantung kepada Rosli Dhobi dan tiga orang rakannya yang
terlibat
Soalan
1. Siapakah yang bertanggungjawab menyerah Sarawak kepada kerajaan British?

2. Siapakah tokoh dan persatuan yang menentang penyerahan Sarawak kepada British?
3. Sebutkan pertubuhan yang menentang pengisytiharan Sarawak sebagai tanah jajahan mahkota British.
4. Apakah tindakan Kaum Ibu dalam Persatuan Melayu Sarawak?
5. Apakah isi kandungan Surat Pekeliling Bil 9?
6. Apakah kemuncak penentangan penyerahan Sarawak kepada British?
British. 6) Apabila Rosli Dhobi membunuh Gabenor Sarawak, Duncan Stewart pada 3 Disember 1949.
5) Ia mengandungi arahan bahawa tindakan akan diambil terhadap kakitangan kerajaan yang terlibat dalam penentangan karajaan
Pemuda Melayu Sibu, Parti Dayak Sarawak. 4) Mereka mengadakan demonstrasi dan menghantar surat bantahan kepada kerajaan British.
1) Vyner Brooke. 2) Dato Patinggi Abang Hj. Abdillah. 3) Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak, Barisan Pemuda Sarawak, Barisan
Jawapan:
TINGKATAN 5 161
BAB 5 PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA YANG MERDEKA
5.2 – Pakatan Murni

goo.gl/T6PYLu
Usaha yang telah dilakukan oleh penduduk Persekutuan Tanah Melayu untuk mengadakan
Pakatan Murni sebelum penubuhan Parti Perikatan
Pakatan Murni
1. Merupakan usaha semua kaum untuk mewujudkan kerjasama.
2. Menghasilkan satu bentuk tolak ansur politik.
3. Merupakan jalan penyelesaian untuk menyatukan penduduk pelbagai kaum.
4. Setiap kaum mempunyai tuntutan sendiri dan diselesaikan secara rundingan.
Langkah – langkah ke arah Pembentukan Pakatan Murni.
Langkah – langkah
1. Penubuhan Jawatankuasa Hubungan Antara Kaum di Pulau Pinang.
2. Di peringkat awal, jawatankuasa ini diwakili oleh orang Melayu dan orang Cina sahaja.
3. Jawatankuasa ini kemudiannya diperbesarkan dengan enam orang pemimpin Melayu, enam
orang pemimpin Cina, seorang wakil kaum India, seorang wakil kaum Sri Langka, seorang wakil
kaum Serani dan seorang wakil kaum Eropah.
4. Jawatankuasa telah bersetuju menubuhkan RIDA untuk membantu orang Melayu di luar bandar.
5. Kerakyatan negeri diberi kepada golongan imigran yang lahir di Tanah Melayu dengan syarat ibu
bapa mereka telah menjadi warganegara Tanah Melayu.
6. Dato’ Onn Jaafar mencadangkan UMNO membuka keahlian kepada semua kaum tetapi
cadangannya telah ditolak oleh ahli UMNO.
7. Dato’ Onn Jaafar meninggalkan UMNO dan menubuhkan Parti Kemerdekaan Malaya,
8. Tunku Abdul Rahman menjadi presiden UMNO telah menganjurkan Konvensyen Kebangsaan
bersama MCA.
9. Konvensyen ini kemudiannya telah mengasaskan pembentukan Parti Perikatan.
Kejayaan Parti Perikatan dalam melaksanakan Pakatan Murni
Pelaksanaan
1. Dalam pilihan raya Majlis Perbandaran Kuala Lumpur, Parti Perikatan menang 9 dari 12 buah kerusi
yang dipertandingkan.
2. Pilihan raya Majlis Perbandaran di beberapa bandar Parti Perikatan menang 26 dari 37 buah kerusi
yang dipertandingkan.
3. Dalam pilihan raya negeri, Parti Perikatan menang 226 dari 268 buah kerusi yang dipertandingkan.
4. Pada tahun 1955, Parti Perikatan disertai oleh MIC.
5. Pilihan raya Majlis Perundang Persekutuan, Parti Perikatan menang 51 dari 52 buah kerusi yang
dipertandingkan.
6. Tunku Abdul Rahman dilantik menjadi Ketua Menteri Tanah Melayu.
TINGKATAN 5 162
163 TINGKATAN 5
Jawapan:
1) Pakatan Murni merupakan usaha semua kaum untuk mewujudkan kerjasama. 2) Tujuan Pakatan Murni dibentukkan adalah untuk
Menghasilkan satu bentuk tolak ansur politik dan Merupakan jalan penyelesaian untuk menyatukan penduduk pelbagai kaum. 3)
Jawatankuasa Hubungan Antara Kaum(JHAK) telah diperbesarkan dengan penyertaan enam orang pemimpin Melayu, enam orang
pemimpin Cina, seorang wakil kaum India, seorang wakil kaum Sri Langka, seorang wakil kaum Serani dan seorang wakil kaum Eropah.
4) RIDA berperanan untuk membantu orang Melayu di luar bandar. 5) Dato’ Onn Jaafar mencadangkan UMNO membuka keahlian
kepada semua kaum. 6) Dato’ Onn Jaafar meninggalkan UMNO dan menubuhkan Parti Kemerdekaan Malaya. 7) Sebaik sahaja dilantik
sebagai Presiden UMNO, Tunku Abdul Rahman menganjurkan Konvensyen Kebangsaan bersama MCA. 8) Dalam pilihanraya Majlis
Perundangan Persekutuan tahun 1955, Parti Perikatan menang 51 dari 52 buah kerusi yang dipertandingkan..
Perikatan?
Dalam pilihanraya Majlis Perundangan Persekutuan tahun 1955, berapa kerusikah dimenangi oleh Parti 8.
Apakah tindakan Tunku Abdul Rahman sebaik sahaja dilantik sebagai Presiden UMNO? 7.
Apakah tindakan Dato’ Onn Jaafar apabila cadangannya ditolak oleh ahli UMNO? 6.
Jaafar?
Bagi mewujudkan perpaduan kaum dengan cepat, apakah yang telah dicadangkan oleh Dato’ Onn 5.
JHAK kemudiannya telah bersetuju menubuhkan agensi RIDA. Apakah peranan RIDA? 4.
Jawatankuasa Hubungan Antara Kaum(JHAK) telah diperbesarkan dengan penyertaan? 3.
Apakah tujuan Pakatan Murni dibentukkan? 2.
Apakah yang dimaksudkan dengan Pakatan Murni? 1.
Soalan
5.2 – Suruhanjaya Reid
goo.gl/LSFWAA
Suruhanjaya Reid
Menggubal Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu merdeka. Kenyataan ini merujuk kepada
penggubalan perlembagaan baru bagi Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka.
Isu yang menjadi panduan Suruhanjaya Reid dalam menggubal perlembagaan.
Isu – isu
1. Pembentukan sebuah persekutuan yang kuat.
2. Pemberian kuasa autonomi kepada negeri.
3. Isu kedudukan Raja – raja Melayu.
4. Pengwujudan satu bangsa persekutuan.
Penerimaan cadangan Suruhanjaya Reid menunjukkan wujudnya tolak ansur antara pemimpin
Melayu dan bukan Melayu. Perkara yang dipersetujui oleh pemimpin tersebut:
Perkara –perkara
1. Kerakyatan jus soli
2. Kedudukan istimewa orang Melayu.
3. Islam sebagai agama rasmi.
4. Bahasa Melayu sebagai Bahasa kebangsaan.
Isi – isi penting yang termaktub dalam Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957
Isi – isi penting

1. Pembentukan sebuah kerajaan Persekutuan.
2. Diketuai oleh Pesuruhjaya Tinggi British.
3. Konsep Raja Berperlembagaan diwujudkan.
4. Senarai Persekutuan dan Senarai Negeri dibentuk.
5. Pesuruhjaya Tinggi British menjaga kedudukan istimewa orang Melayu,
6. Islam menjadi agama rasmi Persekutuan.
7. Tiga jenis kerakyatan diwujudkan iaitu:
a) Kuat Kuasa Undang – undang
b) Permohonan
c) Naturalisasi
manakala prinsip jus soli diterima.
8. Bahasa Melayu sebagai Bahasa kebangsaan.
9. Yang di – Pertuan Agong sebagai Ketua Negara.
Sebab-sebab Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957 dianggap penting kepada negara kita:
Sebab - sebab
1. Membolehkan sebuah kerajaan demokrasi dan konsep raja berperlembagaan dibentuk.
2. Dapat mewujudkan perpaduan antara kaum.
3. Keharmonian dicapai tanpa pertumpahan darah.
4. Perlembagaan memberi hak mutlak kepada rakyat tempatan untuk mentadbir sebuah negara
yang berdaulat.
5. Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu telah menjadi asas kepada Perlembagaan Tanah Melayu
1957.
TINGKATAN 5 164
165 TINGKATAN 5
Jawapan:
1) Antara contoh isu yang menjadi panduan Suruhanjaya Reid ialah pembentukan sebuah persekutuan yang kuat dan pemberian kuasa
autonomi kepada negeri. 2) Perkara yang dipersetujui oleh pemimpin Melayu dan bukan Melayu ialah kerakyatan jus soli, kedudukan
istimewa orang Melayu, islam sebagai agama rasmi dan Bahasa Melayu sebagai Bahasa kebangsaan. 3) Pentadbiran Persekutuan
Tanah Melayu 1957 diketuai oleh Pesuruhjaya Tinggi British. 4) Hak istimewa orang Melayu Pesuruhjaya Tinggi British. 5) Kuat Kuasa
Undang – undang, permohonan dan naturalisasi. 6) Antara 3 contoh ialah sebuah kerajaan demokrasi dan konsep raja berperlembagaan
dibentuk, perwujudan perpaduan antara kaum dan keharmonian dicapai tanpa pertumpahan darah.
negara kita.
Berikan 3 contoh mengapa perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957 dianggap penting kepada 6.
Nyatakan 3 jenis kerakyatan yang diwujudkan. 5.
Siapakah yang menjaga hak istimewa orang Melayu? 4.
Siapakah yang mengetuai pentadbiran Persekutuan Tanah Melayu 1957? 3.
Apakah perkara yang dipersetujui oleh pemimpin Melayu dan bukan Melayu? 2.
Berikan 2 contoh isu yang menjadi panduan Suruhanjaya Reid. 1.
Soalan
BAB 6 PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA
6.1 – Cadangan ke arah Pembentukan Malaysia

goo.gl/uYNnDG
Cadangan penubuhan Malaysia oleh tokoh – tokoh dari dalam dan luar negeri.
Tahun Cadangan
1887 Lord Brassey, Pengarah Syarikat Borneo Utara, mencadangkan Negeri – negeri Melayu, Negeri
Selat, Sabah dan Sarawak digabungkan.
1948 Malcom Mac Donald iaitu Gabenor Jeneral Asia Tenggara mencadangkan Sarawak, Sabah,
Singapura, Brunei dan Persekutuan Tanah Melayu disatukan.
1956 Dato Onn bin Jaafar mencadangkan agar Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka
dinamakan Malaysia kerana beliau yakin satu hari nanti British akan menggabungkan
Sarawak, Sabah, Brunei, Singapura dengan Tanah Melayu.
1955 Lim Yew Hock dan David Marshall mencadangkan penubuhan Malaysia.
1959 Lee Kuan Yew mendesak British berunding dengan Tunku Abdul Rahman untuk
menggabungkan Tanah Melayu dengan Singapura sahaja.
27 Mei Tunku Abdul Rahman bersetuju dengan Gagasan Malaysia. Persetujuan ini dinyatakan dalam
1961 majlis makan tengah hari anjuran Persatuan Wartawan Luar Negeri di Hotel Adelpi, Singapura.
Soalan
1. Pada tahun 1948, Malcom Mac Donald mencadangkan penubuhan Malaysia dengan gabungan…?
2. Mengapakah Dato Onn mencadangkan Tanah Melayu untuk dinamakan Malaysia pada hari
kemerdekaan tahun 1956?
3. Tahun 1959, Lee Kuan Yew mendesak British berunding dengan Tunku Abdul Rahman. Apakah tujuan
desakan tersebut?
4. Pada 27 Mei 1961, Tunku Abdul Rahman bersetuju dengan gagasan Malaysia. Dimanakah persetujuan
itu dinyatakan?
5. Sebutkan nama-nama tokoh yang pernah mencadangkan penubuhan Malaysia.
Jaafar, Lim Yew Hock, David Marshall, Lee Kuan Yew dan Tunku Abdul Rahman.
dengan Singapura sahaja. 4) Persetujuan itu dinyatakan di Hotel Adelpi, Singapura. 5) Lord Brassey, Malcom Mac Donald, Dato Onn bin
menggabungkan Sarawak, Sabah, Brunei, Singapura dengan Tanah Melayu. 3) Tujuannya ialah untuk menggabungkan Tanah Melayu
Tanah Melayu. 2) Dato Onn mencadangkan Tanah Melayu untuk dinamakan Malaysia kerana beliau yakin satu hari nanti British akan
1) Malcom Mac Donald mencadangkan penubuhan Malaysia dengan gabungan Sarawak, Sabah, Singapura, Brunei dan Persekutuan
Jawapan:
TINGKATAN 5 166
6.2 - Faktor Faktor Pembentukan Malaysia
goo.gl/R1dV7J
Faktor yang mendorong cadangan penubuhan Malaysia
Faktor – faktor
1. Penubuhan Malaysia diharap akan menjadi benteng untuk menghadapi ancaman komunis
kerana pengalaman Tanah Melayu membanteras komunis semasa darurat.
2. Dapat mempercepatkan kemerdekaan Sabah dan Sarawak kerana mereka belum mampu
berkerajaan sendiri.
3. Merupakan satu proses dekolonisasi British terhadap negara – negara di Asia Tenggara.
4. Perhimpunan Agung PBB tahun 1960 telah membuat usul agar tanah jajahan dimerdekakan.
5. Penubuhan Malaysia dapat mewujudkan pelaburan dan perkembangan industri pertanian.
6. Sumber ekonomi Tanah Melayu, Sabah, Sarawak dan Brunei dapat dimanfaatkan untuk
mengukuhkan ekonomi.
7. Dengan kemasukan Sabah, Sarawak dan Brunei dapat mengimbangkan kadar pertumbuhan
kaum.
8. Memperlihatkan kesepakatan antara Tanah Melayu dengan Sabah, Sarawak dan Singapura.
Soalan
1. Apakah faktor pendorong penubuhan Malaysia dari segi keselamatan Negara?

2. Apakah kepentingan penubuhan Malaysia kepada Sabah dan Sarawak?
3. Apakah usul Perhimpunan Agung PBB 1960?
4. Mengapakah penubuhan Malaysia dikatakan akan mengukuhkan ekonomi?
perkembangan industri pertanian.

dimerdekakan. 4) Penubuhan Malaysia dikatakan akan mengukuhkan ekonomi kerana dapat mewujudkan pelaburan dan
Sabah dan Sarawak kerana mereka belum mampu berkerajaan sendiri. 3) Usul Perhimpunan Agung PBB 1960 ialah agar tanah jajahan
kerana pengalaman Tanah Melayu membanteras komunis semasa darurat. 2) Kepentingannya ialah mempercepatkan kemerdekaan
1) Faktor pendorong penubuhan Malaysia dari segi keselamatan Negara ialah menjadi benteng untuk menghadapi ancaman komunis
Jawapan:
TINGKATAN 5 167
6.3 - Reaksi Terhadap Pembentukan Malaysia
goo.gl/kL4iTA
Reaksi parti politik di Tanah Melayu, Sabah, Sarawak terhadap penubuhan Malaysia.
Reaksi – reaksi
1. Di Tanah Melayu kebanyakan parti politik meyokong tetapi pendekatannya berbeza. Parti PAS
dan Barisan Sosialis mahu idea ini dirunding terlebih dahulu di kalangan penduduk tempatan.
UMNO pula mahukan gabungan Sabah, Sarawak dan Brunei sahaja tanpa Singapura.
2. Di Sabah, pada bulan September 1961 parti politik Sabah membentuk Parti Perikatan Sabah yang
terdiri dari parti UNKO, USNO, Parti Momogun, Parti Bersatu dan Parti Demokratik. Kesemua parti ini
menyokong penyertaan Sabah ke dalam Malaysia.
3. Di Sarawak, di peringkat awal parti politik Sarawak menentang kerana inginkan kemerdekaan
terlebih dahulu. Pada bulan Oktober 1962, lima buah parti iaitu PANAS, SNAP, BERJASA, SCA dan
PESAKA membentuk Parti Perikatan Sarawak dan menyokong menyertai Malaysia. Hanya parti
SUPP yang menentang.
Soalan
1. Apakah reaksi parti PAS dan Barisan Sosialis tehadap cadangan penubuhan Malaysia?
2. Apakah reaksi parti UMNO terhadap cadangan penubuhan Malaysia?
3. Di Sabah, terbentuknya Parti Perikatan Sabah dengan gabungan pelbagai parti. Apakah reaksi parti-
parti ini mengenai penubuhan Malaysia?
4. Mengapakah parti-parti politik menentang kemasukan Sarawak ke dalam Malaysia pada peringkat
awal?
Parti-parti politik menentang kerana inginkan kemerdekaan terlebih dahulu.

Sabah, Sarawak dan Brunei sahaja tanpa Singapura. 3) Reaksi parti – parti ini ialah menyokong penyertaan Sabah ke dalam Malaysia. 4)
1) Reaksinya ialah mahu idea ini dirunding terlebih dahulu di kalangan penduduk tempatan. 2) Reaksinya ialah mahukan gabungan
Jawapan:
TINGKATAN 5 168
6.4 - Reaksi Sabah Dan Sarawak Terhadap
Pembentukan Malaysia goo.gl/kZ1s9F
Tuntutan Sabah dan Sarawak sebagai syarat menyertai Malaysia.
Tuntutan – tuntutan
1. Perkara 20 menyenaraikan tuntutan Sabah dan Sarawak untuk dimasukkan ke dalam
Perlembagaan Malaysia yang baharu oleh Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK).
2. Tuntutan ini akan memberi perlindungan hak dan kepentingan penduduk Sabah dan Sarawak.
3. Memasukkan hak wilayah asingan dalam pembentukan perlembagaan Malaysia.
4. Antara hak wilayah asingan ialah
a) Ketua Negeri
b) Bahasa Kebangsaan
c) Agama Islam
d) Kedudukan istimewa penduduk peribumi
e) Imigresen
f) Kerakyatan
g) Peruntukan kewangan
h) Pelajaran
Sebab – sebab parti politik dari Sabah dan Sarawak bersetuju menjadi sebahagian dari negara
Malaysia.
Sebab – sebab
1. Kerajaan British dan Persekutuan Tanah Melayu mempertimbangkan pandangan dan permintaan
penduduk Sabah dan Sarawak.
2. Sikap toleransi yang ditunjukkan oleh pemimpin dari Tanah Melayu seperti
a) Tunku Abdul Rahman

b) Tun V.T. Sambanthan
c) Tun Tan Siew Sin
3. Kerjasama dari pemimpin Sabah dan Sarawak seperti
a) Datu Mustapha Datu Harun

b) Temenggung Jugah
c) Donald Stephen
d) Ong Kee Hui
e) Stephen Kalong Ningkan
Soalan
1. Apakah yang dimaksudkan dengan Perkara 20?

2. Apakah antara tuntutan Sabah dan Sarawak dalam menyertai Malaysia?
3. Sikap toleransi pemimpin Tanah Melayu telah mendorong kemasukan Sabah dan Sarawak ke dalam
Malaysia. Siapakah antara pemimpin tersebut?
4. Di Sabah dan Sarawak juga wujudnya kerjasama antara pemimpin. Ini termasuk pemimpin seperti...?
TINGKATAN 5 169
Hui dan Stephen Kalong Ningkan.
V.T. Sambanthan dan Tun Tan Siew Sin. 4) Pemimpin seperti Datu Mustapha Datu Harun, Temenggung Jugah, Donald Stephen, Ong Kee
peribumi, imigresen, kerakyatan, peruntukan kewangan dan pelajaran. 3) Antara pemimpin tersebut ialah Tunku Abdul Rahman, Tun
pembentukan perlembagaan Malaysia seperti Ketua Negeri, Bahasa kebangsaan, agama Islam, kedudukan istimewa penduduk
Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK). 2) Antara tuntutan Sabah dan Sarawak ialah kemasukkan hak wilayah asingan dalam
1) Perkara 20 menyenaraikan tuntutan Sabah dan Sarawak untuk dimasukkan ke dalam Perlembagaan Malaysia yang baharu oleh
Jawapan:
6.5 - Reaksi Brunei Terhadap Penubuhan Malaysia

goo.gl/4s5J7L
Reaksi yang berlaku di Brunei mengenai penubuhan Malaysia.
Reaksi – reaksi
1. Di peringkat awal Sultan Omar Ali Saifuddin menyokong gagasan Malaysia.
2. Parti Rakyat Brunei menentang gagasan Malaysia kerana mereka berhasrat ingin menubuhkan
Persekutuan Borneo dengan gabungan Brunei, Sabah dan Sarawak.
3. Parti Rakyat Brunei juga beranggapan gagasan Malaysia merupakan satu bentuk
neokolonialisme.
4. Sultan Brunei dan Majlis Mesyuarat Dewan Undangan Negeri, menangguh untuk menyertai
gagasan Malaysia.
5. AM Azahari melancarkan pemberontakan di bawah Tentera Nasionalis Kalimantan Utara yang
TINGKATAN 5 170
ditubuh di beberapa buah bandar di Brunei, Sabah dan Sarawak. Beliau juga mendapat bantuan
dari Indonesia dan Filipina.
6. Pemberontakan AM. Azahari telah berjaya dipatahkan dengan bantuan tentera British. Beliau
kemudiannya melarikan diri ke Manila dan kemudiannya mendapat perlindungan di Indonesia.
Soalan
1. Siapakah pemimpin Brunei yang menyokong penubuhan Malaysia pada peringkat awal?
2. Mengapakah Parti Rakyat Brunei menentang kemasukan Brunei ke dalam Malaysia?
3. Apakah anggapan Parti Rakyat Brunei terhadap gagasan Malaysia?
4. Apakah tindakan Sultan Brunei apabila Parti Rakyat Brunei menentang kemasukan Brunei ke dalam
Malaysia?
5. Apakah tindakan AM Azahari apabila Sultan Omar Ali Saifuddin tidak membatalkan kemasukan Brunei
ke dalam Malaysia?
6. Mengapakah pemberontakan AM Azahari akhirnya gagal?
kerana pemberontakannya berjaya dipatahkan dengan bantuan tentera British.

Kalimantan Utara yang ditubuh di beberapa buah bandar di Brunei, Sabah dan Sarawak. 6) Pemberontakan AM Azahari akhirnya gagal
Negeri, menangguh untuk menyertai gagasan Malaysia. 5) AM Azahari melancarkan pemberontakan di bawah Tentera Nasionalis
beranggapan gagasan Malaysia merupakan satu bentuk neokolonialisme. 4) Sultan Brunei dan Majlis Mesyuarat Dewan Undangan
menubuhkan Persekutuan Borneo dengan gabungan Brunei, Sabah dan Sarawak. 3) Anggapan Parti Rakyat Brunei ialah mereka
1) Pemimpin Brunei tersebut ialah Sultan Omar Ali Saifuddin. 2) Parti Rakyat Brunei menentang kerana mereka berhasrat ingin
Jawapan:
TINGKATAN 5 171
6.6 - Reaksi Filipina Terhadap Penubuhan Malaysia
goo.gl/KMfbF4
Reaksi Filipina terhadap pembentukan Malaysia:
Reaksi – reaksi
Tuntutan Kerajaan Filipina pimpinan Presiden Macapagal menuntut hak ke atas Sabah pada Jun
1962. Tuntutan ini berdasarkan pajakan antara Sultan Jamalul Alam dengan Voron Von
Overback.
Jual Overback kemudiannya menjual haknya kepada Alfred Dent. Alfred Dent kemudiannya
mendapat Piagam Diraja dari British. Tahun 1881, Syarikat Borneo Utara (SBUB)
ditubuhkan. SBUB memerintah Sabah sehingga kedatangan Jepun.
Serah Tahun 1946, SBUB menyerahkan pemerintahan Sabah kepada kerajaan British.
Batal Pada 22 Januari 1958, Sultan Esmail Kiram, waris terakhir Sultan Sulu mengistiharkan
pajakan ke atas Sabah di tamatkan.
Ikhtiraf Pada Jun 1966, Filipina telah mengikhtiraf penubuhan Malaysia. Pengikhtirafan ini
diberikan menerusi usaha membaiki hubungan melalui pertubuhan MAPHILINDO
(Malaysia, Filipina dan Indonesia.)
Soalan
1. Mengapakah Presiden Macapagal Filipina menuntut hak ke atas Sabah?

2. Setelah Jepun tewas dalam Perang Dunia Kedua, apakah yang berlaku ke atas Sabah?
3. Apakah yang telah diisytiharkan oleh Sultan Esmail Kiram, waris Sultan Sulu, pada 22 Januari 1958?
4. Pada Jun 1966, Filipina mengikhtiraf penubuhan Malaysia menerusi…?
MAPHILINDO.
Sabah di tamatkan. 4) Filipina mengikhtiraf penubuhan Malaysia menerusi usaha membaiki hubungan melalui pertubuhan
Overback. 2) SBUB menyerahkan pemerintahan Sabah kepada kerajaan British. 3) Sultan Esmail Kiram mengistiharkan pajakan ke atas
1) Presiden Macapagal Filipina menuntut hak ke atas Sabah kerana berdasarkan pajakan antara Sultan Jamalul Alam dengan Voron Von
Jawapan:
TINGKATAN 5 172
6.7 - Reaksi Indonesia Terhadap Penubuhan Malaysia
goo.gl/xE7hwy
Tindakan yang diambil oleh Indonesia untuk menentang pembentukan Malaysia.
Tindakan Huraian
Tentangan Indonesia berpendapat pembentukan Malaysia merupakan satu bentuk neokolonisme.
PKI Parti Komunis Indonesia mempengaruhi Presiden Soekarno mengistiharkan konfrontasi.
Konsep “Ganyang Malaysia” diumumkan pada 20 Januari 1963.
Intip Menghantar pengintip ke Tanah Melayu untuk memusnahkan gagasan Malaysia dari
dalam secara sulit.
Gangguan Berlakunya serangan ke atas kapal – kapal nelayan di Tanah Melayu dan
pencerobohan ruang udara.
Serangan Mereka kemudiannya melancarkan serangan melalui Johor, Sabah dan Sarawak.
Memburukkan Indonesia kemudiannya memburukkan nama Malaysia di negara Afro – Asia dan
negara Dunia Ketiga.
Tindakan Malaysia untuk menghadapi ancaman dari Indonesia.
Tindakan Huraian
Bantuan Malaysia mendapat bantuan daripada tentera Komanwel seperti Britain, Australia, New
Zealand dan Kanada.
Bantahan Tunku Abdul Rahman menghantar surat bantahan kepada Setiausaha Agung PBB
berhubung dengan pencerobohan Indonesia terhadap Tanah Melayu, Sabah dan
Sarawak.
Lawatan Tun Abdul Razak mengadakan lawatan ke negara – negara Afrika menjelaskan
kedudukan sebenar hubungan diplomatik antara Indonesia dengan Malaysia.
Rundingan Satu rundingan diadakan antara Malaysia, Indonesia dan Filipina dengan menubuhkan
MAPHILINDO untuk menyelesaikan masalah.
Soalan
1. Mengapakah Indonesia menentang penubuhan Malaysia?

2. Presiden Indonesia mengisytiharkan konfrantasi terhadap Malaysia dengan konsep…?
3. Apakah tujuan Indonesia menghantar pengintip ke Tanah Melayu?
4. Tindakan penentangan Indonesia terhadap Malaysia semakin agrasif. Buktikan.
5. Apakah tindakan Malaysia bagi menghadapi pencerobohan tentera Indonesia?
6. Apakah tujuan Tun Abdul Razak mengadakan lawatan ke negara-negara Afrika?
7. Apakah tindakan Tunku Abdul Rahman untuk menyelesaikan tentangan Indonesia?
antara Malaysia, Indonesia dan Filipina dengan menubuhkan MAPHILINDO.

sebenar hubungan diplomatik antara Indonesia dengan Malaysia. 7) Tindakan Tunku Abdul Rahman adalah mengadakan satu rundingan
tentera Komanwel seperti Britain, Australia, New Zealand dan Kanada. 6) Tujuan Tunku Abdul Razak ialah untuk menjelaskan kedudukan
ke atas kapal – kapal nelayan di Tanah Melayu dan pencerobohan ruang udara. 5) Tindakan Malaysia ialah mendapat bantuan daripada
Indonesia ialah untuk memusnahkan gagasan Malaysia dari dalam secara sulit. 4) Antara buktinya ialah Indonesia melakukan serangan
neokolonisme. 2) Presiden Indonesia mengisytiharkan konfrantasi terhadap Malaysia dengan konsep Ganyang Malaysia. 3) Tujuan
1) Indonesia menentang penubuhan Malaysia kerana Indonesia berpendapat pembentukan Malaysia merupakan satu bentuk
Jawapan:
TINGKATAN 5 173
6.8 - Reaksi Singapura Terhadap Penubuhan Malaysia
goo.gl/uOYLWC
Reaksi yang berlaku di Singapura mengenai penubuhan Malaysia.
Reaksi – reaksi
1. Pada Disember 1961, Majlis Undangan Negeri Singapura meluluskan penggabungan Singapura
dengan Malaysia.
2. Lee Kuan Yew pemimpin Parti Tindakan Rakyat menyokong gabungan dengan Tanah Melayu
kerana bimbang dengan pengaruh Parti Barisan Sosialis yang kuat.
3. Barisan Sosialis menentang pembentukan Malaysia kerana beranggapan ianya merupakan satu
bentuk penjajahan baru.
4. Parti Buruh pimpinan David Marshall juga menentang penyertaan Singapura ke dalam Malaysia.
5. Parti Rakyat Bersatu pimpinan Ong Eng Guan mahukan kerajaan Singapura mendapatkan
pandangan rakyat.
6. Satu referendum mengenai penggabungan diadakan pada 1 September 1962. Dalam
referendum tersebut majoriti pengundi Singapura memilih penggabungan diadakan.
Soalan
1. Mengapakah Parti Tindakan Rakyat Singapura pimpinan Lee Kuan Yew menyokong gabungan
Singapura dengan Tanah Melayu?
2. Mengapakah Parti Barisan Sosialis menentang penubuhan Malaysia?
3. Apakah reaksi Parti Rakyat Bersatu terhadap penubuhan Malaysia?
4. Satu referendum mengenai penggabungan diadakan. Apakah keputusan referendum tersebut?
Singapura mendapatkan pandangan rakyat. 4) Keputusan referendum tersebut ialah Singapura memilih penggabungan diadakan.
merupakan satu bentuk penjajahan baru. 3) Reaksi Parti Rakyat Bersatu terhadap penubuhan Malaysia ialah mahukan kerajaan
dengan pengaruh Parti Barisan Sosialis yang kuat. 2) Parti Barisan Sosialis menentang penubuhan Malaysia kerana beranggapan ianya
1) Parti Tindakan Rakyat Singapura pimpinan Lee Kuan Yew menyokong gabungan Singapura dengan Tanah Melayu kerana bimbang
Jawapan:
TINGKATAN 5 174
6.9 - Jawatankuasa Perunding Perpaduan Kaum Dan
Suruhanjaya Cobbold goo.gl/bHLey9
Tokoh – tokoh yang menganggotai Jawatankuasa Perunding Perpaduan Kaum.
Tokoh – tokoh
1. Donald Stephens
2. Tunku Abdul Rahman
3. Ong Yoke Lin
4. Lee Kuan Yew
5. Tun Datu Mustapha Datu Harun
Peranan yang telah dimainkan oleh Jawatankuasa Perunding Perpaduan Kaum pada tahun 1961.
Peranan – peranan
1. JPPK berperanan menerangkan kepada orang ramai tentang gagasan Malaysia.
2. Mengumpulkan pandangan dan menggalakkan kegiatan ke arah pembentukan Malaysia.
3. JPPK telah bermesyuarat sebanyak 4 kali iaitu di Jesselton (Sabah), Kuching (Sarawak), Kuala Lumpur
dan Singapura.
4. Pada Februari 1962, mereka menghantar memorandum kepada Suruhanjaya Cobbold.
5. Memorandum ini mengandungi permintaan dan pandangan masyarakat Sabah dan Sarawak untuk
dimasukkan ke dalam perlembagaan baru.
Peranan Suruhanjaya Cobbold yang dibentuk oleh kerajaan British.
Huraian
Anggota Pegawai British, Lord Cobbold, Anthony Abell dan David Watherston. Rakyat tempatan,
Dato Wong Pow Nee dan Tan Sri Ghazali Shafie.
Tujuan Suruhanjaya ini bertujuan meninjau pendapat rakyat Sabah dan Sarawak tentang
penubuhan Malaysia, membuat penilaian dan mengemukakan cadangan.
Laporan Suruhanjaya ini telah membuat laporan iaitu 1/3 penduduk Sabah dan Sarawak
menyokong tanpa syarat, 1/3 menyokong dengan syarat kepentingan mereka dilindungi
dan 1/3 mahu merdeka dahulu sebelum menyertai Malaysia.
Cadangan a) Perlembagaan Malaysia harus berteraskan Perlembagaan Tanah Melayu
b) Sabah dan Sarawak berkuasa menentukan dasar imigresennya
c) Bahasa Melayu menjadi bahasa kebangsaan
d) Jaminan hak dan kedudukan bumiputera Sabah dan Sarawak
e) Tarikh penubuhan Malaysia
Soalan
1. Apakah matlamat utama Jawatankuasa Perunding Perpaduan Kaum diwujudkan?

2. Dimanakah Jawatankuasa Perunding Perpaduan Kaum telah mengadakan mesyuarat sebanyak
empat kali?
3. Siapakah yang mengetuai Suruhanjaya Cobbold?
4. Apakah tujuan utama Suruhanjaya Cobbold dibentukkan?
5. Apakah keputusan yang diperolehi oleh Suruhanjaya Cobbold?
TINGKATAN 5 175
176 TINGKATAN 5
Jawapan:
1) Matlamat utama Jawatankuasa Perunding Perpaduan Kaum diwujudkan ialah untuk menerangkan kepada orang ramai tentang
gagasan Malaysia. 2) Jawatankuasa Perunding Perpaduan Kaum telah mengadakan mesyuarat sebanyak empat kali di Jesselton
(Sabah), Kuching (Sarawak), Kuala Lumpur dan Singapura. 3) Suruhanjaya Cobbold diketuai oleh Lord Cobbold. 4) Tujuan utama
Suruhanjaya Cobbold dibentukkan ialah meninjau pendapat rakyat Sabah dan Sarawak tentang penubuhan Malaysia, membuat
penilaian dan mengemukakan cadangan. 5) keputusan yang diperolehi oleh Suruhanjaya Cobbold ialah 1/3 penduduk Sabah dan
Sarawak menyokong tanpa syarat, 1/3 menyokong dengan syarat kepentingan mereka dilindungi dan 1/3 mahu merdeka dahulu
sebelum menyertai Malaysia.
BAB 7 Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran Negara Malaysia
7.1 – MAKSUD PERLEMBAGAAN DAN DEMOKRASI

BERPARLIMEN Tonton video di sini:
77 7 goo.gl/OqaOAX
Aspek Ciri-ciri
a. Perlembagaan merupakan undang-undang tertinggi yang menjadi asas kepada
pembentukan sesebuah kerajaan.
b. Perlembagaan merangkumi prinsip dan peraturan sebagai panduan kepada
kerajaan untuk melaksanakan kuasa mentadbir negara.
Maksud – Sesesiapa yang dipilih oleh rakyat menjadi kerajaan atau pemerintah maka
Perlembagaan mereka akan menggunakan Perlembagaan sebagai bantuan untuk mentadbir
negara.
c. Parti politik yang memerintah mendapat panduan hala tuju pentadbiran negara,
menjamin, dan menunaikan tanggungjawab kepada rakyat.
a. Demokrasi bermaksud rakyat melibatkan diri dalam pemerintahan negara.

b. Rakyat berpeluang membentuk kerajaan dan berhak menukar kerajaan dalam
pilihanraya – Negara mengamalkan sistem Demokrasi
c. Pilihanraya diadakan untuk memilih Ahli Dewan Rakyat dan Ahli Dewan
Undangan Negeri.
– Ahli Dewan Rakyat: memilih pemimpin negara – Ahli parlimen
Maksud
– Ahli Dewan Undangan Negeri – pemimpin yang dipilih untuk mentadbir negeri.
demokrasi
d. Kuasa pemerintahan terbahagi kepada tiga – Badan Perundangan, Badan
berparlimen
Pelaksana, Badan Kehakiman.
dan raja
e. Perdana Menteri menjadi ketua kerajaan.
berperlemba-
f. Parlimen berperanan menggubal undang-undang – memperkenalkan undang
gaan
yang baru, menambah dan mengubahsuai
g. Parti politik ditubuhkan untuk menyatu dan memelihara kepentingan kaum
masing-masing.
h. Raja merupakan pemerintah tertinggi negara dan negeri.
i. Raja-raja Melayu menjadi lambang taat setia rakyat.
j. Pemerintahannya dibantu oleh Perdana Menteri.
a. Perlembagaan Malaysia mengatasi kuasa Yang di-Pertuan Agong, Parlimen,

Jemaah Menteri dan Mahkamah.
b. Bidang kuasa Yang di-Pertuan Agong tertakluk kepada perlembagaan.
c. Ada perkara-perkara tertentu Agong tidak boleh buat kerana ada peraturan dan
Sebab
undang.
perlembagaan
d. Parlimen memperolehi kuasa daripada perlembagaan.
negara
e. Semua undang-undang yang bercanggah dengan perlembagaan adalah tidak
dianggap luhur
sah.
(tinggi) f. Perkara 75 dalam perlembagaan menyatakan undang-undang negeri yang
bercanggah dengan Perlembagaan Persekutuan adalah terbatal dengan
sendirinya.
g. Perlembagaan memperuntukkan kuasa kepada mahkamah untuk membatalkan
akta yang diluluskan di luar kuasa parlimen.
TINGKATAN 5 177
178 TINGKATAN 5
Jawapan:
1. Perlembagaan merupakan undang-undang tertinggi yang menjadi asas kepada pembentukan sesebuah kerajaan. 2. Tujuan
perlembagaan ditulis untuk memastikan parti politik yang memerintah mendapat panduan hala tuju pentadbiran negara, menjamin, dan
menunaikan tanggungjawab kepada rakyat. 3. Demokrasi berpalimen bermaksud rakyat melibatkan diri dalam pemerintahan negara dan
rakyat berpeluang membentuk kerajaan dan berhak menukar kerajaan dalam pilihanraya. 4. Pilihanraya diadakan untuk memilih Ahli
Dewan Rakyat dan Ahli Dewan Undangan Negeri. 5. Sistem pemerintahan negara kita terbahagi kepada tiga badan iaitu Badan
Perundangan, Badan Pelaksana, Badan Kehakiman. 6. Parlimen yang berkuasa menggubal undang-undang negara kita. 7. Bidang kuasa
Yang di-Pertuan Agong tertakluk kepada perlembagaan dan ada perkara-perkara tertentu Agong tidak boleh buat kerana ada peraturan
dan undang.
Apakah bukti perlembagaan negara dianggap luhur? 7.
Siapakah yang berkuasa menggubal undang-undang negara kita? 6.
Sistem pemerintahan negara kita terbahagi kepada tiga badan iaitu…? 5.
Di Malaysia, apakah tujuan pilihanraya diadakan? 4.
Apakah maksud demokrasi berparlimen? 3.
Apakah tujuan perlembagaan ditulis? 2.
Apakah maksud perlembagaan? 1.
Soalan
7.2 – PINDAAN PERLEMBAGAAN PART 1
goo.gl/3NzjGO
Soalan
1. Perkara yang tidak boleh dipinda dalam perlembagaan Malaysia
a. Pemerintahan beraja sebagai ketua negara dan negeri.

b. Parlimen tidak boleh menghapuskan sistem pemerintahan beraja.
c. Agama Islam sebagai agama rasmi negara.
d. Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan.
e. Hak istimewa orang Melayu dan pemberian jawatan dalam perkhidmatan awan, biasiswa,
kemudahan pendidikan, pemberian lesen perniagaan dan perdagangan.
2. Sebab perlembagaan negara perlu dipinda dari masa ke semasa
a. Untuk melindungi kepentingan rakyat dan negara.

b. Untuk melicinkan pentadbiran negara.
c. Supaya sentiasa releven dan sesuai dengan keperluan semasa.
d. Menjadikan perlembagaan sebagai undang-undang yang munasabah dan kandungannya dipatuhi
rakyat dengan rela hati.
e. Melarang perkara sensitif dipersoalkan secara terbuka.
– kebebasan untuk bersurai tetapi tidak boleh mempersoalkan agama, bangsa dan kaum orang lain.
f. Mengelakkan individu dari bercakap sewenang-wenangnya.
g. Mengelakkan perbalahan kaum.
h. Memelihara keselamatan, ketenteraman dan keharmonian masyarakat berbilang kaum.
3. Contoh pindaan perlembagaan
a. Akta Hasutan: -
Akta hasutan telah dipinda bagi menghadkan seseorang individu dari bercakap sewenang-
wenangnya ke atas perkara sensitif. Tujuannya untuk menjaga perpaduan kaum, memelihara
keselamatan dan ketenteraman.
- mengelakkan Kes 916 berulang
- Sebagai rakyat Malaysia tidak boleh menghinakan bangsa, kaum, agama orang lain supaya Kes
916 tidak akan belaku lagi.
b. Imuniti:
Pemansuhan imuniti (kekebalan) bagi Yang di-Pertuan Agong dan Raja-Raja Melayu yang
memerintah negeri dari kesalahan jenayah.
TINGKATAN 5 179
7.2 – PINDAAN PERLEMBAGAAN PART 2
goo.gl/lXOgvt
Kaedah Cara pindaan perlembagaan boleh dilakukan di Parlimen
Persetujuan lebih suara dua pertiga (2/3) Dewan Parlimen dan dipersetujui oleh Majlis
Raja-raja. Antaranya:-
 Tugas dan kuasa Majlis Raja-Raja Melayu. (Raja-raja mempunyai imuniti dan sistem
tersebut tidak boleh dipinda)
Pertama
 Kewarganegaraan.
 Keutamaan Yang di-Pertuan Agong & Raja Permaisuri Agong, Raja-Raja dan Yang di-
Pertuan Negeri.
 Kedudukan istimewa orang Melayu dan bumiputera Sabah dan Sarawak.
 Perubahan sempadan negeri.
Persetujuan majoriti dua pertiga (2/3) Dewan Parlimen dan kelulusan Yang Dipertuan
Negeri Sabah & Sarawak. Antaranya:-
 Keanggotaan dan bidang kuasa mahkamah Sabah & Sarawak

 Hak dari kuasa kerajaan negeri untuk menahan kemasukan orang yang bukan dari
Kedua
Sabah dan Sarawak (Akta Imigresen 1961 – Akta yang wujud dalam Sabah &
Sarawak sahaja: kerajaan boleh menghalang sesiapa yang didapati akan menimbul
masalah seperti perpaduan kaum terhadap rakyat Sabah dan Sarawak masuk ke
negeri Sabah dan Sarawak walaupun orang tersebut adalah rakyat Malaysia.
 Perkara perundangan dan pemerintahan kuasa negeri, agama, bahasa dan hak
istimewa orang Melayu dan bumiputera Sabah dan Sarawak.
Persetujuan lebih suara dua pertiga (2/3) Dewan Parlimen.

Ketiga Tidak perlu mendapat kelulusan dari Majlis Raja-Raja dan Yang Dipertuan Negeri Sabah
& Sarawak.
 Perkara-perkara yang tidak disebut dalam mana-mana tiga kaedah pindaan.
Persetujuan lebih suara Dewan Parlimen (tidak memerlukan 2/3 Dewan Parlimen).
Antaranya:
 Pindaan Jadual 2,6 & 7, Bhg III tentang kewarganegaraan, bentuk sumpah, ikhrar,
pemilihan, dan persaraan Ahli Dewan Negara serta persempadanan pilihanraya.
Keempat  Perkara 74, pindaan boleh dibuat berkaitan Senarai Persekutuan dan Senarai
Bersama
 Perkara 76, Parlimen boleh membuat undang-undang dalam Senarai Negeri yang
melibatkan pelaksanaan persetian atau konvensyen antara persekutuan dengan
mana-mana negeri lain.
TINGKATAN 5 180
181 TINGKATAN 5
Jawapan:
1. Dalam pindaan perlembagaan dibuat dengan kaedah pertama ia perlu dipersetujukan oleh lebih suara dua pertiga (2/3) Dewan
Parlimen dan dipersetujui oleh Majlis Raja-raja. 2. Antara contoh ialah tugas dan kuasa Majlis Raja-Raja Melayu, Kewarganegaraan dan
keutamaan Yang diPertuan Agong & Raja Permaisuri Agong, Raja-Raja dan Yang diPertuan Negeri. 3. Pindaan perlembagaan yang
dibuat dengan cara kaedah kedua memerlukan persetujuan majoriti dua pertiga (2/3) Dewan Parlimen dan kelulusan Yang Dipertuan
Negeri Sabah & Sarawak. 4. Antara contoh ialah Keanggotaan dan bidang kuasa mahkamah Sabah & Sarawak dan hak dari kuasa
kerajaan negeri untuk menahan kemasukan orang yang bukan dari Sabah dan Sarawak. 5. Pindaan perlembagaan yang dibuat dengan
kaedah ketiga memerlukan persetujuan lebih suara dua pertiga (2/3) Dewan Parlimen. 6. Pindaan perlembagaan yang dibuat dengan
kaedah keempat memerlukan Persetujuan lebih suara Dewan Parlimen.
Bagaimanakah pindaan perlembagaan dibuat dengan kaedah keempat? 6.
Bagaimanakah pindaan perlembagaan dibuat dengan kaedah ketiga? 5.
Berikan 2 contoh perkara yang boleh dipinda dengan kaedah kedua. 4.
Bagaimanakah pindaan perlembagaan dibuat dengan cara kaedah kedua? 3.
Berikan 3 contoh perkara yang boleh dipinda dengan kaedah pertama. 2.
Bagaimanakah pindaan perlembagaan dibuat dengan kaedah pertama? 1.
Soalan
7.3 – YANG DIPERTUAN AGONG PART 1
goo.gl/gR3mIq
Aspek Ciri-ciri
a. Merupakan jawatan ketua negara yang diwujudkan sejak tahun 1957 (sejak
merdeka).
b. Baginda menjadi simbol keutuhan dan perpaduan rakyat di negara ini.

- Rakyat diajar supaya taat setia kepada raja dan negara.
c. Yang Di-Pertuan Agong bertindak mengikut Perlembagaan Malaysia dan nasihat

Perdana Menteri.
- dalam kes untuk memecat menteri lain
d. Baginda tidak boleh bertindak sendirian kecuali dalam perkara tertentu yang
memerlukan budi bicara baginda untuk membuat keputusan.
Pengenalan
tentang Yang e. Yang di-Pertuan Agong dipilih dari sembilan buah Negeri Melayu secara bergilir-
Di-Pertuan gilir selama 5 tahun.
Agong - Yang Di-Pertuan Agong yang pertama berasal dari Negeri Sembilan
- Yang kedua dari Selangor
- Yang ketiga dari negeri Perlis
- Yang keempat dari Terengganu
- Yang kelima dari Kedah
- Yang keenam dari Kelantan
- Yang ketujuh dari Pahang
- Yang kelapan dari Johor
- Yang kesembilan dari negeri Perak.
- Yang kesepuluh balik ke Negeri Sembilan
f. Pemilihan Yang Di-Pertuan Agong dibuat oleh Majlis Raja-Raja mengikut

peruntukan dalam Perlembagaan Malaysia.
Soalan
1. Bilakah jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan?

2. Bagaimanakah cara pemilihan jawatan Yang di-Pertuan Agong dijalankan?
3. Siapakah yang memilih Yang di-Pertuan Agong?
Majlis Raja-Raja yang memilih Yang Di-Pertuan Agong mengikut peruntukan dalam Perlembagaan Malaysia. 3.
Yang di-Pertuan Agong dipilih dari sembilan buah Negeri Melayu secara bergilir-gilir selama 5 tahun. 2.
Jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan sejak tahun 1957. 1.
Jawapan:
TINGKATAN 5 182
7.3 – YANG DIPERTUAN AGONG PART 2
goo.gl/GYkFmq
Aspek Ciri-ciri
a. Ketua:-
Sebagai ketua negara Yang DiPertuan Agong mengetuai tiga badan iaitu Badan
Perundangan (parlimen), Badan Pelaksana (menteri), dan Badan Kehakiman.
b. Parlimen:-
Yang DiPertuan Agong berkuasa memanggil dan membuburkan Parlimen.
Apabila Yang DiPertuan Agong telah membuburkan parlimen, pilihanraya akan
bermula untuk memilih ahli parlimen yang terbaru.
c. Tentera:-
Baginda merupakan ketua tertinggi angkatan bersenjata. Baginda berkuasa
mengampunkan dan menangguhkan sesuatu hukuman terhadap kesalahan
yang dibicarakan di Mahkamah Tentera.
d. Keistimewaan:-
Baginda bertanggungjawab menjaga dan memelihara hak keistimewaan orang
Melayu.
e. Mesyuarat:-
Bidang kuasa Baginda boleh menitahkan Majlis Raja-Raja bermesyurat sekiranya diperlukan
Yang Di- bagi membincangkan keistimewaan, kedudukan, kehormatan dan kemuliaan
Pertuan Agong Raja-Raja Melayu.
f. Agama:-
Yang diPertuan Agong merupakan ketua agama Islam bagi negeri baginda
sendiri dan di Pulau Pinang, Melaka, Wilayah Persekutuan, Sabah dan Sarawak.
g. Menteri:-
Yang diPertuan Agong mempunyai kuasa dan budi bicara melantik Perdana
Menteri. Baginda berkuasa melantik dan melucutkan jawatan Jemaah Menteri
dan Timbalan Menteri setelah mendapat nasihat Perdana Menteri.
h. Darurat:-
Yang diPertuan Agong berkuasa mengisytiharkan undang-undang darurat di
bawah “Undang-undang X” jika mendapati keselamatan negara terancam.
Rakyat tidak dibenarkan untuk keluar dari rumah dalam masa yang ditetapkan
i. Perlantikan:-
Baginda berkuasa melantik Pengerusi dan 3 orang Ahli Suruhanjaya Pilihanraya,
Ahli Perkhidmatan Kehakiman, Pengerusi & Timbalan Pengurusi Suruhanjaya
Perkhidmatan Awam, Peguam Negara, Ketua Audit Negara, dan mentauliahkan
duta-duta negara kita.
Soalan
1. Sebagai ketua Negara, Yang diPertuan Agong mengetuai tiga badan. Nyatakan tiga badan ini.
2. Apakah bidang kuasa Yang diPertuan Agong?
3. Sebagai ketua tertinggi angkatan bersenjata, apakah bidang kuasa Yang diPertuan Agong?
4. Yang diPertuan Agong merupakan ketua agama Islam di…?
sendiri dan di Pulau Pinang, Melaka, Wilayah Persekutuan, Sabah dan Sarawak.
terhadap kesalahan yang dibicarakan di Mahkamah Tentera. 4. Yang diPertuan Agong merupakan ketua agama Islam bagi negeri baginda
Agong berkuasa memanggil dan membuburkan Parlimen. 3. Baginda berkuasa mengampunkan dan menangguhkan sesuatu hukuman
1. Yang DiPertuan Agong mengetuai tiga badan iaitu Badan Perundangan, Badan Pelaksana, dan Badan Kehakiman. 2. Yang DiPertuan
Jawapan:
TINGKATAN 5 183
7.4 – BADAN PERUNDANGAN Tonton video di sini:
goo.gl/kpIvI9
Aspek Ciri-ciri
Pengenalan a. Parlimen ialah badan perundangan yang bertanggungjawab menggubal

tentang undang-undang di negara kita.
Parlimen b. Parlimen terdiri daripada Yang di-Pertuan Agong, Dewan Negara dan Dewan
Rakyat.
a. Dewan Negara merupakan dewan yang tertinggi dalam pemerintahan negara

kita.
b. Mempunyai 69 orang ahli yang juga digelar sebagai Senator.
c. Seramai 26 orang Senator dilantik mewakili setiap negeri tanpa melalui pilihan
raya. (13 jumlah negeri dan setiap negeri 2 orang Senator = 26 orang Senator)
d. Dua orang dilantik mewakili Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur dan seorang
Ciri Dewan mewakili Wilayah Persekutuan Labuan. (3 orang Senator)
Negara e. Seramai 40 orang lagi dilantik oleh Yang diPertuan Agong berdasarkan
perkhidmatan cemerlang dalam perkhidmatan awam, atau profesional, atau
mewakili golongan minoriti sesuatu kumpulan seperti orang asli.
f. Tempoh seseorang memegang jawatan Senator selama 3 tahun.
g. Senator mestilah berumur sekurang-kurangnya 30 tahun dan adalah
warganegara Malaysia.
h. Senator boleh dilantik menjadi Ahli Jemaah Menteri.
a. Ahli Dewan Rakyat dipilih oleh rakyat melalui pilihan raya.

Ciri Dewan b. Mempunyai 219 orang ahli yang mewakili kawasan pilihan raya seluruh negara.
Rakyat c. Tempoh jawatan bagi anggota Dewan Rakyat ialah lima tahun sekali.
d. Peranan utama Dewan Rakyat ialah menggubal dan meluluskan undang-
undang negara.
Soalan
1. Parlimen juga dikenali sebagai Badan Perundangan. Apakah peranan parlimen?

2. Parlimen Malaysia terdiri daripada…
3. Ahli Dewan Negara juga dikenali sebagai Senator. Berapakah jumlah ahli Dewan Negara yang
terdapat dalam parlimen Malaysia?
4. Berapa lamakah tempoh jawatan yang dipegang oleh ahli Dewan Negara?
5. Apakah syarat untuk menjadi anggota Dewan Negara?
6. Berapa lamakah tempoh jawatan seseorang ahli Dewan Rakyat?
7. Apakah peranan utama Dewan Rakyat?
menggubal dan meluluskan undang-undang negara.

warganegara Malaysia. 6. Tempoh jawatan bagi anggota Dewan Rakyat ialah lima tahun sekali. 7. Peranan utama Dewan Rakyat ialah
Negara untuk memegang jawatan senator adalah selama 3 tahun. 5. Senator mestilah berumur sekurang-kurangnya 30 tahun dan adalah
dan Dewan Rakyat. 3. Seramai 69 jumlah ahli Dewan Negara yang terdapat dalam parlimen Malaysia. 4. Tempoh seseorang ahli Dewan
1. Parlimen bertanggungjawab menggubal undang-undang di negara kita. 2. Parlimen terdiri dari Yang diPertuan Agong, Dewan Negara
Jawapan:
TINGKATAN 5 184
7.5 – BADAN PELAKSANA ATAU JEMAAH MENTERI
goo.gl/VHYQGQ
Aspek Ciri-ciri
Tugas Jemaah a. Membuat dasar tertinggi Negara.

Menteri atau b. Menggubal dasar-dasar kerajaan dalam semua perkara.
Badan - Melaksanakan kuasa eksekutif di kerajaan pusat.
Pelaksana c. Perdana Menteri merupakan ketua Jemaah Menteri.
a. Perdana Menteri dan Timbalan Perdana Menteri juga mengetuai sesebuah

kementerian atau beberapa kementerian.
b. Setiap kementerian bertanggungjawab menggubal dasar-dasar kerajaan di
Peranan bawah kementeriannya (semua dasar-dasar adalah untuk menjadikan Malaysia
kementerian sebagai negara yang kemakmuran dan canggih).
sebagai Badan c. Merancang pembangunan ekonomi dan sosial di negara kita.
Pelaksana d. Setiap kementerian diketuai oleh seorang Menteri dan dibantu oleh Timbalan
Menteri, Setiausaha Parlimen dan Setiausaha Politik.
e. Seseorang Menteri yang tidak diberi tugas dalam kementerian tertentu dikenali
sebagai Menteri Tak Berportfolio.
– beliau diberi tugas-tugas tertentu oleh Perdana Menteri.
Soalan
1. Apakah tugas utama Jemaah Menteri atau Badan Pelaksana?

2. Apakah tugas setiap kementerian?
3. Setiap menteri akan dibantu oleh…?
4. Seseorang menteri yang tidak diberi tugas khas adalah dikenali sebagai…?
Seseorang menteri yang tidak diberi tugas khas adalah dikenali sebagai Menteri Tak Berportfolio. 4.
Setiap kementerian akan dibantu oleh Timbalan Menteri, Setiausaha Parlimen dan Setiausaha Politik. 3.
Setiap kementerian bertanggungjawab menggubal dasar-dasar kerajaan di bawah kementeriannya. 2.
perkara.
Tugas utama Jemaah Menteri ialah membuat dasar tertinggi Negara dan menggubal dasar-dasar kerajaan dalam semua 1.
Jawapan:
TINGKATAN 5 185
7.6 – BADAN KEHAKIMAN ATAU MAHKAMAH
goo.gl/jTgDZa
Aspek Ciri-ciri
a. Badan Kehakiman berkuasa mendengar perkara yang berkaitan dengan kes sivil
dan jenayah.
b. Perkara sivil yang berkaitan dengan saman biasanya memerlukan affidavit -
pernyataan di bawah sumpah.
c. Perkara jenayah pula melibatkan kanun keseksaan – hukuman penjara.
d. Badan kehakiman juga boleh menentukan kesahihan undang-undang yang
dibuat oleh Parlimen.
- Kesahihan makna sah atau tidak sah
- Undang-undang yang dibuat oleh Parlimen mesti melalui tiga step – lulus di
Fungsi Badan Dewan Rakyat, bawa ke Dewan Negara dan mendapat kebenaran Yang
Kehakiman diPertuan Agong.
- Sekiranya undang-undang tersebut tidak dapat persetujuan majoriti dua pertiga
(2/3) Dewan Parlimen, maka undang tersebut tidak sah dan Badan kehakiman
boleh membatalkan undang-undang tersebut kerana tidak sah.
e. Badan Kehakiman juga boleh mentafsirkan Perlembagaan Persekutuan dan
Perlembagaan Negeri.
f. Untuk melaksanakan tugas kehakiman mahkamah telah diwujudkan.
g. Mahkamah boleh mengisytiharkan undang-undang bertulis kerajaan Persekutuan
atau Kerajaan Negeri.
h. Mahkamah juga boleh mengisytiharkan sesuatu tindakan kerajaan tidak sah disisi
undang-undang.
a. Semua hakim dilantik oleh Yang diPertuan Agong atas nasihat Perdana Menteri.
b. Yang diPertuan Agong juga berkuasa menentukan pelantikan, kenaikan pangkat
dan perlucutan jawatan seseorang hakim.
Ciri institusi c. Hakim tidak boleh dipecat sewenang-wenangnya tanpa sebab yang
kehakiman munasabah – Hakim merupakan seseorang yang mewakili keadilan.
d. Hakim tidak dibenarkan terlibat dalam bidang politik.
e. Hakim dilindungi dari pengaruh politik untuk menjamin keadilan dan
kesaksamaan undang-undang.
Mahkamah Persekutuan
Mahkamah Rayuan
Mahkamah Tinggi Mahkamah Tinggi Sarawak

Malaya dan Sabah
Mahkamah Sesyen
Mahkamah Majistret
TINGKATAN 5 186
187 TINGKATAN 5
Jawapan:
1. Perkara sivil yang berkaitan dengan saman biasanya memerlukan affidavit.
2. Affidavit merupakan pernyataan di bawah sumpah untuk memastikan perkara yang berkaitan adalah benar.
3. Badan Kehakiman boleh mentafsirkan Perlembagaan Persekutuan dan Perlembagaan Negeri.
4. Yang diPertuan Agong yang berkuasa melantik hakim.
5. Hakin tidak dibernarkan terlibat dalam bidang politik supaya beliau dilindungi dari pengaruh politik untuk menjamin keadilan
dan kesaksamaan undang-undang.
6.
Mengapakah hakim tidak dibenarkan terlibat dalam bidang politik? 5.
Siapakah yang berkuasa melantik hakim? 4.
Apakah yang juga boleh ditafsirkan oleh Badan Kehakiman? 3.
Apakah maksud afidavit? 2.
Apakah yang dimaksudkan dengan perkara sivil? 1.
Soalan
7.7 – PILIHANRAYA
goo.gl/Lxva1z
Aspek Ciri-ciri
a. Menjamin pilihan raya yang adil dan bebas tanpa sebarang tekanan.
b. Menentukan sempadan pilihan raya.
c. Menjalankan pendaftaran pemilih.
Tugas
d. Mengendalikan pilihan raya umum atau pilihan raya kecil.
Suruhanjaya – Pilihan raya umum: dilangsungkan di seluruh negara untuk memilih wakil dalam
Pilihan Raya Parlimen dan Dewan Undangan Negeri.
– Pilihan raya kecil: dilangsungkan apabila berlakunya kekosongan kerusi dalam
Parlimen dan Dewan Undangan Negeri dengan sebab tertentu seperti kematian
atau pelucutan jawatan.
Mengikut susunan!
a. Yang diPertuan Agong akan membubarkan parlimen.
b. Suruhanjaya pilihan raya(SPR) akan menetapkan tarikh penamaan calon dan
tarikh pengundian.
– tarikh penamaan calon dan tarikh pengundian adalah tarikh yang berbeza.
c. Penamaan calon yang bertanding.
Proses pilihan d. Parti-parti yang bertanding akan menyediakan manifesto (janji-janji) pilihan raya.
raya e. Pelancaran kempen pilihan raya –mempromosi manifesto mereka.
f. SPR mengumumkan tempat pengundian dan tempat pengiraan undi.
g. Pemberian kertas undi yang mengandungi lambang parti calon yang bakal
dipilih.
h. Pengundi akan memangkah calon pada kertas undi dan memasukkan ke dalam
peti undi.
i. Pengiraan kertas undi.
j. Pengumuman keputusan oleh pegawai SPR.
a. Pengundi hendaklah mendaftar nama dalam Senarai Daftar Pemilih.

b. Warganegara Malaysia dan berumur 21 tahun ke atas.
c. Bermastautin (menetap) atau tidak bermastautin (tidak menetap).
Syarat menjadi – kampung di Johor tapi menetap di KL, jadi boleh berundi di KL.
pengundi d. Tinggal di mana-mana kawasan pilihan raya Dewan Rakyat atau Dewan
Undangan Negeri.
e. Mengundi dalam sebuah kawasan pilihan raya sahaja.
f. Pasukan keselamatan, pelajar dan pegawai yang berkhidmat di luar negara
mengundi melalui pos.
a. Mestilah warganegara Malaysia yang berumur 21 tahun ke atas.

b. Bermastautin di Malaysia
Syarat menjadi c. Sempurna akal – tidak ada penyakit seperti penyakit jiwa.
calon dalam d. Tidak muflis – supaya wang rakyat tidak akan salah guna
pilihan raya e. Tidak memegang jawatan dalam perkhidmatan awam.
f. Tidak disabitkan kesalahan oleh mahkamah.
g. Boleh bertanding atas nama parti atau individu sebagai calon bebas.
h. Hendaklah mengemukakan kertas penamaan calon pada hari penamaan calon.
TINGKATAN 5 188
189 TINGKATAN 5
Jawapan:
1. Menjamin pilihan raya yang adil dan bebas tanpa sebarang tekanan, menentukan sempadan pilihan raya, menjalankan
pendaftaran pemilih dan mengendalikan pilihan raya umum atau pilihan raya kecil.
2. Yang diPertuan Agong yang berkuasa untuk membubarkan parlimen.
3. Parti-parti yang bertanding akan menyediakan manifesto (janji-janji) pilihan raya dan melancarkan kempen pilihan raya
4. Pengundi akan memangkah calon pada kertas undi dan memasukkan ke dalam peti undi.
5. Umur 21 ke atas seorang warganegara yang layak untuk mengundi.
6. Pasukan keselamatan, pelajar dan pegawai yang berkhidmat di luar negara boleh mengundi melalui pos.
Bagaimanakah cara pasukan keselamatan dan warganegara yang berada di luar negara mengundi? 6.
Berapakah usia seorang warganegara yang layak mengundi? 5.
Apakah yang perlu dilakukan oleh pengundi setelah mendapat kertas undi dari SPR? 4.
Selepas penamaan calon, apakah tindakan parti-parti politik yang bertanding? 3.
Siapakah yang berkuasa membubarkan parlimen? 2.
Apakah tugas Suruhanjaya Pilihanraya? 1.
Soalan
7.8 – LAMBANG-LAMBANG NEGARA PART 1
goo.gl/QGgEsh
Aspek Ciri-ciri
a. Sebelum merdeka, lagu kebangsaan kita ialah lagu kebangsaan British iaitu God
Save the Queen kerana pada masa itu Malaysia dijajah oleh British.
b. Pasukan Pancaragam Polis Diraja memperkenalkan 4 lagu tetapi lagu Terang
Sejarah Bulan iaitu lagu kebangsaan negeri Perak, terpilih kerana adanya unsur
terciptanya kemelayuan.
lagu c. Pemilihan lagu ini dibuat oleh Tengku Abdul Rahman yang mengetuai
kebangsaan sekumpulan Jemaah Hakim di Dewan Polis Depoh, Kuala Lumpur.
d. Majlis Raja-Raja Melayu telah memperkenalkan keputusan Jemaah Hakim
tersebut.
e. Lirik lagu Negaraku telah digubah semula oleh En. Saiful Bahri berdasarkan lagu
Terang Bulan.
a. Menggambarkan kesetiaan rakyat yang tidak berbelah bahagi kepada negara –

Kepentingan Negaraku, Tanah tumpahnya darahku.
Lagu b. Menggambarkan ketaatan rakyat kepada raja – Raja kita selamat bertakhta.
Kebangsaan c. Menuntut kita supaya sentiasa bersyukur kepada Tuhan yang mengurniakan kita
keamanan – Rahmat bahagia Tuhan kurniakan.
d. Dapat membangkitkan semangat patrotik cintakan tanah air.
e. Semua rakyat Malaysia berasa bangga dengan lagu kebangsaan.
a. Warna
– Hitam dan putih melambangkan negeri Pahang.
– Merah dan kuning melambangkan negeri Selangor.
– Hitam, putih dan kuning melambangkan negeri Perak.
– Hitam dan kuning melambangkan Negeri Sembilan.
b. Lima bilah keris pada perisai melambangkan negeri Perli, Kedah, Kelantan,
Maksud yang Terengganu dan Johor.
terdapat pada c. Pokok Pinang melambangkan negeri Pulau Pinang.
Jata Negara d. Bulan sabit berwarna kuning bermaksud Islam sebagai agama rasmi manakala
bintang berpecah 14 melambangkan gabungan 14 buah negeri di Malaysia.
(Wilayah persekutuan adalah kira sebuah negeri)
e. Cogankata:”Bersekutu Bertambah Mutu” bermaksud semangat permuafakatan
akan mempereratkan lagi perpaduan antara negeri di Malaysia.
f. Dua ekor harimau menyokong perisai bermaksud keberanian.
g. Jata negeri: Lambang Sabah dan Sarawak.
h. Bunga raya: Lambang bunga kebangsaan negara kita.
i. Pokok Melaka: Lambang negeri Melaka.
TINGKATAN 5 190
191 TINGKATAN 5
Jawapan:
1. Sebelum merdeka, lagu kebangsaan negara kita ialah lagu kebangsaan British iaitu God Save the Queen.
2. Lagu Negaraku diambil dari lagu kebangsaan negeri Perak iaitu Terang Bulan.
3. Tengku Abdul Rahman yang memilih lagu kebangsaan negara kita
4. Lirik lagu negaraku telah digubah oleh En. Saiful Bahri.
5. Ia menggambarkan kesetiaan rakyat yang tidak berbelah bahagi kepada negara.
6. Lima bilah keris pada perisai melambangkan negeri Perli, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor.
7. Cogankata yang terdapat pada Jata Negera ialah ”Bersekutu Bertambah Mutu”.
8. Ia bermaksud semangat permuafakatan akan mempereratkan lagi perpaduan antara negeri di Malaysia.
Apakah maksud cogankata pada Jata Negara? 8.
Apakah cogankata yang terdapat pada Jata Negara? 7.
Lima bilah keris yang terdapat pada Jata Negara melambangkan…? 6.
Berikan 1 contoh kepentingan lagu kebangsaan dicipta. 5.
Lirik lagu negaraku telah digubah oleh…? 4.
Siapakah yang memilih lagu kebangsaan negara kita? 3.
Lagu Negaraku diambil dari lagu kebangsaan negeri Perak iaitu…? 2.
Sebelum merdeka, lagu kebangsaan negara kita ialah...? 1.
Soalan
7.8 – LAMBANG-LAMBANG NEGARA PART 2
goo.gl/kCpm5m
Aspek Ciri-ciri
a. Majlis Perundangan mengadakan pertandingan reka bentuk bendera peringkat

kebangsaan.
b. Sejumlah 373 pereka bentuk telah mengambil bahagian dan 3 reka bentuk
terpilih hingga peringkat akhir.
Sejarah c. Majlis Perundangan dan akhbar The Malay Mail menjemput orang ramai memberi
terciptanya pendapat tentang reka bentuk bendera tersebut.
bendera d. Pada 28 Nov 1949, akhbar The Malay Mail mengistiharkan reka bentuk bendera
negara ciptaan En. Mohammad Hamzah, iaitu seorong arketik kerajaan Johor telah
terpilih.
e. Pada 22&23 Feb 1950, beberapa pindaan telah dibuat sebelum diluluskan oleh
Majlis Perundangan Persekutuan.
f. King George VI kemudiannya telah memperkenalkan reka bentuk bendera
Persekutuan.
a. Warna merah: Keberanian.

b. Warna putih: Kesucian.
Lambang yang c. Warna biru: perpaduan rakyat berbiliang kaum.
terdapat pada d. Warna kuning: kedaulatan raja-raja Melayu.
bendera e. Bintang berpecah 14: 14 buah negeri dalam Persekutuan Malaysia.
f. Bulan sabit berwarna kuning: agama Islam sebagai agama rasmi.
g. Empat belas jalur terdiri daripada warna merah dan putih: gabungan negeri di
Malaysia.
a. Bendera kebangsaan dapat membezakan Malaysia dengan negara lain.

b. Berperanan membangkitkan semangat perjuangan.
c. Dapat menimbulkan rasa bangga terhadap negara kita.
Kepentingan
d. Dikibarkan ketika majlis-majlis rasmi seperti Hari Kebangsaan dan Hari Keputeraan
Jalur Gemilang
Yang diPertuan Agong.
e. Kita akan rasa lebih patriotik apabila Jalur Gemilang dikibarkan.
f. Lambang perpaduan masyarakat.
g. Lambang kedaulatan negara.
Soalan
1. Bagaimanakah cara bendera negara kita dicipta?

2. Akhbar The Malay Mail telah mengisytiharkan kemenangan reka bentuk bendera ciptaan…?
3. Apakah maksud bulan sabit pada bendera negara kita?
4. Berikan contoh majlis rasmi yang membawa kepada pengibaran berdera kita.
5. Jelaskan kepentingan Jalur Gemilang kepada negara kita.
Ia adalah Lambang perpaduan masyarakat dan lambang kedaulatan negara. 5.

Agong.
Contoh majlis rasmi yang membawa kepada pengibaran berdera kita Hari Kebangsaan dan Hari Keputeraan Yang diPertuan 4.
Bulan sabit berwarna kuning melambangkan agama Islam sebagai agama rasmi. 3.
Akhbar The Malay Mail telah mengisytiharkan kemenangan reka bentuk bendera ciptaan En. Mohammad Hamzah. 2.
Majlis Perundangan mengadakan pertandingan reka bentuk bendera peringkat kebangsaan. 1.
Jawapan:
TINGKATAN 5 192
PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
BAB 8 KESEJAHTERAAN
8.1 – Rancangan Malaya Pertama & Rancangan

Malaya Kedua Tonton video di sini:
goo.gl/op1aaF
Rancangan Malaya Pertama (1956 – 1960)

1. Membangunkan kawasan luar bandar
2. Merapatkan jurang perbezaan antara bandar dengan luar bandar
Matlamat 3. Mengurangkan kadar kemiskinan dikalangan penduduk luar bandar
4. Mempelbagaikan ekonomi negara supaya tidak bergantung hanya kepada getah dan
bijih timah sahaja
1. Pembukaan tanah baru untuk tujuan pertanian

2. Penanaman semula getah oleh pekebun kecil dan pembukaan ladang digalakkan
3. Mempelbagaikan hasil pertanian
4. Perlombongan bijih timah dipergiatkan
5. Perkhidmatan disediakan seperti kesihatan, pendidikan dan perhubungan
Strategi 6. Pembinaan balai polis, kem tentera, mahkamah dan rumah kakitangan kerajaan
Pembangunan 7. Agensi RIDA ditubuhkan untuk memberi pinjaman kepada pekebun kecil
8. Membantu memasarkan hasil pertanian dan menggalakkan orang Melayu terlibat
dalam perniagaan
9. Agensi FELDA berperanan membuka tanah baru secara besar-besaran untuk
penanaman getah dan kelapa sawit
10. Agensi FAMA membantu petani mengatasi masalah memasarkan
Rancangan Malaya Kedua & Rancangan Malaysia Pertama

1. Memberi tumpuan terhadap kemudahan infrastruktur sosial seperti pelajaran, kesihatan
Matlamat
dan perumahan
Langakah 1. Menubuhkan Bilik Gerakan Negara untuk menyelaras kegiatan pembangunan pada
dalam peringkat negeri, daerah dan kampung
Rancangan 2. Memperkenalkan Buku Merah yang mengandungi program pelaksanaan dan kaedah
Malaya Kedua mengesan tahap pencapaian
Soalan
1. Apakah matlamat utama Rancangan Malaya Pertama dilancarkan?

2. RIDA ditubuhkan untuk memberi pinjaman kepada petani kecil. Selain daripada itu, apakah peranan
RIDA?
3. Apakah peranan agensi FELDA?
4. Apakah peranan agensi FAMA?
5. Apakah matlamat utama Rancangan Malaya Kedua dilancarkan?
6. Apakah tujuan Buku Merah diperkenalkan?
Memperkenalkan Buku Merah yang mengandungi program pelaksanaan dan kaedah mengesan tahap pencapaian
masalah memasarkan 5) Memberi tumpuan terhadap kemudahan infrastrktur sosial seperti pelajaran, kesihatan dan perumahan 6)
perniagaan 3) membuka tanah baru secara besar-besaran untuk penanaman getah dan kelapa sawit 4) membantu petani mengatasi
1) Membangunkan kawasan luar bandar 2) Membantu memasarkan hasil pertanian dan menggalakan orang Melayu terlibat dalam
Jawapan:
TINGKATAN 5 193
8.2 - Rancangan Malaysia Pertama
goo.gl/SQJqeg
Rancangan Malaysia Pertama

1) Memastikan semua program pembangunan memfokuskan kesejahteraan rakyat bagi
membentuk integrasi nasional di antara penduduk Sabah, Sarawak, dan Semenanjung
2) Mempelbagaikan ekonomi dalam sektor pertanian dan juga perindustrian
3) Pembukaan tanah baru oleh FELDA dipergiatkan seperti rancangan Tiga Segi Jengka,
Johor Tenggara & Pahang Tenggara
4) Penubuhan Lembaga Pemulihan dan Penyatuan Tanah Negara (FELCRA) menjalankan
pembangunan ekonomi luar bandar
5) MARA atau Majlis Amanah Rakyat dan Bank Bumiputera ditubuhkan untuk
menggalakkan penyertaan bumiputera dalam sektor perusahaan dan perdagangan
Tindakan
6) Penubuhan Perbadanan Nasional Berhad (PERNAS) bertujuan untuk menggiatkan lagi
penyertaan bumiputera dalam perdagangan dan perindustrian
7) Menubuhkan Institusi Penyelidikan dan Kemajuan Pertanian (MARDI), menjalankan
penyelidikan dan memperkenalkan teknologi bagi meningkatkan pertanian kecuali
getah
8) Menubuhkan Lembaga Kemajuan Perindustrian Malaysia (MIDA) dan Lembaga
Penasihat Tarif untuk membangunkan sektor perindustrian
9) Meluluskan Akta Pelaburan tahun 1969 yang berfungsi menggalakkan kemunculan
industri baru
1) Kerajaan menumpukan perkembangan industri berat yang berasaskan pelaburan

modal kerana penggunaan teknologi tinggi
2) Perkembangan perusahaan industri berat memerlukan tenaga kerja mahir
3) Menubuhkan Perbadanan Industri Berat Malaysia (HICOM) pada akhir tahun 1980
4) HICOM berperanan mengenal pasti, memulakan dan mengurus industri berat dengan
cekap seperti yang dikendalikan oleh sektor swasta
Usaha dalam 5) Untuk menggiatkan perindustrian dan menggalakkan pelaburan asing, perusahaan
memajukan baru telah dibuka di Skudai, Senawang, Bintulu, Menggatal dan Likas
sektor 6) Menubuhkan zon perdagangan bebas di Bayan Lepas dan di Sg Way
perindustrian 7) Melancarkan Pelan Induk Perindustrian untuk menyediakan hala tuju pembangunan
industri dan strategi pembangunan industri
8) Pengenalan Dasar Penswastaan dan Dasar Persyarikatan Malaysia kerana melibatkan
sektor swasta dalam pembangunan ekonomi negara di samping mengurangkan beban
kewangan kerajaan
9) Penubuhan Permodalan Nasional Berhad dengan memperkenalkan Amanah Saham
Nasional bagi mengimbangi pemilikan harta dan saham bumiputera
Soalan
1. Berikan contoh pembangunan pertanian yang dilakukan oleh FELDA.

2. Apakah peranan agensi FELCRA?
3. Apakah peranan MARA dan Bank Bumiputera?
4. Apakah tujuan agensi MARDI ditubuhkan?
5. Apakah peranan HICOM?
6. Apakah tujuan Amanah Saham Nasional diperkenalkan?
6) mengimbangi pemilikan harta dan saham bumiputera

kecuali getah 5) mengenal pasti, memulakan dan mengurus industri berat dengan cekap seperti yang dikendalikan oleh sektor swasta
sektor perusahaan dan perdagangan 4) menjalankan penyelidikan dan memperkenalkan teknologi bagi meningkatkan pertanian
1) Pembukaan tanah baru 2) menjalankan pembangunaan ekonomi luar bandar 3) menggalakkan penyertaan bumiputera dalam
Jawapan:
TINGKATAN 5 194
8.3 – Dasar Ekonomi Baru (DEB)
goo.gl/O67VU7
Rancangan Malaysia Kelima

1. Kerajaan melonggarkan peraturan mengawal hak milik syarikat
2. Melonggarkan syarat hak milik pelesenan sektor swasta
3. Melonggarkan syarat pelaburan modal asing
4. Meningkatkan pelaburan sektor perindustrian berorientasikan eksport
Tindakan 5. Meningkatkan kecekapan pengurusan agensi kerajaan
6. Penubuhan Perbadanan Pelancongan Malaysia bagi melancarkan industri
pelancongan negara dengan melancarkan Tahun Melawat Malaysia pada tahun 1990
7. Penekanan juga diberi dalam bidang penyelidikan dan pembangunan dengan
meningkatkan kecekapan, tenaga tempatan dan peningkatan produktiviti
1. Untuk memaksimumkan pendapatan sektor pertanian dengan meningkatkan

kecekapan sektor pengurusan sumber ekonomi negara
2. Memaksimumkan pendapatan pekebun kecil
Dasar
3. Memajukan komoditi utama yang berpotensi untuk dieksport
Pertanian
4. Menggalakkan pembukaan tanah baru di bawah Rancangan FELDA
5. Memperkenalkan program pembangunan in-situ iaitu memulihkan tanah yang
berproduktiviti rendah
1. Dilancarkan oleh Dato Seri Dr Mahathir Mohammad pada bulan Mac 1983
2. Untuk memindahkan perkhidmatan tertentu kepada sektor swasta
Dasar 3. Mengurangkan beban kewangan kerajaan
4. Meningkatkan produktiviti dan kualiti barang
Penswastaan
5. Mempercepatkan pembangunan ekonomi negara
Malaysia
6. Unit Perancang Ekonomi (UPE) telah ditubuhkan
7. UOE berperanan sebagai jawatankuasa penswastaan yang memberi garis panduan
kepada kementerian atau jabatan yang menjalankan penswastaan
1. Diperkenalkan pada 25 Feb 1983

2. Untuk merangsang sektor swasta dalam pembangunan negara
3. Malaysia dianggap sebagai sebuah syarikat yang dimiliki secara bersama oleh
Dasar kerajaan dan swasta. Semua kakitangan kerajaan dan swasta merupakan pemilik
saham
Persyarikatan
4. Sebuah panel perunding antara pihak kerajaan dan swasta telah ditubuhkan
Malaysia
5. Pegawai kerajaan ditempatkan dalam sektor swasta untuk berkongsi kepakaran
6. Sektor swasta juga perlu memahami dasar kerajaan dan mengutamakan kepentingan
nasional
7. Pihak kerajaan pula akan memberi perkhidmatan sokongan
Soalan
1. Berikan 2 contoh tindakan kerajaan untuk menjayakan Rancangan Malaysia Kelima.

2. Apakah matlamat Dasar Pertanian Negara diperkenalkan?
3. Apakah yang dimaksudkan dengan pembangunan in-situ?
4. Apakah matlamat Dasar Penswastaan dilancarkan?
5. Apakah peranan Unit Perancangan Ekonomi (UPE)?
6. Apakah matlamat Dasar Persyarikatan Malaysia dilancarkan?
swasta 5) Mempercepatkan pembangunan ekonomi negara 6) 2. Untuk merangsang sektor swasta dalam pembangunan negara
ekonomi negara 3) memulihkan tanah yang berproduktiviti rendah 4) Untuk memindahkan perkhidmatan tertentu kepada sektor
perniagaan 2) Untuk memaksimumkan pendapatan sektor pertanian dengan meningkatkan kecekapan sektor pengurusan sumber
1) Membasmikan kemiskinan tanpa mengira kaum; Melibatkan semua kaum dalam sektor ekonomi seperti pertanian dan
Jawapan:
TINGKATAN 5 195
8.4 – Rancangan Malaysia Kelima
goo.gl/8MKb05
Dasar Ekonomi Baru, DEB (1970 – 1990)

1. Membasmikan kemiskinan tanpa mengira kaum
2. Membaiki taraf hidup rakyat bandar dan luar bandar dengan cara meningkatkan daya
pengeluaran negara
3. Menyusun semula masyarakat yang berbilang kaum dengan menghapuskan
pengenalan kaum mengikut fungsi ekonomi
4. Melibatkan semua kaum dalam sektor ekonomi seperti pertanian dan perniagaan
Matlamat
5. Mengurangkan pergantungan negara pada bahan makanan yang diimport dengan
mempelbagaikan tanaman
6. Menekankan penyertaan bumiputera dalam sektor ekonomi seperti perusahaan dan
perdagangan dengan penubuhan PERNAS, UDA, dan HICOM
7. Memperkenalkan Dasar Penswastaan, Dasar Persyarikatan Malaysia dan Dasar
Pertanian Negara
 Lembaga Padi dan Beras Negara (LPN) – menstabilkan harga padi

 Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia (LKIM) – membangun dan memodenkan industri
perikanan serta meningkatkan taraf hidup nelayan
 Perbadanan Pembangunan Bandar (UDA) – membangunkan bandar baru
 Pihak Berkuasa Kemajuan Pekebun Kecil Getah (RISDA) – membantu pekebun kecil
getah dari segi penyelidikan dan penanaman semula getah
 Lembaga Pertubuhan Peladang (LPP) – membantu golongan petani melibatkan diri
Agensi dalam kegiatan koperasi
 Petroleum Nasional Berhad (PETRONAS) – memajukan sektor perindustrian dan
perniagaan yang berkaitan dengan petroleum
 Perbadanan Kemajuan Ekonomi Negeri (PKEN) – menggalakkan perindustrian dan
perdagangan dengan menyediakan tapak perindustrian, perumahan, ruang pejabat
dan kedai
 Permodalan Nasional Berhad (PNB) – berperanan mengimbangi pemilikan harta
bumiputera
Soalan
1. Mengapakah kerajaan melancarkan Dasar Ekonomi Baru?

2. Untuk menjayakan DEB, kerajaan juga telah memperkenalkan beberapa dasar seperti…?
3. Apakah peranan Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia?
4. Apakah matlamat RISDA ditubuhkan?
5. Matlamat penubuhan Perbadanan Kemajuan Ekonomi Negeri ialah…?
perumaham, ruang pejabat dan kedai

penyelidikan dan penanaman semula getah 5) menggalakan perindustrian dan perdagangan dengan menyediakan tapak perindustrian,
membangun dan memodenkan industri perikanan serta meningkatkan taraf hidup nelayan 4) membantu pekebun kecil getah dari segi
1) Membasmikan kemiskinan tanpa mengira kaum 2) Dasar Penswastaan, Dasar Persyarikatan Malaysia dan Dasar Pertanian Negara 3)
Jawapan:
TINGKATAN 5 196
8.5 – Dasar Hala Tuju Cara Baru & Dasar
Kependudukan Tonton video di sini:
goo.gl/b7ieW8
Dasar Hala Tuju Cara Baru

1. Bermatlamat membangunkan kawasan luar bandar
2. Meningkatkan pendapatan petani dan pekerja desa melalui penglibatan dalam bidang pelaburan dan
program usahawan desa yang terlibat dalam industri pembuatan barang
3. Mengelompokkan kampung-kampung menjadi penempatan besar supaya kemudahan dapat
disediakan
4. Pelaksanaan projek pembangunan oleh agensi kerajaan untuk meningkatkan pendapatan penduduk
luar bandar
Matlamat Dasar Kependudukan Negara

1. Dilancarkan oleh Dato Seri Dr Mahathir Mohammad pada 29 Mac 1984
2. Untuk mencapai 70 juta penduduk menjelang tahun 2100
3. Memberi kesan positif kepada tenaga kerja, peningkatan produktiviti dan peluasan pasaran
4. Menyumbang ke arah kekuatan politik dan keselamatan negara
5. Menyelaraskan kadar pertumbuhan penduduk dengan kadar pembangunan sosioekonomi negara
seperti pendidikan, perumahan, kesihatan dan peluang pekerjaan
6. Memastikan pertambahan penduduk tidak akan mendatangkan masalah kepada negara
Soalan
1. Apakah matlamat Dasar Hala Tuju Cara Baru yang diperkenalkan oleh kerajaan?
2. Apakah tindakan kerajaan untuk menjayakan Dasar Hala Tuju Cara Baru?
3. Apakah matlamat Dasar Kependudukan diperkenalkan?
4. Apakah kesan dari Dasar Kependudukan kepada ekonomi?
tenaga kerja, peningkatan produktiviti dan peluasan pasaran

1) membangunkan kawasan luar bandar 3) Untuk mencapai 70 juta penduduk menjelang tahun 2100 4) Memberi kesan positif kepada
Jawapan:
TINGKATAN 5 197
8.6 – Akta Bahasa Kebangsaan
goo.gl/oqWSze
Langkah-langkah untuk meningkatkan penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan

1. Menubuhkan Dewan Bahasa dan Pustaka pada tahun 1956
2. Melancarkan “Minggu Bahasa dan Bulan Bahasa”
3. Melancarkan slogan “Bahasa Jiwa Bangsa” pada tahun 1960

4. Menubuhkan sekolah menengah yang menggunakan bahasa kebangsaan seperti Sek. Alam Shah,
Sek. Sri Puteri dan Sek. Sultan Abdul Halim
5. Menukar bahasa penghantar di sekolah rendah Inggeris kepada bahasa kebangsaan secara
berperingkat-peringkat pada tahun 1970
6. Menubuhkan Universiti Kebangsaan yang menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa penghantar
pada tahun 1977
7. Menggantikan bahasa Inggeris dengan Bahasa Melayu sebagai bahasa penghantar di semua
sekolah pada tahun 1982
8. Menggunakan bahasa Melayu di mahkamah pada tahun 1990
Soalan
1. Apakah peranan Dewan Bahasa dan Pustaka?

2. Untuk meningkatkan penggunaan bahasa Melayu, apakah slogan yang dilancarkan oleh kerajaan?
3. Berikan contoh sekolah menengah yang terawal menggunakan bahasa kebangsaan?
4. Apakah institusi pengajian tinggi yang menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar?
Abdul Halim 4) Universiti Kebangsaan

1) meningkatkan Bahasa Melayu sebagai Bahasa kebangsaan 2) Bahasa Jiwa Bangsa 3) Sek. Alam Shah, Sek. Sri Puteri dan Sek. Sultan
Jawapan:
TINGKATAN 5 198
8.7 – Dasar Kebudayaan Kebangsaan & Sukan Alat
Perpaduan Tonton video di sini:
goo.gl/m367ig
Dasar Kebudayaan Kebangsaan

1. Lahir daripada gagasan Kongres Kebudayaan Kebangsaan yang dilanjurkan oleh Kementerian
Kebudayaan Belia dan Sukan pada tahun 1971
2. Menjadi panduan dan mengekalkan identiti negara
3. Mempunyai tiga prinsip

 Kebudayaan rakyat asal sebagai tunjang
 Budaya lain yang sesuai boleh diterima
 Agama Islam sebagai panduan dalam dasar tersebut
4. Berobjektif untuk memperkukuhkan perpaduan melalui kebudayaan
5. Memupuk dan memelihara keperibadian kebangsaan
6. Bertujuan meningkatkan kualiti kehidupan dari aspek kemanusiaan dan keharmonian agar seimbang
dengan pembangunan sosioekonomi
Langkah-langkah untuk menjadikan sukan sebagai alat perpaduan

1. Penyertaan atlet dalam sukan tidak mengira ideologi atau fahaman politik
2. Aktiviti sukan tidak mengehadkan penyertaan kepada sesuatu kaum sahaja tetapi memberi peluang
kepada sesiapa yang berminat
3. Di peringkat sekolah, sukan merupakan aktiviti kokurikulum yang sangat digalakkan
4. Untuk menggalakkan aktiviti sukan, Majlis Sukan Sekolah-sekolah ditubuhkan di peringkat daerah,
negeri, dan kebangsaan
5. Temasya Sukan (SUKMA) diadakan dua tahun sekali dan telah memainkan peranan mengeratkan
perpaduan antara kaum dan hubungan antara negeri
Soalan
1. Bagaimanakah Dasar Kebudayaan Kebangsaan dilahirkan?

2. Apakah tujuan dasar ini digubalkan?
3. Sebutkan prinsip Dasar Kebudayaan Kebangsaan.
4. Untuk menggalakkan aktiviti sukan, kerajaan telah bertindak menubuhkan...?
5. Apakah tujuan Temasya sukan SUKMA yang diadakan dua tahun sekali?
dan hubungan antara negeri

diterima; Agama Islam sebagai panduan dalam dasar tersebut 4) Majlis Sukan Sekolah-sekolah 5) mengeratkan perpaduan antara kaum
1971 2) Menjadi panduan dan mengekalkan identiti negara 3) Kebudayaan rakyat asal sebagai tunjang; Budaya lain yang sesuai boleh
1) Lahir daripada gagasan Kongres Kebudayaan Kebangsaan yang dilanjurkan oleh Kementrian Kebudayaan Belia dan Sukan pada tahun
Jawapan:
TINGKATAN 5 199
8.8 – Dasar Pendidikan Kebangsaan
goo.gl/C2bXK1
Langkah-langkah untuk pembentukan dasar pendidikan kebangsaan sebelum merdeka

 Mencadangkan sekolah vernakular Melayu, Cina dan Tamil dibubarkan dan
digantikan dengan sekolah kebangsaan
Laporan Barnes  Menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa penghantar pada peringkat rendah dan
1950 bahasa Inggeris sebagai bahasa penghantar pada peringkat menengah dan tinggi
 Ditentang oleh masyarakat Cina kerana menganggap bahasa ibunda Cina akan
terjejas
Laporan Fen-  Mencadangkan sekolah vernakular Cina terus kekal walaupun bersetuju dengan
Wu 1951 sistem pendidikan kebangsaan
 Mencadangkan dua sistem persekolahan yang menggunakan dua bahasa
penghantar, iaitu bahasa Inggeris dan bahasa Melayu
 Pengajaran bahasa Cina dan Tamil disediakan sekiranya ada permintaan dari ibu
Ordinan
bapa
Pelajaran 1952
 Bahasa Melayu wajib diajar di sekolah Inggeris dan sekolah Melayu
 Tidak dapat dijalankan kerana tentangan masyarakat Cina dan India kerana
kekurangan kewangan dan ancaman pengaruh komunis pada masa itu
 Mencadangkan sistem pendidikan yang sama untuk semua penduduk dan
penyeragaman kokurikulum
 Sekolah Umum (rendah) menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa penghantar
 Sekolah Jenis Umum (rendah) menggunakan bahasa Inggeris, Cina atau Tamil
sebagai bahasa pengantar
Penyata Razak  Sekolah menengah Melayu menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa
1956 pengantar dan sekolah menengah Inggeris menggunakan bahasa Inggeris sebagai
bahasa pengantar
 Pelajaran bahasa Melayu dan bahasa Inggeris wajib diajar di kedua-dua sekolah
 Matlamat pendidikan ialah untuk membentuk bangsa yang bersatu melalui
pendidikan
 Dijadikan Ordinan Pelajaran 1957
Soalan
1. Apakah bentuk sistem pendidikan negara yang dicadangkan oleh Laporan Barnes?
2. Jelaskan cadangan Ordinan Pelajaran 1952.
3. Mengapakah cadangan Ordinan Pelajaran 1952 tidak dapat dilaksanakan?
4. Menurut Penyata Razak 1956, dua jenis sekolah akan diperkenalkan iaitu Sekolah Umum dan Sekolah
Jenis Umum. Apakah maksud sekolah tersebut?
5. Apakah matlamat utama Penyata Razak diperkenalkan?
membentuk bangsa yang bersatu melalui pendidikan

bahasa penghantar; Sekolah Jenis Umum (rendah) menggunakan bahasa Inggeris, Cina atau Tamil sebagai bahasa pengantar 5) untuk
kekurangan kewangan dan ancaman pengaruh komunis pada masa itu 4) Sekolah Umum (rendah) menggunakan bahasa Melayu sebagai
menggunakan dua bahasa penghantar, iaitu bahasa Inggeris dan bahasa Melayu 3) kerana tentangan masyarakat Cina dan India kerana
1) sekolah vernakular Melayu, Cina dan Tamil dibubarkan dan digantikan dengan sekolah kebangsaan 2) dua sistem persekolahan yang
Jawapan:
TINGKATAN 5 200
8.9 – Jawatankuasa Kabinet & Falsafah Pendidikan
Negara Tonton video di sini:
goo.gl/5B3sLS
Penubuhan Jawatankuasa Kabinet 1974

1. Mengkaji semula pelaksanaan sistem pelajaran kebangsaan
2. Menilai sejauh mana dasar pelajaran kebangsaan dapat melahirkan tenaga manusia yang diperlukan
oleh negara
3. Mengenal pasti sejauh mana dasar pelajaran dapat melahirkan masyarakat yang bersatu padu dan
berdisiplin
4. Penekanan terhadap 3M iaitu Membaca, Menulis dan Mengira
5. Kenaikan darjah secara automatik
6. Penekanan terhadap pelajaran vokasional dan sukatan pelajaran sekolah swasta
7. Bahasa Melayu sebagai mata pelajaran wajib dalam peperiksaan
8. Penekanan terhadap kokurikulum dan disiplin
9. Kurikulum Baru Sek, Rendah (KBSR) dan Kurikulum Bersepadu Sek. Menengah (KBSM) 1988
menekankan perkembangan jasmani, emosi, rohani dan intelek
Falsafah Pendidikan Negara

a) Pendidikan merupakan usaha yang berterusan untuk memperkembangkan potensi individu secara
menyeluruh dan bersepadu
b) Untuk melahirkan masyarakat yang seimbang dari segi intelek, emosi, jasmani dan rohani
c) Meningkatkan kemahiran berfikir, kecerdasan intelek, kreatif dan berilmu pengetahuan
d) Penguasaan 3M iaitu kemahiran membaca, menulis dan mengira
e) Melahirkan warganegara yang berakhlak mulia, berdisiplin, bertanggungjawab dan berketerampilan
f) Memiliki sifat jati diri dan mampu menghadapi cabaran
g) Mengutamakan bidang sains, teknologi dan vokasional bagi memenuhi keperluan industri
h) Mampu memberi sumbangan terhadap keharmonian, kemakmuran keluarga, masyarakat dan
negara
Soalan
1. Berikan 2 contoh matlamat penubuhan Jawatankuasa Kabinet 1974.

2. Jawatankuasa Kabinet KBSR & KBSM diperkenalkan untuk memberi penekanan terhadap…?
3. Berikan 2 contoh matlamat Falsafah Pendidikan Negara dilancarkan.
4. Apakah yang dimaksudkan dengan penguasaan 3M?
seimbang dari segi intelek, emosi, jasmani dan rohani; penguasaan 3M 4) Membaca, Menulis dan Mengira
manusia yang diperlukan oleh negara 2) perkembbangan jasmani, emosi, rohani dan intelek 3) Untuk melahirkan masyarakat yang
1) Megkaji semula pelaksanaan sistem pelajaran kebangsaan; Menilai sejauh mana dasar pelajaran kebangsaan dapat melahirkan tenaga
Jawapan:
TINGKATAN 5 201
8.10 – Laporan Rahman Talib
goo.gl/igb3jh
Akta Pelajaran 1961

1. Bertujuan untuk memupuk semangat perpaduan di kalangan masyarakat
2. Sekolah Umum dijadikan Sekolah Kebangsaan
3. Sekolah Jenis Umum dijadikan Sekolah Jenis Kebangsaan
4. Sekolah rendah yang menggunakan bahasa Inggeris ditukar kepada bahasa Melayu
5. Pelajaran percuma diberi kepada semua jenis sekolah rendah
6. Bahasa Melayu dijadikan bahasa pengantar di semua sekolah menengah
7. Pelajaran agama Islam diajar di sekolah kerajaan yang mempunyai pelajar tidak kurang 15 orang
8. Di Sekolah Kebangsaan, bahasa Cina dan Tamil akan diajar sekiranya terdapat sekurang-kurangnya
15 orang pelajar
9. Semua peperiksaan awam akan diadakan dalam bahasa kebangsaan
10. Laporan Rahman Talib dijadikan Akta Pelajaran 1961
Soalan
1. Di bawah Laporan Rahman Talib, nama sekolah rendah ditukar kepada…?

2. Pelajaran agama Islam diajar di sekolah kerajaan sekiranya apa berlaku…?
3. Di sekolah kebangsaan, mata pelajaran bahasa Tamil dan bahasa Cina akan diajar sekiranya...?
4. Laporan Rahman Talib akhirnya dikenali sebagai…?
orang 3) terdapat sekurang-kurangnya 15 orang pelajar 4) Akta Pelajaran 1961

1) Sekolah Umum dijadikan Sekolah Kebangsaan; Sekolah Jenis Umum dijadikan Sekolah Jeni Kebangsaan 2) pelajar tidak kurang 15
Jawapan:
TINGKATAN 5 202
8.11 – Rukun Negara
goo.gl/1EJTja
Peristiwa yang membawa kepada

Matlamat Rukun Negara
pengenalan Rukun Negara
a) Ekoran berlakunya tragedi 13 Mei 1969 yang a) Mengukuhkan perpaduan kaum di kalangan
telah mengancam ketenteraman, rakyat Malaysia
keamanan dan keselamatan negara
b) Memelihara corak hidup yang demokratik
b) Penubuhan Majlis Gerakan Negara
c) Mencipta sebuah masyarakat yang adil
(MAGERAN) dipertanggungjawabkan
mengambil alih pentadbiran negara d) Menjamin sikap liberal terhadap tradisi
kebuayaan yang pelbagai
c) MAGERAN telah menubuhkan Majlis
Perundingan Negara untuk membincang e) Membina masyarakat progresif yang akan
dan menilai isu perpaduan negara menggunakan sains dan teknologi
d) Majlis Perundingan Negara kemudiannya
memperkenalkan ideologi negara yang
dikenali sebagai Rukun Negara
Kepentingan prinsip-prinsip Rukun Negara dalam usaha mencipta perpaduan

 Menunjukkan agama merupakan pegangan paling utama rakyat Malaysia
 Rakyat beragama mudah diurus menjadi warganegara yang baik dan
Kepercayaan
bertanggungjawab
kepada Tuhan
 Perlembagaan Malaysia menetapkan Islam merupakan agama rasmi tetapi agama
lain mudah diamalkan
 Menuntut semua rakyat Malaysia memberi kesetiaan kepada raja dan negara
Kesetiaan  Yang diPertuan Agong merupakan ketua negara dan Raja Melayu merupakan ketua
kepada Raja negeri
dan Negara  Raja merupakan simbol penyatuan rakyat dan pelindung hak istimewa bumiputera
 Penderhakaan kepada raja bermaksud penderhakaan kepada negara
 Perlembagaan merupakan undang-undang utama bagi sesebuah negara dan
Keluhuran dianggap luhur, unggul serta suci
perlembagaan  Keluhuran perlembagaan menuntut rakyat menerima, mematuhi, menyanjung dan
mempertahankannya
 Menuntut rakyat Malaysia menghormati undang-undang dengan tidak melakukan
Kedaulatan kesalahan di sisi undang-undang
undang-  Rakyat akan hidup aman damai apabila kedaulatan undang-undang terpelihara
undang  Rakyat bertanggungjawab memastikan undang-undang negara sentiasa didaulatkan
dan tidak dicabar oleh mana-mana pihak
 Nilai murni yang melambangkan keperibadian seseorang individu
Kesopanan
 Prinsip ini menjamin kehidupan masyarakat yang harmoni, penyayang dan saling
dan kesusilaan
menghormati
Soalan
1. Apakah peristiwa yang berlaku yang membawa

kepada pengenalan Rukun Negara? mempertahankannya
2. Apakah tugas Majlis Gerakan Negara hidup yang demokratik 6) menerima, mematuhi, meyanjung dan
(MAGERAN)? negara yang dikenali sebagai Rukun Negara 5) Memelihara corak
3. Majlis Perundingan Negara diwujudkan untuk…? untuk membincang dan menilai isu perpaduan negara 4) ideologi
4. Majlis Perundingan Negara memperkenalkan 1) Peristiwa 13 Mei 1969 2) mengambilalih pentadbiran negara 3)
ideologi iaitu…?
5. Berikan 2 contoh matlamat Rukun Negara yang Jawapan:
diperkenalkan
6. Keluhuran perlembagaan menuntut rakyat supaya…?
TINGKATAN 5 203
8.12 – Malaysia Ke Arah Negara Maju Wawasan
2020 Tonton video di sini:
goo.gl/7fXCXK
Cabaran-cabaran dalam pencapaian Wawasan 2020

Membina bangsa  Dicapai melalui Dasar Pembangunan Nasional, Dasar Bahasa Kebangsaan,
Malaysia yang bersatu Dasar Kebudayaan Kebangsaan dan Dasar Pendidikan Kebangsaan
padu.
Membina masyarakat  Masyarakat Malaysia perlu berjiwa bebas, berperasaan tenteram, bersikap
berjiwa bebas, tenteram terbuka, berkeyakinan diri, bangga dengan apa yang dicapai dan gagah
dan berkeyakinan. menghadapi pelbagai cabaran
 Masyarakat yang mempunyai kebebasan untuk memilih kerajaan.
Memupuk dan membina
 Segala perasan tidak puas hati dan teguran kepada kerajaan dan
masyarakat demokratik
pemimpin perlu disalir melalui saluran tertentu dalam suasana mesra dan
yang matang.
membina
 Masyarakat yang perlu diseimbangkan dengan kemajuan fizikal dalam
Mewujudkan bentuk masyarakat berbudaya unggul.
masyarakat yang  Kepatuhan kepada agama, keberkesanan sistem pendidikan dan
bermoral dan beretika keunggulan institusi kekeluargaan merupakan sumber pembinaan
masyarakat yang bermoral dan beretika
 Masyarakat yang tidak bertindak secara melulu.
Mewujudkan
 Menghindarkan diri dan fahaman sempit dan berfikiran terbuka serta sedia
masyarakat yang
menerima perubahan dan pendapat orang lain.
matang, liberal dan
 Pengamalan demokrasi membolehkan masyarakat memilih kerajaan
bertoleransi.
dengan matang
 Masyarakat yang mampu menyerap segala perubahan persekitaran untuk
membina kecemerlangan.
Membina masyarakat
 Penguasaan ilmu pengetahuan bertunjangkan sains dan teknologi.
yang maju dan saintifik.
 Mempunyai budaya ilmu bagi menjana produktiviti dan amalan kreatif dan
inovatif
 Masyarakat yang bermuafakat, saling memahami, menghormati,
Mewujudkan bekerjasama dan saling bantu-membantu.
masyarakat berbudaya  Asas kepada masyarakat penyayang ialah kepatuhan kepada agama, nilai-
penyayang. nilai murni amalan tradisi dan institusi kekeluargaan.
 Kasih sayang dalam masyarakat bermula dari kasih sayang dalam keluarga
 Kemahuan sesebuah negara hanya dirasai oleh kelompok tertentu dan
boleh membawa kepada rasa tidak puas hati serta boleh mencetuskan
Menjamin masyarakat
rusuhan kaum seperti peristiwa 13 Mei 1969.
yang adil dan saksama
 Bagi menjaminkan ekonomi, kerajaan melancarkan Rancangan
ekonominya.
Pembangunan Lima Tahun, Rancangan Pembangunan Luar Bandar, Dasar
Ekonomi Baru dan Dasar Pembangunan Nasional.
 Masyarakat yang hidup dalam kemewahan dan mempunyai taraf hidup
yang tinggi.
Memupuk dan membina  Pada masa yang sama, tiada masyarakat yang hidup melarat dalam
masyarakat makmur. kemiskinan.
 Pendapatan isi rumah berada pada tahap yang begitu tinggi, begitu juga
dengan pendapatan negara
TINGKATAN 5 204
205 TINGKATAN 5
Jawapan:
1) melalui Dasar Pembangunan Nasional, Dasar Bahasa Kebangsaan, Dasar Kebudayaan Kebangsaan dan Dasar Pendidikan Kebangsaan
2) Masyarakat yang mempunyai kebebasan untuk memilih kerajaan. 3) •Segala persaan tidak puas hati dan teguran kepada kerajaan dan
pemimpin perlu disalur melalui saluran tertentu dalam suasana mesra dan membina 4) Kepatuhan kepada agama, keberkesanan sistem
pendidikan dan keunggulan institusi kekeluargaan merupakan sumber pembinaan masyarakat yang bermoral dan beretika 5) Masyarakat
yang bermuafakat, saling memahami, menghormati, bekerjasama dan saling bantu-membantu 6) Rancangan Pembangunan Lima Tahun,
Rancangan Pembangunan Luar Bandar, Dasar Ekonomi Baru dan Dasar Pembangunan Nasional. 7) • Masyarakat yang hidup dalam
kemewahan dan mempunyai taraf hidup yang tinggi.
Apakah yang dimaksudkan dengan masyarakat yang makmur? 7.
Bagi menjamin keadilan ekonomi, kerajaan telah melancarkan beberapa rancangan seperti…? 6.
Apakah maksud masyarakat yang berbudaya penyayang? 5.
Apakah syarat untuk membentuk masyarakat yang bermoral dan beretika? 4.
Apakah maksud membina masyarakat yang matang? 3.
Apakah maksud membina masyarakat yang demokratik? 2.
Bagaimanakah perpaduan boleh dicapai?
Cabaran pertama Wawasan 2020 ialah untuk membentuk masyarakat yang bersatu padu. 1.
Soalan
BAB 9 MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA
9.1 – Perang Dingin

goo.gl/lF1GhR
Perang Dingin
1. Terbentuk daripada blok dunia yang berasaskan geopolitik
2. Tidak berlaku sebarang konflik bersenjata secara langsung
Kuasa-kuasa
Amerika Syarikat Besar Perang Soviet Union
Dingin
Sebab-sebab Berlakunya Perang Dingin
Sebab
1. Perbezaan ideologi dan fahaman politik
2. Persaingan kuasa Blok Kapitalis yang diketuai oleh Amerika dengan Blok Komunis yang diketuai oleh
Soviet Union
3. Kedua-dua blok ini cuba menunjukkan kekuatan masing-masing
4. Mereka cuba meluaskan pengaruh masing-masing di Eropah dan di Asia melalui bantuan ekonomi dan
ketenteraan
5. Mereka juga cuba mempengaruhi Negara Dunia Ketiga dengan tawaran pertahanan dan ekonomi
Kesan-kesan Perang Dingin
Kesan
1. Terbentuknya blok dunia kepada Blok Kapitalis, Blok Komunis dan Blok Dunia Ketiga
2. Terbentuknya pakatan tentera oleh Amerika dan sekutunya yang dikenali sebagai NATO
3. Soviet Union dan negara komunis menubuhkan Pakatan Warsaw
4. Amerika Syarikat membentuk Pertubuhan Perjanjian Asia Tenggara (SEATO) untuk menyekat pengaruh
komunis
5. Berlakunya perlumbaan senjata antara Blok Kapitalis dengan Blok Komunis
TINGKATAN 5 206
Soalan
1. Bagaimanakah boleh berlakunya Perang Dingin?
2. Sebutkan dua kuasa Eropah yang terlibat dalam Perang Dingin.
3. Sebab utama berlakunya Perang Dingin ialah perbezaan fahaman politik yang membentuk dua blok
iaitu…?
4. Kedua-dua blok ini cuba mencari sokongan di Eropah dan Asia melalui…?
5. Mereka juga mempengaruhi negara dunia ketiga dengan cara…?
6. Kesan Perang Dingin terbentuknya blok dunia kepada tiga iaitu…?
7. Amerika Syarikat telah membentuk pakatan tentera yang dikenali sebagai…?
8. Apakah yang dibentuk oleh Soviet Union dan sekutunya?
dan ketenteraan. 5) tawaran pertahanan dan ekonomi. 6) Blok Dunia Ketiga. 7) NATO. 8) Pakatan Warsaw.
Soviet Union. 3) Blok Kapitalis dan Blok Komunis. 4) meluaskan pengaruh masing-masing di Eropah dan di Asia melalui bantuan ekonomi
1) Perang Dingin terbentuk daripada blok dunia berasaskan geopolitik tanpa berlakunya sebarang konflik berenjata. 2) Amerika Syarikat,
Jawapan:
TINGKATAN 5 207
9.2 – Perang Dunia Pertama
goo.gl/xiyejB
Faktor-faktor yang Mendorong Tercetusnya Perang Dunia Pertama pada tahun 1914-1918
Faktor
1. Penyatuan oleh negara-negara kecil Eropah menjadi sebuah negara bangsa yang besar seperti Jerman
dan Itali
2. Sikap negara Eropah yang suka mempamerkan kekuatan masing-masing
3. Mereka juga bersaing untuk membesarkan tanah jajahan seperti Jerman, Itali, Britain, Perancis, Austria-
Hungary dan Rusia
4. Kuasa besar mula bersaing untuk membentuk lingkungan pengaruh masing-masing untuk mendapatkan
bahan mentah untuk memasarkan barangan siap mereka
5. Persaingan ini telah menyebabkan munculnya sistem pakatan di negara Eropah
6. Perikatan Kuasa Tengah terdiri daripada Austria-Hungary dan Jerman
7. Pakatan Bertiga terdiri dari Rusia, Perancis dan Britain
Peristiwa yang Mempercepatkan Berlakunya Perang Dunia Pertama 1914-1918
Faktor
1. Archduke Franz Ferdinand iaitu pewaris Raja Austria-Hungary dan isterinya telah dibunuh ketika melawat
bandar Sarajevo di Bosnia
2. Pembunuhan telah dilakukan oleh seorang pemuda Serbia pada 28 Jun 1914
3. Austria-Hungary mendapat sokongan daripada Jerman dalam pengisytiharan perang ke atas Serbia
4. Serbia pula mendapat mendapat sokongan dari Rusia
5. Jerman telah bertindak menyerang Perancis melalui negara Belgium
6. Tindakan ini telah menimbulkan kemarahan sekutunya Britain
7. Britain kemudiannya melibatkan diri dengan menyerang Jerman
8. Itali yang pada peringkat awalnya bersikap berkecuali kemudiannya bertindak menyokong Rusia dan
Britain
9. Sebuah kapal dagang Amerika telah ditembak oleh Jerman ketika melalui Selat Inggeris
10. Amerika bertindak membantu Pakatan Bertiga yang membawa kepada kekalahan Jerman
Soalan
1. Salah satu faktor yang mendorong berlakunya Perang Dunia Pertama ialah persaingan antara kuasa
Eropah untuk meluaskan tanah jajahan seperti…?
2. Perikatan Kuasa Tengah terdiri daripada…?
3. Pakatan Bertiga terdiri dari…?
4. Apakah peristiwa yang berlaku yang mempercepatkan berlakunya Perang Dunia Pertama?
5. Siapakah yang membunuh pewaris Raja Austria-Hungary?
6. Mengapakah British melibatkan diri dalam perang dengan bertindak menyerang Jerman?
7. Mengapakah Amerika Syarikat melibatkan diri dalam Perang Dunia Pertama dengan membantu
Pakatan Bertiga?
sekutunya Britain. 7) Sebuah kapal dagang Amerika telah ditembak oleh Jerman ketika melalui Selat Inggeris.
pemuda Serbia. 6) Jerman teah bertindak menyerang Perancis melalui negara Belgium. Tindakan ini telah menimbulkan kemarahan
Franz Ferdinand iaitu pewaris Raja Austria-Hungary dan isterinya telah dibunuh ketika melawat bandar Sarajevo di Bosnia. 5) Seorang
1) Jerman, Itali, Britain, Perancis, Austria-Hungary, dan Rusia. 2) Austria-Hungary dan Jerman. 3) Rusia, Perancis dan Britain. 4) Archduke
Jawapan:
TINGKATAN 5 208
9.3 – Perang Dunia Kedua
goo.gl/KnWyh1
Faktor-faktor yang Menyebabkan Berlakunya Perang Dunia Kedua
Faktor
1. Jerman tidak puas hati dengan Perjanjian Versailles kerana mereka kehilangan tanah jajahan
2. Jerman dipaksa membayar ganti rugi kepada negara yang menang
3. Jerman diarah mengurangkan angkatan tenteranya
4. Kemunculan Adolf Hitler sebagai pemimpin baru Jerman yang memimpin Parti Nasional Socialis
5. Hitler melanggar Perjanjian Versailles, apabila membesarkan angkatan tentera
6. Beliau berjaya mengembalikan semangat nasionalis dalam kalangan rakyatnya
7. Itali pula marah kepada Pakatan Bertiga kerana tidak mendapat apa-apa tanah jajahan
8. Benito Musolini yang menjadi pemimpin Itali bertindak menyerang Habsyah
9. Beliau kemudiannya menceroboh Perancis pada tahun 1940
10. Jepun pula melancarkan dasar Meiji dengan matlamat menjadikan Jepun negara industri dan kuasa
ketenteraan
11. Jepun berasa bertanggungjawab untuk membebaskan negara Asia dari cengkaman penjajah Barat
12. Jepun menceroboh Mancuria dan China
13. Amerika berasa bimbang dengan tindakan Jepun
14. Amerika Syarikat kemudiannya menandatangani Perjanjian Washington untuk menyekat bahan mentah
ke Jepun
15. Amerika juga menghadapi masalah kemelesetan ekonomi
Peristiwa yang Mencetuskan Perang Dunia Kedua
Peristiwa
1. Jerman melancarkan serangan ke atas Poland dari arah barat, manakala Soviet Union bertindak
menyerang Poland dari arah timur
2. Tindakan Jerman menyebabkan Britain dan Perancis mengisytiharkan perang ke atas Jerman
3. Jepun melancarkan serangan mengejut ke atas Pearl Harbour dan berjaya memusnahkan angkatan
perang Amerika di Lautan Pasifik
4. Jepun kemudiannya menewaskan British di Tanah Melayu dan Singapura pada September 1942
5. Amerika Syarikat, Britain, Perancis, dan Soviet Union membentuk pakatan dikenali sebagai Kuasa
Bersekutu
6. Jerman Itali dan Jepun membentuk pakatan dikenali sebagai Kuasa Paksi
7. Kuasa Bersekutu akhirnya berjaya mengalahkan Jerman dalam perang di Eropah
8. Amerika Syarikat kemudiannya menumpukan perhatian sepenuhnya atas Jepun
9. Atas arahan Presiden Amerika Syarikat, Harry Truman, bom atom digugurkan di Hiroshima untuk
mengelakkan perang berpanjangan
10. Dua hari kemudian bom atom kedua digugurkan di Nagasaki yang menyebabkan kekalahan Jepun
TINGKATAN 5 209
Soalan
1. Kemunculan Adolf Hitler telah berjaya menyatukan rakyat Jerman. Apakah yang beliau menubuhkan?
2. Apakah tindakan Hitter yang langgar Perjanjian Versailles?
3. Mengapakah Italy marah kepada Pakatan Bertiga?
4. Jepun juga mula terlibat dalam Perang Dunia Kedua. Apakah yang telah berlaku?
5. Apakah tindakan Amerika Syarikat ke atas Jepun?
6. Apakah yang berlaku sebaik sahaja Jerman menyerang Poland?
7. Kemunculan Kuasa Bersekutu dianggotai oleh…?
8. Kuasa Paksi pula dianggotai oleh…?
9. Bagaimanakah Jepun dikalahkan dalam Perang Dunia Kedua?
Amerika Syarikat menggugurkan bom atom di Hiroshima dan Nagasaki.

Perancis mengisytiharkan perang ke atas Jerman. 7) Amerika Syarikat, Britain, Perancis, dan Soviet Union. 8) Jerman, Itali dan Jepun. 9)
Mancuria dan China. 5) Amerika Syarikat menandatangani Perjanjian Washington untuk menyekat bahan mentah ke Jepun. 6) Britain dan
1) Parti Nasional Socialis. 2) Beliau membesarkan angkatan tentera. 3) Itali tidak mendapat apa-apa tanah jajahan. 4) Jepun menceroboh
Jawapan:
TINGKATAN 5 210
9.4 – Faktor Yang Mempengaruhi Dasar Luar
Malaysia Tonton video di sini:
https://goo.gl/HSBKqb
Matlamat dan Tujuan Penubuhan Persatuan Asia Tenggara (ASA)
Huraian
1. Untuk melindungi negara anggota dari ancaman komunis
2. Menjalin kerjasama dalam bidang ekonomi dan sosial
3. Memberikan dan menyediakan kemudahan latihan dan penyelidikan dalam bidang sains dan teknologi
dalam kalangan negara anggota
4. Mengekalkan serta menjamin keselamatan dan kestabilan politik negara-negara serantau
Faktor-faktor Penubuhan Persatuan Asia Tenggara (ASA) Dibubarkan
Faktor
1. Tidak ada kerjasama yang erat dalam kalangan anggota
2. ASA dianggap pertubuhan yang anti pemerintahan Presiden Soekarno di Indonesia
3. Timbulnya kesangsian kerana Malaysia mempunyai perjanjian ketenteraan dengan Britain sementara
Filipina dan Thailand mempunyai perjanjian ketenteraan dengan Amerika Syarikat
4. Pertelingkahan yang berlaku antara Malaysia dengan Filipina tentang penubuhan Malaysia telah
membawa kepada pembubaran ASA.
TINGKATAN 5 211
9.5 – Pertubuhan Komanwel
https://goo.gl/JAASxU
Latar Belakang Komanwel
Huraian
1. Dibentuk pada tahun 1931
2. Dianggotai oleh bekas tanah jajahan British yang merdeka
3. Keanggotaannya 54 negara
4. Sekretariatnya di London yang didirikan pada tahun 1965
5. Matlamat penubuhan untuk mewujudkan semangat setiakawan dalam kalangan negara anggota dan
mewujudkan kerjasama dalam pelbagai bidang
6. Mesyuarat Ketua-ketua Kerajaan Komanwel (CHOGM) akan diadakan dua tahun sekali
7. Bahasa Inggeris merupakan bahasa perhubungan antara negara anggota
8. Sistem pentadbiran negara anggota mengikut sistem pentadbiran British
9. Sistem perundangan dan kehakiman juga berdasarkan sistem British
10. Raja Britain merupakan Ketua Komanwel
11. Semua anggota Komanwel dianggap setaraf
Faedah yang Diperolehi oleh Malaysia apabila Menyertai Komanwel
Faedah
1. Membantu Malaysia dalam menghadapi ancaman komunis
2. Melalui perjanjian pertahanan Malaysia dengan Britain, Australia dan New Zealand akan
mempertahankan Malaysia jika diserang musuh
3. Membantu Malaysia semasa berkonfrontasi dengan Indonesia
4. Menjadi tuan rumah dalam mesyuarat Ketua-ketua Negara Komanwel (CHOGM) di Kuala Lumpur tahun
1989
5. Pengisytiharan Deklarasi Langkawi
6. Eksport Malaysia ke negara Komanwel dikenakan cukai yang rendah
7. Di bawah Rancangan Colombo, menyediakan bantuan teknikal dan biasiswa dalam bidang pendidikan
8. Malaysia berjaya menganjurkan sukan Komanwel tahun 1998
9. Malaysia dapat menyuarakan penentangan terhadap dasar Aparteid di Afrika Selatan
Soalan
1. Siapakah anggota Pertubuhan Komanwel?
2. Apakah matlamat Pertubuhan Komanwel ditubuhkan?
3. Berapakah jumlah negara anggota Komanwel?
4. Siapakah yang menjadi ketua Komanwel?
5. Sebaik sahaja menyertai Komanwel, Malaysia telah menandatangani Perjanjian Pertahanan dengan…?
6. Di bawah Rancangan Colombo, apakah yang telah disediakan oleh Komanwel?
Bantuan teknikal dan biasiswa dalam bidang pendidikan.

negara anggota dan mewujudkan kerjasama dalam pelbagai bidang. 3) 54. 4) Raja Britain. 5) Britain, Australia dan New Zealand. 6)
1) Bekas tanah jajahan British yang merdeka. 2) Matlamat penubuhan adalah untuk mewujudkan semangat setiakawan dalam kalangan
Jawapan:
TINGKATAN 5 212
9.7 – Pergerakan Negara-negara Berkecuali (NAM)
goo.gl/mTyjxO
Latar Belakang NAM
Huraian
1. Ditubuhkan pada September 1961 semasa kemuncak Perang Dingin
2. Ahlinya dari negara membangun di Asia, Afrika dan Amerika Selatan
3. Anggotanya terdiri dari 113 buah negara, manakala 16 negara sebagai pemerhati dan 28 negara
merupakan tetamu jemputan
4. Malaysia NAM menganggotainya pada tahun 1970
Matlamat Penubuhan Pergerakan Negara-Negara Berkecuali (NAM)
Matlamat
1. Mengekalkan keamanan dunia tanpa menyokong blok barat atau blok komunis
2. Mengelakkan campurtangan asing dalam hal ehwal sesebuah negara
3. Menghormati kedaulatan sesebuah negara
4. Menyelesaikan pertelingkahan secara rundingan
5. Mewujudkan persefahaman serta menghormati hak asasi manusia
Peranan Malaysia dalam Pergerakan Negara-Negara Berkecuali
Peranan
1. Dalam sidang kemuncak NAM ke-7 di New Delhi (1987), Malaysia telah membuat usul kerjasama
ekonomi, isu Palestin dan Benua Antartika
2. Dalam sidang kemuncak ke-8 di Harare (Zimbabwe), Malaysia membuat cadangan mengenai Dasar
Aparteid di Afrika Selatan
3. Pada tahun 1989, Malaysia diberi penghormatan apabila dipilih sebagai Naib Presiden dalam sidang
kemuncak NAM di Belgrade, Yugoslavia
4. Malaysia dilantik sebagai ahli Kumpulan 16 yang membincangkan isu keganasan politik negara anggota
5. Pada tahun 2003, Malaysia menjadi tuan rumah dalam sidang kemuncak NAM ke-13
6. Dalam sidang kemuncak ini dua negara anggota baru didaftarkan iaitu Timur Leste dan Pulau Catalina
7. Deklarasi Kuala Lumpur dikeluarkan tentang kedudukan Palestin dan serangan Amerika ke atas Iraq
Soalan
1. Bilakah NAM ditubuhkan?
2. Ahlinya terdiri dari negara…?
3. Apakah matlamat utama NAM ditubuhkan?
4. Dalam Sidang Kemuncak NAM Ke-7 di New Delhi , Malaysia telah membuat usul…?
5. Dalam Sidng Kemuncak NAM di Belgrade Yugoslavia, Malaysia dipilih sebagai…?
6. Malaysia telah dipilih sebagai Ahli Kumpulan 16 yang berperanan untuk…?
7. Dalam Sidang Kemuncak NAM ke-13 di Malaysia, dua buah negara baru menyertai NAM iaitu…?
politik negara anggota. 7) Timur Leste dan Pulau Catalina.

barat atau blok komunis. 4) …kerjasama ekonomi, isu Palestin dan Benua Antartika. 5) Naib Presiden. 6) …membincangkan isu keganasan
1) September 1961. 2) Negara membangun di Asia, Afrika dan Amerika Selatan. 3) Mengekalkan keamanan dunia tanpa menyokong blok
Jawapan:
TINGKATAN 5 213
9.8 – Pertubuhan Negara-Negara Selatan
goo.gl/1ftq3j
Negara-Negara Selatan
Huraian
1. Negara-Negara Selatan juga dikenali sebagai Negara Dunia Ketiga
2. Negara-negara ini mempunyai banyak persamaan dari segi latar belakang ekonominya dan pernah
dijajah oleh kuasa Barat
3. Negara-negara ini masih bergantung kepada negara maju dalam pemasaran bahan mentah
4. Negara-negara ini tidak mempunyai kepakaran dan modal untuk memproses bahan mentah menjadi
barangan siap
5. Pergantungan kepada negara maju ini membawa kepada sistem perdagangan yang tidak adil seperti
kawalan terhadap harga barang mentah
6. Pengenalan kadar faedah yang tinggi terhadap pinjaman oleh negara maju merupakan sesuatu yang
membebankan
7. Matlamat kumpulan ini adalah untuk mengatasi harga eksport bahan-bahan mentah dan meningkatkan
kerjasama ekonomi dan teknikal dalam kalangan negara anggota tanpa bergantung kepada negara
maju
Peranan yang Dimainkan oleh Malaysia dalam Negara-Negara Selatan
Peranan
1. Dato Seri Dr. Mahathir Mohamad mencadangkan penubuhan Suruhanjaya Selatan-Selatan
2. Suruhanjaya ini kemudiannya dikenali sebagai Kumpulan 16 atau G15 pada tahun 1989
3. Sidang kemuncak G15 yang pertama diadakan di Kuala Lumpur pada tahun 1990
4. G15 telah merancang kerjasama dalam bidang
a. Sains dan teknologi
b. Penubuhan Pertukaran Data Pelaburan Perdagangan dan Teknologi Selatan di Kuala Lumpur
c. Penubuhan Sistem Keistimewaan Perdagangan Global
d. Penubuhan kemudahan kredit dan mekanisme kewangan pembiayaan perdagangn
Soalan
1. Apakah persamaan antara Negara-Negara Selatan?
2. Mengapakah Negara-negara Selatan masih bergantung kepada negara maju dalam proses
pemasaran?
3. Apakah matlamat Pertubuhan Negara-Negara Selatan?
4. Bagi mengatasi masalah Negara-Negara Selatan, apakah yang dicadangkan oleh Perdana Menteri
Dato Seri Dr. Mahathir?
5. G15 telah bekerjasama dalam bidang ekonomi. Berikan 2 contoh kerjasama tersebut.
teknologi, penubuhan Sistem Keistimewaan Perdagangan Global.

teknikal dalam kalangan negara anggota tanpa bergantun kepada negara maju. 4) Penubuhan Suruhanjaya Selatan-Selatan. 5) Sains dan
mentah menjadi barangan siap. 3) Untuk mengatasi harga eksport bahan-bahan mentah dan meningkatkan kerjasama ekonomi dan
1) Mereka pernah dijajah oleh kuasa Barat. 2) Negara-negara Selatan tidak mempunyai kepakaran dan modal untuk memproses bahan
Jawapan:
TINGKATAN 5 214
9.9 – Pertubuhan Persidangan Islam (OIC)
goo.gl/VTYtbc
Matlamat Penubuhan Pertubuhan Persidangan Islam (OIC)
Matlamat
1. OIC ditubuhkan dengan matlamat mengeratkan hubungan antara negara Islam dalam pelbagai bidang
2. Bersuara dalam satu nada bagi kepentingan umat Islam
3. Mengelakkan persengketaan sesama negara Islam
4. Memastikan tempat-tempat suci umat Islam dihormati dan tidak dicemari
5. Memberi bantuan kepada negara Islam yang kurang maju seperti Sudan, Nigeria dan Chad
6. Memberi bantuan kepada negara Islam yang bermasalah seperti menghantar pasukan perubatan di
Lubnan, Bosnia dan Afghanistan
7. Menubuhkan Bank Pembangunan Islam bagi memberikan perkhidmatan kewangan kepada negara
anggota
Peranan Malaysia dalam Pertubuhan Persidangan Islam (OIC)
Peranan
1. Idea penubuhan OIC dicetuskan oleh Tungku Abdul Rahman, tahun 1971
2. Tunku Abdul Rahman dilantik menjadi Setiausaha Agung OIC pertama
3. Malaysia menjadi perantara menyelesaikan peperangan Iran dengan Iraq
4. Menyokong perjuangan rakyat Palestin untuk mendapatkan semula tanah air mereka dari Israel
5. Menjadi tuan rumah Persidangan OIC tahun 1974 & 2003
6. Menganjurkan persidangan menentang pengganas dalam kalangan negara Islam
7. Tawaran biasiswa kepada pelajar dari negara OIC yang belajar di University Islam Antarabangsa (UIAM)
8. Mencadangkan penggunaan dinar emas dalam kalangan negara Islam
Faedah yang Diperolehi oleh Malaysia dengan Menyertai Pertubuhan OIC
Faedah
1. Mendapat pinjaman dari Bank Pembangunan Islam untuk melaksanakan projek demi kepentingan rakyat
2. Mendapat bantuan dari OIC ketika penubuhan UIAM
3. Menerima pengiktirafan Tunku Abdul Rahman sebagai Setiausaha Agung OIC pertama
4. Menjadi tuan rumah Persidangan OIC tahun 2003 di Putrajaya
Soalan
1. Apakah matlamat utama Pertubuhan OIC?
2. OIC telah membantu negara anggota yang kurang maju seperti..?
3. OIC juga membantu negara anggota yang bermasalah seperti…?
4. Siapakah tokoh yang mencadangkan penubuhan OIC?
5. Berikan 3 contoh peranan Malaysia dalam OIC.
menentang pengganas dalam kalangan negara Islam, dan mencadangkan penggunaan dinar emas dalam kalangan negara Islam.
Afghanistan. 4) Tungku Abdul Rahman. 5) Menjadi tuan rumah Persidangan OIC tahun 1974 & 2003, menganjurkan persidangan
1) Untuk mengeratkan hubungan antara negara Islam dalam pelbagai bidang. 2) Sudan, Nigeria, dan Chad. 3) Lubnan, Bosnia, dan
Jawapan:
TINGKATAN 5 215

Edunation Sejarah Ebook 180104073013 PDF

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Edunation Sejarah Ebook 180104073013 PDF

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

Hak cipta terpelihara.

Untuk kegunaan bukan-komersial sahaja.

Peperiksaan dah hampir dan

Belajar nota ringkas dan padat

YA, tak paham lagi topik ni

(Panduan lanjut boleh didapati di muka surat

Terima kasih, EduNation! Saya dah pakar

CARA 1: Dengan menggunakan ‘link’ atau pautan

CARA 2: Dengan menggunakan kod QR untuk menonton video

CARA 3: Melalui laman web EduNation

CARA 4: Melalui Youtube

tekan butang setting di sudut kanan bawah skrin video Youtube

butang exit fullscreen .

3. Klik http://goo.gl/cJI9Os dan tontonilah juga video-video The Sejarah

1.0 - Zaman Pra-Sejarah

Zaman 1. Manusia hidup secara nomad (berpindah-randah)

1. Membina penempatan kekal

1. Di manakah tempat tinggal manusia pada Zaman Paleolitik dan Mesolitik?

1. Tamadun dikaitkan dengan pembangunan lahiriah seperti penulisan, undang-undang,

1. Tamadun merangkumi pembangunan lahiriah dan rohaniah (akhlak yang baik).

1. Apakah maksud tamadun menurut Bahasa Arab?

3) Tamadun merangkumi pembangunan lahiriah dan rohaniah.

1. Cara hidup yang sistematik.

1. Kehidupan lebih teratur.

1. Raja : Ketua pemerintahan, wakil Tuhan di muka bumi.

1. Lahirnya pekerja mahir.

1. Manusia percaya ada kuasa ghaib yang menguasai alam.

1. Bahasa terawal : Yunani, Sanskrit

1. Nyatakan enam ciri-ciri tamadun manusia.

pentadbiran seperti menyimpan rekod, penulisan undang-undang dan hal-hal keagamaan.

1. Dua bahagian : utara Bahgdad, selatan Baghdad

1. Membina penempatan kekal.

1. Apakah maksud Tamadun Mesopotamia?

1. Raja sebagai ketua pemerintah.

1. Raja Hamurabi Memperkenalkan Kod Undang-undang Hamurabi.

1. Apakah kepentingan penciptaan roda?

1. Firaun merupakan raja yang berkuasa mutlak dan dianggap suci.

1. Apakah punca terbentuknya tamadun Mesir Purba?

1. Masyarakat Mesir Purba mempercayai politeisme.

1. Mempunyai bandar yang sistematik. Bandar dikelilingi tembok (untuk tujuan

1. Apakah peranan golongan buruh dalam Tamadun Indus?

1. Masyarakat Indus dikatakan telah mempunyai agama dengan penemuan patung

1. Kegiatan ekonomi: Perdagangan, pertanian, pertukangan, pembuatan.

cop mohor Indus di Mesopotamia

1. Sistem pemerintahan beraja.

1. Kepercayaan animisme (karut).

tersebut akan ditafsir dengan sesuatu kejadian.

Pemerintahan  Pemerintahan monarki

Pertanian Sistem pengairan dibina untuk memajukan pertanian dan mengelakkan

Teknologi  Teknologi pembajakan dan penciptaan cangkul dan sabit untuk

Kepercayaan  Pemujaan roh nenek moyang

Kalendar  Penciptaan kalendar 30 hari sebulan dan 360 hari setahun.

1. Senaraikan sumbangan Tamadun Hwang Ho dalam bidang pertanian.

3) digunakan untuk menentukan musim menanam dan menuai.

Apakah pandangan anda tentang eBook Sejarah ini?

Bantulah kami untuk menambah baikkan kualitinya dengan menjawab survey

2.0 – TAMADUN YUNANI (BAHAGIAN 1)

1. Bagaimanakah negara kota terbentuk?

Perbandingan Sistem demokrasi di Athens Sistem demokrasi di Malaysia

Ahli falsafah Ketokohan

Socrates 1. Pakar dalam perbincangan melalui kaedah soal jawab.

1. Berapa kalikah Dewan Perhimpunan perlu bersidang dalam sebulan?

1. Apakah tujuan kerajaan Rom memperkenalkan jawatan dua konsul?