NAMA :OTRI NYOSEPLUMU

KELAS :B
NO.STAMBUK :218511067
TUGAS :EKUMENI KA
DOSENPENGAMPUH:Pdt .Dr.JOHANNARTANGI
RERUNG,M.
Th
UNI
VERSITASKRI STENTORAJ A
FAKULTASTEOLOGI

MAKNAPENTIMGIMCI -
IIIDANKONSI
LIVATI
KANI
I
BAGIGERAKANEKUMENE

PENDAHULUAN

A.La
tarbe
lak
ang

METAMORFOSI
SEKUMENEAWAL

1
Ekumenis
mebe r
asa
ldaribahasayunaniyai
tuoik
os(r
uma h)danme nei
n
RUMAHYANGDI
DIAMI (
ti
nggal
)
,sehi
nggaoi
kumenebe ra
rti“rumahy angdi
ti
nggali
“atau“duniayang
di
dia
mi”.Dalampenger
ti
any a
ngl uas
,ekumenismeberar
tii
nis
iat
ifke
ag a
ma an
menujukeesaandisel
uruhdunia
.

Ge rej
auni ver salyangdi ma ks
uddi si
nia dal
aht erdi
ria t
ass e
muaor ang,y
angpa daz amani ni,tel
ah
dil
hirkank emba l
iolehRohAl l
ahda nole hRohy angs amaitutel
ahdi bapti
skanme njadianggot atubuh
GEREJA
Kr i
st
us(1k or.12:13;1ptr.1:3;
22-25).Terlihatjel
asba hwaisti
lahgerej
ay angdipa kaidalam univ e
rsalini UNIVERSA
karenaKr i
stusbe r
bicarame ngenaime mba ngunj emaatdanbuk anme mbang unjema at
-jema ata t
a u LAM DAN
gerej
a -
gereja
.Am a t
a ubi asadise
butGe rejayangAm y angbe ra
rtiGe rej
ay a
ngbe r
si
fatKha tolika t
a u
234 berma knas eg enapor angy
5 angpe rca
yak epadaYe s
usKr i
stusdis el
uruhduni ada ns epanjangma sa,
hhf
tf
agg
ggg
gg
npameg
gghhhhhhhf
manda dde
ng“ dedomi nasi
”.Kha tolika t
auy angbiasadisebutGe rej
aKha t
oli
kha nyalahs ebuah
namadi mina sidanme rupa kansebagianda rigere
jay angunivers
a li
tu.Ist
il
ah‘ Am”a tau“ khatolik”i
t u
samas eka l
ibuk anl
ahna mat et
apik at
as i
fatyangbe rart
iuniversal
.Ge rej
as ebagaitubuhKRI STUS
hany asatuda ni t
ulahyangdi sebutsebagaiuni v
ersa
l.

HubunganGe r
ejadanNe g
arame mangde k
atkarena,Gerej
aharusber
peranse
baga igar
am dant
era
ngdunia
dinegar
ama upundima nafak
tor-f
akt
orsosi
al,
pol
iti
k,e
konomi,
budayasal
ingberi
nterak
sibers
amakehi
dupan
ora
ngKr is
ten.Secaraumum tidakadape r
set
ujua
nt unggalt
entangmodelpol
it
iki de
alyangmenja
diacuan
bagai
manas eharusny
ag er
ejabe r
peri
la
kuda nbe rper
andiha dapannegerakarenaba ga
imana
punGe re
ja
ber
adadibawa hnaunganNegara/pemeri
ntah
GE
REJ
Schis
maGe rej
aa dal
ahr et
a k
ny aperse
kutuanduak ubuKr is
teny angk i
nibernamaGe re
ja
Katol
ikdanGe rej
aOr t
odoksTi mur.Keret
akaniniberlanj
utsampa iabadke-II
.Schis
ma
Timur-Bara
tadalahmua r
ada rike
ti
da kr
ukunanteologidanpolit
ikantaraGe re
jaTimur
danGe re
jaBaratyangmunc uldanme mbe s
arberabad-abadsebelumny a
.Schisma SCHISMA
Timur-Bara
tsebenarnyaa dal
aha ki
batdariket
eras
ingana ntar
aduni aKrist
enLa t
indan GEREJA
Yunaniyangberlangsunglama .

PEMAHAMANBARUEKUMENE

Yohanes17:21Mer
upaka
npe mahamanbarudala
mEk umene“supayame r
ekasemuame nj
adis
atu,s
amaseper
tiEngka
u,yaBapa,didal
amAkudanAku
didal
amEng ka
uagarme
rekajug
adidal
amk i
ta,supa
yaduniaperca
ya,bahwaEngkaulahya
ngtel
a hmeng
utusAku”.Per
kat
aaninime r
upak
ansa
tudoa
yangdiucapkanYe
susKri
st
usuntuGere
jadaninidij
adik
anlandas
anda r
iGe r
ejaOikumene.

1
Me
tamor
fos
isRuma
hya
ngdidi
ami,
ger
ejauni
ver
sala
mda
nkha
tol
ik
,Ge
rej
ada
nNe
gar
a,Sc
his
maGe
rej
a,ht
tps
:/
/i
d.m.
Wik
ipe
dia
.or
g
 BABI I
PEMBAHASAN
Pa daz ama nr eforma s iKa tolikRomaunt ukpe r t
a mak a l
i( sejakk hismade ng an
Ge rejaOr todok sYuna nit ahun1054)di pe rha da pk ande ng ana nca ma npe rpe caha nbe s
a r
-
besa ran.Wa l
a upun Lut herde ng anc epa tdi kuc ilka n da rig ere j
a( 1521) ,na mun t etap
dius a
ha kanme nc aripe rdama iande ng anpe ng ikut- peng ikutny a,k aum I nj il
i,de mik es
a t
ua n
kaum Kr i
ste nda ria nc ama nTur ki.Us aha -usahai ni,y angdi dor ongol e hpe rti
mba ng an-
per ti
mba ng a npol itik,me ng ha si
lkanpe mbic ara an- pe mbi caraa ndiLe ipz ig( 1539) ,Ha gena u
(
1540) ,Wor ms( 1540)da nRe g ensbur g( Ra t
isbon,1541)diwi l
a ya hk eka isara nJ erma nda ndi
Pra ncis,t eta pipe rsetuj ua nt i
da kdi c apa i
.Di ka l
a ng ank aum I nj i
lit erny atat idakmung kin
j
ug aunt ukme nc apaik esatua n.Wa l
a upunk aum I njilime mis ahk andi rida iRoma ,na mun
tet
a pa dak e sa da ran,ba ikdik alanga nPr ote stanma upunKa tolik-Romaba hwas atuwa risan
me nja dimi likbe rsa ma ,y ait
uwa risa ng er ejak uno.Ka um Re f
or ma torme nga kuik et
ika
si
mbolg ere j
ak uno( pe ng akua ni ma nr asuli,Ni c ae a-Cons t
a t
inope lda nAt ha nisi
us )s ebag a
i
si
mbol oi k ume nisda nl ebihl uas,me nerimaha silk ons i
li-kons ilioi k ume nisg e re j
ak uno
seba gais esua ide ng anAl kitab.
Timbulk es ada ra nba hwaus aha -usa haunt ukme mul i
hk anpe rpe ca ha ny angdi a ki
ba tkan
reforma siha rusbe rtola kda riwa risanbe rsama .Ke sada rani nihi dupk hus us ny adik alang an
kaum huma nis,c e ndi kiawa nk atolikma upunPr ot estany angme ng e ca mk eada a ng ere j
a
Ka tolikRomapa daz ama ni tuk arenat ela
hme ny impa ngda ria ja randa npr a ktikg ere j
ak uno.
Na munus a hape r dama ianme r
e kaa gakbe rsi
fa ti nt e
lektua lda ni ndi v i
dua l,da nk ur ang
ber akarda lamg e r
e ja.
Pa daa ba dk e -17da nk e-18,us a ha-us ahada ria badr eforma sidila njutk an:
 Me nc arit i
tikpe rs
a t
ua nda lamwa ri
sa ng ere jak uno.
 Me rumus ka ns ema cam da ftarpa sal-pa sali ma ny angdi ang g apa za s
iunt uki ma n
Kr iste n,y a ngha rusdi terimas ecar amut lak,s eda ng k an pa s al-pa sali ma ny ang
di ang g apt ida ka zasit idakbol ehme nja dia lasa nunt ukpe rpe ca ha na ntar aor ang-
6
or angKr i
sten.
Ke kur a ng anus aha-usa hadia tasa da lahba hway angpe r t
a ma di angg apt e rl
alu
i
nt elektua li
ta sunt uk di terima s eca ra umum dig ereja-gere ja.Se da ng ka ny a ng k edua
wa k t
uny abe l
um ma tang .Ge reja-ge rejama siht erlalume ng inda hk a nr umus an-rumus an
konv esiona lma si
ng -ma si
ng .Se tel
ahr umus a n-rumus ank onfe s
iona lk ehila ng anpe ra nany ang
me ne nt uka n.Pa daz a ma npe ncer aha nda npi e t
ismemunc ulahpe nda pa ty a ngme nga t
a kan
bahwai ma nKr ist
e nbe rtolakda r
iha tipriba di.Ke sa l
e hanpr i
ba di,pe ng ha y atani ma ns ecara
i
ndi vidua la da lahy angt eruta ma ,da ns emuaha ll ai
n,s epe rtik eang gota ang e rej
aa tau
pene rima ans ua tuk onf eksia dalahha lk edua .De ng anpe ne kana npa dai ndiv iduma ka
konf eksig ere j
adi re l
a ti
v er.Ge rejabe rusahame nc a r
ihubung ande ng a ng ere j
a -
ge rejala i
n.
Pietisme ,y a ngmunc uldig erejaLut heranJ e r
ma n,s ejaka wa lbe rs i
fa tt erbuk at erhada p
usa ha-us ahay a ngs ede mi kiandik alang anCa lvi
ni s,ba hk anKa tolikRoma .
Sika p t erbuk a di k alang an pi etisk emudi an s a ngat me mpe ng aruhi pe r
hi mpuna n-
per himpuna npe k
a ba ra ni njil
.Pe rhimpuna n-pe rhi mpuna ni nij ug ame ng uta ma ka ni ma n
sede r
ha nak epa daYe susKr ist
us .Pa daa badk e-19t imbul ahus ahal ains bb:

6
Kekuranganus a
ha -
usa
hadia t
asadalahbahwayangpert
amadi angga
pt er
lal
uint
ele
ktual
it
asunt
ukditeri
mas ecar
aumumdig e
reja
-ger
eja
.Sedangk
anyang
keduawa ktunyabelumma tang
.Ge re
ja-g
erej
ama s
iht
e r
lal
ume ngi
ndahkanrumusan-
rumusankonves
ionalma si
ng-masi
ng.
Set
elahrumusan-r
umusan
konfes
ionalkehil
anganperananyangme nentuk
an.Padazamanpencerahandanpiet
is
memunc ula
hpe ndapatyangme nga
tak
anba hwaimanKr i
st
enber
tol
ak
darihatipr
ibadi.Kesal
ehanpri
badi,penghayat
animansecar
aindi
vidua
ladalahyangter
utama,dans
e muaha lla
in,se
pert
ikea
nggotaangere
jaat
au
pe
ner
ima
ans
uat
ukonf
eks
iada
lahha
lke
dua
.De
nga
npe
nek
ana
npa
dai
ndi
vi
duma
kak
onf
eks
ige
rej
adi
rel
ati
ve.
r
 1)Us ahame mpe rsatuk an or ang -
or angKr i
sten da r
ig ere
ja-gerejay a ngme mpuny ai
dasa rte ologisa tauk onfesiona ly angs ama .
2)Us aha unt uk me mpe rs
atuk a n or ang -
or ang Kr is
ten Pr otes t
a n da lam s a t
u
perhi mpuna ny angdi prakarsa iol ehThoma sCha l
me rs(
1780- 1847) ,y angk emudi an
hasilny ai alahpe mbe ntuk anEv a ng e
licalAl liancediLondon,t ahun1846.Na muni ni
j
ug at ida kpe rna h be rhasilunt ukme nupul ka n or ang-orangKr isteny angda pa t
diang ga pwa k i
lg erejame rekada nt e
tapbe r
sifatpe rhimpuna ny angpr ibadi.
3)Vol unt arymov eme nty angl ahi rk arenape nga ruhRe vival
is
m,g era kank eba nguna n
roha nidiAme ri
k aSe rikat.Mi salny a:YMCA( Pe r
sa t
ua npa r
ape mudaKr is
ten1844) ,
YWCA( pe rsatua npa rape mudiKr is
te n1854) ,SCM ( geraka nma ha s
iswak ri
sten).
Ya ngme mi likipa nda ng anba hwabuk ank onfe ksig erej
ay angpe nting,t e
tapii ma n
mur ni k epa das a ngj uruse l
ama t.Tug asbe rs
a maor angKr i
st
ena da lahme nginjil
i.
4)Us ahaunt ukbe k erj
as a madibi da ngpe kaba rani njil
.Di mula ide ng anpe ne rj
ema han
Alkitab.Le mba g aAl kitaby angpe rtamaunt ukpe ny e
ba r
a nAl k i
ta bdil apa ngan
pek aba rani njila da lah Br i
tisha nd For eign bi ble Soc i
e ty,t a hun 1804.J ug a
diada ka nny ak onf erens i
-konfe rens iy angme ngha sil
kanpe ma ha ma nba hwada lam
pek aba rani nj i
lpe rl
us uatupe mba gianl a pang anpe kabarani njilunt ukme nghinda ri
apay angdi sebut“ pe kaba ra
ni nj ilrang ka p”.
5)Sejak1854di ada ka nk onpe rens i-konpe rens ipe k abarani njilunt ukduni aa ng lo-
Ame rika ,ta hun1866unt ukda ratanEr opa ,ta hun1860diLi v erpoolda n1885di
Londondi a dak anKonpe rensiPe kabar anI nji
lI nte r
na t
ional.Ta hun1900diNe w
Yor kdi ada kanEuc ume nicalConf erenc eonFor eignMi ssi
ons ,ya ngdi s
elengg arakan
olehEv ang eli
c alAl l
ianc e.
6)Us ahai nibe rmua rapa dak onpe rensipe kaba rani njilseduniadiEdi nbur gh( 14-23
j
uni1910) ,y a ngdi pe l
opor iol e hJ ohnRa leighMot t(1865- 1955) .Konpe rensii ni
untukme mba ha ssejuml ahpe rsoa lany angt i
mbuldil apanganpe ka ba raninjil
.
Pok ok- pok oky angdi ba has:
 Pe ka ba rani nji
ldis elur uhduni a.
 Ge rejadil apa ng anpe kaba rani njil.
 Pe ndi dika nda npe ngk ristenan.
 Be ritaKr ist
e nda na ga ma -aga mabuk anKr iste
n.
 Pe rsiapa npa rape kaba ri njil.
 Hubung ande ng anpa ng k aldida lamne g eri
.
 Hubung ande ng anpe me rintah.
 Ke rj
a samada nk eesaa n.
7)Ke put usa ni nidik emudi anha rite r
ny atabe rartilang kaha wa ldis ejarahoi kume ne,
sehing gak onpe rensipe kabara ni nj i
lse duni adiEdi nburgh1910di li
ha tseba gais aat
7
kelahira ng erak anoi kume nis
.

2.
1. Pokok-pokokpenti
ngI MC
2.1.
1.I nte
rnat
ional Mi
ss
ionaryCounci
l1921-
1961ke-I
Inte
rnasi
onalMi s
si
ona r
yCouncil(I
MC)didi ri
kanpadatahunpadatahun
1921,ya ngdiket
ua iol
ehJ ohnMot t
.Se t
el
ahEdinburg,berdi
ri
la
hde wan-
dewan
semaca
mi t
usepertiDewan-dewanKris
tenNasi
onal(diIndi
a,Korea,J
epa
ng,Indi
a

7
ht
tp:
//
www.
aca
demi
a.
edu.
Usa
hay
angdit
imbul
kan
 danTi ong kok )
.Se ja kTa hun1912mul a iditerbitkanI nt erna tiona lRe viewofMi ssion
(
IRM) ,ma j
a l
a hunt ukpe kaba ranI njilda nmi ssiologiy anga das ampa is eka rang .
Konpe rensi-konpe r ensipe kaba ranI nji
ly angdi a daka ns ejakEdi nbur gs ampa is a at
IMCme mut us kanunt ukme ng gabung ka ndiride ng anDe wa nGe reja-ger ej
aSe duni a
adal
ahs e baga ibe r
ik ut:
 Konpe rens idiYe rus alem ( 23 Ma r
et-8 Apr il1928)y a ng me mbi cara kan
hubung ana ntar ag ereja-gerejamudada nt ua ,hubung a nde ng ana ga ma -a gama
lain,s ekularisasis ertac ompr ehe nsivea pproa cht ot heJ ews .Compr ehe nsiv e
appr oachbe rtolakda ripe nda pa tba hwaI nji
lme ny a ngk uts elur uhma nus i
a ,y ai
t u
ji
wa ny a,hubung anny ade ng ans esamama nus iada nduni as e kit
a rny a.Ol eh
seba bi t
upe ka ba r
a nI njiltida kbol e hme mba tasidi ripa dape mbe ri
ta anor ang -
pe ror ang an.Pe kaba ranI njiljug at erma sukpe kerj
a a ns os i
a l
,me dis,pe ndi dika n,
sing katny ak eg i
atan- kegiatan y ang me nca kup s ega l
a bi da ng k e hidupa n.
Pe k aba r
a nI njila da lahpe mbe rit
a ank aba rs yal
om y angme ny a ngk utma nus ia
seut uhny a .
 Ta mba r
a n 12- 29 de sembe r1938,y ang me ma inka n pe ra n pe nting da l
am
konpe rens iinia dalahbuk uDr .H.Kr aeme r ,theChr is
t i
a nme ssagei nanon-
Chr ist
ian Wor ld unt uk me lawa n buk u Re think ing Mi s si
ons( 1932)y ang
me mbi ca rakant enta nga da ny ape ng aruhBa rthda nde mi kianpe ng aruhi ni
ma sukduni ape kaba ranI njili nterna t
iona l
,me nol a kk oloni alisme ,me mbe ri
pe rha ti
ank epa dak ema ndiriang ere j
a -
ger ej
amuda ,pe ndi dika nunt ukpe nde ta-
pe nde tapr ibumida npe ndidik ant eolog i
ay a
ngba i
k ,ke rjasamada nk ee saan.
 Whi tby( k anada )5- 24j uni1947.Te ma ny aa da lah:TheChr isti
a nWi tnessi na
Re volutiona ryWor l
d( ke s
a ksi
a nKr ist
e nda l
amduni ay angr ev olusione r).Ge reja-
ge rejat uada nmudamul ais alingme ng akuis eba gai“ pa r
tne r
si nobe die nce ”
(mi tra da lam k etaatan) ,y ang s ama -sama di pe rha da pk an de ng an t uga s
me ng aba rkani njildis eluruhduni a.I st
il
a h“ pa rt
ne r sinobe die nce ”me nunj uk an
ba hwat ida ka dape rbeda ana ntarag erej
at uada nmudak a renak edua ny aa da lah
ba g i
a ng erejaoi kume nis,g e rejas eduni a,y angme mi li
k it ug asy a ngs a ma .
Ke dua ny a ha rus l
a hs ali
ng me mba nt u da lam me lak sana ka nt ug asi ni .I ni
me nunj uk anba hwaduni atida kl agidiba gikanda l
a ml apa ng anpe kaba ranI njil.
 Wi l
ling en( j
erma n)5- 12j ul i1952,de nga nt ema“ TheMi ssiona ryObl igationof
TheChur ch”( Ke wa ji
ba ng e r
e jaunt ukme ngaba rka nI nj i
l).
 Ac hi mot a( Gha na ,Af ri
c a),28de sembe r1957-8j anua r i1958.Ya ngbe rtema
“TheChr i
stianMi s
sioni nThi sHour ”(Mi siKr iste npa das aa tini).Di putus kan
unt ukme ng i
nte grasikanI MCde ng anDGD.

2.1.
2. Ge rak
anFa i
thAndOr der1910-
1937k e-II
TujuanFa it
ha ndOr der,yangdirumuskanolehBr e nt,adala
hme ncar
ijal
anme nuju
keesaang er
eja.Untukme ncapaitujuaniniBrentme ngus ul
kanunt ukme ngadakansuatu
konperensiyangme mpe r
cakapkansoal-s
oali
ma nda nt a
tag erejada nme li
hatbagai
ma na
ha l
angan-hal
ang a
nunt ukk ees
aang e
rej
ada patdiatasi.Pe rkembanga nyangt er
jadidi
kalangang erej
a-ger
e j
ay angbe rcorakAng li
kan.Rumus anda sark e
e s
aandiAng li
kan
Communi ony angdikenaldenganna maLa mbethQua dri
la t
eralmencantumk a
ne mpathal
yangme ng g
abung kang er
eja-
gerej
aAng li
kanyaitu:
o Alki
tabsebagaiuk urani
ma n.
 o Pe ngakua ni ma nr asulida npe ng a
k uani ma nni c
e a-
constantinope l.
o Ke duas akra me n,ba pti
sa nda npe rj
amua nk udus .
oJ aba t
a nusk upy anghi stor i
s.
Pe nekana npa dak ee saang erejay angk e l
ihatanda nt er
wuj uds ecaraor ganisat
oris
me rupa k ansumba ng a nAng l
ica nCommuni onk epadag era
kanFa it
ha ndOr der.
2.
1.3.Ge rakanLi feAndWor k1919- 1937;Wor ldAl liance1914- 1948k e-I II
Pr as
ejarahLi fea ndWor kt erdapa tdalama ksiKr is
tendibi da ngs osialpadaa badk e-
19.Ba ny akorg anisas iKr i
s t
enme libatka ndirida lama ks
isosi
a l
.Ma k at i
mbul ahk esadaran
bahwa da l
am me ng hada piha l-hals osi
a lor ang -
or a
ng Kr is
ten ha rus be k
er j
asama .
Ke r
ja samai nidibi dangs osial-
ek onomida nbi da ngpe r
da ma iani nternasi
ona l
.Sa lah
seorangpe loporg erak aninia da lahJ .H.Wi cher n(1 808-1881).Wor ldAl i
ancea dalahs a
lah
satu or ganisasidibi da ng i ni.Se s
uda h Pe rang Duni a Pe rtama ,Wor ld Al li
ance
me mbi c arakanpa dak onpe rensi-
k onpe rensis oal-soalI nter
na t
iona ls epe rt
iLi gaBa ngsa-
bang sa,pe lucutans enjata,na sionalisme ,dani nterna sionali
sme .
Us a
ha -usahal ai
ny angme rekal akuk ana dalah:
oMe mpe rj
ua ng ka nke beba sanbe r
a gama ;
oMe lawa n ha lang an-ha l
a ngan unt uk g e r
e j
a-ge r
eja,se kolah-sek olah da ni nsti
tut-
i
ns ti
tutk r
isten;
oMe nc aripe nye lesa
ia nk onfli
k -
k onfli
kg ere j
anida npolit
iky angme me cahkang erej
a ;
oMe ma j
uka nhubung an-hubung anpe rsa haba tani nte
rna si
ona la ntarag er
eja -
gerej
a
da njema at-jema at
;
oMe nc aripe rda ma i
a n;
oMe nduk ungus aha -
us ahay angme ma juka nk e adil
anda lam hubung ana ntarba ngsa.
8

2.2. Pok ok -pok okpe nti

ngKons il
iVa t
ikanI I
2.2.1.Apai tuKons iliVa ti
kanI I
Kons iliEk ume nisVa ti
k anI Ia t
aul ebihdi kenalde nganna maKons il
iVa t
ikanI I
,
ada l
a hk ons i
lie kume nisk e- 21y angdi buatol e
hGe rejaKa toli
kda l
amk urunwa kt
utahun
1962- 1965,y angdi pi mpi nol ehPa usYoha nesXXI I
I,pa dat anggal11Ok t
obe r1962,da n
ditutupol e hPa usPa ulusVI ,pa da8Ag ustus1965.
Pe mbuk aanKons i
liinidi ha dirioleh2540or angUs kupy angbe r
asalGe rej
aKa toli
kRoma
dis eluruhduni a,29or a
ngpe ng ama tdari17Ge r
ejalain,da npa raunda ngany angbuk an
Ka tolik.
Si da ngi nime narik,k arenadi a
dak anda lame mpa tpe ri
ode ,dima naj uml ahUskup
yangha dirl ebihba ny akda nbe rasalda rilebi hba nyakne g ar
ada r
ipadak onsil
i-
konsil
i
sebelumny a.Juml ah dok ume n y ang di ha s
il
ka nnya pun l ebih ba nyak da n da mpa k
peng a r
uhny aa task e hidupa nGe r
ejaKa toliklebihbe sarda ripe r
ist
iwama na puns es
uda h
zama n r e forma si pa da a ba d XVI .Tujuan di ada kannya Kons il
ii ni a da l
ah unt uk
me mpe rba ha ruiGe rejas ecar aspiri
tualde nganc ar
ak emba lik esumbe rTr adisiSuciya ng
lamaba i
ky a ngt ertulis(Kita bSuc i)ma upuny anglisany ait
ua jaranpa r
aBa paGe re
jada n
tuli
sanPa r aOr angKudus .
Da ris i
da ngi nidi ha rapk ana garGe rej
ada pa tme mpe rolehk eseg
ar a
nba rus ehing g
ada pat

8
Menuj
uKeesaa
nGerej
a.Keput
usa
ninidikemudia
nha r
iter
nyataber
art
ila
ngka
hawaldis
eja
rahoi
kume
ne,s
ehi
ngg
akonpe
rens
i
pe
kaba
rani
nji
lse
duni
adiEdi
nbur
gh1910dil
ihats
ebaga
isaatkel
ahir
anger
akanoi
kume
nis.
me nj awa btantanganzama n,dani ma nKa tolikda pa tditer
a pkandida lamk e hidupa ns ehari
-
har i(aggiorname nt
o).
Da l
a mk onsi
liVatikanI I(1961)di keluarkande kri
ty angbe r
isisik
apKa tolik-
Roma
terha dapg e r
akanoikume ni
sy a
ngs uda ha dadil ua r.Di je
laskanba hwag e r
ejay ange say ang
didirikanol e
hKr i
st
us,sejakza ma npe rmul aanme ng al
amipe r
pe cahan-pe rpeca han.Ba i
k
piha k Ka toli
k ma upun buk an Ka toli
k be rs
a l
a h da lam pe rpecahan-pe rpec ahani ni
.
Dite gaskanpul aba hwame rekay a nghi dupt erpisahda r
iRomame l
aluiba pti
sa nbe rada
dala mt ubuhKr ist
us,se
hinggame re k
apa tutdi s
ebutor angKr i
st
e nda npa tutdi terimaol eh
orang -orangKa tol
iksebagaisauda ra-sauda rada la m Kr is
tus.Sel
a i
ni t
uba hwak eterl
ibatan
Ge re j
aKa tol
ik-
Romada lamg erakanoi kume nisk hus usnyat e
rwujudme lal
uidi a
logda ndoa
bers ama .Us ahaoi kumenisdilihats eba gaipe rkemba nganpe rs
e kut
ua ny angs e caraa zas
i
suda ha da .ibadahbe r
samadi pe r
bol ehk ante ta
pit ida kdeng anpe rayaans akra me ne ka r
is
ti
.
Or a ng-orangKr i
st
endianjurkanunt ukme l
ibatkandi rideng ang era
ka noik ume nisde ngan
me mpe rhatikanpe r
bedaan-perbeda ani ni,k husus ny aunt ukme ncaribe r
sa ma -samada s
ar
Kr istenunt ukme nghadapitant
a ngan- t
a ntang anza ma nmode rn.

2.
2.2.Pe
nti
ngny
aKons
il
iVa
tik
anI
I

Pert
ama,Ge r
ejaKatol
ikt
erusmencar
icaraunt
ukmengi
nte
gras
ika
npe ng
ala
ma n
manusi
amodernyangter
usber
kembangdandeng
andogmaKr
is
ti
anidanaj
aranYes
usyang
be
rsumberdar
iInj
i
l.

Ke
dua,tidakbisadipungki
ribahwagerej
asemest
apunme ngha
da pitant
anga
ny ang
sa
nga tbesardaripe r
ubaha ndibidangpoli
ti
k,sosi
al,e
konomi,dantek ni
k.Gerej
aperlu
per
uba hanme ndasardalams t
rukt
urdanprakt
ikunt
ukme ngha
dapit
antang a
nini
.
Keti
ga ,aga
rGe re
jakemba lipadapanggi
la
na sal
nya,yai
tusemaki
nterfokuspadapri
badi
Kris
tusdanpadaMi st
eriPaskah-
Ny a
.

Ke t
igahaldiat
asini
,dir
angk
um dalams ebuahper
nyata
anme nda
lam ole
hPa us
Yohane
sXXI I
I,ba
hwa" Say
aingi
nme mbuk
ajendeladar
iGere
jasehi
ngg
akit
abisamel
ihat
ke
lua
rda nme r
ekayangadadil
uarbi
sameli
hatkedala
m."

2.2.
3.Ha s
ildariKons il
iVa t
ikanI I
Kons i
liVatikanI I,me ng has
il
ka n4k osti
tus
i,9dekr
et,dan3pe
rny
ata
anpe
nti
ng
yangbergunaba gikitasemuahi ng gasaati
niyai
tusebaga
iber
ikut
:
1.Ada4Kons ti
tus
i,diantarany a
:
 DeiVe rbum( tenta
ngWa hyuIlahi)
 Gaudiume tSpe s(
tentangGe r
ejadiDuniaDe was
aIni
)
 Lume nGe ntium( t
e nt
a ngGe rej
a)
 Sacrosanct
umConc il
ium( te
ntangLitur
giSuci)

2.Ada9dekret
,dia
nta r
a nya:
 AdGe nte
s(t
ent angKe g
iat
anMi si
one
rGe r
eja
)
 Apost
oli
camAc t
uos it
atem(t
entangke
ras
ulanAwa m)
 Chri
stusDomi nus(tentangTugasPas
tor
alparaUskupdal
amGe r
eja
)
I nt
erMi r
if
ic
a( te
nt angUpa ya
-upayaKomunikas
iSosi
al
)
 Optat
a mTotius(tentangPembinaanImam)
 Orie
ntali
umEc cl
e s
iarum(te
ntangGerej
a-g
erej
aTimurKatol
ik
)
  Pe
rfec
taeCarit
ati
s(t
enta
ngPe mba
haruanda
nPenye
suai
anHidupRe
li
gi
us)
 Pr
esbyt
eror
umOr di
nis(
tent
angPel
ayana
ndanKehi
dupanpa
raImam)
 Uni
tati
sRedint
egrat
io(t
enta
ngEkumenis
me)

3.Ada3pe r nya t
aa n,di a nta rany a:
 Di gnitatisHuma na e( tenta ngKe be bas anBe raga
ma)
 Gr av i
ssimumEduc ationis( tentangPe ndidika nKr i
sten)
9
 Nos traAe tate(te nta ngHubung anGe rejade nganAg ama -Agamabuk anKr istiani).
3.
3. Ma k nape ntingI MCda nKons iliVa tikanI Iba giGe rakanEk ume nis
Da ribe bera pape njela sandia t
a sjela sba hwada l
amI MC pa stia dama k nay ang
pentingunt ukpe rk emba ng a nGe r ej
aunt ukma sa-ma say anga k anda tangba hk anj ug a
suda ht erjadihi ng gas a ati ni.Cont ohny as epertikonferensiy angdi lakuka nitume liba t
kan
l
e mba gaPe kaba ra nI njildis eluruhduni a .Pok okk ecilyangpe nt i
ngdipe mba ha sandi
si
nii alah;g er aka ne kume net i
da kl a gidi l
ihats eba gaius aha “ orang pe r ora ngan”
me lainka ns eba ga i“ Ge reja-g erej
ay ang s uda h me nj a
dik esatua n”.Konf erens ii ni
me mbe rima knape nt i
ngde ng a nt ujua nme mba ngunk erjas amaa nta rGe re ja-gereja
Kr i
sten di da era h-da e rah pe ng inji
lan, t erutama me nc ar
ij alan k el
ua r unt uk
me ng hilang kank onf l
ik ,sa l
a h
paha m da n be r
ma c am- ma ca m de nomi na si
ona lGe rej
ay angpa dawa k t
ui tus udah
sema k i
n
para h.
Ge ra kani nime mbuk adi rij ugaba giGe rej
aKa tolikda nGe r
e ja-gerejaTimur ,t etapi
perha tian ut ama ny a di t
ujuk an k hus us me mpe rs
atuk an Ge re ja-gereja
Prote st
a n.Konf erensi
i
nime ng hasilkant igak eput us any a ngme mbuk aj alanba gig e
r ak
a ne kume ne.
Per t
a ma ,pe sertame ras aka npe nti
ng ny ag e rakanpe ng i
njil
ank es eluruhduni a.
Ke dua ,be r
us ahame mbe ntukda nme ng e mba ng kanGe rej
ana s
iona ly angbe rdi rida l
a m
me nc ukupik ebut uha ns endi ri( sel
f-suppor t
ing )
,me ng aturdirisendi ri(self
-governi ng )dan
me ng emba ng ka ndi ri(s el
f-pr opa gating )
.
Ke ti
g a,me njalink erjas amame ncipta kank eesaanGe reja(coopera ti
ona nduni ty).
Be gitupul ade ng ank ons iliv at
ik anI Ijug ame mbe rima knape ntingdida l
amny ay aitu
karenade ng anc ar ame lak sana kank ons iliv a
tikanI Ii nia kanme njadis ebua ht ujuan
mul iaunt ukbe ri
ni si
a tifda na ktifda l
a mt ug a
s-tugase kume nisda l
a mr ang kame mul ihkan
persa t
ua numa tk rist
ia ni.
Di kata k
a nj ugaba hwa ,De wa nKe pa usa nunt ukPr omos iPe r
sa tuanUma tKr is
te n
buk ans a j
ame mbe rikan pe ng aj
a rant ent angk et
erbuk aane kume nisGe rejaKa t
olik
sesuda hKons iliVa tik anI I,t e t
apit eruta mame nj
a dik oordinatorpe ma j
uank esatuan
uma tk ristenda ns ek aliguswa ki
lr esmiGe re
jaKa tolikda lam di a l
og-dialoge kume nis
i
nte rna t
iona l. De wa n Ke pa us an unt uk Pr omos i Ke satuan Uma t Kr isten i ni
sesung guhny ame njala nk anf ung s
iny ada la m duat apa ky aknik eda lam Ge r
e j
aKa t
olik
(
a di ntra )da ndil ua rGe rejaKa tolik( ade x t
ra)y ai
tu,pe r j
umpa anda ndi alogde ngan
gereja-ge rej
al a i
ns e rtak e terl
iba tanda lamg erak an-gerakane kume nisinternasi
ona l.

9
Suasa
naKonsi
liVati
kanIISe mangatekumenisdal
a mGerej
aKa t
olikhinggakinite
tapnyal
asema ngat
nyadanakans e
ma k
inmembara.
Set
iapumatmempunyaitanggungja
wa bdalamusahame mul
ihkankemba lik
e s
atuanuma tKr
ist
iani.Ole
hkare
naitu,dalamdir
ect
ori
um
te
ntangge
rak
ane k
ume nedik
ata k
anba hwa,ekumenenis
meadalahtanggungjawabs e
genapumatbe ri
man.Gerak
ane kumeneyangada
ti
dakhany
adibe
ba nk
ank e
padapa rape mimpi
ns et
iapje
maatte
tapis
e ti
apuma tsetur
utkemampua nnya.
 BABI
II
3.
1.Ke
simpul an
Da ripa pa ra nma terite ntangI MC,t entangba ga ima nape r anI MC i niba g
i
Ge r ej
ada nma knada riI MC i nida pa tk it
ame na rikk esi
mpul anba hwaGe ra kan
ekume net i
mbuldik alang a nKr is
tenk a renaa dak e sada ra nba hwaunt ukpe ng i
nj i
lan
ata uk r i
steni s
a s
ik es eluruhduni ape rlume ngada kanpe r
sa tuandia nt arag e
reja-ge rej
a
yangmul ait erpe ca h-pe ca h,k a re
naunt ukme munc ul kans ebua hpe ruba ha nha rus
adape rge rakanunt ukpe rba ikan. Da nda r
iI MC i nia da punha ly angt el
a hdi
wuj udk any aituWuj udk onk r
itda rig era kane kume nea da l
ahde ng a ndi be ntuk nya
org ani sasie kume ne diduni a ,mi sa lny a Wor l
d Counc ilofChur ches,Wor ld
Ev a ng elicalFe llows hip,I nt erna ti
ona lCounc ilofChr istianChur c he sda nmung kin
aka nma sihba ny akl a gik ede panny a .
Be g i
tupul ade ng anKons i
liVa tika nI I
,Kons i
liVa tikanI Ime rupa kanr ahma t
da riKr istusda ns e kaligusung k apa nk ebesa ran ha ti
,k e
te r
buk a an pi kiran da n
kema ua n unt ukt erusbe la j
arme nyima ks elubungmi s t
erit ent angKr is
tusy ang
diny at akank epa da Uma tAl l
ah me la l
uit anda -tanda j a ma n.Ge rej
as e ba ga
i
pe rsek utua nk aum be rima n,y angme skipunbuk anbe ras alda riduni a ,tetapihi dup
da lamduni ay angt undukpa dahuk umr uang ,g erakda nwa ktu,pa stii kutme nga lami
pe ruba han.Ka la uhi rar kida numa tAl lahk ur a
ngda nba hka nt ida kme ny ada r
i
dime ns ig erak ,r ua ngda nwa ktuy angdi hidupiol e hs e tiapma k hluk ,ma kaGe rej
a
aka nt ing g als eba g aiba ra ngus a ngda n pa janga ny a ngs ekeda rdi ingats e ba ga
i
wa risa n ma sal ampa u.Se bua h Re vol usiSuny i
,Va l
e nti
nusSa eng 311 da pat
me ny ejukk anme r ekay angbe radadida lam da ny anga dadida la m da patme l
ihat
rea l
ita sy angs eda ngt erj
a didil ua r.Pi liha ny angdi ambi lda nk eput usa ny angdi buat
olehKons il
iVa tika nI Ime rupa ka ns ua tupe nc iptaanor do,g e
ra kk e mba lik ea kar
,
pe ruba hanr adik al,s ebua hr ev ol
us ia ga ma .Ti daka das a t
ua gamapuny angt elah
be ranik elua rda ric redor e l
igiusit
a sda nk e l
emba gaa nny ay angbe r cirie ksl
us i
f,e li
ti
s
da na bs olutde ng anme ng akuik e
be na rana gamada nk e yakina nl a ins e pert
iGe rej
a
Ka tol i
k .Ka renai tu,k i
tal a yakbe rsyuk ura tasAnug erahk ebijaksa na a nKr i
stusy ang
me mbua tk it
as edi kitde mis edikitme ng er t
ida nme ma ha mibe t
a paa gamas ecara
esens ia lha nyala hs ebua hj a l
anda nbuk ant ujua n,ba hwaa gamaha rusme r awat
kema nus i
a ans e rta me me lopor ipe r
s auda r
aa n da n pe rdama i
a n.Ge reja Ka toli
k
Indone si
a ,s e
ba g aik awa na nk ecil
,he nda klaht erusme mpe lajarig uname nda pa tkan
pe ng ertianda npe ma hama ny angut uht entangha k i
k at,ma knada nma ks
udKr ist
us
da lam Kons i
liVa tikanI I.Be r
ba ga ita nta ng anda nha mba tanbuk anl a ha lasanunt uk
be rpa ng kut ang anda nme ny erahk a l
a h,me laink ane ner giya ngme ndor ongs ebua h
pe nc aha rian da n pe rjua ng any a ng t ulusda n mur niunt uk me nda rat
k an da n
me na na mk ans piritKons il
iVa t
ik anI Ida l
a m s a nuba ris eti
a p uma tKr is
te n di
Indone si
a .De ng a nde mi kian,k i
tas ung g uhs eratuspe rsenUma tpe rcyak epa da
Kr istusda ns era tuspe rsenI ndone sia,buk anha ny ada lamk at
a -ka taha mpa ,te t
api
terung ka pda lampe rbua tanny atada lamk ehidupa ns e har i-
ha ri.
Ke duapok okba ha ssani nima si
hs ang atbe rka itans e hing g ama knada r
i
da lamny ai tus ang atpe ntingba gik ehi dupa nGe rejapa das a a
ti nida nma say ang
aka nda t
a ng .
3.
2.Penutup
Ak hi
rk at
ada rima kal
ahiniadala
h,say
ame nyadaribahwadalam pengumpul
an
mate
ridia t
asbisasajabanyakkeke
li
ruandank ekurang
a ndidalamny
as ehi
nggasay
apun
membutuhkank orek
sidalam makal
ahinisert
ama s
ukany angme mba
ngun,mohonma a
f
ya
ngs ebesar
-be
sarnyajikaadakesal
ahandida la
m ma te
riinibaikmasala
hy angbes
ar
maupuny angke c
il
.At a
sk e
rjasa
ma nyasayaucapkanba nyakteri
mak a
sihTuha nYes
us
Membe rk
a t
i.
DAFTARPUSTAKA

Bana wira
tmoSJJ .
B.,Tempa tDanAr a
hGe rakanOikemenisJa
kar
ta:BPK-
GM,1994
DeJ ongChr i
st
ia ,Me
n. nujuKe e
saa
nGe r
eja
,Jakar
ta:BPK- GM,1996,
Abineno,J. Ch.1984.Oi
L. kumenedanGe raka
nOi kumene.Jak
art
a:BPKGunungMuli
a.
Sel
itubunMa rthi
nus.
,Suas
a naKonsi
liVati
kanII|timetoa
st.
com
ht
tp://
www. ac
ademia.edu
ht
tps://
id.
m.wiki
pedi
a .
org