Handayanu Metode Elemen Hingga LL1206 JT PDF
Handayanu Metode Elemen Hingga LL1206 JT PDF
(METODE DEFORMASI)
(DISPLACEMENT METHOD
ATAU STIFFNESS METHOD)
⎧f̂1x ⎫ ⎡ k 11 k 12 ⎤ ⎧d̂1x ⎫
⎨ ⎬=⎢ ⎥ ⎨ ⎬
⎩f̂ 2 x ⎭ ⎣k 21 k 22 ⎦ ⎩d̂ 2 x ⎭
L
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 7
Penurunan Matrik Kekakuan
Elemen Peer (Spring) (lanj.)
• Menentukan Fungsi Deformasi û
sehingga persamaan deformasinya:linier
û = a1 + a 2 x̂
Jumlah derajat kebebasan (dof) = jumlah
parameter.
Dalam bentuk matrik:
⎧a1 ⎫
û = [1 x̂]⎨ ⎬
⎩a 2 ⎭
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 8
Penurunan Matrik Kekakuan
Elemen Peer (Spring) (lanj.)
• Persamaan deformasi û pada masing-2
koordinat titik dari elemen sebagai fungsi
deformasi pada titik tersebut d̂1x , d̂ 2x
û(0) = a1 + a 2 (0) = d̂ 1x = a1
û(L ) = a1 + a 2 (L ) = d̂ 2 = a 2 L + d̂ 1x
d̂ 2 x − d̂ 1x
Selesaikan a2 : a 2 =
L
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 9
Penurunan Matrik Kekakuan Elemen Peer
(Spring) (lanj.)
Disubstitusikan dalam: û = a1 + a 2 x̂
⎛ d̂ 2 x − d̂1x ⎞
Didapatkan: û = ⎜⎜ L
⎟ x̂ + d̂1x
⎟
⎝ ⎠
⎡ xˆ xˆ ⎤ ⎧dˆ 1x ⎫ ⎧dˆ 1x ⎫
uˆ = ⎢1 − ⎥ ⎨ ˆ ⎬; uˆ = [N 1 N 2 ]⎨ ⎬
⎣ L L ⎦ ⎩d 2x ⎭ ˆ
⎩d 2x ⎭
xˆ xˆ
dimana : N1 = 1 − ; N2 =
L L
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 10
Penurunan Matrik Kekakuan Elemen Peer
(Spring) (lanj.)
Fungsi Deformasi
• N1 dan N2 disebut Fungsi Deformasi
(Shape Functions or Interpolation
Functions).
• Keduanya menyatakan asumsi deformasi
yang terjadi.
• N1 =1 N2 =0 pada titik 1
• N1 =0 N2 =1 pada titik 2
• N1 + N2 =1
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 11
Penurunan Matrik Kekakuan Elemen Peer
(Spring) (lanj.)
N1 N2
1 2 1 2
L L
N1 N2
1 2
L
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 12
Penurunan Matrik Kekakuan Elemen Peer
(Spring) (lanj.)
• Menentukan hubungan Regangan
dgn. Deformasi dan hubungan
Tegangan dgn. Regangan.
T = kδ k
δ = uˆ (L) − uˆ (0) 1 2
δ = dˆ − dˆ
2x 1x d̂ 1 x̂
d̂ 2 x̂
ε = δ ; σ = Eε L
L
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 13
Penurunan Matrik Kekakuan Elemen Peer
(Spring) (lanj.)
• Menurunkan Matrik Kekakuan Elemen dan
Persamaan Sistem.
f̂1x = − T
⎧f̂1x ⎫ ⎡ k
f̂ 2 x = T
− k ⎤ ⎧d̂ 1x ⎫
⎨ ⎬=⎢
⎩f̂ 2 x ⎭ ⎣ − k
⎥ ⎨ ⎬
k ⎦ ⎩d̂ 2 x ⎭ (
T = −f̂1x = k d̂ 2 x − d̂ 1x )
T = f̂ 2 x = k (d̂ 2 x − d̂ 1x )
[] ⎡k
k̂ = ⎢
− k⎤ f̂1x = k (d̂ 1x − d̂ 2 x )
k ⎥⎦
⎣− k f̂ 2 x = k (d̂ 2 x − d̂ 1x )
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 14
Penyelesaian Matrik Kekakuan dan
Persamaan Sistem Peer (Spring)
• Ada 6 tahap umum:
– Menentukan jenis elemen dan diskritisasi.
– Menentukan gaya luar yang bekerja pada titik (nodes)
– Menggabungkan matrik kekakuan elemen-2 menjadi
matrik kekakuan global, berikut persamaan global
dari sistem.
– Menentukan syarat batas.
– Menyelesaikan deformasi dari derajat kebebasan
yang tak diketahui.
– Menghitung gaya dalam elemen, tegangan, dan
regangan elemen.
1 2
1 3 2
x
F3x F2x
k1 k2
Elemen 1 :
⎧fˆ1x ⎫ ⎡ k 1 − k 1 ⎤ ⎧dˆ 1x ⎫
⎨ˆ ⎬ = ⎢ ⎨ ⎬
⎩f 3x ⎭ ⎣− k 1 k 1 ⎥⎦ ⎩dˆ 3x ⎭
Elemen 2 :
⎧fˆ3x ⎫ ⎡ k 2 − k 2 ⎤ ⎧dˆ 3x ⎫
⎨ˆ ⎬ = ⎢ ⎨ ⎬
⎩f 2x ⎭ ⎣− k 2 k 2 ⎥⎦ ⎩dˆ 2x ⎭
Sehingga:
(1) ( 2)
d 3x = d 3x = d 3x
F3x = f 3x + f 3x
ˆ (1) ˆ (2)
F2x = f 2x
ˆ (2)
F =f1x
ˆ (1)
1x
1 2
3 2
1
F1x f 3( 1x) f 3( 2x )
f 1(x1 ) f 2( 2x ) F2x
F3x
d̂ 3x d̂ 2 x
( 2) ⎡ k2 − k2⎤
[k ]= ⎢
⎣− k 2 k 2 ⎥⎦
⎡ 1 0 − 1 ⎧
⎤ 1x d̂ (1 ) ⎫ ⎧ ( 1 ) ⎫
f 1x
⎢ ⎥ ⎪⎪ (1) ⎪⎪ ⎪⎪ (1) ⎪⎪
k 1 ⎢ 0 0 0 ⎥ ⎨d̂ 2x ⎬ = ⎨f 2 x ⎬
⎢⎣ − 1 0 1 ⎥⎦ ⎪⎪d̂ (31x) ⎪⎪ ⎪⎪f 3(1x) ⎪⎪
⎩ ⎭ ⎩ ⎭
0 ⎤ ⎧d̂ 1x ⎫ ⎧f1x ⎫
( 2) ( 2)
⎡0 0
⎢ ⎥ ⎪⎪ ( 2 ) ⎪⎪ ⎪⎪ ( 2) ⎪⎪
k 2 ⎢0 1 − 1⎥ ⎨d̂ 2x ⎬ = ⎨f 2x ⎬
⎢⎣0 − 1 1 ⎥⎦ ⎪⎪d̂ (32x) ⎪⎪ ⎪⎪f 3( 2x) ⎪⎪
⎩ ⎭ ⎩ ⎭
⎡ 1 0 − 1 ⎧
⎤ 1x
dˆ (1)
⎫ ⎡ 0 0 0 ⎤ 1x ⎫ ⎧F1x ⎫
⎧dˆ (2)
⎢ ⎥ ⎪ ˆ (1) ⎪ ⎢ ⎥ ⎪ ˆ (2) ⎪ ⎪ ⎪
k 1 ⎢ 0 0 0 ⎥ ⎨d 2x ⎬ + k 2 ⎢0 1 − 1⎥ ⎨d 2x ⎬ = ⎨F2x ⎬
⎢⎣− 1 0 1 ⎥⎦ ⎪dˆ (1) ⎪ ⎢
⎣ 0 − 1 1 ⎥ ⎪dˆ (2) ⎪ ⎪F ⎪
⎦ ⎩ 3x ⎭ ⎩ 3x ⎭
⎩ 3x ⎭
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 25
Penyelesaian Matrik Kekakuan dan Persamaan
Sistem Peer (Spring)
⎡ k1 0 − k1 ⎤ ⎧d 1x ⎫ ⎧ F1x ⎫
⎢ ⎥⎪ ⎪ ⎪ ⎪
⎢ 0 k2 − k 2 ⎥ ⎨d 2 x ⎬ = ⎨F2x ⎬
⎢− k 1
⎣ − k2 k 1 + k 2 ⎥⎦ ⎪⎩d 3 x ⎪⎭ ⎪⎩F3x ⎪⎭
• Kompatibilitas
⎡K 11 | K 12 ⎤ ⎧d1 ⎫ ⎧F1 ⎫
⎢−− ⎥ ⎪ ⎪ ⎪ ⎪
⎢ − − ⎥ ⎨ − ⎬ = ⎨ − ⎬
⎢⎣K 21 | K 22 ⎥⎦ ⎪⎩d 2 ⎪⎭ ⎪⎩F2 ⎪⎭
K 11d1 = F1 − K 12d 2 F2 = K 21d1 + K 22d 2
⎡ k2 − k2 ⎤ ⎧d 2 x ⎫ ⎧F2 x ⎫
⎢− k ⎥⎨ ⎬=⎨ ⎬
⎣ 2 k1 + k 2 ⎦ ⎩d 3 x ⎭ ⎩F3 x ⎭
F1x = −k 1 d 3 x
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 29
Penyelesaian Matrik Kekakuan dan Persamaan
Sistem Peer (Spring)
⎡ k2 − k2 ⎤ ⎧d 2 x ⎫ ⎧ F2 x ⎫
⎢− k ⎥ ⎨ ⎬=⎨ ⎬
⎣ 2 k 1 + k 2 ⎦ ⎩d 3 x ⎭ ⎩k 1δ + F3x ⎭
1 2 5000 lb 3
1000 ⎥⎦
[ k ] = ⎡⎢−2000
( 2)
2000 ⎥⎦
[ k ] = ⎡⎢−3000
( 3)
3000 ⎥⎦
⎣ 1000 ⎣2000 ⎣
3000
⎡ 1000 0 − 1000 0 ⎤
⎢ 0 3000 0 − 3000 ⎥
[ K] = ⎢ ⎥
⎢ − 1000 0 1000 + 2000 − 2000 ⎥
⎢ ⎥
⎣ 0 − 3000 − 2000 2000 + 3000 ⎦
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 34
Contoh Rangkaian 3 Peer (lanj.)
• Persamaan sistem peer:
⎡ 1000 0 − 1000 0 ⎤ ⎧d1x ⎫ ⎧F1x ⎫ ⎧F1x ⎫ ⎧ F1x ⎫
⎢ 0 3000 0 − 3000 ⎥ ⎪d ⎪ ⎪F ⎪ ⎪F ⎪ ⎪ F ⎪
⎢ ⎥ ⎪⎨ 2x ⎪⎬ = ⎪⎨ 2x ⎪⎬ ; ⎪ 2x ⎪ ⎪ 2x ⎪
⎨ ⎬=⎨ ⎬
⎢− 1000 0 3000 − 2000⎥ ⎪d 3x ⎪ ⎪F3x ⎪ F
⎪ ⎪ ⎪
3x 0 ⎪
⎢ ⎥⎪ ⎪ ⎪ ⎪ ⎪⎩F4x ⎪⎭ ⎪⎩5000⎪⎭
⎣ 0 − 3000 − 2000 5000 ⎦ ⎩d 4x ⎭ ⎩F4x ⎭
d1x = d 2x = 0
⎡0 0 0 0 ⎤ ⎧d1x ⎫ ⎧F1x ⎫
⎢0
⎢ 0 0 0 ⎥⎥ ⎪⎪d 2x ⎪⎪ ⎪⎪F2x ⎪⎪ ⎡ 3000 − 2000⎤ ⎧d 3x ⎫ ⎧ 0 ⎫
⎨ ⎬=⎨ ⎬ ⎢− 2000 5000 ⎥ ⎨d ⎬ = ⎨5000⎬
⎢0 ⎥
0 3000 − 2000 ⎪d 3x ⎪ ⎪F3x ⎪ ⎣ ⎦ ⎩ 4x ⎭ ⎩ ⎭
⎢ ⎥
⎣0 0 − 2000 5000 ⎦ ⎪⎩d 4x ⎪⎭ ⎪⎩F4x ⎪⎭
• Gaya Elemen 2:
⎡ 2000 − 2000⎤ ⎧⎪10 11⎫⎪ ⎧f̂ 3x ⎫ 2
⎢ − 2000 2000 ⎥ ⎨15 ⎬ = ⎨ ⎬ 909.1 lb 3 4 909.1 lb
⎣ ⎦ ⎪⎩ 11⎪⎭ ⎩f̂ 4 x ⎭ x̂
⎧f̂ 3x ⎫ ⎧− 909.1⎫
⎨ ⎬=⎨ ⎬
f̂
⎩ 4x ⎭ ⎩ 909. 1 ⎭
3 4090.9 lb
4090.9 lb 4 2
x̂
[ k ] = [ k ] = [ k ] = [ k ] = ⎡⎢⎣−200
(1) ( 2) ( 3) (4)
200
− 200⎤
200 ⎥⎦
⎡ 200 − 200 0 0 0 ⎤
⎢ − 200 400 − 200 0 0 ⎥
⎢ ⎥
[ K ] = ⎢ 0 − 200 400 − 200 0 ⎥
⎢ ⎥
⎢ 0 0 − 200 400 − 200 ⎥
⎢⎣ 0 0 0 − 200 200 ⎥⎦
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 39
Contoh: Syarat Batas ≠ 0 (lanj.)
• Persamaan sistem peer:
⎡ 200 − 200 0 0 0 ⎤ ⎧d 1x ⎫ ⎧ F1x ⎫
⎢ − 200 400 − 200 0 0 ⎥ ⎪d ⎪ ⎪F ⎪
⎢ ⎥ ⎪⎪ 2x ⎪⎪ ⎪⎪ 2 x ⎪⎪
⎢ 0 − 200 400 − 200 0 ⎥ ⎨d 3x ⎬ = ⎨F3 x ⎬
⎢ ⎥⎪ ⎪ ⎪ ⎪
⎢ 0 0 − 200 400 − 200 ⎥ ⎪d 4 x ⎪ ⎪F4 x ⎪
⎢⎣ 0 0 0 − 200 200 ⎥⎦ ⎪⎩d 5 x ⎪⎭ ⎪⎩F5 x ⎪⎭
d 1x = 0
d 5 x = 20 mm = 0.02 m
F2 x = F3 x = F4 x = 0
⎡ 200 − 200 0 0 0 ⎤ ⎧ 0 ⎫ ⎧ F1x ⎫
⎢ − 200 400 ⎪ ⎪
⎢ − 200 0 0 ⎥⎥ ⎪⎪ d 2 x ⎪⎪ ⎪ 0 ⎪
⎪ ⎪ ⎪ ⎪
⎢ 0 − 200 400 − 200 ⎥
0 ⎨ d 3x ⎬ ⎨ 0 ⎬=
⎢ ⎥⎪
⎢ 0 0 − 200 400 − 200 ⎥ d 4 x ⎪ ⎪ 0 ⎪
⎪ ⎪ ⎪ ⎪
⎢⎣ 0 0 0 − 200 200 ⎥⎦ ⎪⎩0.02 ⎪⎭ ⎪⎩F5 x ⎪⎭
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 40
Contoh: Syarat Batas ≠ 0 (lanj.)
⎧ 0 ⎫
⎡ − 200 400 − 200 0 0 ⎤ ⎪ d 2 x ⎪ ⎧0 ⎫
⎪⎪ ⎪⎪ ⎪ ⎪
⎢ 0 − 200 400 − 200 ⎥
0 ⎥ ⎨ d 3 x ⎬ = ⎨0 ⎬
⎢
⎢⎣ 0 0 − 200 400 − 200 ⎥⎦ ⎪ d 4 x ⎪ ⎪⎩0 ⎪⎭
⎪ ⎪
⎪⎩0.02 ⎪⎭
⎡ 400 − 200 0 ⎤ ⎧d 2 x ⎫ ⎧0 ⎫
⎢ − 200 ⎥ ⎪ ⎪ ⎪ ⎪
⎢ 400 − 200 ⎥ ⎨d 3 x ⎬ = ⎨0 ⎬
⎢⎣ 0 − 200 400 ⎥⎦ ⎪⎩d 4 x ⎪⎭ ⎪4 ⎪
⎩ ⎭
⎧d 2 x ⎫ ⎧ 0.005 m ⎫
⎪ ⎪ ⎪ ⎪
⎨d 3 x ⎬ = ⎨ 0 .01 m ⎬
⎪d ⎪ ⎪ 0.015 m ⎪
⎩ 4x ⎭ ⎩ ⎭
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 41
Contoh: Syarat Batas ≠ 0 (lanj.)
• Penyelesaian Reaksi Perletakan pada syarat batas
• Gaya Elemen 2:
2 1.0 kN
⎡ 200 − 200⎤ ⎧0.005⎫ ⎧fˆ2x ⎫ 1.0 kN 2 3
⎢− 200 200 ⎥ ⎨ 0.01 ⎬ = ⎨ ˆ ⎬ x̂
⎣ ⎦⎩ ⎭ ⎩f 3x ⎭
⎧fˆ2x ⎫ ⎧− 1.0 kN⎫
⎨ˆ ⎬ = ⎨ ⎬
f
⎩ 3x ⎭ ⎩ 1.0 kN ⎭
• Gaya Elemen 4:
4 1.0 kN
⎡ 200 − 200⎤ ⎧0.015⎫ ⎧fˆ4x ⎫ 1.0 kN 4 5
⎢− 200 200 ⎥ ⎨ 0.02 ⎬ = ⎨ ˆ ⎬ x̂
⎣ ⎦⎩ ⎭ ⎩f 5x ⎭
⎧fˆ4x ⎫ ⎧− 1.0 kN⎫
⎨ˆ ⎬ = ⎨ ⎬
f
⎩ 5x ⎭ ⎩ 1.0 kN ⎭
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 44
Rangkaian 3 Peer (2)
k2
k1 3
2
P 2 x
2 k3
1
1 2 4
3
Rigid Bar
(1)
Nodal equilibrium : F1x = f1x
(1) (2) (3)
P = f 2x + f 2x + f 2x
(2)
F3x = f 3x
(3)
F4x = f 4x
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 46
Rangkaian 3 Peer (2) (lanj.)
Free Body Diagram (2)
f 2x
(1) (1)
F1x (1)
f1x f1x f 2x (1)
f 2x P
1 1 2
1 (3)
f 2x
f 2x(2)
2 3 (2)
f 3x F3x
3
2
f 2x(3) 2 4 (3)
f 4x F4x
4
Handayanu
3 Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 47
Rangkaian 3 Peer (2) (lanj.)
• Persamaan matrik sistem:
⎡ k1 − k1 0 0 ⎤ ⎧d 1x ⎫ ⎧ F1x ⎫
⎢− k k1 + k 2 + k 3 − k2 − k 3 ⎥⎥ ⎪⎪d 2 x ⎪⎪ ⎪⎪F2 x ⎪⎪
⎢ 1 ⎨ ⎬=⎨ ⎬
⎢ 0 − k2 k2 0 ⎥ ⎪d 3 x ⎪ ⎪F3 x ⎪
⎢ ⎥
⎣ 0 − k3 0 k 3 ⎦ ⎪⎩d 4 x ⎪⎭ ⎪⎩F4 x ⎪⎭
( k 1 + k 2 + k 3 )d 2x = P Reaksi Perletakan:
P F1x = −k 1d 2 x
d 2x =
(k 1 + k 2 + k 3 )
F2 x = −k 2 d 2 x
F3 x = −k 2 d 2 x
• Kurva deformasi
F
thdp gaya:
x
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 51
Pendekatan Energi Potensial (lanj.)
dU = F dx
F=kx
dU = k x dx
U = ∫ k x dx
1 2 1 1
U = kx = (kx)x = Fx
2 2 2
Ω = −Fx
1 2
π p = kx − Fx
2
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 52
Pendekatan Energi Potensial (lanj.)
• Kondisi ‘Stationary’ G
G = G(x) maximum
Harga ' Stationary' dapat sbg titik
netral
maximun, minimum, atau netral
sebagai fungsi dari x dimana :
dG
=0 minimum
x
dx
π p = π p (d1 , d 2 , L , d n ) = π p ({d i })
Turunan pertama dari π p (dinyatakan sbg δπ p )
digunakan untuk meminimumk an π p
u
Fungsi Deformasi yg dpt diterima
u+ δu
δu
x
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 55
Pendekatan Energi Potensial (lanj.)
Kondisi Variasi Deformasi yg dapat diterima:
∂π p ∂π p ∂π p
δπ p = δd 1 + δd 2 + L δd n
∂d 1 ∂d 2 ∂d n
δπ p = 0
∂π p ∂π p ∂π p
= 0, = 0, L , =0
∂d 1 ∂d 2 ∂d n
∂π p ∂π p
=0 (i = 1,2,3,L , n ) or =0
∂d1 ∂{d}
Handayanu Metode Elemen Hingga (LL1206) JTK-FTK-ITS 56
Pendekatan Energi Potensial (lanj.)
• Contoh sistem peer:
F=1000 lb
F
x
k
k = 500 lb/in
πp = U + Ω π p = 250x 2 − 1000x
1 ∂π p
U = kx2 =0
2 ∂x
Ω = −Fx ∂π p
= 500x − 1000 = 0
1 ∂x
π p = kx 2 − Fx x = 2.00 in
2
∂π p π p = −1000 lb − in
δπ p = δx = 0
∂x
π p = 250x 2 − 1000x
8000
6000
Deformation Potential Energy
-4.00 8000
4000
-3.00 5250
-2.00 3000
2000
-1.00 1250
0.00 0
1.00 -750 0 x
1 2 5000 lb 3
3
1 1 1
π p = ∑ π (e)
p = k 1 (d 3x − d 1x )2
+ k 2 (d 4x − d 3x )2
+ k 3 (d 2x − d 4x )2
e =1 2 2 2
− f1x(1)d1x − f 3x(1)d 3x − f 3x(2)d 3x − f 4x(2)d 4x − f 4x(3)d 4x − f 2x(3)d 2x