3.

1 Sistem Pengangkutan dalam Organisma

Science is Part of Daily Life Buku reks ms. 80_82

ll. Rajah di bawah menunjukkan beberapa jenis organisma.liiii.$,Sl,l,1ffi t;, *n

The diagram below shows o few types of orgonisms.

(a) Tandakan (/) pada organisma yang tidak memerlukan sistem pengangkutan.
Mork (/ ) on the organisms thot do not need transport system.

(i i) (iii) (iv)

TT
(b)
liil
L:] [i tt
II
l-_-J
f-*__l
ll
li\*_J
Mengapakah organisma ringkas tidak memerlukan sistem penggngkutan? Terangkan jawapan anda.
why the simple organisms do not need transport system? Explain your onswer. f, r'ifr

e l9n9.u].un
(/) bagi pernyataan yang betul mengenai fungsi sistem pengangkutan. ii;iiig,r*l*.tffi t;;irel
'Mork (/ ) the correct statement about the function of transport system.

(a) Mengangkut oksigen dari peparu ke sel-sel badan

Transport oxygen from the lungs to the body ceils

(b) Mengangkut urea dari ginjal ke tisu-tisu badan

Tronsport ureo from the kidneys to the body tissues

(c) Mengangkut nutrien ke sel-sel badan

Transport nutrients to the body cells

(d) Mengangkut enzim, hormon dan antibodi

Ttansport enzymes, hormone and antibody

3. Padankan pernyataan tentang pertukaran bahan antara persekitaran dan sel

badan dengan organisma yang
s t;rdr
es u a i. iii;li*r,i$i.1*#
luotch the statements obout the exchonge of substances between the surrounding
ond the body cells to the correct organism.

Organi*ma
,,Orgonlsirr',,

(a) Oksigen dariatmosfera meresap secara terus ke dalam sel.

Oxygen from the otmosphere diffuses directly into the body cells.

(b) oksigen diangkut oleh darah dari organ respirasi ke sel-sel badan.
Ringkas
Oxygen is tronsported by blood from respiratory orgon to the body cells.
Simple

Bahan kumuh seperti karbon dioksida dan urea meresap keluar dari sel. Kompleks
Excretory wastes such as carbon dioxide and urea diffuse out of the cells. Complex

Darah mengangkut bahan kumuh dari sel badan ke organ perkumuhan.

Blood transports excretory wostes from the body cells to the excretory organs.
r) N t*" Tingaatan o Bab g

4. Lengkapkanpetapelbagaialirdibawahbagimenunjukkankesansistempengangkutanyangtidakberfungsi.
. tSf,$-lr'3
:' :: ::': I>TPzI
:

Complete the multi-flow map below to show the consequences of o non-functional transport system.
#Fffi., petapetbasaiAtir

--
(a)

., Kegagalan jantung ii

Siste,m,

(b)

(c)

Saya berjaya:
. Memerihalkan fungsi sistem pengangkutan dalam organisma kompleks dan organisma ringkas. O
. Membanding dan membezakan fungsi sistem pengangkutan dalam organisma kompleks dan organisma ringkas D
. Mewajarkan kepentingan fungsi sistem pengangkutan dalam organisma. D
gffirl.r 3.2 Sistem Peredaran Darah
Buku Teks ms. 83-95

1. Namakan komponen yang membentuk sistem peredaran. iiiii$#r$,+ i @

Name the components that make up the circulotion system.

(a) (b) (c)

Sistem peredaran darah

Blood circu latory system

2. Haiwan vertebra mempunyai sistem peredaran darah yang berbeza. Lengkapkan jadual di bawah bagi
membezakan sistem peredaran darah dalam mamalia, amfibia, ikan dan burung. iili#.*li+.if# @
Vertebrate animal has different blood circulatory system. Complete the table below to differentiate the blood circulatory system in mammal,
omphibia, fish and bird.

Kumpulan Mamalia Amfibia lkan Burung

Group
Mommol Amphibia Fish Bird

Jenis
TyBe

Bilangan atrium
Nufiberof dfftum
Bilangan ventrikel
Numberaf ventricle
 Sains Tingkatane aab3 N
un9st. 3" a) Jalankan aktiviti berikut dan jawab soalan-soalan yang diberikan. jjiil$.fr:,**i*$ @
Perhatikan model jantung manusia dan kenal pasti strukturnya. Kemudian labelkan rajah dengan
stru ktur-struktur yang berikut.
agai ili Carry out the following activities and answer the questions given. Observe the model of the human heart and identify the structure.
Then, lobel the diagram with the following structures.

Aorta Vena kava ,',lhjap sabit lnjaptriku$pid: Vena pulmonari Atrium kiri
Aartd' Vena cava Semilunarv*lves T'r,icusbid valve Pulmanary velns '
Leftatrium
Septum Atriur:n kanan Arteri pulmonari Ventriketkanan Ventrikelkiri lnjap bikuspid
Septum Right atfium Fulmonar5larrcry Ri1htventrkle Leftvtntr'Ab. Siewpidvalve

Jantung Manusia
Humon Heort

(b) Berapakah ruang yang terdapat dalamjantung? @

How many chombers does the heart have?

(c) Apakah perbezaan antara dinding ventrikeldengan dinding atrium? @

Jelaskan jawapan spfl 3. GTiB M"ngonoli'i'
What is the difference between the wolls of the ventricles and the wolls of the atria?
Explain your onswer.

(d) Nyatakan fungsi struktur dalam jadual di bawah. @

State the function of the structures in the table below.

Strukftur Fungsi
Slractilre Functlon
Atrium kanan (i)
'gl !gJ:g!y!_
Atrium kiri (i i)
Left atrium
Ventrikel kanan (iii)
Right ventricle

Ventrikel kiri (iv)

Left ventricle

lnjap trikuspid (v)

Tricuspid volve

lnjap bikuspid (vi)

Bicuspid valve

Septum (vii)
Septum
f=--,,"'inskatan s Bab o

E (e) Nyatakan kepentingan cirijantung yang berikut bagi memastikan ia berfungsi dengan baik. Frps )

State the importance of the characteristics of the heart to enable it to work efficiently.

E
rx ,
i
Mempunyai injap bikuspid dan
t i trikuspid
x Has bicuspid and tricuspid valves

Mempunyai dinding tebal dan

E berotot
Has thick and muscular walls

Mempunyaiseptum
Has septum I

4. Darah diangkut dalam salur darah pelbagai saiz. Terdapat tiga jenis salur darah iaitu vena, arteri dan kapilari.
Rajah di bawah menunjukkan keratan rentas ketiga-tiga jenis salur darah itu. i;:.: i**fl
Blood is tronsported in various size of blood vessels. There are three types of blood vessels which are artery, vein and capillory. The diagram
below shows the cross section of the three blood vessels.
(a) Namakan salur darah tersebut. @
o@)
Name the blood vessels.
(i i) (iii)
Pengatiran darah
Blood flow

(b)
m V/

Berikut adalah ciri-ciri salur darah.Tandakan

The
(/)
following are about the characteristics of blood vessels. Mark
pada salur darah yang berkaitun.
(/ ) in the associated blood vessels.
{|}
Ciri-ciri
Charaderislics
Mempunyai dinding yang sangat tebal
Has a very thick muscular wall
Mempunyai dinding yang nipis
Has a thinwall

i tiiil Mempunyaidinding setebal satu sel

Hos one cell thick wall
(iv) Mempunyai lumen yang kecil
Has small lumen

(v) Mempunyai lumen yang besar

Has large lumen

(vi) Mempunyai lumen yang sangat kecil !

Has very small lumen

(vii) Mempunyaiinjap
Has valves

5. Rajah di bawah menunjukkan kedudukan ketiga-tiga salur darah. r:i$ri*, ,

The diagram below shows the position of the three blood vessels.
Dari jantung Ke jantung
From heaft To heaft

t
 Sains Tingkatang Bab3N
D Berdasarkan rajah, jawab soalan-soalan berikut: f,nn
Bosed on the diagram, answer the following question.

Nyatakan fungsi / Statethefunction ot

(a) Vena / vein

(b) Arteri / Artery

pilari.
(c) Kapilari / Capiilory
Qgram

il
darah
6. Sistem peredaran darah manusia terbahagi kepada dua bahagian iaitu sistem peredaran
s i ste m pe red a ra n s i ste m i k. iilflii$fi*ifiiLii
pulmonari dan
Human blood circulotory system can be divided into two parts which are, pulmonory circulatory
system ond systemic circulatory system.
(a) Padankan sistem peredaran dengan fungsinya. Oaa
Motch the circulatory system with its function.

Sistem peredaran Mengangkut darah beroksigen darijantung ke sel-sel badan

piJlrnonari ,
dan mengembalikan darah terdeoksigen kembalike jantung
Pu I m a na ry c i rcalmtiry Transport oxygenated blood away from the heartto the body ceils ind returis
iltstefi
deoxgenated blood bock to the heart

,Sistefa per,,qdaran:, Mengangkut darah terdeoksigen darijantung ke peparu dan

, :, .SiSteffi|k,, : ,'- ' mengangkut darah beroksigen kembali ke jantung
Sy st q m i C ci rc a ! s tory: Tronsport deoxygenated blood awoy from the heort to the lungs ond returns
;syst* m
oxgenated blood back to the heart

(b) Labelkan sistem peredaran pulmonaridan sistemikdalam rajah dl bawah. f;iFr)

Label the pulmonary and systemic circulatory system in the diagrom below.

.l
'i (i)

(i i)
,I
IT

i ''N-ti""" rinskatans Babs

I
(c) Berdasarkan rajah di atas, jawab soalan-soalan berikut.
Based on the diagram obove, answer the following questions.
(i) Kenal pastijenis darah yang ditandakan dengan simbol yang berikut. t;Ioz)
ldentify the types of blood that are morked with the following symbol.

(ii) Namakan salur darah P, Q, R dan 5. @

Name the blood vessel P, Q, Rand S.

(d) Namakan jenis sistem peredaran darah manusia. @

Name the type of circulatory system in humans.

7. Jalankan eksperimen di bawah. Kemudian, jawab soalan yang diberikan..'.i$$ .A;, i@

Carry out the experiment below.Then, answer the questions given.

Tujuan: Mengkaji kesan aktiviti fizikal terhadap kadar denyutan nadi

Aim:To study the effect of physical activity on the rate of pulse count
Pernyataan masalah: Adakah kiraan nadi meningkat apabila melakukan aktiviti fizikal?
Problem stotement: Does pulse count increases when doing physical activity?
Hipotesis: Kiraan nadi semakin meningkat apabila melakukan aktivitifizikal.
Hypothesis: Pulse count increases when doing physical activity.
Pemboleh ubah / varioble:
(a) Pemboleh ubah dimalarkan: Masa melakukan aktiviti
Fixed variable:Time of activity
(b) Pemboleh ubah dimanipulasikan:Jenis aktiviti yang dilakukan murid
Manipulated variable:Type of activity carried out by students
(c) Pemboleh ubah bergerak balas: Kadar denyutan nadi
Responding variable: Pulse rate
Bahan dan radas: Jam randik
Appardtus and motefiol: Stopwatch
Prosedur I Procedurei
(a) Bekerja secara berpasangan.
Workin pairs.
(b) Ambil kiraan nadi seorang murid sebelum dan selepas berlari selama lima minit.
Take the pulse count of a student before and after running for five minutes.
(c) Tukarkan murid yang melakukan larian dan mengambil bacaan.
Change the student who is running and taking the reading.

Keputusan I Resultsz

Kiraan nadi {minit)

Murid Pulsecount {minute)
Student Sebelum Kadar (kiraan / minit) Selepas Kadar{kiraan /minit}
Before Rate (count / minute) After Rste {caunt / minate)

Murid 1

Student 1

Murid 2
Student 2
 Sains l-nqlra: :;:::' N
Soalan leuestions:
1. Bandingkan kadar denyutan nadi seberum dan serepas berrari.
Compare the pulse rate before and after runninq.

2' f.gaka! kesimpulan yang boleh dibuat berdasarkan eksperimen yang

dijalankan?
what is the conclusion that can be made bosed on the experiment
coniucted?

8. Lakukan projek STEM di bawah.;irli.*eiai;lF F1FA

Carry out the STEM project below.

Laiuk Kepentingan menjaga kesihatan jantung.

Title: The importance of maintoining o heolthy heart.
Objektif Aktiviti:
Activity Objective:
Meningkatkan pengetahuan dan pemahaman mengenai kesihatan jantung.
lmprove knowledge and understanding of the health of the
heart.
Pernyataan masalah:
Problem stotement:
Kesihatan jantung perlu diberikan perhatian memandangkan
fungsinya yang sangat signifikan dalam
kelangsungan hidup manusia.
The health of the heart needs attention because its function is very significant in human survival.
Pencarian fakta:
Factsfinding:
Bahagikan kelas keoada beberapa kumpulan. setiap kumpulan
perlu mengenal pasti fakta-fakta yang
berkaitan dengan kesihatan;antring,'-'
Murid-murid dalam setlap kumpula-n berbincang dan mencari
maklumat di lnternet.
Divide closs into severol groups. Eoch group needs to identify
ficts related to the health ofthe heart. studentsin each group need to discuss
and search information on the lnternet.
Konsep yang diaplikasikan:
Concept opplied:
Kepentingan menjaga kesihata n jantung
The importance of maintaining a heolthy heart
Pelan tindakan:
Action plon:
(a) Mengenal pasti masalah jantung
ldentify heart problems
(b) Mengenal pasti faktor risiko serangan jantung
ldentify risk factors for heart attock
(c) Mengenal pasti cara menjaga kesihatan jantung
ldentify how to maintoin a healthy heart
Penyelesaian:
Solution:
satu kempen kesedaran bagimeningkatkan pengetahuan
Y-"1:.::un, dan pemahaman mengenaikesihatan
Jantung.
Plan an awareness compaign to enhance the knowledge
ond understanding of o healthy heort.
Pembentangan:
Presentotion:
Membuat persembahan hasil dapatan dengan menggunak an
Microsoft powerpoint
Present the findings by using Microsoft powerpoint

i;ra berjaya:
' Mengitlak maksud sistem peredaran darah bagi haiwan.
' Berkomunikasi untuk menerangkan struktur dan fungsi jantung C
'
serta salur darah dalam sistem peredaran darah manusia
Menjalankan eksperimen untuk menqkaii faktor vano memoenoen,hi kr.|er .ta^,n ,+-^ O
 Buku Teks ms.96-101
lluman Blood

t. Darah terdiri daripada sel-sel darah yang terampai di dalam bendalir plasma. Lengkapkan peta pokok berikut
untuk mengelaskan komponen darah bagi menerangkan komposisinya. if i#ri i @
Blood consistsZf suspended blood cells in plasma fluid. Complete the tree map to ctassify the blood components to explain its composition.

Sel darah meralt Seldarah putih

fred blood cells Whitebload cells'

Darah
Blood

Plasma darah Sel-sel darah

Blood plosma Blood cells

2. Lengkapkan jadual di bawah dengan menamakan sel-sel darah serta nyatakan ciri-ciri dan fungsinya.
+:.;i,1gfr**# @
Complete the table below by naming the blood cells ond state their characteristics ond functions.
T--

ffis, l€@
+- : i

r"-f" .l I .

Sel darah
Biood cells
i

Bentuk
Shape
Nukleus
Nucleus il

Fungsi I

Full,ctlan I

3. Darah manusia boleh dibahagi kepada empat kumpulan. .ii is'z ,

Human blood can be divided into four groups. Name the groups.

(a) Namakan kumpulan tersebut. t,;TFi)

Name the groups.

(b) Namakan dua faktor yang menentukan kumpulan darah manusia.

Name two factors that detirmiie the human blood group. FiFi-l
 Sains rinskatan s Bab 3 lSl

4. Pemindahan darah boleh dilakukan bagi menyelamatkan nyawa seseorang.

9c.101 Blood transfer can be done to save one's life.
(a) Nyatakan keadaan yang mungkin menyebabkan pemindahan darah dilakukan. rilll$Fi1+,-: t';iFl|,
]rikut State the conditions that may lead to blood tronsfusion.

rsition.

(b) Dengan menggunakan anak panah, padankan penderma darah dan penerimanya. ['',tel)
By using orrow, match the blood donor to the recipient.

A A

B B

AB AB
JSr a
eli
o o

(c) Kajijawapan anda dalam 4(b).

Study your answer in 4(b).

(i) Kumpulan darah manakah merupakan penderma universal?

Terangkan. @
Which blood group isthe universal donor? Explain.

ya.
(i i) Kumpulan darah manakah merupakan penerima universal?
Terangkan. @
Which blood group is the universal recipient? Explain.

5. Aminah telah kehilangan banyak darah akibat keguguran. Doktor telah mengenal pasti kumpulan darah
be I ia u seba g a i'Oi tiril.$,Hiibl;si t';7F81
Aminah has lost a lot of blood due to miscarrioge. The doctor has identified her blood group as 'O'.

(a) Namakan kumpulan darah yang sesuaiditerima oleh Aminah.

Name the appropriote blood group that can be accepted by Aminah.

(b) Nyatakan dan terangkan kemungkinan yang akan berlaku sekiranya darah yang tidak sepadan
dipindahkan ke dalam tubuh Aminah.
State ond explain the possibility that con happen if on incompatible blood is transfused into Aminah\ body.

Pusat Darah Negara

Notionol Blood Centre
N Tingkatan 3 Bab 3
"*rr"
6. Lakukan aktiviti berikut. r;ina
Carry out the following activitY.

Kenal pasti kumpulan darah semua pelajar dalam kelas anda'

ldentify the btood group of all students in your class.
(b) senaraikan kumpulan darah setiap murid dalam sehelai kertas.
List the blood group of each student in a piece of paper.
(c) Lengkapkan jadual di bawah bagi mengenal pasti:
Complete the table below to identify:
(i) Pelajar yang boleh menderma darah kepada anda'
Students who can donate blood to you.
(ii) Pelajar yang boleh menerima darah daripada anda'
Students who can receive blood from you.
***--:
i ugmn:
ir-**-- ---r i--*--* *-- --**l
KUMPULANDARAH: i

' got"h menderma darah

, kepada: , Boleh menerima darah daripada: i

:
l1

fl

(d) Persembahkan maklumat yang diperoleh di depan kelas.

Present the information obtained in front of the class.

7. Lakukan projek STEM di bawah. +,sri3ffir t';inE)

Carry outthe STEM Proiect below.

Objektif Aktiviti: Menganjurkan kempen tentang kepentingan pendermaan darah

Activity Objective: Organise a campaign on the importance of blood donation
Pernyataan masalah:
Problem stotement:
Setiap hari, darah diperlukan untuk menyelamatkan nyawa. Darah mungkin diperlukan untuk pembedahan,
mangsa kemalangan atau merawat pesakit leukemia, hemofilia dan lain-lain.
Every'day, blood is n"idrd to save lives. Blood may be required for surgery, accident victim or teotment of leukemia patients, haemophilio
ond others.

Pencarian fakta:
Foctfinding:
Bahagikan kelas kepada beberapa kumpulan. Setiap kumpulan perlu mengenal pasti fakta-fakta
yang
berkaitan dengan perkara di bawah.
Divide the class inio groups. Each group needs to identify the facts related to the matters below.
(a) Kepentingan menderma darah
The importonce of blood donation
(b) Kriteria yang melayakkan seorang menderma darah
Criteria that entitles a person to be a donor
(c) lsu berkaitan derma darah
lssues related to blood donation
 Sains tingkatan 3 Bab s l*-lrs,l

(d) Kaedah pengurusan darah yang diderma darisegi penyimpanan

Methods of blood management donated in terms of storage
(e) Bincang dan cari maklumat di internet
Discuss and find the information in internet
Konsep yang diaplikasikan: Darah
Concept opplied: Blood

Pelan tindakan:
Action plan:
{a) Mengumpulmaklumat
Collect the i nformation
(b) Menentukan bahan dan mengira kos yang diperlukan semasa kempen
Determine the material and colculate the costs required during the campaign
Penyelesaian:
Solution:
Menganjurkan kempen kesedaran mengenai kepentingan pendermaan darah
Crgonise awareness campaigns on the importance of blood donation

Pembentangan:
Presentation:
Mempersembahkan hasil dapatan dengan menggunakan poster dan Microsoft Powerpoint.
cresent result findings by using poster and Microsoft Powerpoint.

"=4"€:etaya:
trer.:erakinkan komponen dan kandungan darah manusia,
' Llte.suat kajian mengenai kumpulan darah serta kesan menerima darah yang tidak sepadan. C]
' D
=€(cmunikasi
bagi mewajarkan kepentingan menderma darah dalam konteks kehidupan harian.
tl

rc 1i i:.8;:E,1,:1u?,l"tiibuha n

l. Kaji rajah O,O.*

Observe the diagram below and onswer the following questions.

W) L Proses x
Process X

Proses Y
Process Y
\\
(a) Namakan bahan W. hnP-n
Name substanceW.

(b) Proses Xadalah transpirasi. Terangkan maksud transpirasi. FnFr)

Process X is transpiration. Explain the meaning of transpirotion.

(c) Proses Y ialah penyerapan air dan garam mineral oleh akar dari tanah.
Terangkan bagaimana proses Yberkait dengan transpirasi. t,;ipa)
Process Y is the absorption of water and mineral salts by roots from soil. Explain how process Y is related to transpirotion.
---
N Tingkatan 3 Bab 3

2.
"*rr"
Selain daripada transpirasi,tumb-uhan
juga kenilarri- 3' *":': - : -'at daun seperti yang ditunjukkan
i:ii'sFi'$'*;fi
dalam gambar di bawah' . - -..-,
-,-.. ..^L+t^+;^^{-r.':'
iiort *i* ptan* ibo lose water through the tip of
transpiration,
=i^e

(a) Namakan Proses tersebut' Ffrn

Name the Process.

(b) Bezakan antara proses tersebut dengan

transpirasi' @
transpiration'
Differentiate between the process with

r;TP41
yang mempengaruhi kadar transpirasi'
,. ,.,r;;" "n**en di bawah bagi mengkaji faktor-faktortranspirotion.i'i$,$ffi'
aoric
:#;1?rH.'#)) ir',or"**rtudythefactorsthataffecttherateof

Pernyataan masalah I Problem stqtement:

pen ga ru hi kadar transpi rasi?
noa f atr faktor-fa ktor ya n g mem
v,Init irl, tn, foctors that affect the rate of transpiration?

pereerakan udara dan ketembapan.udara

mempenearuhi kadar transpirasi
ffi:".'u.:?ffi::linr, ond air humidity affect the rate of tronspiration
Light intensity, ,rrprroru,,,l'i"ii"*,ent

Pemboleh ubah / vorioblest

jenis pokok
taj pemOoleh ubah dimalarkan: Saiz dan
cahava / suhu / perserakan udara / kerembapan udara
(b) ;"#ffi:iXHl';i#"'l!,;",!rl,ij'n, *"urutan
/ air movement / air humidity
Manipulated voriabile: Light inrensity / temperature
(c) Pemboleh ubah bergerak balas: Kadar transpirasi
Responding variable: Rate of transpiration

Bahan dan radas I Moteriolsondapparatusz

kelalang kon dan penimbang digital'
pokok keembung, air, minyak, kalsium klorida kontang, kaBal' balance' electronic
Balsam plant, water, oil, ,,]iVir"Li ,ircium chloride, cotton wool, cinical flask and

Prosedur I Procedure:
1. Sediakan susunan radas seperti yang
ditunjukkan'
Pokok
Set-uP the aPParatus as shown' keembung
Kapas
2.Timbangsetradasitusepertiyangditunjukkandiatasdancatatkanjisim Cotton
Balsam Plant

awal set radas itu di dalam jadual di bawah' the Aras air Minyak
ond record the initial mass of the apparatus in oil
Weight the apparat'us as shown in'the diogram
Water
level Kelalang kon
tublebelow. Conical flask
Air
3.Biarkanradaskawalanitudidalammakmalsainsselamatigajamdantimbang Water
jisim akhir'
semulu radas tersebut dan rekodkan hours and weisht the apparatus asain
and record the nnat
7:I:,':"':rl::"L:ff#:.:,t: ::f#TJ:'Iii ,io,o:,o,ory ror three

mass.
berikut'
4. Ulang langkah t hingga 3 dan jalankan eksperimen
kadar
di ruar makmar untuk menekaji kesan suhu ke
atas
tri'i:',':i;T',trJ";::,i::;:;:r'';:{n'ffi::
transPirasi.
Placetheapparatusinahotplaceoutsidethetabtostudytheeffectoftemperatureontherateoftranspiration.
keamatan cahaya ke atas kadar transpirasi'
*li"gfii,,f9-tun
(b) Biarkan raOas ai dalam almari f

"gr;rntr.k
rntt K in nnnarp cuDboara i[ siudv the effec{of tignt intensity on the rate of transpiration'
 Sains rinskatan s Bab s ]Nl
kkan (c) Letakkan radas di bawah kipas yang berputar laju untuk mengkaji kesan pergerakan udara ke atas
kadar transpirasi.
Place the apparatus in the laboratory under a fast-moving fan to study the effect of oir movement on the rate of tronspirotion.
(d) Bungkus bahagian daun pokok keembung dengan beg plastik yang berisi kalsium klorida kontang
untuk mengkaji kesan kelembapan udara ke atas kadar transpirasi.
Wrop the leaves of the balsam plant with a plastic bag containing anhydrous calcium chloride to study the effect of air humidity
on the rate of transpiration.

5. Rekodkan keputusan dan hitung kadar transpirasi dengan menggunakan rumus di bawah.
Record the result and calculate the rate of transpiration by using the formula given below.

Kadar transpirasi / The rate of transpiration:

Perbezaan jisim I Difference in mass (g)

Masa / fime (min)
Pemerhatia n I observotion:

Tempat panas

Udara bergerak

Perbincang dfi I Discussioni

1. Apakah tujuan meletakkan satu lapisan minyak di atas permukaan air?
What is the purpose of putting a layer of oil on the surface of the water?

2. Terangkan hubung kait antara / Statetherelationshipbetween

(a) keamatan cahaya dengan kadar transpirasi
light intensity and the rate of transpiration

(b) suhu dengan kadar transpirasi / temperature and the rate of transpiration

(c) pergerakan udara dengan kadar transpirasi

air movement and the rate of transpiration

(d) kelembapan udara dengan kadar transpirasi

oir humidity and the rate of transpiration

3. Apakah kesimpulan yang boleh dibuat berdasarkan eksperimen?

What conclusion can be done based on the experiment?
N Tingkatan 3 Bab 3
"*rr"
4. Tisu yang menjalankan fungsi pengangkutan dalam tumb,utrar- 'aff :s- r?i.(;rdr. Terdapat dua jenis tisu
vaskular, iaitu xilem dan floem. uilii ;i+i&+l
The tissues thot carry out the transport function in plonts are vosculor tissue. j*rrere s"= --r€ lrr ;7 E-i;- c, tissue which are phloem ond
xylem.

Xi[em dan floem

Xylem ond phloem

(a) Labelkan tisu xilem dan floem dalam ra)ah. [nFi)

Lobel xylem and phloem tissue in the diagram.

(b) Lengkapkan jadual di bawah bagi membandingkan struktur dan fungsi xilem dan floem. @
Complete the table below to compare the function of xylem ond phloem.

Persamaan I Similarity
Kedua-duanya berperanan penting dalam sistem pengangkutan tumbuhan
Both have important role in plant transportation system

Xilem/xylem Aspek/Aspect Floem /ttfifoert

Ketebalan dinding sel
The thickness of cell wall

Bahan yang diangkut

Substance transported

Arah pengangkutan
Di rectio n of tro n spo rtoti o n

5. n ka n a ktiviti-a ktiviti beri

J a Ia kut: li;ti$pri,Egg1,n t.**1
Carry out the following activities:

Aktiviti A /ecriviryn:
(a) Sediakan susunan radas seperti yang ditunjukkan di
dalam rajah.
Prepare the apporatus set-up shown in the diogram.
(b) Biarkan susunan radas selama satu hari.
Leave the apparotus set-up for one day.
Kaki retort
(c) Perhatikan keratan rentas daun, batang dan akar pokok dan pengapit
Retort stand
keembung di bawah mikroskop untuk mengenal pasti Bikar and clamp
Beaker
xilem.
Observe the cross sections of the leof, stem ond root of the balsam plont Air +
under the microscope to identify the xylem. pewarna merah
Water +
(d) Lukis pemerhatian anda. Warna dan labelkan bahagian red colouring

yang berwarna merah.

Draw your observation. Colour and label the red-coloured part.

Pemerhatia n I Observotion:
",rEtun lterf Bata* .fsrsm Akar /goor
 $
r1i
i+
[i
Sains Tingkatan 3 Babg N lg
i:j
tisu Perbincang an I Discussion:
iri
:il
+

6.!
1. Namakan bahagian yang berwarna merah pada pokoktersebut. r
Name the red-coloured port of the plant.
H

2. Tulis satu inferens daripada pemerhatian anda.

Write one inference from your observation.

AktivitiB / ActivityB:
1. Buang satu gelang kulit pokok daripada dahan pokok berkayu yang sihat. /
Remove a ring of bark from a branch of a healthy woody plant.
2. Siram pokok itu setiap hari dan perhatikan apa yang berlaku pada bahagian Bahagian
yang digelang selepas beberapa minggu. digelang
Ringed
Water the plant everydoy and observe what happen at the ringed port after a few weeks.
paft
3. Lukis pemerhatian anda di dalam ruang yang disediakan.
Draw your observation in the space provided.

Pemerhatian I observation:

Perbincang an I Discussion:
1. Nyatakan keadaan bahagian atas dan bawah gelang selepas beberapa minggu. /statetheconditionof the
upper and lower part of the ring after a few weeks.

(a) Bahagian atas / upperpart:

(b) Bahagian bawah / Lowerpart:

2. Beri satu inferens tentang keadaan yang dinyatakan di t.(EEE_Usllgr

Give one inference for the conditions stoted in 1.

(a) Bahagian atas / upper part:

(b) Bahagian bawah / Lower port:

3. Ramalkan a pa yang aka n berlaku pada da han yang digelang selepas dua bulan. Mengapa?Gti]ffi t t"nsonor'i'
Predict what will happen to the ringed branch after two months. Why?

4. Namakan bahagian pada daun, batang dan akar yang mengangkut makanan. / Nome the part in the leof, stem
and root that transports food.
N Tingkatan 3 Bab 3
"*o"
Kesimpulan / I
I

dan._-,
;

Xilem mengangkut manakala floem mengangkut I

I

Xylem transports whi le ph loem transports I

Saya berjaya:
. Memerihalkan transpirasi dalam tumbuhan. D
. Menjalankan eksperimen untuk mengkaji faktor yang mempengaruhi kadar transpirasi. O
O
1
. Membezakan struktur dan fungsi komponen dalam berkas vaskular pada tumbuhan serta kepentingannya.

m3.s Sistem Peredaran Darah dalam Haiwan dan SistemPlants

Pengangkutan dalam
Blood Circulatory System in Animals and Transport Sysfem in
Tumbuhan
Bukureksms. 113-115

1. Jadual di bawah menunjukkan pernyataan tentang sistem peredaran darah dalam haiwan dan sistem
pengangkutan dalam tumbuhan.Tandakan (/) pada ruang bagi menunjukkan sama ada pernyataan tersebut
berkaitan dengan sistem peredaran dalam haiwan atau sistem pengangkutan dalam tumbuhan. iiiild##r
@ (/) in the space
The table below shows stotements about blood circulotory system in onimals ond transport system in plants. Mark to
indicote whether the statement relates to the circulatory system in animals or transport system in the plant.

Sistem peredaran
Sistem pengangkutan
darah dalam haiwan dalarntumhuhan
Blood circulatory system in
Transport tyttem in plant*
nnimals

i (a) Mempunyaisaluryang khusus

i Hasaspecialvessel
(b) Melibatkan tisu vaskular, iaitu xilem dan floem
lnvolves vascular tissues which ore xylem and phloem

(c) Mengangkut air, mineral dan glukosa

Transports water, mineral and glucose

(d) Melibatkan arteri, vena dan kapilari

lnvolves artery, vein and capillary

(e) Arah pergerakan bahan adalah sehala

The direction of the substance movement is oneway

(f) Mempunyaijantung untuk mengepam darah

Hos heort to pump the blood

2. Ramalkan keadaan manusia dan tumbuhan jika sistem pengangkutan terjejas. itirl*#it+i+ @ rcfBUsdsl
Predict what would hoppen to the human and the plants if the transport systems are affected.

Manusia sukar untuk menjalani kehidupan seharian seperti biasa kerana oksigen dan
nutrien tidak dapat diangkut untuk menghasilkan tenaga melalui respirasi sel yang
digunakan untuk semua proses hidup yang berlaku di dalam badan. Tumbesaran
tumbuhan pula akan terganggu kerana garam mineral, air, dan hasil fotosintesis tidak
dapat diangkut untuk menjalankan proses hidup dalam tumbuhan. Selain itu, jika
bahan kumuh yang bertoksik yang disingkirkan oleh sistem pengangkutan gagal
disingkirkan dari sel di dalam organisma ke persekitaran luar, ianya akan meracuni
badan dan membunuh organisma tersebut.