Asas Sains Komputer

PENGAJARAN 1

MASA CADANGAN: 90 MINIT

Pengajaran 1 memperkenalkan murid kepada nombor perlapanan

dan cara menukar nombor perlapanan kepada nombor perpuluhan
dan sebaliknya. Pengajaran 1 mengaitkan pengetahuan sedia ada
murid tentang nombor perduaan yang dipelajari di Tingkatan Satu
untuk membuat peniskalaan nombor perlapanan.

BIDANG PEMBELAJARAN
1.0 PERWAKILAN DATA

Standard Kandungan
1.1 Sistem Nombor Perlapanan

Standard Pembelajaran
Murid boleh
1.1.1 Membezakan nombor perlapanan dan nombor perpuluhan.
1.1.2 Menukar nombor:
(i) perpuluhan kepada nombor perlapanan
(ii) perlapanan kepada nombor perpuluhan

Perbendaharaan Kata:
1. Nombor perlapanan

Bahan:
1. Slaid PowerPoint Pengajaran 1
2. Lampiran 1
3. Lembaran Kerja 1
4. Lembaran Kerja 2
5. Penilaian Kendiri
 ASAS SAINS KOMPUTER

Guru menyediakan semua bahan dan lembaran kerja untuk pengajaran 1.

Aktiviti 1:
1. Murid menukar nombor perpuluhan “5” kepada nombor perduaan.
2. Murid diminta membuat penukaran nombor supaya guru dapat menilai
tahap penguasaan murid untuk penukaran nombor perpuluhan kepada
nombor perduaan.

Contoh jawapan untuk rujukan guru:

5 dibahagi dengan 2
Nombor Hasil Baki
2 5
2 2 4 1
2 1 2 0
0 0 1

No. Perduaan = 1012

3. Jika terdapat murid yang belum menguasai kemahiran tersebut, minta

murid yang telah berjaya menguasainya menjelaskan cara penukaran
kepada rakan yang lain.
4. Pastikan murid berjaya menguasai atau mengimbas kembali kemahiran ini
sebelum meneruskan aktiviti 2.
5. Contoh jawapan: 1012
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 2 – 3)

Aktiviti 2:
1. Murid diminta untuk memberikan
Pemikiran Komputasional:
pendapat tentang penggunaan  Pemikiran Logik: Murid harus memberi
nombor perduaan dalam komputer. penjelasan yang logik atas penggunaan
2. Ini adalah untuk merangsang nombor perduaan dalam komputer seperti
pemikiran logik murid supaya “Pembukaan dan penutupan arus elektrik
murid dapat memahami merupakan cari yang paling mudah dan
pantas untuk komputer memprocess
peniskalaan konsep seni bina infomasi.”
komputer.  Peniskalan: Memilih cara yang paling
3. Contoh jawapan daripada murid: mudah adalah salah satu kemahiran
“Nombor perduaan hanya ada dua peniskalan, dimana penggunaan “ON”
nombor, iaitu 0 dan 1. 0 mewakili “OFF” adalah cara yang paling mudah
untuk berkomunikasi dengan komputer.
arus elektrik ditutup. 1 mewakili
arus elektrik dibuka. Pembukaan dan penutupan arus elektrik merupakan
cara yang paling mudah dan pantas untuk komputer memproses infomasi”.
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 4)

2
 ASAS SAINS KOMPUTER

Aktiviti 3:
1. Murid diminta untuk mengimbas kembali jadual ASCII apabila guru
bertanya apakah akan berlaku apabila “A” pada papan kekunci ditekan.
2. Contoh jawapan daripada murid: “Apabila aksara ‘A’ ditekan pada papan
kekunci, kod nombor perduaan dihantar ke komputer.”
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 5)

Aktiviti 1:
1. Murid bayangkan mereka ialah seorang pengaturcara pada awal abad ke-
20.
2. Mereka diminta menggunakan nombor perduaan untuk mengekodkan
mesej “CETAK HELLO DUNIA” dengan merujuk kepada jadual ASCII.

Jadual 1: Jadual ASCII

3. Contoh jawapan:
C E T A K
10000112 10001012 10101002 10000012 10010112

H E L L O
10010002 10001012 10011002 10011002 10011112

D U N I A
10001002 10101012 10011102 10010012 10000012
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 6)

3
 ASAS SAINS KOMPUTER

Aktiviti 2:
1. Guru merangsang pemikiran murid Pemikiran Komputasional:
dengan bertanya soalan berikut  Jangkaan: Ini adalah salah satu kemahiran
kepada murid: pemikiran logik dimana murid
2. “Jika kita perlu mengekod mesej mengembangkan idea pemikiran supaya
yang lebih panjang, apakah dapat menjangka keputusan sesuatu
situasi atau perkembangan peristiwa.
masalah yang mungkin kita hadapi
apabila mengekod mesej dalam
nombor perduaan?”
3. Murid membuat tekaan tahap kecekapan pengekodan sistem nombor
perduaan (Jangkaan).
4. Murid memberikan pendapat masing-masing dan guru memerhatikan
respon murid. Contoh jawapan daripada murid:
i. “pengekodan nombor perduaan mengambil masa yang lama.”
ii. “menggunakan muatan storan yang tinggi kerana terlalu panjang
untuk mengekod satu aksara.”
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 7)

Aktiviti 3:
1. Murid “menilai” cara pengekodan mesej dan memberi cadangan
penambahbaikan.
2. Contoh jawapan:
 “Pendekkan cara pengekodan.”
 “Guna sistem nombor yang lebih cekap.”
3. Guru mengambil peluang ini untuk menyemak sama ada murid telah
mempelajari nombor perlapanan. Jika ada, guru meminta murid tersebut
untuk menjelaskan apa yang difahami tentang nombor perlapanan. Jika
tidak, teruskan ke aktiviti 4.
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 8)

Aktiviti 4:
1. Murid diberitahu bahawa nombor Nota untuk guru:
perlapanan dihasilkan untuk Maksud “tidak memerlukan aksara istimewa”
menambahbaik pengekodan pada ialah, nombor perlapanan hanya mengguna
awal abad ke-20 digit, tidak seperti nombor perenambelasan
2. Salah satu sebab kenapa nombor yang menggunapakai aksara tambahan. Guru
boleh menjelaskan ayat ini bila masuk ke topik
perlapanan digunapakai ialah, ia nombor perenambelasan.
adalah nombor asas terbesar
daripada hasil kuasa dua yang tidak memerlukan aksara istimewa.
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 9)

4
 ASAS SAINS KOMPUTER

Aktiviti 5:
BBM
1. Murid dibahagikan kepada kumpulan kecil (maksimum 3 Lampiran 1 (m/s 8)
orang).
2. Guru menunjukkan contoh menukar nombor perpuluhan kepada no.
Perlapanan.
3. Murid diminta menghasilkan jadual 2 menggunakan perisian pemprosesan
perkataan (wordprocessing) atau perisian hamparan elektronik
(spreadsheet). Guru juga boleh mencetak jadual 2 dalam Lampiran 1 untuk
kegunaan murid.

Jangkakan nombor
Nombor perduaan
perlapanan

Apakah digit yang digunakan

0 and 1
dalam sistem nombor ini?

Tukarkan nombor perpuluhan Jalan Kerja

“9” kepada nombor asas dua No. Baki
dan nombor asas lapan. 2 9
2 4 1
2 2 0
2 1 0
2 0 1

9 = 10012

Tuliskan algoritma bagi setiap

cara yang digunakan untuk
menukar nombor perpuluhan
kepada nombor asas yang
berikutnya.

Tukar algoritma anda dengan

kumpulan lain. Berdasarkan
algoritma daripada kumpulan
lain, tukarkan nombor
perpuluhan “13” kepada
nombor asas berikutnya.
Jadual 2
Pemikiran Komputasional:
4. Berdasarkan Mengecam Corak:
pengetahuan dan Murid mengkaji corak yang terdapat dalam nombor perduaan,
pemahaman murid misalnya
tentang nombor  digit yang digunakan adalah 0 dan 1 sahaja.
perduaan, murid  Digit “2” tidak akan muncul.
mengecam corak  Ia bermula daripada digit “0”.
dalam nombor Menjangkakan:
perduaan, kemudian Murid kemudian membuat jangkaan sistem nombor
menjangkakan cara perlapanan:
penukaran nombor  Digit yang digunakan adalah 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, dan 7.
perpuluhan kepada  Digit “8” tidak akan muncul.
nombor perlapanan.  Ia bermula daripada digit “0”.

5
 ASAS SAINS KOMPUTER

(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 10)

Aktiviti 6:
1. Murid diminta untuk menjawab dua
soalan refleksi: Nota untuk guru:
i. Bandingkan nombor i. Murid mengira nombor digit yang
diperlukan untuk mewakili nombor
perduaan dan perlapanan,
perpuluhan “13” dalam nombor
periksa bilangan digit yang perduaan dan nombor perlapanan.
diperlukan untuk mewakili Contoh jawapan
nombor perpuluhan “13”  Nombor perduaan memerlukan
dalam kedua-dua sistem empat digit (11012)
 Nombor perlapanan memerlukan
tersebut.
dua digit (158)
ii. Jika anda seorang saintis ii. Murid menilai sistem nombor yang
komputer, berdasarkan lebih efisien dan memberikan
pendapat anda dalam soalan justifikasi masing-masing seperti:
1, yang mana satu sistem  Nombor perlapanan lebih efisien
berbanding dengan nombor
nombor yang anda akan
perduaan. Ini adalah kerana
gunakan dan mengapa? nombor perlapanan menjimatkan
(Kandungan yang sama ruang simpanan, menjimatkan
terdapat dalam slaid no. 11) masa untuk ditaip, dan
sebagainya.
Aktiviti 7:
1. Murid dibahagikan kepada kumpulan kecil (maksimum 3 orang).
2. Murid menulis algoritma untuk penukaran dari nombor perduaan ke nombor
perpuluhan.
3. Murid imbas kembali cara penukaran nombor perduaan ke nombor
perpuluhan yang telah dipelajari dalam Tingkatan 1.
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 12)

Aktiviti 8:
1. Guru menunjukkan contoh menukar nombor perlapanan kepada nombor
perpuluhan.
Contoh:
1628
Pemberat 82 81 80
Nilai 1 6 2

1628
= (1 × 82) + (6 × 81) + (2 × 80)
= 64 + 48 + 2
= 11410

2. Sekarang murid membuat peniskalaan corak yang sama dan

membangunkan algorithma dalam penukaran nombor perlapanan ke
nombor perpuluhan.
3. Guru menggunakan teknik penyoalan untuk membantu murid dalam aktiviti
ini. Contoh:
 “Apa corak yang anda nampak dalam penukaran nombor perduaan
ke nombor perpuluhan?”
 “Bahagian algorithma yang mana boleh digunakan untuk digunakan
ke atas penukaran nombor perlapanan ke nombor perpuluhan?”

6
 ASAS SAINS KOMPUTER

(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 13 – 14)

1. Murid melengkapkan Lembaran Kerja 1. BBM

2. Murid melengkapkan Lembaran Kerja 2.  Lembaran Kerja 1 (m/s 11)
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid  Lembaran Kerja 2 (m/s13)
no. 15 – 16)

BBM
Murid melengkapkan Penilaian Kendiri.
 Penilaian Kendiri (m/s 16)
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 17)

1. Guru menanyakan soalan berikut: “Bagaimanakah anda menukar nombor

perduaan kepada nombor perlapanan?”
2. Beritahu murid bahawa mereka akan mempelajari caranya dalam
pengajaran seterusnya.
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 18)

7
 ASAS SAINS KOMPUTER

Lampiran 1
Nombor Perduaan Jangkaan Nombor Perlapanan

Apakah digit yang

digunakan dalam 0 dan 1
sistem nombor ini?
Jalan Kerja:
No. Hasil Baki
Tukarkan nombor 2 9
perpuluhan “9” 2 4 8 1
kepada nombor asas 2 2 4 0
dua dan nombor 2 1 2 0
asas lapan. 0 0 1

9 = 10012

Tuliskan algoritma
bagi setiap cara yang
digunakan untuk
menukar nombor
perpuluhan kepada
nombor asas yang
berikutnya.

Tukar algoritma anda

dengan kumpulan
lain. Berdasarkan
algorithma daripada
kumpulan lain,
tukarkan nombor
perpuluhan “13”
kepada nombor asas
berikutnya.

8
 ASAS SAINS KOMPUTER

Lampiran 1 – Jawapan
Nombor Perduaan Jangkaan Nombor Perlapanan

Apakah digit yang

digunakan dalam 0 dan 1 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
sistem nombor ini?
Jalan Kerja: Jalan Kerja:
No. Hasil Baki No. Hasil Baki
Tukarkan nombor 2 9 8 9
perpuluhan “9” 2 4 8 1 8 1 8 1
kepada nombor asas 2 2 4 0 0 0 1
dua dan nombor 2 1 2 0
asas lapan. 0 0 1 9 = 118

9 = 10012
Pilihan 1: Pilihan 1:
1. Bahagikan nombor yang 1. Bahagikan nombor yang
diberikan dengan 2. diberi dengan 8.
2. Catatkan hasil dan baki 2. Catatkan hasil dan baki
pembahagian pembahagian
3. Ulang langkah satu dan 3. Ulang langkah 1 dan 2
dua sehingga hasil sehingga hasil
pembahagian = 0 pembahagiann = 0.
4. Baca baki setiap 4. Baca baki pembahagian
pembahagian daripada baki daripada baki pembahagian
pembahagian terakhir terakhir sehingga baki
sehingga baki pembahagian pertama.
pembahagian pertama.
Tuliskan algoritma Pilihan 2:
bagi setiap cara yang Pilihan 2: 1. Gunakan jadual nombor
digunakan untuk 1. Gunakan jadual nombor perlapanan:
menukar nombor perduaan berikut: 84 83 82 81 80
perpuluhan kepada 24 23 22 2 1 20 4096 512 64 8 1
nombor asas yang 16 8 4 2 1
berikutnya.
2. Bermula daripada lajur paling
2. Bermula daripada lajur kiri, soal sama ada kita
paling kiri, soal sama ada perlukan 4096 untuk
kita perlukan 16 untuk menghasilkan 9.
menghasilkan 9. Jawapannya, tidak. Oleh itu,
Jawapannya, tidak. Oleh letak 0 pada lajur tersebut.
itu, letak 0 pada lajur 84 83 82 81 80
tersebut. 4096 512 64 8 1
24 23 22 2 1 20 0
16 8 4 2 1 3. Selepas itu, gerak satu lajur
0 ke kanan dan soal sama ada
3. Selepas itu, gerak satu lajur 512 diperlukan untuk
ke kanan dan soal sama menghasilkan nombor 9.

9
 ASAS SAINS KOMPUTER

ada 8 diperlukan untuk Jawapannya, tidak. Oleh itu,

menghasilkan nombor 9. letak 0 pada lajur tersebut.
Jawapannya, ya. Oleh itu, 84 83 82 81 80
letak 1 dalam lajur ini. 4096 512 64 8 1
24 23 22 2 1 20 0 0
16 8 4 2 1 4. Bergerak ke jalur seterusnya
0 1 (sebelah kanan). Soal sama
4. Ambil baki penolakkan 9 ada kita perlukan 64 untuk
dan 8 (9 – 8), iaitu 1, dan menghasilkan 9.
gerak satu lajur ke kanan. Jawapannya, tidak. Oleh itu,
Soal sama ada kita perlu 4, letak 0 pada lajur tersebut.
2 atau 1 untuk bakinya. 84 83 82 81 80
24 23 22 2 1 20 4096 512 64 8 1
16 8 4 2 1 0 0 0
0 1 0 0 1 5. Bergerak ke jalur seterusnya
(sebelah kanan). Soal sama
ada kita perlukan 8 untuk
menghasilkan 9.
Jawapannya, ya. Oleh itu,
letak 1 dalam lajur tersebut.
84 83 82 81 80
4096 512 64 8 1
0 0 0 1
6. Ambil baki penolakkan 9
dan 8 (9 – 8), iaitu 1, dan
gerak satu lajur ke kanan.
Soal sama ada kita perlu 1
untuk melengkapkan
bakinya.
84 83 82 81 80
4096 512 64 8 1
0 0 0 1 1
Contoh jalan kerja: Contoh jalan kerja:
No. Hasil Baki No. Hasil Baki
2 13 8 13
2 6 12 1 8 1 8 5
Tukar algoritma anda 2 3 6 0 0 0 1
dengan kumpulan 2 1 2 1
lain. Berdasarkan 0 0 1 13 = 158
algorithma daripada
kumpulan lain, 13 = 11012
tukarkan nombor
perpuluhan “13”
kepada nombor asas
berikutnya.

10
 ASAS SAINS KOMPUTER

Lembaran kerja 1
MENGIRA NOMBOR PERLAPANAN
Isikan tempat kosong di bawah dengan nombor perlapanan yang mewakili nombor
perpuluhan yang ditunjukkan.
Ingat: Dalam sistem nombor perlapanan, 7 adalah digit terbesar.
Sistem nombor perpuluhan Sistem nombor perlapanan
Digit yang 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
digunakan
Pengiraan 0 0
1 1
2 2
3 3
4 4
5 5
6 6
7 7  nombor terbesar
8 10  Kesemua digit telah
9  nombor terbesar digunakan, maka ulang semula
10  Kesemua digit telah penulisan digit.
digunakan, maka ulang semula
penulisan digit.

Nombor Nombor Nombor Nombor Nombor Nombor

Perpuluhan Perlapanan Perpuluhan Perlapanan Perpuluhan Perlapanan
0 08 12 24

1 13 25

2 28 14 26

3 15 178 27

4 16 28 348

5 17 29

6 18 30

7 19 31

8 20 32

9 118 21 33

10 22 268 34

11 23 35

11
 ASAS SAINS KOMPUTER

Lembaran kerja 1 - Jawapan

MENGIRA NOMBOR PERLAPANAN

Isikan tempat kosong di bawah dengan nombor perlapanan yang mewakili nombor
perpuluhan yang ditunjukkan.

Nombor Nombor Nombor Nombor Nombor Nombor

Perpuluhan Perlapanan Perpuluhan Perlapanan Perpuluhan Perlapanan
0 08 12 148 24 308

1 18 13 158 25 318

2 28 14 168 26 328

3 38 15 178 27 338

4 48 16 208 28 348

5 58 17 218 29 328

6 68 18 228 30 368

7 78 19 238 31 378

8 108 20 248 32 408

9 118 21 258 33 418

10 128 22 268 34 428

11 138 23 278 35 438

12
 ASAS SAINS KOMPUTER

Lembaran kerja 2
Tukarkan nombor perlapanan di bawah kepada nombor perpuluhan. Tunjukkan jalan
kerja anda.

228

758

4898

5148

23418

13
 ASAS SAINS KOMPUTER

Lembaran kerja 2 - Jawapan

228 = 1810

Contoh Jalan Kerja

228
Pemberat 81 80
Nilai 2 2

228
= (2 × 81) + (2 × 80)
= 16 + 2
= 1810
758 = 6110

Contoh Jalan Kerja

758
Pemberat 81 80
Nilai 7 5

758
= (7 × 81) + (5 × 80)
= 56 + 5
= 6110
4178 = 27110

Contoh Jalan Kerja

4178
Pemberat 82 81 80
Nilai 4 1 7

4178
= (4 × 82) + (1 × 81) + (7 × 80)
= 256 + 8 + 7
= 27110
5148 = 33210

Contoh Jalan Kerja

5148
Pemberat 82 81 80
Nilai 5 1 4

5148
= (5 × 82) + (1 × 81) + (4 × 80)
= 320 + 8 + 4
= 33210
23418 = 124910

Contoh Jalan Kerja

14
 ASAS SAINS KOMPUTER

4178
Pemberat 83 82 81 80
Nilai 2 3 4 1

23418
= (2 × 83) + (3 × 82) + (4 × 81) + (1 × 80)
= 1024 + 192+ 32 + 1
= 124910

15
 ASAS SAINS KOMPUTER

Penilaian Kendiri
1. Jawab soalan berikut berdasarkan nombor di dalam Jadual 1.

11627 101208 801218 18907 11118

Jadual 1

a) Bulatkan semua nombor perlapanan.

b) Kenal pasti nombor yang bukan nombor perlapanan dan nyatakan sebabnya.

2. Berikan SATU (1) contoh aplikasi nombor perlapanan dalam dunia sebenar.

16
 ASAS SAINS KOMPUTER

Penilaian Kendiri - Jawapan

1. Jawab soalan berikut berdasarkan nombor di dalam Jadual 1.

11627 101208 801218 18907 11118

Jadual 1

a) Bulatkan semua nombor perlapanan.

b) Kenalpasti nombor yang bukan nombor perlapanan dan nyatakan sebabnya.
11627
Nombor ini tidak mengandungi subskrip 8.

801218
Nombor perlapanan tidak mempunyai digit “8”.

18907
Nombor perlapanan tidak mempunyai digit “8” dan “9”.
Nombor ini juga tidak mengandungi subskrip 8.

2. Berikan SATU (1) contoh aplikasi nombor perlapanan dalam dunia sebenar.
Nombor perlapanan digunakan dalam Bahasa atur cara.
Nombor perlapanan digunakan untuk meringkaskan nombor perduaan.

17