1

Berikut adalah daftar kosakata yang

disusun berdasarkan kosakata yang
sering keluar pada saat ujian PTN dan
kedinasan sejak 2009.

A
Abad : Era, Zaman, Periode
Abadi : Kekal, Awet, Langgeng
Abdi : Budak, Hamba, Pesuruh
Abolisi : Penghapusan
Absen : Mangkir, Bolos
Ada : Budaya, Tradisi,Kebiasaan
Ahli : Jago, Piawai, Spesialis
Aib : Cacat, Cema, Nista
Akad : Ikrar, Janji, Kesepakatan
Akademi : Sekolah tinggi, Perguruan
Akal : Pikiran, Nalar, Benak
Akidah :Doktrin,Keyakinan,Dogma
Akreditasi: Pengakuan, Pengukuhan
Aksen : Logat, Ritme, Tekanan
Akses : Jalan masuk, Saluran, Kanal
Aku : Hamba, Beta, Saya, Ego
Alibi : Alasan
Aliran :Pandangan,Falsafah, Mahzab
Ambang : Mulut sungai, Hilir, Muara
Ampuh : Manjur, Mempan, Mujarab
Anak : Putra, Ananda, Keturunan
Angkuh : Sombong, Arogan,Bengah

Animasi : Kartun
Antariksa : Angkasa, Dirgantara
Antusias : Aktif, Energik, Bergairah
Api : Bara, Jago merah
Aplikasi : Penerapan, Pelaksanaan
Apresiasi : Penghargaan, Pujian
Asa :Hasrat,Kehendak, Harapan
Asmara :Roman,Cinta,Kasih sayang
Aturan :Tata cara, Tatanan,
Ketentuan
B
Baku :Pokok, Standar, Tolok ukur
Balak : Kayu, Batang, Balok
Balapan : Pacuan
Baliho :Papan reklame, Papan iklan
Bandel : Keras kepala, Usil, Nakal
Bangka : Besi tua, Kaku, Mangkar
Bangun : Bangkit, Terbit, Jaga
Basi :Busuk, Lama, Kadaluwarsa
Basmi : Berantas, Melenyapkan
Baur : Campur, Menyatu
Bawel : Cerewet, Comel, Ceriwis
Bayu : Angin, Arus udara
Begawan : Pendeta, Pertapa, Resi
Bekal :Pasokan,Persediaan, Modal
Benih : Biji, Bibit, Bakal
Bentrokan: Pertikaian, Konfrontasi
Bentuk : Format, Gaya, Kerangka
Benturan : Tubrukan, Hantaman

DAFTAR KOSAKATA SINONIM

Bidadari : Dewi, Peri, Batari

Biduk : Perahu, Sekoci
Bilah : Belebas, Keping
Bimbang : Bingung, Cemas, Goyah
Binar : Cahaya, Sinar, Kilap
Binasa : Hancur, Lenyap, Sirna
Bodoh : Bego, Tolol, Idiot
Buana : Dunia, Jagat, Bumi
Bujang : Perjaka, Jaka, Kawula
Bunga : Sekar, Kembang, Puspa
Bungkam :Diam,Sengap, Tutup mulut
Bunyi : Suara, Vokal, Nada

C
Cadar : Tabir, Selubung, Tudung
Canda : Lelucon, Kocak, Jenaka
Candra : Bulan, Rembulan
Canggung:Grogi, Risi, Sungkan, Kaku
Cantik : Ayu, Jelita, Rupawan
Cap :Jejak,Tera,Cetakan, tempel
Capek : Penat, Lelah, Letih
Cawan :Mangkok, Celung, Baskom
Cegah : Preventif, Protektif, Sabot
Celah : Sela, Renggang, Sirat-sirat
Cembung : Kembung, Gembung
Cemburu :Iri hati,Keki,Dengki, Hasad
Cendana : Dupa
Cerai : Pisah, Pecah, Putus, Sibak
Cerita : Riwayat, Sejarah, Alkisah

Cermin : Kaca, Mirat, Reflektor

Cerutu : Serutu, Lisong, Rokok
Cilik : Kecil, Mungil
Cipta : Membuat, Mewujudkan
Citra :Kesan,Pandangan, Penilaian
Cocok : Selaras, Serasi, Sesuai

D
Dahaga :Haus,Mendambakan, Kering
Duka : Luka, Sedih
Dahsyat : Luar biasa, Hebat, Seru
Dakwah : Ajakan, Seruan, Khotbah
Damai : Tentram, Sentosa, Tenang
Darurat : Gawat, Genting, Bahaya
Darma : Kebajikan, Keharusan
Datar : Latar, Rata, Papar
Debat : Balah, Bantah, Bahasan
Desir : Dersik, Kersik
Depresi : Dekadensi, Penderitaan
Desain : Rancangan,Rangka,Skema
Deposito : Simpanan, Tabungan

E
Edisi : Cetakan,Keluaran,Terbitan
Edit : Sunting
Edukasi : Pendidikan,Kursus,Latihan
Efektif : Ampuh,Efisien, Berkhasiat
Egaliter : Sama, Setingkat, Sederajat
Eksakta : Ilmu pasti

Eksepsi : Pengistimewaan, Kecuali

Eksesif : Berlebihan, Supernatural
Ekspose :Pembeberan,Pengungkapan
Ekstensi : Perpanjangan, Perluasan
Embargo : Larangan, Pembatasan
Embun : Halimun, Ibun, Kabus
Eminensi : Keunggulan
Endapan : Sedimen, Residu
Endemi : Epidemi, Hawar, Pandemi
Energi : Daya, Stamina, Kekuatan
Enigma : Problem, Teka-teki
Epigon : Pengikut, Peniru,Penjiplak
Episode : Babak, Bagian, Adegan
Esensi : Dasar, Inti, Induk, Sari
Evakuasi : Pemindahan, Pengungsian
Evidensi : Aktualitas, Data

F
Fakir : Miskin, Duafa, Pengemis
Faksi :Golongan,Kelompok, Kubu
Falsafah :Ajaran,Gagasan, Pemikiran
Fans : Penggemar, Pengagum
Fantasi : Khayal, Ilusi, Fiksi
Federasi :Liga,Perhimpunan, Koalisi
Festival :Perayaan, Pergelaran, Pesta
Fibrasi : Getaran
Figur : Sosok, Rupa, Profil
Filamen : Benang, Tangkai sari
Filantropi : Cinta kasih, Kedermawaan

Film : Teater, Klise, Video

Filter : Saring, Tapis, Seleksi
Final : Akhir, Belakang, Finish
Finansial : Keuangan, Moneter
Fisibel : Terlaksana, Terwujud
Formasi : Struktur, Susunan, Tatanan
Forum : Badan, Dewan, Konvensi
Fungsi : Guna, Peran, Tugas
G
Gadis : Perempuan, Putri, Dara
Gaji :Bayaran,Upah,Penghasilan
Gaib : Lenyap, Pupus, Aneh
Gubris : Peduli, Memperhatikan
Gula : Sukrosa, Maltos, Sakaros
Gulam : Anak, Budak
Guntur : Petir, Guruh, Geluduk
Gundah : Murung, Lara, Pilu
Guncang : Goyah, Goyang, Oleng
Gusur : Geser, Pindah, Bongkar
Godaan :Gangguan, Rayuan, Bisikan
Gontai :Limbung, Lunglai, Lambat
Golongan : Level, Regu, Grup, Kubu
Gigih :Kukuh, Teguh, Ulet, Tekun
Gita : Lagu, Nyanyian, Dendang
Gilang :Berkilau, Berseri,Gemerlap
Gila : Abnormal, Sinting
Giang : Gatal
Giris : Ciut, Takut, Gentar
Gibas : Biri-biri, Domba

Gejolak : Bualan, Gelora, Luapan

Gejala : Indikasi, Gelagat, Petunjuk
Gedung : Bangunan, Wisma, Balai

H
Habitat :Teritori,Lingkungan, Rumah
Hadiah : Bingkisan, Kado, Souvenir
Hajatan : Acara, Perhelatan, Kenduri
Hak :Kepunyaan, Milik, Wenang
Hakiki : Pokok, Vital, Utama
Hakim : Juri, Pengadil, Refere
Halus : Lembut, Renik, Mulus
Hasil : Produk, Dampak, Efek
Hawa : Angin, Cuaca, Suasana
Hela : Tarik, Seret, Anjur
Hemoroid : Wasir, Ambeien
Hengkang : Enyah, Kabur, Lari
Hentakan : Sergah
Hobi :Kegemaran,Favorit,
Kesukaan
Hoki : Nasib, Untung
Homogen : Sama, Seragam, Sejenis
Horizon : Cakrawala, Kaki langit
Horor : Ketakutan, Kepanikan
Hotel : Losmen, Hostel, Motel
Hulu :Asal,Atas,Pangkal,
Permulaan
Humiditas: Kelembapan, Kelengasan
Humor : Lelucon, Komedi, Lawak

Humus : Kompos, Pupuk, Soren

Huria : Jemaah
Huru hara : Amuk, Kehebohan

I
Ibadah : Amalan, Sembahyang
Ibra : Pembebasan
Ide :Gagasan,Pendapat, Presepsi
Ideal :Sempurna,Komplet, Lengkap
Identik :Ekuivalen,Sama, Sebangun
Idola :Pujaan,Favorit, Kesayangan
Ihwal :Bab,Hal, Keadaan, Kondisi
Ikhlas : Rela, Sukarela, Tulus
Ikhtiar : Usaha, Cara, Jalan
Ikhwan : Sahabat, Teman, Sobat
Iklan : Promosi, Advertensi
Ikon : Citra, Lambang, Simbol
Imperialis : Kolonialis, Penjajah
Imperium : Kekaisaran, Kerajaan
Impresi : Bekas, Jejak, Rekam, Efek
Impuls :Motivasi,Stimulus, Impetus
Independen:Berdaulat,Otonom,Mandir
Indikatif : Sugestif
Indikator : Indeks, Parameter, Penanda
Insting : Naluri, Intuisi, Garizah
Integrasi : Penyatuan, Penggabungan
Intens : Giat, Energik, Tekun
Interaksi : Hubungan, Korelasi
Interelasi : Koneksi, Korespodensi

Intermezo : Selipan, Selingan, Variasi

J
Jabatan :Posisi,Kedudukan, Pangkat
Jagal : Pembunuhan, Pembantaian
Jail : Usil, Iseng, Resek
Jarah :Mencuri,Membajak,
Merampas
Jasa : Bantuan, Amal, Pelayanan
Jasad : Kerangka, Tubuh, Rangka
Jatuh : Roboh, Rebah, Runtuh
Jaya : Berhasil, Hebat, Sukses
Jebakan : Jeratan, Tipuan
Jeda : Jarak, Hentian, Sela
Jejaring : Jaringan
Jilid : Bagian, Babak, Bab
Jimat :Hemat,Irit, Teliti, Saksama
Jingkat : Jinjit, Jengket, Jengkeng
Jitu : Akurat, Persis, Pas, Tepat
Jodoh :Pasangan,Sandingan, Cocok
Joki : Gacok, Pengemudi
Julukan :Label,Sebutan,Gelar, Sapaan
Jumpa : Bertemu, Sua, Lihat
Juring : Pangsa
Jurnalis :Peliput,Beritawan, Pewarta

K
Kabar :Berita,Informasi,
Pemberitauan

Kabung :Belasungkawa, Berdukacita

Kabur : Samar, Remang, Pudar
Kacau : Ricuh, Gaduh, Rusuh
Kader : Calon, Kandidat, Bakal
Kafe : Bar, Kedai, Kafetaria
Kafilah : Kaum, Delegasi, Karavan
Kaji : Studi, Riset, Penyelidikan
Koki : Chef, Juru masak
Kolaborasi: Kerja sama, Persekutuan
Kompetisi: Kontes, Turnamen
Komplotan: Geng, Gerombolan
Kompulsif : Obsesif
Kredit : Angsuran, Cicilan, Pinjaman
Kredo : Prinsip, Kepercayaan
Kriminal : Kejahatan
Kritik : Komentar, Apresiasi, Cela
Kromatika: Ilmu warna
Kroni : Teman, Kawan, Patner
Kronologi : Urutan, Perkembangan
Kru : Awak, Kerabat kerja, Tim
Krusial : Penting, Genting, Kritis,
Perlu

L
Lahar : Magma, Lava, Ladu
Labium : Bibir
Lahap : Delap, Demap, Lalah
Ladang : Kebun, Kangka, Huma
Lansir :Mengumumkan, Menyiarkan

Lantik : Mendaulat, Mengangkat

Lantang : Nyaring, Kencang, Keras
Layak : Pantas, Cocok, Memadai
Lektur : Bacaan, Teks, Wacana
Lekang : Belah, Rekah, Retak
Labas :Amblas,Kikis,Lingkap,
Ludes
Liabilitas : Kepekaan, Kerentanan
Leveransir:Distributor,Pemasok, Agen
Liang : Lubang, Saung, Rongga
Letupan : Letusan, Ledakan
Lereng : Terbis
Lesing : Besing, Desing
Lisensi : Sertifikat, Ongji
Lolong : Raung
Loyalitas : Kesetiaan, Komitmen
Luhur : Mulia, Terhormat, Agung
Lampau : Dahulu, Silam, Lalu
Lanau : Becek, Berlumpur

M
Macet : Terhambat, Terhenti
Madrasah : Sekolah, Pondok
Mafia : Bandit, Penjahat
Mahar : Maskawin, Seserahan
Mahajana : Awam, Umum, Publik
Magang : Calon, Aspiran, Kader
Makam : Kuburan, Kuba, Kober
Makrifat : Pengetahuan, Maklumat

Makelar : Pialang, Calo, Perantara

Maniak : Psikopat, Sosiopat
Manuver : Aksi, Gerakan, Strategi
Manifes : Konosemen, Manifesto
Margin : Batas, Tepi, Padan
Modis : Baru, Trend, Kontemporer
Mudik : Balik, Kembali, Hulu
Murid : Siswa, Pelajar, Pengikut
Mini : Kecil, Mungil, Sedikit
Maksimal : Optimal, Mentok
Master : Ahli, Pakar, Pemimpin
Masam : Kecut, Cemberut, Asam

N
Nafsu : Ambisi, Animo, Gairah
Nadir : Pengawas, Supervisor
Nafkah : Penghidupan, Rezeki
Nadam : Penjelasan, Uraian
Najis : Kotor, Jijik, Bernoda
Negasi : Ingkaran, Bantahan
Negatif : Minus, Buruk
Notasi : Catatan
Nostalgia : Kenangan, Memori
Nominal : Teoritis, Simbolis
Noktah : Titik, Bercak, Bintik
Nisbah :Rasio, Perbandingan, Skala
Nisbi : Relatif
Nihil : Hampa, Kosong, Nol
Niaga : Dagang, Jualan

Nuansa :Distingsi,Spektrum,Gradasi
Nujum : Astrologi, Perbintangan
Nestapa : Duka, Iba, Lara, Sedih
Nekat :Bersikeras Berani, Dangkar
Netral : Adil, Bebas, Nonblok
Negosiasi : Kompromi, Musyawarah
Negeri :Negara,Praja,Distrik, Tanah

O
Obsesi : Antuasiasme, Keinginan
Observasi : Pengamatan, Pemantauan
Obesitas : Adipositas, Kegemukan
Objektif : Aktual, Adil, Ilmiah
Ofensif : Serangan, Serbuan
Obrolan : Ocehan, Perbincangan
Okupasi : Pendudukan, Kolonisasi
Okuler : Optis, Visual, Visibel
Okulis : Ahli mata, Dokter mata
Ongkos : Biaya, Bea, Bayaran
Opsiner : Pengontrol
Ornamental: Dekoratif
Orientasi : Adaptasi, Penyesuaian
Ordinansi :Kanun, Peraturan, Regulasi
Ortodoks :Kolot,Doktrinal,Konformis
Order : Permintaan, Pesanan
Ornamen : Hiasan, Motif, Patron
Otomatis :Impulsif, Spontan, Instingtif

Padang : Dataran, Anggana, Lapangan

Padat : Gempal, Kerap, Rapat
Pamor : Gengsi, Karisma, Reputasi
Palsu : Imitasi, Artifisial, Tiruan
Pangeran : Raden, Baginda, Tengku
Panggilan : Ajakan, Anjuran, Imbauan
Paradoks : Kontradiksi, Polaritas
Pigura : Bingkai, Birai
Pilar : Tiang, Tonggak, Basis
Pikun : Lupa, Linglung
Pioner : Perintis
Pingsan :Semaput,Kolaps, Terlengar
Pion :Anakbuah,Piadah,Bawahan
Pintasan : Terobosan, Penyebrangan
Pipa :Berumbung,Cerobong,
Corong
Pemirsa : Penonton, Pirsawan
Pirai : Encok, Rematik
Pedang : Belati, Jenawi, Anggar
Pecandu :Peminat,Penggemar,
Pemadat
Pecahan :Kepingan,Serpihan,
Potongan
Pedoman : Pegangan, Pijakan, Prinsip

Q
Qada : Ketentuan (Allah), Hukum
(Allah)
Qadar : Nasib, Takdir

Qasar : Peringkasan, Pemendekan

Qadim : Abadi
Qalam : Mopit, Grip
Qanun : Kaidah, Peraturan

R
Racikan : Irisan, Campuran, Oplosan
Radikal :Fanatik,Ekstrem,
Fundamental
Radar : Pencari, Peninjau
Ramalan :Perkiraan,Prediksi,
Anggapan
Rangkap :Dobel,Lapis,Ganda, Kembar
Rancu :Campur aduk, Kacau,
Bercelaru
Ranjau : Perangkap
Ranah : Bidang, Daerah, Wilayah
Replika : Contoh, Duplikat, Jiplakan
Reparasi : Perbaikan, Pembetulan
Reseptif : Peka, Terbuka, Perseptif
Resensi : Ulasan
Reras : Gugur, Luruh, Rontok

S
Sabar : Setia, Tabah, Santai
Salah : Khilaf, Luput, Keliru
Saksofon : Terompet

Sakti : Ajaib, Luar biasa, Ampuh

Sampang : Mumpung, Selagi, Kalau
Samping :Sisi, Pinggir, Sebelah, Tepi
Sampar : Datuk, Manjang
Sampah : Kotoran, Limbah
Segi : Aspek, Bidang, Sudut
Sekejap : Sebentar, Sejenak, Sekilas
Sekarat : Kritis, Meregang jiwa
Subsidi : Bantuan, Tunjangan
Suci : Murni, Bersih, Bening

T
Tafsiran :Maksud, Artian, Pengertian
Tabuh : Beduk, Gendang, Drum
Tagihan : Piutang, Tuntutan
Talenta : Bakat, Darah, Pembawaan
Tamak : Angkara, Rakus, Serakah
Tamasya : Piknik, Rekreasi, Wisata
Tugu :Monumen,Lingga,Tonggak

U
Ubah : Ganti, Alih, Salin
Unggulan : Favorit, Primadona
Uni : Asosiasi, Ikatan, Aliansi
Unifikasi : Fusi, Integrasi, Koalisi
Urung : Batal, Gagal
Utara : Mengatakan,Mencurahkan
Urusan :Acara,Kesibukan, Kegiatan
Utopia : Mimpi, Khayalan, Visi

Utang : Tunggakan, Pinjaman

V
Verba : Kata kerja
Via : Dengan, Lewat, Melalui
Vet : Lemak, Gajih
Vibrasi : Getaran, Denyut, Detak
Veteran : Pensiunan, Purnawirawan
Variasi :Ragam,Modifikasi, Alterasi
Vakum : Hampa, Kosong
Versi : Edisi, Jenis, Model

W
Wahana :Sarana, Media, Alat angkut
Wajib : Mesti, Fardu, Harus
Wacana : Bacaan, Artikel, Teks
Wajah : Rupa, Sosok, Figur
Wajar : Alami, Lazim, Lumrah
Wahyu : Ilham, Wangsit, Petunjuk
Wangi : Harum, Semerbak, Sedap
Wawasan : Pemahaman, Pengetahuan

Y
Yuda : Perang
Yuridiksi : Pengaturan, Supremasi
Yuris :Ahli hukum,Sarjana hukum
Yoga : Konsentrasi, Penenangan

Zero : Kosong, Nol, Nadir

Zarah : Partikel, Atom, Molekul
Zat : Komponen, Materi, Unsur
A
Abadi >< Fana
Abnormal >< Normal
Abolisi >< Pemberatan
Absah >< Ilegal
Ada >< Tiada
Afirmatif >< Negatif
Ahli >< Awam
Akut >< Ringan
Alam fana >< Alam baka
Amatir >< Ahli
Ambil >< Simpan
Anomali >< Normal
Apatis >< Aktif
Artika >< Antartika
Asketisme >< Hedonisme
Autentik >< Palsu
Azab >< Nikmat

B
Bahagia >< Sedih
Baka >< Fana
Bangkit >< Jatuh

DAFTAR KOSAKATA ANTONIM

10

Bersih >< Kotor

Bongsor >< Kerdil
Boros >< Hemat
Brilian >< Dungu

C
Cair >< Beku
Canggih >< Sederhana
Celaka >< Selamat
Cepat >< Lambat
Cerah >< Muram
Curam >< Landai

D
Dalam >< Dangkal
Damai >< Rusuh
Debit >< Kredit
Demosi >< Promosi
Diam >< Mobilitas
Dingin >< Panas
Dualisme >< Padu

E
Ecer >< Grosir
Eksplisit >< Implisit
Ekspresi >< Impresi
Eksterior >< Interior
Elusif >< Canggih
Emigrasi >< Imigrasi

Epigon >< Maestro

Esoteris >< Terbuka
Evaporasi >< Kondensasi

F
Fakta >< Fiksi
Fasih >< Gagap
Feminim >< Maskulin
Feodal >< Modern
Fisik >< Mental

G
Gabung >< Pisah
Gadai >< Tebus
Gagal >< Behasil
Gasal >< Genap
Gelap >< Terang
Genap >< Ganjil
Gemuk >< Kurus
Gratis >< Bayar

H
Harum >< Busuk
Heboh >< Tenang
Heterogen >< Homogen
Hidup >< Mati
Higienis >< kotor
Holistik >< Monistik

11

I
Identik >< Berbeda
Induksi >< Deduksi
Inflasi >< Deflasi
Imigrasi >< Emigrasi
Insidental >< Rutin
Intro >< Penutup
J
Jaga >< Tidur
Jasmani >< Rohani
Jauh >< Dekat
Jinak >< Buas
Jumbo >< Kecil
Jujur >< Curang

K
Kasar >< Halus
Kawan >< Musuh
Kaya >< Miskin
Kaliodoskop >< Seragam
Kebijakan ><Hecerobohan
Keluar >< Masuk
Kerdil >< Bongsor
Kesempatan >< Hambatan
Kohesi >< Adhesi
Kredit >< Kontan
Kualitas >< Kuantitas

L
Laba >< Rugi
Lama >< Baru
Landai >< Menanjak
Lebih >< Kurang
Legislatif >< Eksekutif
Letih >< Segar
Longgar >< Sempit

M
Makar >< Jujur
Makmum >< Imam
Makro >< Mikro
Malam >< Siang
Maksimal >< Minimal
Metafisika >< Nyata
Minor >< Mayor
Modern >< tradisional
Mufakat ><Tidak sepakat

N
Naik >< Turun
Nakal >< Baik
Negatif >< Positif
Nekat >< Takut
Nisbi >< Mutlak
Nomaden >< menetap

O
Objektif >< Subjektif

12

Ofensif >< Bertahan

Optimis >< Pesimis
Orator >< Pendengar
Orisinil >< Tiruan
Otentik >< Palsu
Otoriter >< Demokrasi

P
Padam >< Nyala
Pancamuka ><Monodimensi
Pandai >< Bodoh
Panjang >< Pendek
Pewaris >< Perintis
Positif >< Negatif
Praktis >< Teoritis
Proposisi >< Reaksi
Putus >< Sambung

R
Raksasa >< Kerdil
Ramai >< Sepi
Rangkap >< Tunggal
Remisi >< penambahan
Ritel >< Grosir
Rutin >< Jarang
S
Salaf >< Mutakhir
Sederhana >< Canggih

Sinkron >< Sumbang

Simpati >< Antipati
Skeptis >< Yakin
Sporadis >< Sering
Soliter >< Individual
Stabil >< Labil
Subur >< Tandus

T
Tajam >< Tumpul
Takut >< Berani
Tambah >< Kurang
Tancap >< Cabut
Tertib >< Kacau
Tinggi >< Pendek

U
Umum >< Khusus
Untung >< Rugi
Universal >< Parsial

V
Vassal >< Merdeka
Vektor >< Skalar
Vertikal >< horisontal
Vokal >< Pendiam

W
Wreda >< Muda

13

Y
Yayi >< Kakak
Yuana >< Tua