Anda di halaman 1dari 20

PELAJARAN I KASEHATAN

A. MEMBACA
a. Bacalah wacana berikut ini dengan cermat
Piagam Adipura kota depok
Tahun 2013 kota Depok dianugrahkan Adipura, Adipura teh hiji penghargaan
ka kota di indonesia nu ngabogaan cara gawe alus dina miara kebersihan jeung
miara lingkungan perkotaan anu diayakeun ku Kementerian Negara Lingkungan
Hidup.
Wali Kota Depok Nur Mahmudi Ismail ngaapresiasi gawe soson-soson warga
Depok dina usaha kebersihan jeung miara lingkungan ti mimiti warga jeung
aparatur pemerintah kota Depok nu utamana Badan Lingkungan Hidup Kota
Depok.
Piagam Adipura Kota Depok tahun 2013 diserahkeun langsung ku Menteri
Negara Lingkungan Hidup Baithasar Kambuaya di Hotel Bidakara Jakarta Poe
Senen 10 Juni 2013.
Program adipura dina nganilaina teh nyaeta tempat-tempat perumahan, jalan,
pasar, perkotaan, perkantoran pemerintah, jeung sakola, terminal, taman kota,
rumah sakit jeung tempat pembuangan akhir sampah (TPA) serta pemisahan
jeung ngolah runtah.
b. Latihan
Jawablah pananya ieu di handap!
1. Naon judul bacaan di luhur?
2. Tahun sabaraha Kota Depok narima Piagam Adipura?
3. Saha nu masrahkeun Piagam Adipura?
4. Dimana Wali Kota Depok narima Adipura?
5. Tempat naon wae nu dijadikeun panitia Adipura teh?

B. MENULIS
a. Menggunakan awalan “n” pada kalimat
Conto : turut
Ari ka kolot teh kudu turut bisi doraka. menjadi
Ari ka kolot teh kudu nurut bisi doraka
Kepada orang tua harus menurut supaya tidak durhaka.

Perhatikan kata-kata di bawah ini, setelah mendapatkan awalan “n”!


Ajar = ngajar : mengajar
Asah = ngasah : mengasah
Cabak = nyabak : memegang
Coba = nyoba : mencoba
Eja = ngeja : mengeja
Gotong = ngagotong : menggotong
Ibing = ngibing : menari
Kedul = ngedul : malas
Ojeg = ngojeg : mengojek
Tajong = najong : menendang
Tulis = nulis : menulis
Seupan = nyeupan : mengukus
Saba = nyaba : berkunjung
Karang = ngarang : mengarang

b. Latihan
Isilah dengan menggunakan awalan “n”
1. Tulis
Purwadi keur ......................surat.
2. Kedul
Manehna mah................................... pisan dititah kitu wae embung.
3. Seupan
Bi utih keur............................ hui cilembu.
4. Saba
Isukan kuring rek........................ka Cianjur
5. Karang
Murid kelas V keur diajar............................

c. Menggunakan awalan “pa” pada kalimat


Conto :
Dagang
Bapa kuring mah dagang. Menjadi
Bapa kuring mah padagang.

Perhatikan kata-kata di bawah ini, setelah mendapatkan awalan “pa”!


Menta = pamenta : permintaan
Panggih = papanggih : bertemu
Sanggrok = pasanggrok : berpapasan
Tugas = patugas : petugas
Tani = patani : petani
Joang = pajoang : pejuang
d. Latihan
Isilah dengan menggunakan awalan “pa”
1. Tandang
Anu juara teh.......................... nomor 5.
2. Joang
Tole iskandar teh................................ti tatar depok.
3. Rebut
Ulah........................ dahareun era ku batur!
4. Mere
Baju ieu mah............................... ti Ua.
5. Nyawah
Mang Ohim........................................... Pa Haji Dahlan.

e. Menggunakan awalan “pada” pada kalimat


Conto:
Najong
Bal teh pada najong ku barudak.
Bola itu ditendangi anak-anak.

Perhatikan kata-kata di bawah ini, setelah mendapatkan awalan “pa”!


Menta = pada menta : diminta banyak orang
Meuli = pada meuli : dibeli banyak orang
Beunghar = pada beunghar : sama-sama kaya
Pinter = pada pinter : sama-sam pintar
Kasep = pada kasep : sama-sama ganteng

f. Latihan
Isilah dengan menggunakan awalan “pada”!
1. Daek
Ari......................... mah pagaweana sakitu loba oge tereh anggeus.
2. Melong
Tamu nu anyar datang teh.......................................ku sarerea.
3. Ngariung
Nu gering teh........................ ku dulur-dulurna.
4. Dahar
Sanggeus...................................... kakara arindit.
5. Rajin
Lamun........................... ngapalkeun mah pasti palalinter.
C. BERBICARA
a. Menggunakan istilah kasehatan dalam kalimat.
Conto :
1. Ayeuna mah di unggal kacamatan oge aya Puskesmas.
Sekarang di setiap kecamatan ada Puskesmas.
2. Oralit teh keur ubar muntaber.
Oralit untuk obat muntaber.

Carilah beberapa kata istilah kasehatan!


1. ...............................................................................
2. ..............................................................................
3. ..............................................................................
4. ...............................................................................
5. ...............................................................................

D. Salin ke dalam bahasa indonesia


1. Jadi jalma mah kudu sabar

2. Kudu akur jeung dulur

3. Unggal daerah ngabogaan adat

4. Lamun ngomong kudu sopan

5. Indit kudu pamit datang kudu salam


PELAJARAN II KASEHATAN
A. MEMBACA
a. Wacana
Bacalah wacana berikut ini dengan cermat!
Tole Iskandar

Dina jamanperang nanjeurkeun kamerdekaan atawa jaman repolusi


depok teh ngabogaan andil anu kacida pentingna. Para pajuang depok
babarengan nyingkilkeun baju kenca jeung katuhu ngusir bangsa
deungeun, inggris jeung walanda. Anu jadi pingpinanana nyaeta letnan
Muda Tole Iskandar, nelah Tole Iskandar.
Tole Iskandar mingpin TKR Depok, jumlahna 21 urang. Basa Depok
dijadikeun Markas Besar Batalion I, Tole Iskandar jeung pasukanana
langsung ngagabung, kakuatan para pajoang jadi leuwih weweng.
Sanajan digempur terus-terusan ku inggris di bantu walanda, tetep depok
teu bisa diperuhkeun. Dina bajoangna Tole Iskandar teh pinuh ku kawani,
sanajan nyawa tarohanana. Tole Iskandar jeung pasukananan kungsi
nyerang markas Inggris di Kalibata jeung markas besar inggris di pabrik
ban Good Year, Bogor. Dina hiji peperangan di Cikasintu, Tole Iskandar
gugur.
Gede pisan jasa Tole Iskandar teh, perjoangan jeung sumangetna
diteruskeun ku masarakat Depok dina wujud pangwangunan, ngeusian
kamerdekaan. Kiwari Depok jadi kota, kota maju sejajar jeung kota
lainna. Keur pangeling-ngeling kana jasa Tole Iskandar, jenenganana
dijieun hiji ngaran jalan anu ngahunbungkeun Jalan Raya Bogor jeung
Kantor Wali Kota Depok, eta jalan dingaranan jalan Tole Iskandar.

b. Latihan
Jawablah pertanyaan-pertanyaan di bawah ini dengan tepat!
1. Naon judul bacaan di luhur teh?
2. Dimana Tole Iskandar bajoangna?
3. Naon pangkat Tole Iskandar teh?
4. Waktu perang di mana, Tole Iskandar gugur?
5. Markas Inggris anu di mana nu kungsi di serang ku Tole Iskandar teh?

B. MENULIS
a. Menggunakan Kata Kerja dalam Kalimat
(Ngagunakeun Kecap Pagawean dina Kalimah)
Conto :
Mang Yayan keur nyieun pager
Bapak Yayan sedang membuat pagar
Carilah 10 kata kerja, kemudian buatlah kalimatnya!
1. ...............................................................................
2. ...............................................................................
3. ...............................................................................
4. ...............................................................................
5. ...............................................................................
6. ...............................................................................
7. ...............................................................................
8. ...............................................................................
9. ...............................................................................
10. ...............................................................................

b. Menggunakan Kata Ganti


(Ngagunakeun Kecap Salur)
Conto :
Maneh : kamu
Kuring : saya
Urang : kita
Dulur : saudara
Manehna : dia
Maranehna : mereka
c. Latihan
Isilah titik-titik di bawah ini dengan kata :
(Kuring, maneh, manehna, maranehna, dulur dan urang)
1. Hayu.................. babarengan meresihan solokan.
(mari.................... bersama-sama membersihkan selokan)

2. ...................... isukan rek ka Sukabumi


(..................... besok mau ke Sukabumi)

3. .................. kakara datang ti jakarta


(.................... baru datang dari Jakarta)

4. Saha ngarana......................?
(Siapa namanya....................?)

5. ................... rek ngaji di madrasah


(......................... mau ngaji di madrasah)

6. ...................... kuring mah ngarana Purnama Sidik.


(.................... saya bernama Purnama Sidik)

7. Ari geus kumpul kabeh mah hayu............................ indit


(Kalau sudah kumpul semua........................... berangkat)

8. .................... keur diskusi di kelas


(.................... sedang diskusi di kelas)

9. Kunaon................. kamari teu datang?


(kenapa...................... kemarin tidak datang?)

10. Ayeuna mah....................... geus boga Posyandu


(Sekarang........................... sudah punya Posyandu)
Pelajaran 3 Permainan
A. Membaca
a. Wacana
Bacalah wacana berikut ini dengan cermat!
Ucing Sumput
Loba pisan kaulinan barudak teh, upamana : gatrik, galak, galasin,
tatarucingan, bebentengan. Ucing sumput oge kaulinan, bisa dimaenkeun ku lima
atawa genepan. Carana mah gampang pisan, mimiti kudu nangtukeun heula saha
ucingna. Keur nangtukeun anu jadi ucingna, biasana sok hompimpah bari di
kawihkeun kieu unina : Hompimpah alaihum gambreng. Ma ijah make baju
rombeng. Bisa oge : Dal del dol, perkedel nyendol.
Sanggeus tangtu nu jadi ucingna, nu sejen nyarumput. Nu ucingna kudu
neangan, nepika kabeh kapanggih. Anu pangheulana kapanggih gantian jadi
ucingna. Anu matak ramena ma nyaeta upama anu nyumput geus aya nu
kapanggih, tapi dibelaan ku nu sejenna, tah anu jadi ucingna kudu balikan deui ti
awal, nu lianna nayarumput deui.
Upama ucingna ngokok atawa teu daek jauh ti tempatna nu nyumput sok
moyokan bari dikawihkeun unina kieu. Cingkorokok bodogol cau, ucing ngokok
bujurna bau. Biasana geus dipoyokan kitu mah ucingna sok wanian, ninggalkeun
tempatna. Atuh puguh bae jadi leuwih rame.
b. Latihan
Jawablah pertanyaan-pertanyaan di bawah ini dengan tepat!
1. Naon judul wacana diluhur teh. Judul wacana di luhur nyaeta ....
2. Naon bae ngaran kaulinan teh? Ngaran kaulinan nyaeta ....
3. Kaulinan naon anu kudu aya ucingna? Nyaeta kaulinan ....
4. Bisa dimaenkeun ku sabaraha urang ucing sumput teh? Dimaenkeun ku ....
urang.
B. Berbicara
a. Memahami Istilah Permainan
gatrik : gatrik, tak kadal
tatarucingan : tebak-tebakan
bebentengan : benteng-bentengan
beklen : beklen, bekel
peperangan : perang-peranga
b. Latihan
Isilah titik-titik di bawanh ini dengab Kata:
eundeuk-eundeukan, gatrik, beklen, bebentengan, dan ucing !
1. Teu rame ... teh lamun ucingna ngokok.
Tidak ramai bermain ... kalau kucingnya diam di tempat.
2. Awi sapotong oge cukup keur maen ... mah.
Bambu sepotong juga cukup kalau untuk bermain ....
3. Kaulinan ... mah keur barudak awewe.
Permainan ... untuk anak-anak perempuan.
4. ... biasana dina dahan kal.
... biasanya pada cabang kayu.
5. Saha nu meunang ... teh?
Siapakah pemenangnya ... itu?
c. Menggunakan Istilah Geografi
Perhatikan contoh berikut ini!
Gunung berapi sok nimbulkeun gempa.
Gunung berapi dapat menimbulkan gempa.
Gunung berapi, gempa, dan laut termasuk istilah geografi.
d. Latihan
Isilah titik-titik di bawah ini dengan menggunakan kata: Leuweung, teluk,
kawah, ombak, dan taman laut.
1. Kugede-gede ... kapal teh jadi oleng
Karena besarnya ... kapal menjadi oleng.
2. Laut anu ngolek ka darat disebut ....
Laut yang menjorok ke darat disebut ....
3. ... Pangandaran kacida endahna.
... Pangandaran indah sekali
4. Di ... kaina oge baradag.
Di ... belantara pohonnya besar-besar.
5. ... Tangkuban Parahu ayeuna mah jadi tempat piknik.
... Tangkuban Parahu sekarang menjadi tempat tamasya.
e. Menulis
Bentuk Kata (Wangun Kecap)
a) Menggunakan Konflik "ka-an"
Contoh:
1. Aman
Patugas ... keur ngaronda.
Patugas kaamanan keur ngaronda.
(Petugas keamanan sedang meronda)
b) Latihan
Isilah titik-titik di bawah ini dengan menggunakan konfliks "ka-an"!
1. Raja
... Pajajaran ayana di Bogor. (Kerajaan Pajajaran terletak di Bogor)
2. Beurang
"Din, geuwat bisi ... !" Ceuk Dadan. ("Din, cepat nanti kesiangan!" kata
Dadan)
3. Halang
Pantes teu katenjo, da ... ku lomari. (Pantas tidak terlihat karena terhalang
lemari)
4. Camat
... Sukmajaya kaasup Kabupaten Bogor. (Kecamatan Sukmajaya termasuk
Kabupaten Bogor)
5. Lapar
Dina jaman panjajahan mah loba rakyat anu .... (Pada zaman penjajahan
banyak rakyat kelaparan)
6. Liwat
Unggal poe oge imah eta mah .... (Tiap hari juga rumah itu mah terlewati.
)
7. Pinter
... mah ulah dipake minteran batur. (Kepandaian jangan dipergunakan
untuk menipu orang lain)
8. Nyaho
Teu ... kamana inditna. (Tidak ketahuan ke mana perginya)
9. Aya
Nenjo ... kita mah kuring oge jadi sedih. (Melihat keadaan begitu, saya
juga menjadi sedih)
10. Jadi
Melak suuk teh teu .... (Menanam kacanh tanah itu hasilnya kurang baik)
c) Menggunakan Konfliks "pi-eun"
Contoh:
1. Besan
Mang Kosim pibesaneun Haji Ukri. Pak Kosim calon besan Haji Ukri.
d) Latihan
Isilah dengan menggunakan konfliks "pi-eun"!
1. Hasil
Kira-kira ... mah geuwat gawean. (Kira-kira menghasilkan cepat
kerjakan)
2. Hujan
Euweuh tanda-tanda …. (Tidak ada tanda-tanda turun hujan)
3. Geulis
Neng Deti mah …. (Deti akan menjadi wanita cantik)
4. Carita
… ngadadak jadi poho. (Bahan pembicaraan mendadak menjadi lupa)
5. Pinter
Dani mah …. (Dani akan menjadi orang pandai)
Pelajaran 4 Keterampilan

A. Membaca
a. Wacana
Asinan Bogor
Unggal daerah oge boga kamonesan sewing-sewangan, utamana dina ngolah
kadaharan. Bandung kamashur peuyeumna. Garut kasohor dodolna, Sumedang kasohor
tahuna, Cililin wajitna jeung Cianjur kakoncara tauconna. Kitu deui Bogor salian ti manisan
pala teh, aya deui kaolahan sejenna anu kasohor. Malah, kasohorna teh lain ku urang
Bogor wungkul tapi nepika mancanagara. Eta kaolahan ngaranna asinan, nelah asinan
Bogor.
Asinan Bogor aya dua rupa, nyaeta asinan buah jeung asinan sayur. Asinan buah
mah bahan-bahanna teh nyaeta buah, salak, anggur atawa canar, ganas, bangkuang,
gedang, kadongdong jeung hui boled. Ari asinan sayur bahanna bonteng, sawi, toge, lokio,
antanan jeung tahu. Sanggeus diolah jeung dibungbuan sakumaha mistina, tuluy
diwadahan kana keler gede, dipisah-pisah.
Eta kaolahan teh rasana rada lada, tapi matak seger. Sambelna oge geus sadia.
Asinan B ogor teh loba nu mikaresep, komo lamun didaharna tengah poe, make
kurupuk emih nu bareukah, puguh bae pedo.

b. Latihan
Jawablah pertanyaan-pertanyaan dibawah ini dengan tepat !
1. Naon judul wacana di luhur teh? Judul wacana di luhur nyaeta ….
2. Kaolahan naon nu kasohor ti Cianjur? Kaolahan nu kasohor nyaeta ….
3. Naon bae bahan-bahan asinan buah teh? Bahan-bahan asinan buah nyaeta ….
4. Kaolahan naon nu kasohor ti Bogor? Kaolahan nu kasohor nyaeta ….
5. Kumaha rasana asinan Bogor teh? Rasa asinan Bogor nyaeta ….

B. Berbicara
a. Menggunakan Istilah Pekakas dalam Kalimat
Meulah kai mah make kampak. (Membelah kayu menggunakan kapak)
b. Latihan
1. Ku cangkir we, ulah make …. (Dengan cangkir saja, jangan memakai)
2. Mang Dana keur siduru hareupeun …. (Pak Dana sedang berdiang di depan)
3. Panghurungkeun … Ema rek naheur cai. (Tolong nyalakan … ibu akan merebus air)
4. Ngasah … mah make khikir. (Menajamkan … menggunakan kikir)
5. Sanguna dina …. (Nasinya di dalam)
6. Ngeureutan bawang mah ulah ku … tuh make peso! (Mengiris bawang jangan
dengan …, pakailah pisau!)
7. Ari di … mah papan teh adi rata. (Karena di … papan itu menjadi rata)
8. … mah keur macul. ( … untuk mencangkul)
9. Ambeh leuwih lemes … bae. (Agar lebih halus di … saja!)
10. Nulisna make pulpen, ulah make … (Menulisnya menggunakan bolpoin, jangan
memakai …)
c. Menggunakan Istilah Petukangan
Kuring disunat ku bengkong Umar. (Saya disunat oleh bengkong Umar).
Bengkong artinya tukang sunat
d. Latihan
Isilah titik-titik di bawah ini dengan kata : paramusaji, nayaga, masinis, dalang, jagal,
pramuwisma, pramuniaga, pilot, bas, dan palika!
1. Lamun hayang jadi … kudu pinter ngojay. (Kalau ingin menjadi … harus pandai
berenang)
2. Kusabab ahli nyieun imah, Mang Atim sok disebut … (Karena ahli dalam membuat
rumah, Pak Atim suka disebut …)
3. Nyi Asmah jadi … di Toko Mekarjaya. (Asmah menjadi … di Toko Mekarjaya)
4. Ceunah Kang Dadang teh jadi … di Pausahaan Merpati. (Katanya Dadang menjadi …
di Perusahaan Merpati).
5. Mang Didi digawena teh di PTKA, jadi … (Pak Didi bekerjanya di PTKA, sebagai …)
6. Neng Tati jadi … di Restoran Raos. (Tati menjadi … di Restoran Raos)
7. Tukang nabeuh gamelan sok disebut … (Penabuh gamelan suka disebut ….)
8. Asep Sunandar Sunarya … teh kasohor pisan. (Asep Sunandar Sunarya adalah …
yang sangat terkenal)
9. Bi Icih adalah … di bumina Pa Haji Dulan. (Bu Icih adalah … di rumahnya Pak Haji
Dulan)
10. Tukang meuncit sasatoan sok disebut …. (Penyembelih hewan suka disebut ….)

C. Menyimak
a. Menyimak Cerita Pamuk
Mundinglaya Di Kusumah
Kacaturkeun aya hiji nagara, anu subur mamur murah sandang murah pangan.
Eta nagara teh katelaahna Pajajaran. Rahayatna hirup seneng, suka bungah. Ari
rajana nyaeta Prabu Siliwangi, raja adil tur wijaksana, nyaah ka rahayat.
Kamakmuran rahayat kacida pisan diutamakeunnana. Ku rahayat Pajajaran, Sang
Prabu the kacida dipicinta jeung dipihormat. Prameswari Prabu Siliwangi
jenenangannana Padmawati. Sang Prabu gaduh putra jenengannana Mundinglaya
Di Kusumah. Pamuda leber wawanen gagah tur sakti.
Dina hiji mangsa Padmawati nyimpen aya Lalayang Salaka Domas ti Jabaning
Langit. Teras eta simpenan teh dicarioskeun ka Prabu Siliwangi. Saterasna Sang
Prabu ngutus Mundinglaya ka Jabaning Langit, anu maksadna nyandak Lalayang
Salaka Domas. Ka Jabaning Langitna teh Mundinglaya dibarengan ku Gelap
Nyawang jeung Kidang Pananjung.
Sanepina ka Jabaning Langit, der bae Mundinglaya tarung jeung Konkring
Kalapitung. Guriang Tujuh nyaeta nu boga Lalayang Salaka Domas.
Mundinglaya bisa ngelehkeun Guriang Tujuh Lalayang Salaka Domas
disanggakeun ka Prabu Siliwangi.
Saterusna Mundinglaya di Kusuman nikah ka Dewi Asri Engkena.
Mundinglaya di Kusumah teh jadi raja Pajajaran ngagentos Prabu Siliwangi.

b. Latihan
Jawablah pertanyaan-pertanyaan di bawah ini dengan tepat !
1. Naon judul carita di luhur teh? (Apakah judul cerita di atas?)
2. Saha raja Pajajaran teh? (Siapakah raja Pajajaran itu?)
3. Saha jenengannana putra Prabu Siliwangi teh? (Siapakah nama putra Prabu
Siliwangi?)
4. Saha itu boga Lalayang Salaka Domas teh? (Siapakah yang mempunyai
Lalayang Salaka Domas?)
5. Keur saha Lalayang Salaka Domas teh? (Untuk siapakah Lalayang Salaka
Domas itu?)
6. Saha anu ngabarengan Mundinglaya ka Jabaning Langit? (Siapakah yang
menemani Mundinglaya ke Jabaning Langit?)
7. Tarung jeung saha Mundinglaya teh? (Bertarung dengan siapa
Mundinglaya?)
8. Saha anu unggul dina tarung teh? (Bertarung dengan siapa Mundinglaya?)
9. Saha jenengannana istri Mundinglaya teh? (Siapakah nama istri Mundinglaya
itu?)
10. Di mana ayana nagara Pajajaran teh? (Dimanakah letaknya negara Pajajaran
itu?)

D. Menulis
a. Memahami Babasan
Babasan adalah frase yang mengandung arti kiasan.
Perhatikan contoh berikut!
Mang Uha umurna mah geus kolot, tapi kolot sapeuting.
Ari jadi jalma mah ulah gede hulu.
Kolot sapeuting dan gede hulu termasuk babasan. Kolot sapeuting artinya sudah tua
tapi tidak memiliki pengetahuan, sedangkan gede hulu artinya sombong besar kepala.

b. Latihan
Isilah titik-titik di bawah ini dengan kata : leutik burih leuleus awak, laer gado, banting
tulang, kawas towed, beurat birit, bodo alewoh, amis daging, hejo tihang, dan
ngembang boled.
1. Sanggeus dijelaskeun mah kakara …. (Setelah dijelaskan persoalan menjadi jelas).
2. Si Adun mah … teu kaop raheut saeutik oge hese cageurna. )Si Adun, kalau luka
sedikit lama sembuh dan jadi borok).
3. Lamun ngarasa jadi jalma bodo mah, kudu …. (Jika merasa menjadi orang bodoh
harus banyak bertanya).
4. Ari digawe the sing junun, ulah …. (Bekerja itu harus tekun ulet jangan ganti-ganti
pekerjaan)
5. Ka budak anu … loba anu mikaresp. (Kepada anak yang mudah disuruh, disenangi
banyak orang).
6. Mang Umar digawena teh …. (Pak Umar bekerja sekuat tenaga).
7. … maneh mah, kitu-kitu bae sieun. (Penakut kamu, begitu saja tidak berani)
8. Euweuh kacape maneh mah ngomong teh …. (Dia terus berbicara dan tidak merasa
lelah)
9. Maneh mah … dititah kitu bae embung. (Kamu susah sekali kalau disuruh, begitu
saja tidak mau).
10. Budak … mah teu kaop nenjo kadaharan, sok punta penta. (Mudah tergiur oleh
makanan orang lain)
PELAJARAN 5
PENDIDIKAN

A. Membaca
Pesantren Kilat

Usep nyampeurkeun bapana anu keur maca koran di tepas.


"Pa,... Pa kenging henteu Usep ngiring? "
"Ngilu naon, Sep ? "
"Ieu, Usep dipasihan formulir ku pak guru. "
"Formulir naon ? ". "Cik kadieukeun! "
Oh ieu mah formulir keur murid anu rek miluan Pasantren Kilat. "
"Ari Usep grus nyaho maksud Pasantren Kilat? "
"Paranatos da tadi diterangkeun ku pak guru. "
"Usep oge kudu milu nya, ieu formulirna rek dieusian ku Bapa. "
Ari anu ngayakeunana nyaeta lembaga formal jeung lembaga non formal.
Pasantren kilat atawa sanlat teh biasana dilaksanakeun keur ngeusian waktu
pakanci barudak sakola.
Maksud jeung tujuan Pasantren Kilat nyaeta pikeun ngaronjakeun pangaweruh
dina bagbagan agama Islam jeung ningkatkeun kaluhungan budi atawa
akhlakul karimah.
Dina Pasantren Kilat para santri diajar jeung diaping ku ustad, ustadza atawa
ajengan. Ari anu diajarkeunana diantarana bae aqidah, ahlak, Qur'an, hadist,
ibadah, tarikh, tajwid, jeung nulis aksara Arab.

Latihan
1. Naon judul wacana di luhur ?
2. Naon ari Sanlat teh ?
3. Saha nh diajar di Pasantren teh ? nu diajar di Pasantren nyaeta
...
4. Saha nu ngajar di Pasantren Kilat teh ?
5. Naon bae anu diajarkeun di Pasantren Kilat ? Anu diajarkeun di
Pasantren Kilat Nyaeta ...

B. Berbicara
Fungsi Kalimat ( Gunana Kalimah )
a. Menggunakan Kalimat Tanya (Kalimah Pananya)
Kalimat tanya adalah kalimat untuk menanyakan sesuatu dengan
mengharapkan sebuah jawaban.
Kalimat tanya ditandai oleh kata tanya dan tanda tanya.
Kata tanya dalam bahasa Sunda, antara lain :
 Naon : apa
 Saha : siapa
 Iraha : kapan, bilamana
 Mana : mana
 Kumaha : bagaimana
 Sabaraha : berapa
 Naha : mengapa
 Di mana : di mana

perhatikan contoh dibawah ini!


1. Naon anu dibawa teh, sep ?
2. Saha anu apal ?
3. Iraha kajadiannana ?
4. Mana anu alus ?
5. Kumaha carana nyieun kakapalan teh ?

b. Latihan
Isilah titik-titik di bawah ini
1. ....... Sakilona, Mang buah mangga teh ?
2. ....... Maneh kitu ?

3. ....... Caranya ?

4. ...... Bumina Pa Lurah ?

5. ...... Rek
ka Bandung Kawas aul : sok ciciduh : suka meludah

Maneh mah ciciduh bae kawas aul


?

Menulis Leutik burih : leutik hate/borangan : kecil hati/ penakut

Dasar leutik burihku nu kitu oge sieun


a. Ungkapan
(Bahasan)

Perhatikan contoh dibawah ini :

Dibawah ini beberapa contoh ungkapan (babasan)


Hampang birit : daekan (mudah disuruh, rajin)
Beurat birit : hese dititah (susah disuruh, malas)
Gede hulu : adigung / sombong (besar kepala, sombong)
Ipis biwir : babari ceurik (mudah menangis)
Panjang leungeun : sok puak paok (panjang tangan/suka mencuri)
PELAJARAN 6

TRADISI / ADAT ISTIADAT

A. MEMBACA

Pupuh Kinanti

Sawer Penganten

Paralun nyelang pihatur

Ka sadaya nu caralik

Amit bade nyawer heula

Ngeusian tali paranti

Nyumponan kabiasaan

Nurut galur nini aki

Diatur wangunan catur

Dirakit dangding pepeling


Direka-reka ku basa

Ngedalkeun hariring ati

Gelarna rasa kanyaah

Ka nu anyar jatukrami

Malar tinemu rahayu

Pinanggih repeh jeung rapih

Enggoning rangkep rimbitan

Layeut geugeut silih asih

Sing tibra sugema rasa

Nggeunah nyandang ngeunah nyanding.

Latihan

1. Naon judul bacaan diluhur ?


2. Saha biasanana sok di sawer teh ?
3. Naon eusina sawer penganten teh ?
4. Dimana biasana nyawer dilaksanakeun ?
5. Naon jatukrami teh ?

FUNGSI KALIMAT

a. Kalimat Perintah (Kalimah Parentah)


Adalah kalimat yang isinya memberikan perintah kepada
orang lain, agar melakukan pekerjaan yang diperintahkan. Dalam
bahasa tulisan diakhiri tanda seru / perintah (!)

Contoh : Cik pangasahkeun bedog !

Latihan

Lengkapi kalimat-kalimat dibawah ini dengan kata :

1. Cek Bu Maman, " Ani ..... baju nu sore teh ! "


2. Kata Pak Maman, " Usep ..... panto! "
3. Cik ..... lalab teh !
4. Kata Bu Asih, " Ida ..... taplak nu kotor teh ! "
5. Cing ..... sampeu teh ! "
6. Cik ..... suuk teh !
7. Cik ..... runtah teh !
8. Cek Ema, " Ami ..... cengek sing lembut ! "
9. Cing ..... Kalapa teh !
10. Cek Bapa, " Amat tolong ..... bedog teh ! "

Kaput, kulub, asah, pesek, undeur, rendos, buka,


piceun, seuseuh, parud

Anda mungkin juga menyukai