Anda di halaman 1dari 50

REVIEW ANATOMI MUSCULOSKELETAL

Siti Rafiah Husain


BAGIAN ANATOMI
UNIVERSITAS HASANUDDIN
PENDAHULUAN

✓ otot skelet/ otot


OSTEOLOGI rangka
✓ Tendo
✓ Ligamentum
✓ Cartilago
MYOLOGI ✓ Vagina tendineum
✓ Facia
✓ Bursa mucosa
✓ Saraf (innervasi)
ARTHROLOGI ✓ Pembuluh darah
(vascularisasi)
TOPPGRAFI
PENDAHULUAN
DAFTAR PUSTAKA

 Atlas Werner Spalteholz I – II


 Atlas Sobota I-II
 Netter’s Atlas of anatomy
 Brunnstrom's Clinical Kinesiology, Sixth Edition - Houglum,
Peggy A
 Anatomi, buku Ajar Biomedik, Jilid 1, ed.3, 2017
ARTHROLOGI EXTREMITAS
SUPERIOR
Tujuan Instruksional Khusus

Setelah selesai mengikuti kuliah ini mahasiswa diharapkan


mampu :
 Menjelaskan struktur os humerus yang dilalui oleh saraf dan p. darah.
 Menjelaskan dan mengidentifikasi struktur yang membentuk
articulatio : Humeri, Cubiti, Radiocarpalia
 Menjelaskan struktur yang membentuk rotator cuff serta fungsinya
 Menjelaskan dan mengidentifikasi jaringan penunjang pada articulatio
humeri, cubiti, radioulnaris, radiocarpalia, manus
 Menjelaskan gerakan pada articulatio humeri, cubiti, radioulnaris,
radiocarpalia, manus
SKELETON
Cingulum extremitas superior

Extremitas superior Liberae

7
Os Humerus

A. Circumflexa humeri posterior


n. axillaris

A. Profunda brachii
n. radialis

n. ulnaris
Os Humerus

 N. axillaris bersandar pd collum chirurgicum


humeri (bersama a.circumflexa humeri
posterior)
 A. profunda brachii berjalan bersama n.
radialis di dalam sulcus spiralis (=sulcus n.
radialis)
 Lateral dari epicondilus medialis terdapat
sulcus n.ulnaris yang dilalui n. ulnaris
ARTHROLOGI

❑ Arthrologi → mempelajari tentang persendiaan


❑ Articulatio (=joints) → hubungan antara 2 atau lebih)
❑ Pembagian persendiaan:
❑ SYNARTHROSIS
❑ DIARTHROSIS

10 Periosteum
DIARTHROSIS
o Tidak ada jaringan diantaranya
o Terbanyak di tubuh
o Ciri-ciri utama,terdapat :
✓ CAVUM ARTICULARE
✓ CAPSULA ARTICULARE
✓ CARTILAGO ARTICULARIS (hyalin, sbg
bantalan ujung tulang)
✓ Gerakan luas
o Ciri-ciri tambahan(alat bantu sendi),bisa
terdpt:
✓ LIGAMENTUM Periosteum
✓ DISCUS ARTICULARE (fibrocartilago; sbg
shock absorber)
✓ BURSA MUCOSA
Morfologi Diarthrosis

1. Articulatio GINGLYMUS (=Hinge Joint/Art.Trochlearis)


2. Articulatio TROCHOIDEA (=Pivot Joint)
3. Articulatio SELLARIS (=Saddle Joint)
4. Articulatio CONDYLOIDEA (=Art. Ellipsoidea)
5. Articulatio GLOBOIDEA (=Ball & Socket Joint)
6. Articulatio PLANA (= Plane Joint)

o Axis (sumbu gerakan) → menentukan arah/gerakan

12
ARTHROLOGI

❑ Vascularisasi, Innervasi, dan Sistem Lymphe


o Dapat dari pembuluh darah + syaraf → yg lewat
persendian
o Membrana Synoviale → sangat Vascular + banyak sistem
lymphe
o Banyak anastomose pembuluh darah pada daerah sendi
o Innervasi sendi :
- Sensoris (pada membrana fibrosa d ligamentum)
- Proprioseptif (pada membrana fibrosa)
- Symphatis (pembuluh darah pd membrana fibrosa + synoviale)

13
ARTICULATIO

1. ARTICULATIO STERNOCLAVICULARIS
2. ARTICULATIO ACROMIOCLAVICULARIS
3. ARTICULATIO HUMERI
4. ARTICULATIO CUBITI
5. ARTICULATIO RADIOULNARIS (prox, intermedia, dist)
6. ARTICULATIO RADIOCARPEA
7. ARTICULATIONES MANUS
- Art. Intercarpea
- Art. Carpometacarpea
- Art. Intermetacarpea
- Art. Metacarpophalangea
- Art (es) Interphalangea (prox, dist)

14
ARTICULATIO HUMERI
ARTICULATIO HUMERI

- Dibentuk : Caput Humeri + Cavitas Glenoidalis


scapula (terdapat labrum glenoidalis)
- Type : Art. Globoidea (Diarthrosis)
- Ligamentum : - lig. Glenohumerale (sup, med,
inferior)
- lig. Coracohumerale
- lig.Transversum humeri
ARTICULATIO HUMERI

Lain-lain :
- Persendian paling luas gerakannya
- Selalu bergerak bersama → art. st.clav + art. cor.acr
- Dicranialnya → ARCUS CORACOACROMIALIS
(proc.coracoideus + acromion + lig coracoacromiale)
- Dikelilingi → ROTATOR CUFF (m.supraspinatus,
m.infraspinatus, m.teres minor, m.subscapularis)
- Terdapat bursa subdeltoideus, subacromialis, subscapularis.

- Gerakan : - flexi, extensi, Hyperextensi


- Adductio + Abductio
- rotasi → circumdictio
otot-otot rotator cuff :

m. Supraspinatus : abduksi lengan atas bersama m. deltoideus


m.Infraspinatus dan m. teres minor : exorotasi lengan atas
m. subscapularis : endorotasi dan adduksi lengan atas

18
ARTICULATIO CUBITI
ARTICULATIO CUBITI

- Dibentuk oleh :
- Capitulum radii + Incisura Radialis Ulnae (1)
- Trochlea Humeri + Incisura Semilunaris Ulnae (2)
- Capitulum humeri + Capitulum Radii (3)
- Ada 3 sendi → jadi 1 sendi
- Type : Art. Ginglymus (Diarthrosis)
ARTICULATIO CUBITI

- Ligamentum :
- lig. collaterale ulnaris = lig. collaterale med.
- lig. Collaterale radialis = lig. collaterale lat
- lig. Annulare radii

- Gerakan :
- Flexi + Extensi (pada 1 + 2)
- Pronasi + Supinasi (pada 1 + 3)
ART. RADIOULNARIS
- Dibentuk : - Poximalis: capitulum radii + Inc. radialis ulnae(1)
- Intermedia: antara corpus ulnae + radius (2)
- Distalis: capitulum ulnae + Inc. ulnaris radii (3)
- Type : - Art.Trochoidea (1) → Diarthrosis
- Syndesmosis (2) → Syndesmosis fibrosis
- Art.Trochoidea (3) → Diarthrosis
- Discus Art : ada → pada (3)
- Ligamentum : - lig. Annulare radii (1)
- membrana interossea + chorda obliqua (2)
- pada (3) tidak ada
- Gerakan : - Pronasi + Supinasi lengan bawah
- Lain-lain : Membrana interossea berfungsi →
Pertahankan posisi radius ulna,
tempat origo otot, cegah trauma pada radius
ARTICULATIO RADIOCARPALIS
ART. RADIOCARPEA
- Dibentuk : - Distal radius, Discus Art. R-U Dist + os scaphoideum,
lunatum, triquetrum.
- Type : - Art. Ellipsoidea (Diarthrosis)
- Discus Art : Tidak ada
- Ligamentum : - lig. Collaterale carpi radiale + ulnae
- lig. Radiocarpeum volare +dorsale

- Gerakan : - Flexi, Extensi, hyperextensi


Articulatio Manus

Articulatio interphalangealis distalis

Articulatio interphalangealis proximalis

Articulatio metacarpophalangealis

Articulatio carpometacarpalia

Canalis carpalia
tendo Articulatio intercarpalia
ART. MANUS
- Dibentuk : (1) antara ossa carpalia → art. Intercarpalia
(2) carpalia + metacarpalia →
art. Carpometacarpalia
(3) antara caput metacarpalia →
art. Intermetacarpalia
(4) metacarpalia –phalanx →
art. Metacarpophalangea
(5) antar phalanx →
art. Interphalangea (prox+dist)
- Type : Berbeda-beda
- Discus Art :Tidak ada
- Ligamentum : banyak
- Gerakan : - terutama Flexio + Extensio
- Abductio + Adductio → pada (4) + (5)
- Opposisi + Reposisi → pada (4) + (5)
ARTHROLOGI EXTREMITAS
INFERIOR
Tujuan Instruksional Khusus

Setelah selesai mengikuti kuliah ini mahasiswa diharapkan


mampu :
 Menyebutkan dan mengidentifikasi struktur yang membentuk
articulatio : coxae, genu, talocruralis
 Menjelaskan dan mengidentifikasi jaringan penunjang pada
articulatio coxae, genu, talocruralis
 Menjelaskan gerakan pada articulatio coxae, genu, talocruralis, pedis
Cingulum extremitas inferior

Extremitas inferior Liberae


ARTICULATIO EXTREMITAS INFERIOR

1. ARTICULATIO SACROILIACA
2. SYMPHYSIS OSSEUM PUBIS
3. ARTICULATIO COXAE
4. ARTICULATIO GENU
5. ARTICULATIO TIBIOFIBULARIS
6. ARTICULATIO TALOCRURALIS
7. ARTICULATIONES PEDIS
- Art. Intertarsea
- Art. Tarsometatarsea
- Art. Intermetatarsea
- Art. Metatarsophalangea
- Art(es) Interphalangea

30
ARTICULATIO COXAE
ARTICULATIO COXAE

o Dibentuk : Acetabulum (Os Coxae) + Caput Femoris


o Type : Art. Globoidea (Diarthrosis)
o Ligamentum :
- Lig. Iliofemorale
- Lig. Ischiofemorale
- Lig. Pubofemorale
- Lig. Teres Capitis
o Gerakan :
- Ante + Retroflexio
- Abductio + Adductio
- Rotasi → Circumductio
ARTICULATIO GENU
ARTICULATIO GENU

o Dibentuk : 1. Condylus Femoris + Condylus Tibiae


2. patella dan facies patellaris femur

o Type : Art. Ginglymus (Diarthrosis)


o Discus Art : Ada → sbg MENISCUS LAT + MED
o Ligamentum :
- Lig. Collaterale lat/fibulae
- Lig. Collaterale med/tibiae
- Lig. Patella
- Lig. Popliteum Arcuatum
- Lig. Popliteum Obliquum
- Lig. Cruciatum ant et post (ligamentum intrinsic)
ARTICULATIO GENU

o Gerakan :
- Flexio + sdkt exorotasi
- Extensio + sdkt endorotasi

o Lain-lain : terdapat Bursa Suprapatellaris,


Infrapatellaris, Prepatellaris
36
37
ARTICULATIO TALOCRURALIS
ARTICULATIO TALOCRURALIS

o Dibentuk : Malleolus tibialis dan fibularis + Talus


o Type : Art. Ginglymus (Diarthrosis)
o Discus Art : Tidak ada
o Ligamentum :
- Lig. Deltoideum
- Lig. Tibiofibulare transversum
- Lig. Talofibulare ant + post
- Lig. Calcaneofibulare
o Gerakan : - dorsoflexio (extensi)
- plantaflexio (flexi)
ARTICULATIO PEDIS
o Dibentuk :
1. Os Calcaneus
2. Os Tarsalia
3. Os Naviculare Pedis
4. Os Cuboideum
5. Os Cuneiforme
o Type : Berbeda-beda
o Discus Art : Tidak ada
o Ligamentum :
- Banyak
- Yg besar → Lig. Plantare longum
o Gerakan : - Inversio + Eversio

40
COLUMNA VERTEBRALIS
Tujuan Instruksional Khusus

Setelah selesai mengikuti kuliah ini mahasiswa diharapkan


mampu :
 Menjelaskan struktur vertebra
 Menjelaskan lengkungan pada vertebra
 Menjelaskan struktur vertebra yang membentuk persendian
 Menjelaskan persendian yang dibentuk diantara columna vertebralis
 Menjelaskan gerakan pada persendian columna vertebralis
Struktur Vertebra
 Corpus
 Arcus vertebra :
- anterior …… pediculus
- posterior …… lamina
 Processus spinosus
 Processus transverses
 Processus articularis superior et inferior
 Incicura vertebralis superior et inferior
 Foramen vertebralis → Canalis vertebralis (dilalui Medulla spinalis)

 Foramen intervertebralis ( dilalui Nervus spinalis)


DISCUS INTERVERTEBRALIS

Terdiri dari : Normal Abnormal


 Annulus fibrosus
 Nucleus pulposus
 Berfungsi sbg Shock absorbers
 Letak : diantara 2 corpus vert.
Protrusi
prolaps
Lengkungan Columna Vertebralis

• Bukan garis lurus vertikal.


 Melengkung pd bidang mediana:
LORDOSIS : Lengkungan ke ventral (cervicalis,lumbalis)
KYPHOSIS : Lengkungan ke dorsal (thoracalis, sacralis)
 Terkadang melengkung pd bidang frontal disebut SCOLIOSIS
 Kyphosis thoracalis dan sacralis disebut curvatura primer
 Lordosis cervicalis & lumbalis disebut curvatura secunder
COLUMNA VERTEBRALIS
❑ Columna Vertebralis → bentuk persendian
o Di Cranial : dengan Os Occipitale
o Di Lateral :
 V.Th. I-XII dgn Costa I–XII
 Sacrum dgn Os Coxae
o Di antara Vertebra :
 Antara Corpus
 Antara proc. Articularis
 Antara proc. Transversus
 Antara proc. Spinosus
 Antara Lamina arcus vertebralis

46
ARTICULATIO VERTEBRA

o Antara Os Occipitale – V.C.I


- Art. Atlantooccipitalis
- Diarthrosis (art. Condyloidea)
- Gerakan: flexi, extensi, lateroflexi
o Antara V.C. I – II
- Art. Atlantoepistrophica
- Diarthosis (art. Plana)
- Gerakan : Rotasi
o Synchondrosis
- Antara Corpus Vertebra C.II-III s/d L.I-S.I
- Dibentuk discus Intervertebralis (st. fibrocartilago)
- Discus Intervertebralis terbesar → L.V – S.I =
PROMONTORIUM

47
ARTICULATIO VERTEBRA
o Syndesmosis Elastica → antara arcus Vertebra (lig flavum)
o Syndesmosis Fibrosa
- Lig. Longitudinale ant + post → antara corpus vert.
- Lig. Interspinosum , intertransversarium, supraspinosum
o Diarthrosis → antara proc. articularis Vertebrae
❑ Gerakan
o Flexi
o Extensi
o Lateroflexi
o Rotasi

48
PENUTUP

 Sendi- sendi diarthrosis → struktur penyusun sendi dan


struktur penunjang sendi yang lebih complex dibanding
sendi synarthrosis
 Type persendiaan → ujung- ujung tulang persendian
 Axis persendian → mono axial, biaxial, multiaxial →
luasnya gerakan.

Anda mungkin juga menyukai